Είμαστε εδώ με τη Ρούλα Ζάννια, τη Μελίνα Χρυσάφη και την Έφη Τριγκίδου για να συζητήσουμε για την παράσταση που ετοιμάζεται και θα παιχτεί στις 29 και 30 Ιανουαρίου με τίτλο «Χύτρα ταχύτητας». Θέλετε να μου πείτε λίγα λόγια για την παράσταση; ΕΤ: Όλα άρχισαν ένα ωραίο απόγευμα. Νομίζω ότι ήταν Αύγουστος ή Σεπτέμβριος του 2014. Κάναμε συνέλευση με το παλιό Διοικητικό Συμβούλιο της ΘΕΛ στην Place de Paris και σκεφτόμασταν τι θα ετοιμάζαμε την επόμενη χρονιά, γιατί θα είχαμε συνάντηση με όλα τα μέλη τις επόμενες μέρες και θέλαμε να προτείνουμε κάτι. Η Αναστασία Αγγελινούδη πρότεινε να ανεβάσουμε τα ταχυδράματα, αν και είχε άλλα ταχυδράματα στο μυαλό της. Ορμώμενοι από την ιδέα της Αναστασίας, σκεφτήκαμε να ανεβάσουμε, σε στιλ ταχυδραμάτων, ένα μείγμα σύντομων έργων. Η αρχική ιδέα ήταν κάθε έργο να διαρκεί ένα δεκάλεπτο, αλλά στην πραγματικότητα μπορούσαν να είναι από πεντάλεπτα έως δεκαπεντάλεπτα. Τα μέλη της ομάδας μπορούσαν να προτείνουν ένα υπάρχον έργο ή ακόμα και έργα που είχαν γράψει οι ίδιοι για αυτόν τον σκοπό. Σε κάτι αντίστοιχο είχα συμμετάσχει πριν από κάποια χρόνια με την αγγλόφωνη θεατρική ομάδα «New World Theatre». Λεγόταν «Ten-Μinute Play Festival» και ήταν πολύ ωραία εμπειρία. Κάπως έτσι, λοιπόν, έγινε η αρχή κι εκεί η Ρούλα ρώτησε «Μα πώς θα το ονομάσουμε τελικά αυτό;» και πρότεινε τον πολύ ευφυή τίτλο «Χύτρα ταχύτητας». ΜΧ: Ένας κύριος από την Αθήνα που δουλεύει πολλά χρόνια στον χώρο μου είπε, όταν του έστειλα την ανακοίνωση για την παράσταση, ότι του άρεσε εξαιρετικά αυτός ο τίτλος κι ότι του φάνηκε πάρα πολύ ευρηματικός. Ότι και μόνο αυτός ο τίτλος προδιαθέτει για κάτι πολύ ενδιαφέρον. Οπότε κάποια έργα έχουν γραφτεί συγκεκριμένα για αυτήν την παράσταση και κάποια άλλα ήταν ήδη έτοιμα; ΕΤ: Κάποια έργα έχουν συμπτυχθεί, κάποια έχουν αποσπαστεί, κάποια έχουν γραφτεί και ένα ήταν το ταχύδραμα που είχε ήδη προτείνει η Αναστασία. Αυτό που έλεγα στην Κάτια τη Λυτρίδου είναι ότι, από το έργο που προτείνει ο κάθε σκηνοθέτης, βλέπεις την προσωπικότητά του. Βλέπεις τι έργο θα ήθελε να σκηνοθετήσει και κρίνεις κατά κάποιον τρόπο και τον χαρακτήρα του ή τα ενδιαφέροντά του, τι του αρέσει. ΜΧ: Μια και είπες «ο κάθε σκηνοθέτης», να διευκρινίσουμε επίσης ότι στο πλαίσιο αυτής της παράστασης θα σκηνοθετήσουν για πρώτη φορά μέλη της ΘΕΛ. Έχει, δηλαδή, περισσότερες από μία καινοτομίες αυτή η παράσταση: και το ότι είναι ένα σύνολο από μικρής διάρκειας έργα, τα οποία είναι τελείως διαφορετικά μεταξύ τους, σοβαρά, δραματικά, κωμικά, προερχόμενα από διαφορετικές χώρες, με διαφορετική θεματολογία κ.