ΙΛΙΑΔΟΣ Β Ἄ λλοι μέν ῥα θεοί τε καὶ ἀνέρες ἱπποκορυσταὶ εὗδον παννύχιοι, Δία δ οὐκ ἔχε νήδυμος ὕπνος, ἀλλ ὅ γε μερμήριζε κατὰ φρένα ὡς Ἀχιλῆα τιμήσῃ, ὀλέσῃ δὲ πολέας ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιῶν. ἧδε δέ οἱ κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή, 5 πέμψαι ἐπ Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι οὖλον ὄνειρον καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα «Βάσκ ἴθι, οὖλε ὄνειρε, θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν ἐλθὼν ἐς κλισίην Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο πάντα μάλ ἀτρεκέως ἀγορευέμεν ὡς ἐπιτέλλω 10 θωρῆξαί ἑ κέλευε κάρη κομόωντας Ἀχαιοὺς πανσυδίῃ νῦν γάρ κεν ἕλοι πόλιν εὐρυάγυιαν Τρώων οὐ γὰρ ἔτ ἀμφὶς Ὀλύμπια δώματ ἔχοντες ἀθάνατοι φράζονται ἐπέγναμψεν γὰρ ἅπαντας Ἥρη λισσομένη, Τρώεσσι δὲ κήδε ἐφῆπται.» 15 Ὣς φάτο, βῆ δ ἄρ ὄνειρος ἐπεὶ τὸν μῦθον ἄκουσε καρπαλίμως δ ἵκανε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν, βῆ δ ἄρ ἐπ Ἀτρεΐδην Ἀγαμέμνονα τὸν δὲ κίχανεν εὕδοντ ἐν κλισίῃ, περὶ δ ἀμβρόσιος κέχυθ ὕπνος. στῆ δ ἄρ ὑπὲρ κεφαλῆς Νηληΐῳ υἷι ἐοικώς 20 Νέστορι, τόν ῥα μάλιστα γερόντων τῖ Ἀγαμέμνων τῷ μιν ἐεισάμενος προσεφώνεε θεῖος ὄνειρος 1. ἱπποκορυσταὶ: ἱπποκορυστής - met paardenharen staart op de helm (5 x); vlg. anderen wagenstrijder. 2. νήδυμος: alleen bij ὕπνος; betekenis onzeker; gebruikelijke vertaling zoet, diep of verkwikkend 7. μιν: de οὖλον ὄνειρον van het voorafgaande vers, die uit het niets lijkt opgedoemd, maar kennelijk al in de slaapkamer van Zeus aanwezig was. 12. πανσυδίῃ: in aller ijl. 13. ἀμφὶς: gescheiden, ἀμφὶς φράζομαι verschillend denken, verdeeld zijn.
2 3 5 0 H O M E R I 2 25 30 35 40 45 50 «Εὕδεις, Ἀτρέος υἱὲ, δαΐφρονος ἱπποδάμοιο οὐ χρὴ παννύχιον εὕδειν βουληφόρον ἄνδρα ᾧ λαοί τ ἐπιτετράφαται καὶ τόσσα μέμηλε νῦν δ ἐμέθεν ξύνες ὦκα Διὸς δέ τοι ἄγγελός εἰμι, ὃς σεῦ ἄνευθεν ἐὼν μέγα κήδεται ἠδ ἐλεαίρει. θωρῆξαί σε κέλευσε κάρη κομόωντας Ἀχαιοὺς πανσυδίῃ νῦν γάρ κεν ἕλοις πόλιν εὐρυάγυιαν Τρώων οὐ γὰρ ἔτ ἀμφὶς Ὀλύμπια δώματ ἔχοντες ἀθάνατοι φράζονται ἐπέγναμψεν γὰρ ἅπαντας Ἥρη λισσομένη, Τρώεσσι δὲ κήδε ἐφῆπται ἐκ Διός ἀλλὰ σὺ σῇσιν ἔχε φρεσί, μηδέ σε λήθη αἱρείτω εὖτ ἄν σε μελίφρων ὕπνος ἀνήῃ.» Ὣς ἄρα φωνήσας ἀπεβήσετο, τὸν δὲ λίπ αὐτοῦ τὰ φρονέοντ ἀνὰ θυμὸν ἅ ῥ οὐ τελέεσθαι ἔμελλον φῆ γὰρ ὅ γ αἱρήσειν Πριάμου πόλιν ἤματι κείνῳ νήπιος, οὐδὲ τὰ ᾔδη ἅ ῥα Ζεὺς μήδετο ἔργα θήσειν γὰρ ἔτ ἔμελλεν ἐπ ἄλγεά τε στοναχάς τε Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσι διὰ κρατερὰς ὑσμίνας. ἔγρετο δ ἐξ ὕπνου, θείη δέ μιν ἀμφέχυτ ὀμφή ἕζετο δ ὀρθωθείς, μαλακὸν δ ἔνδυνε χιτῶνα καλὸν νηγάτεον, περὶ δὲ μέγα βάλλετο φᾶρος ποσσὶ δ ὑπὸ λιπαροῖσιν ἐδήσατο καλὰ πέδιλα, ἀμφὶ δ ἄρ ὤμοισιν βάλετο ξίφος ἀργυρόηλον εἵλετο δὲ σκῆπτρον πατρώϊον ἄφθιτον αἰεὶ σὺν τῷ ἔβη κατὰ νῆας Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων Ἠὼς μέν ῥα θεὰ προσεβήσετο μακρὸν Ὄλυμπον Ζηνὶ φόως ἐρέουσα καὶ ἄλλοις ἀθανάτοισιν αὐτὰρ ὃ κηρύκεσσι λιγυφθόγγοισι κέλευσε 34. εὖτ ἄν σε μελίφρων ὕπνος ἀνήῃ: zodra de honingzoete slaap u loslaat ; conj. aor. van ἀνίημι. 41. θείη δέ μιν ἀμφέχυτ ὀμφή: een goddelijke stem was om hem heen gegoten. 43. νηγάτεον: betekenis onzeker; glanzend, nieuw (2 x).
3 I L I A D O S I I 5 1 7 4 κηρύσσειν ἀγορήνδε κάρη κομόωντας Ἀχαιούς οἳ μὲν ἐκήρυσσον, τοὶ δ ἠγείροντο μάλ ὦκα Βουλὴν δὲ πρῶτον μεγαθύμων ἷζε γερόντων Νεστορέῃ παρὰ νηῒ Πυλοιγενέος βασιλῆος τοὺς ὅ γε συγκαλέσας πυκινὴν ἀρτύνετο βουλήν 55 «Κλῦτε φίλοι θεῖός μοι ἐνύπνιον ἦλθεν ὄνειρος ἀμβροσίην διὰ νύκτα μάλιστα δὲ Νέστορι δίῳ εἶδός τε μέγεθός τε φυήν τ ἄγχιστα ἐῴκει στῆ δ ἄρ ὑπὲρ κεφαλῆς καί με πρὸς μῦθον ἔειπεν Εὕδεις Ἀτρέος υἱὲ δαΐφρονος ἱπποδάμοιο 60 οὐ χρὴ παννύχιον εὕδειν βουληφόρον ἄνδρα, ᾧ λαοί τ ἐπιτετράφαται καὶ τόσσα μέμηλε νῦν δ ἐμέθεν ξύνες ὦκα Διὸς δέ τοι ἄγγελός εἰμι, ὃς σεῦ ἄνευθεν ἐὼν μέγα κήδεται ἠδ ἐλεαίρει θωρῆξαί σε κέλευσε κάρη κομόωντας Ἀχαιοὺς 65 πανσυδίῃ νῦν γάρ κεν ἕλοις πόλιν εὐρυάγυιαν Τρώων οὐ γὰρ ἔτ ἀμφὶς Ὀλύμπια δώματ ἔχοντες ἀθάνατοι φράζονται ἐπέγναμψεν γὰρ ἅπαντας Ἥρη λισσομένη, Τρώεσσι δὲ κήδε ἐφῆπται ἐκ Διός ἀλλὰ σὺ σῇσιν ἔχε φρεσίν. Ὣς ὃ μὲν εἰπὼν 70 ᾤχετ ἀποπτάμενος, ἐμὲ δὲ γλυκὺς ὕπνος ἀνῆκεν. ἀλλ ἄγετ αἴ κέν πως θωρήξομεν υἷας Ἀχαιῶν πρῶτα δ ἐγὼν ἔπεσιν πειρήσομαι, ἣ θέμις ἐστί, καὶ φεύγειν σὺν νηυσὶ πολυκλήϊσι κελεύσω 53. βουλὴν: in de Raad hadden alleen de belangrijkste vorsten (± 9) zitting; koning, raad en volksvergadering dragen bij alle Indo-Europese volkeren in wisselend evenwicht het staatsgezag: monarchie, aristocratie en democratie houden elkaar in wisselende combinaties en verhoudingen in het evenwicht dat de omstandigheden eisen. Als één van de drie wegvalt, ontbreekt het evenwicht en is tijdelijk tyrannie het onvermijdelijk gevolg. ἷζε: causatief gebruik van ἵζω vindt men, zeker in praes. en impf., niet vaak. 55. βουλήν: het woord heeft net als in het Nederlands twee betekenissen; cf. vs. 53.
7 5 9 5 H O M E R I 4 75 80 85 90 95 ὑμεῖς δ ἄλλοθεν ἄλλος ἐρητύειν ἐπέεσσιν.» Ἤτοι ὅ γ ὣς εἰπὼν κατ ἄρ ἕζετο, τοῖσι δ ἀνέστη Νέστωρ, ὅς ῥα Πύλοιο ἄναξ ἦν ἠμαθόεντος, ὅ σφιν ἐὺ φρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν «Ὦ φίλοι Ἀργείων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες εἰ μέν τις τὸν ὄνειρον Ἀχαιῶν ἄλλος ἔνισπε ψεῦδός κεν φαῖμεν καὶ νοσφιζοίμεθα μᾶλλον νῦν δ ἴδεν ὃς μέγ ἄριστος Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι ἀλλ ἄγετ αἴ κέν πως θωρήξομεν υἷας Ἀχαιῶν.» Ὣς ἄρα φωνήσας βουλῆς ἐξῆρχε νέεσθαι, οἳ δ ἐπανέστησαν πείθοντό τε ποιμένι λαῶν σκηπτοῦχοι βασιλῆες ἐπεσσεύοντο δὲ λαοί. ἠΰτε ἔθνεα εἶσι μελισσάων ἁδινάων πέτρης ἐκ γλαφυρῆς αἰεὶ νέον ἐρχομενάων, βοτρυδὸν δὲ πέτονται ἐπ ἄνθεσιν εἰαρινοῖσιν αἳ μέν τ ἔνθα ἅλις πεποτήαται, αἳ δέ τε ἔνθα ὣς τῶν ἔθνεα πολλὰ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων ἠϊόνος προπάροιθε βαθείης ἐστιχόωντο ἰλαδὸν εἰς ἀγορήν μετὰ δέ σφισιν ὄσσα δεδήει ὀτρύνουσ ἰέναι, Διὸς ἄγγελος οἳ δ ἀγέροντο. τετρήχει δ ἀγορή, ὑπὸ δὲ στεναχίζετο γαῖα 81. νοσφιζοίμεθα μᾶλλον: zouden we ons er liever van afwenden. 84. βουλῆς ἐξῆρχε νέεσθαι: v.l. βουλῆς ἐξ ἦρχε νέεσθαι ging hij voorop in het komen uit de raad, verliet hij als eerste de raad. 87. μελισσάων ἁδινάων: betekenis onzeker; luid gonzend, vlg. anderen door elkaar krioelend. 90. πεποτήαται: zij vliegen ; perf. v. ποτάομαι vliegen ; het perf. van dit verbum als praes. te vertalen. 92. ἠϊόνος προπάροιθε βαθείης: het is onduidelijk wat men zich hier moet voorstellen, misschien langs de vloedlijn van het laaggelegen strand ; de diverse commentaren zijn vaag en spreken elkaar tegen. ἐστιχόωντο: schreden zij voort. 93. ἰλαδὸν: in drommen. ὄσσα δεδήει: pl. q. perf., een gerucht was ontbrand, d.w.z. verbreidde zich als een lopend vuur. δέδηα is een intransitief praesentisch perfectum van δαίω - ontsteken, doen branden. 95. τετρήχει: pl. q. perf., was in verwarring, was onrustig, van ταράσσω - in verwarring brengen.
