1. Καταχώρηση επιµέρους στοιχείων ενός ενσώµατου παγίου στοιχείου µε διαφορετική ωφέλιµη ζωή ( ΛΠ 16) Η αεροπορική εταιρεία "Β" την 30.6.2001 αγόρασε τοις µετρητοίς αεροσκάφος έναντι 1.000.000, καταβάλλοντας επιπλέον έξοδα αγοράς 100.000. Το τεχνικό τµήµα της εταιρείας προσδιόρισε τρία συνθετικά στοιχεία του αεροσκάφους ως εξής: - Σκάφος αξίας κτήσεως 550.000 µε ωφέλιµη ζωή 30 έτη - Κινητήρας αξίας κτήσεως 350.000 µε ωφέλιµη ζωή 10 έτη - Γενική επιθεώρηση 200.000 µε ωφέλιµη ζωή 4 έτη 1.100.000 Με δεδοµένο ότι η υπολειµµατική αξία του αεροσκάφους είναι µηδέν (ø), ποιες εγγραφές πρέπει να γίνουν κατά την αρχική καταχώρηση την 30.6.2001 και κατά την αποτίµηση στο τέλος της χρήσεως (την 31.12.2001). Για τις αποσβέσεις ακολουθείται η ευθεία µέθοδος. 2
1α. Καταχώρηση επιµέρους στοιχείων ενός ενσώµατου πάγιου στοιχείου µε διαφορετική ωφέλιµη ζωή ( ΛΠ 16) Αεροσκάφη 1.100.000 Σκάφος 550.000 Κινητήρας 350.000 Γενική Επιθεώρηση 200.000 ιαθέσιµα 1.100.000 Αποτίµηση 31.12.2001 Αποτελέσµατα χρήσεως Αποσβέσεις Σκάφους 550.000:30 1/2 9.167 Αποσβέσεις Κινητήρα 350.000:10 1/2 17.500 Αποσβέσεις Γεν. Επιθεώρ. 200.000: 4 1/2 25.000 Αποσβέσεις Αεροσκάφους Σκάφους 9.167 Κινητήρα 17.500 Γεν. Επιθεώρηση 25.000 Αν υποτεθεί ότι µετά την ηµεροµηνία λήξεως της γενικής επιθεώρησης η νέα κοστίζει 240.000 τα οποία καταβάλλει η εταιρία, τότε θα γίνει η εξής εγγραφή: Αεροσκάφη Γεν. Επιθεώρηση 240.000 ιαθέσιµα 240.000 Η αποµένουσα λογιστική αξία (αναπόσβεστη) της προηγούµενης επιθεώρησης διαγράφεται σε βάρος των αποτελεσµάτων. (Παρ. 14.Λ.Π. 16) 3
2. Απόκτηση ενσωµάτων παγίων µε πίστωση ( ΛΠ 16) Η εταιρεία «Α» συµφώνησε µε την εταιρεία «Κ» την 10.01.2004, όπως η τελευταία κατασκευάσει γι αυτήν πέντε (5) µηχανήµατα. Τα µηχανήµατα παρελήφθησαν από την «Α» στα πλαίσια της συµφωνίας µετά ένα έτος, ήτοι την 03.01.2005, και ετέθησαν αµέσως σε λειτουργία. Η τιµολογιακή τους αξία ανήλθε, βάσει της συµφωνίας, στο ποσό των 583.200, τίµηµα το οποίο η «Α» θα καταβάλλει µετά δύο έτη, ήτοι την 31.12.2006 (Πωλήσεις τέτοιου είδους όταν γίνονται µε πίστωση επιβαρύνονται µε επιτόκιο 8%). Πέραν της τιµολογιακής αξίας, η «Α» κατέβαλε για ναύλα, ασφάλιστρα και έξοδα εκτελωνισµού συνολικά το ποσό 20.000. Ζητούνται, µε βάση τα.λ.π., οι εγγραφές στα βιβλία της «Α» σε σχέση µε τα µηχανήµατα αυτά από την παραλαβή τους µέχρι την εξόφληση του τιµήµατος την 31.12.2006 (Η ωφέλιµη ζωή των µηχανηµάτων εκτιµήθηκε σε είκοσι (20) έτη και η υπολειµµατική τους αξία δεν είναι αξιοσηµείωτη). 4
