Volume nº1 Νοέµβριος 2006 Κύριο Άρθρο Πρώτη δηµοσίευση της έκδοσης elearning Papers Pierre-Antoine Ullmo Άρθρα mgbl Μάθηση µέσω παιχνιδιών για κινητά τηλέφωνα: προοπτικές και χρήση σε θέµατα µάθησης και επαγγελµατικού προσανατολισµού Cristina Cogoi, Daniele Sangiorgi και Kussai Shahin Χαρακτηριστικά και υνατότητες που προσφέρουν οι πλατφόρµες e-learning στην εκµάθηση γλωσσών (Καλοκαίρι 2006) Sharon Monti Bonafede, Félix San Vicente και Vanio Preti Σχεδιασµός και Ανταλλαγή e-learning: πρακτικά µαθήµατα από τον σχεδιασµό εργαλείων ηλεκτρονικής γλώσσας (e-language) για την υποστήριξη των λιγότερο διαδεδοµένων Ευρωπαϊκών γλωσσών Ian Roffe e-learning και Ανώτερη εκπαίδευση Tapio Varis Περιεχόµενο προσδιοριζόµενο από τον χρήστη σε ένα κονστρουκτιβιστικό µαθησιακό περιβάλλον Jean Johnson και Jonny Dyer elearning Papers Η elearning Papers είναι µία έκδοση της elearningeuropa.info, της δικτυακής πύλης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση της χρήσης των ΤΠΕ στη δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση. Έκδοση και παραγωγή: P.A.U. Education, S.L. Email: editorial@elearningeuropa.info Τα κείµενα που δηµοσιεύονται σε αυτή την περιοδική έκδοση, και εφ όσον δεν αναφέρεται το αντίθετο, υπόκεινται στην άδεια Creative Commons Αναφορά στον αρχικό δηµιουργό-μη εµπορική χρήση-όχι παράγωγα έργα 2.5. Η αντιγραφή, διανοµή και έκθεσή τους επιτρέπεται µόνο υπό τον όρον ότι αναφέρεται ο συγγραφέας και η ηλεκτρονική περιοδική έκδοση που τα δηµοσιεύει, δηλ. η elearning Papers. Απαγορεύεται η εµπορική χρήση και η δηµιουργία παραγώγων έργων. Μπορείτε να διαβάσετε την πλήρη άδεια εδώ http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.5/deed.en.
Κύριο Άρθρο 1: Πρώτη δηµοσίευση της έκδοσης elearning Papers Το 2002, µε πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρουσιάστηκε η δικτυακή πύλη elearningeuropa.info για την υποστήριξη της εκπαίδευσης και της κατάρτισης µε διαφορετικά τεχνολογικά εργαλεία και είδη πολυµέσων. Έκτοτε, η πύλη προωθεί τη χρήση εκπαιδευτικού περιεχοµένου υψηλής ποιότητας, καθώς και τον διάλογο και τη συνεργασία για τη χρήση νέων τεχνολογιών στον τοµέα της εκπαίδευσης. Από την παρουσίαση της πύλης µέχρι σήµερα έχουν επέλθει πολλές αλλαγές και στον τοµέα της εκπαίδευσης και της τεχνολογίας έχουν προκύψει νέες ανάγκες και προκλήσεις. Μετά από την προώθηση της συζήτησης µεταξύ των επαγγελµατιών της e-learning στην Ευρώπη και τη συγκέντρωση εκτενούς περιεχοµένου e- learning, παρουσιάζουµε τώρα µια ψηφιακή έκδοση µε τίτλο elearning Papers, µια αποκλειστική πλατφόρµα µε άρθρα, συνεντεύξεις και ορθές πρακτικές γύρω από την e-learning. Με την έκδοση elearning Papers προσπαθούµε να αυξήσουµε την εµβέλεια των άρθρων και να προσφέρουµε στους αναγνώστες καλύτερα δοµηµένα κείµενα ποιότητας, µέσω της σχολαστικής επιµέλειας των εκδόσεων. Στόχος µας είναι να δώσουµε µια νέα διάσταση στην ανταλλαγή πληροφοριών για την e-learning στην Ευρώπη και