ΕΛΟΤ - Συχνές Ερωτήσεις 1 1. Τι είναι, με απλά λόγια, ο ΕΛΟΤ; Ο ΕΛΟΤ είναι ο Εθνικός Οργανισμός Τυποποίησης της Ελλάδας, εξουσιοδοτημένος από το κράτος να εκδίδει τυποποιητικά έγγραφα, όπως πρότυπα. Ο Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης ιδρύθηκε το 1976 ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, επιχορηγούμενο από το Κράτος και εποπτευόμενο από τον Υπουργό Βιομηχανίας. Από το 1997 ο ΕΛΟΤ λειτουργεί ως Ανώνυμη Εταιρία με το διακριτικό τίτλο ΕΛΟΤ Α.Ε., υπό την εποπτεία του Υπουργού Ανάπτυξης. 2. Τι σημαίνει «εθνική τυποποίηση»; Είναι το σύνολο των διαδικασιών και δραστηριοτήτων που έχει καθιερώσει ο εθνικός οργανισμός τυποποίησης μιας χώρας (όπως ο ΕΛΟΤ για την Ελλάδα), προκειμένου να εκπονούνται τυποποιητικά έγγραφα. 3. Τι σημαίνει «τυποποιητικό έγγραφο»; Είναι ένα έγγραφο που παρέχει κανόνες, κατευθυντήριες οδηγίες ή χαρακτηριστικά, για δραστηριότητες ή για τα αποτελέσματά τους. 4. Πόσα είδη τυποποιητικών εγγράφων υπάρχουν; Τα τυποποιητικά έγγραφα μπορεί να είναι πρότυπα, τεχνικές προδιαγραφές, κώδικες πρακτικής και κανονισμοί, όπως αναλυτικά προσδιορίζονται στο ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 45020. 5. Τι σημαίνει «πρότυπο»; Πρότυπο είναι το τυποποιητικό έγγραφο που έχει καθιερωθεί με συναίνεση, έχει εγκριθεί από έναν αναγνωρισμένο φορέα και περιλαμβάνει τα χαρακτηριστικά ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας (π.χ. χαρακτηριστικά ποιότητας, επιδόσεις, χαρακτηριστικά ασφάλειας, διαστάσεις). Το εθνικό πρότυπο (π.χ. πρότυπο ΕΛΟΤ) έχει εκπονηθεί με συναίνεση όλων των ενδιαφερομένων-σε εθνική κλίμακα-και έχει εγκριθεί από αναγνωρισμένο εθνικό οργανισμό τυποποίησης( πχ τον ΕΛΟΤ). 1 http://www.elot.gr/194_ell_html.aspx
6. Ποια η προστιθέμενη αξία της τυποποίησης για τους επαγγελματίες; Η παραγωγή προϊόντων σύμφωνα με «δοκιμασμένες συνταγές» διασφαλίζει την εύκολη διείσδυση και την ευρεία αποδοχή αυτών από την αγορά. 7. Ποια η προστιθέμενη αξία της τυποποίησης για τους καταναλωτές; Η τυποποίηση εγγυάται ότι κατά την παραγωγή ενός προϊόντος/υπηρεσίας έχουν τηρηθεί όλες οι προδιαγραφές που επηρεάζουν την ασφάλεια, την υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος. 8. Ποιος πληρώνει για την τυποποίηση; Μέχρι πρότινος η τυποποίηση χρηματοδοτείτο κατά κύριο λόγο από το κράτος. Σταδιακά τη χρηματοδότησή της ανέλαβαν και άλλοι φορείς, όπως για παράδειγμα επαγγελματικοί κλάδοι ή και καταναλωτές που επωφελούνται από τα αποτελέσματα της τυποποίησης. 9. Μπορεί οποιοσδήποτε να συμμετέχει στις διαδικασίες τυποποίησης του ΕΛΟΤ; Οποιοσδήποτε μπορεί να συμμετέχει στις διαδικασίες τυποποίησης, όχι όμως ως μεμονωμένο πρόσωπο ή εταιρεία, αλλά ως εκπρόσωπος επαγγελματικού κλάδου, επιστημονικής ένωσης, καταναλωτικής οργάνωσης ή του κράτους. Ως εκ τούτου, η συμμετοχή στις διαδικασίες τυποποίησης είναι ανοικτή σε πρόσωπα που εκπροσωπούν τους ανωτέρω ενδιαφερόμενους. 10. Πού μπορώ να δω ποια πρότυπα διαθέτει ο ΕΛΟΤ; Για να εντοπίσετε τα πρότυπα που αφορούν ένα συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη μηχανή αναζήτησης προτύπων του eshop. Κριτήρια αναζήτησης μπορεί να είναι ο κωδικός αριθμός ICS του προτύπου, ο τίτλος ή μέρος αυτού, λέξεις-κλειδιά, ημερομηνία έκδοσης, η τεχνική επιτροπή, ο τομέας και το στάδιο του προτύπου. 11. Από πού μπορώ να προμηθευτώ ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα ή εθνικά άλλων φορέων τυποποίησης; Ο ΕΛΟΤ διαθέτει προς πώληση τα ελληνικά πρότυπα, καθώς και τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα, δηλαδή τα πρότυπα της CEN, της CENELEC, του ISO, της IEC. Επίσης, ως εκπρόσωπος των άλλων φορέων τυποποίησης, μπορεί να προμηθεύσει τους ενδιαφερόμενους, με τα πρότυπα των φορέων αυτών.