2α. Απόκτηση ενσωµάτων παγίων µε πίστωση ( ΛΠ 16) Κόστος κτήσεως µηχανηµάτων: 583.200 500.000 - Τιµολογιακή αξία = 2 (1+ 0,08) - Ειδικά έξοδα αγοράς µηχ/των 20.000 Αξία κτήσεως µηχ/των 520.000 Αρχική καταχώρηση Μηχανήµατα 500.000 Προµηθευτές (1) 500.000 Μηχανήµατα 20.000 Ταµιακά διαθέσιµα 20.000 31.12.2005 Χρηµατοοικονοµικά έξοδα 40.000 Προµηθευτές Κ (1) 40.000 500.000Χ8% Αποσβέσεις µηχανηµάτων 26.000 Αποσβεσθέντα µηχ/τα 26.000 520.000:20 31.12.2006 Χρηµατοοικονοµικά έξοδα 43.200 Προµηθευτές Κ (1) 43.200 500.000 + 40.000) x 8% Προµηθευτές Κ (1) 583.200 Χρηµατικά διαθέσιµα 583.200 Αποσβέσεις µηχανηµάτων 26.000 Αποσβεσθέντα µηχ/τα 26.000 (1) Οι προµηθευτές, εν προκειµένω ο «Κ», είναι µια χρηµατοοικονοµική υποχρέωση και ως τέτοια αποτιµάται στο αναπόσβεστο κόστος, όπως προβλέπεται από το.λ.π. ΑΡ. 39 «Χρηµατοπιστωτικά Μέσα, Καταχώρηση και Αποτίµηση». 5
3. Απόκτηση ενσώµατου πάγιου στοιχείου µε ανταλλαγή άλλου περιουσιακού στοιχείου ( ΛΠ 16) Η επιχείρηση "Α" ανταλλάσσει δύο (2) φορτηγά αυτοκίνητα, αναπόσβεστης λογιστικής αξίας 120.000, µε δύο (2) άλλα καινούργια, εύλογης αξίας 250.000, καταβάλλοντας και 150.000 µετρητοίς. Ποια λογιστική εγγραφή πρέπει η "Α" να διενεργήσει στα βιβλία της; 6
3α. Ανταλλαγή Ενσώµατων Περιουσιακών Στοιχείων ( ΛΠ 16) Εύλογη αξία 250.000 2 καινούργια φορτηγά Ανταλλαγή 120.000 ιαφορά 130.000 Όµως, κατέβαλε 150.000 Άρα, ζηµία * 20.000 Μεταφορικά µέσα 250.000 Αποτελέσµατα χρήσεως 20.000 Μεταφορικά µέσα 120.000 ιαθέσιµα 150.000 * Προφανώς πρόκειται για αποµείωση της αξίας των δύο φορτηγών που είχε η επιχείρηση «Α» µε αναπόσβεστη αξία 120.000. 7
4. Μέθοδος αποσβέσεως µε βάση τις παραγόµενες µονάδες ( ΛΠ 16) Η εταιρεία "Α" τον Ιανουάριο του 2001 αγόρασε µηχάνηµα αξίας κτήσεως 500.000. Η οικονοµική ζωή του εκτιµήθηκε βάσει της συνολικής παραγωγικής του ικανότητας που ανέρχεται σε 1.000.000 µονάδες του προϊόντος Π. Η υπολειµµατική του αξία µετά την παραγωγή αυτή εκτιµάται σε ø. Στη χρήση 2001 η "Α" παρήγαγε 80.000 µονάδες του προϊόντος Π, εκ των οποίων οι 20.000 παραµένουν ως απόθεµα στον Ισολογισµό της 31.12.2001. Ποια η επιβάρυνση των αποτελεσµάτων χρήσεως 2001 από τις αποσβέσεις του µηχανήµατος; 8
4α. Μέθοδος Αποσβέσεως µε βάση τις παραγόµενες µονάδες ( ΛΠ 16) Οι αποσβέσεις 2001 80.000 1.000.000 500.000 = 40.000 Κάθε µονάδα προϊόντος Π περιλαµβάνει αποσβέσεις 40.000 = 0,5 80.000 Οι πωληθείσες στη χρήση µονάδες ανέρχονται σε 80.000-20.000=60.000 και συνεπώς η επιβάρυνση των αποτελεσµάτων της χρήσεως 2001 µε αποσβέσεις του µηχανήµατος 60.000 0,5 = 30.000 (επιβάρυνση αποτελεσµάτων µε αποσβέσεις). 500.000:1.000.000 = 0,5 80.000 0,5 = 40.000 40.000 / 80.000 = 0,5 0,5 60.000 = 30.000 9