να τονώσουµε την έρευνα. Το αντικείµενο της έκδοσης αναφέρεται στις τέσσερις θεµατικές ενότητες της πύλης elearningeuropa.info: Σχολική κοινότητα, Ανώτερη/Ανώτατη εκπαίδευση, Κατάρτιση και απασχόληση και ια βίου εκπαίδευση. Με την έκδοση elearning Papers, που θα δηµοσιεύεται κάθε δύο µήνες, προσφέρεται η ευκαιρία σε όλους τους ενδιαφερόµενους να δηµοσιεύουν τα κείµενά τους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επιπλέον, συνεχίζεται η δηµοσίευση άρθρων, συνεντεύξεων και ορθών πρακτικών από τους ίδιους τους αναγνώστες της πύλης. Για κάθε άρθρο δηµοσιεύεται µια σύντοµη περίληψη σε 19 Ευρωπαϊκές γλώσσες, προσφέροντας έτσι στους αναγνώστες περισσότερο υλικό στη γλώσσα τους και κάνοντας τις πληροφορίες πιο προσβάσιµες. Τα πλήρη άρθρα διατίθενται στη γλώσσα του πρωτοτύπου τους. Στην πρώτη έκδοση θα βρείτε διαφορετικά άρθρα µε τις απόψεις των συγγραφέων τους γύρω από την e- learning στην Ευρώπη: - Ο Ian Roffe µιλάει για νέα εργαλεία ηλεκτρονικής γλώσσας (e-language tools) για τις λιγότερο διαδεδοµένες Ευρωπαϊκές γλώσσες. - Οι ερευνητές από το πρόγραµµα «mgbl µάθηση µέσω παιχνιδιών για κινητά τηλέφωνα» γράφουν µε ποιο τρόπο το πρόγραµµα διεξήγαγε έρευνα για τη χρήση των κινητών συσκευών από νέους ανθρώπους µε διαφορετική παιδεία και κουλτούρα. - Οι Sharon Monti, Félix San Vicente και Vanio Preti συζητούν για την εµπειρία από τη µάθηση και τη διδασκαλία στα πλαίσια της e-learning. - Οι Jean Johnson και Jonny Dyer τονίζουν τον σηµαντικό ρόλο που παίζει το περιεχόµενο που παράγουν οι χρήστες στον καθορισµό νέων παιδαγωγικών προσεγγίσεων. Τέλος, - Ο Tapio Varis σκιαγραφεί την ανάγκη µιας κοινής Ευρωπαϊκής εικονικής εκπαίδευσης πέρα από τα σύνορα των κρατών. Ελπίζουµε ότι η πρωτοβουλία αυτή θα σας είναι χρήσιµη και θα αποτελέσει πηγή έµπνευσης. Οι ερευνητές και οι επαγγελµατίες της e-learning από όλα τα επίπεδα καλούνται να υποβάλουν τις εργασίες τους. Μη διστάσετε να µας στείλετε τις προτάσεις και τις ιδέες σας για το πώς να βελτιώσουµε την έκδοση. Απολαύστε την πρώτη δηµοσίευση! Pierre-Antoine Ullmo elearning Papers www.elearningpapers.eu 2
Kussai Shahin Director, ASTER Cristina Cogoi ASTER Daniele Sangiorgi ASTER ASTER Scienza Tecnologia Impresa - S.Cons.p.a. (Italy) Στόχος του προγράµµατος είναι η ανάπτυξη µιας πλατφόρµας που θα συµβάλλει στον αποτελεσµατικό σχεδιασµό παιχνιδιών για m-learning και m-guidance, που θα προσφέρουν υποστήριξη στους χρήστες κατά τη λήψη αποφάσεων σε κρίσιµες καταστάσεις και στις επιλογές τους σε περιόδους αλλαγής. Λέξεις κλειδιά Μάθηση µέσω κινητού τηλεφώνου (m-learning), προσανατολισµός µέσω κινητού τηλεφώνου (mguidance), παιχνίδια µέσω κινητού τηλεφώνου (mgames). files/media/media10911.pdf mgbl Μάθηση µέσω παιχνιδιών για κινητά τηλέφωνα: προοπτικές και χρήση σε θέµατα µάθησης και επαγγελµατικού προσανατολισµού Το mgbl µάθηση µέσω παιχνιδιών για κινητά τηλέφωνα είναι ένα ερευνητικό πρόγραµµα που έχει σαν στόχο