ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΘ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ

Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΘ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΫκα: Ζ Δπξσπατθά Δδαθηθά πλεξγαζέα ζηελ Γ πξνγξακκαηηθά πεξένδν ΔπηβιΫπνπζα: ηλϊλνγινπ Βέικα πνπδϊζηξηα: Γνπξδνπιέδε Δπδνμέα ΑΘΖΝΑ - 2008

Πεξέιεςε Ζ Γ πξνγξακκαηηθή πεξίνδνο, ζεκαηνδνηεί ηελ ηαχηηζε ηνπ INTERREG IV κε ην ηφρν 3 ηεο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο ζπλνρήο, «Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία», ζην πιαίζην αλάπηπμεο δηθηχσλ ζπλεξγαζίαο θαη αληαιιαγήο ηερλνγλσζίαο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο νινθιήξσζεο ηνπ επξσπατθνχ ρψξνπ. ηφρνο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη αθελφο ε αλαιπηηθή πεξηγξαθή ηνπ ηφρνπ 3, αθεηέξνπ ε δηεξεχλεζε ηνπ ξφινπ πνπ θαιείηαη λα δηαδξακαηίζεη ζηελ πνιηηηθή ζπλνρήο ηεο ΔΔ. Δμεηάδνληαο ηε κεηεμέιημε ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο INTERREG ζε απηνηειή ηφρν ηεο λέαο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ θαη ηηο αιιαγέο πνπ απηή επέθεξε, πξνβάιιεηαη ε δηαθαηλφκελε πξννπηηθή θαη ην κέιινλ ηεο επξσπατθήο ζπλεξγαζίαο θαη ζπλνρήο, ππφ ην πξίζκα, εηδηθφηεξα, ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβφλαο. Δηδηθή κλεία γίλεηαη ζηελ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο, παξνπζηάδνληαο ηα απνηειέζκαηα εθαξκνγήο ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ ζπλεξγαζίαο ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ (2000-2006), αιιά θαη ηηο πξνθιήζεηο θαη πξννπηηθέο πνπ αλαδχνληαη γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013. Πίλαθεο, ράξηεο θαη γξαθήκαηα, πνπ απεηθνλίδνπλ πνζνηηθά ηηο ζεκαηηθέο πξνηεξαηφηεηεο θαη ηηο ρξεκαηνδνηηθέο ξνέο ησλ πξνγξακκάησλ ζπλεξγαζίαο, απνηεινχλ ηα βαζηθά κεζνδνινγηθά εξγαιεία πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ αλάδεημε ζπκπεξαζκάησλ. πκπιεξσκαηηθά δξνπλ ε αλάιπζε SWOT, αλαθνξηθά κε ηα ελδνγελή (Γπλάκεηο - Αδπλακίεο) θαη εμσγελή (Δπθαηξίεο - Απεηιέο) ραξαθηεξηζηηθά ηνπ 3 νπ ηφρνπ ζηελ Διιάδα αιιά θαη ε κειέηε πεξίπησζεο (case study) ηνπ πξνγξάκκαηνο δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο IVC (2007-2013). Γεδνκέλνπ φηη ε πινπνίεζε ηεο Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ βξίζθεηαη αθφκε ζε αξρηθφ ζηάδην, ε αμηφπηζηε εμαγσγή ηειηθψλ ζπκπεξαζκάησλ θαη πνιιψ δε κάιινλ - ε αμηνιφγεζή ηνπο δελ είλαη εθηθηή. Καηά ζπλέπεηα, βαζηθή επηδίσμε ηνπ παξφληνο πνλήκαηνο είλαη ε παξνπζίαζε θξίζηκσλ παξαηεξήζεσλ θαη ζπκπεξαζκάησλ επί ηνπ ζρεδηαζκνχ ηνπ λένπ ηφρνπ 3, ζε ζπλδπαζκφ κε πξνβιεκαηηζκνχο θαη πξννπηηθέο γηα ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηά ηνπ. 2

ΛΫμεηο θιεηδηϊ Δπξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία Πνιηηηθή ζπλνρήο Γ πξνγξακκαηηθή πεξίνδνο ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, Γηαζπλνξηαθή ζπλεξγαζία Γηαθξαηηθή ζπλεξγαζία Γηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία Γίθηπα ζπλεξγαζίαο Πξσηνβνπιία «Πεξηθέξεηεο γηα ηελ Οηθνλνκηθή Αιιαγή» Δπξσπατθφο Όκηινο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο Μέζν Πξνεληαμηαθήο Βνήζεηαο Μεραληζκφο Γεηηνλίαο θαη Δηαηξηθήο ρέζεο 3

Summary The 4 th programming period signals the upgrading of the INTERREG Community Initiative to meet the 3 rd Objective of the EU policy, aiming to promote cooperation, exchange of experience and integrated territorial development. The present essay seeks to describe all aspects of the 3 rd Objective, on the one hand, and to examine its contribution to EU cohesion policy, on the other. In the context of the INTERREG Community Initiative upgrading to an EU Objective highlights the future prospects of European cooperation and cohesion, especially in light of the Lisbon Strategy. The share of Greece forms an integral part of the essay, laying emphasis on both the outcomes of the previous period (2000-2006) and the challenges and perspectives lying ahead in the 2007-2013 period. The main methodological tools used, include a SWOT analysis and the case study of the 2007-2013 Interregional Cooperation programme (IVC), also included are tables, maps and charts, depicting priority axes and financial flows and allowing for conclusions. Given that the 4 th programming period implementation status is at an early stage, no safe conclusions on the outcomes never mind evaluations - can be made. Therefore, the core intention of the present project is to produce programming-centered observations and presumptions, while outlining potential concerns and outlooks on the prospective results. Key-words European territorial cooperation Cohesion policy 4 th programming period Lisbon strategy 4

European Regional Development Fund Cross-border cooperation Trans-national cooperation Interregional cooperation Cooperation networks Regions for Economic Change Initiative European Grouping for Territorial Cooperation Instrument for Pre-accession Aid European Neighborhood and Partnership Instrument 5

Πεξηερφκελα ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ... 6 ΔΗΑΓΧΓΖ... 8 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΔ... 10 1 Ζ ΔΓΑΦΗΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ Χ ΜΟΥΛΟ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ ΤΝΟΥΖ... 12 1.1 ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ INTERREG... 14 2 ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΔΓΑΦΗΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ: ΣΟΥΟ 3 (2007-2013)... 19 2.1 ΛΟΓΟΗ ΑΝΑΓΔΗΞΖ ΣΖ ΚΠ INTERREG Δ ΣΟΥΟ 3... 21 2.2 ΚΑΗΝΟΣΟΜΗΔ ΣΟΥΟΤ 3 (2007-2013)... 27 2.3 INTERREG A - ΓΗΑΤΝΟΡΗΑΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ... 29 2.4 INTERREG B - ΓΗΑΚΡΑΣΗΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ... 33 2.5 INTERREG Γ - ΓΗΑΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ... 35 2.6 ΔΗΓΗΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ... 39 2.6.1 URBACT... 40 2.6.2 INTERACT... 42 2.6.3 ESPON... 43 3 ΚΟΗΝΟ ΤΣΖΜΑ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ... 45 3.1 ΔΤΡΧΠΑΨΚΟ ΌΜΗΛΟ ΔΓΑΦΗΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ... 51 3.1.1 Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ΕΟΕΣ... 52 3.1.2 Πιενλεθηήκαηα θαη πεξηνξηζκνί... 55 3.1.3 Σπκπεξάζκαηα... 60 3.1.4 Ο ΕΟΕΣ ζηελ Ειιάδα... 62 3.2 ΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΗΚΟ ΤΣΖΜΑ ΣΟΥΟΤ 3... 64 4 Ζ ΔΛΛΑΓΑ ΣΟΝ 3 Ο ΣΟΥΟ... 69 4.1 INTERREG III (2000-2006)... 70 4.2 ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΔΓΑΦΗΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ (2007-2013)... 72 4.2.1 IVA - Δηαζπλνξηαθή Σπλεξγαζία... 74 4.2.1.1 Γηκεξή πξνγξάκκαηα... 75 4.2.1.2 Πνιπκεξή πξνγξάκκαηα... 79 4.2.2 IVB - Δηαθξαηηθή Σπλεξγαζία... 83 4.2.3 IVC - Δηαπεξηθεξεηαθή Σπλεξγαζία... 87 4.2.4 Εηδηθά πξνγξάκκαηα... 88 4.3 SWOT ANALYSIS... 90 4.4 ΔΠΗΛΟΓΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ... 93 5 ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΖ: INTERREG IVC... 95 5.1 INTERREG IIIC (2000-2006)... 96 5.2 INTERREG IVC (2007-2013)... 99 5.2.1 Επηιέμηκεο πεξηνρέο... 100 5.2.2 Τνκείο πξνηεξαηόηεηαο... 100 5.2.3 Χξεκαηνδόηεζε... 102 5.3 ΣΤΠΟΗ ΠΑΡΔΜΒΑΔΧΝ... 104 5.4 ΣΑ ΠΡΧΣΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ... 105 5.5 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΑ... 108 ΑΝΣΗ ΔΠΗΛΟΓΟΤ... 110 ΠΖΓΔ... 112 6

ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ... 122 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ - ΠΗΝΑΚΔ... 123 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ - ΓΡΑΦΖΜΑΣΑ... 146 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΥΑΡΣΔ... 154 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΚΑΛΔ ΠΡΑΚΣΗΚΔ... 166 7

Δηζαγσγά Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο απνηειεί ν 3 νο ηφρνο ηεο Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ (2007-2013) γηα ηελ «Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία». Ζ ηξέρνπζα πξνγξακκαηηθή πεξίνδνο επέθεξε κηα ζεκαληηθή αιιαγή ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζηφρσλ ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο: ε επξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία γηα πξψηε θνξά νξίδεηαη σο απηνηειήο ζηφρνο (ηφρνο 3), αληηθαζηζηψληαο ηελ θνηλνηηθή πξσηνβνπιία Interreg. Ζ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ ζπλεξγαζίαο βξίζθεηαη ζε εμαηξεηηθά πξψηκν ζηάδην, θαηά ζπλέπεηα, δελ απνηειεί αληηθείκελν αμηνιφγεζεο. Βαζηθή επηδίσμε είλαη ε παξνπζίαζε ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ησλ πξννπηηθψλ ηνπ λένπ ηφρνπ, ζην πιαίζην ηεο Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ. ην 1 ν θεθάιαην, επηρεηξείηαη κία εηζαγσγή ζην ζέκα, αλαδεηθλχνληαο ηελ θξηζηκφηεηα ηνπ ξφινπ ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο ζηελ ελίζρπζε ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο ζπλνρήο ζηελ ΔΔ. Κάλνληαο κηα ζχληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή, πεξηγξάθεηαη ζπλνπηηθά ε εμέιημε ηεο Δπξσπατθήο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο απφ ηελ εγθαηλίαζε ηεο ΚΠ Interreg (1990) έσο ηελ ηξέρνπζα πεξίνδν θαη ηελ αλάδεημε ηεο ΚΠ ζε ζηφρν ηεο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο ζπλνρήο. Λακβάλνληαο ππφςε ηα αλσηέξσ, ην θεθάιαην 2 πξνρσξεί ζηελ αλαιπηηθή παξνπζίαζε ηνπ 3 νπ ηφρνπ (2007-2013). Δηδηθφηεξα, γίλεηαη αλαθνξά ζηνπο ιφγνπο πνπ ζπλέβαιαλ ζηελ αλάδεημε ζε απηνηειή ζηφρν θαη ζηηο θαηλνηνκίεο πνπ εηζάγεη ν ηφρνο 3 ζε ζχγθξηζε κε ηελ ΚΠ. ηε ζπλέρεηα, πεξηγξάθνληαη νη ηξεηο άμνλεο ηνπ ηφρνπ (δηαζπλνξηαθή, δηαθξαηηθή θαη δηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία) θαη νη αληίζηνηρεο ζεκαηηθέο πξνηεξαηφηεηέο ηνπο. Σν 3 ν θεθάιαην αλαθέξεηαη ζην Κνηλφ χζηεκα Γηαρείξηζεο ησλ πξνγξακκάησλ ζπλεξγαζίαο ηεο ηξέρνπζαο πεξηφδνπ, κε εηδηθή κλεία ζηελ αξρή ηνπ θχξηνπ δηθαηνχρνπ (lead partner), ην θνηλφ ρξεκαηνδνηηθφ ζχζηεκα θαη ηνλ Δπξσπατθφ Όκηιν Δδαθηθήο πλεξγαζίαο (ΔΟΔ). Ζ θαζηέξσζε ηεο θνηλήο δηαρείξηζεο απνηειεί θαηλνηνκία θαη βαζηθή επηδίσμε ηεο Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ, κε ζθνπφ ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε πινπνίεζε ηνπ 3 νπ ηφρνπ. Ζ παξνπζία ηεο Διιάδαο ζηνλ ηφρν 3 απνηειεί ην αληηθείκελν ηνπ 4 νπ θεθαιαίνπ. Παξνπζηάδνληαη, κεηά απφ έλα ζχληνκν απνινγηζκφ ηεο πεξηφδνπ 2000-8

2006, νη επθαηξίεο πνπ δίλεη ζηε ρψξα ε Γ πεξίνδνο πξνγξακκαηηζκνχ κέζα απφ ηα πξνγξάκκαηα δηαζπλνξηαθήο, δηαθξαηηθήο θαη δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο κε ειιεληθή ζπκκεηνρή. Ζ SWOT analysis πνπ παξαηίζεηαη ζηε ζπλέρεηα δίλεη κία εηθφλα ησλ ζεηηθψλ (δπλάκεηο θαη επθαηξίεο) θαη αξλεηηθψλ (αδπλακίεο θαη απεηιέο) ζηνηρείσλ θαη πξννπηηθψλ ηεο Δπξσπατθήο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο ζηελ Διιάδα, επηηξέπνληαο κηα ζχληνκε θξηηηθή. Σν 5 ν θαη ηειεπηαίν θεθάιαην, παξνπζηάδεη, σο κειέηε πεξίπησζεο, ην πξφγξακκα δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο Interreg IVC (2007-2013), κε ζηφρν ηε ζθηαγξάθεζε ησλ θεληξηθψλ αμφλσλ θαη ησλ ηδηαηηεξνηήησλ ηνπ πξνγξάκκαηνο. Αθελφο γίλεηαη αληηπαξαβνιή ηνπ λένπ πξνγξάκκαηνο κε ην δηαπεξηθεξεηαθφ πξφγξακκα ηεο πξνεγνχκελεο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ, αθεηέξνπ πεξηγξάθνληαη νη ζεκαηηθέο πξνηεξαηφηεηεο, νη ηχπνη παξέκβαζεο, ε ρξεκαηνδνηηθή θαηαλνκή, θ.α. Σν θεθάιαην θιείλεη κε κηα απνηίκεζε ησλ πξψησλ απνηειεζκάησλ ηεο εθαξκνγήο ηνπ IVC. 9

πληνκνγξαθέεο ΔιιεληθΫο ΑΔΠ ΓΑ ΓΣ Δ&ΣΑ ΔΔ ΔΚ ΔΟΔ ΔΟΟ ΔΠ ΔΠΑ ΔΣΠΑ θθ ΑΔΠ ΚΠ ΚΣΓ ΜΑΑ ΜΚΟ Ν/Α ΝΠΓΓ ΝΠΗΓ ΟΣΑ ΠΓΓΜ ΠΟΑ Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ Γηαρεηξηζηηθή Αξρή Γηαξζξσηηθά Σακεία Έξεπλα θαη Σερλνινγηθή Αλάπηπμε Δπξσπατθή Έλσζε Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην Δπξσπατθφο Όκηινο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο Δπξσπατθφο Όκηινο Οηθνλνκηθνχ θνπνχ (European Economic Interest Grouping - EEIG) Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δζληθφ ηξαηεγηθφ Πιαίζην Αλαθνξάο Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο Καηά θεθαιήλ Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία Κνηλή Σερληθή Γξακκαηεία Μνλάδεο Αγνξαζηηθήο Αμίαο Με Κπβεξλεηηθή Οξγάλσζε Ννηηναλαηνιηθή Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ Ννκηθφ Πξφζσπν Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ Οξγαληζκφο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Πξψελ Γηνπγθνζιαβηθή Γεκνθξαηία ηεο Μαθεδνλίαο Κνηλνηηθή πξσηνβνπιία «Πεξηθέξεηεο γηα ηελ Οηθνλνκηθή Αιιαγή» 10

ΠΠ ΑΚΥ ΜΠΔ ηλ ΣΠΔ ΤΠΟΗΟ Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδνο ρέδην Αλάπηπμεο Κνηλνηηθνχ Υψξνπ ηξαηεγηθή Μειέηε Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο Σερλνινγίεο Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσληψλ Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ Ξελφγισζζεο CBC ENPI ESPON INTERACT IPA LP MED NUTS SEES SWOT Analysis Cross-Border Cooperation (Γηαζπλνξηαθή πλεξγαζία) European Neighborhood and Partnership Instrument (Μεραληζκφο Γεηηλίαζεο θαη Δηαηξηθήο ρέζεο) European Spatial Planning Observation Network (Δπξσπατθφ Γίθηπν Παξαηήξεζεο Υσξηθνχ ρεδηαζκνχ) INTERREG Animation, Cooperation and Transfer Instrument for Pre - accession Assistance (Μέζν Πξν-εληαμηαθήο Βνήζεηαο) Lead Partner (Κχξηνο Γηθαηνχρνο) Mediterranean Sea Program Nomenclature of Territorial Units for Statistics (Ολνκαηνινγία Δδαθηθψλ ηαηηζηηθψλ Μνλάδσλ) South East Europe (Ννηηναλαηνιηθή Δπξψπε) Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats (Γπλάκεηο, Αδπλακίεο, Δπθαηξίεο, Απεηιέο) 11

1 Ζ εδαθηθά ζπλεξγαζέα σο κνριφο αλϊπηπμεο θαη ζπλνράο 12

Βαζηθφ ζηφρν ηεο ΔΔ απνηειεί ε άκβιπλζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηάησλ, ζην πιαίζην ελίζρπζεο ηεο εδαθηθήο θαη θνηλσληθν-νηθνλνκηθήο ζπλνράο θαη επίηεπμεο βηψζηκεο αλϊπηπμεο ζην ζχλνιν ηεο επξσπατθήο επηθξάηεηαο. Δμεηάδνληαο ην θνηλνηηθφ Ϋδαθνο, γίλεηαη εχθνια αληηιεπηή ε γεσγξαθηθή αζπλέρεηα θαη ε κεγάιε εδαθηθή πνιπκνξθία, γεγνλφο πνπ απνηειεί πξφθιεζε γηα ηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία, θαζψο πξνθαιεί πςειή πεξηθεξεηαθή ζπγθϋληξσζε νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ζεκαληηθέο πεξηθεξεηαθέο αληζφηεηεο. Ζ ελ ιφγσ ζπγθέληξσζε, παξφηη, ζε βξαρππξφζεζκν επίπεδν, έρεη ζπρλά ζεηηθά νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα, καθξνπξφζεζκα ιεηηνπξγεί αξλεηηθά, ζε φξνπο ζπλνρήο θαη ηζφξξνπεο αλάπηπμεο. Ζ εδαθηθά ζπλνρά, ε νπνία έρεη σο βάζε θαη επεθηείλεη ηελ έλλνηα ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο 1, αθνξά ζηελ εμαζθάιηζε ηεο αξκνληθήο αλάπηπμεο φισλ ησλ πεξηθεξεηψλ θαη ηεο βέιηηζηεο αμηνπνίεζεο ησλ εγγελψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εδαθψλ ηνπο. Απνηειεί κέζν γηα ηε κεηαηξνπή ηεο πνηθηινκνξθίαο ζε πιενλέθηεκα, ην νπνίν δε ζπλεπάγεηαη πεξηθεξεηαθή απνζχλδεζε θαη ζπκβάιιεη ζηε βηψζηκε αλάπηπμε νιφθιεξεο ηεο ΔΔ. Κξίζηκε ζπληζηψζα ηεο ζπλνρήο είλαη ε εδαθηθή ζπλεξγαζία κεηαμχ πεξηθεξεηψλ. Ο ξφινο ηεο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο ζπλνρήο είλαη, κεηαμχ άιισλ, λα βνεζά ηηο πεξηθέξεηεο λα αληαπνθξηζνχλ, ζπλεξγαδφκελεο, ζηηο θνηλέο πξνθιήζεηο θαη λα μεπεξάζνπλ ηηο δηαθνξέο πνπ πξνθαινχληαη απφ ηα δηνηθεηηθά ζχλνξα. Σα εζληθά ζχλνξα απνηεινχλ ζπρλά αλαζηαιηηθφ παξάγνληα ζηελ αλάπηπμε ηεο θνηλνηηθήο επηθξάηεηαο ζην ζχλνιφ ηεο, πεξηνξίδνληαο ηελ πιήξε αλάπηπμε ησλ αληαγσληζηηθψλ ηεο δπλαηνηήησλ αιιά θαη ηελ ελνπνίεζε ηνπ επξσπατθνχ ρψξνπ. ηελ Δπξψπε ηεο εληαίαο αγνξάο θαη ηνπ επξψ, νη πεξηθέξεηεο δελ κπνξνχλ λα ζέηνπλ ηελ αλαπηπμηαθή ηνπο δηαδηθαζία ζε απνθιεηζηηθά εζληθφ πιαίζην, νθείινπλ αληηζέησο λα ιακβάλνπλ ππφςε ηηο γεηηνληθέο - θαη φρη κφλν πεξηθέξεηεο, εληφο ελφο εληαίνπ πιαηζίνπ εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο. Ζ ζηελφηεξε ζπλεξγαζία αλάκεζα ζηηο πεξηθέξεηεο 1 Όπσο ε νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή νξίδεηαη ζηα άξζξα 3 θαη 158 ηεο πλζδκ. Δμάιινπ, ζεζκηθέο εμειίμεηο ζην επξσπατθφ επίπεδν ζέηνπλ ηελ εδαθηθή ζπλνρή ηνπ επξσπατθνχ ρψξνπ σο αληηθείκελν εηδηθήο θνηλνηηθήο κέξηκλαο. ηελ πξφζθαηε Μεηαξξπζκηζηηθή πλζήθε, ε ηειηθή πξάμε ηεο νπνίαο ππεγξάθε ζηε Ληζαβφλα ζηηο 13 Γεθεκβξίνπ 2007, πεξηιακβάλεηαη, κεηαμχ άιισλ, θαη ε εδαθηθή ζπλνρή σο θαηαζηαηηθφο ζηφρνο ηεο ΔΔ θαη σο ζπληξέρνπζα αξκνδηφηεηα ηεο Έλσζεο θαη ησλ θξαηψλ-κειψλ. ηελ Διιάδα, απηφ κπνξεί λα κεηαθξαζηεί θαη σο αλάγθε κεγαιχηεξεο ζπλέξγεηαο κεηαμχ εζληθνχ ρσξνηαμηθνχ θαη εζληθνχ αλαπηπμηαθνχ ζρεδηαζκνχ. Τπφ απηή ηελ έλλνηα, δηεξεπλάηαη θαη ε ζπκπιεξσκαηηθφηεηα πνπ ζα έπξεπε λα πθίζηαηαη κεηαμχ ΑΚΥ θαη πξνγξακκάησλ ηφρνπ 3. 13

ηεο ΔΔ απνηειεί αθξνγσληαίν ιίζν θαη θξίζηκν κνριφ αλάπηπμεο, θαζψο επηηαρχλεη ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε, ηφζν ζε πεξηθεξεηαθφ φζν θαη ζε θνηλνηηθφ επίπεδν. Καζ φιε ηελ πνξεία ηεο Δπξψπεο, πνιιέο είλαη νη λνκηθέο ιχζεηο πνπ δφζεθαλ ζηνλ ηνκέα ηεο ζπλεξγαζίαο. Οη απφπεηξεο επηθεληξψζεθαλ θπξίσο ζηνλ ηνκέα ηεο δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο, ν νπνίνο δηαρξνληθά είρε ηηο πεξηζζφηεξεο αλάγθεο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη νη παξαθάησ κνξθέο ζπλεξγαζίαο 2 : Βφξεηα ζπκθσλία (1977), γηα ηε δηαζπλνξηαθή ζπλεξγαζία κεηαμχ δήκσλ Πνιπκεξείο ή δηκεξείο δηαθξαηηθέο ζπκθσλίεο (π.ρ. πκθσλία Benelux) γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο δηαζπλνξηαθήο πεξηθεξεηαθψλ ή/θαη ηνπηθψλ πκβάζεηο, ζπλζήθεο, ζπκθσλίεο θαη πξσηφθνιια, ζε δηκεξέο θαη ηξηκεξέο επίπεδν πκθσλίεο ζε πεξηθεξεηαθφ ή ηνπηθφ επίπεδν, γηα ηελ ίδξπζε δηαζπλνξηαθψλ «θνηλνηήησλ εξγαζίαο» (π.ρ. Euregio) Ννκηθά κέζα ζπλεξγαζίαο, βάζεη θνηλνηηθνχ (π.ρ. Δπξσπατθφο Όκηινο Οηθνλνκηθνχ θνπνχ 3 ) ή εζληθνχ λνκηθνχ πιαηζίνπ Απψηεξν ζηφρν απνηειεί ε ζπλέλσζε πεξηνρψλ πνπ, παξφηη ρσξίδνληαη απφ εζληθά ζχλνξα, αληηκεησπίδνπλ θνηλά πξνβιήκαηα πνπ κπνξνχλ λα ιπζνχλ κφλν κε εληαίν ηξφπν. Πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα πνπ ζπλδένληαη κε ηελ αιιαγή ηνπ θιίκαηνο, ηηο πιεκκχξεο, ηελ απψιεηα βηνπνηθηιφηεηαο, θηι., αιιά θαη πξνβιήκαηα πνπ, παξφηη ζεσξνχληαη ακηγψο ηνπηθά (π.ρ. ξχπαλζε εδάθνπο), πξνθαινχληαη ζπρλά απφ γεληθεπκέλεο δηαζπλνξηαθέο δηαδηθαζίεο. 1.1 Ηζηνξηθά αλαδξνκά Interreg Ζ Δπξσπατθή Έλσζε ρξεκαηνδφηεζε ηελ εδαθηθή ζπλεξγαζία γηα πξψηε θνξά ην 1989, κέζσ 14 νκάδσλ πηινηηθψλ έξγσλ, κε πξνυπνινγηζκφ πεξίπνπ 21 εθαη. ECU. ηφρνο ησλ αλσηέξσ έξγσλ ήηαλ ε αληηκεηψπηζε δηαξζξσηηθψλ αλαπηπμηαθψλ 2 Study on the Legal status of cross-border co-operation structures past, present and prospects, Jens Gabbe 3 Ο Δπξσπατθφο Όκηινο Οηθνλνκηθνχ θνπνχ (European Economic Interest Grouping) απνηειεί θνηλνηηθφ λνκηθφ εξγαιείν, ζηφρνο ηνπ νπνίνπ είλαη ε δηεπθφιπλζε ή αλάπηπμε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ κειψλ ηνπ. Ηδξχεηαη απφ ηνπιάρηζηνλ δχν κέιε, ηα νπνία πξνέξρνληαη απφ δχν θξάηε κέιε θαη κπνξνχλ λα είλαη επηρεηξήζεηο, λνκηθά ή θπζηθά πξφζσπα. 14

δπζρεξεηψλ ησλ παξακεζφξησλ πεξηνρψλ. Έλα ρξφλν αξγφηεξα (1990), εγθαηληάζηεθε ε θνηλνηηθή πξσηνβνπιία INTERREG, ζρεδηαζκέλε λα εληζρχζεη ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ πεξηθεξεηψλ θαη θαηά ζπλέπεηα - ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρά ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, ελφςεη κηαο Κνηλφηεηαο ρσξίο εζσηεξηθά ζχλνξα (Δληαία αγνξά). Ζ πξσηνβνπιία REGEN ηέζεθε ζε εθαξκνγή ηελ ίδηα ρξνληά κε ην πξφγξακκα INTERREG, σο ζπκπιήξσκα ηνπ, κε ζηφρν ηελ πιήξσζε νξηζκέλσλ θελψλ ζηα δηεπξσπατθά δίθηπα κεηαθνξψλ θαη δηαλνκήο ελέξγεηαο ζηηο πεξηθέξεηεο ηνπ ηφρνπ 1. Ζ ΚΠ INTERREG II (1994-1999) ζπλδχαζε ηνπο ζηφρνπο ηνπ INTERREG I θαη ηεο πξσηνβνπιίαο REGEN θαη πινπνηήζεθε κέζσ 59 επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ. Ο ζπλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο χςνπο 3.519 εθαη. ECU θαηαλεκήζεθε ζε ηξία δηαθξηηά ζθέιε: INTERREG IIA δηαζπλνξηαθή ζπλεξγαζία, INTERREG IIB νινθιήξσζε ελεξγεηαθψλ δηθηχσλ, INTERREG IIΓ ζπλεξγαζία ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδηαζκνχ (ηδίσο φζνλ αθνξά ζηε δηαρείξηζε πδάηηλσλ πφξσλ). Σν INTERREG III (2000-2006) είρε ζπλνιηθφ πξνυπνινγηζκφ άλσ ησλ 5 δηζ. επξψ θαη πεξηιάκβαλε επίζεο 3 ζθέιε (δηαζπλνξηαθή, δηαθξαηηθή θαη δηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία). Παξφηη πξαγκαηνπνηήζεθαλ έξγα ζε πνιπάξηζκνπο ηνκείο πξνηεξαηφηεηαο, ην 50% ησλ πφξσλ θαηεπζχλζεθε ζε έξγα ππνδνκψλ (20%), πεξηβάιινληνο (17%) θαη νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο (13%). INTERREG III (2000-2006): Καηαλνκή ρξεκαηνδόηεζεο αλά ηνκέα Τποδομέρ Μεηαθοπών Πεπιβάλλον 3% 2% 1% 2% Οικονομική Ανάπηςξη 4% 20% ΣΠΔ και Δ&Α 4% Σοςπιζμόρ 5% Πολιηιζμόρ 5% 5% 6% 17% Αγοπά επγαζίαρ, καηάπηιζη και πποζόνηα Κοινοηική ανάπηςξη, ηοπική ζςνεπγαζία Υωποηαξικόρ ζσεδιαζμόρ Αζηικόρ ζσεδιαζμόρ 6% 7% 13% Σεσνική βοήθεια Αγποηική ανάπηςξη Δνέπγεια ΓξΪθεκα 1: Υξεκαηνδνηηθά θαηαλνκά Interreg III αλϊ ηνκϋα (Πεγή: http://ec.europa.eu/regional_policy/interreg3/index_en.htm, ηδία επεμεξγαζία) 15

Με ηελ έλαξμε ηεο Γ πεξηφδνπ πξνγξακκαηηζκνχ (2007-2013), ην INTERREG IV ηαπηίδεηαη πιένλ κε ηνλ ηξίην ζηφρν ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο ηεο ΔΔ («Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία») 8,7 δηζ. επξψ πξφθεηηαη λα δηαηεζνχλ θαη λα θαηαλεκεζνχλ ζε ηξία ζθέιε: 6,44 δηζ. επξψ γηα ηε δηαζπλνξηαθή, 1,83 δηζ. επξψ γηα ηε δηαθξαηηθή θαη 445 εθαη. επξψ γηα ηε δηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ δχν ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ, ηα πξνγξάκκαηα INTERREG, εμειίρζεθαλ ζεκαληηθά σο πξνο ηνλ ζρεδηαζκφ, ηε δηαρείξηζε θαη ηελ εθαξκνγή ηνπο, εμέιημε ε νπνία απνηππψλεηαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα. 16