5 I L I A D O S I I 9 6 1 2 1 λαῶν ἱζόντων, ὅμαδος δ ἦν ἐννέα δέ σφεας κήρυκες βοόωντες ἐρήτυον, εἴ ποτ ἀϋτῆς σχοίατ, ἀκούσειαν δὲ διοτρεφέων βασιλήων. σπουδῇ δ ἕζετο λαός, ἐρήτυθεν δὲ καθ ἕδρας παυσάμενοι κλαγγῆς ἀνὰ δὲ κρείων Ἀγαμέμνων 100 ἔστη σκῆπτρον ἔχων τὸ μὲν Ἥφαιστος κάμε τεύχων. Ἥφαιστος μὲν δῶκε Διὶ Κρονίωνι ἄνακτι, αὐτὰρ ἄρα Ζεὺς δῶκε διακτόρῳ ἀργεϊφόντῃ Ἑρμείας δὲ ἄναξ δῶκεν Πέλοπι πληξίππῳ, αὐτὰρ ὃ αὖτε Πέλοψ δῶκ Ἀτρέϊ ποιμένι λαῶν, 105 Ἀτρεὺς δὲ θνῄσκων ἔλιπεν πολύαρνι Θυέστῃ, αὐτὰρ ὃ αὖτε Θυέστ Ἀγαμέμνονι λεῖπε φορῆναι, πολλῇσιν νήσοισι καὶ Ἄργεϊ παντὶ ἀνάσσειν. τῷ ὅ γ ἐρεισάμενος ἔπε Ἀργείοισι μετηύδα «Ὦ φίλοι ἥρωες, Δαναοὶ, θεράποντες Ἄρηος 110 Ζεύς με μέγα Κρονίδης ἄτῃ ἐνέδησε βαρείῃ, σχέτλιος, ὃς πρὶν μέν μοι ὑπέσχετο καὶ κατένευσεν Ἴλιον ἐκπέρσαντ εὐτείχεον ἀπονέεσθαι, νῦν δὲ κακὴν ἀπάτην βουλεύσατο, καί με κελεύει δυσκλέα Ἄργος ἱκέσθαι, ἐπεὶ πολὺν ὤλεσα λαόν. 115 οὕτω που Διὶ μέλλει ὑπερμενέϊ φίλον εἶναι, ὃς δὴ πολλάων πολίων κατέλυσε κάρηνα ἠδ ἔτι καὶ λύσει τοῦ γὰρ κράτος ἐστὶ μέγιστον. αἰσχρὸν γὰρ τόδε γ ἐστὶ καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι μὰψ οὕτω τοιόνδε τοσόνδε τε λαὸν Ἀχαιῶν 120 ἄπρηκτον πόλεμον πολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι 97. εἴ ποτ ἀϋτῆς σχοίατ : of ze eens wilden ophouden met hun geschreeuw. 99. ἐρήτυθεν: aor., zij werden vastgehouden. 103. διακτόρῳ: boodschapper van Zeus (?). ἀργεϊφόντῃ: traditioneel vertaald met Argusdoder, de betekenis is echter volkomen onbekend. 109. τῷ ὅ γ ἐρεισάμενος: daarop leunend.
1 2 2 1 4 5 H O M E R I 6 125 130 135 140 145 ἀνδράσι παυροτέροισι, τέλος δ οὔ πώ τι πέφανται εἴ περ γάρ κ ἐθέλοιμεν, Ἀχαιοί τε Τρῶές τε, ὅρκια πιστὰ ταμόντες, ἀριθμηθήμεναι ἄμφω, Τρῶας μὲν λέξασθαι ἐφέστιοι ὅσσοι ἔασιν, ἡμεῖς δ ἐς δεκάδας διακοσμηθεῖμεν Ἀχαιοί, Τρώων δ ἄνδρα ἕκαστοι ἑλοίμεθα οἰνοχοεύειν, πολλαί κεν δεκάδες δευοίατο οἰνοχόοιο. τόσσον ἐγώ φημι πλέας ἔμμεναι υἷας Ἀχαιῶν Τρώων, οἳ ναίουσι κατὰ πτόλιν ἀλλ ἐπίκουροι πολλέων ἐκ πολίων ἐγχέσπαλοι ἄνδρες ἔασιν, οἵ με μέγα πλάζουσι καὶ οὐκ εἰῶσ ἐθέλοντα Ἰλίου ἐκπέρσαι εὖ ναιόμενον πτολίεθρον. ἐννέα δὴ βεβάασι Διὸς μεγάλου ἐνιαυτοί, καὶ δὴ δοῦρα σέσηπε νεῶν καὶ σπάρτα λέλυνται αἳ δέ που ἡμέτεραί τ ἄλοχοι καὶ νήπια τέκνα εἵατ ἐνὶ μεγάροις ποτιδέγμεναι ἄμμι δὲ ἔργον αὔτως ἀκράαντον οὗ εἵνεκα δεῦρ ἱκόμεσθα. ἀλλ ἄγεθ ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω πειθώμεθα πάντες φεύγωμεν σὺν νηυσὶ φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν οὐ γὰρ ἔτι Τροίην αἱρήσομεν εὐρυάγυιαν.» Ὣς φάτο, τοῖσι δὲ θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ὄρινε πᾶσι μετὰ πληθὺν ὅσοι οὐ βουλῆς ἐπάκουσαν κινήθη δ ἀγορὴ φὴ κύματα μακρὰ θαλάσσης πόντου Ἰκαρίοιο, τὰ μέν τ Εὖρός τε Νότος τε 122. τέλος δ οὔ πώ τι πέφανται: het einde is nog niet in zicht ; pf. med. 3de p. s. van φαίνω. 125. ἐφέστιοι: burgers van de stad, in tegenstelling tot bondgenoten. 138. αὔτως ἀκράαντον: volkomen mislukt. 142. ὄρινε: de bijbehorende 1ste pers. vorm is ὤρινον of ὤρινα en kan dus naar de vorm zowel impf. als aor. zijn. 143. μετὰ πληθὺν: in de massa ; μετά heeft in deze betekenis gewoonlijk een accusativus. ὅσοι οὐ βουλῆς ἐπάκουσαν: die niet aanwezig waren geweest bij de raadsvergadering van de bevelhebbers. 144. φὴ: - zoals (2 x).
7 I L I A D O S I I 1 4 6 1 6 9 ὤρορ ἐπαΐξας πατρὸς Διὸς ἐκ νεφελάων. ὡς δ ὅτε κινήσῃ Ζέφυρος βαθὺ λήϊον ἐλθὼν λάβρος ἐπαιγίζων, ἐπί τ ἠμύει ἀσταχύεσσιν, ὣς τῶν πᾶσ ἀγορὴ κινήθη τοὶ δ ἀλαλητῷ νῆας ἔπ ἐσσεύοντο, ποδῶν δ ὑπένερθε κονίη 150 ἵστατ ἀειρομένη τοὶ δ ἀλλήλοισι κέλευον ἅπτεσθαι νηῶν ἠδ ἑλκέμεν εἰς ἅλα δῖαν, οὐρούς τ ἐξεκάθαιρον ἀϋτὴ δ οὐρανὸν ἷκεν οἴκαδε ἱεμένων ὑπὸ δ ᾕρεον ἕρματα νηῶν. Ἔνθά κεν Ἀργείοισιν ὑπέρμορα νόστος ἐτύχθη 155 εἰ μὴ Ἀθηναίην Ἥρη πρὸς μῦθον ἔειπεν «Ὢ πόποι αἰγιόχοιο Διὸς τέκος Ἀτρυτώνη, οὕτω δὴ οἰκονδε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν Ἀργεῖοι φεύξονται ἐπ εὐρέα νῶτα θαλάσσης, κὰδ δέ κεν εὐχωλὴν Πριάμῳ καὶ Τρωσὶ λίποιεν 160 Ἀργείην Ἑλένην, ἧς εἵνεκα πολλοὶ Ἀχαιῶν ἐν Τροίῃ ἀπόλοντο φίλης ἀπὸ πατρίδος αἴης ἀλλ ἴθι νῦν κατὰ λαὸν Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων σοῖς ἀγανοῖς ἐπέεσσιν ἐρήτυε φῶτα ἕκαστον, μηδὲ ἔα νῆας ἅλα δ ἑλκέμεν ἀμφιελίσσας.» 165 Ὣς ἔφατ, οὐδ ἀπίθησε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη, βῆ δὲ κατ Οὐλύμποιο καρήνων ἀΐξασα καρπαλίμως δ ἵκανε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν. εὗρεν ἔπειτ Ὀδυσῆα Διὶ μῆτιν ἀτάλαντον 146. ὤρορ : 1ste pers. ὤρορον, aor.; niet te verwarren met ὄρωρ, 1ste pers. ὄρωρα, perf. 147. βαθὺ λήϊον: het diepe graanveld (Schw.), diep vanwege het hoog opgeschoten koren. 148. λάβρος: - ontstuimig. ἐπαιγίζων: aanstormend (2 x). ἐπί τ ἠμύει ἀσταχύεσσιν: en daarbij (ἐπί is hier adv.) buigt het (veld) met de aren ; zwiepend buigen de halmen (Schw.). 149. ἀλαλητῷ: met geschreeuw. 153. οὐρούς τ ἐξεκάθαιρον: zij maakten de voren (waardoor de schepen in zee getrokken konden worden) vrij. 154. ἕρματα: stutten. 160. εὐχωλὴν: - 1. (reden tot) grootspraak; 2. gelofte.
1 7 0 1 9 5 H O M E R I 8 170 175 180 185 190 195 ἐσταότ οὐδ ὅ γε νηὸς ἐϋσσέλμοιο μελαίνης ἅπτετ, ἐπεί μιν ἄχος κραδίην καὶ θυμὸν ἵκανεν ἀγχοῦ δ ἱσταμένη προσέφη γλαυκῶπις Ἀθήνη «Διογενὲς Λαερτιάδη πολυμήχαν Ὀδυσσεῦ, οὕτω δὴ οἰκόνδε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν φεύξεσθ ἐν νήεσσι πολυκλήϊσι πεσόντες, κὰδ δέ κεν εὐχωλὴν Πριάμῳ καὶ Τρωσὶ λίποιτε Ἀργείην Ἑλένην, ἧς εἵνεκα πολλοὶ Ἀχαιῶν ἐν Τροίῃ ἀπόλοντο φίλης ἀπὸ πατρίδος αἴης; ἀλλ ἴθι νῦν κατὰ λαὸν Ἀχαιῶν, μηδ ἔτ ἐρώει, σοῖς δ ἀγανοῖς ἐπέεσσιν ἐρήτυε φῶτα ἕκαστον, μηδὲ ἔα νῆας ἅλα δ ἑλκέμεν ἀμφιελίσσας.» Ὣς φάθ, ὃ δὲ ξυνέηκε θεᾶς ὄπα φωνησάσης, βῆ δὲ θέειν, ἀπὸ δὲ χλαῖναν βάλε τὴν δὲ κόμισσε κῆρυξ Εὐρυβάτης Ἰθακήσιος ὅς οἱ ὀπήδει αὐτὸς δ Ἀτρεΐδεω Ἀγαμέμνονος ἀντίος ἐλθὼν δέξατό οἱ σκῆπτρον πατρώϊον ἄφθιτον αἰεί σὺν τῷ ἔβη κατὰ νῆας Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων. Ὅν τινα μὲν βασιλῆα καὶ ἔξοχον ἄνδρα κιχείη τὸν δ ἀγανοῖς ἐπέεσσιν ἐρητύσασκε παραστάς «Δαιμόνι οὔ σε ἔοικε κακὸν ὣς δειδίσσεσθαι, ἀλλ αὐτός τε κάθησο καὶ ἄλλους ἵδρυε λαούς οὐ γάρ πω σάφα οἶσθ οἷος νόος Ἀτρεΐωνος νῦν μὲν πειρᾶται, τάχα δ ἴψεται υἷας Ἀχαιῶν. ἐν βουλῇ δ οὐ πάντες ἀκούσαμεν οἷον ἔειπε. μή τι χολωσάμενος ῥέξῃ κακὸν υἷας Ἀχαιῶν 175. φεύξεσθ : 2de pers. plur. jij en de andere Grieken. 179. μηδ ἔτ ἐρώει: en aarzel niet meer. 183. τὴν δὲ κόμισσε: nam hij hem mee of bracht hij hem weg? 188. ἔξοχον: boven anderen uitstekend. 190. δειδίσσεσθαι: = δεδοίκεναι - bang zijn. 192. Ἀτρεΐωνος: = Ἀτρεῒδαο. 193. πειρᾶται: stelt op de proef.