τη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας και της αποδοτικότητας της µάθησης και του προσανατολισµού στην οµάδα-στόχο των νέων ανθρώπων µε την ανάπτυξη καινοτόµων µοντέλων µάθησης και προσανατολισµού που βασίζονται σε παιχνίδια για κινητά τηλέφωνα. Το πρόγραµµα, που ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου του 2005, είναι ένα STReP (Specific Targeted Research Project), µε τριετή χρηµατοδότηση από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα µέσα από το 6ο Πρόγραµµα Πλαίσιο, µε Στρατηγικό Στόχο την «Ενίσχυση της Ένταξης της Ερευνητικής Προσπάθειας ΤΠΕ σε µια ιευρυµένη Ευρώπη», ένα συνοριακό ερευνητικό πεδίο του Θεµατικού Πεδίου Προτεραιότητας των ΤΚΠ. Η ιδέα του προγράµµατος βασίζεται στο γεγονός ότι η χρήση των κινητών συσκευών στις µέρες µας είναι ευρύτατα διαδεδοµένη και ότι ειδικά τα κινητά τηλέφωνα είναι το κοινό χαρακτηριστικό των νέων µε διαφορετική παιδεία και κουλτούρα. Επιπλέον, πολλά ερευνητικά προγράµµατα έχουν δείξει τις δυνατότητες µάθησης µέσω των παιχνιδιών και το πρόγραµµα θέλει να εκµεταλλευθεί περαιτέρω αυτές τις δυνατότητες µέσω της διεισδυτικότητας των τεχνολογιών κινητής τηλεφωνίας, µε την ανάπτυξη ενός νέου υποδείγµατος χρήσης και αλληλεπίδρασης της m-learning σε σχέση µε τα κλασικά µοντέλα e- learning. Στόχος του προγράµµατος είναι η ανάπτυξη µιας πλατφόρµας που θα συµβάλλει στον αποτελεσµατικό σχεδιασµό παιχνιδιών για m-learning και m-guidance, που θα προσφέρουν υποστήριξη στους χρήστες κατά τη λήψη αποφάσεων σε κρίσιµες καταστάσεις και στις επιλογές τους σε περιόδους αλλαγής. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του προγράµµατος θα σχεδιαστούν δύο πρότυπα παιχνίδια, που βασίζονται σ αυτήν την πλατφόρµα και το περιεχόµενο των οποίων θα βασίζεται στην ηλεκτρονική υγεία (e-health), το ηλεκτρονικό εµπόριο (e-commerce) και τον ηλεκτρονικό προσανατολισµό (e-guidance). Πιο συγκεκριµένα, η mgbl καταπιάνεται µε µια διπλή ανάγκη της Ε.Ε.: την ανάγκη υποστήριξης κατά τη λήψη αποφάσεων σε κρίσιµες καταστάσεις, όχι µόνο µε νοητικό αλλά και µε συναισθηµατικό τρόπο και, κατά συνέπεια, την ανάγκη πρόσθεσης cutting-edge έργων στον νέο τοµέα της m-learning. Το πρόγραµµα βασίζεται σε µία προσέγγιση εκ των κάτω προς τα άνω, το οποίο σηµαίνει ότι οι τελικοί χρήστες των παιχνιδιών για κινητά τηλέφωνα και οι ειδικοί εµπλέκονται άµεσα από την πρώτη στιγµή µέσα από συγκεκριµένες συνεντεύξεις και οµάδες εστίασης που πραγµατοποιήθηκαν και στα τρία πεδία ανάλυσης: e-guidance, e-health και e-commerce. Όσο για τις µελλοντικές εργασίες, πέρα από την τεχνολογική εφαρµογή, ιδιαίτερες προσπάθειες θα γίνουν µε τις δοκιµές χρηστών και τις διαδικασίες αξιολόγησης και επικύρωσης, ώστε το ενδιαφέρον να παραµείνει επικεντρωµένο στις ανάγκες των χρηστών. Επιπλέον, οι δραστηριότητες διάδοσης θα έχουν ως στόχο τη θέσπιση µιας κοινότητας πρακτικής που θα διευκολύνει τη µετάδοση γνώσεων µέσα στην κοινότητα m-learning και θα κάνει δυνατή τη χρήση των αποτελεσµάτων του προγράµµατος για περαιτέρω έρευνα στον τοµέα της µάθησης µέσω παιχνιδιών για κινητά τηλέφωνα. elearning Papers www.elearningpapers.eu 3