Πέλαθαο 1: πγθξηηηθά απεηθφληζε ησλ 4 πξνγξακκαηηθψλ πεξηφδσλ Interreg (Ηδία επεμεξγαζία επηκέξνπο ζηνηρείσλ) INTERREG I INTERREG IΗ INTERREG IΗΗ INTERREG IV (1990-1993) (1994-1999) (2000-2006) (2007-2013) Πξνεηνηκαζία Σξία δηαθξηηά INTERREG IIΗA INTERREG IVA παξακεζφξησλ ζθέιε 4 : Γηαζπλνξηαθή Γηαζπλνξηαθή πεξηνρψλ ελφςεη INTERREG IIA ζπλεξγαζία (53 ζπλεξγαζία (52 άξζεο ησλ (δηαζπλνξηαθή πξνγξάκκαηα) πξνγξάκκαηα) εζσηεξηθψλ ζπλφξσλ αγνξά) (Δληαία ζπλεξγαζία) INTERREG (νινθιήξσζε IIB INTERREG IIΗΒ Γηαθξαηηθή ζπλεξγαζία (13 INTERREG IVΒ Γηαθξαηηθή ζπλεξγαζία (13 ελεξγεηαθψλ πξνγξάκκαηα) πξνγξάκκαηα) δηθηχσλ) INTERREG IIIC INTERREG IVC INTERREG IIΓC Γηαπεξηθεξεηαθή Γηαπεξηθεξεηαθή (1997-1999) - ζπλεξγαζία (4 ζπλεξγαζία (1 ζπλεξγαζία ζηνλ πξνγξάκκαηα) πξφγξακκα) ηνκέα ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδηαζκνχ - κε έκθαζε ζηε δηαρείξηζε πδάηηλσλ πφξσλ 1,082 δηζ. ECU 3,519 δηζ. ECU (ηηκέο 1996) 5,8 δηζ. επξψ (ηηκέο 8,7 δηζ. επξψ 2004) 5 31 ΔΠ 79 ΔΠ 70 ΔΠ 72 ΔΠ ΔΣΠΑ ΔΣΠΑ ΗΡΑ - ΔΝΡΗ 4 Ζ θαηαλνκή ζηηο ηξεηο κνξθέο ζπλεξγαζίαο πξνέθπςε κεηά απφ ζπγθεξαζκφ ησλ ζηφρσλ ηνπ INTERREG I θαη ηεο πξσηνβνπιίαο REGEN. 5 Σα δχν ηξίηα (2/3) ηνπ ζπλνιηθνχ πνζνχ δφζεθαλ ζε έμη ρψξεο (Ηζπαλία, Γεξκαλία, Διιάδα, Ηηαιία, Γαιιία θαη Πνξηνγαιία), ελψ ηα λέα Κξάηε Μέιε ηεο δηεχξπλζεο ηνπ 2004 έιαβαλ κφιηο ην 8%. Παξά ηε γεληθά πεξηνξηζκέλε θιίκαθα ελίζρπζεο (74 εθαηνκκχξηα επξψ αλά πξφγξακκα), ηα πξνγξάκκαηα είραλ ζεκαληηθφ απνηέιεζκα κφριεπζεο (165 επξψ αλά 100 επξψ πνπ επελδχνληαη, 5 επξψ εθ ησλ νπνίσλ πξνέξρνληαη απφ ηδησηηθνχο πφξνπο), θαιχπηνληαο επελδχζεηο πνπ δελ ζα είραλ πξαγκαηνπνηεζεί ρσξίο ην INTERREG. 17

Μέζα ζηα δεθανρηψ ρξφληα εμέιημεο ησλ πξνγξακκάησλ Interreg, πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζεκαληηθά έξγα ζε πνιινχο ηνκείο, κε πςειή πξνζηηζέκελε αμία, ηφζν ζε ηνπηθφ θαη πεξηθεξεηαθφ φζν θαη ζε θνηλνηηθφ επίπεδν. ηε ζπλέρεηα, παξαηίζεληαη ελδεηθηηθά νξηζκέλα επηηπρεκέλα έξγα ησλ πξνεγνχκελσλ πξνγξακκαηηθψλ πεξηφδσλ (βι. θαη ζρεηηθφ παξάξηεκα) Πέλαθαο 2: ΚαιΫο πξαθηηθϋο Interreg (Πεγή: Inforegio, ηδία επεμεξγαζία) Έξγν Πξφγξακκα πλνιηθφ θφζηνο (ρηι. ) Κνηλνηηθά ζπκκεηνρά (ρηι. ) Διιελνβαιθαληθά ηαηξηθά ζπλεξγαζέα Γηαζχλδεζε ειεθηξηθψλ δηθηχσλ ΔιιΪδαο - Ηηαιέαο INTERREG II-A Διιάδα/Αιβαλία, Διιάδα/Βνπιγαξία & Διιάδα/ΠΓΓΜ INTERREG II-Α Διιάδα/Ηηαιία 5.300 3.700 340.000 129.000 CoPraNet - νινθιεξσκϋλε δηαρεέξηζε παξϊθηησλ δσλψλ INTERREG III Γ Νφηηα θαη Αλαηνιηθή Εψλε 1.855,74 1.151,205 Ecoprofit Vienna- Györ: ΠξΪζηλε ππεξαμέα γηα ηηο βηνκεραλέεο INTERREG IIA Απζηξία/Οπγγαξία 40.365 11.399 Youth for Innovation INTERREG ΗΗΗΑ θαη IVΑ πεξηθέξεηα EMS-DOLLART 679,49 412,665 Έληεθα ρψξεο δηακϋζνπ ηεο Δπξψπεο: Ϋλα πξψην θνηλφ ρσξνηαμηθφ φξακα INTERREG II Γ CADSES (Κεληξηθή Δπξψπε, Αδξηαηηθή, Γνχλαβεο θαη Ννηηναλαηνιηθή Δπξψπε) 987,495 540,602 18

2 Δπξσπατθά Δδαθηθά πλεξγαζέα: ηφρνο 3 (2007-2013) 19

Ζ Γ πξνγξακκαηηθή πεξίνδνο, ζεκαηνδνηεί ηελ ηαχηηζε ηνπ INTERREG IV κε ην ηφρν 3 ηεο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο ζπλνρήο, «Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία», ππξήλα ηνπ νπνίνπ απνηειεί ε πξνψζεζε ηεο ελζσκϊησζεο ηνπ επξσπατθνχ ρψξνπ κέζσ ελίζρπζεο ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο - ζε δηαζπλνξηαθφ, δηαθξαηηθφ θαη δηαπεξηθεξεηαθφ επίπεδν θαη δεκηνπξγίαο δηθηχσλ γηα ηελ πξνψζεζε αληαιιαγήο εκπεηξηψλ. Όπσο θαίλεηαη θαη ζην αθφινπζν δηάγξακκα, ν ηφρνο 3 ρξεκαηνδνηείηαη κε 2.51% ηνπ ζπλφινπ ησλ πφξσλ Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ, πνζνζηφ πνπ αληηζηνηρεί ζε 8,7 δηζ. επξψ 6. ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ ΣΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΤΝΟΥΗ ΓΙΑ ΣΗΝ Γ ΠΡOΓΡΑΜΜΑΣΙΚΗ ΠΔΡΙΟΓΟ (2007-2013) 15,86% 2,52% 81,62% ηόσορ 1 - ύγκλιζη ηόσορ 2 - Ανηαγων ιζηικόηηηα & Απαζσόληζη ηόσορ 3 - Δδαθική ςν επγαζία ΓξΪθεκα 2: Καηαλνκά πφξσλ ηεο πνιηηηθάο ζπλνράο γηα ηελ Γ πξνγξακκαηηθά πεξένδν (Πεγή: http://ec.europa.eu/regional_policy/policy/fonds/pdf/annexe-recto.pdf - ηδία επεμεξγαζία) 6 Ζ αξρηθά πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο πξνέβιεπε απμεκέλε ρξεκαηνδφηεζε γηα ην ηφρν 3 - ν πξνυπνινγηζκφο πνπ πξνηάζεθε (14.24 δηο ) ήηαλ ππεξδηπιϊζηνο απηνχ πνπ θαηεπζχλζεθε ζηελ θνηλνηηθή πξσηνβνπιία Interreg ΗΗΗ θαη ε θαηαλνκή ηνπ είρε σο εμήο: Γηαζπλνξηαθή πλεξγαζία (47.7%) Γηαθξαηηθή πλεξγαζία (47.7%) Πξνγξάκκαηα δηθηχσλ θαη αληαιιαγήο εκπεηξηψλ (4.5%) Καηά ηηο ζπδεηήζεηο, εληνχηνηο, γηα ηε δηακφξθσζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Ηνπλίνπ ηνπ 2005, νη πφξνη γηα ην λέν ηφρν 3 πεξηνξίζηεθαλ ζρεδφλ ζην 50% ησλ πξνηάζεσλ ηεο Δπηηξνπήο - κε ζεκαληηθφηαηε, κάιηζηα, κεηαθνξά πφξσλ απφ ηνλ άμνλα ηεο δηαθξαηηθήο ζηνλ άμνλα ηεο δηαζπλνξηαθάο ζπλεξγαζίαο. 20

2.1 Λφγνη αλϊδεημεο ηεο ΚΠ Interreg ζε ηφρν 3 Οη βαζηθνί ιφγνη πνπ νδήγεζαλ ζηελ ελ ιφγσ «ζηνρνπνίεζε», ζπλνςίδνληαη ζηνπο εμήο: Δηεπξύλζεηο (2004 θαη 2007): - εκαληηθή αχμεζε ησλ πεξηνρψλ θαη ηνπ πιεζπζκνχ πνπ ζπλνξεχνπλ κε ηελ ΔΔ - Τζηέξεζε ησλ θνηλνηηθψλ πεξηνρψλ πνπ βξίζθνληαη ζηα εμσηεξηθά ζχλνξα, κε δξακαηηθή αχμεζε ησλ δηαπεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ ηεο Έλσζεο 7 Έληνλε παγθνζκηνπνίεζε ηεο αγνξάο θαη πζηέξεζε ηεο ΕΕ ζε όξνπο αλάπηπμεο θαη αληαγσληζηηθόηεηαο Ζ παγθνζκηνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο εγείξεη ηελ αλάγθε πξσηνπνξέαο ηεο ΔΔ, ηδίσο ζηνπο ηνκείο ζηνπο νπνίνπο εληείλεηαη ν αληαγσληζκφο (θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο, Δ&ΣΑ, εθπαίδεπζε, θηι.) Ζ ηξαηεγηθά ηεο Ληζζαβφλαο (2000) ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πεξηβαιινληηθήο ηεο δηάζηαζεο (Γθέηεκπνξγθ, 2001) - ζηφρν είρε λα αλαδείμεη ηελ ΔΔ "σο ηελ πην αληαγωληζηηθή θαη δπλακηθή νηθνλνκία ζηνλ θόζκν, βαζηζκέλε ζηε γλώζε θαη ηθαλή γηα αεηθόξν νηθνλνκηθή αλάπηπμε κε πεξηζζόηεξεο θαη θαιύηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη κεγαιύηεξε θνηλσληθή ζπλνρή". Πέληε ρξφληα κεηά ηελ έλαξμε ηεο εθαξκνγήο (2005), ε 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 64,2 64,6 θ.θ. ΑΔΠ Eπηδόζεηο ΔΔ 1999-2004 (ΗΠΑ=100) 86,3 90,6 πνζνζηό απαζρόιεζεο 92,1 87,5 παξαγωγηθόηεηα εξγαζίαο 1999 2004 Δπηηξνπή πξνέβε ζε έλαλ φρη ηδηαίηεξα ελζαξξπληηθφ ΓξΪθεκα 3: Δπηδφζεηο ΔΔ 1999-2004 (ΖΠΑ=100) Πεγή: Eurostat (Ηδία επεμεξγαζία) απνινγηζκφ ησλ επηηεπρζέλησλ απνηειεζκάησλ 8, θαζψο νη πξνβιεπφκελεο επηδφζεηο ηεο επξσπατθήο νηθνλνκίαο ζε ζέκαηα αλάπηπμεο, παξαγσγηθφηεηαο θαη 7 Δίλαη ζαθήο ε βνχιεζε ηεο ΔΔ λα ελζαξξχλεη ηελ πξνψζεζε ζπλεθηηθψλ δηαζπλνξηαθψλ ελεξγεηψλ πνπ ζα εληζρχζνπλ ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα θαη ζηηο δχν πιεπξέο ησλ ζπλφξσλ θαη ζα εμαιείςνπλ ηα εκπφδηα γηα ηελ αλάπηπμε (Απφθαζε πκβνπιίνπ γηα ηηο «ηξαηεγηθέο Καηεπζπληήξηεο Γξακκέο ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηε πλνρή», 6 Οθησβξίνπ 2006, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δ.Δ, άξζξν 2.4). 21

απαζρφιεζεο δελ επηηεχρζεθαλ. Γεδνκέλνπ φηη κεηαμχ ησλ βαζηθψλ πξνβιεκάησλ αλαδείρζεθαλ ν αλεπαξθάο ζπληνληζκφο θαη ε ειιηπήο κεηαθνξϊ γλψζεο κεηαμχ ησλ πεξηθεξεηψλ 9, ε ελίζρπζε ηνπ ξφινπ ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο θξίζεθε απαξαίηεηε. Η δεκνγξαθηθή πξόθιεζε θαη νη επηδξάζεηο ηεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο Δηδηθφηεξα, 85 θνηλνηηθέο πεξηθέξεηεο (ησλ λέσλ θξαηψλ κειψλ, θαηά θχξην ιφγν) πθίζηαληαη πιεζπζκηαθή κείσζε, ελψ ε πιεζπζκηαθή αχμεζε 76 πεξηθεξεηψλ νθείιεηαη απνθιεηζηηθά ζηα κεηαλαζηεπηηθά ξεχκαηα. 10 Ο παξαθάησ πίλαθαο είλαη ελδεηθηηθφο ηεο πξνβιεπφκελεο κείσζεο ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ ηεο πιεηνςεθίαο ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ησλ επαθφινπζσλ επηπηψζεψλ ηεο ζηελ απαζρφιεζε. Πέλαθαο 3: Πξνζδνθψκελε εμϋιημε ελεξγνχ πιεζπζκνχ (15-64 εηψλ) Ο ζεηηθόο απνινγηζκόο ηεο ΚΠ Interreg θαηέδεημε ηελ αλάγθε γηα εδαθηθέο πξνζεγγίζεηο ηεο αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο: αλαγλψξηζε ηνπ ξφινπ ηεο 8 Γηα ηε δηελέξγεηα ηεο ελ ιφγσ επαλεμέηαζεο ε Δπηηξνπή βαζίζηεθε ζηελ έθζεζε ηεο νκάδαο πςεινχ επηπέδνπ «Αληηκεηψπηζε ησλ πξνθιήζεσλ: ε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε» (Ννέκβξηνο 2004), ε νπνία δηεμήρζε θαζ' ππφδεημε ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ηνπ Μαξηίνπ 2004. 9 πκπεξάζκαηα ηεο πξνεδξίαο ηνπ εαξηλνχ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ησλ Βξπμειιψλ ηεο 22αο θαη 23εο Μαξηίνπ 2005 φζνλ αθνξά ηελ ελδηάκεζε εμέηαζε ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβφλαο. 10 GROWING REGIONS, GROWING EUROPE: Fourth Report on Economic and Social Cohesion, Prof. Danuta Hübner, Brussels, 30 May 2007 22

Δπξσπατθήο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο ζην «δξφκν» πξνο ηελ Δπξσπατθή νινθιάξσζε. Δίλαη ελδεηθηηθφ φηη, ζχκθσλα κε ηελ Δδαθηθή Αηδέληα ηεο ΔΔ 11, ε εδαθηθή ζπλνρή απνηειεί πξνυπφζεζε επίηεπμεο βηψζηκεο νηθνλνκηθάο αλϊπηπμεο θαη - θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο ζπλνράο. Η έληνλε ζπδήηεζε γηα ηελ Επξωπαϊθή Σπληαγκαηηθή Σπλζήθε Ζ ζεζκνζέηεζε εληαίαο λνκηθάο πξνζσπηθφηεηαο γηα ηελ ΔΔ θαη ε αιιειεγγχε κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ζε θξίζηκα ζέκαηα (π.ρ. ηξνκνθξαηίαο, θπζηθψλ ή αλζξσπνγελψλ θαηαζηξνθψλ, θ.α.) θαη ε εδαθηθή ζπλνρή ζπλδένληαη άξξεθηα κεηαμχ ηνπο θαη απνηεινχλ βαζηθνχο ππιψλεο ηεο Μεηαξξπζκηζηηθήο πλζήθεο 12. Δλ φςεη ησλ αλσηέξσ εμειίμεσλ, ε εδαθηθή ζπλεξγαζία αλαβαζκέδεηαη ζε ζηφρν ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο ηεο ΔΔ, εληζρχνληαο ηνλ ήδε θξίζηκν ξφιν ηεο. ην πιαίζην απηφ, ε πξφηαζε ηεο Δπξσπατθάο Δπηηξνπάο γηα ηελ πνιηηηθή ζπλνρήο ηεο Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ αθνξνχζε πξνυπνινγηζκφ 13 δηζ. γηα ην ζηφρν 3, ήηνη 3,9%, πεξίπνπ, ηνπ ζπλφινπ. Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδεη, εληνχηνηο, ε ζεκαληηθή απφθιηζε κεηαμχ ηεο αξρηθήο πξφηαζεο θαη ηεο ηειηθήο απφθαζεο ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ 13, φπσο απεηθνλίδεηαη ζηνλ πίλαθα 4. Ο πεξηνξηζκφο ηεο αξρηθά πξνηεηλφκελεο ελίζρπζεο (8,72 = 2,44%) έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ αλάδεημε ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο ζε απηνηειά ζηφρν, κε ηελ ίδηα ζεζκηθή θαη πνιηηηθή ηζρχ κε ηνπο ζηφρνπο 1 (χγθιηζε) θαη 2 (Απαζρφιεζε θαη Αληαγσληζηηθφηεηα). Με δεδνκέλεο ηηο απμεκέλεο απαηηήζεηο, ε ελίζρπζε ηεο 11 Territorial Agenda of the European Union: Towards a more competitive and sustainable Europe of diverse regions 2007: Κξίζηκε πξφθιεζε, ζην πιαίζην ελίζρπζεο ηεο ζπλνρήο, απνηειεί ε βειηίσζε ηνπ εδαθηθνχ «δπλακηθνχ» φισλ ησλ επξσπατθψλ πεξηθεξεηψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πξνψζεζε ηεο εδαθηθήο νινθιήξσζεο (δηεπξσπατθέο ζπλέξγεηεο, clusters of competitive and innovative activities). 12 Ζ ηειηθή πξάμε ηεο ππεγξάθε ζηε Ληζζαβφλα ζηηο 13 Γεθεκβξίνπ 2007. ε εδαθηθή ζπλνρή αλαθέξεηαη σο θαηαζηαηηθφο ζηφρνο ηεο ΔΔ θαη σο ζπληξέρνπζα αξκνδηφηεηα ηεο Έλσζεο θαη ησλ θξαηψλ-κειψλ. 13 O πξνυπνινγηζκφο γηα ηελ πνιηηηθή ζπλνρήο ηεο πεξηφδνπ 2007-2013 αληηζηνηρεί ζε κείσζε πνπ πξνζεγγίδεη ην 10% ηεο αξρηθήο πξφηαζεο ηεο Δπηηξνπήο. Ζ κείσζε απηή, επηκεξίζηεθε θπξίσο ζην ζηφρν 3 «Δπξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία» θαη ζην ζηφρν 2 «Πεξηθεξεηαθή αληαγσληζηηθφηεηα θαη απαζρφιεζε» (εθηφο ηνπ κεηαβαηηθνχ θαζεζηψηνο ηεο «ζηαδηαθήο εηζφδνπ») θαηά -50% θαη -20% αληίζηνηρα (Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο: «Ζ ζηξαηεγηθή γηα ηε κεγέζπλζε θαη ηελ απαζρφιεζε θαη ε κεηαξξχζκηζε ηεο επξσπατθήο πνιηηηθήο ζπλνρήο - Γ έθζεζε πξνφδνπ γηα ηε ζπλνρή», Βξπμέιιεο, 12.6.2006). 23

απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ πξνγξακκάησλ αιιά θαη ε πξνζθπγή, ζε κεγαιχηεξν βαζκφ, ζηελ εηαηξηθά ζρϋζε δεκφζηνπ-ηδησηηθνχ ηνκέα θξίλεηαη απαξαίηεηε. θϋινο 2000-2006 Γηαζπλνξηαθή 4,0 (67%) Γηαθξαηηθή 1,4 (27%) Γηαπεξηθεξεηαθή 0,4 (6%) ΤΝΟΛΟ 5,8 (100%) 2007-2013 (αξρηθά πξφηαζε Δπηηξνπάο) 6,8 (47,7%) 6,8 (47,7%) 0,6 (4,6%) 14,2 (100%) 2007-2013 (ηειηθά θαηαλνκά) 6,4 (74%) 1,8 (21%) 0,4 (5%) 8,7 (100%) Πέλαθαο 4: Υξεκαηνδνηηθά θαηαλνκά INTERREG (ζε δηζ. ) Πεγή: http://ec.europa.eu/regional_policy/cooperation (Ηδία επεμεξγαζία) Παξά ηελ πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο γηα ζχγθιηζε ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ ζθειψλ Α (δηαζπλνξηαθφ) θαη Β (δηαθξαηηθφ), ε ηειηθή θαηαλνκή ησλ πφξσλ ειάρηζηα δηαθέξεη απφ απηή ηεο πξνεγνχκελεο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ. Όπσο απνδεηθλχεη ην αθφινπζν δηάγξακκα, ηε «κεξίδα ηνπ ιένληνο» ιακβάλεη θαη πάιη ην ζθέινο ηεο δηαζπλνξηαθάο ζπλεξγαζίαο (ηξηπιάζηνη πφξνη απφ απηνχο ηεο δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο 14 ), εμαηηίαο, αθελφο, ηεο κηθξφηεξεο πνιππινθφηεηάο θαη, αθεηέξνπ, ηεο καθξνβηφηεηαο θαη πνιχρξνλεο εκπεηξίαο πινπνίεζεο ησλ ελ ιφγσ πξνγξακκάησλ. 14 εκεηψλεηαη φηη θάζε θξάηνο κέινο, ζην πιαίζην ηνπ ζηφρνπ 3, κπνξεί λα κεηαθέξεη κέρξη θαη 15% ηνπ πνζνχ ρξεκαηνδφηεζεο απφ ην έλα απφ ηα ζθέιε Α (δηαζπλνξηαθή ζπλεξγαζία) θαη Β (δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία) ζην άιιν (Καλνληζκφο (ΔΚ) 1083/2006 ηνπ πκβνπιίνπ, άξζξν 22). 24

ΓξΪθεκα 4: πγθξηηηθά θαηαλνκά πφξσλ Interreg III θαη IV Πεγή: Regions and cities for growth and jobs: an overview of regulations 2007-2013 on Cohesion and Regional Policy, Inforegio panorama, Γεθέκβξηνο 2007, ηεχρνο 24 5% ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΤΟΦΟΥ 3 (2007-2013) 21% 74% Γηαζπλνξηαθή Γηαθξαηηθή Γηαπεξηθεξεηαθή INTERREG III (2000-2006) 6% 27% 67% 25

Δλδεηθηηθή θαηαλνκή πηζηώζεωλ ηόρνπ 3 (2007-2013) αλά θξάηνο κέινο (ηπέσοςζερ ηιμέρ, ζε εκ. ) Γαιιία Γεξκαλία Ιηαιία Πνιωλία Ηλ. Βαζίιεην Ιζπαλία Ρνπκαλία Σζερία Οπγγαξία νπεδία Απζηξία Οιιαλδία ινβαθία Διιάδα Βέιγην Βνπιγαξία Ιξιαλδία Φηλιαλδία Ληζνπαλία ινβελία Γαλία Πνξηνγαιία Λεηηνλία Δζζνλία Κύπξνο Μάιηα Λνπμεκβνύξγν 28 15 15 52 103 99 90 151 120 109 104 227 210 194 179 265 257 247 389 386 455 559 731 722 872 851 846 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 ΓξΪθεκα 5: Δλδεηθηηθά θαηαλνκά πηζηψζεσλ ηφρνπ 3 αλϊ θξϊηνο κϋινο Πεγή: http://ec.europa.eu/regional_policy/policy/fonds/pdf/annexe-recto.pdf (ηδία επεμεξγαζία) Πηζηώζεηο ηόρνπ 3, ωο πνζνζηό (%) ηεο ζπλνιηθήο ρξεκαηνδόηεζεο (2007-2013) αλά θξάηνο κέινο Λνπμεκβνύξγν Απζηξία Γαλία Ιξιαλδία νπεδία Οιιαλδία Βέιγην Φηλιαλδία Ηλ. Βαζίιεην Γαιιία Κύπξνο Γεξκαλία Ιηαιία Βνπιγαξία ινβελία Ρνπκαλία ινβαθία Λεηηνλία Μάιηα Ιζπαλία Ληζνπαλία Οπγγαξία Δζζνλία Σζερία Πνιωλία Διιάδα Πνξηνγαιία 8,59% 6,99% 6,80% 6,09% 4,38% 3,23% 2,94% 2,61% 2,47% 2,31% 1,96% 1,95% 1,75% 1,59% 1,58% 1,53% 1,50% 1,46% 1,09% 1,03% 0,46% 14,01% 12,95% 17,59% 16,80% 16,76% 23,08% 0% 5% 10% 15% 20% 25% ΓξΪθεκα 6: Πηζηψζεηο ηφρνπ 3, σο πνζνζηφ (%) ηεο ζπλνιηθάο ρξεκαηνδφηεζεο ηνπ θξϊηνπο κϋινπο γηα ηελ πεξένδν 2007-2013 Πεγή: http://ec.europa.eu/regional_policy/policy/fonds/pdf/annexe-recto.pdf (ηδία επεμεξγαζία) Ζ θαηαλνκή ησλ πφξσλ ηνπ ηφρνπ 3 αλά θξάηνο κέινο απνθαζίζηεθε βάζεη ηνπ πιεζπζκηαθνχ θξηηεξίνπ ησλ επηιέμηκσλ πεξηνρψλ. Καηά ζπλέπεηα, φπσο θαίλεηαη θαη ζην γξάθεκα 5, πεξηζζφηεξν απφ ην 50% ηεο ζπλνιηθήο ρξεκαηνδφηεζεο (4.581 εθ. 26

) ζπγθεληξψλνπλ Ϋμη, κφιηο, θξάηε κέιε 15, ηα νπνία εληνχηνηο αληηπξνζσπεχνπλ κεγάιν κέξνο ηνπ θνηλνηηθνχ πιεζπζκνχ. Ζ δηαπίζησζε απηή, δεδνκέλνπ ηνπ πςεινχ επηπέδνπ αλάπηπμεο ησλ ελ ιφγσ ρσξψλ (κε εμαίξεζε, ίζσο, ηελ Πνισλία) θαη ηεο ζεκαληηθήο πζηέξεζεο ησλ λέσλ θξαηψλ κειψλ, απνηειεί παξϊδνμν. Όπσο απεηθνλίδεηαη ζην γξάθεκα 6, νη πφξνη πνπ ιακβάλνπλ ηα λέα θξάηε κέιε - ε ζχγθιηζε ησλ νπνίσλ ζα σθεινχληαλ απφ δίθηπα θαη πξνγξάκκαηα ζπλεξγαζίαο ζπληζηά εμαηξεηηθά κηθξφ πνζνζηφ ηεο ζπλνιηθήο ελίζρπζεο ηνπο, γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013. 2.2 Καηλνηνκέεο ηφρνπ 3 (2007-2013) Ζ επξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία (2007-2013), ζα θηλεζεί ζην πιαίζην ηεο Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ, εηζάγνληαο εληνχηνηο ζεκαληηθέο θαηλνηνκέεο. Σα λέα απηά ζηνηρεία, πνπ ζηφρν έρνπλ ηε βειηίσζε ηεο δηαρείξηζεο θαη ηελ ελίζρπζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ πξνγξακκάησλ, παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: ΚΑΗΝΟΣΟΜΗΔ (2007-2013) Αλάδεημε ηεο «Δπξσπατθήο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο» ζε απηνηειή ηφρν. Οη ζηφρνη ηεο Ληζζαβφλαο θαη ηνπ ΓθΫηεκπνξγθ, σο θεληξηθνί ππιψλεο ηνπ ηφρνπ 3. Δλίζρπζε ηεο εληαέαο δηαρείξηζεο θαη πινπνίεζεο Τπνρξέσζε φισλ 16 ησλ πξνγξακκάησλ λα πιεξνχλ ηνπιάρηζηνλ 2 απφ ηηο εμήο πξνυπνζϋζεηο: o Κνηλή αλάπηπμε o Κνηλή πινπνίεζε o Κνηλή ζηειέρσζε o Κνηλή ρξεκαηνδφηεζε Ρεηή λνκηθή θαηνρχξσζε: 15 Γαιιία, Γεξκαλία, Ηηαιία, Ζλσκέλν Βαζίιεην, Πνισλία θαη Ηζπαλία. 16 Καηά ηελ πξνεγνχκελε πξνγξακκαηηθή πεξίνδν, ε ξχζκηζε απηή ίζρπε κφλν γηα ηα πξνγξάκκαηα «εζσηεξηθψλ ζπλφξσλ». ην πιαίζην ελίζρπζεο ησλ πξνγξακκάησλ δηεχξπλζεο θαη γεηηλίαζεο (ζηα νπνία ζπκκεηέρνπλ ρψξεο εθηφο ΔΔ), ε ελ ιφγσ ππνρξέσζε επεθηείλεηαη ζην ζχλνιν ησλ πξνγξακκάησλ. 27

1. θνηλψλ 17 δνκψλ δηαρεέξηζεο αλά πξφγξακκα 18 2. ηεο αξρήο ηνπ θχξηνπ δηθαηνχρνπ (lead partner principle) 19 Δπξσπατθνί Όκηινη Δδαθηθήο πλεξγαζίαο (ΔΟΔ) Κνηλφο πξνυπνινγηζκφο γηα θάζε πξφγξακκα - Έλα ρξεκαηνδνηηθφ κέζν (ΔΣΠΑ, ΗΡΑ ή ΔΝΡΗ) αλά πξφγξακκα Νέα ρξεκαηνδνηηθά κέζα (IPA, ENPI) γηα ηηο ρψξεο πξνο έληαμε θαη εθηφο ΔΔ, αληηζηνίρσο. Δθαξκνγή ηνπ θαλφλα λ+3 20 Δλίζρπζε πεξηβαιινληηθήο δηάζηαζεο: ε ηξαηεγηθά ΜειΫηε Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ (ΜΠΔ) σο πξναπαηηνχκελν γηα ηελ θαηάζεζε πξφηαζεο έγθξηζεο ησλ πξνγξακκάησλ ζπλεξγαζίαο 21 Πέλαθαο 5: Καηλνηνκέεο ηφρνπ 3 (2007-2013) γηα ηελ Δπξσπατθά Δδαθηθά πλεξγαζέα (Ηδία επεμεξγαζία ζηνηρείσλ απφ δηαθνξεηηθέο πεγέο) 17 Ο φξνο «θνηλέο» δε ζεκαίλεη φηη απνηεινχληαη θαη απφ ηηο δχν ρψξεο, αιιά φηη επηιέγνληαη θαη απφ ηηο δχν απφ θνηλνχ. 18 Καλνληζκφο 1080/2006 (άξζξν 14, παξ.1): «Σα θξάηε κέιε πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα νξίδνπλ κία δηαρεηξηζηηθή αξρή, κία αξρή πηζηνπνίεζεο θαη κία αξρή ειέγρνπ. Ύζηεξα απφ δηαβνπιεχζεηο κε ηα θξάηε κέιε πνπ εθπξνζσπνχληαη ζηελ πεξηνρή ηνπ πξνγξάκκαηνο, ε δηαρεηξηζηηθή αξρή ζπγθξνηεί θνηλή ηερληθή γξακκαηεία. Ζ γξακκαηεία απηή επηθνπξεί ηε δηαρεηξηζηηθή αξρή θαη ηελ επηηξνπή παξαθνινχζεζεο θαη, αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε, ηελ αξρή ειέγρνπ ζηελ εθηέιεζε ησλ αληίζηνηρσλ θαζεθφλησλ ηνπο.». 19 Καλνληζκφο 1080/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη πκβνπιίνπ γηα ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (άξζξν 20, παξ. 1 & 2). χκθσλα κε ηελ αξρή ηνπ lead partner, κεηαμχ ησλ δηθαηνχρσλ νξίδεηαη έλαο θχξηνο δηθαηνχρνο ππεχζπλνο γηα ηελ πινπνίεζε νιφθιεξεο ηεο πξάμεο, δηαζθαιίδνληαο φηη: ε ρξεκαηνδφηεζε κεηαθέξεηαη ζηνπο επηκέξνπο δηθαηνχρνπο θαη νη δαπάλεο πνπ πξαγκαηνπνίεζαλ νη δηθαηνχρνη αθνξνχλ ζηνπο πξνζπκθσλεκέλνπο ζθνπνχο Ζ αξρή απηή, ζχκθσλα κε ηελ Δπηηξνπή, έρεη θαζαξή πξνζηηζέκελε αμία ζηα πξνγξάκκαηα εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο, δηαζθαιίδεη αιεζηλή ζπλεξγαζία θαη απφ θνηλνχ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ θαη πξνζθέξεη εγγπήζεηο γηα ηελ νξζή νηθνλνκηθή δηαρείξηζε ησλ πξνγξακκάησλ (Βι. Chr. Karaitidi, From Interreg to European Territorial Cooperation, Θεζζαινλίθε 21 επηεκβξίνπ 2006). 20 Καηά ηελ πξνγξακκαηηθή πεξίνδν 2000-2006, ίζρπε ν θαλφλαο λ+2 γηα ηελ πινπνίεζε πξνγξακκάησλ ζπλεξγαζίαο. 21 Καηά ηελ πεξίνδν 2000-2006, ε πεξηβαιινληηθή δηάζηαζε εμεηαδφηαλ ζε επίπεδν κεκνλσκέλνπ έξγνπ. (Μπαθφπνπινο Η., Θεζκηθφ πιαίζην ησλ πξνγξακκάησλ ηνπ ηφρνπ 3 2007-2013, νκηιία ζηελ εκεξίδα Γεκφζηα Γηαβνχιεπζε Διιάδα Ηηαιία 2007-2013, Αζήλα, 25/1/2007). 28