9 I L I A D O S I I 1 9 6 2 1 8 θυμὸς δὲ μέγας ἐστὶ διοτρεφέων βασιλήων, τιμὴ δ ἐκ Διός ἐστι, φιλεῖ δέ ἑ μητίετα Ζεύς.» Ὃν δ αὖ δήμου τ ἄνδρα ἴδοι βοόωντά τ ἐφεύροι, τὸν σκήπτρῳ ἐλάσασκεν ὁμοκλήσασκέ τε μύθῳ «Δαιμόνι ἀτρέμας ἧσο καὶ ἄλλων μῦθον ἄκουε, 200 οἳ σέο φέρτεροί εἰσι, σὺ δ ἀπτόλεμος καὶ ἄναλκις οὔτέ ποτ ἐν πολέμῳ ἐναρίθμιος οὔτ ἐνὶ βουλῇ οὐ μέν πως πάντες βασιλεύσομεν ἐνθάδ Ἀχαιοί οὐκ ἀγαθὸν πολυκοιρανίη εἷς κοίρανος ἔστω, εἷς βασιλεύς, ᾧ δῶκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω 205 σκῆπτρόν τ ἠδὲ θέμιστας, ἵνά σφισι βουλεύῃσι.» Ὣς ὅ γε κοιρανέων δίεπε στρατόν οἳ δ ἀγορήνδε αὖτις ἐπεσσεύοντο νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων ἠχῇ, ὡς ὅτε κῦμα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης αἰγιαλῷ μεγάλῳ βρέμεται, σμαραγεῖ δέ τε πόντος. 210 Ἄλλοι μέν ῥ ἕζοντο, ἐρήτυθεν δὲ καθ ἕδρας Θερσίτης δ ἔτι μοῦνος ἀμετροεπὴς ἐκολῴα, ὃς ἔπεα φρεσὶν ᾗσιν ἄκοσμά τε πολλά τε ᾔδη μάψ, ἀτὰρ οὐ κατὰ κόσμον, ἐριζέμεναι βασιλεῦσιν, ἀλλ ὅ τι οἱ εἴσαιτο γελοίϊον Ἀργείοισιν 215 ἔμμεναι αἴσχιστος δὲ ἀνὴρ ὑπὸ Ἴλιον ἦλθε φολκὸς ἔην, χωλὸς δ ἕτερον πόδα τὼ δέ οἱ ὤμω κυρτὼ ἐπὶ στῆθος συνοχωκότε αὐτὰρ ὕπερθε 196. θυμὸς δὲ μέγας: tegenwoordig noemen ze dat een groot ego. 203. οὐ μέν πως πάντες βασιλεύσομεν: het is niet de bedoeling dat we met zijn allen. 207. κοιρανέων: = κελεύων. δίεπε: διέπω - behandelen, (de zaken) regelen. 210. αἰγιαλῷ μεγάλῳ: tegen de hoge kust. βρέμεται σμαραγεῖ: beide woorden zijn zo goed als synoniem een donderend/denderend geluid maken, razen, dreunen. 212. ἀμετροεπὴς: onbeheerst in zijn woorden, doordraver. ἐκολῴα: bleef kijven, van κολῳάω - kraaien, kijven. 217. φολκὸς: met kromme benen, vlg. de scholiast scheel. χωλὸς: mank, kreupel. 218. κυρτὼ: κυρτός - krom, gewelfd (3 x). ἐπὶ στῆθος συνοχωκότε: naar zijn borst
2 1 9 2 3 5 H O M E R I 1 0 220 225 230 235 φοξὸς ἔην κεφαλήν, ψεδνὴ δ ἐπενήνοθε λάχνη. ἔχθιστος δ Ἀχιλῆϊ μάλιστ ἦν ἠδ Ὀδυσῆϊ τὼ γὰρ νεικείεσκε τότ αὖτ Ἀγαμέμνονι δίῳ ὀξέα κεκλήγων λέγ ὀνείδεα τῷ δ ἄρ Ἀχαιοὶ ἐκπάγλως κοτέοντο νεμέσσηθέν τ ἐνὶ θυμῷ. αὐτὰρ ὃ μακρὰ βοῶν Ἀγαμέμνονα νείκεε μύθῳ «Ἀτρεΐδη, τέο δ αὖτ ἐπιμέμφεαι ἠδὲ χατίζεις; πλεῖαί τοι χαλκοῦ κλισίαι, πολλαὶ δὲ γυναῖκες εἰσὶν ἐνὶ κλισίῃς ἐξαίρετοι, ἅς τοι Ἀχαιοὶ πρωτίστῳ δίδομεν εὖτ ἂν πτολίεθρον ἕλωμεν. ἦ ἔτι καὶ χρυσοῦ ἐπιδεύεαι, ὅν κέ τις οἴσει Τρώων ἱπποδάμων ἐξ Ἰλίου υἷος ἄποινα, ὅν κεν ἐγὼ δήσας ἀγάγω ἢ ἄλλος Ἀχαιῶν, ἠὲ γυναῖκα νέην, ἵνα μίσγεαι ἐν φιλότητι, ἥν τ αὐτὸς ἀπονόσφι κατίσχεαι; οὐ μὲν ἔοικεν ἀρχὸν ἐόντα κακῶν ἐπιβασκέμεν υἷας Ἀχαιῶν. ὦ πέπονες, κάκ ἐλέγχε, Ἀχαιΐδες οὐκέτ Ἀχαιοὶ, samengetrokken. 219. φοξὸς ἔην κεφαλήν: hij had een punthoofd. φοξὸς puntig. ψεδνὴ δ ἐπενήνοθε λάχνη: spaarzaam haar bedekte (zijn hoofd). ἐπενήνοθε: bedekte alleen deze vorm komt voor, 3 x : Ilias 2, 219 en 10, 134 en Od. 8, 365 (met parag. ν), vlg. sommigen nevenvorm van ἐπανήν, vlg. de scholiast van ἔθω dat een nevenvorm zou zijn van θέω, maar dat is onzin. λάχνη: - wol, haar (3 x). 222. ὀξέα κεκλήγων: met schelle stem. 225. τέο δ αὖτ ἐπιμέμφεαι ἠδὲ χατίζεις: waarop heb je nu weer wat aan te merken en wat heb je nu weer nodig ; de persoon bij ἐπιμέμφομαι staat in de dat. of acc., de zaak in de genitivus. 229. οἴσει: op zal leveren, want het eigenlijke brengen is het werk van de vader van de krijgsgevangene. 230. ἄποινα: neutr. acc. pl. 234. ἀρχὸν ἐόντα κακῶν ἐπιβασκέμεν υἷας Ἀχαιῶν: als aanvoerder de zonen der Achaeers in moeilijkheden brengen. 235. πέπονες: πέπων betekent eigenlijk rijp, vandaar zacht, week en ten slotte gunstig lief, goed, en ongunstig slap, laf. κάκ ἐλέγχε : ellendige schandvlekken, ἔλεγχος (τό) - schande, *ἐλεγχής of *ἐλεγχύς - schandelijk (bij Homerus alleen de superlativus ἐλέγχιστος).
1 1 I L I A D O S I I 2 3 6 2 5 4 οἴκαδέ περ σὺν νηυσὶ νεώμεθα, τόνδε δ ἐῶμεν αὐτοῦ ἐνὶ Τροίῃ γέρα πεσσέμεν, ὄφρα ἴδηται ἤ ῥά τί οἱ χἠμεῖς προσαμύνομεν ἦε καὶ οὐκί ὃς καὶ νῦν Ἀχιλῆα ἕο μέγ ἀμείνονα φῶτα ἠτίμησεν ἑλὼν γὰρ ἔχει γέρας αὐτὸς ἀπούρας. 240 ἀλλὰ μάλ οὐκ Ἀχιλῆϊ χόλος φρεσίν, ἀλλὰ μεθήμων ἦ γὰρ ἂν, Ἀτρεΐδη, νῦν ὕστατα λωβήσαιο.» Ὣς φάτο νεικείων Ἀγαμέμνονα ποιμένα λαῶν, Θερσίτης τῷ δ ὦκα παρίστατο δῖος Ὀδυσσεύς, καί μιν ὑπόδρα ἰδὼν χαλεπῷ ἠνίπαπε μύθῳ 245 «Θερσῖτ ἀκριτόμυθε, λιγύς περ ἐὼν ἀγορητής, ἴσχεο, μηδ ἔθελ οἶος ἐριζέμεναι βασιλεῦσιν οὐ γὰρ ἐγὼ σέο φημὶ χερειότερον βροτὸν ἄλλον ἔμμεναι, ὅσσοι ἅμ Ἀτρεΐδῃς ὑπὸ Ἴλιον ἦλθον. τὼ οὐκ ἂν βασιλῆας ἀνὰ στόμ ἔχων ἀγορεύοις, 250 καί σφιν ὀνείδεά τε προφέροις, νόστόν τε φυλάσσοις. οὐδέ τί πω σάφα ἴδμεν ὅπως ἔσται τάδε ἔργα, ἢ εὖ ἦε κακῶς νοστήσομεν υἷες Ἀχαιῶν. τὼ νῦν Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι ποιμένι λαῶν 236. τόνδε: sc. Agamemnon. 237. πεσσέμεν: πέσσω - doen rijpen, warm houden, (uit)broeden. 238. ἤ ῥά τί οἱ χἠμεῖς προσαμύνομεν: of we hem in enig opzicht helpen. 240. ἑλὼν ἀπούρας: climax. 241. μεθήμων: - lankmoedig, nalatig. 242. λωβήσαιο: λωβάομαι - honend / beledigend spreken, smadelijk behandelen (3 x). 245. χαλεπῷ ἠνίπαπε μύθῳ: sprak hem dreigend toe. 246. ἀκριτόμυθε: met niet geordende woorden (3 x); betekent afhankelijk van de context duister Il. 2, 796 en Od. 8, 505 of, zoals hier zwetser. λιγύς περ ἐὼν ἀγορητής: al ben je een spreker met schelle stem. 250. ἀγορεύοις: de potentialis wordt nogal eens gebruikt voor een vriendelijk bevel (HG 132 2b); deze en de optativi in vs. 251 kan men het beste vertalen met het geeft geen pas dat jij. 251. ὀνείδεά τε προφέροις: verwijten maken. νόστόν τε φυλάσσοις: loeren op een kans om naar huis te gaan. 252. τάδε ἔργα: deze onderneming, d.w.z. het beleg van Troje. 253. ἢ εὖ ἦε κακῶς: na succes of na een mislukking.
2 5 5 2 7 5 H O M E R I 1 2 255 260 265 270 275 ἧσαι ὀνειδίζων, ὅτι οἱ μάλα πολλὰ διδοῦσιν ἥρωες Δαναοί σὺ δὲ κερτομέων ἀγορεύεις. ἀλλ ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται εἴ κ ἔτι σ ἀφραίνοντα κιχήσομαι ὥς νύ περ ὧδε, μηκέτ ἔπειτ Ὀδυσῆϊ κάρη ὤμοισιν ἐπείη, μηδ ἔτι Τηλεμάχοιο πατὴρ κεκλημένος εἴην, εἰ μὴ ἐγώ σε λαβὼν ἀπὸ μὲν φίλα εἵματα δύσω, χλαῖνάν τ ἠδὲ χιτῶνα, τά τ αἰδῶ ἀμφικαλύπτει, αὐτὸν δὲ κλαίοντα θοὰς ἐπὶ νῆας ἀφήσω πεπλήγων ἀγορῆθεν ἀεικέσσι πληγῇσιν.» Ὣς ἄρ ἔφη, σκήπτρῳ δὲ μετάφρενον ἠδὲ καὶ ὤμω πλῆξεν ὃ δ ἰδνώθη, θαλερὸν δέ οἱ ἔκπεσε δάκρυ σμῶδιξ δ αἱματόεσσα μεταφρένου ἐξυπανέστη σκήπτρου ὕπο χρυσέου ὃ δ ἄρ ἕζετο τάρβησέν τε, ἀλγήσας δ ἀχρεῖον ἰδὼν ἀπομόρξατο δάκρυ. οἳ δὲ καὶ ἀχνύμενοί περ ἐπ αὐτῷ ἡδὺ γέλασσαν ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον «Ὢ πόποι ἦ δὴ μυρί Ὀδυσσεὺς ἐσθλὰ ἔοργε βουλάς τ ἐξάρχων ἀγαθὰς πόλεμόν τε κορύσσων νῦν δὲ τόδε μέγ ἄριστον ἐν Ἀργείοισιν ἔρεξεν, ὃς τὸν λωβητῆρα ἐπεσβόλον ἔσχ ἀγοράων. 255. ἧσαι ὀνειδίζων: zit je te beschimpen het idioom is hier gelijk aan het Nederlandse, d.w.z. zitten staat hier voor bezig zijn met. 266. ὃ δ ἰδνώθη: hij kromp ineen. 267. σμῶδιξ: een blauwe plek (2 x). μεταφρένου ἐξυπανέστη: kwam op zijn rug tevoorschijn. 269. ἀχρεῖον ἰδὼν: met hulpeloze blik. 270. ἀχνύμενοί περ: ondanks hun zorgen. 273. βουλάς τ ἐξάρχων ἀγαθὰς: het initiatief nemen tot verstandige besluiten πόλεμόν τε κορύσσων: leiding gevend aan de orlog. 275. λωβητῆρα ἐπεσβόλον: lett. smader, die er (maar wat) uitgooit, ongegeneerde lasteraar.; kijvende kletser (Schwartz); brutale praatjesmaker (Mehler); λωβητήρ 3 x, ἐπεσβόλος. ἔσχ ἀγοράων: het deelnemen aan vergaderingen (of het houden van toespraken) heeft belet, de mond heeft gesnoerd (Schwartz) ἀγοράων is geen ptcp., maar gen. plur.