λπ., αλλά επίσης ότι για πρώτη φορά έγινε αυτή η άσκηση στη σκηνοθεσία των μελών της ΘΕΛ, για την οποία προηγήθηκε ένα σεμινάριο. ΕΤ: Ναι, για τον σκοπό αυτό οργανώσαμε ένα σεμινάριο πέρυσι τον Φλεβάρη, ακριβώς για να ασκηθούμε και στη σκηνοθεσία. Είμαστε μια ομάδα πολυτάλαντη, το θέατρο περιλαμβάνει όλες τις τέχνες. Σκεφτήκαμε, λοιπόν, πώς θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε και μια δεξιότητα που ως εκείνη τη στιγμή δεν είχαμε, αυτή της σκηνοθεσίας. Γιατί κάθε φορά υπάρχουν ιδέες, αλλά είναι ελάχιστοι οι άνθρωποι που μέχρι στιγμής έχουν σκηνοθετήσει και αυτό είναι κάπως δεσμευτικό. Έτσι, για να δοκιμάσουμε τα φτερά μας, η ιδέα του να σκηνοθετήσει ο καθένας ένα μικρό, δεκάλεπτο έργο, ήταν λιγότερο τρομακτική. Και, δεν ξέρεις, μπορεί στο μέλλον αυτοί οι οκτώ σκηνοθέτες να θελήσουν να σκηνοθετήσουν κι ένα μεγαλύτερο έργο. Γιατί η ΘΕΛ είναι μια πολυπληθής ομάδα και έχουμε πάρα πολλές ανάγκες: ένα έργο τη χρονιά, όπως γινόταν παλιότερα, δεν αρκεί για να καλυφθούν όλες οι δημιουργικές ανάγκες των μελών της ομάδας. Θέλαμε να ξεπηδήσουν καινούργιοι σκηνοθέτες, και να βρουν τα μέλη της ΘΕΛ μια στέγη για τις ιδέες τους και να έχουμε μια πιο εναλλακτική δραστηριότητα.
Να μην έχουμε μόνο τα κλασικά έργα. Να πειραματιστούμε και με κάτι άλλο και να δούμε πώς θα εξελιχθεί. ΜΧ: Είναι αλήθεια ότι έχουν αυξηθεί πολύ τα μέλη της ΘΕΛ τα τελευταία χρόνια. Και, όπως λέμε και στο κείμενό μας, το οποίο βρίσκεται και στον ιστότοπο και στο Facebook, η ΘΕΛ θέλει πάντα να προσελκύει καινούργιο αίμα και τα μέλη της να ασχολούνται με όλες τις δραστηριότητες της θεατρικής πράξης. Δηλαδή, η ΘΕΛ δεν αποτελείται μόνο από ηθοποιούς ή επίδοξους ηθοποιούς. Όπως τα τελευταία χρόνια μέλη της έχουν ασχοληθεί πολύ δημιουργικά με την κατασκευή σκηνικών, μαριονέτας, κούκλας και πάρα πολλά άλλα που είναι αναγκαία για το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης, γιατί να μην επεκταθούν και στην εξερεύνηση του ρόλου του σκηνοθέτη; Αυτό είναι σίγουρα μια εξέλιξη και δείχνει τη δυναμική της ομάδας και τη διάθεσή της για πρόοδο. ΕΤ: Πρέπει να πούμε ότι ούτε η Μελίνα ούτε εγώ σκηνοθετούμε σε αυτήν την παράσταση, αλλά σκηνοθετεί η Ρούλα. ΡΖ: Και μπορώ να σου πω ότι ήταν μακρύς ο δρόμος, μην σου πω Γολγοθάς, ακόμα κι αν πρόκειται μόνο για ένα δεκάλεπτο. Τώρα που μας βοηθάνε και οι υπερ-σκηνοθέτες να δώσουμε την τελική μορφή, βλέπω πόσο δύσκολο είναι να δέσει η