2.3 Interreg A - Γηαζπλνξηαθά ζπλεξγαζέα Οη παξακεζφξηεο πεξηνρέο, θαζ φιε ηελ πνξεία ηεο Δπξψπεο, έθεξαλ ηα ζεκάδηα ηεο ηζηνξίαο ηεο: παξαδνζηαθά απνθνκκέλεο απφ ηα αζηηθά θέληξα θαη, ζπρλά, επίθεληξν εδαθηθψλ δηελϋμεσλ. Καζψο νη πεξηθέξεηεο πνπ βξίζθνληαη ηφζν ζηα εμσηεξηθά φζν θαη ζηα εζσηεξηθά ζχλνξα ηεο ΔΔ αληηπξνζσπεχνπλ ζεκαληηθφ πνζνζηφ ηεο έθηαζεο θαη ηνπ πιεζπζκνχ (39,4%) ηεο Έλσζεο, ε αλάπηπμή ηνπο ζπληζηά πξνυπφζεζε ηεο επξσπατθήο νινθιήξσζεο θαη ζπλνρήο. ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί, παξνπζηάδνληαη βαζηθά θνηλσληθν-νηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ παξακεζφξησλ πεξηνρψλ ηεο ΔΔ, ηα νπνία δίλνπλ κηα ζαθή εηθφλα ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζήο ηνπο. πλνξηαθϋο (παξακεζφξηεο) πεξηθϋξεηεο ΔζσηεξηθΪ ζχλνξα ΔμσηεξηθΪ ζχλνξα πλνιηθφο πιεζπζκφο (2004, ζε ρηι.) 193,134 172,5 44,538 Πνζνζηφ πιεζπζκνχ (2004, ΔΔ-27=100) Μέζε εηήζηα κεηαβνιή πιεζπζκνχ (1995-2004) θ.θ. ΑΔΠ ζε ΜΑΑ (2004, ΔΔ-27=100) Μεηαβνιή θ.θ. ΑΔΠ ζε ΜΑΑ (1995-2004) 39,4% 35,2% 9,1 1,75% 1,79% 0,58% 87,8% 91,1% 63,3% 0,5 0,2 1,8 Πνζνζηφ αλεξγίαο (2005) 9% 8,9% 10,8% Μεηαβνιή πνζνζηνχ αλεξγίαο (2000-2005) -0,6% -0,4% -2,1% Πέλαθαο 6: Κνηλσληθν-νηθνλνκηθΪ ζηνηρεέα ησλ παξακεζφξησλ πεξηνρψλ ΔΔ-27 Πεγή: Commission Staff Working Document, accompanying the Green Paper on Territorial Cohesion, October 2008 (Ηδία επεμεξγαζία) Οη πεξηνρέο ησλ εζσηεξηθψλ ζπλφξσλ ζηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ-15 έρνπλ σθειεζεί απφ ηελ πνιπεηή πνιηηηθή ζπλνρήο γηα ηε βειηίσζε ηεο δηαζπλνξηαθήο 29

ζπλεξγαζίαο, δελ ηζρχεη φκσο ην ίδην γηα ηηο παξακεζφξηεο πεξηνρέο ησλ λέσλ θξαηψλ κειψλ (ηδίσο ζηα εμσηεξηθϊ ζχλνξα ηεο ΔΔ-27), νη νπνίεο αθελφο πζηεξνχλ σο πξνο ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ην θ.θ. ΑΔΠ, αθεηέξνπ κεηξνχλ ιίγα ρξφληα ζπκκεηνρήο ζε πξνγξάκκαηα ζπλεξγαζίαο. Δπηβαξπληηθά ιεηηνπξγεί θαη ε γεηηλίαζε ηεο ΔΔ κε πεξηνρέο πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ ηδηαηηέξσο ρακειφ θ.θ. ΑΔΠ θαη πςειφ ξπζκφ πιεζπζκηαθήο αχμεζεο, δεκηνπξγψληαο ηζρπξέο πηέζεηο γηα κεηαλάζηεπζε. Ζ δηαζπλνξηαθή ζπλεξγαζία απνζθνπεί νπζηαζηηθά ζηελ άκβιπλζε ηνπ «θαηλνκϋλνπ ηνπ θξαγκνχ» 22. Γηα ην ζθνπφ απηφ, ζην πιαίζην ηνπ ηφρνπ 3 (2007-2013), ρξεζηκνπνηνχληαη απφ θνηλνχ ζπκθσλεζείζεο δηαζπλνξηαθέο αλαιχζεηο θαη ζηξαηεγηθέο αληηκεηψπηζεο, πνπ πινπνηνχληαη κέζσ 52 δηαζπλνξηαθψλ πξνγξακκάησλ. ΑζηηθΫο πεξηνρϋο ΔζσηεξηθΪ ζχλνξα ΔμσηεξηθΪ ζχλνξα Πνζνζηφ (%) πιεζπζκνχ πνπ θαηνηθεέ ζε απφζηαζε >30 απφ ην πιεζηϋζηεξν λνζνθνκεέν Πνζνζηφ (%) πιεζπζκνχ πνπ θαηνηθεέ ζε απφζηαζε >60 απφ ην πιεζηϋζηεξν παλεπηζηεκηαθφ έδξπκα 2,6 14,0 23,2 0,8 9,9 23,2 πλνιηθφο αξηζκφο θαζεκεξηλψλ αεξνπνξηθψλ πηάζεσλ, εληφο νδηθάο απφζηαζεο 90 (2006) 1.059 568 106 Πέλαθαο 7: Κνηλσληθν-νηθνλνκηθΪ ζηνηρεέα ησλ παξακεζφξησλ πεξηνρψλ ΔΔ-27 Πεγή: Commission Staff Working Document, accompanying the Green Paper on Territorial Cohesion, October 2008 (Ηδία επεμεξγαζία) 22 Σν «θαηλφκελν ηνπ θξαγκνχ», ήηνη ε άξζε ησλ εκπνδίσλ κεηαμχ ησλ εζληθψλ ζπλφξσλ θαη ε θαζηέξσζε ζπλεξγεηψλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε θνηλψλ πξνβιεκάησλ κε ηελ εμεχξεζε θνηλψλ ιχζεσλ. Ζ ζπλεξγαζία είλαη ηδηαίηεξα αλαγθαία γηα ηηο δξαζηεξηφηεηεο πεξηνξηζκέλεο εκβέιεηαο νη νπνίεο θαη επεξεάδνληαη πεξηζζφηεξν απφ ην "θαηλφκελν (π.ρ. ε πεξίπησζε ησλ ΜΜΔ). (Γλσκνδφηεζε ηεο Δπξσπατθήο Οηθνλνκηθήο θαη Κνηλσληθήο Δπηηξνπήο κε ζέκα "Δπξσπεξηθέξεηεο", 2007/C 256/23) 30

ΥΪξηεο 1: ΓηαζπλνξηαθΫο αληζφηεηεο, φζνλ αθνξϊ ην θ.θ. ΑΔΠ (2007) Πεγή:«Cross-Border Cooperation»: Cross-Thematic Study of INTERREG and ESPON activities 31

ΥΪξηεο 2: IVA - Γηαζπλνξηαθά πλεξγαζέα (2007-2013) (Πεγή: http://www.eurosite.org) 32

2.4 Interreg B - Γηαθξαηηθά ζπλεξγαζέα Ζ έγθξηζε ηνπ ρεδίνπ Αλάπηπμεο ηνπ Κνηλνηηθνχ Υψξνπ (ΑΚΥ) 23, ην 1999, απνηέιεζε ην έλαπζκα γηα ζεκαληηθέο πξσηνβνπιίεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ ε εγθαηλίαζε ησλ πξνγξακκάησλ δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο, ζην πιαίζην ηεο ΚΠ INTERREG (2000-2006). Ζ δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία, επξχηεξεο θιίκαθαο απφ ηε δηαζπλνξηαθή, αλαπηχζζεη ηε ζπλεξγαζία ζε επίπεδν «δσλψλ», ήηνη πεξηθεξεηψλ πνπ εθηείλνληαη ζε πεξηζζφηεξεο απφ κία ρψξεο 24. Ζ δηεπξπκέλε απηή κνξθή ζπλεξγαζίαο επηηξέπεη ηελ αλάπηπμε κηαο θνηλήο πξνζέγγηζεο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ζηξαηεγηθψλ ζεκάησλ, φπσο νη δηάδξνκνη επηθνηλσλίαο (ππνδνκέο κεηαθνξψλ, ηειεπηθνηλσληψλ, δίθηπα, θ.α.), ε δηαρείξηζε θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ (π.ρ. πιεκκχξεο), νη δηεζλείο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη νη εξεπλεηηθέο δηαζπλδέζεηο, αιιά θαη ε αλάπηπμε βηψζηκσλ αγνξψλ. Σα πξνγξάκκαηα πξνζδίδνπλ κηα λέα, απηή επξσπατθή δηάζηαζε ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, κε πξνζδνθψκελν απνηέιεζκα ηελ απφ θνηλνχ ζέζε πξνηεξαηνηήησλ θαη κηα ζπληνληζκέλε ζηξαηεγηθή αληηκεηψπηζε. 23 Σν ΑΚΥ απνηειεί λνκηθά κε δεζκεπηηθφ έγγξαθν ην νπνίν παξέρεη έλα πιαίζην πνιηηηθήο γηα ηηο πνιηηηθέο κε ρσξηθέο επηπηψζεηο πνπ έρνπλ σο γλψκνλα ηνπο ηνκείο ζε ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ, εζληθφ θαη επξσπατθφ επίπεδν (Φήθηζκα ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηε ρσξνηαμία θαη ην ρέδην αλάπηπμεο ηνπ θνηλνηηθνχ ρψξνπ [C 226, 20.07.1998]). 24 Θαιάζζηεο πεξηθέξεηεο: Βαιηηθή Θάιαζζα, Υψξνο ησλ Άιπεσλ, Βφξεηα Θάιαζζα, Μεζφγεηνο, Αηιαληηθφο Υψξνο, θαζψο θαη κεγάιεο ρεξζαίεο πεξηθέξεηεο φπσο ε Βνξεηνδπηηθή Δπξψπε ή ε Ννηηναλαηνιηθή Δπξψπε 33

ΥΪξηεο 3: IVB - Γηαθξαηηθά πλεξγαζέα (2007-2013) (Πεγή: http://www.eurosite.org) 34

2.5 Interreg Γ - Γηαπεξηθεξεηαθά ζπλεξγαζέα ε αληίζεζε κε ηελ πξνεγνχκελε πξνγξακκαηηθή πεξίνδν 25, ε δηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία ηεο πεξηφδνπ 2007-2013 πινπνηείηαη απφ έλα εληαίν πξφγξακκα ζε παλεπξσπατθφ επίπεδν, θαιχπηνληαο ηα 27 θξάηε κέιε ηεο ΔΔ αιιά θαη ηηο Ννξβεγία θαη Διβεηία. ην πιαίζην απηφ, νηθνδνκεί δέθηπα γηα ηελ αλάπηπμε νξζψλ πξαθηηθψλ θαη ηε δηεπθφιπλζε δηϊδνζεο ηεο ηερλνγλσζίαο θαη εκπεηξίαο πνπ απνθνκίδεηαη απφ ηα επηηπρεκέλα έξγα, ψζηε λα επσθειεζνχλ φιεο νη θνηλνηηθέο πεξηθέξεηεο. εκαληηθφ κέξνο απηνχ ηνπ ζθέινπο είλαη ε πξσηνβνπιία «ΠεξηθΫξεηεο γηα ηελ νηθνλνκηθά αιιαγά» (ΠΟΑ), ε νπνία πξνρσξά πέξα απφ ηελ απιή αληαιιαγή νξζψλ ηδεψλ. ηφρνο είλαη ε αμηνπνέεζε ηεο ηερλνγλσζέαο, θαη ηδίσο ησλ λέσλ ηδεψλ, κε έκθαζε ζηε δηαζχλδεζε κε πξνγξάκκαηα εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο αιιά θαη κε πξνγξάκκαηα ησλ ζηφρσλ 1 θαη 2 (χγθιηζε Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε) πξνθεηκέλνπ νη ηδέεο λα κεηαθξαζηνχλ ζε επελδχζεηο. Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ππνζηεξέδεη ηελ πξσηνβνπιία ΠΟΑ, παξέρνληαο εκπεηξνγλσκνζχλε επί εμεηδηθεπκέλσλ ζεκάησλ θαη ζεκάησλ πνιηηηθήο γηα επίζπεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ (έξγα «ηαρεέαο πινπνέεζεο» 26 - fast track) ζε ηνκείο φπσο ε θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο ή ε δηαρείξηζε ησλ ζαιάζζησλ πφξσλ. 25 Σν πξφγξακκα IIIC ήηαλ ρσξηζκέλν ζε ηέζζεξηο δηνηθεηηθέο πεξηθέξεηεο (δψλεο): βφξεηα, λφηηα, δπηηθή, αλαηνιηθή. 26 Βι. Κεθάιαην 5. 35

ΥΪξηεο 4: IVC - Γηαπεξηθεξεηαθά πλεξγαζέα (2007-2013) (Πεγή: http://www.eurosite.org) 36

IVA IVB IVC Γηαζπλνξηαθά ζπλεξγαζέα Γηαθξαηηθά ζπλεξγαζέα Γηαπεξηθεξεηαθά ζπλεξγαζέα Σηόρνο Κεληξηθφο άμνλαο είλαη ε ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ παξακεζνξέσλ πεξηνρψλ, αιιά θαη ε νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ελνπνίεζε ζηηο πεξηπηψζεηο κεγάισλ δηαζπλνξηαθψλ αληζνηάησλ. Γηεπξπκέλε ζπλεξγαζία (επξχηεξεο θιίκαθαο απφ ηε δηαζπλνξηαθή) γηα ηε πξναγσγή νινθιεξσκέλεο εδαθηθήο αλάπηπμεο ζε ζχλζεηα ζϋκαηα ζηξαηεγηθήο ζεκαζίαο 27. Γέθηπα αλάπηπμεο νξζψλ πξαθηηθψλ θαη δηεπθφιπλζε ηεο δηάδνζεο εκπεηξηψλ «θαιψλ πξαθηηθψλ», γηα ηελ επίηεπμε θνηλψλ ιχζεσλ. Πξνϋπνινγηζκόο 6,4 δηζ. επξψ (73,56%) 1,83 δηζ. επξψ (21,03%) 405 εθ. (5,11%) Πξνγξάκκαηα 52 πξνγξάκκαηα 28 o o δηκεξή ή πνιπκεξή εζσηεξηθά ή εμσηεξηθά ζχλνξα 13 πξνγξάκκαηα 29, νξγαλσκέλα ζε ηζάξηζκεο δψλεο (επξείεο δηαθξαηηθέο πεξηθέξεηεο) 1 πξφγξακκα: IVC Τνκείο πξνηεξαηόηεηαο Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ, ηνπξηζκφο, πνιηηηζκφο, δηαζπλνξηαθφ εκπφξην Πξνζηαζία θαη θνηλή δηαρείξηζε ηνπ Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηα Βειηίσζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο (κέζα κεηαθνξάο, θιπ.) Ύδαηα (πδάηηλνη πφξνη, πνηάκηα, ιίκλεο, ζάιαζζα) θαη δηαρείξηζε παξάθηησλ πεξηνρψλ Πξνζβαζηκφηεηα, ζπκπεξηιακβαλνκέλ σλ ησλ ηειεπηθνηλσληψλ θαη ηδίσο ηεο νινθιήξσζεο δηθηχσλ Πξνζηαζία απφ θηλδχλνπο: πξφιεςε, Γηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία εζηηαδφκελε ζηελ θαηλνηνκία & ηελ νηθνλνκία ηεο γλψζεο Αληαιιαγή εκπεηξηψλ, κεηαθνξά θαη δηάδνζε βέιηηζησλ πξαθηηθψλ Μειέηεο, ζπιινγή δεδνκέλσλ, παξαθνινχζεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ 27 Π.ρ. δηάδξνκνη επηθνηλσλίαο, δηαρείξηζε πιεκκπξψλ, δηεζλείο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη εξεπλεηηθέο δηαζπλδέζεηο, αλάπηπμε βηψζηκσλ θαη αεηθφξσλ αγνξψλ. ε θάζε πξφγξακκα, νη εηαίξνη πξέπεη λα πξνέξρνληαη απφ 3 ρψξεο, θαη ειάρηζηνλ. 28 Οη εηαίξνη πξέπεη λα πξνέξρνληαη απφ 2 ηνπιάρηζηνλ ρψξεο 29 Βφξεηα Θάιαζζα, Βαιηηθή, Βφξεηεο πεξηθεξεηαθέο πεξηνρέο, Μεζφγεηνο, Υψξνο ησλ Άιπεσλ, Ννηηνδπηηθή Δπξψπε, Ννηηναλαηνιηθή Δπξψπε, Κεληξηθή Δπξψπε, Αηιαληηθφο Υψξνο, Μαδέξα- Αδφξεο-Καλάξηνη λήζνη, Ρευληφλ, Καξατβηθή, Ηλδηθφο σθεαλφο 37

IVA IVB IVC Γηαζπλνξηαθά ζπλεξγαζέα Γηαθξαηηθά ζπλεξγαζέα Γηαπεξηθεξεηαθά ζπλεξγαζέα Γίθηπν πιεξνθφξεζεο θαη επηθνηλσλίαο Ύδαηα, δηαρείξηζε απνβιήησλ θαη ζπζηεκάησλ ελέξγεηαο Τγεία, πνιηηηζκφο θαη ππνδνκέο εθπαίδεπζεο Καηλνηνκία, Αεηθφξνο αλάπηπμε, θ.α. ζαιάζζηα αζθάιεηα, πιεκκχξεο, κφιπλζε πδάησλ, ππξθαγηέο, πεξηβάιινλ, ελέξγεηα Καηλνηνκία, Δ&ΣΑ θαη Γίθηπα (ηδίσο, δίθηπα παλεπηζηεκίσλ, εξεπλεηηθά ηδξχκαηα, ΜΜΔ) Αεηθφξνο αζηηθή αλάπηπμε, ηδίσο πνιπθεληξηθή. ηάζεσλ ηεο Κνηλφηεηαο Επηιέμηκεο πεξηνρέο 30 Οη πεξηθέξεηεο ΝUTS 3 ηεο Κνηλφηεηαο θαηά κήθνο φισλ ησλ εζσηεξηθψλ θαη νξηζκέλσλ εμσηεξηθψλ ρεξζαίσλ ζπλφξσλ Όιεο νη πεξηθέξεηεο ΝUTS 3 ηεο Κνηλφηεηαο θαηά κήθνο ησλ ζαιάζζησλ ζπλφξσλ πνπ ρσξίδνληαη, θαηά θαλφλα, απφ κέγηζηε απφζηαζε 150 ρικ. Σν ζχλνιν ησλ πεξηθεξεηψλ ηεο Δ.Δ. θαιχπηεηαη απφ θάπνηα απφ ηηο 13 δηαθξαηηθέο δψλεο ζπλεξγαζίαο Tν ζχλνιν ηεο θνηλνηηθήο επηθξάηεηαο θαη πεξηνρέο ηεο Ννξβεγίαο θαη ηεο Διβεηίαο. Πέλαθαο 8: πλνπηηθά παξνπζέαζε ησλ ηξηψλ αμφλσλ εδαθηθάο ζπλεξγαζέαο (2007-2013) 30 Ζ Απφθαζε 2006/769 ηεο Δπηηξνπήο (φπσο ηξνπνπνηήζεθε απφ ηελ Απφθαζε 2007/190/ΔΚ) δεκνζηεχεη θαηάινγν ησλ επηιέμηκσλ πεξηθεξεηψλ γηα ηα ζθέιε IVA θαη IVB. 38

Πξνϋπνινγηζκόο Γνπξδνπιίδε Επδνμία «Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) 2.6 ΔηδηθΪ πξνγξϊκκαηα Παξάιιεια, ζπλερίδνληαη ηξία πξνγξάκκαηα δηθηχσλ δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο, πνπ μεθίλεζαλ, πηινηηθά, ηελ πξνεγνχκελε πξνγξακκαηηθή πεξίνδν: URBACT II INTERACT II ESPON Σηόρνο Γηαθξαηηθέο αληαιιαγέο κε ζηφρν ηελ νινθιεξσκέλε αζηηθή αλάπηπμε Πιεξνθφξεζε γηα ηελ επξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία Παξαηήξεζε ηνπ ρσξηθνχ ζρεδηαζκνχ ζηελ επξσπατθή επηθξάηεηα Πξνηεξαηόηεηεο 1. Πφιεηο, κνρινί αλάπηπμεο θαη απαζρφιεζεο 2. Διθπζηηθέο θαη ζπλεθηηθέο πφιεηο 3. Σερληθή βνήζεηα 1. Αλάπηπμε θαη παξνρή ππεξεζηψλ 2. Σερληθή βνήζεηα 1. Δθαξκνζκέλε έξεπλα 2. ηνρεπκέλε αλάιπζε 3. Δπηζηεκνληθή πιαηθφξκα 4. Κεθαιαηνπνίεζε 5. Σερληθή βνήζεηα Σπλνιηθή ρξεκαηνδόηεζε 67.817.875 40.039.426 45.378.012 Κνηλνηηθή ζπκκεηνρή (ΕΤΠΑ) 53.319.170 34.033.512 34.033.512 Δηαρεηξηζηηθή Αξρή Γαιιηθφ Τπνπξγείν Πνιενδνκηθήο Πνιηηηθήο Απηφλνκε Πεξηθέξεηα ηεο Μπξαηηζιάβα (ινβαθία) Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ θαη Υσξηθήο Αλάπηπμεο ηνπ Λνπμεκβνχξγνπ Επηιέμηκεο πεξηνρέο 27 θξάηε κέιε ηεο ΔΔ, Ννξβεγία θαη Διβεηία 27 θξάηε κέιε ηεο ΔΔ, Ννξβεγία, Διβεηία θαη γεηηνληθά θξάηε 27 θξάηε κέιε ηεο ΔΔ, Ηζιαλδία, Ληρηελζηάηλ, Ννξβεγία θαη Διβεηία Πέλαθαο 9: ΔηδηθΪ πξνγξϊκκαηα εδαθηθάο ζπλεξγαζέαο 2007-2013 Ζ ηθαλνπνηεηηθή πνξεία ησλ αλσηέξσ πξνγξακκάησλ θαη ε πςειή πξνζηηζέκελε αμία ησλ απνηειεζκάησλ ηνπο γηα ην κέιινλ ζπλέβαιαλ ζηελ ελίζρπζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπο γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013. 39

ύγθξηζε εηδηθώλ πξνγξακκάηωλ Γ θαη Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηόδνπ 60.000.000 50.000.000 40.000.000 30.000.000 20.000.000 10.000.000 0 URBACT 18.031.417 53.319.170 ESPON 17.500.000 34.033.512 INTERACT 25.000.000 34.033.512 2007-2013 2000-2006 ΓξΪθεκα 7: Υξεκαηνδφηεζε εηδηθψλ πξνγξακκϊησλ Γ θαη Γ πξνγξακκαηηθάο πεξηφδνπ Πεγή: Ηδία επεμεξγαζία νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ απφ ηα αληίζηνηρα πξνγξακκαηηθά έγγξαθα 2.6.1 URBACT Σν πξφγξακκα URBACT δεκηνπξγήζεθε απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή θαη 14 θξάηε κέιε γηα ηελ αλάπηπμε ηεο δηαθξαηηθήο αληαιιαγάο εκπεηξηψλ κεηαμχ ησλ πφιεσλ πνπ ζπκκεηείραλ ζηα πξνγξάκκαηα URBAN I θαη II, κε ζθνπφ ηελ αλάδεημε θαη δηϊρπζε ηεο γλψζεο ζε φιεο ηηο επξσπατθέο πφιεηο. Σν URBACT I (2002-2006) θάιππηε 230 πφιεηο, εθ ησλ νπνίσλ ην έλα ηξίην απφ ηα λέα θξάηε κέιε. Απνηέιεζκα ηνπ πξνγξάκκαηνο ήηαλ ε δεκηνπξγία θαη ππνζηήξημε 20 ζεκαηηθψλ δηθηχσλ θαη 8 νκϊδσλ εξγαζέαο, κε αληηθείκελν δεηήκαηα πνπ άπηνληαη ηεο απνθαηάζηαζεο αζηηθψλ θέληξσλ, ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο, ηεο ηζαγέλεηαο θαη ηεο λενιαίαο. Σν URBACT II, ην νπνίν εγθξίζεθε ζηηο 2 Οθησβξίνπ 2007, δηαζέηεη επξχηεξε πξνζέγγηζε ζε ζχγθξηζε κε ην URBACT I. Δίλαη αλνηρηφ ζε φιεο ηηο πφιεηο ηεο ΔΔ, ηεο Ννξβεγίαο θαη ηεο Διβεηίαο, θαζψο επίζεο ζε πεξηθεξεηαθέο αξρέο θαη παλεπηζηεκηαθά ηδξχκαηα. Οη πξνηεξαηφηεηεο 31 ηνπ ζπλάδνπλ κε ηνπο ζηφρνπο Ληζζαβφλαο θαη ΓθΫηεκπνξγθ θαη ηε λέα πξσηνβνπιίαο ΠΟΑ 32. 31 Πξνηεξαηφηεηα 1: Πφιεηο, κνρινέ αλϊπηπμεο θαη απαζρφιεζεο Πξναγσγή ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο Τπνζηήξημε ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηεο νηθνλνκίαο ηεο γλψζεο 40

Πξνηεξαηφηεηεο Κνηλνηηθά ζπκκεηνρά (ΔΣΠΑ) Δζληθά ζπκκεηνρά (ελδεηθηηθά θαηαλνκά) Κεληξηθά Σνπηθά Ηδη σηη θά πλνιηθά ρξεκαηνδφηεζε Πνζνζηφ ζπγρξεκαηνδφ ηεζεο 1. Πόιεηο, κνρινί αλάπηπμεο θαη απαζρόιεζεο 2. Ειθπζηηθέο θαη ζπλεθηηθέο πόιεηο 23.462.849 (44%) 26.657.170 (50%) 1.238.299 4.181.845 0 1.311.128 5.142.980 0 28.882.993 (42,59%) 33.111.278 (48,82%) 80%: Δηαίξνη απφ Πεξηθέξεηεο εληφο ηνπ ζηφρνπ χγθιηζεο 70%: Δηαίξνη απφ πεξηθέξεηεο εθηφο ηνπ ζηφρνπ χγθιηζεο 3. Τερληθή βνήζεηα 3.199.151 (6%) 2.624.453 0 0 5.823.604 (8,59%) 50%: Δηαίξνη απφ Ννξβεγία θαη Διβεηία ΣΥΝΟΛΟ 53.319.170 5.173.880 9.324.825 0 67.817.875 Πέλαθαο 10: Υξεκαηνδνηηθά θαηαλνκά URBACT II (Πεγή: Operational Programme URBACT II - Ηδία επεμεξγαζία) Απαζρφιεζε θαη αλζξψπηλν θεθάιαην Πξνηεξαηφηεηα 2: ΔιθπζηηθΫο θαη ζπλεθηηθϋο πφιεηο Οινθιεξσκέλε αλάπηπμε κεηνλεθηηθψλ πεξηνρψλ θαη απεηινχκελσλ πεξηνρψλ Κνηλσληθή ελζσκάησζε Αζηηθφ πεξηβάιινλ 32 «Πεξηθέξεηεο γηα ηελ Οηθνλνκηθή Αιιαγή» 41

2.6.2 INTERACT Σν πξφγξακκα INTERACT (INTERREG Animation, Cooperation and Transfer) απεπζχλεηαη ζηνπο νξγαληζκνχο θαη ηνπο θνξείο πνπ είλαη ππεχζπλνη γηα ηε δηαρείξηζε θαη ηελ πινπνίεζε πξνγξακκάησλ ηνπ ηφρνπ 3, παξέρνληαο ζηάξημε θαη θαζνδάγεζε ζε φιν ηνλ θχθιν δσήο ηνπ πξνγξάκκαηνο κε ζηφρν ηελ πξναγσγή ηεο ρξεζηάο δηαθπβϋξλεζεο. Σν πξφγξακκα δεκηνπξγεί θαη εδξαηψλεη έλα πιαέζην αληαιιαγψλ γηα ηελ ακνηβαία κάζεζε θαη κεηαθνξά ηερλνγλσζίαο κεηαμχ πξνγξακκάησλ θαη ζθειψλ. Πξνηεξαηφηεηεο Κνηλνηηθά ζπκκεηνρά (ΔΣΠΑ) Δζληθά ζπκκεηνρά (ελδεηθηηθά θαηαλνκά) Γεκφζηα Ηδησηηθά πλνιηθά ρξεκαηνδφηεζε Πνζνζηφ ζπγρξεκαηνδφηεζεο 1. Αλάπηπμε παξνρή ππεξεζηώλ θαη 31.991.501 5.645.559 0 37.637.060 85% 2. Τερληθή βνήζεηα 2.042.011 360.355 0 2.402.366 85% ΤΝΟΛΟ 34.033.512 6.005.914 0 40.039.426 85% Πέλαθαο 11: Υξεκαηνδνηηθά θαηαλνκά INTERACT II (2007-2013) Πεγή: Operational Programme INTERACT II (Ηδία επεμεξγαζία) ην πιαίζην ηνπ INTERACT Η αλαπηχρζεθε επξχ θάζκα πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ 33 ηα νπνία ζα πξνζαξκνζηνχλ ζην λέν πξφγξακκα. Οη ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο 34 ηεο ΔΔ γηα ηελ Γ πεξίνδν πξνγξακκαηηζκνχ αλαγλσξίδνπλ ηελ νπζηαζηηθή ζεκαζία ηεο νξζάο δηαθπβϋξλεζεο, ζε φια ηα επίπεδα, γηα ηελ επηηπρεκέλε εθαξκνγή ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο, εληζρχνληαο ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ INTERACT II (2007-2013) 35. Βάζεη ησλ ήδε δνθηκαζκέλσλ, αιιά θαη νξηζκέλσλ θαηλνηφκσλ 36 εξγαιείσλ 33 Σα βαζηθά θιαζηθά εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηεί ην INTERACT αλαθέξνληαη ζε ζεκηλάξηα, δηαζθέςεηο, ζπκβνπιεπηηθέο ππεξεζίεο, εγρεηξίδηα, βάζεηο δεδνκέλσλ, θηι 34 ΑΠΟΦΑΖ ΣΟΤ ΤΜΒΟΤΛΗΟΤ ηεο 6εο Οθησβξίνπ 2006 γηα ηηο ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηε ζπλνρή (2006/702/ΔΚ) 35 βι. Γξάθεκα 7 42