1 3 I L I A D O S I I 2 7 6 2 9 4 οὔ θήν μιν πάλιν αὖτις ἀνήσει θυμὸς ἀγήνωρ νεικείειν βασιλῆας ὀνειδείοις ἐπέεσσιν.» Ὣς φάσαν ἣ πληθύς ἀνὰ δ ὃ πτολίπορθος Ὀδυσσεὺς ἔστη σκῆπτρον ἔχων παρὰ δὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη εἰδομένη κήρυκι σιωπᾶν λαὸν ἀνώγει, 280 ὡς ἅμα θ οἳ πρῶτοί τε καὶ ὕστατοι υἷες Ἀχαιῶν μῦθον ἀκούσειαν καὶ ἐπιφρασσαίατο βουλήν ὅ σφιν ἐὺ φρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν «Ἀτρεΐδη, νῦν δή σε, ἄναξ, ἐθέλουσιν Ἀχαιοὶ πᾶσιν ἐλέγχιστον θέμεναι μερόπεσσι βροτοῖσιν, 285 οὐδέ τοι ἐκτελέουσιν ὑπόσχεσιν ἥν περ ὑπέσταν ἐνθάδ ἔτι στείχοντες ἀπ Ἄργεος ἱπποβότοιο, Ἴλιον ἐκπέρσαντ εὐτείχεον ἀπονέεσθαι. ὥς τε γὰρ ἢ παῖδες νεαροὶ χῆραί τε γυναῖκες ἀλλήλοισιν ὀδύρονται οἰκόνδε νέεσθαι. 290 ἦ μὴν καὶ πόνος ἐστὶν ἀνιηθέντα νέεσθαι καὶ γάρ τίς θ ἕνα μῆνα μένων ἀπὸ ἧς ἀλόχοιο ἀσχαλάᾳ σὺν νηῒ πολυζύγῳ, ὅν περ ἄελλαι χειμέριαι εἰλέωσιν ὀρινομένη τε θάλασσα 276. θήν: enclitisch partikel stellig, ongetwijfeld, waarschijnlijk. ἀνήσει θυμὸς ἀγήνωρ: zal zijn (d.w.z. Thersites ) fiere hart hem toestaan, zal hij het in zijn hart halen. 278. φάσαν ἣ πληθύς: constructio ad sententiam. 282. ἐπιφρασσαίατο βουλήν: zijn voorstel zouden overwegen. 285. πᾶσιν ἐλέγχιστον: onder allen de meest verachte de dativi in dit vers vlg. AHC als locat. op te vatten. μερόπεσσι βροτοῖσιν: voor helder uit hun ogen kijkende (weldenkende?) mensen. 286. οὐδέ τοι ἐκτελέουσιν ὑπόσχεσιν: praesens (Schwartz) of fut. (Murray-Wyatt). 287. ἐνθάδ ἔτι στείχοντες: toen ze nog hierheen onderweg waren. 290. ὀδύρονται οἰκόνδε νέεσθαι: zitten te jammeren over terugkeer naar huis. 291. πόνος ἐστὶν ἀνιηθέντα νέεσθαι: een zware opgave is het om ontmoedigd naar huis te gaan. ἀνιάω / ἀνιάζω - ergeren, grieven. 293. ἀσχαλάᾳ: ἀσχαλάω / ἀσχαλλω - verdrietig, geërgerd, geprikkeld zijn. 294. εἰλέωσιν: in het nauw brengen. ἔλλω, εἰλέω, εἴλω. ὀρινομένη τε θάλασσα: de in beweging (d.w.z. ontstuimiger wordende) komende zee.
2 9 5 3 1 6 H O M E R I 1 4 295 300 305 310 315 ἡμῖν δ εἴνατός ἐστι περιτροπέων ἐνιαυτὸς ἐνθάδε μιμνόντεσσι τὼ οὐ νεμεσίζομ Ἀχαιοὺς ἀσχαλάαν παρὰ νηυσὶ κορωνίσιν ἀλλὰ καὶ ἔμπης αἰσχρόν τοι δηρόν τε μένειν κενεόν τε νέεσθαι. τλῆτε φίλοι, καὶ μείνατ ἐπὶ χρόνον ὄφρα δαῶμεν ἢ ἐτεὸν Κάλχας μαντεύεται ἦε καὶ οὐκί. εὖ γὰρ δὴ τόδε ἴδμεν ἐνὶ φρεσίν, ἐστὲ δὲ πάντες μάρτυροι, οὓς μὴ κῆρες ἔβαν θανάτοιο φέρουσαι χθιζά τε καὶ πρωΐζ ὅτ ἐς Αὐλίδα νῆες Ἀχαιῶν ἠγερέθοντο κακὰ Πριάμῳ καὶ Τρωσὶ φέρουσαι, ἡμεῖς δ ἀμφὶ περὶ κρήνην ἱεροὺς κατὰ βωμοὺς ἕρδομεν ἀθανάτοισι τεληέσσας ἑκατόμβας καλῇ ὑπὸ πλατανίστῳ ὅθεν ῥέεν ἀγλαὸν ὕδωρ ἔνθ ἐφάνη μέγα σῆμα δράκων ἐπὶ νῶτα δαφοινὸς σμερδαλέος, τόν ῥ αὐτὸς Ὀλύμπιος ἧκε φόως δέ, βωμοῦ ὑπαΐξας πρός ῥα πλατάνιστον ὄρουσεν. ἔνθα δ ἔσαν στρουθοῖο νεοσσοί, νήπια τέκνα, ὄζῳ ἐπ ἀκροτάτῳ πετάλοις ὑποπεπτηῶτες ὀκτώ, ἀτὰρ μήτηρ ἐνάτη ἦν ἣ τέκε τέκνα ἔνθ ὅ γε τοὺς ἐλεεινὰ κατήσθιε τετριγῶτας μήτηρ δ ἀμφεποτᾶτο ὀδυρομένη φίλα τέκνα τὴν δ ἐλελιξάμενος πτέρυγος λάβεν ἀμφιαχυῖαν. 295. εἴνατός ἐστι περιτροπέων ἐνιαυτὸς: het negende jaar dat nu ten einde loopt. 297. ἀλλὰ καὶ ἔμπης: maar het is pas echt. 299. ἐπὶ χρόνον: praedicatieve bepaling bij μείνατε. 302. ἔβαν: = ᾤχοντο. 303. χθιζά τε καὶ πρωΐζ : vlg. sommigen op te vatten als kort na onzw aankomst in Aulis, maar wrsch. voor ons idee zeer kort geleden. 308. δαφοινὸς: - bloedrood (4 x). 309. σμερδαλέος: - vreselijk 312. πετάλοις ὑποπεπτηῶτες: in de bladeren weggedoken ; πέταλον - blad; ὑποπεπτηώς part. pf. v. ὑποπτήσσω - wegduiken onder. 313. ὀκτώ ἀτὰρ μήτηρ ἐνάτη: het is merkwaardig dat Calchas voorspelling met deze veelzeggende getallen niets doet. 314. ἐλεεινὰ τετριγῶτας: klagelijk piepend ; τετριγώς part. pf. v. τρίζω - piepen (4 x). 316. ἐλελιξάμενος: kronkelend ; τὴν is object van λάβεν.
1 5 I L I A D O S I I 3 1 7 3 3 8 αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ τέκνα φάγε στρουθοῖο καὶ αὐτήν, τὸν μὲν ἀρίζηλον θῆκεν θεὸς ὅς περ ἔφηνε λᾶαν γάρ μιν ἔθηκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω ἡμεῖς δ ἑσταότες θαυμάζομεν οἷον ἐτύχθη. 320 ὡς οὖν δεινὰ πέλωρα θεῶν εἰσῆλθ ἑκατόμβας, Κάλχας δ αὐτίκ ἔπειτα θεοπροπέων ἀγόρευε Τίπτ ἄνεῳ ἐγένεσθε κάρη κομόωντες Ἀχαιοί; ἡμῖν μὲν τόδ ἔφηνε τέρας μέγα μητίετα Ζεὺς ὄψιμον ὀψιτέλεστον, ὅου κλέος οὔ ποτ ὀλεῖται. 325 ὡς οὗτος κατὰ τέκνα φάγε στρουθοῖο καὶ αὐτὴν ὀκτώ, ἀτὰρ μήτηρ ἐνάτη ἦν ἣ τέκε τέκνα, ὣς ἡμεῖς τοσσαῦτ ἔτεα πτολεμίξομεν αὖθι, τῷ δεκάτῳ δὲ πόλιν αἱρήσομεν εὐρυάγυιαν. κεῖνος τὼς ἀγόρευε τὰ δὴ νῦν πάντα τελεῖται. 330 ἀλλ ἄγε μίμνετε πάντες ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοὶ αὐτοῦ εἰς ὅ κεν ἄστυ μέγα Πριάμοιο ἕλωμεν.» Ὣς ἔφατ, Ἀργεῖοι δὲ μέγ ἴαχον, ἀμφὶ δὲ νῆες σμερδαλέον κονάβησαν ἀϋσάντων ὑπ Ἀχαιῶν, μῦθον ἐπαινήσαντες Ὀδυσσῆος θείοιο 335 τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ «Ὦ πόποι ἦ δὴ παισὶν ἐοικότες ἀγοράασθε νηπιάχοις οἷς οὔ τι μέλει πολεμήϊα ἔργα. 318 ἀρίζηλον Zenodotus : ἀΐζηλον codd. ἀμφιαχυῖαν: - schreeuwend. 318. ἀρίζηλον: zeer duidelijk, schitterend (5 x); ἀΐζηλος - altijd levend. ἔφηνε: = ἧκε φόως δέ (vs. 309). 321. θεῶν εἰσῆλθ ἑκατόμβας: hij kwam af op de hecatomben der goden. 325. ὄψιμον ὀψιτέλεστον: laat gekomen en laat vervuld ; beide woorden. ὅου: vlg. sommigen (o.a. Leaf) metrische Dehnung voor wat oorspr. ὅο was. 336. τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε Γερήνιος: gelet op het positieve onthaal van Odysseus toespraak lijken de woorden van Nestor overbodig (idem Kirk, maar geen der andere door mij geraadpleegde comm.)