Sharon Monti Bonafede CLIRO Vanio Preti CLIRO Félix San Vicente Director, CLIRO CLIRO - Centro Linguistico dei Poli Scientifico-Didattici della Romagna, University of Bologna Κάθε µάθηµα συµπληρώνεται µε την ακριβή ανάλυση των ποιοτικών και ποσοτικών δεδοµένων που συλλέγονται, η οποία αποτελεί µια ιδιαίτερα πολύτιµη πηγή πληροφοριών για τη βελτίωση προσεχών προγραµµάτων. Λέξεις-κλειδιά ιδασκαλία γλώσσας, συστήµατα διαχείρισης µάθησης, µαθησιακό αντικείµενο, αξιολόγηση, εκτίµηση, παρακολούθηση µαθητών. files/media/media11005.pdf Χαρακτηριστικά και υνατότητες που προσφέρουν οι πλατφόρµες e-learning στην εκµάθηση γλωσσών (Καλοκαίρι 2006) Το παρόν άρθρο περιγράφει την εµπειρία από την εκµάθηση και τη διδασκαλία µιας γλώσσας µέσω της e-learning κατά τη διάρκεια του ακαδηµαϊκού έτους 2005-2006 στο Κέντρο Γλωσσολογίας CLIRO (Πανεπιστήµιο Μπολόνιας). Η παρούσα µελέτη απορρέει από την ανάλυση των χαρακτηριστικών στοιχείων και των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι διαφορετικές πλατφόρµες e-learning (LMS), µέσω των οποίων η ερευνητική µας οµάδα επικέντρωσε το ενδιαφέρον της στις συγκεκριµένες ανάγκες των µαθηµάτων εκµάθησης γλωσσών (Monti, FSV, Preti, 2006). Μετά από τον καθορισµό των ουσιαστικών χαρακτηριστικών ενός LMS κατάλληλου για µαθήµατα εκµάθησης γλωσσών (περιλαµβανοµένης, µεταξύ άλλων, της επικοινωνιακής/συνεργασιακής προσέγγισης, της ελαστικότητας των εργαλείων που χρησιµοποιούνται και της δυνατότητας χρήσης του και της διαλειτουργικότητας µε άλλα συστήµατα διαχείρισης e-learning), σχεδιάστηκαν και πραγµατοποιήθηκαν µερικά µαθήµατα µικτής µάθησης, µε σκοπό την προετοιµασία της πειραµατικής φάσης. Ο στόχος ήταν διπλός: αφ ενός να ελεγχθούν τα επιλεγµένα εργαλεία, το περιεχόµενο που αναπτύχθηκε ως µαθησιακό αντικείµενο (πρότυπο SCORM) και η µεθοδολογική προσέγγιση που επιλέχθηκε, και αφ ετέρου να γίνει συνεχής και στενή παρακολούθηση της εξέλιξης των τεχνολογιών που χρησιµοποιήθηκαν, µε την αξιολόγηση των ενδεχοµένων και νέων λειτουργικοτήτων, ώστε να πειραµατιστούµε µε καινοτόµους µεθοδολογίες και τεχνικές διδασκαλίας και εκµάθησης γλωσσών. Η συγκέντρωση στοιχείων και σχετιζόµενων δεδοµένων που αφορούν στην πρακτική εµπειρία πραγµατοποιήθηκε χάρη στον µεγάλο αριθµό εργαλείων παρακολούθησης και αξιολόγησης τόσο της διαχείρισης του προγράµµατος µαθηµάτων (αξιολόγηση) όσο και της µαθησιακής διαδικασίας και των επιτευγµάτων των µαθητών (εκτίµηση απόδοσης). Κάθε µάθηµα συµπληρώνεται µε την ακριβή ανάλυση των ποιοτικών και ποσοτικών δεδοµένων που συλλέγονται (δεδοµένα παρακολούθησης µαθητών, αποτελέσµατα, σχόλια και προτάσεις µαθητών από τα ερωτηµατολόγια, κλπ.), η οποία αποτελεί µια ιδιαίτερα πολύτιµη πηγή πληροφοριών για τη βελτίωση προσεχών προγραµµάτων. Με λίγα λόγια, ο κύριος στόχος της µελέτης