12. Σε ποιους ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς τυποποίησης συμμετέχει ο ΕΛΟΤ; Ο Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) είναι μέλος και συμμετέχει ενεργά στις διοικητικές και τεχνικές δραστηριότητές όλων των ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών τυποποίησης, ήτοι: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης-CEN 2 Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης-CENELEC 3 Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τηλεπικοινωνιακών Προτύπων ETSI 4 Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης-ISO 5 Διεθνής Ηλεκτροτεχνική Επιτροπή-IEC 6 13. Ποια η διαφορά ενός εθνικού προτύπου από ένα ευρωπαϊκό ή διεθνές πρότυπο; Τα εθνικά πρότυπα έχουν εφαρμογή στα όρια της επικράτειας ενός κράτους και περιορίζονται για προϊόντα και υπηρεσίες που κυκλοφορούν μέσα σε μια χώρα. Τα ευρωπαϊκά πρότυπα υιοθετούνται από τους φορείς των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να αποσύρουν, ταυτόχρονα με την υιοθέτηση, τα αντίστοιχα εθνικά πρότυπα. Τα ευρωπαϊκά πρότυπα και η συμμόρφωση προς αυτά αποτελούν διαβατήριο για την ελεύθερη διακίνηση των προϊόντων στις χώρες μέλη της ΕΕ. Τα διεθνή πρότυπα είναι πρότυπα διεθνούς αποδοχής και ευρύτερης εφαρμογής. Τελευταία γίνεται προσπάθεια τα ευρωπαϊκά πρότυπα να εναρμονισθούν με τα διεθνή. Σε κάθε περίπτωση, όλα τα πρότυπα είναι προαιρετικής εφαρμογής, εκτός κι αν κανονιστικές διατάξεις επιβάλουν την εφαρμογή τους. 14. Τι σημαίνουν τα προθέματα ΕΛΟΤ, ΕΛΟΤ ΠΡΔ, ΕΛΟΤ ΕΝ, ΕΛΟΤ ΕΝ ISO; Τα τυποποιητικά έγγραφα που εκδίδει ο ΕΛΟΤ έχουν κωδικοποίηση που περιλαμβάνει δύο πεδία αποτελούμενα από ένα πρόθεμα και έναν αριθμό. Το πρόθεμα μπορεί να είναι ένα από τα παρακάτω: ΕΛΟΤ, που σημαίνει ότι το τυποποιητικό έγγραφο είναι εθνικό πρότυπο. ΕΛΟΤ ΠΡΔ, που σημαίνει ότι το τυποποιητικό έγγραφο είναι εθνική προδιαγραφή. ΕΛΟΤ ΕΝ, που σημαίνει ότι το τυποποιητικό έγγραφο είναι εθνικό πρότυπο, εναρμονισμένο με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό (ΕΝ). ΕΛΟΤ ΕΝ ISO που σημαίνει ότι το τυποποιητικό έγγραφο είναι εθνικό πρότυπο, εναρμονισμένο με ευρωπαϊκό (EN), και το οποίο περιλαμβάνει αυτούσιο το περιεχόμενο ενός διεθνούς προτύπου (ΙSΟ). Το πρόθεμα συνοδεύεται από αύξοντα αριθμό τον οποίο χορηγεί ο φορέας έκδοσης του πρότυπου (δηλαδή ο ΕΛΟΤ, η CEN ή η CENELEC ή ο ISO). 2 http://www.cen.eu/cen/pages/default.aspx 3 http://www.cenelec.eu/ 4 http://www.etsi.org/ 5 http://www.iso.org/iso/home.html 6 http://www.iec.ch/
15. Τι σημαίνει εναρμονισμένο πρότυπο; Εναρμονισμένο πρότυπο είναι κάθε ευρωπαϊκό πρότυπο που έχει εκδοθεί από τους ευρωπαϊκούς φορείς τυποποίησης CEN/CENELEC για να υποστηρίξει «βασικές απαιτήσεις ασφαλείας» των Ευρωπαϊκών Οδηγιών. Τα πρότυπα αυτά είναι υποχρεωτικής εφαρμογής. 16. Τα ευρωπαϊκά πρότυπα είναι υποχρεωτικής εφαρμογής; Τα ευρωπαϊκά πρότυπα είναι υποχρεωτικό να υιοθετούνται από τους εθνικούς φορείς τυποποίησης των χωρών μελών της ΕΕ ως εθνικά πρότυπα. Η εφαρμογή τους είναι προαιρετική, εκτός εάν εθνική ή ευρωπαϊκή νομοθεσία τα καθιστά υποχρεωτικά. 