5. Αναπροσαρµογή περιουσιακών παγίων στοιχείων, πραγ- µατοποίηση διαφορών αναπροσαρµογής, διάθεση παγίων στοιχείων ( ΛΠ 16) Η εταιρεία "Γ" απέκτησε την 05.01.1990 ένα µηχάνηµα ωφέλιµης ζωής 12 ετών. Το µηχάνηµα αγοράστηκε έναντι 20.000 τοις µετρητοίς και κατεβλήθησαν επίσης για ναύλα, ασφάλιστρα, εκτελωνιστικά, συναρµολόγηση και λοιπά ειδικά έξοδα αγοράς του συνολικώς 4.000. Το µηχάνηµα αναπροσαρµόστηκε για πρώτη φορά την 01.01.1994, οπότε και η πραγµατική του αξία υπολογίστηκε σε 18.000. Το µηχάνηµα αυτό διατέθηκε την 10.01.1996 έναντι 14.200. Για τις αποσβέσεις ακολουθείται η ευθεία µέθοδος και η υπολειµµατική του αξία θεωρήθηκε ασήµαντος. Ποιες εγγραφές πρέπει να διενεργηθούν, σε σχέση µε το εν λόγω µηχάνηµα, κατά την αγορά του, κατά την 01.01.1994, κατά την 31.12.1994 και κατά την εκποίησή του την 10.01.1996; 10
5α. Αναπροσαρµογή περιουσιακών στοιχείων, πραγµατοποίηση διαφορών αναπροσαρµογής και διάθεση παγίων ( ΛΠ 16) Εγγραφές α) Κατά την αγορά (απόκτηση) του µηχανήµατος: Πάγια αξία κτήσεως 24.000 Ταµιακά διαθέσιµα 24.000 β) Κατά την αναπροσαρµογή της 01.01.1994: Η αναπόσβεστη αξία του µηχανήµατος κατά την ηµεροµηνία αυτή ανερχόταν: - Αξία κτήσεως 24.000 - Αποσβέσεις (24.000:12=2.000)2.000x4 8.000 (Αποσβέσεις 1990, 1991, Αναπόσβεστη αξία 16.000 1992 και 1993) Εύλογη αξία 18.000 ιαφορά αναπροσαρµογής 2.000 ή 12,5% (2.000/16.000) 11
Οπότε είτε: Ι) Πάγια αξία κτήσεως 3.000 (24.000 12,5%) Πάγια αποσβεσθέντα 1.000 (8.000 12,5%) ιαφορές αναπροσαρµογής 2.000 είτε: ιι) Πάγια αποσβεσθέντα πάγια 8.000 Πάγια αξία κτήσεως 8.000 Μεταφορά αποσβεσθέντων Πάγια αξία κτήσεως 2.000 ιαφορές αναπροσαρµογής 2.000 γ) Κατά την 31.12.1994: Α/Χ. (αποσβέσεις παγίων) 2.250 * Πάγια αποσβεσθέντα πάγια 2.250 και εφόσον ακολουθείται η αρχή (τακτική) της µεταφοράς των πραγµατοποιούµενων διαφορών αναπροσαρµογής κατ έτος στο λογαριασµό "Υπόλοιπο κερδών εις νέον" θα γίνει η εγγραφή: ιαφορές αναπροσαρµογής 250 Υπόλοιπο κερδών εις νέον 250 (Νέες αποσβέσεις 2.250 παλαιές αποσβέσεις 2.000 ή 2.000: 8 =250) * Νέα εύλογη αξία 18.000/8 υπόλοιπη ζωή παγίου άρα 2.250 νέες αποσβέσεις. 12
δ) Κατά την διάθεση (πώληση) του µηχανήµατος την 02.01.1996: Ταµιακά διαθέσιµα 14.200 ιαφορές αναπροσαρµογής 2.000 Πάγια 13.500 (αναπρ. αξία 18.000 αποσβ. 2 2.250) Υπόλοιπο κερδών εις νέον ( ιαφορά αναπροσαρµογής) 2.000 Α/Χ. (κέρδη εκποιήσεως παγίων) 700 (14.200 13.500) και εάν ακολουθείται η τακτική της κατ έτος µεταφοράς της πραγµατοποιούµενης διαφοράς αναπροσαρµογής στο Υπόλοιπο κερδών εις νέον θα γίνει η εγγραφή: Ταµιακά διαθέσιµα 14.200 ιαφορές αναπροσαρµογής 1.500 (2.000 2 250) Πάγια (αναπόσβεστη αξία) 13.500 Υπόλοιπο κερδών εις νέον (Υπόλοιπο ιαφοράς Αναπροσαρµογής) 1.500 Αποτελέσµατα χρήσεως 700 Σηµείωση: εν έχουν ληφθεί υπόψη οι φορολογικές επιπτώσεις. 13