ήταν η συγκέντρωση χρήσιµων δεδοµένων και η θέσπιση κριτηρίων για την αποτελεσµατική χρήση νέων τεχνολογιών στην εκµάθηση γλωσσών που να εγγυώνται την ποιότητα των προγραµµάτων e-learning που ελέγχει το Κέντρο Γλωσσολογίας CLIRO. Αφού αποδειχθεί η αποτελεσµατικότητα της προσέγγισης, θα µπορέσουν να διατυπωθούν εσωτερικές οδηγίες και πρακτικές προτάσεις για τη διαχείριση προγραµµάτων µαθηµάτων e- learning που µπορούν να εφαρµοστούν σε διαφορετικές γλώσσες (επαναχρησιµοποίηση διαδικασίας), λαµβάνοντας πάντα υπ όψιν τις ιδιαιτερότητες της κάθε γλώσσας και τις συγκεκριµένες ανάγκες του κάθε επιπέδου µάθησης, όπως υποδεικνύεται από το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο. elearning Papers www.elearningpapers.eu 4
University of Wales, Lampeter (UK) Ian Roffe Director of the Centre for Enterprise, European and Extension Services Η πολιτική συνείδηση των µελών του προσωπικού του προγράµµατος είναι απαραίτητη για την απόκτηση πολιτικής υποστήριξης που θα διευκολύνει τη συνεργασία µεταξύ των συµµετεχόντων στο πρόγραµµα και των κυβερνητικών φορέων. Λέξεις-κλειδιά e-learning, Interreg, γλωσσικά εργαλεία, διακρατική συνεργασία. files/media/media11003.pdf Σχεδιασµός και Ανταλλαγή e-learning: πρακτικά µαθήµατα από τον σχεδιασµό εργαλείων ηλεκτρονικής γλώσσας (e-language) για την υποστήριξη των λιγότερο διαδεδοµένων Ευρωπαϊκών γλωσσών Όταν η προσφορά e-learning είναι τόσο εκτενής, ο ανταγωνισµός είναι αναπόφευκτος και οι εξειδικευµένοι τοµείς της αγοράς είναι ιδιαίτερα σηµαντικοί για τους προµηθευτές µικρών οµάδων. Λόγω της χρήσης µεγάλου αριθµού διαφορετικών γλωσσών µέσα στην Ε.Ε., τα προγράµµατα εκµάθησης γλωσσών αποτελούν αναπόφευκτα ένα σηµαντικό κοµµάτι της Ευρωπαϊκής προσφοράς e-learning. Οι συνεχείς δραστηριότητες e-learning που σχετίζονται µε τις λιγότερο διαδεδοµένες Ευρωπαϊκές γλώσσες οδήγησαν στον προσδιορισµό νέων ηλεκτρονικών εργαλείων (e-tools) για την υποστήριξη της µάθησης. Η ανάπτυξή τους, όµως, απαιτεί έρευνα µέσων, ενώ οι επιρροές και οι αλληλεπιδράσεις των στρατηγικών και των προγραµµάτων της Ε.Ε. σε περιφερειακό επίπεδο είναι ιδιαίτερα σηµαντικές. Μέσα από µια µη θεσµοθετηµένη διαδικασία συσχετισµού δηµιουργήθηκε η από κοινού πρωτοβουλία για την ανάπτυξη γλωσσικών εργαλείων on line για τα Ουαλικά και τα Ιρλανδικά. Το περιεχόµενο, οι περιφερειακές επιρροές, οι δυσκολίες και οι λύσεις περιγράφονται στη συνέχεια. Παρ όλο που το πεδίο εφαρµογής είναι ασύνηθες, λόγω του ότι αφορά εφαρµογές βάσεων δεδοµένων µε εφαρµογή στις γλώσσες, υπάρχουν επτά µαθήµατα ανάπτυξης προγραµµάτων που είναι µεταδιδόµενα και µπορούν να προβληθούν. Η δικτύωση µεταξύ των πρωτοβουλιών προσφέρει πολλαπλούς τρόπους σχεδιασµού e-learning ενώ, σε περιφερειακό επίπεδο, υπάρχουν αρκετές πληροφορίες που κάνουν δυνατή την κατάλληλη προσαρµογή σε σχετιζόµενες πρωτοβουλίες. Η πολιτική συνείδηση των µελών του προσωπικού του προγράµµατος είναι απαραίτητη για την απόκτηση πολιτικής