σάλτσα στο τέλος. Το δύσκολο είναι κυρίως το δέσιμο των οκτώ ταχυδραμάτων μεταξύ τους; ΡΖ: Είναι δύσκολο το δέσιμο των έργων για να πάρουν τον ρυθμό που πρέπει και να περνάμε από το ένα στο άλλο ώστε να γίνει η «Χύτρα ταχύτητας» και όχι «βραδύτητας». Αλλά, ναι, ήταν μακρύς ο δρόμος και τρομερές οι εμπειρίες, πολύ ωραίες, αλλά και πολλές φορές πολύ τρομακτικές. Το είδαμε, παραδείγματος χάριν, χθες που κάναμε το πρώτο πέρασμα της τελικής ευθείας, όπου είδα τον ηθοποιό μου να μπαίνει μέσα και να κάνει ένα σαρδάμ που ποτέ πριν δεν είχε κάνει. Ήταν η νευρικότητα. Σήμερα ήταν ένας τελείως άλλος άνθρωπος. Πάντως είναι ένα έργο που σας έχει προχωρήσει, σας έχει ήδη μάθει πολλά πράγματα. ΜΧ: Βέβαια, και με αφορμή την περιγραφή της εμπειρίας του σκηνοθέτη από τη Ρούλα, ήθελα να σας πω μια πολύ αστεία φράση, αλλά και πάρα πολύ εκφραστική, για μένα, του Billy Wilder, που την έχω βάλει και στο πρόγραμμα της παράστασης μαζί με κάποιες άλλες ωραίες ρήσεις σχετικά με το θέατρο και τη σκηνοθεσία. Λέει, λοιπόν: «Ένας σκηνοθέτης πρέπει να είναι αστυνόμος, νοικοκυρά, ψυχαναλυτής, συκοφάντης και καθίκι». Οπότε, πρόκειται για καινούργιες εμπειρίες, γιατί οι σκηνοθέτες βλέπουν τώρα τα πράγματα από την άλλη μεριά του καθρέφτη. Στηρίζονται, υποθέτω, στις εμπειρίες που είχαν ως ηθοποιοί τόσα χρόνια, σε αυτά που έκαναν, που διδάχτηκαν, σχετικά με το πώς αντιμετωπίζονται κάποιες καταστάσεις. Αλλά τώρα έχουν την ευθύνη άλλων ηθοποιών και την ευθύνη του να βγει ένα ολοκληρωμένο αποτέλεσμα στην παράσταση. Στην επιλογή των ταχυδραμάτων υπήρχε ελευθερία να κάνει κανείς ό,τι θέλει ή προσπαθήσατε να περιορίσετε κάπως τα πράγματα ώστε να ταιριάζουν τα ταχυδράματα μεταξύ τους; ΕΤ: Όχι, αυτή τη φορά υπήρξε πλήρης ελευθερία, εκτός από έναν χρονικό περιορισμό. Είπαμε, όσοι ενδιαφέρονται, να καταθέσουν τις προτάσεις τους μέχρι τον Ιανουάριο του 2015, ώστε να δουλέψουμε πάνω σε αυτές στο σεμινάριο και να προχωρήσουμε. Αρχικά, κατατέθηκαν περίπου δέκα. Η ιδέα του Κώστα και της Αναστασίας εξελίχθηκε μέσα στο σεμινάριο, το κείμενο της Αιμιλίας είχε γραφτεί αλλά ξαναγράφτηκε, της Ελένης επεκτάθηκε. Είχαμε καταλήξει να έχουμε δέκα έργα, τα οποία πρότειναν
