11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος 2013-14 Τμήμα Α 1 Ερευνητική Εργασία 1. Κριτήρια επιλογής θέματος i) Η Πειραϊκή Πατραϊκή είχε ιστορική σημασία ii) Η μελέτη της είχε μεγάλο ενδιαφέρον iii) Επιθυμούσαμε να γνωρίσουμε εις βάθος περισσότερα γι' αυτήν και την ιστορία της iv) Ήταν μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες στην χώρα 2. Τίτλος θέματος Η συνεισφορά της Πειρατικής Πατραϊκής στην εθνική και τοπική οικονομία 3. Παρουσίαση τού θέματος i) Πρόλογος ii) Κύριο μέρος: α) Λεπτομέρειες β) Πληροφορίες iii) Επίλογος iv) Φωτογραφικό υλικό 4. Σκοπός της έρευνας i) Γενικός σκοπός έρευνας α) Να μάθουμε να συνεργαζόμαστε β) Να μάθουμε να ερευνούμε γ) Να πληροφορηθούμε και να πληροφορήσουμε το κοινό για την ιστορία της βιομηχανίας της Πάτρας δ) Να γνωρίσουμε πως να αναλύουμε και να παρουσιάζουμε ένα θέμα 1
ii) Ειδικός σκοπός της έρευνας α) Η επιθυμίας μας να μάθουμε περισσότερες πληροφορίες για την Πειραϊκή Πατραϊκή β) Να ερευνήσουμε την συνεισφορά της Πειραϊκής Πατραϊκής ανά περιόδους στην οικονομία γ) Με ποιά τεχνολογία κατασκεύαζε τα προσόντα της δ) Να γνωρίσουμε τις εξαγωγικές της δυνατότητες ε) Ποιά κοινωνική και οικονομική θέση σε τοπικό και εθνικό επίπεδο στ)πόσοι εργαζόμενοι απασχολούσε η βιομηχανία και με τι ειδικότητες 5. Εισαγωγή στο θέμα i) Ιστορική αναδρομή Στην Πάτρα το 1919 ιδρύεται η ομόρρυθμη «Πατραϊκή Εμποροβιομηχανική Εταιρεία» από τους Χριστόφορο Κατσάμπα (1893-1984) και τον Στράτο Σταμούλη (1891-1963) για την παρασκευή καλτσών και την βαφή και πώληση νημάτων με πρώτη ύλη αρχικά από το εξωτερικό. Το 1924 η Πατραϊκή μετεξελίχτηκε σε Ανώνυμη Εταιρεία και ήταν η πρώτη Ανώνυμη Εταιρία που ιδρύθηκε στην Πάτρα, επίσης εγκαταστάθηκε και η πρώτη ντιζελοκίνητη μηχανή 50 ίππων, γερμανικής κατασκευής, για τα στυπτικά και βαφικά μηχανήματα αντικαθιστώντας την ατμοκίνητη περιορισμένων δυνατοτήτων. Το 1926 ξεκίνησε η λειτουργία του κλωστηρίου με την περαιτέρω αγορά μηχανημάτων από την Γερμανία και με εξειδικευμένο προσωπικό από τις κλωστοϋφαντουργίες του Πειραιά αλλά και το 1928 η επιχείρηση εξοπλίστηκε με περαιτέρω μηχανήματα από την Γερμανία. Λόγω των μεγάλων «ανοιγμάτων» για τον εξοπλισμό της επιχείρησης, η διετία 1929-1931 ήταν κρίσιμη για την βιωσιμότητα της καθώς τα υπέρογκα χρέη της «Πειραϊκής» (θυγατρική) ανάγκασαν τους επιχειρηματίες να την συγχωνεύσουν με την «Πατραϊκή» το 1933 για την λήψη νέων δανείων από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος που ήταν ο αποκλειστικός και πρωταρχικός της δανειολήπτης. Εμπόλεμη περίοδος: Κατά την διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» εφοδίαζε κουβέρτες και υφάσματα τον Ελληνικό Στρατό, ενώ διένειμε τα κέρδη της στην Ελληνική κυβέρνηση του δωσίλογου Γεωργίου Τσολάκογλου. Μετά το τέλος του πολέμου η επιχείρηση είχε πληγεί ενώ οι πρώτες ύλες είχαν σχεδόν εξαντληθεί, προσπαθώντας να ανασυγκροτηθεί εν όψει εξαγωγών. Ένα χρόνο μετά τον εμφύλιο 2