17. Μπορώ να προμηθευτώ ηλεκτρονικά τα πρότυπα του ΕΛΟΤ; Τα πρότυπα του ΕΛΟΤ διατίθενται ηλεκτρονικά από τις υπηρεσίες του ΕΛΟΤ, κατόπιν παραγγελίας στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://sales.elot.gr/online/search/main.do 18. Μπορώ να αναπαράγω τα πρότυπα; Όλα τα πρότυπα και τυποποιητικά έγγραφα τόσο του ΕΛΟΤ όσο και των άλλων φορέων τυποποίησης προστατεύονται από copyright. Επομένως απαγορεύεται η αναπαραγωγή μέρους ή του συνόλου των τυποποιητικών κειμένων, χωρίς την έγγραφη άδεια του αντίστοιχου φορέα τυποποίησης. 19. Το περιεχόμενο των προτύπων αλλάζει ή παραμένει ίδιο πάντοτε; Τα πρότυπα περιλαμβάνουν τις τελευταίες εξελίξεις και επιτεύγματα στους τομείς της Επιστήμης και της Τεχνικής. Για να εξασφαλισθεί ότι το περιεχόμενο θα παραμένει επίκαιρο, ελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα η αναγκαιότητα αναθεώρησης και εφόσον αυτό αποδειχθεί αναγκαίο, παραπέμπεται προς αναθεώρηση στο αρμόδιο τεχνικό όργανο (Τεχνική Επιτροπή, Ομάδα Εργασίας, Ομάδα Έργου κλπ). 20. Ο ΕΛΟΤ έχει πρότυπα για τα πάντα; Όχι! Από μια γρήγορη ματιά στον κατάλογο των Επιτροπών του ΕΛΟΤ 7 και των Επιτροπών των ευρωπαϊκών οργανισμών τυποποίησης CEN-TCs 8, CENELEC- TCs, 9 μπορεί εύκολα να διαπιστωθεί σε ποιους τομείς δραστηριοποιείται, άμεσα ή έμμεσα, ο ΕΛΟΤ και παράγει σχετικά τυποποιητικά κείμενα. Σε γενικές γραμμές τα 7 http://www.elot.gr/43_ell_html.aspx 8 http://www.cen.eu/ 9 http://www.cenelec.eu/
πεδία τυποποίησης του ΕΛΟΤ ταυτίζονται με αυτά της εθνικής και ευρωπαϊκής οικονομίας. 21. Με ποια κριτήρια αποφασίζει ο ΕΛΟΤ ποια πρότυπα θα εκπονήσει; Η απόφαση για την εκπόνηση ενός εθνικού τυποποιητικού κειμένου λαμβάνεται από τη διοίκηση του ΕΛΟΤ, με γνώμονα τις ανάγκες της αγοράς, της εθνικής οικονομίας και τα συμφέροντα των καταναλωτών και του κράτους. 22. Ποιος πραγματικά εκπονεί τα πρότυπα; Τα πρότυπα εκπονούνται από όλους εκείνους που έχουν συμφέρον από τη δημιουργία και έκδοση τους, δηλαδή από εκπρόσωπους των καταναλωτών, των επιχειρήσεων, του κράτους και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. 23. Γιατί τα πρότυπα πωλούνται και δεν διατίθενται δωρεάν; Η εκπόνηση προτύπων είναι δαπανηρή διαδικασία και περιλαμβάνει το κόστος της επιστημονικής γνώσης, της έρευνας, του έργου εκπόνησης των προτύπων και το λειτουργικό κόστος των διαδικασιών και φορέων τυποποίησης. Το συνολικό κόστος είναι πολλαπλάσιο των αναμενόμενων εσόδων από τις πωλήσεις των προτύπων, ειδικά μάλιστα, σε μικρές αγορές, όπως η ελληνική. Γεγονός που θα είχε ως φυσική συνέπεια είτε υπέρογκες τιμές πώλησης των προτύπων ή συρρίκνωση του έργου της τυποποίησης. Για να αποφευχθούν τα πιθανά αυτά ενδεχόμενα, τόσο το κράτος όσο και οι ενδιαφερόμενοι κλάδοι της οικονομίας επιδοτούν, αναλογικά, την τυποποίηση. 24. Τα πρότυπα του ΕΛΟΤ είναι υποχρεωτικής εφαρμογής; Όλα τα πρότυπα είναι προαιρετικής εφαρμογής εκτός εάν η νομοθεσία επιβάλει την υποχρεωτική εφαρμογή τους.