όποιοι ήθελαν χωρίς κανένα κριτήριο συνοχής, αλλά τελικά μείναμε με οκτώ γιατί τα δύο δεν αναπτύχθηκαν επαρκώς στη διάρκεια της χρονιάς. Σας τράβηξε κάτι σε αυτή τη μορφή θεάτρου, σε αυτά τα σύντομα ταχυδράματα; ΕΤ: Εμένα μου αρέσει το γεγονός ότι μπορεί ο καθένας να προτείνει ό,τι θέλει. Επίσης, κάποια έργα δεν ξέρω αν θα τα παίξουμε ποτέ, όπως το «Λεωφορείο ο Πόθος». ΜΧ: Τώρα όμως, μία σκηνή του θα παιχτεί. ΕΤ: Ακριβώς. Επίσης, δεν ξέρω, π.χ. το έργο της Αιμιλίας που είναι δεκάλεπτο, αν θα το έβλεπε κάποτε η ίδια να παίζεται από έναν θίασο. Άρα, λοιπόν, θα δούμε διάφορα είδη θεάτρου. ΕΤ: Ναι, κι αυτό είναι το ενδιαφέρον της «Χύτρας», ότι δεν περιορίζεσαι σε ένα είδος, γιατί ακριβώς το θέατρο δεν είναι μονόδρομος. Κι εμείς μπορεί να μην παρουσιάζουμε όλα τα είδη που υπάρχουν, αλλά τουλάχιστον θα μπορέσετε να παρακολουθήσετε όλο αυτό το μείγμα σε μία δόση. Και το καλό είναι ότι, αν δεν αρέσει σε κάποιον το ένα έργο, λίγα λεπτά είναι, θα περάσει, θα πάμε στο επόμενο! (γέλια) ΜΧ: Τώρα που ρωτούσε η Αναστασία κι εσύ απαντούσες, Έφη, σκεφτόμουν ακριβώς αυτό: ότι είναι όλα διαφορετικά μεταξύ τους και πολύ συμπυκνωμένα κιόλας. Περνούν ένα πολύ δυνατό μήνυμα μέσα σε δέκα λεπτά. Αυτό απαιτεί κατά τη γνώμη μου και κάποια ψυχολογική ευελιξία από την πλευρά του θεατή. Γιατί ο θεατής θα μπει, θα βυθιστεί σε ένα δράμα, σε μια πολύ σκληρή κατάσταση για δέκα λεπτά. Σβήνουν τα φώτα για μερικά δευτερόλεπτα, ξανανάβουν και βρίσκεται σε ένα τελείως άλλο σύμπαν. Αυτό έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον, κατά τη γνώμη μου, για τους θεατές, αλλά χρειάζεται και μια γρήγορη ψυχολογική προσαρμογή. Και οι θεατές πρέπει να είναι συγκεντρωμένοι για να το απολαύσουν όσο γίνεται περισσότερο. Και για να τους μείνει και κάτι από αυτό, να μην ξεχνάνε το προηγούμενο μέχρι να πάνε στο επόμενο. ΕΤ: Ίσως να το ξεχάσουν εκείνη τη στιγμή. Ίσως καλό είναι να το ξεχάσουν εκείνη τη στιγμή. ΜΧ: Μετά όμως θα αναδυθούν οι εντυπώσεις. Μετά την παράσταση θα αρχίσουν να επανέρχονται οι εικόνες και τα νοήματα στους θεατές. Τότε θα μπορέσουν να κάνουν την τελική επεξεργασία. Είναι ένα μπουκέτο με πολλά διαφορετικά λουλούδια. Είναι ένα έναυσμα για συζήτηση κι αυτό, να πουν οι θεατές και σ' εμάς και μεταξύ τους πώς τους φάνηκε, τι αποκόμισαν, αν τους αρέσει αυτό το καινούργιο είδος παραστάσεων, αλλά και να συζητήσουν επί μέρους κάθε έργο, να πουν τι τους έδωσε, τι σήμαινε για αυτούς. ΕΤ: Ή και να πουν αν θέλουν να προτείνουν κάτι. Γιατί είμαι σίγουρη ότι δεν είναι μόνο τα μέλη της ΘΕΛ που μπορούν να γράψουν. Υπάρχουν κι άλλα άτομα από την ελληνική κοινότητα στο Λουξεμβούργο που θα μπορούσαν να μας προτείνουν έργα τους κι εμείς να σκεφτούμε αν μπορούμε να ανεβάσουμε κάποια από αυτά. Γιατί διάθεση έχουμε. Χρόνο μπορεί να μην έχουμε πολύ, αλλά... ΜΧ: Θα τον βρούμε!