πόλεμο (1946-1949), το 1950, η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» κατασκεύασε στο Μεγάλο Πεύκο μεγάλη σύγχρονη εργοστασιακή μονάδα και ήταν το πρώτο εργοστάσιο που κτίστηκε στην Ελλάδα μεταπολεμικά. Δεκαετία του 60 Την δεκαετία του 1960 διέθετε πέντε σύγχρονες εργοστασιακές μονάδες και απασχολούσε περισσότερους από 4.000 υπάλληλους. Το 1962 ήταν από τις πρώτες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, που αυτοματοποίησε το πληροφοριακό της σύστημα, με το μοντέλο "1402" της ΙΒΜ. Το σλόγκαν της επιχείρησης ήταν «Τα πανιά αυτού του καραβιού, η τέντα αυτού του ρετιρέ, αυτό το στρώμα, αυτό το κάλυμμα, αυτές οι κουρτίνες, αυτά τα σεντόνια και μαξιλαροθήκες, αυτή η τέντα του φορτηγού...και άλλα πολλά, ων ουκ έστιν αριθμός, κατασκευάζονται από ύφασμα Πειραϊκής-Πατραϊκής» αλλά και η διαφήμιση της Πειραϊκής-Πατραϊκής στα κυνηγετικά έντυπα έγραφε «Εκτός από το όπλο και τα φυσίγγια όλα όσα φέρει ο κυνηγός είναι προϊόντα της Πειραϊκής- Πατραϊκής». Στις διαφημίσεις της, επίσης, είχε κυριαρχήσει το σλόγκαν "Πειραϊκή- Πατραϊκή: Ντύνει, στολίζει, νοικοκυρεύει". Δεκαετία του 1980 και η πτώση Μέχρι και την δεκαετία του 1980 η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» λειτουργούσε με εννέα εργοστάσια σε Ελλάδα και ένα στο Σουδάν ενώ απασχολούσε περισσότερους από 9.000 υπαλλήλους. Ωστόσο, το 1984 η επιχείρηση λόγω υπερχρέωσης υπήχθη στο ΟΑΕ (Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων) υπό το καθεστώς του νόμου 1386/83 με χρέη 50 δισ. δρχ. και κρατικοποιήθηκε επί κυβερνήσεως του Ανδρέα Παπανδρέου. Οι κακοί χειρισμοί καθώς και η συρρίκνωση οδήγησαν την επιχείρηση το 1996 να διακόψει οριστικά την λειτουργία της, με χρέη 240 δισεκατομμυρίων δραχμών. Ο Χριστόφορος Κατσάμπας και ο Σταμούλης Στράτος θα ξεκινήσουν από μια μικρή καλτσοβιομηχανία στην Πάτρα και από «ψιλικατζήδες» θ αναδειχτούν άρχοντες της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας. Η εταιρεία, που ξεκίνησε ως «Πατραϊκή», με συνολικά κεφάλαια 150.000 δραχμών και μια ατμομηχανή 7 ίππων το 1919, ύστερα από επτά δεκαετίες ως «Πειραϊκή Πατραϊκή», θα κατέχει 9 εργοστάσια με 7.000 εργαζομένους! Ο όμιλος που έχει προκύψει στο μεταξύ διαθέτει 110.000 κλωστικές ατράκτους, 12.000 στυπτικές μηχανές, 800 ιστούς και εξοπλισμό για παραγωγή 25 εκατομμυρίων μέτρων υφάσματος το χρόνο. Η ετήσια παραγωγή της μπορούσε να καλύψει δυο φορές τα ελληνικά παράλια. 3