Αν ληφθούν υπόψη οι φορολογικές συνέπειες Εάν η προσδιοριζόµενη, κατά την αναπροσαρµογή, νέα εύλογη αξία του παγίου περιουσιακού στοιχείου δεν αναγνωρίζεται φορολογικώς, τότε, ενώ η λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου µεταβάλλεται, η φορολογική του βάση παραµένει η ίδια. Συνεπώς, δηµιουργείται, εκ του λόγου της αναπροσαρµογής, µια προσωρινή διαφορά για την οποία θα πρέπει να λογιστεί η, µε βάση τον ισχύοντα φορολογικό συντελεστή, προσήκουσα αναβαλλόµενη φορολογική υποχρέωση, η οποία φέρεται κατ ευθείαν στα ίδια κεφάλαια, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην 61 του.λ.π. αρ. 12. Στην ανωτέρω περίπτωση, αν ο φορολογικός συντελεστής είναι π.χ. 40%, τότε θα πρέπει ταυτόχρονα µε την εγγραφή της αναπροσαρµογής να διενεργηθεί και η εγγραφή: Ίδια κεφάλαια ιάφορες αναπροσαρµογές 800 Φόρος αναπροσαρµογής Αναβαλλόµενες φορολογικές υποχρεώσεις (2.000 x 40 %) 800 14
6. Αποµείωση ενσώµατου περιουσιακού στοιχείου ( ΛΠ 36) Η επιχείρηση "Κ" αγοράζει την 02.01.2000 ένα περιουσιακό πάγιο στοιχείο έναντι 600.000 πλέον εξόδων 40.000. Η ωφέλιµη ζωή του στοιχείου αυτού προσδιορίστηκε σε οκτώ (8) έτη και η υπολειµµατική του αξία σε µηδέν. Την 10.01.2002 η ανακτήσιµη αξία του στοιχείου προσδιορίστηκε σε 420.000. Μετά δύο έτη οι λόγοι που προκάλεσαν την αποµείωση εξέλιπαν και η εύλογη αξία του παγίου προσδιορίσθηκε σε 380.000. Ποια η λογιστική αντιµετώπιση της αποµείωσης; 15
6α. Αποµείωση ενσώµατου περιουσιακού στοιχείου ( ΛΠ 36) 2.1.2000 Πάγια 640.000 ιαθέσιµα 640.000 Αγορά 31.12.2000 Αποτελέσµατα χρήσεως Αποσβέσεις 80.000 Αποσβεσθέντα Πάγια 80.000 Ετήσιες αποσβέσεις 640.000 : 8 = 80.000 31.12.2001 Αποτελέσµατα χρήσεως 80.000 Αποσβέσεις Αποσβεσθέντα Πάγια 80.000 Ετήσιες αποσβέσεις 640.000 : 8 = 80.000 10.1.2002 Αποτελέσµατα χρήσεως 60.000 Ζηµίες Αποµειώσεως Πάγια 60.000 640.000 - (80.000 2) - 420.000 = 60.000 Λογαριασµός Παγίων 640.000 (1) 80.000 (2) 80.000 (3) 60.000 (4) 70.000 (5) 70.000 (6) 360.000 31.12.2002 Αποτελέσµατα χρήσεως 70.000 Αποσβέσεις Αποσβεσθέντα Πάγια 70.000 Ετήσιες αποσβέσεις 420.000:6 31.12.2003 Αποτελέσµατα χρήσεως 70.000 Αποσβέσεις Αποσβεσθέντα Πάγια 70.000 Ετήσιες Αποσβέσεις 420.000:6 16
α) Ιστορικό κόστος Όταν εξέλιπαν οι λόγοι της αποµειώσεως το πάγιο θα είχε λογιστική αξία αν δεν είχε γίνει αποµείωση (την 1.1.2004) 640.000 µείον 80.000 4= 320.000, ενώ έχει τώρα λογιστική αξία 280.000 = (640.000-360.000) οπότε 1.1.2004 Πάγια 40.000 * Αποτελέσµατα χρήσεως (κέρδη) 40.000 Αναστροφή αποµείωσης *Η διαφορά των 40.000 είναι η διαφορά της λογιστικής αξίας 280.000 και εκείνης που θα προέκυπτε αν δεν είχε γίνει αποµείωση της αξίας, δηλαδή 320.000 = (640.000 4 80.000). β) Αναπροσαρµογή (αλλαγή µεθόδου µετά την αναστροφή) 1.1.2004 Πάγια 100.000 Αποτελέσµατα χρήσεως (κέρδη) 40.000 ιαφορές αναπροσαρµογής 60.000 (ίδια κεφάλαια) Παρ. 39.Λ.Π. 16 και παρ. 118.Λ.Π. 36 17