Η φωνολογική επίγνωση Ευφημία Τάφα
Γλωσσική ανάπτυξη Κλάμα ή γέλιο (0-2 μηνών) Βαβίσματα (2-4 μηνών) Συγκεκριμένοι ήχοι (6 μηνών περίπου) Πρώτες λέξεις (1 ο έτος) Τηλεγραφικός λόγος (2 ο έτος) 1000 λέξεις (τέλος του 3 ου έτους) Σύνταξη προτάσεων, λόγος σύνθετος (4 ο έτος) Λόγος γραμματικά και συντακτικά σωστός (5 ο έτος)
Δομικά στοιχεία της γλώσσας Φωνολογικό Συντακτικό Σημασιολογικό Πραγματολογικό
Μεταγλωσσική Επίγνωση Η ικανότητα του παιδιού να σκέφτεται και ταυτόχρονα να ελέγχει τη δομή και τη λειτουργία της γλώσσας και να τη χρησιμοποιεί ως φορέα συλλογισμών.
Μεταγλωσσικές Ικανότητες Φωνολογική Επίγνωση Συντακτική Επίγνωση Σημασιολογική Επίγνωση Πραγματολογική Επίγνωση Αναφέρεται στην ικανότητα του παιδιού να κατανοεί ότι ο προφορικός λόγος αποτελείται από φωνολογικές μονάδες και στην ικανότητά του να τις διακρίνει μέσα στις λέξεις. Αναφέρεται στην ικανότητα του παιδιού να κατανοεί ότι οι προτάσεις έχουν συγκεκριμένη συντακτική δομή. Αναφέρεται στην ικανότητα του παιδιού να διακρίνει ότι οι λέξεις είναι αυθαίρετες ενότητες με περισσότερες από μία έννοιες και να κατανοεί την εννοιολογική ορθότητα των προτάσεων. Αναφέρεται στην ικανότητα του παιδιού να διακρίνει ότι υπάρχουν σχέσεις ανάμεσα στο γλωσσικό σύστημα και το πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιείται.
Φωνολογική Επίγνωση
Φωνολογική Επίγνωση 1. Η φωνολογική επίγνωση των παιδιών είναι μια απόλυτα απαραίτητη ικανότητα για την εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής.
Φωνολογική Επίγνωση 2. Τα παιδιά που σημειώνουν υψηλή επίδοση σε κριτήρια φωνολογικής επίγνωσης, πριν διδαχθούν ανάγνωση και γραφή, έχουν αργότερα καλύτερη επίδοση στην ανάγνωση και την ορθογραφημένη γραφή.
Φωνολογική Επίγνωση 3. Η αποδεδειγμένα μεγάλης σημασίας για την ανάγνωση και τη γραφή φωνολογική επίγνωση των παιδιών μπορεί να ενισχυθεί κατά τη διάρκεια της προσχολικής τους εκπαίδευσης και πριν την έναρξη της συστηματικής διδασκαλίας της ανάγνωσης και της γραφής.
Φωνολογική Επίγνωση 4. Η άσκηση της φωνολογικής επίγνωσης των παιδιών έχει θετική επίδραση στην εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής.
Φωνολογική Επίγνωση 5. Τα παιδιά που σημείωσαν χαμηλή επίδοση στα κριτήρια της φωνολογικής επίγνωσης πριν διδαχθούν ανάγνωση και γραφή, εντάσσονται στην ομάδα κινδύνου (at-risk) και μάλλον θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής.
Τι; Πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά; Πως; Πρέπει να οργανώσουμε τις δραστηριότητες φωνολογικής επίγνωσης; Πως; Πρέπει να αξιολογήσουμε τα παιδιά;
Τι πρέπει να διδάξουμε; Ένα πρόγραμμα για την ενίσχυση της φωνολογικής επίγνωσης στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας πρέπει να περιλαμβάνει ασκήσεις για όλα τα φωνολογικά στοιχεία της γλώσσας.
Λέξη Συλλαβή Ομοιοκαταληξία Φώνημα
Ταύτιση φωνήματος - γραφήματος Μελέτες έχουν δείξει ότι η ταύτιση φωνήματος γραφήματος διευκολύνει τα μικρά παιδιά να κατανοήσουν την έννοια του γράμματος.
Πως πρέπει να εφαρμόσουμε τις ασκήσεις; Προφορικά Εντάσσοντας τις ασκήσεις σε διάφορες δραστηριότητες του ημερήσιου προγράμματος Με σωστές εντολές
Πως πρέπει να αξιολογούμε τα παιδιά; Οι παιδαγωγοί για την αξιολόγηση της φωνολογικής επίγνωσης των παιδιών της προσχολικής ηλικίας παρατηρούν και καταγράφουν κατά πόσο το παιδί μπορεί να:
Αξιολόγηση απαγγέλλει ξεχωριστά κάθε συλλαβή μιας λέξης συγκρίνει τις λέξεις με βάση τις συλλαβές (μεγάλη - μικρή λέξη) αναγνωρίζει εάν δύο ή περισσότερες λέξεις αρχίζουν με την ίδια συλλαβή αναγνωρίζει εάν δύο ή περισσότερες λέξεις περιλαμβάνουν μια συγκεκριμένη συλλαβή βρίσκει λέξεις που αρχίζουν με την ίδια συλλαβή απαλείφει την αρχική συλλαβή μιας λέξης αναγνωρίζει εάν δύο ή περισσότερες λέξεις ομοιοκαταληκτούν αναγνωρίζει ανάμεσα σε τρεις λέξεις ποια δεν ομοιοκαταληκτεί βρίσκει λέξεις που ομοιοκαταληκτούν με τη λέξη-στόχο
Αξιολόγηση συνέχεια αναγνωρίζει το αρχικό φώνημα μιας λέξης, όταν αυτό είναι φωνήεν αναγνωρίζει το αρχικό φώνημα μιας λέξης, όταν αυτό είναι σύμφωνο αναγνωρίζει εάν δύο ή περισσότερες λέξεις έχουν κοινό αρχικό φώνημα βρίσκει λέξεις που αρχίζουν με το ίδιο φώνημα απαλείφει το αρχικό φώνημα μιας λέξης αντικαθιστά το αρχικό φώνημα μιας λέξης αναγνωρίζει εάν σε μια λέξη υπάρχει ένα συγκεκριμένο φώνημα αναλύει μια λέξη απαγγέλλοντας ένα-ένα τα φωνήματά της συνθέτει τη λέξη, όταν του δίνονται τα επιμέρους φωνήματα