6. Ανάγκες που εξυπηρετεί η έρευνα i) Να γνωστοποιήσουμε την οικονομική θέση της σε τοπικό, πανελλήνιο και παγκόσμιο επίπεδο ii) Nα συγκρίνουμε τις δυνατότητές της με άλλες βιομηχανίες στο εξωτερικό iii)να ερευνήσουμε τους λόγους για τους οποίους δεν υφίσταται πια iv) Η ύπαρξη της αποτελεί παράδειγμα προς μελέτη για αντίστοιχες βιομηχανίες. Πρωτίστως να ληφθούν υπόψη τόσο τα θετικά και αξιοθαύμαστα στην λειτουργία και στον τρόπο οργάνωσης τόσο και τα λάθη και οι απερισκεψίες που οδήγησαν στην κατάρρευσή της. v) Να ενημερώσουμε τους αντίστοιχους μαθητές άλλων σχολείων σχετικά με την Πειραϊκή-Πατραϊκή και να ανταλλάξουμε απόψεις 7. Παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνά μας Θετικοί παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνα i) Υπάρχει πληθώρα πληροφοριών διαθέσιμες σε πολλές ιστοσελίδες και εγκυκλοπαίδειες ii) Είναι μια τοπική βιομηχανία με ότι αυτό συνεπάγεται στην ολοκλήρωση της εργασίας μας iii) Ήρθαμε σε επαφή με άτομα τα οποία εργάζονταν στην πειραϊκή πατραϊκή και αντλήσαμε πληροφορίες σχετικά με την λειτουργία της και τα βιώματά τους στην επιχείρηση Αρνητικοί παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνά μας i) H εταιρία δεν υφίσταται πια, με αποτέλεσμα την δυσκολία άντλησης συγκεκριμένων πληροφοριών. ii)βρισκόμαστε σε νεαρή ηλικία και δεν μπορούμε να τεκμηριώσουμε όπως θέλουμε την έρευνά μας και να την υποστηρίξουμε σωστά. iii)υπάρχει μεγάλη προσφορά πληροφοριών στο διαδίκτυο που δυσχεραίνει την εργασία μας 8. Περιορισμοί-Περιγραφή ορίων της έρευνας: 4
i) Η πορεία της Πειραϊκής Πατραϊκής με ιδιαίτερη έμφαση στην λειτουργία της ii) Η ύπαρξή της βιομηχανίας της στην Πάτρα και όχι εκτός συνόρων και εκτός πόλεως iii) Να επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον μας στα προϊόντα που παρήγαγε και στην εποχή της ακμής της. 9. Αξιοπιστία της έρευνας i) Οι πηγές πληροφόρησης είναι αξιόπιστες και τα αποτελέσματα που έχουν διασταυρωθεί μεταξύ τους, συγκλίνουν. ii) Οι πληροφορίες ελέγχονται και εποπτεύονται από εξειδικευμένους πάνω στο θέμα iii) Το ερωτηματολόγιο που τίθεται, εξακριβωμένα απαντάται από ανθρώπους που θέλουν να βοηθήσουν την έρευνά μας. 10. Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν. i) Συνεντεύξεις σε διάφορους σχετικά με το θέμα. ii) Ερωτηματολόγια σε μαθητές και καθηγητές του σχολείου. iii)αντλήσαμε πληροφορίες από το διαδίκτυο και από άλλες εγκυκλοπαιδικές πηγές. iv)ήρθαμε σε επαφή με ανθρώπους που εργάζονταν η γνωρίζουν πολλά πράγματα για την Πειραϊκή-Πατραϊκή και μας λύθηκαν απορίες 5