3 3 9 3 5 9 H O M E R I 1 6 340 345 350 355 πῇ δὴ συνθεσίαι τε καὶ ὅρκια βήσεται ἥμιν; ἐν πυρὶ δὴ βουλαί τε γενοίατο μήδεά τ ἀνδρῶν σπονδαί τ ἄκρητοι καὶ δεξιαί, ᾗς ἐπέπιθμεν αὔτως γὰρ ἐπέεσσ ἐριδαίνομεν, οὐδέ τι μῆχος εὑρέμεναι δυνάμεσθα, πολὺν χρόνον ἐνθάδ ἐόντες. Ἀτρεΐδη σὺ δ ἔθ ὡς πρὶν ἔχων ἀστεμφέα βουλὴν ἄρχευ Ἀργείοισι κατὰ κρατερὰς ὑσμίνας, τοῦσδε δ ἔα φθινύθειν ἕνα καὶ δύο, τοί κεν Ἀχαιῶν νόσφιν βουλεύωσ ἄνυσις δ οὐκ ἔσσεται αὐτῶν πρὶν Ἄργος δ ἰέναι πρὶν καὶ Διὸς αἰγιόχοιο γνώμεναι εἴ τε ψεῦδος ὑπόσχεσις εἴ τε καὶ οὐκί. φημὶ γὰρ οὖν κατανεῦσαι ὑπερμενέα Κρονίωνα ἤματι τῷ ὅτε νηυσὶν ἐν ὠκυπόροισιν ἔβαινον Ἀργεῖοι Τρώεσσι φόνον καὶ κῆρα φέροντες ἀστράπτων ἐπιδέξι ἐναίσιμα σήματα φαίνων. τὼ μή τις πρὶν ἐπειγέσθω οἰκόνδε νέεσθαι πρίν τινα πὰρ Τρώων ἀλόχῳ κατακοιμηθῆναι, τίσασθαι δ Ἑλένης ὁρμήματά τε στοναχάς τε. εἰ δέ τις ἐκπάγλως ἐθέλει οἰκόνδε νέεσθαι ἁπτέσθω ἧς νηὸς ἐϋσσέλμοιο μελαίνης, ὄφρα πρόσθ ἄλλων θάνατον καὶ πότμον ἐπίσπῃ. 339. πῇ δὴ συνθεσίαι τε καὶ ὅρκια βήσεται: wat komt er terecht van. 341. ἄκρητοι: de scholiast en vrijwel alle commentaren linken met κίρνημι mengen, dus ongemengd, zuiver ; overeenkomsten werden beklonken met het plengen van onversneden wijn; zelf dacht ik aan κρααίνω, maar dan had er ἀκράαντος moeten staan, Peppmüller (t. Leaf) stelt voor ἄκραντοι te lezen. 344. ἀστεμφέα: ἀστεμφής - onwrikbaar (4 x). 346. τοῦσδε δ ἔα φθινύθειν ἕνα καὶ δύο: bedoeld worden Thersites en de enkele medestanders die hij misschien heeft. 348. πρὶν Ἄργος δ ἰέναι: zet βουλεύωσι voort. 356. Ἑλένης: gen. obj. (Leaf) of gen. subj. (AHC en Kirk)? ὁρμήματά: gemoedsaandoeningen (Mehler), emoties (2 x). 359. πρόσθ ἄλλων: voor aller ogen (omdat we ter plekke tegen hen zullen optreden), vlg. anderen eerder dan de anderen, d.w.z. al op hun thuisreis.
1 7 I L I A D O S I I 3 6 0 3 8 4 ἀλλὰ, ἄναξ, αὐτός τ εὖ μήδεο πείθεό τ ἄλλῳ 360 οὔ τοι ἀπόβλητον ἔπος ἔσσεται ὅττί κεν εἴπω κρῖν ἄνδρας κατὰ φῦλα, κατὰ φρήτρας, Ἀγάμεμνον, ὡς φρήτρη φρήτρηφιν ἀρήγῃ, φῦλα δὲ φύλοις. εἰ δέ κεν ὣς ἕρξῃς καί τοι πείθωνται Ἀχαιοί, γνώσῃ ἔπειθ ὅς θ ἡγεμόνων κακὸς ὅς τέ νυ λαῶν 365 ἠδ ὅς κ ἐσθλὸς ἔῃσι κατὰ σφέας γὰρ μαχέονται. γνώσεαι δ εἰ καὶ θεσπεσίῃ πόλιν οὐκ ἀλαπάξεις, ἦ ἀνδρῶν κακότητι καὶ ἀφραδίῃ πολέμοιο.» Τὸν δ ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων «Ἦ μὰν αὖτ ἀγορῇ νικᾷς γέρον υἷας Ἀχαιῶν. 370 αἲ γὰρ Ζεῦ τε πάτερ καὶ Ἀθηναίη καὶ Ἄπολλον τοιοῦτοι δέκα μοι συμφράδμονες εἶεν Ἀχαιῶν τώ κε τάχ ἠμύσειε πόλις Πριάμοιο ἄνακτος χερσὶν ὑφ ἡμετέρῃσιν ἁλοῦσά τε περθομένη τε. ἀλλά μοι αἰγίοχος Κρονίδης Ζεὺς ἄλγε ἔδωκεν, 375 ὅς με μετ ἀπρήκτους ἔριδας καὶ νείκεα βάλλει. καὶ γὰρ ἐγὼν Ἀχιλεύς τε μαχεσσάμεθ εἵνεκα κούρης ἀντιβίοις ἐπέεσσιν, ἐγὼ δ ἦρχον χαλεπαίνων εἰ δέ ποτ ἔς γε μίαν βουλεύσομεν, οὐκέτ ἔπειτα Τρωσὶν ἀνάβλησις κακοῦ ἔσσεται οὐδ ἠβαιόν. 380 νῦν δ ἔρχεσθ ἐπὶ δεῖπνον ἵνα ξυνάγωμεν Ἄρηα. εὖ μέν τις δόρυ θηξάσθω, εὖ δ ἀσπίδα θέσθω, εὖ δέ τις ἵπποισιν δεῖπνον δότω ὠκυπόδεσσιν, εὖ δέ τις ἅρματος ἀμφὶς ἰδὼν πολέμοιο μεδέσθω, 360. ἄλλῳ: sc. ἐμοί. 366. κατὰ σφέας: in stamverband. 373. ἠμύσειε: zal wel snel ten val komen ; ἠμύω - 1. nijgen; 2. neigen. 380. ἀνάβλησις: = Att. ἀναβολή - uitstel (2 x). 381. ἵνα ξυνάγωμεν Ἄρηα: om kracht te verzamelen voor de strijd. 382. εὖ δ ἀσπίδα θέσθω: en laat hij goed zijn schild gereed houden. 384. ἅρματος ἀμφὶς ἰδὼν: lett. rondom de wagen kijkend, waarbij men wel versta dat daarbij de blik niet is gericht op de omgeving, maar op de wagen.
3 8 5 4 1 2 H O M E R I 1 8 385 390 395 400 405 410 ὥς κε πανημέριοι στυγερῷ κρινώμεθ Ἄρηϊ. οὐ γὰρ παυσωλή γε μετέσσεται οὐδ ἠβαιὸν εἰ μὴ νὺξ ἐλθοῦσα διακρινέει μένος ἀνδρῶν. ἱδρώσει μέν τευ τελαμὼν ἀμφὶ στήθεσφιν ἀσπίδος ἀμφιβρότης, περὶ δ ἔγχεϊ χεῖρα καμεῖται ἱδρώσει δέ τευ ἵππος ἐΰξοον ἅρμα τιταίνων. ὃν δέ κ ἐγὼν ἀπάνευθε μάχης ἐθέλοντα νοήσω μιμνάζειν παρὰ νηυσὶ κορωνίσιν, οὔ οἱ ἔπειτα ἄρκιον ἐσσεῖται φυγέειν κύνας ἠδ οἰωνούς.» Ὣς ἔφατ, Ἀργεῖοι δὲ μέγ ἴαχον ὡς ὅτε κῦμα ἀκτῇ ἐφ ὑψηλῇ, ὅτε κινήσῃ Νότος ἐλθών, προβλῆτι σκοπέλῳ τὸν δ οὔ ποτε κύματα λείπει παντοίων ἀνέμων, ὅτ ἂν ἔνθ ἢ ἔνθα γένωνται. ἀνστάντες δ ὀρέοντο κεδασθέντες κατὰ νῆας, κάπνισσάν τε κατὰ κλισίας, καὶ δεῖπνον ἕλοντο. ἄλλος δ ἄλλῳ ἔρεζε θεῶν αἰειγενετάων εὐχόμενος θάνατόν τε φυγεῖν καὶ μῶλον Ἄρηος. αὐτὰρ ὃ βοῦν ἱέρευσε ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων πίονα πενταέτηρον ὑπερμενέϊ Κρονίωνι, κίκλησκεν δὲ γέροντας ἀριστῆας Παναχαιῶν, Νέστορα μὲν πρώτιστα καὶ Ἰδομενῆα ἄνακτα, αὐτὰρ ἔπειτ Αἴαντε δύω καὶ Τυδέος υἱόν, ἕκτον δ αὖτ Ὀδυσῆα Διὶ μῆτιν ἀτάλαντον. αὐτόματος δέ οἱ ἦλθε βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος ᾔδεε γὰρ κατὰ θυμὸν ἀδελφεὸν ὡς ἐπονεῖτο. βοῦν δὲ περιστήσαντο καὶ οὐλοχύτας ἀνέλοντο τοῖσιν δ εὐχόμενος μετέφη κρείων Ἀγαμέμνων «Ζεῦ, κύδιστε μέγιστε, κελαινεφὲς αἰθέρι ναίων, 393. ἄρκιον ἐσσεῖται φυγέειν: zal verzekerd zijn te vluchten, kan er van verzekerd zijn dat hij kan ontkomen. 401. μῶλον Ἄρηος: worsteling (of strijd) van Ares.
1 9 I L I A D O S I I 4 1 3 4 3 5 μὴ πρὶν ἐπ ἠέλιον δῦναι καὶ ἐπὶ κνέφας ἐλθεῖν, πρίν με κατὰ πρηνὲς βαλέειν Πριάμοιο μέλαθρον αἰθαλόεν, πρῆσαι δὲ πυρὸς δηΐοιο θύρετρα, 415 Ἑκτόρεον δὲ χιτῶνα περὶ στήθεσσι δαΐξαι χαλκῷ ῥωγαλέον πολέες δ ἀμφ αὐτὸν ἑταῖροι πρηνέες ἐν κονίῃσιν ὀδὰξ λαζοίατο γαῖαν.» Ὣς ἔφατ, οὐδ ἄρα πώ οἱ ἐπεκραίαινε Κρονίων, ἀλλ ὅ γε δέκτο μὲν ἱρά, πόνον δ ἀμέγαρτον ὄφελλεν. 420 αὐτὰρ ἐπεί ῥ εὔξαντο καὶ οὐλοχύτας προβάλοντο, αὐέρυσαν μὲν πρῶτα καὶ ἔσφαξαν καὶ ἔδειραν, μηρούς τ ἐξέταμον κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν δίπτυχα ποιήσαντες, ἐπ αὐτῶν δ ὠμοθέτησαν. καὶ τὰ μὲν ἂρ σχίζῃσιν ἀφύλλοισιν κατέκαιον, 425 σπλάγχνα δ ἄρ ἀμπείραντες ὑπείρεχον Ἡφαίστοιο. αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μῆρε κάη καὶ σπλάγχνα πάσαντο, μίστυλλόν τ ἄρα τἆλλα καὶ ἀμφ ὀβελοῖσιν ἔπειραν, ὤπτησάν τε περιφραδέως, ἐρύσαντό τε πάντα. αὐτὰρ ἐπεὶ παύσαντο πόνου τετύκοντό τε δαῖτα 430 δαίνυντ, οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐΐσης. αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο, τοῖς ἄρα μύθων ἦρχε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ «Ἀτρεΐδη κύδιστε, ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον, μηκέτι νῦν δήθ αὖθι λεγώμεθα, μηδ ἔτι δηρὸν 435 420 ἀμέγαρτον codd. : ἀλίαστον Aristarchus 417. ῥωγαλέον: gescheurd (Il. 1 x, Od. 3 x). 420. πόνον δ ἀμέγαρτον ὄφελλεν: dat een god het offer aanvaardt, maar het gebed niet verhoort, komt verder nooit voor. ἀμέγαρτον: niet te benijden, vreselijk ; v.l. ἀλίαστον onbuigzaam. 421. οὐλοχύτας: de offergerst. 422. αὐέρυσαν: trokken zij de kop van het offerdier naar boven en naar achteren (om het gemakkelijk te kunnen kelen). 426. ὑπείρεχον Ἡφαίστοιο: zij hielden boven het vuur. 435. μηκέτι νῦν δήθ αὖθι λεγώμεθα: laten we niet lang nu hier blijven converseren.