υποστήριξης που θα διευκολύνει τη συνεργασία µεταξύ των συµµετεχόντων στο πρόγραµµα και των κυβερνητικών φορέων. Η διακρατική δηµιουργία οµάδων θα πρέπει να περιλαµβάνει µέλη από διαφορετικά επίπεδα του προσωπικού για να είναι πιο εύκολη η µεταξύ τους επικοινωνία γύρω από το πρόβληµα. Εποµένως, το περιβάλλον διεπαφής και επικοινωνίας θα πρέπει να σχεδιάζεται µε τέτοιο τρόπο ώστε να µπορεί να ενηµερώνεται εύκολα, ανάλογα µε τις ανάγκες των χρηστών. Κάθε προωθητική ενέργεια µπορεί να είναι αποδοτική µε διαφορετικούς τρόπους, όπως για παράδειγµα η συντήρηση και διαρκής ενηµέρωση ενός ιστοχώρου που θα προσελκύει αναζητήσεις πληροφοριών και εγγραφές από το ιαδίκτυο, διαφορετικές προωθητικές εκδηλώσεις που να συµπίπτουν µε ηµεροµηνίες ορόσηµα του σχεδιασµού των µαθηµάτων, η ενστάλαξη (drip-feed) ιστοριών τοπικών ειδήσεων που κεντρίζουν το ενδιαφέρον και διατηρούν το ρυθµό εγγραφών. Η συνεχής παρακολούθηση του ιστοχώρου προσφέρει ενδείξεις για την επίδραση των προωθητικών ενεργειών µε τρόπο γρήγορο, σαφή και ακριβή. Τέλος, η αξιολόγηση αποτελεί ένα από τα πιο σηµαντικά έργα και θα πρέπει να προγραµµατιστεί από την πρώτη µέρα της πρωτοβουλίας. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στην συγκέντρωση όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών γύρω από τον σχεδιασµό, περιλαµβανοµένων των απρόοπτων και προγραµµατισµένων εκβάσεων. Στα στοιχεία προς αξιολόγηση περιλαµβάνονται οι κοινωνικές και οι πολιτιστικές ανάγκες, το περιβάλλον υποστήριξης της µάθησης και η διαχείριση. Η ουσιαστική αξιολόγηση θα παράγει ευρήµατα τα οποία, µαζί µε την κατάλληλη διάδοση, αποτελούν σηµαντικά εργαλεία για την υποστήριξη µιας δυναµικής καινοτοµίας. elearning Papers www.elearningpapers.eu 5
Tapio Varis Professor and Chair of Media Education University of Tampere, Finland Αυτή τη στιγµή υπάρχει ανάγκη για κοινή Ευρωπαϊκή εικονική εκπαίδευση και κοινό Ευρωπαϊκό σύστηµα πτυχίων. Λέξεις κλειδιά δια βίου εκπαίδευση, Ευρωπαϊκή εικονική εκπαίδευση, πανεπιστήµια, ψηφιακό περιεχόµενο. files/media/media11006.pdf Το άρθρο πρωτοδηµοσιεύθηκε στο e- Learning Conference 2005: Towards a Learning Society 2005. e-learning και Ανώτερη εκπαίδευση Οι παραδόσεις του σύγχρονου Ευρωπαϊκού Πανεπιστηµίου τα τελευταία 500 χρόνια αντιµετωπίζουν σηµαντικές προκλήσεις τον 21ο αι. Την περίοδο του ιαφωτισµού και µε τις σκέψεις του Καντ δόθηκε έµφαση στην ανθρώπινο λογική. Με την παράδοση του Χούµπολτ τον 19ο αι. προωθήθηκαν η κουλτούρα και ο πολιτισµός, µια ολιστική ιδέα των ανθρώπινων όντων, ως ο απώτερος σκοπός της Ανώτερης εκπαίδευσης. Το όραµα αυτό αντικαταστάθηκε τον 20ο αι. από την ιδέα των κέντρων αριστείας που είναι άκρως εξειδικευµένα αλλά η προσέγγισή τους στη γνώση είναι περιοριστική. Η ιδέα του πολιτισµού παρήκµασε σε τεχνογραφειοκρατία. Αυτή η τάση εντάθηκε ακόµα περισσότερο µε το µοντέλο αγοράς των πανεπιστηµίων, που ευνοεί εκείνους τους τοµείς ανθρώπινης διερεύνησης που αποφέρουν