επηθνηλσλίαο ηεο ηξέρνπζαο πεξηφδνπ, ην πξφγξακκα αλακέλεηαη λα δηεπθνιχλεη θαη λα απινπνηήζεη ηελ θαζεκεξηλή δηαρεέξηζε ησλ πξνγξακκάησλ επξσπατθήο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο. 2.6.3 ESPON Σν πξφγξακκα «Δπξσπατθφ Γέθηπν Παξαηάξεζεο Υσξηθνχ ρεδηαζκνχ» (European Spatial Planning Observation Network ESPON) εγθαηληάζηεθε ην 2002, κε αληηθείκελν ηε κειϋηε ηεο ρσξηθάο δπλακηθάο ζηελ επξσπατθή επηθξάηεηα. Ζ έκθαζε δφζεθε ζηηο εδαθηθέο δνκέο, ηάζεηο θαη πξννπηηθέο θαη ζηνλ αληίθηππν ηεο πνιηηηθήο ηεο ΔΔ ζηελ επηθξάηεηά ηεο. Πξνθεηκέλνπ λα ζπιιερζνχλ δεδνκέλα θαη ηεθκεξησκέλεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο πνηθίιεο ζπλζήθεο αλά ηελ Δπξψπε, ην ESPON Η (2002-2006) δηεμήγαγε 34 έξγα εθαξκνζκϋλεο Ϋξεπλαο κέζσ δηαθξαηηθψλ νκάδσλ έξγνπ. Σα πνξέζκαηα ηνπ ESPON ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζε Ϋγγξαθα πνιηηηθάο, ηδίσο ζε επξσπατθφ επίπεδν, θαη εθαξκφδνληαη ζε νινέλα κεγαιχηεξν βαζκφ ζε εζληθέο θαη πεξηθεξεηαθέο αλαπηπμηαθέο ζηξαηεγηθέο, αιιά θαη θαηά ηε δηεμαγσγή δξαζηεξηνηήησλ δηαθξαηηθήο θαη δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο. Αλαγλσξίδεηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν ε άπνςε φηη νη αλαπηπμηαθέο πξσηνβνπιίεο γηα ηηο πεξηθέξεηεο, ηηο πφιεηο, θαη ηηο επξχηεξεο εδαθηθέο νληφηεηεο πξέπεη λα εκπεξηέρνπλ κηα επξσπατθή πξννπηηθή. Σν πξφγξακκα ESPON 2013, πνπ ηέζεθε ζε εθαξκνγή ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2008, ζα δηαζθαιίζεη ηε ζπλέρεηα κε ην παιαηφηεξν ESPON, εηζάγνληαο παξάιιεια θαηλνηφκεο πξνζεγγίζεηο γηα ηελ εδξαίσζε ελφο επξσπατθνχ δηθηχνπ παξαηήξεζεο ηεο ρσξηθήο αλάπηπμεο θαη ζπλνρήο. Ζ δηαδηθαζία απηή ζα επλνήζεη ηελ αμηνπνίεζε ηνπ «εδαθηθνχ θεθαιαένπ» θαη ηνπ ππν-ρξεζηκνπνηνχκελνπ δπλακηθνχ, ζπκβάιινληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ ζηελ ελίζρπζε ηεο επξσπατθήο αληαγσληζηηθφηεηαο, ηεο επξσπατθήο εδαθηθήο ζπλνρήο θαη ζπλεξγαζίαο. 36 Νένο ηζηφηνπνο (my.interact-eu.net) κε δηαδξαζηηθά ζηνηρεία (απηφκαηε ελεκέξσζε επαθήο, εχθνιε εγγξαθή ζε INTERACT events, δηαηχπσζε ζρνιίσλ θαη πξνηάζεσλ) E-learning, γηα ηε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθήο δηαρείξηζεο INTERACT Newsflash (λέν ελεκεξσηηθή επηζηνιή) 43

Πξνηεξαηφηεηεο Κνηλνηηθά ζπκκεηνρά (ΔΣΠΑ) Δζληθά ζπκκεηνρά (ελδεηθηηθά θαηαλνκά) Γεκφζηα Ηδησηηθά πλνιηθά ρξεκαηνδφηεζε 37 Πνζνζηφ ζπγρξεκαηνδφ ηεζεο 1. Εθαξκνζκέλε έξεπλα 2. Σηνρεπκέλε αλάιπζε 3. Επηζηεκνληθή πιαηθόξκα 4. Κεθαιαηνπνίεζε 5. Τερληθή βνήζεηα 17.317.512 1.924.000 0 19.241.512 90% 5.229.000 1.307.250 0 6.536.250 80% 5.225.500 922.500 0 6.148.000 85% 4.356.000 1.158.100 0 5.514.100 79% 1.905.500 6.032.650 0 7.938.150 24% ΤΝΟΛΟ 34.033.512 11.344.500 0 45.378.012 75% Πέλαθαο 12: Υξεκαηνδνηηθά θαηαλνκά ESPON 2013 Πεγή: Operational Programme ESPON 2013 (Ηδία επεμεξγαζία) 37 Γε ζπκπεξηιακβάλεηαη ε επηπξφζζεηε ζπλεηζθνξά ησλ εθηφο ΔΔ ζπκκεηερφλησλ θξαηψλ (Διβεηία, Ννξβεγία, Ηζιαλδία, Λίρηελζηατλ), ε νπνία ηζνχηαη κε 1,8 εθ. («New Projects and Stakeholder Involvement Perspectives of the ESPON 2013 Programme», Peter Mehlbye, OPEN DAYS 2008, Bruxelles). 44

3 Κνηλφ ζχζηεκα δηαρεέξηζεο 45

Κξίζηκνο άμνλαο ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο, θαηά ηελ Γ πεξίνδν πξνγξακκαηηζκνχ, είλαη ε έκθαζε ζηελ θνηλή δηαρείξηζε ησλ πξνγξακκάησλ, ηφζν ζε ζεζκηθφ φζν θαη ζε ρξεκαηνδνηηθφ επίπεδν. Ζ δηαρείξηζε ζεσξείηαη «θνηλά», θαηά ηελ έλλνηα φηη έλα κφλν φξγαλν είλαη αξκφδην γηα ηε δηαρείξηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο, εθπξνζσπψληαο ηνπο άιινπο εηαίξνπο, βάζεη ζχκβαζεο ππνγεγξακκέλεο απφ φινπο ηνπο ελδηαθεξφκελνπο. Οη «θνηλέο» δνκέο δελ απνηεινχληαη απαξαηηήησο απφ εθπξνζψπνπο φισλ ησλ ζπκκεηερφλησλ ρσξψλ, ε επηινγά, εληνχηνηο, ησλ κειψλ ηνπο επηβάιιεηαη λα είλαη απφ θνηλνχ. Ζ άζθεζε ησλ δηαρεηξηζηηθψλ αξκνδηνηήησλ απφ κία εληαία αξρή, παξφηη δε ζηεξείηαη ζεκείσλ ακθηζβήηεζεο (απνπζία εγγπήζεσλ γηα ηζφηηκε ζπκκεηνρή φισλ ησλ εηαίξσλ, θίλδπλνο αλεπαξθνχο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ κε ηνπο άιινπο εηαίξνπο, θ.α.) κπνξεί λα εληζρχζεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο ζπλεξγαζίαο. Ζ πξνζηηζϋκελε αμέα ηεο θνηλήο δηαρείξηζεο αλαθέξεηαη θπξίσο ζηα εμήο ζεκεία: Δλίζρπζε ηεο δηαρεηξηζηηθήο δηαθϊλεηαο Πεξηνξηζκφο θηλδχλνπ πνιππινθφηεηαο θαη δηαθνξψλ ζηελ αληίιεςε θαη δηαρείξηζε 38 ΔπηηΪρπλζε ηεο πινπνίεζεο ησλ έξγσλ Απνθπγή επηθαιχςεσλ θαη δεκηνπξγία νηθνλνκηψλ θιέκαθαο 39 Απηνλνκέα θαη ζρεηηθή αλεμαξηεζία απφ εζληθνχο θαη πεξηθεξεηαθνχο εηαίξνπο 40 Δλίζρπζε ηεο δηαζπλνξηαθήο νινθιάξσζεο θαη ηεο επαθφινπζεο αέζζεζεο «αλάθεηλ» ζε κηα επξχηεξε δηαζπλνξηαθή πεξηνρή. Οη λέεο ξπζκίζεηο ηεο Γ πεξηφδνπ πξνγξακκαηηζκνχ αθνξνχλ πξσηίζησο ζηε λνκηθή θαηνρχξσζε δνκψλ θαη εξγαιείσλ πνπ ήηαλ δπλαηφ λα ιεηηνπξγήζνπλ θαη θαηά ηελ πεξίνδν 2000-2006. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη ε έλλνηα ηεο θνηλάο 38 Π.ρ. δηαθνξεηηθέο εξκελείεο γηα ηνπο θαλφλεο επηιεμηκφηεηαο ή ην ξφιν ηεο ΚΣΓ 39 Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα είλαη ε απνθπγή πνιιαπιψλ ζέζεσλ απαζρφιεζεο - ζε φιεο ηηο δηαρεηξηζηηθέο δνκέο - γηα ηε ίδηα εξγαζία, ν πεξηνξηζκφο ηαμηδησηηθψλ δαπαλψλ, θηι. 40 Οθείινπλ, εληνχηνηο, λα βξίζθνληαη ζε ζπλερή επηθνηλσλία θαη αιιειεπίδξαζε, ψζηε είλαη ζε ζέζε λα ιάβνπλ ππφςε θαη λα ελζσκαηψζνπλ ηηο εζληθέο θαη πεξηθεξεηαθέο ηδηαηηεξφηεηεο. 46

Γηαρεηξηζηηθάο Αξράο 41 αιιά θαη ε αξρή ηνπ θχξηνπ δηθαηνχρνπ ( lead partner), παξφηη πξνυπήξραλ σο επηινγή, αλαθέξνληαη ξεηά, γηα πξψηε θνξά, ζηνλ Καλνληζκφ 1080/2006. Άιιεο λέεο ξπζκίζεηο, σζηφζν (γηα παξάδεηγκα, νη Δπξσπατθνέ Όκηινη Δδαθηθάο πλεξγαζέαο), πξνζθέξνπλ ηε δπλαηφηεηα θαζνξηζηηθήο βειηίσζεο ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο, δίλνληαο, θαη νπζία, λϋα πλνή ζηελ εδαθηθή ζπλεξγαζία. Σα ζέκαηα απηά αλαπηχζζνληαη ζηηο επφκελεο ζειίδεο. Ζ δηαρείξηζε ησλ πξνγξακκάησλ INTERREG III ήηαλ, ζε κεγάιν βαζκφ, απνθεληξσκέλε 42 θαη αζθνχληαλ, ζπλήζσο, απφ εζληθέο ή πεξηθεξεηαθέο δεκφζηεο αξρέο. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην γεγνλφο φηη κφιηο 10 εθ ησλ 62 πξνγξακκάησλ IIIA δηέζεηαλ θνηλφ φξγαλν ζην ξφιν ηεο ΓΑ ή ηεο ΚΣΓ 43. πλεπεία απηνχ, παξαηεξνχληαλ ζπρλά πξνβιήκαηα πνιππινθφηεηαο, δηαθάλεηαο θαη έιιεηςεο ζπληνληζκνχ ζηελ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ. 41 Καλνληζκφο 1080/2006 (άξζξν 14, παξ.1): «Σα θξάηε κέιε πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα νξίδνπλ κία δηαρεηξηζηηθή αξρή, κία αξρή πηζηνπνίεζεο θαη κία αξρή ειέγρνπ. Ύζηεξα απφ δηαβνπιεχζεηο κε ηα θξάηε κέιε πνπ εθπξνζσπνχληαη ζηελ πεξηνρή ηνπ πξνγξάκκαηνο, ε δηαρεηξηζηηθή αξρή ζπγθξνηεί θνηλή ηερληθή γξακκαηεία. Ζ γξακκαηεία απηή επηθνπξεί ηε δηαρεηξηζηηθή αξρή θαη ηελ επηηξνπή παξαθνινχζεζεο θαη, αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε, ηελ αξρή ειέγρνπ ζηελ εθηέιεζε ησλ αληίζηνηρσλ θαζεθφλησλ ηνπο.» (Καλνληζκφο 1080/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη πκβνπιίνπ γηα ην ΔΣΠΑ, άξζξν 20, παξ. 1 & 2). Καλνληζκφο 1080/2006 (άξζξν 20, παξ.1): «Γηα θάζε πξάμε, κεηαμχ ησλ δηθαηνχρσλ νξίδεηαη έλαο θχξηνο δηθαηνχρνο.» 42 Δίηε νη αξκνδηφηεηεο ησλ δνκψλ δηαρείξηζεο (ΓΑ, ΚΣΓ, θηι.) αζθνχληαλ απφ πνιπάξηζκεο αξρέο (ζε κία ή παξαπάλσ ζπκκεηέρνπζεο ρψξεο), είηε ε αξκφδηα αξρή αλέζεηε κέξνο ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο ζε ελδηάκεζνπο θνξείο εγθαηεζηεκέλνπο ζε άιιεο ρψξεο. 43 AEBR - Study: Towards a new Community legal instrument facilitating public-law-based transeuropean cooperation among territorial authorities in the European Union Summary paper, May 2004 47

Φύζε ΓΑ θαη ΚΣΓ ζηα πξνγξάκκαηα INTERREG IIIA Γηαζπλνξηαθή ηδηωηηθή δνκή 4,7% 1,6% Γηαζπλνξηαθή δεκόζηα δνκή 9,4% 4,7% Δζληθή ηδηωηηθή αξρή (π.ρ. ηξάπεδεο) 0% 12,5% ΚΣΓ ΓΑ Πεξηθεξεηαθή ή ηνπηθή δεκόζηα αξρή 46,8% 60,9% Δζληθή δεκόζηα αξρή 26,6% 32,8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% ΓξΪθεκα 8: Ννκηθά θχζε ΓΑ θαη ΚΣΓ πξνγξακκϊησλ δηαζπλνξηαθάο ζπλεξγαζέαο (2000-2006) Πεγή: INTERACT Seminar on the European Grouping of Territorial Cooperation: EGTC for European Territorial Cooperation programme and project management, Vienna, 26-27 November 2007 Με ηελ έλαξμε ηεο ηξέρνπζαο πεξηφδνπ πξνγξακκαηηζκνχ, αλαγλσξίδεηαη ξεηά ε αλάγθε ίδξπζεο θνηλψλ δνκψλ αλαθνξηθά κε ηε δηαρείξηζε, ηελ παξαθνινχζεζε θαη ηνλ έιεγρν ησλ πξνγξακκάησλ εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο. Ο Καλνληζκφο 1080/2006 γηα ην ΔΣΠΑ νξίδεη ζαθψο ηηο αλσηέξσ δνκέο θαη ηηο αξκνδηφηεηέο ηνπο, φπσο παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά ζηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί (γηα ηελ αλαιπηηθή πεξηγξαθή ησλ αξκνδηνηήησλ, βι. Παξάξηεκα). ΓΟΜΔ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ 3 νπ ηφρνπ Κνηλά Δπηηξνπά Παξαθνινχζεζεο Αλψηαην φξγαλν κε επξεία ζπκκεηνρή απφ εζληθέο θαη ηνπηθέο αξρέο, ε Δπηηξνπή Παξαθνινχζεζεο είλαη ππεχζπλε γηα ην ζπληνληζκφ θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ηνπ πξνγξάκκαηνο, έρνληαο θαη ηε δπλαηφηεηα επηινγήο έξγσλ. Κνηλά Γηαρεηξηζηηθά Αξρά Έρεη επνπηηθφ θαη ζπληνληζηηθφ ξφιν. Οη αξκνδηφηεηεο αθνξνχλ θπξίσο ηελ νξζή νηθνλνκηθή δηαρείξηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ησλ έξγσλ, ηελ εμαζθάιηζε ηεο αμηνιφγεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ηελ ππνβνιή ησλ εηήζησλ εθζέζεσλ θαη θάζε 48

ζρεηηθνχ εγγξάθνπ ζηελ Δπηηξνπή Παξαθνινχζεζεο. Γηελεξγεί πξσηνβάζκην έιεγρν, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ πξνιεπηηθνχ (control), αιιά ν νπζηαζηηθφο έιεγρνο θπζηθνχ θαη νηθνλνκηθνχ αληηθεηκέλνπ (audit) αλαηίζεηαη ζε επίζεκα ειεγθηηθά φξγαλα 44. Κνηλά Σερληθά Γξακκαηεέα Απνηειεί ηε κνλαδηθή πνπ δελ πξνβιέπεηαη γηα πξνγξάκκαηα ησλ ηφρσλ 1 θαη 2. Ζ Κνηλή Σερληθή Γξακκαηεία ζπγθξνηείηαη κε πξσηνβνπιία ηεο δηαρεηξηζηηθήο αξρήο, κεηά απφ δηαβνπιεχζεηο κε ηα ελδηαθεξφκελα θξάηε κέιε, θαη εδξεχεη πιεζίνλ απηήο. Δπηθνπξεί ηε δηαρεηξηζηηθή αξρή, ηελ επηηξνπή παξαθνινχζεζεο θαη, θαηά πεξίπησζε, ηελ αξρή ειέγρνπ ζηελ εθηέιεζε ησλ αληίζηνηρσλ θαζεθφλησλ ηνπο, εληνχηνηο, ν θαλνληζκφο 1080/2006 δελ θαζηζηά απφιπηα ζαθή ηε ζρέζε θαη ζπλεξγαζία ηεο ΚΣΓ κε ηηο άιιεο δνκέο δηαρείξηζεο. Αξρά ΔιΫγρνπ Δδξεχεη ζην θξάηνο κέινο ηεο δηαρεηξηζηηθήο αξρήο θαη είλαη ππεχζπλε γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο θαιήο ιεηηνπξγίαο ησλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο θαη ειέγρνπ. Αξρά Πηζηνπνέεζεο (πξψελ Αξρή Πιεξσκήο) Δίλαη ππεχζπλε γηα ηελ πηζηνπνίεζε ησλ δαπαλψλ, ηηο αηηήζεηο πιεξσκήο θαη ηελ εθηακίεπζε ησλ πφξσλ. Λακβάλεη ηηο πιεξσκέο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη απφ ηελ Δπηηξνπή θαη, θαηά θαλφλα, πξαγκαηνπνηεί ηηο πιεξσκέο ζηνλ θχξην δηθαηνχρν. Πέλαθαο 13: ΓνκΫο δηαρεέξηζεο ηφρνπ 3 (2007-2013) (Πξνζαξκνγή ζηνηρείσλ απφ Inforegio) χκθσλα κε ηελ αξρά ηνπ lead partner 45, κεηαμχ ησλ δηθαηνχρσλ νξίδεηαη έλαο θχξηνο δηθαηνχρνο (ά βαζηθφο εηαέξνο), ππεχζπλνο γηα ηελ πινπνίεζε νιφθιεξεο ηεο πξάμεο, δηαζθαιίδνληαο φηη: ε ρξεκαηνδφηεζε κεηαθέξεηαη ζηνπο επηκέξνπο δηθαηνχρνπο θαη 44 Καλνληζκφο 1080/2006, άξζξν 14 παξ. 2 45 Βι. Chr. Karaitidi, From Interreg to European Territorial Cooperation, Θεζζαινλίθε 21 επηεκβξίνπ 2006). 49

νη δαπάλεο πνπ πξαγκαηνπνίεζαλ νη δηθαηνχρνη αθνξνχλ ζηνπο πξνζπκθσλεκέλνπο ζθνπνχο Ζ έλλνηα ηνπ θχξηνπ δηθαηνχρνπ δελ πξνβιέπεηαη ξεηά ζην ζεζκηθφ πιαίζην ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ θαη θαηά ζπλέπεηα ε εθαξκνγή ηνπ ήηαλ πξναηξεηηθή. Ο Καλνληζκφο 1080/2006 46 αλαθέξεηαη ξεηά ζηελ αξρή ηνπ lead partner θαη ε Δπηηξνπή αλαγλσξίδεη ηελ πξνζηηζϋκελε αμέα ηεο ζηα πξνγξάκκαηα εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο, θαζψο δηαζθαιίδεη αιεζηλή ζπλεξγαζία θαη απφ θνηλνχ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ, παξέρνληαο εγγπήζεηο γηα ηελ νξζή νηθνλνκηθή δηαρείξηζε ησλ πξνγξακκάησλ. 46 Καλνληζκφο 1080/2006 (άξζξν 20, παξ.1): «Γηα θάζε πξάμε, κεηαμχ ησλ δηθαηνχρσλ νξίδεηαη έλαο θχξηνο δηθαηνχρνο.» 50

3.1 Δπξσπατθφο Όκηινο Δδαθηθάο πλεξγαζέαο Παξά ηηο πνιιέο απφπεηξεο δηεπθφιπλζεο ηεο πινπνίεζεο ησλ πξνγξακκάησλ Interreg (Δπξσπατθφο Όκηινο Οηθνλνκηθνχ ζθνπνχ, Δπξσπεξηθέξεηεο 47, Κνηλφηεηεο εξγαζίαο, θηι.), έσο ην 2007 δελ ππήξμε θαλέλαο λνκηθφο κεραληζκφο θνηλνηηθήο εκβέιεηαο, ηθαλφο λα εθαξκνζηεί άκεζα ζε θάζε θξάηνο κέινο, ζην πιαίζην πξνγξακκάησλ ζπλεξγαζίαο 48. Με ηελ έλαξμε ηεο λέαο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή 49 παξέρεη έλα λϋν, ζεκαληηθφ κέζν εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο ζην ζχλνιν ηεο ΔΔ, πνπ δηέπεηαη απφ ηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία θαη φρη απφ ην δηεζλέο δίθαην. Ο θαλνληζκφο 1082/2006 γηα ηνλ Δπξσπατθφ Όκηιν Δδαθηθάο πλεξγαζέαο (ΔΟΔ) δίλεη γηα πξψηε θνξά ζπγθεθξηκέλν θαη νπζηαζηηθφ δηθαίσκα ίδξπζεο θνηλψλ δνκψλ δηαρείξηζεο, ζε ηνπηθέο, πεξηθεξεηαθέο θαη εζληθέο αξρέο δηαθνξεηηθψλ θξαηψλ. ε αληίζεζε κε ηηο δνκέο ζηηο νπνίεο ππάγνληαλ ηα πξνγξάκκαηα ζπλεξγαζίαο κέρξη ην 47 Οη Δπξσπεξηθέξεηεο (Euroregio, Euroregión, Europarregión, Gran Regiφn, Regio θιπ.) απνηεινχλ κόληκεο δνκέο δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ αξρψλ πνπ γεηηνλεχνπλ άκεζα θαη βξίζθνληαη θαηά κήθνο θνηλψλ εζληθψλ ζπλφξσλ. Γελ είλαη νχηε λέα δηνηθεηηθή αξρή νχηε λέν επίπεδν δηαθπβέξλεζεο, αιιά ζπληζηνχλ κηα νξηδφληηα πιαηθφξκα δηαζπλνξηαθψλ αληαιιαγψλ θαη ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ θπβεξλήζεσλ. Οη θνηλφηεηεο εξγαζίαο (working communities) απνηεινχλ ππνθαηεγνξία επξσπεξηθεξεηψλ, πνπ πεξηνξίδνπλ ηε δξάζε ηνπο ζε πνιχ ζπγθεθξηκέλνπο ηνκείο δξάζεηο. (Γλσκνδφηεζε ηεο Δπξσπατθήο Οηθνλνκηθήο θαη Κνηλσληθήο Δπηηξνπήο κε ζέκα "Δπξσπεξηθέξεηεο", 2007/C 256/23) Ζ βαζηθή ηεο δηαθνξά απφ ηνλ ΔΟΔ έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη ε Δπξσπαεξηθέξεηα δελ απνηειεί θαηεγνξία λνκηθνχ κέζνπ, αιιά κηα απιή επσλπκία. Μπνξεί λα ιεηηνπξγεί κε ή ρσξίο λνκηθή πξνζσπηθφηεηα, ζχκθσλα κε ηδησηηθφ ή δεκφζην δίθαην, ππφ δηάθνξεο λνκηθέο κνξθέο (έλσζε, δηαζπλνξηαθφ φξγαλν, θηι.). Ο φξνο Euroregion, θαηά ζπλέπεηα, δελ αληηζηνηρεί ζε ζπγθεθξηκέλν λνκηθφ κφξθσκα. Δμάιινπ, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα ζχζηαζεο ΔΟΔ κε ηελ νλνκαζία Euroregion ή κεηαηξνπή κηαο Euroregion ζε ΔΟΔ. (Frequently Asked Questions: EGTC, INTERACT - Updated on 17.06.2008) 48 ε νξηζκέλεο παξακεζφξηεο πεξηνρέο, ζπζηάζεθαλ λνκηθά πξφζσπα κέζσ δηκεξψλ ή ηξηκεξψλ ζπκθσληψλ, δπλάκεη ηεο Δπξσπατθήο χκβαζεο-πιαίζην γηα ηε δηαζπλνξηαθή ζπλεξγαζία ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο (Μαδξίηε, 1980), ρσξίο σζηφζν λα θαηαζηεί δπλαηή ε επίιπζε φισλ ησλ πξνβιεκάησλ ζπλεξγαζίαο πνπ αλέθππηαλ. ε πνιιέο άιιεο παξακεζφξηεο πεξηνρέο, ηδηαίηεξα ησλ λέσλ θξαηψλ κειψλ, δελ ππήξμαλ αλάινγεο ζπκβάζεηο. (Dirk Peters - λνκηθφο ζχκβνπινο ζηε λνκηθή κνλάδα ηεο Γεληθήο Γηεχζπλζεο Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο,, ζπλέληεπμε ζην Inforegio panorama, ηεχρνο 24, Γεθέκβξηνο 2007) 49 Ζ πξφηαζε γηα έλα λέν λνκηθφ κεραληζκφ επξσπατθήο ζπλεξγαζίαο θαηαηέζεθε απφ ηνλ επίηξνπν J. Barnier, ζην πιαίζην ηεο ηξίηεο έθζεζεο γηα ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή (2004). 51

2007, ν ΔΟΔ δηαζέηεη λνκηθά πξνζσπηθφηεηα, ε νπνία αθελφο παξέρεη ηελ επξχηεξε δπλαηή ηθαλφηεηα δηθαένπ ηεο ρψξαο εγθαηάζηαζήο αθεηέξνπ εληζρχεη ην θχξνο θαη ηε ζπλέρεηα ηεο ζπλεξγαζίαο. Κάζε ΔΟΔ απνζθνπεέ ζηε δηεπθφιπλζε θαη ηελ πξναγσγή ηεο δηαζπλνξηαθήο, δηαθξαηηθήο ή/θαη δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο θαη νη ιφγνη ζεζκνζϋηεζάο ηνπ αθνξνχλ θπξίσο ζηνλ πεξηνξηζκφ ησλ εκπνδίσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηα δηαθνξεηηθά λνκηθά θαη δηνηθεηηθά ζπζηήκαηα ησλ θξαηψλ κειψλ, εκπφδηα πνπ δελ αληηκεησπίζηεθαλ επαξθψο απφ ηνπο πξνεγνχκελνπο κεραληζκνχο ζπλεξγαζίαο. 3.1.1 ΒαζηθΪ ραξαθηεξηζηηθϊ ΔΟΔ Ο πίλαθαο ζπλνςίδεη ηα βαζηθά ζεκεία πνπ αθνξνχλ ηε ιεηηνπξγία ησλ ΔΟΔ, φπσο απηά πξνβιέπνληαη ζηνλ θαλνληζκφ 1082/2006. α) Καλνληζκφο 1082/2006 Ννκηθό πιαίζην β) Γηαηάμεηο ηεο ζχκβαζεο θαη ηνπ θαηαζηαηηθνχ πνπ κλεκνλεχνληαη ζηα άξζξα 8 θαη 9 ηνπ αλσηέξσ θαλνληζκνχ γ) Ζ λνκνζεζία ηνπ θξάηνπο κέινπο ζην νπνίν έρεη ηελ θαηαζηαηηθή ηνπ έδξα 50 ν ΔΟΔ (γηα ζέκαηα πνπ δελ εκπίπηνπλ ζην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ αλσηέξσ θαλνληζκνχ ή εκπίπηνπλ ζ' απηφλ κφλν ελ κέξεη) 51. Ζ πξνζθπγή ζηνλ ΔΟΔ είλαη πξναηξεηηθή, ελψ ε απφθαζε ίδξπζεο πξαγκαηνπνηείηαη κε πξσηνβνπιέα ησλ πξνηηζέκελσλ κειψλ ηνπ. Ίδξπζε Κάζε πξνηηζέκελν κέινο: α) γλσζηνπνηεί ζην θξάηνο κέινο, δπλάκεη ηνπ δηθαίνπ ηνπ νπνίνπ έρεη ζπζηαζεί, ηελ πξφζεζε ζπκκεηνρήο ηνπ ζηνλ ΔΟΔ, θαη β) ηνπ απνζηέιιεη αληίγξαθν ηεο πξνηεηλφκελεο ζχκβαζεο 52 θαη ηνπ 50 Ζ θαηαζηαηηθά Ϋδξα βξίζθεηαη ζε έλα απφ ηα ζπκκεηέρνληα θξάηε, εληνχηνηο, δε βξίζθεηαη απαξαηηήησο εληφο ηεο πεξηνρήο ζπλεξγαζίαο. 51 Δθφζνλ απαηηείηαη, ζην πιαίζην ηνπ θνηλνηηθνχ ή ηνπ δηεζλνχο ηδησηηθνχ δηθαίνπ, λα θαζνξηζηεί ην δίθαην πνπ δηέπεη ηηο πξάμεηο ελφο ΔΟΔ, ν ΔΟΔ αληηκεησπίδεηαη σο νληφηεηα ηνπ θξάηνπο κέινπο ζην νπνίν έρεη ηελ θαηαζηαηηθή ηνπ έδξα. Δθφζνλ θξάηνο κέινο πεξηιακβάλεη δηάθνξεο εδαθηθέο νληφηεηεο νη νπνίεο έρνπλ ηνπο δηθνχο ηνπο θαλφλεο εθαξκνζηένπ δηθαίνπ, ε κλεία ηνπ εθαξκνζηένπ δηθαίνπ, πεξηιακβάλεη ην δίθαην ησλ νληνηήησλ απηψλ, ιακβάλνληαο ππφςε ηε ζπληαγκαηηθή δνκή ηνπ νηθείνπ θξάηνπο κέινπο. 52