4 3 6 4 6 1 H O M E R I 2 0 440 445 450 455 460 ἀμβαλλώμεθα ἔργον ὃ δὴ θεὸς ἐγγυαλίζει. ἀλλ ἄγε, κήρυκες μὲν Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων λαὸν κηρύσσοντες ἀγειρόντων κατὰ νῆας, ἡμεῖς δ ἀθρόοι ὧδε κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν ἴομεν ὄφρα κε θᾶσσον ἐγείρομεν ὀξὺν Ἄρηα.» Ὣς ἔφατ, οὐδ ἀπίθησεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων. αὐτίκα κηρύκεσσι λιγυφθόγγοισι κέλευσε κηρύσσειν πόλεμόνδε κάρη κομόωντας Ἀχαιούς οἳ μὲν ἐκήρυσσον, τοὶ δ ἠγείροντο μάλ ὦκα. οἳ δ ἀμφ Ἀτρεΐωνα διοτρεφέες βασιλῆες θῦνον κρίνοντες, μετὰ δὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη αἰγίδ ἔχουσ ἐρίτιμον ἀγήρων ἀθανάτην τε, τῆς ἑκατὸν θύσανοι παγχρύσεοι ἠερέθονται, πάντες ἐϋπλεκέες, ἑκατόμβοιος δὲ ἕκαστος σὺν τῇ παιφάσσουσα διέσσυτο λαὸν Ἀχαιῶν ὀτρύνουσ ἰέναι ἐν δὲ σθένος ὦρσεν ἑκάστῳ καρδίῃ ἄλληκτον πολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι. τοῖσι δ ἄφαρ πόλεμος γλυκίων γένετ ἠὲ νέεσθαι ἐν νηυσὶ γλαφυρῇσι φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν. Ἠΰτε πῦρ ἀΐδηλον ἐπιφλέγει ἄσπετον ὕλην οὔρεος ἐν κορυφῇς, ἕκαθεν δέ τε φαίνεται αὐγή, ὣς τῶν ἐρχομένων ἀπὸ χαλκοῦ θεσπεσίοιο αἴγλη παμφανόωσα δι αἰθέρος οὐρανὸν ἷκε. Τῶν δ, ὥς τ ὀρνίθων πετεηνῶν ἔθνεα πολλὰ, χηνῶν ἢ γεράνων ἢ κύκνων δουλιχοδείρων, Ἀσίῳ ἐν λειμῶνι, Καϋστρίου ἀμφὶ ῥέεθρα 438. ἀγειρόντων: imperatief. 446. κρίνοντες: conform het advies van Nestor in vs. 362; het verzwegen object is dus ἄνδρας, 448. θύσανοι παγχρύσεοι ἠερέθονται: kwasten hingen volledig van goud. 450. παιφάσσουσα: flitsend waarbij dan eerder aan de lichteffecten dan aan snelheid gedacht moet worden. 455. πῦρ ἀΐδηλον: verdelgend vuur. ἐπιφλέγει ἄσπετον ὕλην: een ontzaglijk groot bos in vlam zet.
2 1 I L I A D O S I I 4 6 2 4 8 6 ἔνθα καὶ ἔνθα ποτῶνται ἀγαλλόμενα πτερύγεσσι, κλαγγηδὸν προκαθιζόντων, σμαραγεῖ δέ τε λειμών, ὣς τῶν ἔθνεα πολλὰ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων ἐς πεδίον προχέοντο Σκαμάνδριον αὐτὰρ ὑπὸ χθὼν 465 σμερδαλέον κονάβιζε ποδῶν αὐτῶν τε καὶ ἵππων. ἔσταν δ ἐν λειμῶνι Σκαμανδρίῳ ἀνθεμόεντι μυρίοι, ὅσσά τε φύλλα καὶ ἄνθεα γίγνεται ὥρῃ. Ἠΰτε μυιάων ἁδινάων ἔθνεα πολλὰ αἵ τε κατὰ σταθμὸν ποιμνήϊον ἠλάσκουσιν 470 ὥρῃ ἐν εἰαρινῇ ὅτε τε γλάγος ἄγγεα δεύει, τόσσοι ἐπὶ Τρώεσσι κάρη κομόωντες Ἀχαιοὶ ἐν πεδίῳ ἵσταντο διαῤῥαῖσαι μεμαῶτες. Τοὺς δ ὥς τ αἰπόλια πλατέ αἰγῶν αἰπόλοι ἄνδρες ῥεῖα διακρίνωσιν ἐπεί κε νομῷ μιγέωσιν, 475 ὣς τοὺς ἡγεμόνες διεκόσμεον ἔνθα καὶ ἔνθα ὑσμίνηνδ ἰέναι, μετὰ δὲ κρείων Ἀγαμέμνων ὄμματα καὶ κεφαλὴν ἴκελος Διὶ τερπικεραύνῳ, Ἄρεϊ δὲ ζώνην, στέρνον δὲ Ποσειδάωνι. ἠΰτε βοῦς ἀγέληφι μέγ ἔξοχος ἔπλετο πάντων 480 ταῦρος ὃ γάρ τε βόεσσι μεταπρέπει ἀγρομένῃσι τοῖον ἄρ Ἀτρεΐδην θῆκε Ζεὺς ἤματι κείνῳ ἐκπρεπέ ἐν πολλοῖσι καὶ ἔξοχον ἡρώεσσιν. Ἔσπετε νῦν μοι Μοῦσαι Ὀλύμπια δώματ ἔχουσαι ὑμεῖς γὰρ θεαί ἐστε πάρεστέ τε ἴστέ τε πάντα, 485 ἡμεῖς δὲ κλέος οἶον ἀκούομεν οὐδέ τι ἴδμεν 463. προκαθιζόντων: pas na dit woord, als 28ste van de zin, komt in de OCT tekst het eerste leesteken, een komma. 468. ὥρῃ: sc. ὥρῃ ἐν εἰαρινῇ zoals in vs. 471. 470. ἠλάσκουσιν: zij zwerven rond (2 x). 475. νομῷ μιγέωσιν: in de wei door elkaar zijn geraakt. 477. ὑσμίνηνδ ἰέναι: om ten strijde te trekken. 484. ἔσπετε: onregelmatige plur. bij de imp. aor. ἔνισπες / ἔνισπε, imp. praes. ἔννεπε; ἐνέπω / ἐννέπω - zeggen, vertellen. 485. πάρεστέ τε ἴστέ τε πάντα: gij zijt overal bij aanwezig en zij 486. οἶον: οἶος - 1. alleen*; 2. uniek
4 8 7 5 0 5 H O M E R I 2 2 490 495 500 505 οἵ τινες ἡγεμόνες Δαναῶν καὶ κοίρανοι ἦσαν πληθὺν δ οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ ὀνομήνω, οὐδ εἴ μοι δέκα μὲν γλῶσσαι, δέκα δὲ στόματ εἶεν, φωνὴ δ ἄῤῥηκτος, χάλκεον δέ μοι ἦτορ ἐνείη, εἰ μὴ Ὀλυμπιάδες Μοῦσαι Διὸς αἰγιόχοιο θυγατέρες μνησαίαθ ὅσοι ὑπὸ Ἴλιον ἦλθον ἀρχοὺς αὖ νηῶν ἐρέω νῆάς τε προπάσας. Βοιωτῶν μὲν Πηνέλεως καὶ Λήϊτος ἦρχον Ἀρκεσίλαός τε Προθοήνωρ τε Κλονίος τε, οἵ θ Ὑρίην ἐνέμοντο καὶ Αὐλίδα πετρήεσσαν Σχοῖνόν τε Σκῶλόν τε πολύκνημόν τ Ἐτεωνόν, Θέσπειαν Γραῖάν τε καὶ εὐρύχορον Μυκαλησσόν, οἵ τ ἀμφ Ἅρμ ἐνέμοντο καὶ Εἰλέσιον καὶ Ἐρυθράς, οἵ τ Ἐλεῶν εἶχον ἠδ Ὕλην καὶ Πετεῶνα, Ὠκαλέην Μεδεῶνά τ ἐϋκτίμενον πτολίεθρον, Κώπας Εὔτρησίν τε πολυτρήρωνά τε Θίσβην, οἵ τε Κορώνειαν καὶ ποιήενθ Ἁλίαρτον, οἵ τε Πλάταιαν ἔχον ἠδ οἳ Γλισᾶντ ἐνέμοντο, οἵ θ Ὑποθήβας εἶχον ἐϋκτίμενον πτολίεθρον, 488. πληθὺν: niet ἡγεμόνων, maar λαῶν; πληθύς - volheid, menigte. οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ ὀνομήνω: na deze apodosis volgen twee protaseis (οὐδ εἴ in 489 en εἰ μὴ in 491) die ieder afzonderlijk met uitsluiting van de andere een heldere gedachte opleveren, maar moeilijk met elkaar te combineren zijn, tenzij de eerste protasis firmly parenthetical wordt opgevat (Kirk). μυθήσομαι en ὀνομήνω zijn conjuntivi (ofschoon μυθήσομαι naar de vorm genomen ook futurum kan zijn). Conjunct. met ἄν in de apodosis bij een protasis met optativus is bij Homerus niet ongewoon. Het Attisch zou hier een optativus potentialis gebruiken. 489. μοι δέκα μὲν γλῶσσαι: let op μοι. De dichter kan het niet, de muzen zouden het als ze wilden wel kunnen. 494. Βοιωτῶν: de prominente plaatsing van de Boeötiërs aan het begin van de catalogus, die sterk contrasteert met hun onbeduidende rol in het verhaal, heeft geleid tot speculaties over de herkomst van de catalogus uit hetzelfde Boeötische milieu waartoe ook Hesiodus behoort. 502. πολυτρήρωνά: πολυτρήρων - duivenrijk (2 x).
2 3 I L I A D O S I I 5 0 6 5 2 7 Ὀγχηστόν θ ἱερὸν Ποσιδήϊον ἀγλαὸν ἄλσος, οἵ τε πολυστάφυλον Ἄρνην ἔχον, οἵ τε Μίδειαν Νῖσάν τε ζαθέην Ἀνθηδόνα τ ἐσχατόωσαν τῶν μὲν πεντήκοντα νέες κίον, ἐν δὲ ἑκάστῃ κοῦροι Βοιωτῶν ἑκατὸν καὶ εἴκοσι βαῖνον. 510 Οἳ δ Ἀσπληδόνα ναῖον ἰδ Ὀρχομενὸν Μινύειον, τῶν ἦρχ Ἀσκάλαφος καὶ Ἰάλμενος υἷες Ἄρηος οὓς τέκεν Ἀστυόχη δόμῳ Ἄκτορος Ἀζεΐδαο, παρθένος αἰδοίη ὑπερώϊον εἰσαναβᾶσα Ἄρηϊ κρατερῷ ὃ δέ οἱ παρελέξατο λάθρῃ 515 τοῖς δὲ τριήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο. Αὐτὰρ Φωκήων Σχεδίος καὶ Ἐπίστροφος ἦρχον υἷες Ἰφίτου μεγαθύμου Ναυβολίδαο, οἳ Κυπάρισσον ἔχον Πυθῶνά τε πετρήεσσαν Κρῖσάν τε ζαθέην καὶ Δαυλίδα καὶ Πανοπῆα, 520 οἵ τ Ἀνεμώρειαν καὶ Ὑάμπολιν ἀμφενέμοντο, οἵ τ ἄρα πὰρ ποταμὸν Κηφισὸν δῖον ἔναιον, οἵ τε Λίλαιαν ἔχον πηγῇς ἔπι Κηφισοῖο τοῖς δ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο. οἳ μὲν Φωκήων στίχας ἵστασαν ἀμφιέποντες, 525 Βοιωτῶν δ ἔμπλην ἐπ ἀριστερὰ θωρήσσοντο. Λοκρῶν δ ἡγεμόνευεν Ὀϊλῆος ταχὺς Αἴας 509. κίον: vlg. sommigen thematische aor. v. κίνυμαι, vlg. anderen imperf. van *κίω. 514. αἰδοίη: 1. actief beschroomd, schroomvallig, 2. passief eerbiedwaardig. Welke betekenis hier praevaleert? Toch wel de eerste, hoezeer ook in tegenspraak met het gedrag van het meisje. 516. γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο: lett. de gewelfde schepen stapten voort, vert. namen deel aan de tocht (Schw.). ἐστιχόωντο: in vs. 92 van manschappen schreden in rijen voort ; van schepen namen deel aan de expeditie. 521. ἀμφενέμοντο: bewoonden. 525. ἵστασαν ἀμφιέποντες: komt in het Nederlands beter tot zijn recht bij verwisseling van verbum finitum en participium waren druk bezig met opstellen. 526. Βοιωτῶν δ ἔμπλην: naast ( ) de Boeötiërs.