χρηµατικά οφέλη. Επιπλέον, προωθούνται τα εταιρικά πανεπιστήµια, ειδικά µε την εφαρµογή νέων µοντέλων e-learning και την µάθηση που πραγµατοποιείται χωρίς οι εκπαιδευόµενοι να είναι σε ένα συγκεκριµένο σηµείο (mobile learning). Αυτή τη στιγµή υπάρχει ανάγκη για κοινή Ευρωπαϊκή εικονική εκπαίδευση και κοινό Ευρωπαϊκό σύστηµα πτυχίων. Το περιεχόµενο µιας πύλης εικονικού Ευρωπαϊκού πανεπιστηµίου θα αποτελούσε δικτυακή πύλη για µαθήµατα και προγράµµατα βασιζόµενα στο δίκτυο ή υποστηριζόµενα από το δίκτυο, αναζήτηση πληροφοριών, συνεργασία και ανταλλαγή, κοινούς παρονοµαστές, ιδιοκτησία και επικυρώσεις. Στα θέµατα ποιότητας περιλαµβάνονται η διαύγεια, η συγκριτική αξιολόγηση, η δοµή µεταδεδοµένων, η αξιολόγηση από χρήστες και οµότιµους, τα κοινά µοντέλα και οι ορθές πρακτικές, ένα κοινό σύστηµα και κοινή περιγραφή εργαλείων, καθώς και οι εµπειρίες των χρηστών. Μέχρι τώρα, η εικονική εκπαίδευση στην Ευρώπη λαµβάνει χώρα κυρίως σε εθνικό επίπεδο και δεν υπάρχει ακόµα ιδιαίτερη διακρατική συνεργασία. Σε πολλές χώρες (Γαλλία, Κάτω Χώρες, Φιλανδία, κλπ.) έχουν δηµιουργηθεί εθνικές κοινοπραξίες, ενώ υπάρχουν και µερικά µεµονωµένα ηλεκτρονικά πανεπιστήµια (e-universities) και εθνικές πρωτοβουλίες βασισµένες σε προγράµµατα. Αναπτύσσονται επίσης συνεργασίες µεταξύ δηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα, ενώ υπάρχουν και νέες προσφορές περιεχοµένου από εταιρικές πηγές και πηγές συνδεόµενες µε τα µέσα. Θέµατα όπως η διασφάλιση και διαπίστευση της ποιότητας, καθώς και οι διεθνείς στρατηγικές συµµαχίες, συζητούνται ευρέως. Στη Φιλανδία, µε την εισαγωγή της e-learning στην Ανώτερη εκπαίδευση, σηµειώθηκε τα τελευταία χρόνια η εξής πρόοδος: - Αλλαγές στη διαχείριση: παλαιότερα, η ιεύθυνση του Πανεπιστηµίου έδινε εντολές στα Τµήµατα και τις Σχολές να προχωρήσουν στην εφαρµογή της e-learning στις εργασίες τους. Η λύση τότε ήταν η περαιτέρω κατάρτιση των µελών της Σχολής. Τώρα, υπάρχουν στρατηγικές υπηρεσίες µε τις οποίες τα πανεπιστήµια έχουν τη δυνατότητα να εµπλέξουν το επίπεδο των Τµηµάτων. Με αυτή τη middle-out προσέγγιση εµπλέκονται οι διευθυντές των Τµηµάτων και των Σχολών. - Επικρατεί µια τάση προώθησης της συνεργασίας µεταξύ των καλύτερων πανεπιστηµίων στον τοµέα της έρευνας και της διδασκαλίας, για την ευρεία διάδοση του υλικού υψηλής ποιότητας. Μία Ευρωπαϊκή δικτυακή πύλη µάθησης µεταξύ πανεπιστηµίων είναι υπό κατασκευή. - Κοινές δοµές υποστήριξης και κοινά ακαδηµαϊκά συστήµατα βρίσκονται υπό σχεδιασµό ανάµεσα σε επιλεγµένα Ευρωπαϊκά πανεπιστήµια µε σκοπό τη διασφάλιση της κινητικότητας και των λειτουργικών υποδοµών. Οι µαθητές οποιουδήποτε από τα συµµετέχοντα πανεπιστήµια θα µπορούν να συµµετέχουν σε εκπαίδευση βασισµένη στην έρευνα. Επίσης, υπό σχεδιασµό είναι και µηχανές αναζήτησης για τα µαθήµατα. elearning Papers www.elearningpapers.eu 6