πξνηεηλφκελνπ θαηαζηαηηθνχ 53 πνπ εγθξίλνληαη νκνθψλσο απφ ηα κέιε ηνπ. Οη εζληθέο αξρέο έρνπλ πξνζεζκέα ηξηψλ κελψλ γηα λα εγθξίλνπλ ηε ζπκκεηνρή ηνπ πξνηηζέκελνπ κέινπο θαη ππνρξενχληαη λα αηηηνινγήζνπλ ηπρφλ απνξξηπηηθή απφθαζε. Σα θξάηε κέιε δε δχλαληαη, θαηά θαλφλα, λα απνξξίςνπλ ηελ αίηεζε ζπκκεηνρήο, εθηφο εάλ δελ πιεξνχληαη ζπγθεθξηκέλεο πξνυπνζέζεηο 54. Ο ΔΟΔ απνθηά λνκηθά πξνζσπηθφηεηα απφ ηελ εκεξνκελία θαηαρψξηζεο ή δεκνζίεπζεο, ηνπ θαηαζηαηηθνχ ηνπ. 55 52 Ζ ζχκβαζε ελφο ΔΟΔ δηεπθξηλίδεη (Καλνληζκφο 1082/2006 (άξζξν 8 παξάγξαθνο 2): α) ηελ επσλπκία θαη ηελ έδξα ηνπ (Ζ έδξα βξίζθεηαη ζε θξάηνο κέινο, βάζεη ηεο λνκνζεζίαο ηνπ νπνίνπ έρεη ζπζηαζεί ηνπιάρηζηνλ έλα απφ ηα κέιε ηνπ ΔΟΔ) β) ηελ έθηαζε ηνπ εδάθνπο άζθεζεο ησλ θαζεθφλησλ ηνπ γ) ην ζπγθεθξηκέλν ζηφρν θαη ηα θαζήθνληα ηνπ, ηε δηάξθεηα θαη ηηο πξνυπνζέζεηο ιχζεο ηνπ δ) ηνλ θαηάινγν κειψλ ε) ην εθαξκνζηέν δίθαην γηα ηελ εξκελεία θαη εθαξκνγή ηεο ζχκβαζεο (ήηνη ην δίθαην ηνπ θξάηνπο κέινπο ζην νπνίν ν ΔΟΔ έρεη ηελ θαηαζηαηηθή ηνπ έδξα). ζη) ηηο θαηάιιειεο ξπζκίζεηο γηα ηελ ακνηβαία αλαγλψξηζε, κεηαμχ άιισλ, ηνπ δεκνζηνλνκηθνχ ειέγρνπ, θαη δ) ηηο δηαδηθαζίεο ηξνπνπνίεζεο ηεο ζχκβαζεο 53 χκθσλα κε ηνλ Καλνληζκφ 1082/2006 (άξζξν 9 παξάγξαθνο 2), ην θαηαζηαηηθφ ελφο ΔΟΔ νθείιεη λα πεξηέρεη ηνπιάρηζηνλ - φιεο ηηο δηαηάμεηο ηεο ζχκβαζεο θαζψο θαη ηα αθφινπζα: α) ηηο δηαηάμεηο ιεηηνπξγίαο ησλ νξγάλσλ θαη ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ ΔΟΔ, θαζψο θαη ηνλ αξηζκφ εθπξνζψπσλ ησλ κειψλ ζηα αξκφδηα φξγαλα β) δηαδηθαζίεο ιήςεο απνθάζεσλ γ) γιψζζα ή γιψζζεο εξγαζίαο δ) ξπζκίζεηο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ ε) ξπζκίζεηο πνπ δηέπνπλ ηηο νηθνλνκηθέο ζπλεηζθνξέο ησλ κειψλ, ηνπο εθαξκνζηένπο ινγηζηηθνχο θαλφλεο θαη θαλφλεο πεξί πξνυπνινγηζκνχ ζη) ξπζκίζεηο γηα ηελ επζχλε ησλ κειψλ 54 Σν θξάηνο κέινο κπνξεί λα απνξξίςεη ηε ζπκκεηνρή ζε ΔΟΔ, κφλν εάλ θξίλεη φηη ε ζπκκεηνρή απηή δελ είλαη ζχκθσλε κε ηνλ παξφληα θαλνληζκφ, ή ην εζληθφ δίθαην, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ εμνπζηψλ θαη ησλ θαζεθφλησλ ηνπ πξνηηζεκέλνπ κέινπο, ή φηη ε ζπκκεηνρή απηή δελ δηθαηνινγείηαη γηα ιφγνπο δεκφζηνπ ζπκθέξνληνο ή δεκφζηαο πνιηηηθήο ηνπ ελ ιφγσ θξάηνπο κέινπο (Καλνληζκφο 1082/2006, άξζξν 4, παξ. 3). 55 Αλάινγα κε ην πνηα εκεξνκελία είλαη πξνγελέζηεξε (Καλνληζκφο 1082/2006, άξζξν5, παξ. 1). 53

Νένο κεραληζκφο ζπλεξγαζίαο, ν νπνίνο: Φύζε έρεη λνκηθά πξνζσπηθφηεηα θαηαξηίδεη εηήζην πξνυπνινγηζκφ θαη δηαζέηεη, ζε θάζε θξάηνο κέινο, ηελ επξχηεξε δπλαηή ηθαλφηεηα δηθαένπ πνπ αλαγλσξίδεηαη ζηα λνκηθά πξφζσπα απφ ηελ εζληθή λνκνζεζία ηνπ νηθείνπ θξάηνπο κέινπο - κπνξεί ηδίσο: λα απνθηά θαη λα δηαζέηεη θηλεηή θαη αθίλεηε πεξηνπζία λα απαζρνιεί πξνζσπηθφ θαη λα παξίζηαηαη ελψπηνλ δηθαζηεξίνπ. 1. εθαξκνγή πξνγξακκάησλ εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο ή 2. έξγσλ κε ζπγρξεκαηνδφηεζε ησλ δηαξζξσηηθψλ ηακείσλ θαη ηνπ Σακείνπ πλνρήο Αληηθείκελν 3. δηεμαγσγή άιισλ ζπγθεθξηκέλσλ δξάζεσλ 56 εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο κε ή 4. ρσξίο 57 νηθνλνκηθή ζπλεηζθνξά ηεο Κνηλφηεηαο Σα θαζήθνληα ελφο ΔΟΔ δελ κπνξνχλ λα αθνξνχλ ζηελ άζθεζε δεκφζηαο εμνπζέαο θαη αξκνδηνηήησλ πνπ απνζθνπνχλ ζηε δηαζθάιηζε ησλ γεληθψλ ζπκθεξφλησλ ηνπ θξάηνπο ή άιισλ δεκνζίσλ αξρψλ. 58 Σύλζεζε Απνηειείηαη απφ κϋιε ηα νπνία είλαη εγθαηεζηεκέλα ζην έδαθνο ηνπιάρηζηνλ δχν θξαηψλ κειψλ 59 θαη εκπίπηνπλ ζε κηα ή πεξηζζφηεξεο 60 απφ ηηο αθφινπζεο θαηεγνξίεο: α) θξάηε κέιε 56 Πξφθεηηαη γηα δξάζεηο κε απνθιεηζηηθή πξσηνβνπιία ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ησλ πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ αξρψλ ηνπο. ην πιαίζην απηφ, άιια θνηλνηηθά πξνγξάκκαηα φπσο ην 7ν πξφγξακκα-πιαίζην γηα ηελ έξεπλα θαη ηελ ηερλνινγηθή αλάπηπμε ή ην πξφγξακκα-πιαίζην γηα ηελ θαηλνηνκία θαη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα (ΠΚΑ) κπνξνχλ λα ζπγρξεκαηνδνηήζνπλ έξγα ζπλεξγαζίαο πνπ πξνηείλνληαη απφ θνξείο δχν θξαηψλ κειψλ. 57 Οη Δπξσπατθνί Όκηινη Δδαθηθήο πλεξγαζίαο ζα είλαη αλνηθηνί ζηελ εζληθή ρξεκαηνδφηεζε θαη ζα απνηεινχλ πξφζζεην κέζν γηα ηελ εθαξκνγή ζηξαηεγηθψλ φζνλ αθνξά ηηο εηαηξηθέο ζρέζεηο δεκφζηνπηδησηηθνχ ηνκέα (ΔΓΗΣ). 58 Αζηπλνκηθέο θαη θαλνληζηηθέο εμνπζίεο, δηθαηνζχλε θαη εμσηεξηθή πνιηηηθή (Καλνληζκφο 1082/2006, άξζξν 7, παξ. 4) 59 πλάγεηαη ε θαηά θαλφλα - αδπλακία ζπκκεηνρήο εθπξνζψπσλ ρσξψλ εθηφο ΔΔ. Γίλεηαη, εληνχηνηο, ε δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο ππφ πξνυπνζέζεηο (Καλνληζκφο 1082/2006, πξννίκην, ζεκείν 16): - εάλ ε ηξίηε ρψξα ζεζκνζεηήζεη αληίζηνηρεο ινγηθήο δηαρεηξηζηηθφ φξγαλν ή/θαη - κεηά απφ ππνγξαθή ζπκθσλίαο κε θξάηε κέιε, πνπ ζα επηηξέπνπλ ηε ζπκκεηνρή ζε ΔΟΔ. 60 Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε ζπλχπαξμε θξαηψλ κειψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ ή ηνπηθψλ αξρψλ ζηνλ ίδην λνκηθφ κεραληζκφ (ππαγφκελν ζε εζληθφ δίθαην) απνηειεί θαηλνηνκία ηνπ ΔΟΔ. 54

β) πεξηθεξεηαθέο αξρέο γ) ηνπηθέο αξρέο δ) νξγαληζκνί δεκνζίνπ δηθαίνπ 61 ε) ελψζεηο θνξέσλ, νη νπνίνη αλήθνπλ ζε κία ή πεξηζζφηεξεο απφ ηηο αλσηέξσ θαηεγνξίεο. Οξγαλωηηθή δνκή Ο ΔΟΔ δηαζέηεη, ηνπιάρηζηνλ, ηα αθφινπζα φξγαλα 62 : α) δηεπζπληή 63 β) ζπλέιεπζε, πνπ απνηειείηαη απφ εθπξνζψπνπο ησλ κειψλ ηνπ Πέλαθαο 14: χλνςε βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ΔΟΔ (Πεγή: Καλνληζκφο 1082/2006, ηδία επεμεξγαζία) Ζ ζχζηαζε ΔΟΔ απνηειεί ζαθή πνιηηηθά Ϋλδεημε ππέξ ηεο ζπλεξγαζίαο 64, θαη εθαξκνγή ησλ βαζηθψλ αξρψλ ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ. χκθσλα κε ηνλ θαλνληζκφ 1082/2006, ζεζκνζεηείηαη ε απφ θνηλνχ ίδξπζε δνκψλ ζπλεξγαζίαο κεηαμχ θνξέσλ δηαθνξεηηθψλ θξαηψλ κειψλ, κε ηελ ίδηα επθνιία πνπ ηδξχνληαη αληίζηνηρεο δνκέο κεηαμχ θνξέσλ ηνπ ίδηνπ θξάηνπο κέινπο. Ο θαλνληζκφο ζπλεπψο εκπεξηέρεη κηα δηάζηαζε «κε δηϊθξηζεο», θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ νινθιήξσζε ηνπ επξσπατθνχ νηθνδνκήκαηνο. 3.1.2 Πιενλεθηάκαηα θαη πεξηνξηζκνέ Παξά ηα εκθαλή πιενλεθηήκαηα ηνπ λένπ εξγαιείνπ, ε ζχζηαζή ηνπ δελ πξέπεη επ νπδελί λα επηδηψθεηαη κε θάζε θφζηνο. Σα κέιε ηνπ δε κεηαβηβάδνπλ αξκνδηφηεηεο ζηνλ ΔΟΔ, ηνπ αλαζέηνπλ απιψο ηελ άζθεζε ζπγθεθξηκέλσλ θαζεθφλησλ. Γηεπθξηλίδεηαη, άιισζηε, φηη ε νηθνλνκηθή επζχλε ησλ πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ 61 Ηζρχεη, θαηά ηελ έλλνηα ηνπ άξζξνπ 1 παξάγξαθνο 9 δεχηεξν εδάθην ηεο νδεγίαο 2004/18/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, ηεο 31εο Μαξηίνπ 2004, πεξί ζπληνληζκνχ ησλ δηαδηθαζηψλ ζχλαςεο δεκφζησλ ζπκβάζεσλ έξγσλ, πξνκεζεηψλ θαη ππεξεζηψλ. 62 Σν θαηαζηαηηθφ κπνξεί λα πξνβιέπεη πξφζζεηα φξγαλα κε ζαθψο θαζνξηζκέλεο αξκνδηφηεηεο Καλνληζκφο 1082/2006 (άξζξν 10, παξάγξαθνο 1). 63 Δθπξνζσπεί ηνλ ΔΟΔ θαη ελεξγεί γηα ινγαξηαζκφ ηνπ. (Καλνληζκφο 1082/2006, άξζξν 10 παξ. 2). 64 Απφζπαζκα απφ ηελ νκηιία ηεο επηηξφπνπ Danuta Hubner, ζην πιαίζην ηνπ ζπλεδξίνπ «Promoting EGTC», Βξπμέιιεο, 19/6/2008. 55

αξρψλ θαζψο θαη ησλ θξαηψλ κειψλ φζνλ αθνξά ηε δηαρείξηζε ησλ θνηλνηηθψλ ή ησλ εζληθψλ θνλδπιίσλ δελ επεξεάδεηαη απφ ηε ζχζηαζε ΔΟΔ 65. Γεδνκέλεο ηεο ζπρλά ρξνλνβφξαο δηαδηθαζίαο ίδξπζεο, αιιά θαη ηεο πςειήο νηθνλνκηθήο 66 - θαη φρη κφλν - δϋζκεπζεο ησλ εηαίξσλ, ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηα πξέπεη λα είλαη αλάινγα ηεο επέλδπζεο. Μία αλϊιπζε θφζηνπο νθϋινπο θξίλεηαη αλαγθαία, ήδε απφ ην ζηάδην πξνγξακκαηηζκνχ θαη αλάπηπμεο, πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζησζεί ε βησζηκφηεηα ηνπ ππφ ίδξπζε ΔΟΔ. Αθνινπζεί κηα ζχλνςε ησλ βαζηθψλ ζεηηθψλ πξννπηηθψλ πνπ ελέρεη ε εθαξκνγή ηνπ λένπ εξγαιείνπ, παξαζέηνληαο παξάιιεια θαη ηα ζεκεία ακθηζβήηεζήο ηνπ.. Ζ λνκηθά πξνζσπηθφηεηα δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνλ ΔΟΔ: είηε λα αζθεί αξκνδηφηεηεο Γηαρεηξηζηηθήο Αξρήο ελφο πξνγξάκκαηνο, εθπξνζσπψληαο ηα κέιε ηνπ 67 θαη θαζηζηψληαο πεξηηηή ηελ ππνγξαθή δηεζλνχο ζπκθσλίαο, είηε λα δξα σο θχξηνο δηθαηνχρνο (lead partner), αλαιακβάλνληαο ηελ πινπνίεζε ζπγθεθξηκέλσλ έξγσλ. Ζ λνκηθή πξνζσπηθφηεηα ηνπ νξγάλνπ απηνλνκεέ ηελ εδαθηθή ζπλεξγαζία απφ ηελ εθάζηνηε πνιηηηθά βνχιεζε, εληζρχνληαο ην θχξνο θαη ηε λνκηκφηεηα ηεο θαη δεκηνπξγψληαο ζηέξεα βάζε γηα καθξνπξφζεζκε, εληαία εδαθηθή αλάπηπμε. Η θηήζε λνκηθήο πξνζσπηθόηεηαο, εληνύηνηο, ζπρλά πξνϋπνζέηεη ζύλζεηεο θαη ρξνλνβόξεο δηαδηθαζίεο 68 ζύκθσλα κε ην εζληθό δίθαην ηνπ αληίζηνηρνπ θξάηνπο, γεγνλόο πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζεη θαζπζηεξήζεηο. 65 Καλνληζκφο 1080/2006, άξζξν 18 66 Ζ ζπκβνιή φισλ ησλ ζπκκεηερφλησλ κεξψλ ζηνλ πξνυπνινγηζκφ, παξφηη δελ επηβάιιεηαη, απνηειεί ηελ θαιχηεξε επηινγή, θαζφηη εμαζθαιίδεη ηελ ηζνηηκία κεηαμχ κειψλ. (Μειέηε ηεο Δπηηξνπήο ησλ Πεξηθεξεηψλ γηα ηνλ ΔΟΔ: The European Grouping of Territorial Cooperation EGTC by the Committee of the Regions, 2007) 67 Παξάιιεια, δίλεηαη ε δπλαηφηεηα θαη ζε έλα κεκνλσκέλν κέινο ηνπ λα αζθήζεη αξκνδηφηεηεο ηνπ ΔΟΔ εθ κέξνπο φισλ ησλ κειψλ ηνπ (Καλνληζκφο 1082/2006, άξζξν 7, παξ. 5). 68 χκθσλα κε ηνλ θαλνληζκφ 1082/2006 (άξζξν 5, παξ. 1), ν ΔΟΔ απνθηά λνκηθή πξνζσπηθφηεηα απφ ηελ εκεξνκελία ηεο θαηαρψξηζεο ή ηεο δεκνζίεπζεο, εάλ ε εκεξνκελία απηή είλαη πξνγελέζηεξε (ζχκθσλα κε ην εθαξκνζηέν εζληθφ δίθαην ηνπ θξάηνπο ζην νπνίν έρεη ηελ έδξα ηνπ).. Πηζαλψο, εάλ ε 56

Ο θαλνληζκφο 1082/2006 αληαπνθξίλεηαη ζηελ αλάγθε ελφο λνκηθνχ εξγαιείνπ κε θνηλνηηθή ζεζκηθή ηζρχ, παξέρνληαο κηα θνηλά λνκηθή βάζε ζπλεξγαζίαο γηα φια ηα θξάηε κέιε 69, πξνο φθεινο ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο δηαθάλεηαο. Παξόηη ν θαλνληζκόο ΕΟΕΣ έρεη άκεζε εθαξκνγή ζε όια ηα θξάηε κέιε 70, δεκηνπξγείηαη ην εμήο παξάδνμν: επηβάιιεηαη ε πηνζέηεζε ηεο αλαγθαίαο εζληθήο λνκνζεζίαο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ, πξηλ ηε δπλαηόηεηα ίδξπζεο ΕΟΕΣ. Ωο απνηέιεζκα, ε θαζπζηέξεζε πηνζέηεζεο ηνπ εζληθνύ λνκηθνύ πιαηζίνπ ελδέρεηαη λα θαζπζηεξήζεη ή λα απνηξέςεη ηελ ίδξπζε ΕΟΕΣ. Σην πιαίζην ιεηηνπξγίαο ελόο ΕΟΕΣ δελ απνθιείεηαη ε δπλαηόηεηα εθαξκνγήο θαη άιισλ λνκηθώλ πεγώλ 71 πέξαλ ηνπ Καλνληζκνύ 1082/2006, δελ απνζαθελίδεηαη, εληνύηνηο ε ηεξαξρία ησλ δηαθνξεηηθώλ λνκηθώλ ξπζκίζεσλ 72. Ο ΔΟΔ δε δεκηνπξγεί έλα επηπιένλ δηνηθεηηθφ επέπεδν, ελψ ν πεξηνξηζκέλνο αξηζκφο ππνρξεσηηθψλ νξγϊλσλ δηνέθεζεο 73 επηηξέπεη πςειφ επίπεδν επειημέαο 74 : ζε ζχλζεηεο πεξηπηψζεηο πνιχ-επίπεδεο δηαθπβέξλεζεο, δηεπθνιχλεη θαη εληζρχεη ηηο εηαηξηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ αξρψλ κε ηελ ΔΔ. Η εθαξκνγή ηνπ πιαηζίνπ ηνπ ΕΟΕΣ ζα κπνξνύζε λα νδεγήζεη ζε έλα ζύλζεην, θαη νξηζκέλεο θνξέο ακθηιεγόκελν, δηνξγαληθό εγρείξεκα, ζηηο πεξηπηώζεηο θπξίσο πεξηνρώλ πνπ ζηεξνύληαη παξάδνζεο ζπλεξγαζίαο θαη ιεηηνπξγίαο αληίζηνηρσλ νχησο ή άιισο - ππνρξεσηηθή δεκνζίεπζε ζηελ επίζεκε Δθεκεξίδα ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ απνηεινχζε ηε κφλε πξνυπφζεζε, ην πξφβιεκα ζα απνθεχγνληαλ. 69 Ηζρχεη θαη γηα ηα θξάηε πνπ έρνπλ ππνγξάςεη ηελ Δπξσπατθή χκβαζε-πιαίζην γηα ηε δηαζπλνξηαθή ζπλεξγαζία ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο (Μαδξίηε, 1980). 70 Όπσο θάζε θαλνληζκφο, ν 1082/2006 δελ απαηηεί θχξσζε, είλαη δεζκεπηηθφο θαη άκεζα εθαξκνζηένο ζε φια ηα θξάηε κέιε. Δληνχηνηο, γηα ηνπο θαλνληζκνχο πνπ αθνξνχλ ζηε ζχζηαζε λνκηθψλ πξνζψπσλ βάζεη ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ (π.ρ. γηα ηνλ Δπξσπατθφ Όκηιν Οηθνλνκηθνχ Δλδηαθέξνληνο, ηελ Δπξσπατθή πλεηαηξηζηηθή Δηαηξεία θαη ηελ Δπξσπατθή Δηαηξεία), απαηηείηαη ξεηά ε ζέζπηζε εζληθψλ θαλφλσλ εθαξκνγήο απφ ηα θξάηε κέιε. 71 Π.ρ. ζχκβαζε θαη θαηαζηαηηθφ ΔΟΔ, εζληθφ δίθαην ηνπ θξάηνπο, φπνπ ηδξχεηαη, θ.α. (Καλνληζκφο 1082/2006 - άξζξν 2) 72 Καλνληζκφο 1082/2006 (άξζξν 16): «Σα θξάηε κέιε ιακβάλνπλ ηα θαηάιιεια κέηξα γηα λα εμαζθαιίζνπλ ηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηνπ παξφληνο θαλνληζκνχ.» 73 Καλνληζκφο 1082/2006, άξζξν 10 74 Οη «κηθξνχ» κεγέζνπο ΔΟΔ ζα πεξηνξηζηνχλ ζηα απαξαίηεηα δηαρεηξηζηηθά φξγαλα, ελψ νη «κεγαιχηεξνπ» κεγέζνπο κπνξνχλ λα ζεζπίζνπλ επηπξφζζεηα. 57

δηνηθεηηθώλ δνκώλ (π.ρ. Euregio). Δπηηξέπεηαη ε ζπκκεηνρή θάζε νξγαληζκνχ, ππαγφκελνπ ζην δεκφζην δέθαην. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε ζπλχπαξμε θξαηψλ κειψλ 75 θαη πεξηθεξεηαθψλ ή ηνπηθψλ αξρψλ ζηνλ ίδην λνκηθφ κεραληζκφ ζπλεξγαζίαο απνηειεί θαηλνηνκία ηνπ ΔΟΔ. Η έγθξηζε ζπκκεηνρήο ελαπόθεηηαη ζην ελδηαθεξόκελν θξάηνο κέινο, κε θίλδπλν θαζπζηεξήζεσλ, ιόγσ αζάθεηαο πνπ δηαθξίλεη ηηο - ζρεηηθέο κε ηηο πξνζεζκίεο δηαηάμεηο. 76 Η εμάξηεζε απηή από εζληθνύο θνξείο δεκηνπξγεί έλαλ ηδηόηππν εθ ησλ πξνηέξσλ (ex ante) έιεγρν, θαηά ζπλέπεηα, ε Επηηξνπή νθείιεη λα επηδείμεη κεγάιε πξνζνρή ώζηε λα δηαζθαιηζηεί ε νξζή θαη απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηνπ θαλνληζκνύ 77. Γελ πξνβιέπεηαη ε ζπκκεηνρή ΝΠΗΓ, ζην πιαίζην δηαζθάιηζεο ηνπ δεκνζένπ ζπκθϋξνληνο 78 75 Ζ αξρηθή πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο δελ πξνέβιεπε φηη ηα θξάηε κέιε ζα κπνξνχζαλ λα γίλνπλ κέιε ελφο ΔΟΔ. Ζ ζπκκεηνρή ησλ θεληξηθψλ αξρψλ θξίζεθε, εληνχηνηο, απαξαίηεηε πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηνχλ αλαληηζηνηρίεο κεηαμχ αξκνδηνηήησλ ζηα θξάηε κέιε. Γηα παξάδεηγκα, θάπνηεο απφ ηηο αξκνδηφηεηεο ησλ γεξκαληθψλ νκφζπνλδσλ θξαηηδίσλ αληηζηνηρνχλ ζε αξκνδηφηεηεο ηεο θεληξηθήο θαη φρη ηεο πεξηθεξεηαθήο δηνίθεζεο ζηε Γαιιία. Ο παξάγνληαο απηφο είλαη αθφκε πην ηζρπξφο γηα ηα κηθξφηεξα θξάηε κέιε ρσξίο πεξηθεξεηαθφ επίπεδν δηνίθεζεο, φπνπ, εμ νξηζκνχ, ηέηνηνπ είδνπο αξκνδηφηεηεο αζθνχληαη ζε εζληθφ επίπεδν. (Dirk Peters - λνκηθφο ζχκβνπινο ζηε λνκηθή κνλάδα ηεο Γεληθήο Γηεχζπλζεο Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο,, ζπλέληεπμε ζην Inforegio panorama, ηεχρνο 24, Γεθέκβξηνο 2007) 76 Καλνληζκφο 1082/2006 (άξζξν 4, παξ. 3): «Σν θξάηνο κέινο, θαηϊ θαλφλα, ιακβάλεη ηελ απφθαζή ηνπ εληφο ηξηψλ κελψλ απφ ηελ εκεξνκελία παξαιαβήο παξαδεθηήο αίηεζεο» 77 Σν θξάηνο κέινο κπνξεί λα απνξξίςεη ηε ζπκκεηνρή ζε ΔΟΔ, κφλν εάλ θξίλεη φηη ε ζπκκεηνρή απηή δελ είλαη ζχκθσλε κε ηνλ παξφληα θαλνληζκφ, ή ην εζληθφ δίθαην, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ εμνπζηψλ θαη ησλ θαζεθφλησλ ηνπ πξνηηζεκέλνπ κέινπο, ή φηη ε ζπκκεηνρή απηή δελ δηθαηνινγείηαη γηα ιφγνπο δεκφζηνπ ζπκθέξνληνο ή δεκφζηαο πνιηηηθήο ηνπ ελ ιφγσ θξάηνπο κέινπο (Καλνληζκφο 1082/2006, άξζξν 4, παξ. 3). Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε αξρηθή πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο δελ πξνέβιεπε αληίζηνηρε δηαδηθαζία εθ ησλ πξνηέξσλ ειέγρνπ απφ ηηο εζληθέο θεληξηθέο αξρέο, σζηφζν δελ έγηλε απνδεθηή απφ ηα θξάηε κέιε. Αληηζέησο, θαηέζηε ζαθέο φηη ν θαλνληζκφο 1082/2006 ζην ζχλνιφ ηνπ ζα γηλφηαλ απνδεθηφο κφλν εάλ εθρσξείην ζηα θξάηε κέιε ε αξκνδηφηεηα άζθεζεο εθ ησλ πξνηέξσλ ειέγρσλ (Dirk Peters - λνκηθφο ζχκβνπινο ζηε λνκηθή κνλάδα ηεο Γεληθήο Γηεχζπλζεο Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο,, ζπλέληεπμε ζην Inforegio panorama, ηεχρνο 24, Γεθέκβξηνο 2007). 78 Καη εμαίξεζε, κπνξεί λα επηηξαπεί εάλ ηα ΝΠΗΓ πιεξνχλ ηηο πξνδηαγξαθέο ησλ ΝΠΓΓ: π.ρ. έλσζε ηδησηηθνχ δηθαίνπ πνπ ζπληίζεηαη απνθιεηζηηθά απφ δεκφζηα λνκηθά πξφζσπα θαη ρξεκαηνδνηείηαη απφ δεκφζηνπο πφξνπο (Καλνληζκφο 1082/2006, άξζξν 1, παξ. 1). 58

Η απαγόξεπζε απνηειεί ηαπηόρξνλα πεξηνξηζκό, θαζώο νη ηδησηηθνί θνξείο είλαη, ζπρλά, πεξηζζόηεξν επέιηθηνη, θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο ζηνηρείν γηα νξηζκέλα πξνγξάκκαηα. ηηο πεξηπηψζεηο πθηζηϊκελσλ κνξθψλ ζπλεξγαζίαο, ν ΔΟΔ δελ ηηο θαηαξγεί, αιιά απνηειεί κηα ελαιιαθηηθά επηινγή κε επηπιένλ πξνλφκηα (εληαίν πξνζσπηθφ, θνηλέο εξγαζηαθέο ζπλζήθεο θαη θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο, θηι.). Ο Καλνληζκόο δελ αλαθέξεηαη ιεπηνκεξώο ζηνπο όξνπο «ζπλύπαξμεο» ηνπ ΕΟΕΣ κε πθηζηάκελνπο κεραληζκνύο ζπλεξγαζίαο. Γχλαηαη λα θαιχςεη φιεο ηηο κνξθϋο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο, ελψ κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ θαη εθηφο ηνπ πιαηζίνπ ησλ Γηαζξσηηθψλ Σακεέσλ 79, αλαιακβάλνληαο δηαρεηξηζηηθφ ξφιν πξνγξακκάησλ ζπλεξγαζίαο ρξεκαηνδνηνχκελσλ απφ εζληθνχο δεκφζηνπο ή ηδησηηθνχο πφξνπο. Δεδνκέλνπ όηη ε ζπκκεηνρή ρωξώλ εθηόο ΕΕ πξνβιέπεηαη κόλν ππό απζηεξέο πξνϋπνζέζεηο 80, είλαη δύζθνιε ε επέθηαζε ηεο ιεηηνπξγίαο ΕΟΕΣ πέξαλ ησλ δηκεξώλ δηαζπλνξηαθώλ πξνγξακκάησλ κεηαμύ θξαηώλ κειώλ. Επηπξόζζεηα, ε ξεηή απαγόξεπζε άζθεζεο αξκνδηνηήησλ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο 81 από ΕΟΕΣ αλαθνξηθά κε ηελ αλάζεζε επηπξόζζεηωλ αξκνδηνηήηωλ ιεηηνπξγεί επηβαξπληηθά. Πέλαθαο 15: χλνςε βαζηθψλ πιενλεθηεκϊησλ θαη πεξηνξηζκψλ γηα ηε ζχζηαζε ΔΟΔ (Ηδία επεμεξγαζία ζηνηρείσλ, φπσο πξνέθπςαλ απφ ηε κειέηε πνιπάξηζκσλ πεγψλ) 79 Καλνληζκφο 1082/2006 (άξζξν 7, παξ. 3): «Ο ΔΟΔ κπνξεί λα δηεμάγεη άιιεο ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ κειψλ ηνπ» 80 Ζ ζπκκεηνρή ηξίησλ ρσξψλ επηηξέπεηαη κφλν εάλ αθελφο ε λνκνζεζία ηεο ελ ιφγσ ρψξαο αθεηέξνπ ε ππνγξαθείζα κε θξάηε κέιε ζπκθσλία ην επηηξέπεη (Καλνληζκφο 1082/2006, πξννίκην, ζεκείν 16) 81 «Σα θαζήθνληα ηνπ ΔΟΔ δελ κπνξνχλ λα ζρεηίδνληαη κε ηελ άζθεζε δεκφζηαο εμνπζίαο θαη αξκνδηνηήησλ πνπ απνζθνπνχλ ζηε δηαζθάιηζε ησλ γεληθψλ ζπκθεξφλησλ ηνπ θξάηνπο ή άιισλ δεκνζίσλ αξρψλ (αζηπλνκηθέο θαη θαλνληζηηθέο εμνπζίεο, δηθαηνζχλε, εμσηεξηθή πνιηηηθή).» - Καλνληζκφο 1082/2006 (άξζξν 7, παξ. 4) 59

3.1.3 πκπεξϊζκαηα Ζ πξνζεζκία πνπ έζεζε ν Καλνληζκφο ΔΟΔ γηα έγθξηζε εζληθήο λνκνζεζίαο πνπ ζα δηεπθνιχλεη ηελ εθαξκνγή ησλ ΔΟΔ έιεμε ηελ 1 ε Απγνχζηνπ 2007. Μέρξη ζήκεξα, εζληθέο δηαηάμεηο πνπ ζέηνπλ ζε ηζρχ ηνλ θαλνληζκφ έρνπλ εγθξηζεί απφ 13 θξάηε κέιε 82, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ε Διιάδα (Ν. 3613/2007), ελψ νη ππφινηπεο ρψξεο αλαθέξνπλ πξφνδν ζηε δηαδηθαζία έγθξηζεο. Ζ λνκηθή κνξθή πνπ νξίδεη ην θάζε θξάηνο δηαθνξνπνηείηαη (κε θεξδνζθνπηθή εηαηξεία, ΜΚΟ, ΝΠΓΓ, θ.α. - βι. Παξάξηεκα), κε απνηέιεζκα ηελ πξνβιεπφκελε ζχζηαζε ΔΟΔ ππφ πνιιέο δηαθνξεηηθέο κνξθέο. Τπνινγίδνληαη, εμάιινπ, πεξίπνπ 720 ελ δπλάκεη λνκηθέο θαηεγνξίεο ΔΟΔ (θαηά κέζν φξν, ζε θάζε θξάηνο κέινο), ήηνη 19.440 δπλαηέο λνκηθέο θαηεγνξίεο 83 ζην ζχλνιν ηνπ θνηλνηηθνχ εδάθνπο. Δίλαη νπζηψδεο λα θαζηεξσζεί θαη λα ιεηηνπξγήζεη απνηειεζκαηηθά έλαο ηθαλνπνηεηηθφο αξηζκφο ΔΟΔ, νη νπνίνη ζα απνθέξνπλ ζπγθεθξηκέλα απνηειέζκαηα θαη, ελδερνκέλσο, ζα απνηειέζνπλ παξάδεηγκα πξνο κίκεζε. Σξείο 84 ΔΟΔ έρνπλ ήδε θαηαζηεί ιεηηνπξγηθνί, ελψ γηα πνιινχο 85 έρεη αξρίζεη ε δηαδηθαζία ίδξπζεο. 82 Βνπιγαξία, Γαλία, Δζζνλία, Διιάδα, Ηζπαλία, Γαιιία, Ληζνπαλία, Οπγγαξία, Πνξηνγαιία, Ρνπκαλία, ινβαθία, ινβελία, Ζλσκέλν Βαζίιεην (Δλεκεξσηηθή επηζηνιή Inforregio, Ηνχιηνο 2008, αξηζκ. 170) 83 Ο ππνινγηζκφο απηφο έγηλε βάζεη θξηηεξίσλ πνπ αθνξνχλ: ην βαζκφ νκνηνγέλεηαο ησλ κειψλ (π.ρ. ζπκκεηνρή ή φρη εζληθψλ αξρψλ) ην εθαξκνδφκελν λνκηθφ πιαίζην (ΔΟΔ ππνθείκελνο ζε ηδησηηθφ ή δεκφζην δίθαην, πεξηνξηζκέλεο ή κε επζχλεο ησλ κειψλ ηνπ) ηνλ ηχπν ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ (ζπγρξεκαηνδνηνχκελα ή κε πξνγξάκκαηα, εθπξνζψπεζε ησλ κειψλ ηνπ ή απιφο ζπληνληζκφο ηεο ζπλεξγαζίαο, θηι.) (Μειέηε ηεο Δπηηξνπήο ησλ Πεξηθεξεηψλ γηα ηνλ ΔΟΔ: The European Grouping of Territorial Cooperation EGTC by the Committee of the Regions, 2007) 84 Γαιιία Βέιγην (πφιεηο Lille, Tournai, Kortrijk), Οπγγαξία ινβαθία (Πεξηθέξεηα Ister, Granum), Ηζπαλία Πνξηνγαιία (ζηα ζχλνξα Γαιηθίαο Norte) (Δλεκεξσηηθή επηζηνιή Inforregio, Ηνχιηνο 2008, αξηζκ. 170) 85 BE-DE-FR-LU Greater Region, ES-FR Hospital Cerdanya, DE-PL Eurodistrict Oderland-NadOdrze, IT-AT-HR (SI) Euroregion Villa Manin (INTERACT Handbook on the EGTC) 60