5 2 8 5 5 1 H O M E R I 2 4 530 535 540 545 550 μείων, οὔ τι τόσος γε ὅσος Τελαμώνιος Αἴας ἀλλὰ πολὺ μείων ὀλίγος μὲν ἔην λινοθώρηξ, ἐγχείῃ δ ἐκέκαστο Πανέλληνας καὶ Ἀχαιούς οἳ Κῦνόν τ ἐνέμοντ Ὀπόεντά τε Καλλίαρόν τε Βῆσσάν τε Σκάρφην τε καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινὰς Τάρφην τε Θρόνιον τε Βοαγρίου ἀμφὶ ῥέεθρα τῷ δ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο Λοκρῶν, οἳ ναίουσι πέρην ἱερῆς Εὐβοίης. Οἳ δ Εὔβοιαν ἔχον μένεα πνείοντες Ἄβαντες Χαλκίδα τ Εἰρέτριάν τε πολυστάφυλόν θ Ἱστίαιαν Κήρινθόν τ ἔφαλον Δίου τ αἰπὺ πτολίεθρον, οἵ τε Κάρυστον ἔχον ἠδ οἳ Στύρα ναιετάασκον, τῶν αὖθ ἡγεμόνευ Ἐλεφήνωρ ὄζος Ἄρηος Χαλκωδοντιάδης μεγαθύμων ἀρχὸς Ἀβάντων. τῷ δ ἅμ Ἄβαντες ἕποντο θοοὶ ὄπιθεν κομόωντες αἰχμηταὶ μεμαῶτες ὀρεκτῇσιν μελίῃσι θώρηκας ῥήξειν δηΐων ἀμφὶ στήθεσσι τῷ δ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο. Οἳ δ ἄρ Ἀθήνας εἶχον ἐϋκτίμενον πτολίεθρον δῆμον Ἐρεχθῆος μεγαλήτορος, ὅν ποτ Ἀθήνη θρέψε Διὸς θυγάτηρ, τέκε δὲ ζείδωρος ἄρουρα, κὰδ δ ἐν Ἀθήνῃς εἷσεν ἑῷ ἐν πίονι νηῷ ἔνθα δέ μιν ταύροισι καὶ ἀρνειοῖς ἱλάονται κοῦροι Ἀθηναίων περιτελλομένων ἐνιαυτῶν 528. μείων: comparativus van μικρός. 529. ὀλίγος: hier klein van gestalte. λινοθώρηξ: - met linnen pantser (2 x). 535. πέρην ἱερῆς Εὐβοίης: tegenover (3 x) het heilige Euboea. 538. ἔφαλον: - aan zee gelegen (2 x). 542. ὄπιθεν κομόωντες: een matje of een staartje? 548. τέκε δὲ ζείδωρος ἄρουρα: bevestigt de trotse claim van de Atheners dat ze de autochthone bewoners zijn van hun land. 549. κὰδ εἷσεν: καθίζω - intr. gaan zitten; de aor. act. is causatief. 550. μιν: niet Athene, maar Erechtheus aangezien aan goden mannelijke dieren werden geofferd en aan godinnen vrouwelijke. 551. περιτελλομένων ἐνιαυτῶν: lett. in de kringloop der jaren, vert.
2 5 I L I A D O S I I 5 5 2 5 7 8 τῶν αὖθ ἡγεμόνευ υἱὸς Πετεῶο Μενεσθεύς. τῷ δ οὔ πώ τις ὁμοῖος ἐπιχθόνιος γένετ ἀνὴρ κοσμῆσαι ἵππους τε καὶ ἀνέρας ἀσπιδιώτας Νέστωρ οἶος ἔριζεν ὃ γὰρ προγενέστερος ἦεν 555 τῷ δ ἅμα πεντήκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο. Αἴας δ ἐκ Σαλαμῖνος ἄγεν δυοκαίδεκα νῆας, στῆσε δ ἄγων ἵν Ἀθηναίων ἵσταντο φάλαγγες. Οἳ δ Ἄργός τ εἶχον Τίρυνθά τε τειχιόεσσαν Ἑρμιόνην Ἀσίνην τε, βαθὺν κατὰ κόλπον ἐχούσας, 560 Τροιζῆν Ἠϊόνας τε καὶ ἀμπελόεντ Ἐπίδαυρον, οἵ τ ἔχον Αἴγιναν Μάσητά τε κοῦροι Ἀχαιῶν, τῶν αὖθ ἡγεμόνευε βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης καὶ Σθένελος, Καπανῆος ἀγακλειτοῦ φίλος υἱός τοῖσι δ ἅμ Εὐρύαλος τρίτατος κίεν ἰσόθεος φὼς 565 Μηκιστέος υἱὸς Ταλαϊονίδαο ἄνακτος συμπάντων δ ἡγεῖτο βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης τοῖσι δ ἅμ ὀγδώκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο. Οἳ δὲ Μυκήνας εἶχον, ἐϋκτίμενον πτολίεθρον, ἀφνειόν τε Κόρινθον ἐϋκτιμένας τε Κλεωνάς, 570 Ὀρνειάς τ ἐνέμοντο Ἀραιθυρέην τ ἐρατεινὴν καὶ Σικυῶν, ὅθ ἄρ Ἄδρηστος πρῶτ ἐμβασίλευεν, οἵ θ Ὑπερησίην τε καὶ αἰπεινὴν Γονόεσσαν Πελλήνην τ εἶχον ἠδ Αἴγιον ἀμφενέμοντο Αἰγιαλόν τ ἀνὰ πάντα καὶ ἀμφ Ἑλίκην εὐρεῖαν, 575 τῶν ἑκατὸν νηῶν ἦρχε κρείων Ἀγαμέμνων Ἀτρεΐδης ἅμα τῷ γε πολὺ πλεῖστοι καὶ ἄριστοι λαοὶ ἕποντ ἐν δ αὐτὸς ἐδύσετο νώροπα χαλκὸν jaarlijks. 554. κοσμῆσαι ἵππους: niet paarden versieren of optuigen, maar strijdwagens opstellen. 556. τῷ: niet Nestor, maar Menestheus. 560. ἐχούσας: intr. zich bevindend, gelegen. 562. ἔχον: = ναιέταον.
5 7 9 6 0 0 H O M E R I 2 6 580 585 590 595 600 κυδιόων, πᾶσιν δὲ μετέπρεπεν ἡρώεσσιν οὕνεκ ἄριστος ἔην πολὺ δὲ πλείστους ἄγε λαούς. Οἳ δ εἶχον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν, Φᾶρίν τε Σπάρτην τε πολυτρήρωνά τε Μέσσην, Βρυσειάς τ ἐνέμοντο καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινάς, οἵ τ ἄρ Ἀμύκλας εἶχον Ἕλος τ, ἔφαλον πτολίεθρον, οἵ τε Λάαν εἶχον ἠδ Οἴτυλον ἀμφενέμοντο, τῶν οἱ ἀδελφεὸς ἦρχε, βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος, ἑξήκοντα νεῶν ἀπάτερθε δὲ θωρήσσοντο ἐν δ αὐτὸς κίεν ᾗσι προθυμίῃσι πεποιθὼς ὀτρύνων πόλεμόνδε μάλιστα δὲ ἵετο θυμῷ τίσασθαι Ἑλένης ὁρμήματά τε στοναχάς τε. Οἳ δὲ Πύλον τ ἐνέμοντο καὶ Ἀρήνην ἐρατεινὴν καὶ Θρύον Ἀλφειοῖο πόρον καὶ ἐΰκτιτον Αἰπὺ καὶ Κυπαρισσήεντα καὶ Ἀμφιγένειαν ἔναιον καὶ Πτελεὸν καὶ Ἕλος καὶ Δώριον, ἔνθά τε Μοῦσαι ἀντόμεναι Θάμυριν τὸν Θρήϊκα παῦσαν ἀοιδῆς Οἰχαλίηθεν ἰόντα παρ Εὐρύτου Οἰχαλιῆος στεῦτο γὰρ εὐχόμενος νικησέμεν εἴ περ ἂν αὐταὶ Μοῦσαι ἀείδοιεν κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο αἳ δὲ χολωσάμεναι πηρὸν θέσαν, αὐτὰρ ἀοιδὴν θεσπεσίην ἀφέλοντο καὶ ἐκλέλαθον κιθαριστύν 579. κυδιόων: κυδιάω - trots zijn, pralen (4 x). 581. κητώεσσαν: κητώεις - klovenrijk, van κῆτος, dat in eerste instantie holte, gaping betekent, daarvandaan gapende muil en tenslotte monster. 582. πολυτρήρωνά: zie aant. vs. 502. 584. ἔφαλον: zie aant. vs. 538. 586. οἱ: sc. Ἀγαμέμνονι. 587. ἀπάτερθε: - afgezonderd, ver van (3 x); Menelaus troepen stonden dus niet rechtstreeks onder bevel van Agamemnon. 588. προθυμίῃσι: προθύμιαι - moed. 590. Ἑλένης ὁρμήματά τε στοναχάς: zie aant. bij vs. 356; dat Helena het bij Paris prima naar haar zin had wist Menelaus niet of wilde hij niet weten. 595. ἀντόμεναι: - ontmoetend. 599. πηρὸν θέσαν: verminkten hem ; πηρός - verminkt. 600. ἐκλέλαθον κιθαριστύν: deden hem de kunst van de lierzang vergeten ; v. ἐκλήθω.
2 7 I L I A D O S I I 6 0 1 6 2 5 τῶν αὖθ ἡγεμόνευε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ τῷ δ ἐνενήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο. Οἳ δ ἔχον Ἀρκαδίην ὑπὸ Κυλλήνης ὄρος αἰπὺ Αἰπύτιον παρὰ τύμβον ἵν ἀνέρες ἀγχιμαχηταί, οἳ Φενεόν τ ἐνέμοντο καὶ Ὀρχομενὸν πολύμηλον 605 Ῥίπην τε Στρατίην τε καὶ ἠνεμόεσσαν Ἐνίσπην καὶ Τεγέην εἶχον καὶ Μαντινέην ἐρατεινὴν Στύμφηλόν τ εἶχον καὶ Παῤῥασίην ἐνέμοντο, τῶν ἦρχ Ἀγκαίοιο πάϊς κρείων Ἀγαπήνωρ ἑξήκοντα νεῶν πολέες δ ἐν νηῒ ἑκάστῃ 610 Ἀρκάδες ἄνδρες ἔβαινον ἐπιστάμενοι πολεμίζειν. αὐτὸς γάρ σφιν δῶκεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων νῆας ἐϋσσέλμους περάαν ἐπὶ οἴνοπα πόντον Ἀτρεΐδης, ἐπεὶ οὔ σφι θαλάσσια ἔργα μεμήλει. Οἳ δ ἄρα Βουπράσιόν τε καὶ Ἤλιδα δῖαν ἔναιον, 615 ὅσσον ἐφ Ὑρμίνη καὶ Μύρσινος ἐσχατόωσα πέτρη τ Ὠλενίη καὶ Ἀλήσιον ἐντὸς ἐέργει, τῶν αὖ τέσσαρες ἀρχοὶ ἔσαν, δέκα δ ἀνδρὶ ἑκάστῳ νῆες ἕποντο θοαί, πολέες δ ἔμβαινον Ἐπειοί. τῶν μὲν ἄρ Ἀμφίμαχος καὶ Θάλπιος ἡγησάσθην 620 υἷες ὃ μὲν Κτεάτου, ὃ δ ἄρ Εὐρύτου, Ἀκτορίωνε τῶν δ Ἀμαρυγκεΐδης ἦρχε κρατερὸς Διώρης τῶν δὲ τετάρτων ἦρχε Πολύξεινος θεοειδὴς υἱὸς Ἀγασθένεος Αὐγηϊάδαο ἄνακτος. Οἳ δ ἐκ Δουλιχίοιο Ἐχινάων θ ἱεράων 625 602. ἐστιχόωντο: namen deel aan de oorlog. 616. ὅσσον ἐφ : = ἐφ ὅσσον; ὅσσον ἐφ ἐντὸς heel het gebied dat (vier subjecten) omsluiten. 621. Ἀκτορίωνε: grammaticaal bij Amphimachus en Thalpius, feitelijk eerder bij Cteatus en Eurytus, ofschoon Actorion ook kleinzoon van A. kan betekenen. 625. Δουλιχίοιο Ἐχινάων: waar precies op de kaart men zich Dulichium en de Echinaïsche eilanden moet voorstellen, waarom die eilanden heilig waren en of Dulichium er één van was, wist H. vermoedelijk evenmin als wij.