11. Δημιουργία ερωτηματολογίου, απαντήσεις, σχόλια, συμπεράσματα, στατιστική ανάλυση, γραφήματα. Η ομάδα μας δημιούργησε το ακόλουθο ερωτηματολόγιο που αφορά στην Π.Π. και στο οποίο απάντησαν οι μαθητές της τάξης και ένα κηδεμόνας-γονέας του κάθε μαθητή. Σε κάθε ερώτηση ο μαθητής και ο κηδεμόνας έχουν πέντε εναλλακτικές λύσεις, και διαλέγουν μία από αυτές. Στο τέλος συγκεντρώνονται οι απαντήσεις και σχολιάζονται. Οι ερωτήσεις είναι οι εξής: i) Πόσο πιστεύετε ότι ευθύνεται η διοίκηση για το κλείσιμο της εταιρίας; Πολύ Αρκετά Μέτρια Λίγο Καθόλου ii) Πόσο πιστεύετε πως ωφέλησε η Πειραϊκή-Πατραϊκή την οικονομία της χώρας; Πολύ Αρκετά Μέτρια Λίγο Καθόλου iii) Πόσο πιστεύετε ότι επηρεάστηκε η οικονομία της χώρας από τη πτώχευση της εταιρίας; Πολύ Αρκετά Μέτρια Λίγο Καθόλου iv) Πόσο πιστεύετε ότι ήταν αναγνωρισμένη η Πειραϊκή Πατραϊκή στην Ευρώπη; Πολύ Αρκετά Μέτρια Λίγο Καθόλου v) Πόσο καλές προδιαγραφές νομίζετε ότι διέθετε η Πειραϊκή-Πατραϊκή; Πολύ Αρκετά Μέτρια Λίγο Καθόλου vi) Πόσο καλές θεωρείτε ότι ήταν οι εγκαταστάσεις και τα μέσα παραγωγής της Πειραϊκής Πατραϊκής; Πολύ Αρκετά Μέτρια Λίγα Καθόλου 6
1η ερώτηση Πόσο πιστεύετε ότι ευθύνεται η διοίκηση για το κλείσιμο της εταιρίας; μαθητής κηδεμών πολύ 4 6 αρκετα 11 11 μέτρια 7 4 λίγο 0 1 καθόλου 0 0 12 10 8 ερώτηση 1η αριθμός 6 4 2 μαθητής κηδεμών 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογές Σχόλια :Σε ποσοστό 25% περίπου οι μαθητές και 35% οι γονείς πίστεψαν ότι η διοίκηση ευθυνόταν για το κλείσιμο της εταιρίας. Αντίστοιχα το 50% των γονέων και των μαθητών απάντησαν αρκετά στην ερώτηση αν η διοίκηση έπαιξε σημαντικό ρόλο στο λουκέτο της εταιρίας. Αυτό οφείλετε στους κακούς χειρισμούς και στα λάθη που έγιναν από το μέρος της διοίκησης και οδήγησαν στην διάλυση της. Επίσης ποσοστό 35% από την πλευρά των μαθητών και 25% από την πλευρά των κηδεμόνων απάντησαν ότι η διοίκηση δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο ενώ πολύ λίγοι απάντησαν ότι η διοίκηση είχε πολύ μικρό μερίδιο ευθύνης. Συμπεράσματα : Παρατηρείται σε αρκετά υψηλό ποσοστό ότι η διοίκηση και η ηγεσία της εταιρίας ευθύνεται για το κλείσιμο της εταιρίας. Αντίθετα, μικρό ποσοστό απάντησε ότι η διοίκηση έπαιξε σημαντικό ρόλο στο κλείσιμο του εργοστασίου 7
2η ερώτηση Πόσο πιστεύετε ότι ωφελήθηκε η οικονομία της χώρας από το εργοστάσιο της Πειραϊκής Πατραϊκής; μαθητής κηδεμών πολύ 7 9 αρκετα 9 8 μέτρια 5 3 λίγο 1 2 καθόλου 0 0 ερώτηση 2η αριθμός 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογές μαθητής κηδεμών Σχόλια: Σε μεγάλο ποσοστό 33% οι μαθητές και σε 40% οι γονείς απάντησαν ότι η οικονομία της χώρας ωφελήθηκε πολύ απὸ την ύπαρξη του εργοστασίου της Π.