ΥΪξηεο 5: ΤηνζΫηεζε εζληθάο λνκνζεζέαο γηα ηνλ ΔΟΔ Πεγή: INTERACT Handbook on the European Grouping of Territorial Cooperation (EGTC), March 2008 Παξφηη ε ίδξπζε ΔΟΔ ραξαθηεξίδεηαη απφ επνίσλεο πξννπηηθέο, δελ απνηειεί παλάθεηα.. Γηαρξνληθά, εμειίρζεθε πιεζψξα λνκηθψλ εξγαιεέσλ γηα ηελ θνηλήο δηαρείξηζε πξνγξακκάησλ ζπλεξγαζίαο. Πνιπκεξείο ή δηκεξείο δηαθξαηηθέο ζπκθσλίεο (π.ρ. πκθσλία Benelux) γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο δηαζπλνξηαθήο πεξηθεξεηαθψλ ή/θαη ηνπηθψλ πκβάζεηο, ζπλζήθεο, ζπκθσλίεο θαη πξσηφθνιια, ζε δηκεξέο θαη ηξηκεξέο επίπεδν 61

πκθσλίεο ζε πεξηθεξεηαθφ ή ηνπηθφ επίπεδν, γηα ηελ ίδξπζε δηαζπλνξηαθψλ «θνηλνηήησλ εξγαζίαο» (π.ρ. Euroregion ή Euregio) Ννκηθά κέζα ζπλεξγαζίαο, βάζεη θνηλνηηθνχ (π.ρ. Δπξσπατθφο Όκηινο Οηθνλνκηθνχ θνπνχ 86 ) ή εζληθνχ λνκηθνχ πιαηζίνπ Δπηβάιιεηαη ε απνζαθήληζε ησλ εθάζηνηε αλαγθψλ θαη πξνζέζεσλ θαη ε ζπγθξηηηθή πξνζέγγηζε φισλ ησλ ελαιιαθηηθψλ επηινγψλ, ψζηε λα επηιεγεί ην θαηάιιειν εξγαιείν πινπνίεζεο, ζπκβαηφ κε ην επξχηεξν πιαίζην ηεο ζπλεξγαζίαο. Καηά θαλφλα, ε ζχζηαζε ΔΟΔ είλαη επθνιφηεξε θαη, ελδερνκέλσο, απνηειεζκαηηθφηεξε, ζε πεξηνρέο κε καθξά παξάδνζε εκπηζηνζχλεο θαη ζπλεξγαζίαο, αιιά θαη εκπεηξία θνηλψλ δηαρεηξηζηηθψλ δνκψλ 87. 3.1.4 Ο ΔΟΔ ζηελ ΔιιΪδα ην ειιεληθφ λνκηθφ πιαίζην, ν ΔΟΔ εηζάγεηαη κε ην Ν. 3613/2007 (άξζξν 22), ν νπνίνο ηξνπνπνηεί ην άξζξν 221 (ζην εμήο: «πκβάζεηο ζην πιαίζην αδειθνπνηήζεσλ - Δπξσπατθφο Όκηινο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο») ηνπ Ν. 3463/2006. 88 χκθσλα κε ηνλ αλσηέξσ λφκν, λνκηκνπνηείηαη ε ίδξπζε ΔΟΔ κε θαηαζηαηηθή έδξα ζηελ Διιάδα, σο αζηηθά εηαηξεέα κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηάξα 89, κέιε ησλ νπνίσλ δχλαληαη λα είλαη 90 ην Διιεληθφ Γεκφζην, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ Πεξηθεξεηψλ, νη ΟΣΑ (Γήκνη, Κνηλφηεηεο, Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο), νξγαληζκνί δεκνζίνπ 86 Ο Δπξσπατθφο Όκηινο Οηθνλνκηθνχ θνπνχ (European Economic Interest Grouping) απνηειεί θνηλνηηθφ λνκηθφ εξγαιείν, ζηφρνο ηνπ νπνίνπ είλαη ε δηεπθφιπλζε ή αλάπηπμε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ κειψλ ηνπ. Ηδξχεηαη απφ ηνπιάρηζηνλ δχν κέιε, ηα νπνία πξνέξρνληαη απφ δχν θξάηε κέιε θαη κπνξνχλ λα είλαη επηρεηξήζεηο, λνκηθά ή θπζηθά πξφζσπα. 87 Δλδεηθηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα ηεο γαιιν-βειγηθήο δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο, ( Erasing the Border: The French Belgian Territorial Cooperation, Inforegio panorama, ηεχρνο 24, Γεθέκβξηνο 2007) 88 Γηα ηελ θαιχηεξε εθαξκνγή ηνπ λφκνπ 3613/2007, εθδφζεθαλ θαη νη εμήο δηνηθεηηθέο πξάμεηο: Δγθχθιηνο ΤΠΔ 8045/2008, κε ζέκα: Καλνληζκφο 1082/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 5 εο Ηνπιίνπ 2006, «Δπξσπατθφο Όκηινο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο, (ΔΟΔ)» ΚΤΑ 36808/2008 γηα ηε Ρχζκηζε ζεκάησλ γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ Καλνληζκνχ (ΔΚ) 1082/2006 πεξί Δπξσπατθνχ Οκίινπ Δδαθηθήο πλεξγαζίαο 89 χκθσλα κε ηελ θείκελε λνκνζεζία θαη ηηο πξνβιέςεηο ηνπ Καλνληζκνχ ΔΟΔ (Ν. 3463/2006, άξζξν 221, παξ. 4 εδ. γ θαη ε ). Με απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Δζσηεξηθψλ, Δμσηεξηθψλ θαη Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ, ξπζκίδνληαη φια ηα δεηήκαηα πνπ είλαη αλαγθαία γηα ηελ εμαζθάιηζε θαη απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηνπ Καλνληζκνχ 1082/2006. 90 Καηφπηλ εγθξηηηθήο απφθαζεο ηνπ Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ, ηεο νπνίαο πξνεγείηαη ζχκθσλε γλψκε ηεο Δπηηξνπήο ηνπ άξζξνπ 22 ηνπ Ν. 3613/2007 (Ν. 3463/2006, άξζξν 221, παξ. 4 εδ. α θαη β ). 62

δηθαίνπ 91, θαζψο θαη ελψζεηο θνξέσλ κίαο ή πεξηζζνηέξσλ απφ ηηο αλσηέξσ θαηεγνξίεο, ΤθηζηΪκελεο ελψζεηο θνξέσλ, δίθηπα πφιεσλ θαη άιιεο κνξθέο ζπλεξγαζίαο κε νπνηαδήπνηε λνκηθή πξνζσπηθφηεηα, πνπ επηδηψθνπλ ζθνπνχο ζπλαθείο κε απηνχο ηνπ ΔΟΔ θαη έρνπλ σο θαηαζηαηηθή έδξα ζηελ Διιάδα, κπνξνχλ λα κεηαηξαπνχλ ζε ΔΟΔ 92, εθφζνλ πξνζαξκφζνπλ ην θαηαζηαηηθφ ηνπο πξνο ηηο ξπζκίζεηο ηνπ Καλνληζκνχ 1082/2006 θαη ηνπ άξζξνπ 221. Δπί ηνπ παξφληνο, δελ έρεη επηζήκσο εθδεισζεί πξφζεζε ζπκκεηνρήο ειιεληθψλ θνξέσλ ζε ΔΟΔ. Δληνχηνηο, κειεηάηαη ε ζπκκεηνρή ειιεληθψλ πεξηθεξεηψλ ζε λέν ΔΟΔ κε αξκνδηφηεηα θχξηνπ δηθαηνχρνπ (lead partner). 93 91 Καηά ηελ έλλνηα ηνπ β εδαθίνπ ηεο παξ. 9 ηνπ άξζξνπ 1 ηεο Οδεγίαο 2004/18/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 31 εο Μαξηίνπ 2004, πεξί ζπληνληζκνχ ησλ δηαδηθαζηψλ ζχλαςεο δεκφζησλ ζπκβάζεσλ έξγσλ, πξνκεζεηψλ θαη ππεξεζηψλ 92 Μεηά απφ απφθαζε ηνπ νξγάλνπ δηνίθεζήο ηνπο θαη έγθξηζε ηνπ Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ (221 ηνπ λ. 3463/2006, παξ. 4, εδ. ε ) 93 Ζ πιεξνθνξία πξνέθπςε απφ ζπλέληεπμε κε ηελ θα Μπνπιηγαξάθε Μαξία, ζηέιερνο ΔΤ Γηαρείξηζεο Πξνγξακκάησλ Interreg. 63

3.2 Υξεκαηνδνηηθφ ζχζηεκα ηφρνπ 3 Σν ρξεκαηνδνηηθφ ζχζηεκα ηνπ λένπ ηφρνπ 3 θηλείηαη, επίζεο, ζην πιαίζην ηεο εληαίαο, απφ θνηλνχ δηαρείξηζεο ησλ πξνγξακκάησλ. Ζ ρξεκαηνδφηεζε ησλ πξνγξακκάησλ εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ θξαηψλ κειψλ ηεο ΔΔ 94 γίλεηαη κέζσ ηνπ Δπξσπατθνχ Σακείνπ Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (ΔΣΠΑ), κε ζπκκεηνρή 7,75 δηζ. επξψ. Οη ζρεηηθέο ξπζκίζεηο γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ πξνγξακκάησλ εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο απφ ην ΔΣΠΑ νξίδνληαη ζηνλ θαλνληζκφ 1080/2006 θαη εηδηθφηεξα ζηα άξζξα 12-21 95. Καηά ηηο πξνεγνχκελεο πξνγξακκαηηθέο πεξηφδνπο, πνιιά ήηαλ ηα πξνβιήκαηα ζηε ζπλεξγαζία κε ηξίηεο ρψξεο. Σα ελ ιφγσ πξνβιήκαηα 96, νθείινληαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ απνπζία ζπλνράο κεηαμχ ησλ εθαξκνδνκέλσλ λνκηθψλ βϊζεσλ θαη ζπλελλφεζεο κεηαμχ ησλ αξκνδίσλ γηα ηηο παξεκβάζεηο ππεξεζηψλ. Τπφ απηέο ηηο ζπλζήθεο, ε έλαξμε κηαο νπζηαζηηθά θνηλήο ζπλεξγαζίαο ζα επέηεηλε ηα πξνβιήκαηα, θαηά ζπλέπεηα, ν ζπληνληζκφο θαηέζηε αλαγθαίνο. Πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζνχλ γξαθεηνθξαηηθέο αγθπιψζεηο ηεο πξνεγνχκελεο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ, γηα πξψηε θνξά εθαξκφδεηαη «Κνηλφ χζηεκα 94 Δπηηξέπεηαη, θαη εμαίξεζε, ε ρνξήγεζε ζπλδξνκήο απφ ην ΔΣΠΑ θαη γηα έξγα πνπ βξίζθνληαη ζην έδαθνο ηξίησλ ρσξψλ, φηαλ απηά σθεινχλ πεξηθέξεηεο ηεο Κνηλφηεηαο. πγθεθξηκέλα ζην πιαίζην ησλ πξνγξακκάησλ ηνπ ζηφρνπ 3 ην ΔΣΠΑ κπνξεί λα ρξεκαηνδνηεί δαπάλεο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη γηα ηελ πινπνίεζε πξάμεσλ ή κεξψλ πξάμεσλ ζηελ επηθξάηεηα ρσξψλ εθηφο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο κέρξηο νξίνπ 10% ηνπ πνζνχ ηεο ζπλεηζθνξάο ηνπ ζην νηθείν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα, εθφζνλ απφ ηηο πξάμεηο απηέο επσθεινχληαη πεξηθέξεηεο ηεο Κνηλφηεηαο (Καλνληζκφο 1080/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη πκβνπιίνπ γηα ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, πξννίκην, ζεκείν 15). 95 ηα άξζξα 12-21 νξίδεηαη ν ηξφπνο δηάξζξσζεο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο, ην πεξηερφκελφ ηνπο (άξζξν 12), νη επηιέμηκεο δαπάλεο (άξζξν 13), ν ηξφπνο παξαθνινχζεζεο, δηαρείξηζεο θαη ειέγρνπ (άξζξα 14-17), ελψ γίλεηαη αλαθνξά ζηνλ Δπξσπατθφ Όκηιν Δδαθηθήο πλεξγαζίαο (άξζξν 18) θαη ηηο βαζηθέο αξρέο πνπ πξέπεη λα δηέπνπλ ηα πξνγξάκκαηα (άξζξα 19-21). 96 Έλα ραξαθηεξηζηηθφ πξφβιεκα αθνξνχζε ζην γεγνλφο φηη ε ρξεκαηνδφηεζε ησλ πξνεξρφκελσλ απφ θξάηε κέιε εηαίξσλ γηλφηαλ απφ ην INTERREG III, ελψ ε ελίζρπζε αληίζηνηρσλ εηαίξσλ άιισλ θξαηψλ απφ κέζα εμσηεξηθήο πνιηηηθήο - PHARE, SAPARD, θ.α.). Ζ βάζε ησλ πξνβιεκάησλ έγθεηηαη θπξίσο ζην εληαχζην ησλ πηζηψζεσλ PHARE, SAPARD, ISPA, TACIS θαη MEDA θαη ζην φηη απηέο αθνξνχλ ζρέδηα, ελψ νη πηζηψζεηο INTERREG έρνπλ πνιπεηή ραξαθηήξα θαη αθνξνχλ κέηξα. Δλψ νη πξννξηδφκελεο ζηα θξάηε κέιε πηζηψζεηο INTERREG εγθξίλνληαη γηα νιφθιεξε ηελ πξνγξακκαηηθή πεξίνδν, νη πξννξηδφκελεο γηα ηηο ηξίηεο ρψξεο εγθξίλνληαη ελδεηθηηθά θαη γηα έλα έηνο, επνκέλσο ππφθεηληαη ζε απξφβιεπηεο αιιαγέο ηφζν σο πξνο ηηο πξνηεξαηφηεηεο φζν θαη σο πξνο ηε δεκνζηνλνκηθή επηρνξήγεζε ησλ κεραληζκψλ απηψλ ηεο ΔΔ. 64

Υξεκαηνδφηεζεο» γηα φιεο ηηο ζπκκεηέρνπζεο ρψξεο (θξάηε κέιε θαη κε). Απηφ εξκελεχεηαη σο εμήο: Έλα κφλν ρξεκαηνδνηηθφ φξγαλν αλά πξφγξακκα (ΔΣΠΑ, ΗΡΑ ή ΔΝΡΗ) - έλα θνηλφ ηακείν πνπ ζα ρξεκαηνδνηεί ζχκθσλα κε εληαίνπο θαλφλεο, ρσξίο γεσγξαθηθνχο πεξηνξηζκνχο. Έλα εληαέν θεθϊιαην πξνυπνινγηζκνχ, κε θεθάιαηα πνπ πξνέξρνληαη ηζφξξνπα απφ ην ΔΣΠΑ θαη ην ΗΡΑ (γηα ηηο ππνςήθηεο θαη δπλάκεη ππνςήθηεο πξνο έληαμε ρψξεο) ή ΔΝΡΗ (γηα ηηο ηξίηεο ρψξεο) αληηζηνίρσο, γηα λα δαπαλεζνχλ γηα ην θνηλφ φθεινο ησλ ζπκκεηερφλησλ. Σα δηαηηζέκελα θεθάιαηα απφ ην ΔΣΠΑ ζα αληηζηνηρνχλ ηνπιάρηζηνλ ζε αλάινγε θαηαλνκή πφξσλ απφ ην ΗΡΑ ή ην ΔΝΡΗ 97. 97 Χζηφζν, ε ηζνδπλακία απηή ππφθεηηαη ζε αλψηαην φξην χςνπο 465.690.000 επξψ, ζηα πιαίζηα ηνπ ΔΝΡΗ θαη 243.782.000 επξψ, ζηα πιαίζηα ηνπ ΗΡΑ (Καλνληζκφο 1083/2006 γηα ηνλ θαζνξηζκφ γεληθψλ δηαηάμεσλ γηα ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν θαη ην Σακείν πλνρήο θαη ηελ θαηάξγεζε ηνπ θαλνληζκνχ 1260/1999, άξζξν 21, παξ. 3) 65

Απνζηνιή Τακείν Γνπξδνπιίδε Επδνμία «Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΜΫζν Πξν-εληαμηαθάο Βνάζεηαο (IPA - Instrument for Pre-accession agreement) Χο ν βαζηθφο δεκνζηνλνκηθφο κεραληζκφο ηεο ΔΔ γηα ηελ πνιηηηθή, ζρεδηάζηεθε γηα λα ηελ ηθαλνπνίεζε αλαγθψλ ησλ δηθαηνχρσλ ρσξψλ, ζην πιαίζην ηεο πξν-έληαμεο. Απνηειείηαη απφ 5 ζπληζηψζεοπξνηεξαηφηεηεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ ε ζπληζηψζα «δηαζπλνξηαθή ζπλεξγαζία» 98, ε νπνία αθνξά ζηε ζηήξημε ησλ δηθαηνχρσλ ρσξψλ ζηνλ ηνκέα ηεο δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο, κεηαμχ ηνπο, κε ηα θξάηε κέιε, ή ζην πιαίζην δηαθξαηηθψλ ή δηαπεξηθεξεηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Μεραληζκφο Γεηηνλέαο θαη Δηαηξηθάο ρϋζεο (ΔΝΡΗ - European Neighborhood and Partnership Instrument) Απνηειεί ηελ θχξηα πεγή ρξεκαηνδφηεζεο γηα 17 ρψξεο πνπ γεηηληάδνπλ κε ηελ Κνηλφηεηα 99. πκβάιιεη ζηε δεκηνπξγία κηαο επξχηεξεο πεξηνρήο κε ζηαζεξφηεηα θαη επεκεξία, αιιά θαη ηελ εληζρπκέλε ζπλεξγαζία θαη βαζχηεξε πεξηθεξεηαθή νινθιήξσζε, θαιχπηνληαο έλα επξχ θάζκα ηνκέσλ ζπλεξγαζίαο (κεηαθνξέο, ηειεπηθνηλσλίεο, ελέξγεηα, δηθαηνζχλε, εθπαίδεπζε, θ.α.). 98 Οη άιιεο 4 ζπληζηψζεο είλαη νη εμήο: ζπληζηψζα «βνήζεηα γηα ηε κεηαβαηηθή πεξίνδν θαη ελίζρπζε ησλ ζεζκψλ», πνπ απνζθνπεί ζηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο ελίζρπζεο ησλ ηθαλνηήησλ θαη ησλ ζεζκψλ ζπληζηψζα «πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε», πνπ απνζθνπεί ζηελ ππνζηήξημε ηεο πξνεηνηκαζίαο ηεο ρψξαο γηα ηελ εθαξκνγή ηεο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο ζπλνρήο θαη ηδίσο γηα ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο θαη ην Σακείν πλνρήο ζπληζηψζα «αλάπηπμε ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ», πνπ αθνξά ηελ πξνεηνηκαζία γηα ηελ πνιηηηθή ζπλνρήο θαη ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν ζπληζηψζα «αγξνηηθή αλάπηπμε», πνπ αθνξά ηελ πξνεηνηκαζία γηα ηελ θνηλή γεσξγηθή πνιηηηθή θαη ηηο ζπλαθείο πνιηηηθέο, θαζψο θαη ην Δπξσπατθφ Γεσξγηθφ Σακείν Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο (ΔΓΣΑΑ). 99 Αιγεξία, Αίγππηνο, Ηζξαήι, Ηνξδαλία, Λίβαλνο, Ληβχε, Μαξφθν, ε παιαηζηηληαθή αξρή, πξία, Σπλεζία, Αξκελία, Αδεξκπατηδάλ, Λεπθνξσζία, Γεσξγία, Μνιδαβία, Ρσζηθή Οκνζπνλδία, Οπθξαλία 66

Ννκηθό πιαίζην Πξνϋπνινγηζκόο INTERREG III (2000-2006) Τακείν Γνπξδνπιίδε Επδνμία «Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΜΫζν Πξν-εληαμηαθάο Βνάζεηαο (IPA - Instrument for Pre-accession agreement) Αληηθαζηζηά ηα ρξεκαηνδνηηθά κέζα εμσηεξηθήο πνιηηηθήο, ηεο πεξηφδνπ 2000-2006, γηα ππνςήθηεο πξνο έληαμε 100 ρψξεο (PHARE, SAPARD, ISPA, Πξν-εληαμηαθφ ΜΫζν γηα ηελ Σνπξθέα θαη CARDS πξνο φθεινο ησλ δπλάκεη ππνςήθησλ ρσξψλ 101 ). Μεραληζκφο Γεηηνλέαο θαη Δηαηξηθάο ρϋζεο (ΔΝΡΗ - European Neighborhood and Partnership Instrument) Αληηθαζηζηά ηα πξνγξάκκαηα TACIS θαη MEDA θαη άιια παιαηφηεξα ρξεκαηνδνηηθά κέζα (π.ρ. European Initiative for Democracy and Human Rights - EIDHR) Ο ζπλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο ηνπ αλέξρεηαη ζε 1,47 δηζ. επξψ, εθ ησλ νπνίσλ ηνπιάρηζηνλ 0,6 δηζ. επξψ (earmarking) ζα δνζνχλ ζην ζθέινο ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο. O ζπλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο ηνπ είλαη 11.18 δηζ. επξψ, εθ ησλ νπνίσλ ην 10% (1,18 δηζ.) ζα ρξεκαηνδνηήζεη πξνγξάκκαηα εδαθηθήο (δηαζπλνξηαθήο, θπξίσο) ζπλεξγαζίαο. Καλνληζκφο 1085/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηε ζέζπηζε κεραληζκνχ πξν-εληαμηαθήο βνήζεηαο (IPA) Καλνληζκφο 718/2007 ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ 1085/2006 Καλνληζκφο 1638/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηε ζέζπηζε Δπξσπατθνχ Μεραληζκνχ Γεηηνλίαο θαη Δηαηξηθήο ρέζεο Καλνληζκφο 951/2007 ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ 1638/2006 Πέλαθαο 16: πλνπηηθά Παξνπζέαζε IPA ENPI (Πξνζαξκνγή ζηνηρείσλ απφ ηνπο αληίζηνηρνπο Καλνληζκνχο) 100 Κξναηία, Σνπξθία, ΠΓΓΜ 101 Γπλάκεη ππνςήθηεο ρψξεο ησλ Γπηηθψλ Βαιθαλίσλ: Αιβαλία, Βνζλία θαη Δξδεγνβίλε, Μαπξνβνχλην, εξβία, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ Κνζζπθνπεδίνπ 67

Πέλαθαο 17: ΔπηιΫμηκεο πεξηνρϋο ΗΡΑ θαη ΔΝΡΗ Πεγή: «Πξάζηλε Βίβινο γηα ηελ εδαθηθή ζπλνρή», ΑΝΑΚΟΗΝΧΖ ΣΖ ΔΠΗΣΡΟΠΖ, Οθηψβξηνο 2008 68

4 Ζ ΔιιΪδα ζηνλ 3 ν ηφρν 69

4.1 Interreg III (2000-2006) Καηά ηελ πεξίνδν πξνγξακκαηηζκνχ 2000-2006, ζην πιαίζην ηεο ΚΠ Interreg III, ε Διιάδα ζπκκεηείρε ζε έμη - δηκεξή - δηαζπλνξηαθϊ πξνγξάκκαηα ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ 713.908.358 102, ηα νπνία ζπλερίδνληαη θαη ζην πιαίζην ηνπ ηφρνπ 3 ηεο ηξέρνπζαο πεξηφδνπ, ηξία δηαθξαηηθϊ (ARCHI-MED 103, MEDOCC 104, CADSES 105 ) θαη δχν πξνγξάκκαηα δηαπεξηθεξεηαθάο ζπλεξγαζίαο (Νφηηα θαη Αλαηνιηθή δψλε) 106. Δπηπιένλ, έιαβε κέξνο ζηα εηδηθά πξνγξάκκαηα δηθηχσλ πνπ εηζήγαγε ε ΚΠ Interreg III (INTERACT I, URBACT I, ESPON). ε επηά πξνγξάκκαηα (δηαζπλνξηαθά θαη ARCHIMED) ζπκκεηείρε κε επζχλεο δηαρεέξηζεο θαη ζηα ππφινηπα σο εζληθφο ζπληνληζηήο. Δηζξνέο από ηελ Δ.Δ. αλά Πξόγξακκα / Έξγν θαη 'Δηνο: INTERREG (2000-2006) 45.000.000 40.000.000 35.000.000 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 ΔΛΛΑΓΑ - ΠΓΓΜ ΔΛΛΑΓΑ - ΚΤΠΡΟ ΔΛΛΑΓΑ - ΑΛΒΑΝΙΑ ΔΛΛΑΓΑ - ΒΟΤΛΓΑΡΙΑ ΔΛΛΑΓΑ- ΣΟΤΡΚΙΑ ΔΛΛΑΓΑ- ITAΛΙΑ ARCHIMED 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 ΓξΪθεκα 9: ΚνηλνηηθΫο εηζξνϋο Interreg III, αλϊ πξφγξακκα θαη Ϋηνο (δηαρεηξηζηηθφο ξφινο ΔιιΪδαο) Πεγή: www.3kps.gr (ηδία επεμεξγαζία) 102 Κνηλνηηθή ζπκκεηνρή: 484.028.169 103 Σν Γηαθξαηηθφ Πξφγξακκα IIIB ARCHI-MED (ζην νπνίν ζπκκεηέρνπλ ε Διιάδα, ε Ηηαιία, ε Κχπξνο θαη ε Μάιηα, εγθξίζεθε ζηηο 03-03-2003 κε ηελ απφθαζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο C (2003)117 / 03-03-2003. ηφρνο ηνπ πξνγξάκκαηνο ήηαλ λα ζπκβάιεη ζηε βειηίσζε ηεο ρσξνηαμηθήο νινθιήξσζεο ηνπ ρψξνπ ηεο «Ννηηναλαηνιηθήο Μεζνγείνπ» θαη λα ζπλνδέςεη, ζε επίπεδν Μεζνγεηαθήο ιεθάλεο, ηε δηαδηθαζία ηεο Βαξθειψλεο κε δξάζεηο πνπ ζα νδεγήζνπλ ή ζα ζπλεηζθέξνπλ ζηελ εγθαζίδξπζε ηεο Δπξσκεζνγεηαθήο Εψλεο Διεπζέξσλ πλαιιαγψλ. 104 Με ηελ Απφθαζε C(2003) 5326 ηεο 23.12.2003 ηξνπνπνηήζεθε ε αξρηθή εγθξηηηθή Απφθαζε C(2001) 4069 ηεο 27.12.2001, ψζηε λα ζπκπεξηιεθζεί ζην Πξφγξακκα ε Διιάδα σο ρψξα εηαίξνο. 105 Σν πξφγξακκα CADSES (Central European, Adriatic, Danubian, South-Eastern European Spac) ΗΗΗΒ (2000-2006), δηαλχνληαο ηελ 3 ε ρξεκαηνδνηηθή ηνπ πεξίνδν, εγθξίζεθε απφ ηελ Δπξσπατθή θνηλφηεηα ζηηο 27 Γεθεκβξίνπ ηνπ 2001, κε ηε ζπκκεηνρή 18 ρσξψλ. 106 Σν πξφγξακκα δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο ηεο πεξηφδνπ 2000-2006 (ΗΗΗC) ήηαλ ρσξηζκέλν ζε ηέζζεξηο δψλεο: βφξεηα, λφηηα, αλαηνιηθή, δπηηθή. 70

Παξά ηα αξρηθά πξνβιήκαηα, ε πνξεέα πινπνέεζεο ησλ πξνγξακκάησλ θξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή. Θεηηθή εμέιημε απνηειεί ε επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ λ+2 γηα ην 2007, θαη ε επαθφινπζε απνθπγή απψιεηαο πφξσλ ζηα πξνγξάκκαηα, ησλ νπνίσλ ΓΑ είλαη ε Διιάδα. Ζ απνξξφθεζε πφξσλ θηλήζεθε ζε ηθαλνπνηεηηθνχο ξπζκνχο, κε θαιχηεξα παξαδείγκαηα ηα πξνγξάκκαηα ΔιιΪδα ΠΓΓΜ θαη ΔιιΪδα Βνπιγαξέα κε απνξξφθεζε 62,6% θαη 60,9% θαη νπξαγφ ην πξφγξακκα ΔιιΪδα Σνπξθέα ην νπνίν δελ κπφξεζε λα πξαγκαηνπνηεζεί ζχκθσλα κε ηνλ αξρηθφ ζρεδηαζκφ (απνξξφθεζε κφιηο 7,2%). 107 εκαληηθή απψιεηα πφξσλ παξαηεξήζεθε, επίζεο, ζην πξφγξακκα ΔιιΪδα ΠΓΓΜ. 300.000.000 Απορρόθηζη διμερών διαζυνοριακών προγραμμάηων (2000-2006) 250.000.000 200.000.000 150.000.000 100.000.000 50.000.000 Σσνολικός προϋπολογισμός Κοινοτικές εισροές 0 ΔΛΛΑΓΑ - ΠΓΓΜ ΔΛΛΑΓΑ - ΚΤΠΡΟ ΔΛΛΑΓΑ - ΑΛΒΑΝΙΑ ΔΛΛΑΓΑ - ΒΟΤΛΓΑΡΙΑ ΔΛΛΑΓΑ-ΣΟΤΡΚΙΑ ΔΛΛΑΓΑ-ITAΛΙΑ ΓξΪθεκα 10: Απνξξφθεζε πφξσλ ησλ δηκεξψλ δηαζπλνξηαθψλ πξνγξακκϊησλ (2000-2006) Πεγή: www.3kps.gr - Σειεπηαία ελεκέξσζε: 31/10/2008 (ηδία επεμεξγαζία) 107 Ζ ελ ιφγσ απνξξφθεζε αθνξά θαζαξά δηαρεηξηζηηθά έμνδα, δεδνκέλνπ φηη δελ πξαγκαηνπνηήζεθε θαλέλα έξγν. Σν πξφβιεκα αθνξνχζε, κεηαμχ άιισλ, ζηνλ νξηζκφ ησλ επηιέμηκσλ ζαιάζζησλ ζπλφξσλ ηεο πεξηνρήο ζπλεξγαζίαο, ην κήθνο ησλ νπνίσλ απμήζεθε ζηα 150 ρκ απφ ηελ ελδνρψξα ησλ επηιέμηκσλ πεξηθεξεηψλ, επαλαθέξνληαο καθξφρξνλα δεηήκαηα πδαηηθψλ ζπλφξσλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πάγηα, κνλνκεξή, ακθηζβήηεζε ησλ ζπλφξσλ ησλ δχν θξαηψλ. Ζ άξλεζε ηεο ηνπξθηθήο πιεπξάο λα αλαγλσξίζεη ηα θαζνξηζκέλα ζχλνξα δεκηνχξγεζε αληίζηνηρα πξνβιήκαηα θαη ζην δηκεξέο δηαζπλνξηαθφ πξφγξακκα «Κχπξνο Σνπξθία» (Σα ζηνηρεία πνπ παξαηίζεληαη πξνέθπςαλ απφ ζπλέληεπμε κε ηελ θα Μπνπιηγαξάθε Μαξία, ζηέιερνο ΔΤ Γηαρείξηζεο Πξνγξακκάησλ Interreg). Γε δφζεθε ε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο ησλ ρξεκαηνδνηηθψλ πφξσλ πνπ είραλ δεζκεπηεί ήδε απφ ην 2003, ζε άιια πξνγξάκκαηα (είρε γίλεη πξφηαζε ζηελ Δπηηξνπή, απφ ηελ ειιεληθή πιεπξά, ζπγθεθξηκέλα γηα ηα πξνγξάκκαηα INTERREG IIIA / ΔΛΛΑΓΑ - ΚΤΠΡΟ θαη ην INTERREG IIIA / PHARE CBC ΔΛΛΑΓΑ ΒΟΤΛΓΑΡΗΑ, ε νπνία φκσο δελ έγηλε δεθηή). 71