6 2 6 6 4 8 H O M E R I 2 8 630 635 640 645 νήσων, αἳ ναίουσι πέρην ἁλὸς Ἤλιδος ἄντα, τῶν αὖθ ἡγεμόνευε Μέγης ἀτάλαντος Ἄρηϊ Φυλεΐδης, ὃν τίκτε Διῒ φίλος ἱππότα Φυλεύς, ὅς ποτε Δουλίχιόνδ ἀπενάσσατο πατρὶ χολωθείς τῷ δ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο. Αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς ἦγε Κεφαλλῆνας μεγαθύμους, οἵ ῥ Ἰθάκην εἶχον καὶ Νήριτον εἰνοσίφυλλον καὶ Κροκύλει ἐνέμοντο καὶ Αἰγίλιπα τρηχεῖαν, οἵ τε Ζάκυνθον ἔχον ἠδ οἳ Σάμον ἀμφενέμοντο, οἵ τ ἤπειρον ἔχον ἠδ ἀντιπέραι ἐνέμοντο τῶν μὲν Ὀδυσσεὺς ἦρχε Διὶ μῆτιν ἀτάλαντος τῷ δ ἅμα νῆες ἕποντο δυώδεκα μιλτοπάρῃοι. Αἰτωλῶν δ ἡγεῖτο Θόας Ἀνδραίμονος υἱός, οἳ Πλευρῶν ἐνέμοντο καὶ Ὤλενον ἠδὲ Πυλήνην Χαλκίδα τ ἀγχίαλον Καλυδῶνά τε πετρήεσσαν οὐ γὰρ ἔτ Οἰνῆος μεγαλήτορος υἱέες ἦσαν, οὐδ ἄρ ἔτ αὐτὸς ἔην, θάνε δὲ ξανθὸς Μελέαγρος τῷ δ ἐπὶ πάντ ἐτέταλτο ἀνασσέμεν Αἰτωλοῖσι τῷ δ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο. Κρητῶν δ Ἰδομενεὺς δουρὶ κλυτὸς ἡγεμόνευεν, οἳ Κνωσόν τ εἶχον Γόρτυνά τε τειχιόεσσαν, Λύκτον Μίλητόν τε καὶ ἀργινόεντα Λύκαστον Φαιστόν τε Ῥύτιόν τε, πόλεις εὖ ναιετοώσας, 629. ὅς: het antecedent is Phyleus niet Meges. Δουλίχιόνδ ἀπενάσσατο: naar D. was verhuisd. 632. εἰνοσίφυλλον: met beweeglijk gebladerte. 637. νῆες ἕποντο δυώδεκα: een onbeduidend aantal; Odysseus, heerser over een nietig koninkrijk, moest het helemaal hebben van zijn persoonlijke kwaliteiten; hij was zonder meer de intelligentste der vorsten. 641. ἔτ ἦσαν: leefden nog. 642. αὐτὸς: sc. Oeneus. Μελέαγρος: M. was één van de zonen van Oeneus. De bekendste zoon was Tydeus. 643. τῷ δ ἐπὶ πάντ ἐτέταλτο: aan hem was volmacht gegeven. 647. ἀργινόεντα: ἀργι(ν)όεις - stralend wit (vanwege de krijtrotsen) (ook vs. 656, verder niet).
2 9 I L I A D O S I I 6 4 9 6 7 6 ἄλλοι θ οἳ Κρήτην ἑκατόμπολιν ἀμφενέμοντο. τῶν μὲν ἄρ Ἰδομενεὺς δουρὶ κλυτὸς ἡγεμόνευε 650 Μηριόνης τ ἀτάλαντος Ἐνυαλίῳ ἀνδρειφόντῃ τοῖσι δ ἅμ ὀγδώκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο. Τληπόλεμος δ Ἡρακλεΐδης ἠΰς τε μέγας τε ἐκ Ῥόδου ἐννέα νῆας ἄγεν Ῥοδίων ἀγερώχων, οἳ Ῥόδον ἀμφενέμοντο διὰ τρίχα κοσμηθέντες 655 Λίνδον Ἰηλυσόν τε καὶ ἀργινόεντα Κάμειρον. τῶν μὲν Τληπόλεμος δουρὶ κλυτὸς ἡγεμόνευεν, ὃν τέκεν Ἀστυόχεια βίῃ Ἡρακληείῃ, τὴν ἄγετ ἐξ Ἐφύρης ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος πέρσας ἄστεα πολλὰ διοτρεφέων αἰζηῶν. 660 Τληπόλεμος δ ἐπεὶ οὖν τράφ ἐνὶ μεγάρῳ εὐπήκτῳ, αὐτίκα πατρὸς ἑοῖο φίλον μήτρωα κατέκτα ἤδη γηράσκοντα Λικύμνιον, ὄζον Ἄρηος αἶψα δὲ νῆας ἔπηξε, πολὺν δ ὅ γε λαὸν ἀγείρας βῆ φεύγων ἐπὶ πόντον ἀπείλησαν γάρ οἱ ἄλλοι 665 υἱέες υἱωνοί τε βίης Ἡρακληείης. αὐτὰρ ὅ γ ἐς Ῥόδον ἷξεν ἀλώμενος ἄλγεα πάσχων τριχθὰ δὲ ᾤκηθεν καταφυλαδόν, ἠδὲ φίληθεν ἐκ Διός, ὅς τε θεοῖσι καὶ ἀνθρώποισιν ἀνάσσει, καί σφιν θεσπέσιον πλοῦτον κατέχευε Κρονίων. 670 Νιρεὺς αὖ Σύμηθεν ἄγε τρεῖς νῆας ἐΐσας Νιρεὺς Ἀγλαΐης υἱὸς Χαρόποιό τ ἄνακτος Νιρεύς, ὃς κάλλιστος ἀνὴρ ὑπὸ Ἴλιον ἦλθε τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ ἀμύμονα Πηλεΐωνα ἀλλ ἀλαπαδνὸς ἔην, παῦρος δέ οἱ εἵπετο λαός. 675 Οἳ δ ἄρα Νίσυρόν τ εἶχον Κράπαθόν τε Κάσον τε 649. ἀμφενέμοντο: bewoonden. 654. ἀγερώχων: ἀγέρωχος - vermaard. 662. μήτρωα: μήτρως - broer van de moeder: oom (2 x). 668. ᾤκηθεν: subj. de mannen van Tlepolemus. 675. ἀλαπαδνὸς: - zwak.
6 7 7 7 0 1 H O M E R I 3 0 680 685 690 695 700 καὶ Κῶν Εὐρυπύλοιο πόλιν νήσους τε Καλύδνας, τῶν αὖ Φείδιππός τε καὶ Ἄντιφος ἡγησάσθην Θεσσαλοῦ υἷε δύω Ἡρακλεΐδαο ἄνακτος τοῖς δὲ τριήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο. Νῦν αὖ τοὺς ὅσσοι τὸ Πελασγικὸν Ἄργος ἔναιον, οἵ τ Ἄλον οἵ τ Ἀλόπην οἵ τε Τρηχῖνα νέμοντο, οἵ τ εἶχον Φθίην ἠδ Ἑλλάδα καλλιγύναικα, Μυρμιδόνες δὲ καλεῦντο καὶ Ἕλληνες καὶ Ἀχαιοί, τῶν αὖ πεντήκοντα νεῶν ἦν ἀρχὸς Ἀχιλλεύς. ἀλλ οἵ γ οὐ πολέμοιο δυσηχέος ἐμνώοντο οὐ γὰρ ἔην ὅς τίς σφιν ἐπὶ στίχας ἡγήσαιτο κεῖτο γὰρ ἐν νήεσσι ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεὺς κούρης χωόμενος Βρισηΐδος ἠϋκόμοιο, τὴν ἐκ Λυρνησσοῦ ἐξείλετο πολλὰ μογήσας Λυρνησσὸν διαπορθήσας καὶ τείχεα Θήβης, κὰδ δὲ Μύνητ ἔβαλεν καὶ Ἐπίστροφον ἐγχεσιμώρους, υἱέας Εὐηνοῖο Σεληπιάδαο ἄνακτος τῆς ὅ γε κεῖτ ἀχέων, τάχα δ ἀνστήσεσθαι ἔμελλεν. Οἳ δ εἶχον Φυλάκην καὶ Πύρασον ἀνθεμόεντα Δήμητρος τέμενος, Ἴτωνά τε μητέρα μήλων, ἀγχίαλόν τ Ἀντρῶνα ἰδὲ Πτελεὸν λεχεποίην, τῶν αὖ Πρωτεσίλαος ἀρήϊος ἡγεμόνευε ζωὸς ἐών τότε δ ἤδη ἔχεν κάτα γαῖα μέλαινα. τοῦ δὲ καὶ ἀμφιδρυφὴς ἄλοχος Φυλάκῃ ἐλέλειπτο καὶ δόμος ἡμιτελής τὸν δ ἔκτανε Δάρδανος ἀνὴρ 686. δυσηχέος: wrsch. v. ἄχος - smart, en dan smartelijk ; eerder opgevat als synoniem van δυσϝῆχος horrisonus. 689. κούρης: genit. causae, idem vs. 694. 692. ἐγχεσιμώρους: als speerwerpers vermaard (4 x). 697. λεχεποίην: in het gras gelegen, door weiden omgeven (2 x). 700. ἀμφιδρυφὴς: aan weerskanten opengekrabd (ten teken van rouw). 701. ἡμιτελής: half voltooid. Δάρδανος ἀνὴρ: daarmee moet Aeneas of Euphorbus zijn bedoeld, niet Hector die immers geen Dardaniër stricto sensu was.
3 1 I L I A D O S I I 7 0 2 7 2 9 νηὸς ἀποθρῴσκοντα πολὺ πρώτιστον Ἀχαιῶν. οὐδὲ μὲν οὐδ οἳ ἄναρχοι ἔσαν, πόθεόν γε μὲν ἀρχόν ἀλλά σφεας κόσμησε Ποδάρκης ὄζος Ἄρηος Ἰφίκλου υἱὸς πολυμήλου Φυλακίδαο 705 αὐτοκασίγνητος μεγαθύμου Πρωτεσιλάου ὁπλότερος γενεῇ ὁ δ ἅμα πρότερος καὶ ἀρείων ἥρως Πρωτεσίλαος ἀρήϊος οὐδέ τι λαοὶ δεύονθ ἡγεμόνος, πόθεόν γε μὲν ἐσθλὸν ἐόντα τῷ δ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο. 710 Οἳ δὲ Φερὰς ἐνέμοντο παραὶ Βοιβηΐδα λίμνην Βοίβην καὶ Γλαφύρας καὶ ἐϋκτιμένην Ἰαωλκόν, τῶν ἦρχ Ἀδμήτοιο φίλος πάϊς ἕνδεκα νηῶν Εὔμηλος, τὸν ὑπ Ἀδμήτῳ τέκε δῖα γυναικῶν Ἄλκηστις Πελίαο θυγατρῶν εἶδος ἀρίστη. 715 Οἳ δ ἄρα Μηθώνην καὶ Θαυμακίην ἐνέμοντο καὶ Μελίβοιαν ἔχον καὶ Ὀλιζῶνα τρηχεῖαν, τῶν δὲ Φιλοκτήτης ἦρχεν τόξων ἐῢ εἰδὼς ἑπτὰ νεῶν ἐρέται δ ἐν ἑκάστῃ πεντήκοντα ἐμβέβασαν τόξων εὖ εἰδότες ἶφι μάχεσθαι. 720 ἀλλ ὃ μὲν ἐν νήσῳ κεῖτο κρατέρ ἄλγεα πάσχων Λήμνῳ ἐν ἠγαθέῃ, ὅθι μιν λίπον υἷες Ἀχαιῶν ἕλκεϊ μοχθίζοντα κακῷ ὀλοόφρονος ὕδρου ἔνθ ὅ γε κεῖτ ἀχέων τάχα δὲ μνήσεσθαι ἔμελλον Ἀργεῖοι παρὰ νηυσὶ Φιλοκτήταο ἄνακτος. 725 οὐδὲ μὲν οὐδ οἳ ἄναρχοι ἔσαν, πόθεόν γε μὲν ἀρχόν ἀλλὰ Μέδων κόσμησεν Ὀϊλῆος νόθος υἱός, τόν ῥ ἔτεκεν Ῥήνη ὑπ Ὀϊλῆϊ πτολιπόρθῳ. Οἳ δ εἶχον Τρίκκην καὶ Ἰθώμην κλωμακόεσσαν, 703. οὐδ οἳ ἄναρχοι ἔσαν πόθεόν γε μὲν ἀρχόν: zij bleven niet zonder aanvoerder, maar ze misten hun (oude) aanvoerder wel. ἄναρχοι: zonder aanvoerder (2 x). 723. ὕδρου: ὕδρος - waterslang. 729. κλωμακόεσσαν: κλωμακόεις - op de rotsen gelegen.