Π ενώ στο αρκετά απάντησαν σε εξίσου μεγάλα ποσοστά. Από την άλλη το 23% των μαθητών και 28% περίπου των γονέων. πίστεψαν ότι η οικονομία της χώρας ωφελήθηκε λίγο. Αντίθετα ελάχιστοι και από τους μεν και από τους δε απάντησαν λίγο η καθόλου. Τα υψηλά αυτά ποσοστά οφείλονται στο γεγονός ότι υπήρχαν πολλές εξαγωγές με αποτέλεσμα να δημιουργούνται καινούργιες εγκαταστάσεις και πολλές προσλήψεις εργατών. Συμπεράσματα: Διαπιστώνουμε ότι οι περισσότεροι γονείς και μαθητές απάντησαν ότι η Π.Π ωφέλησε σε μεγάλο βαθμό την τοπική και εθνική οικονομία. Από την άλλη ελάχιστοι πίστεψαν το αντίθετο 8
3η ερώτηση Πόσο πιστεύεται ότι επηρεάστηκε η οικονομία της χώρας από το κλείσιμο της Πειραϊκής Πατραϊκής; μαθητής κηδεμών πολύ 3 6 αρκετά 12 8 μέτρια 4 5 λίγο 3 3 καθόλου 0 0 12 10 8 ερώτηση 3η αριθμός 6 4 2 μαθητής κηδεμών 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογές Σχόλια: Τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς-κηδεμόνες, απάντησαν σε ποσοστό περίπου 66% ότι η οικονομία της χώρας επηρεάστηκε από το κλείσιμο της εταιρίας, ενώ ένα ποσοστό της τάξης του 14% και από τους μαθητές αλλά και από τους γονείς απάντησαν αρνητικά. Είναι βέβαια αξιοθαύμαστο η ταύτιση των απόψεων των μαθητών και των κηδεμόνων καίτοι βλέπουν από τελείως διαφορετική οπτική γωνία το θέμα (διαφορά ηλικίας και διαφορά γνώσεων σ ότι έχει να κάνει με την αγορά εργασίας) Συμπεράσματα: Διαπιστώνουμε πως σε αρκετά μεγάλα ποσοστά 66% τόσο οι γονείς όσο και οι μαθητές πίστεψαν ότι το κλείσιμο της εταιρίας επέδρασε αρνητικά στην οικονομία της χώρας. 9
4η ερώτηση Πόσο πιστεύεται ότι ήταν αναγνωρισμένη η Π.Π στην Ευρώπη; μαθητής κηδεμών πολύ 2 6 αρκετά 10 8 μέτρια 10 5 λίγο 0 3 καθόλου 0 0 ερώτηση 4η 10 9 8 7 αριθμός 6 5 4 3 2 1 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου μαθητής κηδεμών επιλογές Σχόλια: Από τις απαντήσεις παρατηρούμε ότι υπάρχει μία συγκέντρωση στις επιλογές αρκετά και μέτρια από μέρους των μαθητών (91% ), ενώ από πλευράς των γονέων υπάρχει μία ομαλότερη κατανομή στις επιλογές. Αυτό να οφείλεται ενδεχομένως στις περισσότερες και αντικειμενικότερες γνώσεις των γονέων πάνω σε στο συγκεκριμένο θέμα. Συμπεράσματα: Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η αναγνωρισιμότητα της Π.Π. στην Ευρώπη ήταν σε ποσοστό άνω του μετρίου τόσο από τους μαθητές όσο και από τους γονείς. 10
5η ερώτηση Πόσο καλές προδιαγραφές νομίζετε ότι διέθετε η Π.Π; μαθητής κηδεμών πολύ 3 5 αρκετά 11 9 μέτρια 6 5 λίγο 2 3 καθόλου 0 0 ερώτηση 5η 12 10 8 αριθμός 6 4 μαθητής κηδεμών 2 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογές Σχόλια: Σε ποσοστό 70% τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς πιστεύουν ότι η Π.