Έηη Ποζά Γνπξδνπιίδε Επδνμία «Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) 4.2 Δπξσπατθά Δδαθηθά πλεξγαζέα (2007-2013) Ο ζπλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο ηνπ ηφρνπ 3 (2007-2013) γηα ηελ Διιάδα αλέξρεηαη ζε 300 εθ., εθ ησλ νπνίσλ: α) ε θνηλνηηθή ζπκκεηνρή αλέξρεηαη ζε 210 (209.515.579) εθαη. θαη β) ε εζληθή ζπκκεηνρή ζε 90 εθαη.. Ο ζηφρνο 3 αληηπξνζσπεχεη πεξίπνπ ην 1%, κφιηο, ηεο ελίζρπζεο ηεο ρψξαο γηα ηελ Γ πξνγξακκαηηθή πεξίνδν 108. Ζ Διιάδα ζπκκεηέρεη ζηελ πινπνίεζε 15 Δπηρεηξεζηαθψλ ΠξνγξακκΪησλ, ηα νπνία αληηζηνηρνχλ ζε ελλέα δηαζπλνξηαθά, δχν δηαθξαηηθά, έλα εληαίν πξφγξακκα δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο θαη ηξία εηδηθά πξνγξάκκαηα 109. Γηα ηελ Γ πεξίνδν πξνγξακκαηηζκνχ (2007-2013), πξνβιέπεηαη αχμνπζα εηζξνή θαη απνξξφθεζε πφξσλ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (ΣΙΜΔ 2004, Δ ) 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 25.984.211 26.074.722 26.255.744 26.527.278 26.798.811 26.979.833 1 2 3 4 5 6 7 27.160.856 27.400.000 27.200.000 27.000.000 26.800.000 26.600.000 26.400.000 26.200.000 26.000.000 25.800.000 25.600.000 25.400.000 25.200.000 ΓξΪθεκα 11: Δλδεηθηηθά εηάζηα θαηαλνκά πηζηψζεσλ ηφρνπ 3 γηα ηελ ΔιιΪδα (ΣηκΫο 2004, ) 108 Οη ζπλνιηθνί θνηλνηηθνί πφξνη ηεο Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ γηα ηελ Διιάδα αλέξρνληαη ζε 20,42 εθ.. (Δλδεηθηηθή θαηαλνκή αλά θξάηνο κέινο: http://ec.europa.eu/regional_policy/policy/fonds/pdf/annexerecto.pdf) 109 Πξνγξάκκαηα 2007-2013 κε ειιεληθή ζπκκεηνρή: Γηαζπλνξηαθά: Διιάδα Βνπιγαξία, Διιάδα Ηηαιία, Διιάδα Κχπξνο, Διιάδα ΠΓΓΜ, Διιάδα Αιβαλία, Διιάδα Σνπξθία, Αδξηαηηθή, Θαιάζζηα Λεθάλε ηεο Μεζνγείνπ, Μαχξε Θάιαζζα. Γηαθξαηηθά: Μεζφγεηνο Θάιαζζα, Ν/Α Δπξψπε. Γηαπεξηθεξεηαθά: IVC & Δηδηθά πξνγξάκκαηα (URBACT II, INTERACT II, ESPON 2013) 72

Πεγή: Απφθαζε 2006/609/ΔΚ γηα ηελ ελδεηθηηθή θαηαλνκή, αλά θξάηνο κέινο, ησλ πηζηψζεσλ αλαιήςεσλ ππνρξεψζεσλ γηα ην ζηφρν «Δπξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία» ηεο πεξηφδνπ 2007-2013 ηφρνο 3 (2007-2013) Γηαπεξηθεξεηαθά Γηαζπλνξηαθά Γηαθξαηηθά ΛεθΪλε Μεζνγεένπ Ν/A Δπξψπε ΔζσηεξηθΪ ζχλνξα ΔμσηεξηθΪ ζχλνξα ΗΡΑ ENPI - Βνπιγαξία - Κύπξνο - Ιηαιία - ΠΓΓΜ - Αιβαλία - Σνπξθία - Αδξηαηηθή - Μεζνγεηαθή Λεθάλε - Μαύξε Θάιαζζα ΓηΪγξακκα 1: ηφρνο 3 (2007-2013) - ΔιιΪδα (Ηδία επεμεξγαζία) 73

Μέρξη ζήκεξα έρνπλ εγθξηζεέ ηέζζεξα 110 απφ ηα έμη πξνγξάκκαηα ηα νπνία δηαρεηξίδεηαη ε Διιάδα (Διιάδα - Κχπξνο, Διιάδα Βνπιγαξία, Διιάδα Ηηαιία, Διιάδα Αιβαλία), ελψ αλαθνξηθά κε ηα πξνγξάκκαηα, ζηα νπνία δηαηεξεί ξφιν εζληθνχ ζπληνληζηή, εγθξηηηθή απφθαζε έρεη εθδνζεί γηα ηα νθηψ 111 απφ ην ζχλνιν ησλ ελλέα (βι. παξάξηεκα Πίλαθαο 40). Μεηά ηελ αηπρή πνξεία ηνπ πξνγξάκκαηνο ΔιιΪδα Σνπξθέα ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ, ν ζρεδηαζκφο ηνπ λένπ πξνγξάκκαηνο έρεη αλαζηαιεί θαη έρεη ήδε θαηαηεζεί πξφηαζε κεηαθνξάο ησλ πξνβιεθζέλησλ πφξσλ ζην πξφγξακκα Διιάδα - Κχπξνο 112. Αθνινπζεί παξνπζίαζε θαη πεξηγξαθή φισλ ησλ πξνγξακκάησλ κε ειιεληθή ζπκκεηνρή. 4.2.1 IVA - Γηαζπλνξηαθά πλεξγαζέα Σα πξνγξάκκαηα δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο ηεο λέαο πεξηφδνπ θαινχληαη λα αληηκεησπίζνπλ ηζρπξέο πξνθιάζεηο, νη νπνίεο αθνξνχλ αθελφο ζηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ηνπο θαηά ηξία, αθεηέξνπ ζηελ αλάγθε δηαθνξεηηθήο αληηκεηψπηζεο ηνπο (αλάινγα κε ηα ζπκκεηέρνληα θξάηε). Δπηπξφζζεηα, ηα πξνγξάκκαηα ζηελ παξνχζα πεξίνδν δηαζέηνπλ έληνλν δηαζπλνξηαθφ ραξαθηάξα - ελ αληηζέζεη κε ην INTERREG III, ζηα πιαίζηα ηνπ νπνίνπ δελ πινπνηήζεθε ζεκαληηθφο αξηζκφο θνηλψλ έξγσλ 113. Γηα ηε δηαζπλνξηαθή ζπλεξγαζία, επηιέμηκεο γηα ρξεκαηνδφηεζε είλαη πεξηνρέο NUTS III 114. 110 Σν πξφγξακκα Διιάδα Σνπξθία δελ πξνβιέπεηαη λα πινπνηεζεί. Όζνλ αθνξά ην πξφγξακκα Διιάδα ΠΓΓΜ, έρεη ήδε εγθξηζεί ην ειιεληθφ θνκκάηη (επηέκβξηνο 2008), ελψ αλακέλεηαη ε ζπλνιηθή ηνπ έγθξηζε εληφο ηνπ Ννεκβξίνπ 2008. 111 Ζ απφθαζε έγθξηζεο ηνπ δηαζπλνξηαθνχ πξνγξάκκαηνο «Μαχξε Θάιαζζα» αλακέλεηαη εληφο ηνπ Ννεκβξίνπ 2008. 112 Σα ζηνηρεία πνπ παξαηίζεληαη πξνέθπςαλ απφ ζπλέληεπμε κε ηελ θα Μπνπιηγαξάθε Μαξία, ζηέιερνο ΔΤ Γηαρείξηζεο Πξνγξακκάησλ Interreg. 113 ην πιαίζην ηνπ INTERREG III δε δεκνζηεχηεθε θακία θνηλή πξφζθιεζε ππνβνιήο πξνηάζεσλ γηα έξγα, κέρξη ην 2006 (30/7/2006), αληηζέησο ηα ζπκκεηέρνληα θξάηε πξνρσξνχζαλ ζε κεκνλσκέλε πινπνίεζε πξνγξακκάησλ. 114 Σν επίπεδν NUTS III ζηελ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο αληηζηνηρεί ζηε γεσγξαθηθή ελφηεηα ηνπ λνκνχ. 74

ΔζσηεξηθΪ ζχλνξα Σακεέν Γηαρεηξηζηηθά Αξρά Γνπξδνπιίδε Επδνμία «Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) 4.2.1.1 Γηκεξά πξνγξϊκκαηα Ζ Διιάδα γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013 ζπκκεηέρεη ζε Ϋμη πξνγξάκκαηα ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ άλσ ησλ 320 εθ., ηε Γηαρεηξηζηηθή Αξρή ησλ νπνίσλ εμαθνινπζεί λα δηαηεξεί (ΤΠΟΗΟ) 115. Πξφγξακκα Άμνλεο Πξνηεξαηφηεηαο ΔπηιΫμηκεο ειιεληθϋο πεξηνρϋο (NUTS ΗΗΗ) Ν. Έβξνπ ΔιιΪδα - Βνπιγαξέα ΔΣΠΑ Διιάδα (ΤΠΟΗΟ) Πνηφηεηα Εσήο Πξνζβαζηκφηεηα Αληαγσληζηηθφηεηα & Αλζξψπηλνη Πφξνη Σερληθή Βνήζεηα Ν. Καβάιαο Ν. Ξάλζεο Ν. Ρνδφπεο Ν. Γξάκαο Ν. Θεζζαινλίθεο Ν. εξξψλ Ν. Αηησι/λαλίαο ΔιιΪδα - Ηηαιέα EΣΠΑ Διιάδα (ΤΠΟΗΟ) Αληαγσληζηηθφηεηα θαη θαηλνηνκία Πξνζβαζηκφηεηα θαη βηψζηκα δίθηπα Πνηφηεηα δσήο, πξνζηαζία πεξηβάιινληνο, θνηλσληθήπνιηηηζκηθή ζπλνρή Σερληθή βνήζεηα Ν. Αραΐαο Ν. Κέξθπξαο Ν. Λεπθάδαο Ν. Κεθαινληάο Ν. Εαθχλζνπ Ν. Ησαλλίλσλ Ν. Πξεβέδεο Ν. Θεζπξσηίαο Ν. Άξηαο - Ν. Ζιείαο 116 Ν. Λέζβνπ ΔιιΪδα - Κχπξνο EΣΠΑ Διιάδα (ΤΠΟΗΟ) Αληαγσληζηηθφηεηα Φπζηθφ θαη Πνιηηηζκηθφ Πεξηβάιινλ Πξνζβαζηκφηεηα θαη Αζθάιεηα Σερληθή Τπνζηήξημε Ν. άκνπ Ν. Υίνπ Ν. Γσδεθαλήζνπ Ν. Ζξαθιείνπ Ν. Λαζηζίνπ Ν. Ρεζχκλνπ, Ν. Υαλίσλ 115 Χο Γηαρεηξηζηηθή Αξρή νξίζηεθε ε Τπεξεζία Γηαρείξηζεο Πξνγξακκάησλ Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο Interreg (ΤΓ ΠΚΠ Interreg) ηνπ ΤΠΟΗΟ. 116 Οη λνκνί Ζιείαο θαη Άξηαο ζπκκεηέρνπλ σο παξαθείκελεο πεξηνρέο, ήηνη ιακβάλνπλ 20%, θαη αλψηαην φξην, ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ΔΣΠΑ πνπ δηαηίζεηαη ζην πξφγξακκα 75

ΔμσηεξηθΪ ζχλνξα Σακεέν Γηαρεηξηζηηθά Αξρά Γνπξδνπιίδε Επδνμία «Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) Πξφγξακκα Άμνλεο Πξνηεξαηφηεηαο ΔπηιΫμηκεο ειιεληθϋο πεξηνρϋο (NUTS ΗΗΗ) ΔιιΪδα - Σνπξθέα Ο ζρεδηαζκφο ηνπ πξνγξάκκαηνο έρεη ηεζεί ζε αλαζηνιή. ΔιιΪδα - ΠΓΓΜ EΣΠΑ ΗΡΑ 117 Διιάδα (ΤΠΟΗΟ Γηαζπλνξηαθή νηθνλνκηθή αλάπηπμε Δλίζρπζε πεξηβαιινληηθψλ πφξσλ θαη πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο Ννκνί Φιψξηλαο, Πέιιαο, Κηιθίο, εξξψλ Ννκφο Θεζζαινλίθεο 118 Σερληθή βνήζεηα ΔιιΪδα - Αιβαλέα EΣΠΑ ΗΡΑ Διιάδα (ΤΠΟΗΟ) Γηαζπλνξηαθή νηθνλνκηθή αλάπηπμε Βηψζηκε αλάπηπμε πεξηβάιινληνο θαη θπζηθψλ-πνιηηηζκηθψλ πφξσλ Σερληθή βνήζεηα Ν. Φιψξηλαο Ν. Ησαλλίλσλ Ν. Καζηνξηάο Ν. Κέξθπξαο Ν. Θεζπξσηίαο Ν. Γξεβελψλ 119 Πέλαθαο 18: Γηκεξά ΓηαζπλνξηαθΪ πξνγξϊκκαηα (2007-2013) (Ηδία επεμεξγαζία ζηνηρείσλ απφ επηκέξνπο πξνγξακκαηηθά θείκελα θαη πξνζσπηθέο ζπλεληεπμεηο κε ζηειέρε ΤΠΟΗΟ) Σα δηκεξή πξνγξάκκαηα μεθίλεζαλ ζην πιαίζην ηνπ Interreg III θαη ζπλερίδνληαη ζηε λέα πξνγξακκαηηθή πεξίνδν, πξνζβιέπνληαο ζηελ αλάπηπμε νπζηαζηηθψλ ζρέζεσλ ζπλεξγαζίαο κε ηηο γεηηνληθέο ρψξεο. Οη ηνκείο ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο - νηθνλνκηθάο αλϊπηπμεο θαη ηνπ πεξηβϊιινληνο απνηεινχλ θεληξηθφ άμνλα θαη θνηλφ ζεκείν ησλ λέσλ πξνγξακκάησλ, ελψ ελ ζπγθξίζεη κε ηελ πξνεγνχκελε πεξίνδν, παξαηεξείηαη κεηαηφπηζε ηεο πξνηεξαηφηεηαο απφ ακηγή έξγα ππνδνκψλ. 120 117 Ζ γξακκαηνζεηξά Bold ρξεζηκνπνηείηαη γηα ην ρξεκαηνδνηηθφ κέζν πνπ είλαη αξκφδην γηα ηελ νηθνλνκηθή δηαρείξηζε ησλ πξνγξακκάησλ. 118 πκκεηέρεη σο φκνξε πεξηνρή, βάζεη ηνπ Καλνληζκνχ 1080/2006 (άξζξν 21). 119 χκθσλα κε ηνλ θαλφλα επειημίαο ηνπ άξζξνπ 97 ηνπ εθαξκνζηηθνχ θαλνληζκνχ 718/2007 γηα ην ΗΡΑ 120 Όπσο πξνθχπηεη απφ ηα Κνηλά Πξνγξακκαηηθά έγγξαθα ηεο πεξηφδνπ 2000-2006. 76

Πξφγξακκα πλνιηθφο Πξνυπνινγηζκφο Κνηλνηηθά ζπκκεηνρά χλνιν εζληθψλ ζπκκεηνρψλ Διιεληθά ζπκκεηνρά ΔιιΪδα - Βνπιγαξέα ΔιιΪδα - Ηηαιέα ΔιιΪδα - Κχπξνο 130.277.598 110.735.958 19.541.640 * 118.606.893 88.955.170 121 29.651.723 * 52.042.613 41.633.290 10.409.323 * ΔιιΪδα - Σνπξθέα * 34.088.992 * ΔιιΪδα - ΠΓΓΜ 29.485.898 23.055.600 6.430.298 3.011.120 ΔιιΪδα - Αιβαλέα 122 10.246.220 8.153.675 2.092.545 1.389.028 ΣΥΝΟΛΟ * 306.622.685 * * Πέλαθαο 19: Υξεκαηνδνηηθά θαηαλνκά δηκεξψλ δηαζπλνξηαθψλ πξνγξακκϊησλ (2007-2013) (Ηδία επεμεξγαζία ζηνηρείσλ απφ επηκέξνπο πξνγξακκαηηθά θείκελα θαη πξνζσπηθέο ζπλεληεπμεηο κε ζηειέρε ΤΠΟΗΟ) πγθξίλνληαο πεξαηηέξσ ηα δηκεξή πξνγξάκκαηα ησλ δχν πξνγξακκαηηθψλ πεξηφδσλ, νη πξνυπνινγηζκνέ ηεο πεξηφδνπ πνπ δηαλχνπκε εκθαλίδνληαη ζαθψο κεησκϋλνη. Σν πξφγξακκα ΔιιΪδα - Βνπιγαξέα παξνπζίαζε ηελ κεγαιχηεξε απνξξφθεζε πφξσλ ηεο πεξηφδνπ 2000-2006, θαηά ζπλέπεηα, δηεθδίθεζε θαη έιαβε ηελ πςειφηεξε ρξεκαηνδφηεζε ζηελ ηξέρνπζα πεξίνδν (33% ηεο θνηλνηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο γηα ηα δηκεξή δηαζπλνξηαθά πξνγξάκκαηα). 121 Σν πνζφ αληηπξνζσπεχεη θαηά πξνζέγγηζε ην 1% ησλ ζπλνιηθψλ επελδχζεσλ ηεο ΔΔ γηα ην ζηφρν «Δπξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία» 2007-2013. Σν πνζφ δελ έρεη αθφκε νξηζηηθνπνηεζεί. 122 Σα πνζά αλαθέξνληαη ζηελ πεξίνδν 2007-2009 (Greece/Albania IPA Cross-Border Programme). 77

ύγθξηζε ρξεκαηνδόηεζεο δηκεξώλ δηαζπλνξηαθώλ πξνγξακκάηωλ Γ θαη Γ Π.Π. ΔΛΛΑΓΑ-ΣΟΤΡΚΙΑ 34.088.992 34.456.240 ΔΛΛΑΓΑ-ΙΣΑΛΙΑ 88.955.170 142.498.340 ΔΛΛΑΓΑ-ΠΓΓΜ ΔΛΛΑΓΑ-ΚΤΠΡΟ 23.055.600 97.333.334 41.633.290 71.484.948 2007-2013 2000-2006 ΔΛΛΑΓΑ-ΑΛΒΑΝΙΑ 22.143.015 120.000.000 ΔΛΛΑΓΑ-ΒΟΤΛΓΑΡΙΑ 110.735.958 248.135.496 0 50.000.000 100.000.000 150.000.000 200.000.000 250.000.000 300.000.000 ΓξΪθεκα 12: χγθξηζε θνηλνηηθάο ρξεκαηνδφηεζεο δηκεξψλ δηαζπλνξηαθψλ πξνγξακκϊησλ Γ θαη Γ ΠΠ (Πεγή: Ηδία επεμεξγαζία νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ απφ ηα αληίζηνηρα πξνγξακκαηηθά έγγξαθα) Υακειφηεξα ζηηο πηζηψζεηο βξίζθεηαη ην πξφγξακκα ΔιιΪδα Αιβαλέα, πνπ αλακέλεηαη λα απνξξνθήζεη κφιηο ην 7%, παξά ηνλ πςειφ πξνυπνινγηζκφ θαη ηελ ηδηαίηεξα ηθαλνπνηεηηθή απνξξφθεζε ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ. Σν Πξφγξακκα ΔιιΪδα Σνπξθέα (2007-2013) έρεη ηεζεί ζε αλαζηνιή, ελψ δηαθαίλεηαη ε πηζαλφηεηα κεηαθνξάο ησλ πφξσλ πνπ ηνπ αληηζηνηρνχλ ζε άιιν δηκεξέο δηαζπλνξηαθφ πξφγξακκα. 24.810.005 8% 22.143.015 7% 34.088.992 11% 41.963.290 13% 110.735.958 33% ΔΛΛΑΓΑ ΒΟΤΛΓΑΡΙΑ ΔΛΛΑΓΑ ΙΣΑΛΙΑ ΔΛΛΑΓΑ ΚΤΠΡΟ ΔΛΛΑΓΑ ΣΟΤΡΚΙΑ ΔΛΛΑΓΑ - ΠΓΓΜ ΔΛΛΑΓΑ - ΑΛΒΑΝΙΑ 88.955.170 28% ΓξΪθεκα 13: Καηαλνκά θνηλνηηθάο ζπκκεηνράο, αλϊ πξφγξακκα δηκεξνχο δηαζπλνξηαθάο ζπλεξγαζέαο (Ηδία επεμεξγαζία νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ησλ αληίζηνηρσλ πξνγξακκαηηθψλ εγγξάθσλ) 78

4.2.1.2 Πνιπκεξά πξνγξϊκκαηα Ζ Διιάδα ζπκκεηέρεη ζε ηξία λέα πξνγξάκκαηα πνιπκεξνχο δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο: Πξφγξακκα Αδξηαηηθάο, κε επηιέμηκεο πεξηνρέο 123 ηνπο Ννκνχο Κέξθπξαο θαη Θεζπξσηίαο ζηελ Διιάδα, θαζψο θαη πεξηθέξεηεο ηεο Ηηαιίαο 124, Βνζλίαο θαη Δξδεγνβίλεο, Μαπξνβνπλίνπ, Αιβαλίαο, εξβίαο θαη ινβελίαο. ΘαιΪζζηα ΛεθΪλε ηεο Μεζνγεένπ (Mediterranean Sea Basin, MED ENPI), πνπ θαιχπηεη πιεζπζκφ 143 εθ. 125 ζε 117 πεξηθέξεηεο απφ 19 ρψξεο πνπ βξέρνληαη απφ ηε Μεζφγεην Θάιαζζα. Μαχξε ΘΪιαζζα 126, κε επηιέμηκεο πεξηνρέο 127 πεξηθέξεηεο απφ ηε Βνπιγαξία, ηε Ρνπκαλία, ηε Ρσζία, ηελ Διιάδα, ηελ Σνπξθία, ην Αδεξκπατηδάλ, ηελ Οπθξαλία, ηε Γεσξγία, ηε Ρνπκαλία θαη ηε Μνιδαβία. 123 Ζ επηιέμηκε πεξηνρή εθηείλεηαη ζε 115.714 η.ρκ., κε ζπλνιηθφ πιεζπζκφ 15.074 εθ. 124 Οη ηηαιηθέο επηιέμηκεο πεξηνρέο NUTS III θαηέρνπλ εμέρνπζα ζέζε, αληηπξνζσπεχνληαο ην 47% θαη 69% ηνπ πιεζπζκνχ θαη ηεο επηθάλεηαο, αληηζηνίρσο, ηνπ πξνγξάκκαηνο. 125 Δμαηξνχληαη νη επηιέμηκεο πεξηνρέο ηεο Σνπξθίαο. Ο ζπλνιηθφο πιεζπζκφο ησλ ζπκκεηερνπζψλ ρσξψλ (Ηζπαλία, Ζλσκέλν Βαζίιεην, Πνξηνγαιία, Γαιιία, Ηηαιία, Μάιηα, Διιάδα, Κχπξνο, Σνπξθία, Μαξφθν, Αιγεξία, Σπλεζία, Αίγππηνο, Ηζξαήι, Λίβαλνο, πξία, Ηνξδαλία, Παιαηζηίλε, Ληβχε) αλέξρεηαη ζηνπο 451 εθ. θαηνίθνπο. 126 Ζ εγθξηηηθή απφθαζε ηνπ πξνγξάκκαηνο αλακέλεηαη εληφο ηνπ Ννεκβξίνπ 2008. 127 Ζ επηιέμηκε πεξηνρή ηνπ πξνγξάκκαηνο θαηαιακβάλεη επηθάλεηα 834.719 η.ρκ. ε νπνία θαηνηθείηαη απφ πιεζπζκφ πεξίπνπ 74,2 εθ. (ππθλφηεηα πιεζπζκνχ = 89 άηνκα/η.ρκ.). 79

Σακεέν Γηαρεηξηζηηθά Αξρά Γνπξδνπιίδε Επδνμία «Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) Πξφγξακκα Διιεληθά ζπκκεηνρά Άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο ΔπηιΫμηκεο ειιεληθϋο πεξηνρϋο Οηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη ζεζκηθή ζπλεξγαζία Πξφγξακκα Αδξηαηηθάο ΔΣΠΑ IPA Ηηαιία 128 Ίδξπζε info point ζηελ Κέξθπξα Φπζηθνί-πνιηηηζκηθνί πφξνη θαη δηαρείξηζε θηλδχλνπ Πξνζβαζηκφηεηα θαη δίθηπα Ν. Κέξθπξαο Ν. Θεζπξσηίαο Σερληθή βνήζεηα ΘαιΪζζηα ιεθϊλε ηεο Μεζνγεένπ ΔΣΠΑ ENPI Ηηαιία 129 Δζληθφ εκείν Δπαθήο (Antenna) Γηαθξαηηθφ Γξαθείν Γηαζχλδεζεο Θεζζαινλίθε ο (IPA) Κνηλσληθν-νηθνλνκηθή αλάπηπμε Πξνψζεζε πεξηβαιινληηθήο βησζηκφηεηαο Γηαζθάιηζε ηεο θηλεηηθφηεηαο αγαζψλ, θεθαιαίσλ θαη αηφκσλ Πνιηηηζηηθφο δηάινγνο θαη ηνπηθή δηαθπβέξλεζε Σν ζχλνιν ησλ Πεξηθεξεηψλ, πιελ ηεο Γπηηθήο Μαθεδνλίαο. Μαχξε ΘΪιαζζα ΔΣΠΑ ENPI Ρνπκαλία Αξκφδηα γηα ηνλ νξηζκφ ηνπ 1 νπ ζπκβνχινπ ηεο ΓΑ - πξντζηάκελν ηεο ΚΣΓ Οηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε Γηαλνκή πφξσλ θαη δεμηνηήησλ γηα ηελ πξνζηαζία θαη ζπληήξεζε ηνπ πεξηβάιινληνο Τπνζηήξημε πνιηηηζηηθψλ θαη εθπαηδεπηηθψλ δηθηχσλ γηα ηελ θαζηέξσζε ελφο θνηλνχ πνιηηηζκηθνχ πεξηβάιινληνο ζηελ πεξηνρή Σερληθή βνήζεηα Πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο -Θξάθεο Πέλαθαο 20: Πνιπκεξά δηαζπλνξηαθϊ πξνγξϊκκαηα (2007-2013) (Ηδία επεμεξγαζία ζηνηρείσλ απφ επηκέξνπο πξνγξακκαηηθά θείκελα θαη πξνζσπηθέο ζπλεληεπμεηο κε ζηειέρε ΤΠΟΗΟ) 128 Regione Abruzzo Direzione Affari Internazionali, L Aquila, Italia 129 Regione Autonoma della Sardegna 80

Σα πνιπκεξή δηαζπλνξηαθά πξνγξάκκαηα απνηεινχλ θαηλνηνκία ηεο ηξέρνπζαο πεξηφδνπ θαη αθνξνχλ αθελφο ζηε ζηήξημε ηεο πξν-εληαμηαθάο πνξείαο ππνςεθίσλ πξνο έληαμε θαη γεηηνληθψλ ρσξψλ ηεο ΔΔ, ζηελ εθπιήξσζε ησλ ζηφρσλ ηεο θνηλνηηθάο πνιηηηθάο ζπλνράο. ην πιαίζην απηφ, ηα πξνγξάκκαηα εζηηάδνπλ ζηελ ελίζρπζε ηεο βηψζηκεο αλϊπηπμεο ηεο επηιέμηκεο πεξηνρήο, κέζσ ελφο ζπλεθηηθνχ ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ δξάζεο. Ζ πξνζήισζε φισλ ησλ ζπκκεηερφλησλ κεξψλ ζε θνηλνχο ζηφρνπο θαη αμίεο αιιά θαη ε ηζφηηκε ζπκκεηνρά εζληθψλ εθπξνζψπσλ ζε φια ηα φξγαλα θαη δνκέο είλαη θξίζηκεο ζηελ πνξεία πξνο ηελ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηελ νινθιήξσζε ηεο πεξηνρήο ζπλεξγαζίαο. Παξφηη ηα πξνγξάκκαηα είλαη λϋα, ε πινπνίεζή ηνπο αμηνπνηεί ηελ εκπεηξία δηθηχσλ θαη πξνγξακκάησλ ησλ πξνεγνχκελσλ πεξηφδσλ θαη ιακβάλεη ππφςε ελεξγά πξνγξάκκαηα ζηελ πεξηνρή ζπλεξγαζίαο, εμαζθαιίδνληαο ηελ επξχηεξε δπλαηή ζπλϋξγεηα (π.ρ. ραξαθηεξηζηηθή είλαη ε ζπλάθεηα θαη αιιειεπίδξαζε ηνπ πξνγξάκκαηνο MED ENPI κε ην δηαθξαηηθφ πξφγξακκα MED). Πξφγξακκα πλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο Κνηλνηηθά ζπκκεηνρά 130 χλνιν εζληθψλ ζπκκεηνρψλ Διιεληθά ζπκκεηνρά Αδξηαηηθά 106.401.337 90.441.137 15.960.200 5.659.992 ΘαιΪζζηα ιεθϊλε ηεο Μεζνγεένπ Μαχξε ΘΪιαζζα 189.231.983 173.607.324 15.624.659 * 18.863.479 17.305.944 1.557.535 1.132.000 ΣΥΝΟΛΟ 381.882.504 300.938.412 80.944.092 * Πέλαθαο 21: Πνιπκεξά δηαζπλνξηαθϊ πξνγξϊκκαηα (2007-2013) - νηθνλνκηθϊ ζηνηρεέα (Ηδία επεμεξγαζία ζηνηρείσλ απφ επηκέξνπο πξνγξακκαηηθά θείκελα θαη πξνζσπηθέο ζπλεληεπμεηο κε ζηειέρε ΤΠΟΗΟ) Ζ δηαζπλνξηαθή ζπλεξγαζία κεηαμχ πνιιψλ θαη εηεξνγελψλ θξαηψλ απνηειεί πξφθιεζε, ε νπνία ζπλίζηαηαη, κεηαμχ άιισλ, ζηα εμήο: 130 Σα πνζνζηά θνηλνηηθήο ζπκκεηνρήο έρνπλ σο εμήο: MED ENPI: 90% Μαχξε Θάιαζζα: 90% (ην νπνίν ζπρλά ππεξβαίλεη) Αδξηαηηθή: 85% 81