Λίγα λόγια για τα σεμινάρια που ετοιμάζετε τώρα; ΡΖ: Το ένα είναι ένα εργαστήριο για παιδιά με τη Στέλλα Σκορδαρά με τίτλο «Μαγικά μαξιλάρια». Θα διαρκέσει μία εβδομάδα και στο τέλος τα παιδιά θα ανεβάσουν μια μικρή παράσταση. Η ίδια θα κάνει και ένα εργαστήριο για ενηλίκους με τίτλο «Να σου πω ένα παραμύθι». Σε αυτό, ο καθένας θα φέρει το παραμύθι που πάντα ήθελε να διαβάσει. ΜΧ: Ένα επόμενο σεμινάριο θα γίνει στις αρχές Ιουνίου, με άλλο θέμα. Κάθε σεμινάριο βελτιώνει και προωθεί τις ικανότητές μας και γενικά τη θεατρική πράξη. Ίσως από αυτό το σεμινάριο να μπει ένας σπόρος για κάποια μελλοντική παράσταση ή δραστηριότητα, θα δούμε. Πάντα επιδιώκουμε να κάνουμε σεμινάρια, τουλάχιστον δύο τον χρόνο, και αν είναι τρία, ακόμα καλύτερα. Αυτό εξαρτάται και από τον ρυθμό των υπόλοιπων παραστάσεων, αν έχουμε μία ή καμία ή περισσότερες παραστάσεις μέσα στην ίδια χρονιά. ΕΤ: Προσπαθούμε να έχουμε ποικιλία. Γιατί υπάρχουν διαφορετικές ανάγκες. Δηλαδή υπάρχουν μέλη ή μη μέλη που ενδιαφέρονται για το θέατρο, αλλά δεν θέλουν να παίξουν. Προτιμούν να ασχοληθούν με μαριονέτες, κούκλες, μάσκες, κατασκευές... Έχουμε κάτι άλλο να περιμένουμε από τη ΘΕΛ μέσα στο 2016; ΜΧ: Και βέβαια! Έχουμε άλλη μία μεγάλη παράσταση το φθινόπωρο. ΡΖ: Το «Σάββατο, Κυριακή, Δευτέρα» που θα παιχτεί την τρίτη βδομάδα του Οκτωβρίου. Είναι μια από τις κλασικές μας παραστάσεις. Τη σκηνοθετεί ο Γιάννης ο Γαβράς από τις Βρυξέλλες και παίζουν αρκετά μέλη. ΜΧ: Είναι ένα πολυπρόσωπο έργο του Eduardo de Filippo κι έτσι δίνει σε πολύ κόσμο την ευκαιρία να συμμετάσχει στην παράσταση αυτή. Έχουν ήδη αρχίσει οι πρόβες από τον Σεπτέμβριο. Η παράσταση είναι για Οκτώβριο και θα ανέβει και στις Βρυξέλλες. Σας ευχαριστώ, λοιπόν, για αυτή τη συνέντευξη και ανυπομονώ για την παράσταση. ΡΖ: Κι εμείς σε ευχαριστούμε, και θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε επίσης τη Ματίνα και τον Παναγιώτη... ΕΤ: Και όλους τους υπόλοιπους συντέλεστες. Εγώ, να σου πω την αλήθεια, χθες που είδα την πρόβα συγκινήθηκα. Θυμόμουν εκείνο το απόγευμα στην Place de Paris που πρωτοαναφέραμε αυτή την παράσταση σαν ιδέα, και χθες έβλεπα τους ηθοποιούς να είναι εκεί πέρα συγκεντρωμένοι, τη Ματίνα και τον Παναγιώτη που ήρθαν από την Αθήνα... Και σκεφτόμουν «ορίστε πώς μια ιδέα μπορεί να κινητοποιήσει έναν αριθμό ανθρώπων και να βρει και αποδέκτες τους θεατές και να διασκεδάσουμε μαζί». ΡΖ: Έχουμε, πάντως, μια θλίψη πριν το τέλος... ΜΧ: Α, βέβαια, να το ξέρεις αυτό. Όταν ολοκληρώνεται και η τελευταία παράσταση, όλοι πέφτουν σε κατάθλιψη. Έχεις κάνει μια υπερ-προσπάθεια κι έχεις γεμίσει τόση πολλή από τη ζωή σου με τις πρόβες, τη σκέψη, την ψυχολογική προετοιμασία, που όταν τελειώνει όλο αυτό, υπάρχει ένα κενό που
γυρίζει στη θέση του. Λες «τώρα τι θα γίνει με όλο αυτό το κενό»; Όμως, έστω και στο επίπεδο της σκέψης και της διανοητικής διεργασίας, δεν σταματάμε ποτέ. ΡΖ: Είναι ναρκωτικό το θέατρο, στο λέω. Κάθε φορά λέω «τώρα που τελειώσαμε, θα ξεκουραστώ». Και μετά έρχονται και μου προτείνουν κάτι και αρχίζω πάλι να το σκέφτομαι. Για αυτό το λέω σε όλους... Είναι ναρκωτικό. Δεν μπορώ να την εξηγήσω αλλιώς αυτήν την εξάρτηση! Θα πάρουμε, λοιπόν, κι εμείς μια δόση στις 29 και 30 Ιανουαρίου. Σας ευχαριστώ πολύ και περιμένουμε όλοι να δούμε την παράσταση. ΡΖ: Ευχαριστούμε, κι εμείς και σας περιμένουμε!