Jonny Dyer TheCademy, UK Jean Johnson Director, TheCademy, UK Εκεί όπου οι κοινωνικές δοµές επικοινωνίας γεννούν εµπιστοσύνη και αυτοπεποίθηση, τα άτοµα είναι υπεύθυνα για τη µάθησή τους και αναπτύσσουν µια αίσθηση ιδιοκτησίας µέσω της διαδικασίας «παροχής από την κοινότητα». Λέξεις κλειδιά κονστρουκτιβιστικό, περιεχόµενο, οριζόµενο από τον χρήστη, κοινότητα. http://www.elearningeuropa.inf o/files/media/media11007.pdf Το παρόν άρθρο πρωτοδηµοσιεύθηκε στο βιβλίο του συνεδρίου m- ICTE 2005: Recent Research Developments in Learning Technologies (2005) Edit: A. Méndez- Vilas & co. http://www.formatex.org/mic te2005/book.htm Περιεχόµενο προσδιοριζόµενο από τον χρήστη σε ένα κονστρουκτιβιστικό µαθησιακό περιβάλλον Στην ψηφιακή εποχή αναπτύσσονται συνεχώς νέες παιδαγωγικές που εκφράζουν τη συµµετοχή, την εσωτερική σκέψη, τον συλλογισµό και την επανάληψη παρά την ιδέα του διδασκόµενου µαθήµατος. Παρ όλα αυτά, το ιαδίκτυο θεωρείται ακόµα από πολλούς ως ένας κατάλληλος µηχανισµός για την µετάδοση παραδοσιακών περιεχοµένων on line. Παρόλο που το µοντέλο «ώθησης περιεχοµένου» αποτελεί συνήθως τον κανόνα, οι ευκαιρίες για συµµετοχή των µαθητευοµένων περιορίζονται συνήθως στην επιλογή ορθών απαντήσεων ή σε ένα µικρό φάσµα εργαλείων της κοινότητας που παραγνωρίζουν την µεταβαλλόµενη και προκλητική κουλτούρα µάθησης του 21ου αι. Μολονότι η ποσότητα των διαθέσιµων πληροφοριών συνεχίζει να αυξάνεται µε τρόπο εντυπωσιακό, οι δεξιότητες που απαιτούνται για την πρόσβαση και την επεξεργασία αυτών των πληροφοριών ξεπερνιούνται πολύ γρήγορα. εξιότητες όπως η ικανότητα χρήσης νέων τεχνολογιών και διαµόρφωσης κοινωνικής επικοινωνίας και διεπαφής µε τη χρήση διαφορετικών πολυµεσικών εργαλείων θα αποτελούν στο µέλλον καθοριστικό παράγοντα της επιτυχίας. Η παρούσα έρευνα υποστηρίζει ότι, στα πλαίσια της επικοινωνίας on line, το περιεχόµενο που παράγουν οι χρήστες θα παίξει σηµαντικό ρόλο κατά τον καθορισµό νέων παιδαγωγικών προσεγγίσεων στη µάθηση. Εκεί όπου οι κοινωνικές δοµές επικοινωνίας γεννούν εµπιστοσύνη και αυτοπεποίθηση, τα άτοµα είναι υπεύθυνα για τη µάθησή τους και αναπτύσσουν µια αίσθηση ιδιοκτησίας µέσω της διαδικασίας «παροχής από την κοινότητα». Η µαθησιακή διαδικασία υποστηρίζεται από την ανάπτυξη δεξιοτήτων για κριτικό και ανεξάρτητο συλλογισµό. Η πιο αποτελεσµατική µάθηση λαµβάνει χώρα εκεί όπου εγείρεται το ενδιαφέρον των εκπαιδευόµενων και ο δρόµος που ακολουθείται καλύπτει τις ανάγκες τους. Οι µαθητευόµενοι ωφελούνται από την συµµετοχή τους στην κοινότητα, µέσα στην οποία εµπλέκονται σε διάλογο, ανταλλαγή και συνεργασία. Μέσα σε µία κοινότητα εκπαιδευόµενων, αυτοί αποκτούν µεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και έλεγχο. Η κοινότητα τους παρέχει την αίσθηση ενός χώρου µάθησης χάρη στην εµπειρία που µοιράζονται όσον αφορά τους στόχους, τη συνεργασία και την υποστήριξη. Αυτή η αίσθηση κοινότητας βοηθά στον καθορισµό ενός φάσµατος περιεχοµένου µε κοινά χαρακτηριστικά, που παράγεται µε την καθοδήγηση του χρήστη και από τους οµότιµους. elearning Papers www.elearningpapers.eu 7