Π διέθετε πολύ καλές προδιαγραφές. Αυτό οφείλεται στη πολύ καλή ποιότητα των προϊόντων της που την έκανε διάσημη τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό. Η καλή ποιότητα των προϊόντων είναι συνάρτηση της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται, καθώς και της τεχνογνωσίας που βλέποντας την ιστορία του εργοστασίου, ήταν αναμενόμενο. Συμπέρασμα: Από τις παραπάνω απαντήσεις διαπιστώνεται ότι οι προδιαγραφές που διέθετε ήταν αρκετά καλές 11
6η ερώτηση Πόσο καλές θεωρείτε ότι ήταν οι εγκαταστάσεις και τα μέσα παραγωγής της Πειραϊκής Πατραϊκής; μαθητής κηδεμών πολύ 3 4 αρκετά 11 13 μέτρια 7 5 λίγο 1 0 καθόλου 0 0 14 12 10 ερώτηση 6η αριθμός 8 6 4 2 μαθητής κηδεμών 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογές Σχόλια: Το 15% των μαθητών και το 20% των κηδεμόνων απάντησαν ότι οι εγκαταστάσεις της Π.Π ήταν πολύ καλές. Επίσης το 40% και το 50% των μαθητών και των γονέων αντίστοιχα πιστεύουν ότι τα εν γένει μέσα παραγωγής ήταν αρκετά καλά. Ακόμα σε ποσοστό 28% και 20% των μαθητών και των γονέων αντίστοιχα νομίζουν πως τα μέσα παραγωγής ήταν μέτρια όσο αφορά την ποιότητα η την αποτελεσματικότητά τους. Σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό μαθητές και γονείς αποκρίθηκαν λίγο η καθόλου. Τα μεγάλα ποσοστά άνω του μετρίου οφειλόταν στην άριστη ποιότητα των προιόντων. Συμπεράσματα: Η πλειοψηφία των γονέων και των μαθητών νομίζουν ότι οι εγκαταστάσεις και τα εν γένει μέσα παραγωγής του εργοστασίου ήταν τουλάχιστον καλές. 12
12. Προτεινόμενη έρευνα. H ενασχόληση κάποιου ενδιαφερόμενου με αντίστοιχη βιομηχανία παραγωγής υφασμάτων: α) Στην Ελλάδα β) Στο εξωτερικό γ) Σε περιοχές με διαφορετική οικονομική και κοινωνική κατάσταση από αυτές της πόλης μας. δ) Σε περιοχές με τον ίδιο πληθυσμό της πόλης μας 13. Επίλογος. Εν κατακλείδι βλέπουμε πως η συνεισφορά της Π.Π ήταν υπερπολύτιμη στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Αυτό, γίνεται γνωστό από τις πληροφορίες που αντλούμε από τους εργαζομένους που απασχολούνταν στην εν λόγω βιομηχανία, καθώς και από άλλες πηγές πληροφόρησης. Επίσης ένα στοιχείο ακράδαντο για την επιτυχία του εργοστασίου ήταν οι διαρκώς αυξανόμενες εξαγωγές, και οι λοιπές στο εξωτερικό δραστηριότητες. Συνεπώς η λειτουργία της εταιρίας έδωσε πνοή και άλλαξε τα δεδομένα στην βιομηχανία της Πάτρας εκείνη την εποχή. Τέλος η πτώση που παρουσίασε μετέπειτα η οικονομία της Πάτρας ήταν στενά συνδεδεμένη με το κλείσιμο της Π.Π. 14. Βιβλιογραφία. i) internet. ii) Η ιστορία της βιομηχανίας της Πάτρας.(Σαραφόπουλου). 13
Παράρτημα 14
Η ομάδα μας: Αποστολόπουλος Νικόλαος Θεωδορόπουλος Γεώργιος. Υπεύθυνος Καθηγητής Αποστολόπουλος Κωνσταντίνος Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός ΠΕ 12 04 15