εκαληηθέο νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο αληζφηεηεο, αιιά θαη έιιεηςε αμηφπηζησλ ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ γηα θάπνηεο ρψξεο Γηαθνξεηηθφ επίπεδν δηνηθεηηθνχ εθζπγρξνληζκνχ ΠνιηηηζκηθΫο, γισζζηθϋο θαη ζεζκηθϋο δηαθνξέο Πεξηνξηζκέλνη νηθνλνκηθνέ πφξνη πνπ ηζνδπλακνχλ κε πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο ησλ πξνγξακκάησλ (ραξαθηεξηζηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα ηεο «Μαχξεο Θάιαζζαο») πγθξνχζεηο ζηελ πεξηνρή (ελδεηθηηθά είλαη γηα παξάδεηγκα ηα πξφζθαηα πξνβιήκαηα Ρσζίαο Γεσξγίαο θαη ε αλακελφκελε έγθξηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο «Μαχξε Θάιαζζα» 131 ) Ο ξφινο ηεο ΔιιΪδαο Οη δπλαηφηεηεο πνπ παξέρνληαη ζηε Διιάδα κέζσ ησλ αλσηέξσ πξνγξακκάησλ ιακβάλνπλ ηδηαίηεξε ζεκαζία, θαζψο ε ρψξα βξίζθεηαη ζε λεπξαιγηθά γεσγξαθηθά ζϋζε, απνηειψληαο «γέθπξα» κεηαμχ αθελφο ηεο δηεπξπκέλεο ΔΔ θαη αθεηέξνπ ππνςεθίσλ (Σνπξθία, ΠΓΓΜ,) θαη δπλάκεη ππνςεθίσλ (Αιβαλία,) πξνο έληαμε ρσξψλ, αιιά θαη ηξίησλ ρσξψλ ηνπ επξχηεξνπ κεζνγεηαθνχ θαη αλαηνιηθνχ ρψξνπ. Με δεδνκέλν, εμάιινπ, ην γεγνλφο φηη νη πνιηηηθϋο θαη δηνηθεηηθϋο δνκέο ηεο ρψξαο έρνπλ δνθηκαζηεί ζε κεγαιχηεξν βάζνο ρξφλνπ, ε κεηαθνξϊ ηερλνγλσζέαο 132 ζε ζέκαηα δηαρείξηζεο, ζα απνηειέζεη απνθαζηζηηθφ παξάγνληα απνηειεζκαηηθήο πινπνίεζεο ησλ πξνγξακκάησλ θαη κέγηζηεο αμηνπνίεζεο ηεο ζπλεξγαζίαο. 131 Σν ελ ιφγσ πξφγξακκα δελ έρεη αθφκε εγθξηζεί απφ ηελ Δπηηξνπή. Ζ εγθξηηηθή απφθαζε αλακέλεηαη ζηα ηέιε Ννεκβξίνπ. 132 Γηα ην ζθνπφ απηφ θαη κε πξσηνβνπιία ηεο ειιεληθήο πιεπξάο, πξαγκαηνπνηήζεθαλ αξθεηέο ηερληθϋο ζπλαληάζεηο ζηηο νπνίεο κεηείραλ εθπξφζσπνη απφ ηε Ρνπκαλία, ηε Βνπιγαξία θαη ηελ Κχπξν. 82

4.2.2 IVB - Γηαθξαηηθά πλεξγαζέα Ζ Διιάδα ζπκκεηέρεη ζε δχν πξνγξϊκκαηα δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο, ηα νπνία αθνξνχλ ζε κηα εθηεηακέλε γεσγξαθηθή δψλε, απνηεινχκελε απφ 16 ρψξεο - κεηαμχ ησλ νπνίσλ ππνςήθηεο θαη ελ δπλάκεη ππνςήθηεο πξνο έληαμε ρψξεο - κε ζπλνιηθφ πιεζπζκφ 269 εθαη. θαηνέθνπο 133. Δηδηθφηεξα: Μεζνγεηαθφο Υψξνο (MED), ζην νπνίν ζπκκεηέρνπλ ε Διιάδα, ε Ηζπαλία, ε Ηηαιία, ε Γαιιία, ε Πνξηνγαιία, ην Ζλσκέλν Βαζίιεην-Γηβξαιηάξ, ε Μάιηα, ε Κχπξνο, ε ινβελία, ε Κξναηία θαη ε Βνζλία θαη Δξδεγνβίλε. Υψξνο Ννηηναλαηνιηθάο Δπξψπεο (SEES), ην νπνίν θαιχπηεη κηα πεξηνρή 1,9 εθ. η.κ. θαη 196 εθ. θαηνίθσλ πνπ πεξηιακβάλεη νθηψ θξάηε - κέιε (Ηηαιία, Απζηξία, Οπγγαξία, ινβαθία, ινβελία, Ρνπκαλία, Βνπιγαξία, Διιάδα), θαη ηηο Μνιδαβία, Κξναηία, εξβία, Μαπξνβνχλην, Βνζλία θαη Δξδεγνβίλε, Αιβαλία, ΠΓΓΜ θαη Οπθξαλία. 133 Α.Alexandridis, «Transnational cooperation and its recommendations for the development of a Territorial Agenda - Greek experiences and future perspective», CADSES Annual Conference, 24.10.2006, ζει. 14. 83

Σακεέν Γηαρεηξηζηηθά Αξρά Γνπξδνπιίδε Επδνμία «Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) Πξφγξακκα Διιεληθά ζπκκεηνρά Άμνλεο Πξνηεξαηφηεηαο ΔπηιΫμηκεο πεξηνρϋο Δλίζρπζε ησλ ηθαλνηήησλ θαηλνηνκίαο Μεζνγεηαθφο Υψξνο ΔΣΠΑ IPA Μαζζαιία Γξαθείν Γηαζχλδεζεο 134 ζηε ΤΓ ΚΠ Interreg Πεξηβάιινλ θαη βηψζηκε εδαθηθή αλάπηπμε Κηλεηηθφηεηα θαη εδαθηθή πξνζβαζηκφηεηα Πξνψζεζε ελφο πνιπθεληξηθνχ θαη νινθιεξσκέλνπ κεζνγεηαθνχ ρψξνπ Σν ζχλνιν ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο Σερληθή βνήζεηα Ν/Α Δπξψπε ΔΣΠΑ ΔNPI IPA Οπγγαξία Δζληθφ εκείν Δπαθήο (National Contact Point) Καηλνηνκία θαη επηρεηξεκαηηθφηεηα Πεξηβάιινλ Πξνζβαζηκφηεηα Γηαθξαηηθέο ζπλέξγεηεο γηα βηψζηκε αλάπηπμε Σν ζχλνιν ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο Σερληθή βνήζεηα Πέλαθαο 22: Γηαθξαηηθά πλεξγαζέα (2007-2013) (Ηδία επεμεξγαζία ζηνηρείσλ απφ επηκέξνπο πξνγξακκαηηθά θείκελα θαη πξνζσπηθέο ζπλεληεπμεηο κε ζηειέρε ΤΠΟΗΟ) 134 ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ Γξαθείνπ Γηαζχλδεζεο ηεο Θεζζαινλίθεο εληάζζεηαη θαη ε ππνζηήξημε ππνςήθησλ εηαίξσλ θαη ηειηθψλ δηθαηνχρσλ απφ ηηο ζπκκεηέρνπζεο ππνςήθηεο θαη δπλεηηθά ππνςήθηεο πξνο έληαμε ρψξεο. 84

Δμειίζζνληαο ηελ ηθαλνπνηεηηθή πνξεία ησλ πξνγξακκάησλ δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο ηεο πξνεγνχκελεο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ 135, ηα λέα πξνγξάκκαηα πξνηίζεληαη λα εληζρχζνπλ ηνκείο-θιεηδηά (θαηλνηνκία, θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο, πεξηβάιινλ, θηι.) κε ζπγθεθξηκέλεο ζηξαηεγηθϋο δξάζεηο θαη απηϊ απνηειέζκαηα, επηδηψθνληαο θαιχηεξν ζπληνληζκφ ησλ εζληθψλ αλαπηπμηαθψλ πνιηηηθψλ θαη ησλ πνιηηηθψλ εδαθηθήο δηαθπβέξλεζεο ζηελ πεξηνρή πξνγξακκαηηζκνχ ηνπο. Με ηηο πξφζθαηεο δηεπξχλζεηο (2004 θαη 2007) 136, ηφζν ε πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ φζν θαη ε Ν/Α Δπξψπε απνθηνχλ ζηαδηαθά πεξηζζφηεξε νηθνλνκηθνθνηλσληθή νκνηνγϋλεηα. Ζ νηθνλνκηθά νινθιάξσζε ηεο πεξηνρήο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή γηα ηηο ίδηεο ηηο ζπκκεηέρνπζεο ρψξεο αιιά θαη γηα ηελ ΔΔ, επηηπγράλνληαο αλϊπηπμε θαη ζηαζεξφηεηα ζηελ πεξηνρή. 137 Παξά ηηο αλαληίξξεηεο νηθνλνκηθνθνηλσληθέο αληζφηεηεο, κέζσ ησλ δηαθξαηηθψλ πξνγξακκάησλ, επηδηψθεηαη ε πινπνίεζε νινθιεξσκέλσλ πνιηηηθψλ νηθνλνκηθήο θαη ρσξηθήο αλάπηπμεο ζηηο ρψξεο πνπ ζπκκεηέρνπλ, ψζηε λα πξνσζεζεί κία πεξηζζφηεξν αξκνληθή θαη ηζνξξνπεκέλε αλάπηπμε ηνπ Δπξσπατθνχ ρψξνπ. Πξφγξακκα πλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο Κνηλνηηθά ζπκκεηνρά 138 χλνιν εζληθψλ ζπκκεηνρψλ Διιεληθά ζπκκεηνρά «Μεζνγεηαθφο Υψξνο» «Υψξνο Ν/Α Δπξψπεο» 256.617.688 193.191.331 63.426.357 * 245.111.974 206.691.645 38.420.329 * ΣΥΝΟΛΟ 501.729.662 399.882.976 101.846.686 * Πέλαθαο 23: ΓηαθξαηηθΪ πξνγξϊκκαηα - νηθνλνκηθϊ ζηνηρεέα (Ηδία επεμεξγαζία ζηνηρείσλ απφ επηκέξνπο πξνγξακκαηηθά θείκελα θαη πξνζσπηθέο ζπλεληεπμεηο κε ζηειέρε ΤΠΟΗΟ) 135 Σν πξφγξακκα «Μεζνγεηαθφο Υψξνο» πξνήιζε απφ ηε ζπγρψλεπζε ησλ Πξνγξακκάησλ INTERREG ΗΗΗ (2000-2006): ARCHI-MED θαη MEDOCC, ελψ ην πξφγξακκα «Ν/Α Δπξψπε» πξνήιζε απφ ηε δηάζπαζε ηνπ πξνγξάκκαηνο CADSES (2000-2006) ζε δχν δψλεο, βφξεηα θαη λφηηα. 136 Κξίζηκε είλαη ηφζν ε έληαμε ηεο ινβελίαο θαη ηεο Κχπξνπ (νη νπνίεο κεηέρνπλ πιένλ θαη ζηελ επξσδψλε) φζν θαη ε πξφζθαηε έληαμε ηεο Βνπιγαξίαο θαη ηεο Ρνπκαλίαο. 137 ην πιαίζην απηφ εληάζζνληαη πξσηνβνπιίεο ηεο Δ.Δ., φπσο ε αηδέληα πνπ ηέζεθε απφ ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Θεζζαινλίθεο (2003) θαη ε πξφζθαηε απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ Ecofin γηα ηε δεκηνπξγία ελφο θνηλνχ επελδπηηθνχ πιαηζίνπ γηα ηα Γπηηθά Βαιθάληα κέρξη ην 2010 (Western Balkans Investment Framework). 138 Σν πνζνζηφ ζπγρξεκαηνδφηεζεο αληηζηνηρεί ζε 85% γηα ηα λέα θξάηε κέιε θαη ζε 75% γηα ηα ππφινηπα. 85

Οη πξψηεο πξνζθιήζεηο ππνβνιήο πξνηάζεσλ θαη γηα ηα δχν πξνγξάκκαηα έρνπλ ήδε δεκνζηεπζεί 139 θαη αλακέλνληαη ηα πξψηα απνηειέζκαηα. Ο ξφινο ηεο ΔιιΪδαο ην πιαίζην απηφ θαη επηδηψθνληαο νκνηνγελή θαη ζπλεθηηθή θαηαλνκή ησλ πφξσλ θαη ησλ σθειεηψλ ηεο ζπλεξγαζίαο, ε Διιάδα παξνπζηάδεη επξεία θηλεηνπνίεζε ζηελ πξνεηνηκαζέα ησλ πξνγξακκάησλ θαη ηηο ελέξγεηεο δεκνζηφηεηαο. Ζ εγθαζίδξπζε ζηε Θεζζαινλίθε «Γξαθεένπ δηαζχλδεζεο 140» (Liaison Office), ζην πιαίζην ηνπ πξνγξάκκαηνο «Μεζνγεηαθφο Υψξνο», είλαη ελδεηθηηθή ηεο πξνζπάζεηαο γηα δπλακηθφηεξε παξνπζία θαη αλαβάζκηζε ηνπ ζηξαηεγηθνχ ηεο ξφινπ ζηελ επξχηεξε πεξηνρή. Ζ δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία πξνζθέξεη, επίζεο, ηε δπλαηφηεηα ζηελ Διιάδα λα θαζηεξσζεί σο «γϋθπξα» νηθνλνκηθήο ζπλεξγαζίαο ζηελ πεξηνρή ηεο Ν/Α Δπξψπεο. Απαηηείηαη, εληνχηνηο, ε δηεπζέηεζε επηκέξνπο ζεκάησλ πνπ ελδέρεηαη λα παξαθσιχνπλ ηελ νκαιή ζπλεξγαζία, κε θπξηφηεξα ηηο αλεπίιπηεο δηπισκαηηθέο δηαθνξέο κε ζπκκεηέρνληα θξάηε (π.ρ. ΠΓΓΜ), αιιά θαη ηελ απνπζία ηθαλνχ δηνηθεηηθνχ κεραληζκνχ θαη λνκηθνχ πιαηζίνπ ησλ εθηφο ΔΔ ρσξψλ. 139 Ν/Α Δπξψπε: 5/5/2008 (έιεμε ζηηο 13/6/2008), MED: 3/3/2008 (έιεμε ζηηο 2/5/2008) 140 Σν Γξαθείν δηαζχλδεζεο ζα είλαη αξκφδην γηα ηελ αλάπηπμε εηαηξηθψλ ζρέζεσλ, ηελ θεθαιαηνπνίεζε απνηειεζκάησλ θαη ηελ παξνρή ππνζηήξημεο ζε θνξείο θαη εηαίξνπο απφ ηα ζπκκεηέρνληα θξάηε πνπ εληζρχνληαη απφ ην ΗΡΑ). 86

Σακεέν Γηαρεηξηζηηθά Αξρά Γνπξδνπιίδε Επδνμία «Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) 4.2.3 IVC - Γηαπεξηθεξεηαθά πλεξγαζέα Ζ δηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία, θαηά ηελ ηξέρνπζα πξνγξακκαηηθή πεξίνδν, πινπνηείηαη απφ έλα εληαίν πξφγξακκα ζην νπνίν ζπκκεηέρνπλ φια ηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ-27, θαζψο θαη νη Ννξβεγία θαη Διβεηία 141, κε ζηφρν ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ θαη βέιηηζησλ πξαθηηθψλ. Ο ζπλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη πεξίπνπ 405 εθ. (εθ ησλ νπνίσλ ε θνηλνηηθά ζπκκεηνρά 142 θαιχπηεη ηα 321 εθ. ) 143. Πξφγξακκα ΔπηιΫμηκεο ΠεξηνρΫο Πξνηεξαηφηεηεο IVC Γηαπεξηθεξεηαθάο πλεξγαζέαο ΔΣΠΑ Γαιιία (Région Nord-Pas de Calais) Tν ζχλνιν ηεο θνηλνηηθήο επηθξάηεηαο, Ννξβεγία θαη Διβεηία Πέλαθαο 24: Πξφγξακκα δηαπεξηθεξεηαθάο ζπλεξγαζέαο (Ηδία επεμεξγαζία ζηνηρείσλ απφ ην πξνγξακκαηηθφ θείκελν ηνπ IVC) Καηλνηνκία θαη Οηθνλνκία ηεο γλψζεο Πεξηβάιινλ θαη Γηαρείξηζε Κηλδχλνπ Σν πξφγξακκα Interreg IVC παξνπζηάδεηαη αλαιπηηθά ζην 5 ν πεξίπησζεο). θεθάιαην (Μειέηε 141 Οη δχν ρψξεο ζπκκεηέρνπλ κε ηδίνπο πφξνπο (3.000.000 ε θαζεκία). 142 χκθσλα κε ην αξ. 53 ηνπ Καλνληζκνχ 1083/2006, ην πνζνζηφ ζπγρξεκαηνδφηεζεο αλέξρεηαη ζε 85% γηα ηηο ρψξεο πνπ παξνπζίαζαλ κέζν θ.θ. ΑΔΠ γηα ηελ πεξίνδν 2001-2003 θάησ ηνπ 85% ηνπ αληίζηνηρνπ κέζνπ επξσπατθνχ (ΔΔ-25). Γηα ηελ ΔιιΪδα, ην πνζνζηφ ζπγρξεκαηνδφηεζεο θαη γηα ηηο δχν πξνηεξαηφηεηεο αλέξρεηαη ζην 85%, ελψ γηα ηελ ηερληθή βνήζεηα, ζην 70%. 143 Σν 55% ησλ 321 εθαη. ηνπ πξνυπνινγηζκνχ πξννξίδνληαη γηα ζέκαηα ηεο πξνηεξαηφηεηαο 1 (νηθνλνκηθφο άμνλαο) θαη ην 39% γηα ζέκαηα ηεο πξνηεξαηφηεηαο 2 (πεξηβαιινληηθφο άμνλαο), ελψ ην 6% ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ζα δαπαλεζεί ζηελ ηερληθή βνήζεηα γηα ηα πξνγξάκκαηα. Δπί ηνπ παξφληνο, πεξίπνπ 75% ησλ ελεξγεηψλ ζην πιαίζην ηνπ INTERREG IIIΓ πξαγκαηεχνληαη ηηο αλσηέξσ πξνηεξαηφηεηεο 87

4.2.4 ΔηδηθΪ πξνγξϊκκαηα Ζ Διιάδα ζπκκεηέρεη, ηέινο, ζηα ηξία εηδηθά πξνγξάκκαηα δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο πνπ μεθίλεζαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ θαη ζπλερίδνπλ, εληζρπκέλα, ζην πιαίζην ηνπ ζηφρνπ 3 ηεο ηξέρνπζαο πεξηφδνπ. Πξφγξακκα πλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο Κνηλνηηθά ζπκκεηνρά 144 χλνιν εζληθψλ ζπκκεηνρψλ Διιεληθά ζπκκεηνρά URBACT II 67.817.875 145 53.319.170 14.498.705 146 79.535 INTERACT ΗΗ. 40.039.426 34.033.512 147 6.005.914 Γελ έρεη αθφκε νξηζηηθνπνηεζεί. 148 ESPON 2013 45.378.012 34.033.512 11.344.500 Γελ έρεη αθφκε νξηζηηθνπνηεζεί. Πέλαθαο 25: ΔηδηθΪ πξνγξϊκκαηα εδαθηθάο ζπλεξγαζέαο (Ηδία επεμεξγαζία ζηνηρείσλ απφ επηκέξνπο πξνγξακκαηηθά θείκελα θαη πξνζσπηθέο ζπλεληεπμεηο κε ζηειέρε ΤΠΟΗΟ) Ζ νξγάλσζε δηθηχσλ ζπκβάιιεη θαζνξηζηηθά ζηελ αληαιιαγή θαη δηάρπζε εκπεηξίαο ζε ζέκαηα ζπλεξγαζίαο αιιά θαη ηελ ηζρπξφηεξε δηαζχλδεζή ησλ δξάζεσλ ζπλεξγαζίαο κε ζεκαηηθϋο πνιηηηθέο (π.ρ. πνιηηηθέο ηχπνπ Ληζζαβφλαο θαη ηνπ Γθέηεκπνξγθ: έξεπλα, επηρεηξεκαηηθφηεηα, κεηαθνξέο, ελέξγεηα, πεξηβάιινλ), ζην πιαίζην ηδίσο ηεο πξσηνβνπιίαο ΠΟΑ. Ζ αμηνπνίεζε ησλ «θαιψλ πξαθηηθψλ» (best practices) εμάιινπ ραξαθηεξίδεηαη σο «πξφθιεζε - θιεηδί» ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο γηα ηε κεηϊ-2013 πεξένδν. 144 Σα πνζνζηά ζπγρξεκαηνδφηεζεο είλαη URBACT (80% γηα ηηο ρψξεο ηνπ ηφρνπ 1 θαη 70% γηα ηηα ππφινηπα θξάηε κέιε), 75% γηα ην ESPON θαη 85% γηα ην INTΔRACT. 145 ηνλ πξνυπνινγηζκφ πξνζηίζεηαη ε ζπκκεηνρή κε ίδηνπο πφξνπο ηεο Ννξβεγίαο (350.000 ) θαη ηεο Διβεηίαο (230.000 ). 146 Σν πνζφ είλαη άζξνηζκα ηεο ex ante εζληθήο ζπκκεηνρήο (5.173.880) θαη ηεο ηνπηθήο ζπκκεηνρήο (9.324.825). Ζ ζπκκεηνρή θάζε θξάηνπο ππνινγίδεηαη θαη αλαινγία ηνπ πιεζπζκνχ ηνπ). 147 ην πνζφ απηφ αλακέλεηαη λα πξνζηεζεί ζπκκεηνρή ηνπ ENPI γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε δξαζηεξηνηήησλ ζρεηηθά κε ηελ ππνζηήξημε δηαζπλνξηαθψλ πξνγξακκάησλ πνπ ρξεκαηνδνηεί ην ηακείν. 148 Ζ ρξεκαηνδφηεζε πνπ ζα ιάβεη θάζε θξάηνο κέινο, ζα ππνινγηζηεί βάζεη ηεο αληίζηνηρεο ρξεκαηνδφηεζεο απφ ην ΔΣΠΑ γηα ηα δηαζπλνξηαθά δηαθξαηηθά θαη πξνγξάκκαηα IPA πνπ δηεμάγεη. 88

ην πιαίζην, ηδίσο, ηεο πηζαλνινγνχκελεο δξαζηηθήο πεξηθνπάο ηεο θνηλνηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο (ειιείςεη πφξσλ, κεηαμχ άιισλ, εμαηηίαο ηεο δηεχξπλζεο πξνο θησρφηεξα θξάηε) θαη ηε δηαθαηλφκελε πξφζεζε ηεο ΔΔ λα πεξάζεη ζε πην άπηεο ελϋξγεηεο, ε Διιάδα πξέπεη λα εθκεηαιιεπζεί ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ηεο παξέρνληαη κέζσ ησλ δηθηχσλ. Μνινλφηη ε Διιάδα δελ έρεη δηαρεηξηζηηθή αξκνδηφηεηα ζε θαλέλα απφ ηα πξνγξάκκαηα δηθηχσλ 149, ε ζπκκεηνρή ηεο δηαγξάθεηαη δπλακηθά θαη εληζρπκϋλε, ζε ζχγθξηζε κε ηελ πξνεγνχκελε πξνγξακκαηηθή πεξίνδν. 149 Ζ Γηαρεηξηζηηθή Αξρή γηα ην ESPON 2013 βξίζθεηαη ζην Λνπμεκβνχξγν, γηα ην πξφγξακκα URBACT ΗΗ ζην Παξίζη, ελψ γηα ην INTERACT εδξεχεη ζηε ινβαθία. 89

4.3 SWOT analysis Ο πίλαθαο πνπ αθνινπζεί πεξηγξάθεη ηα βαζηθφηεξα ζεκεία πνπ απνηεινχλ δπλάκεηο, αδπλακίεο, επθαηξίεο θαη απεηιέο γηα ηε ζπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζην ηφρν 3 (2007-2013). ΓΤΝΑΜΔΗ Γεσνηθνλνκηθά ζϋζε, ηδίσο ζε ζρέζε κε ηα Βαιθάληα θαη ηηο ρψξεο ηεο Μαχξεο Θάιαζζαο: Ζ Θεζζαινλέθε σο θέληξν νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο αλαβαζκίδεηαη ν ζηξαηεγηθφο ξφινο ηεο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή εκαληηθέο επελδχζεηο ζηνπο ηνκείο ηεο ελϋξγεηαο θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ Δπαξθείο ππνδνκέο δηαζπλδέζεσλ ηειεπηθνηλσληψλ θαη ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθάο πςειψλ ηαρπηήησλ εκαληηθά εξεπλεηηθϊ θϋληξα Τςειφ δπλακηθφ νηθνλνκηθάο αλϊπηπμεο Δκπεηξέα απφ ηηο πξνεγνχκελεο πξνγξακκαηηθέο πεξηφδνπο Αλάπηπμε δηθηχσλ ζπλεξγαζίαο χλδεζε κε ζχγρξνλνπο απηνθηλεηνδξφκνπο (Δγλαηία, Δπξσπατθνί δηάδξνκνη, ΠΑΘΔ) Ηζρπξφ αγξνηηθφ θαη αιηεπηηθφ πξνθίι Πεξηνρή πινχζηα ζε θπζηθνχο πφξνπο Πινχζηα βηνπνηθηιφηεηα ΑΓΤΝΑΜΗΔ Υακειφο πξνυπνινγηζκφο γηα ηε λέα πεξίνδν. Αλεπαξθήο θαη αλνκνηνγελήο δηάρπζε θαη θεθαιαηνπνέεζε πξνεγνχκελεο γλψζεο θαη εκπεηξίαο. Αζάθεηεο ζρεηηθά κε ην ξφιν πνπ θαιείηαη λα παίμεη ν ΔΟΔ, αιιά θαη ακθηζβήηεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηάο ηνπ. Φπζηθφ πεξηβϊιινλ κε έληνλν αλάγιπθν θαη κεγάιεο δηαθνξέο απφ ηελ παξάθηηα δψλε σο ηελ ελδνρψξα, Έληνλεο νηθνλνκηθέο θαη δηνηθεηηθέο αληζφηεηεο κεηαμχ ησλ ζπλεξγαδφκελσλ ρσξψλ Δλδνπεξηθεξεηαθέο θαη δηαπεξηθεξεηαθέο δηαθνξέο θαη αληζφηεηεο (ζπγθεληξψζεηο πιεζπζκνχ θαη νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο θπξίσο ζε αζηηθέο πεξηνρέο) Γεσξγηθφο ηνκέαο πξνζαλαηνιηζκέλνο ζηελ ηνπηθή αγνξά ρσξίο πξννπηηθέο γηα ζπκκεηνρή ζε δηαζπλνξηαθά θαη δηαθξαηηθά έξγα 90

Πινχζηα δαζηθά θαη πδξφβηα νηθνζπζηάκαηα θαη πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρϋο (NATURA 2000, θαηαθχγηα δψσλ, εζληθνί δξπκνί) Υακειφο δείθηεο απαζρφιεζεο Πεξηνξηζκέλε δηϊρπζε ηνπ παξαγφκελνπ εξεπλεηηθνχ έξγνπ εκαληηθά αζηηθϊ θαη δεπηεξεχνληα θϋληξα Πινχζηα πνιηηηζηηθά θιεξνλνκηά (κνπζεία, κνλαζηήξηα, ιατθή παξάδνζε, θ.ιπ.) ΔΤΚΑΗΡΗΔ Δλίζρπζε ηνπ ξφινπ ηεο ρψξαο σο ζεκαληηθνχ εηαέξνπ ζηελ επξχηεξε γεσγξαθηθή πεξηνρή ΔμνκΪιπλζε κε θηιηθψλ δηαθξαηηθψλ ζρέζεσλ κε φκνξεο ρψξεο 150. Δλίζρπζε εμσζηξϋθεηαο ηνπ νηθνλνκηθνχ ξφινπ ηεο (ηδίσο ηεο Βφξεηαο Διιάδαο θαη ηεο Θεζζαινλίθεο) ζηελ πεξηνρή Πεξηθεξεηαθή ελζσκάησζε θαη πξνψζεζε ηεο πνιπθεληξηθφηεηαο Κνηλά δηαρεέξηζε πξνγξακκάησλ Έληαμε ζηξαηεγηθψλ έξγσλ (θπξίσο, δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο) Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ έξγσλ Ζ έληαμε ηεο Βνπιγαξίαο θαη ηεο Ρνπκαλίαο ζηελ Δ.Δ. θαη ε πξνβιεπφκελε επέθηαζε ησλ δξάζεσλ ηεο Έλσζεο θαη ΑΠΔΗΛΔ Αιφγηζηε ρξάζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ Σξέρνπζεο πνιηηηθέο θαη γεσζηξαηεγηθέο εμειέμεηο (π.ρ. εληάζεηο ζηελ πεξηνρή ηνπ Καπθάζνπ) Τθηζηάκελεο δηπισκαηηθϋο δηαθνξϋο κε ζπλεξγαδφκελεο ρψξεο (π.ρ. ΠΓΓΜ) ΓξαθεηνθξαηηθΫο δπζρέξεηεο Έιιεηςε πνιηηηθάο βνχιεζεο γηα ηελ πινπνίεζε ζπγθεθξηκέλσλ πξνγξακκάησλ ΠαξΪλνκεο δξαζηεξηφηεηεο ζε δηαζπλνξηαθέο πεξηνρέο (π.ρ ιαζξεκπφξην) Γάξαλζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ Πηέζεηο ζρεηηθά κε ην πεξηβϊιινλ θαη ηε ρξάζε γεο πγθεληξσηηθϋο δνκέο ηεο ειιεληθήο Γεκφζηαο Γηνέθεζεο 150 Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη ην επηηπρέο παξάδεηγκα ηεο ζπλεξγαζίαο Γαιιίαο Βειγίνπ, ζηα πιαίζηα ηεο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο, βι. Inforegio Panorama, Erasing the Border: The French Belgian Territorial Cooperation, volume 24, December 2007 91

ζε άιιεο ρψξεο ηεο πεξηνρήο βειηηψλνπλ αθφκε πεξηζζφηεξν ηηο ζπλεξγαζίεο ηεο Διιάδαο κε ηηο ρψξεο ηνπ ακέζνπ γεσγξαθηθνχ ηεο πεξίγπξνπ Δάλ γίλεη ζσζηή ρξήζε ηεο απνθηεζείζαο γλψζεο θαη εκπεηξίαο ζα ππάξμεη επηηϊρπλζε ησλ δηαδηθαζηψλ Αχμεζε θνηλνηηθνχ, πεξηθεξεηαθνχ θαη ηνπηθνχ ελδηαθέξνληνο γηα δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβϊιινληνο Οη πξναλαθεξζείζεο πεξηθεξεηαθϋο αληζφηεηεο ελδέρεηαη λα νδεγεζνχλ ζε θαχιν θχθιν, δεδνκέλνπ φηη νη ιηγφηεξν αλεπηπγκέλεο πεξηθέξεηεο πηζαλφλ λα κελ είλαη ζε ζέζε λα αμηνπνηήζνπλ ην φθεινο ηεο ζπλεξγαζίαο ζηνλ ίδην βαζκφ κε ηηο ήδε αλεπηπγκέλεο ΜεηαλΪζηεπζε ελεξγνχ ειιεληθνχ πιεζπζκνχ ζηα αζηηθά θέληξα ή ζε άιιεο ρψξεο ΛαζξνκεηαλΪζηεπζε Καιιηέξγεηα επξσπατθήο ζπλεέδεζεο θαη ηαπηφηεηαο ζε πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν, ζηελ πνξεία ηεο επξσπατθήο νινθιήξσζεο Ζ ζπκκεηνρή, ζε πνιιά πξνγξάκκαηα, αλεπηπγκέλσλ ζε φξνπο Ληζζαβφλαο - πεξηθεξεηψλ κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηε κεγηζηνπνίεζε ηεο δηϊρπζεο θαη ηνπ πνιιαπιαζηαζκνχ ησλ απνηειεζκάησλ. 92

4.4 ΔπηινγηθΫο παξαηεξάζεηο Ζ αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ ηφρνπ 3 (2007-2013), αλακέλεηαη λα βειηηψζεη ηε δηεζλά παξνπζέα ηεο Διιάδαο. Οη δπλαηφηεηεο πνπ παξέρνληαη ζηελ ρψξα, κέζσ ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο, ιακβάλνπλ ηδηαίηεξε βαξχηεηα, εμαηηίαο ηεο θξίζηκεο γεσγξαθηθάο ηεο ζϋζεο θαη ηεο ζπλεξγαζίαο ηεο ηφζν κε άιια θξάηε κέιε φζν θαη κε ππνςήθηεο πξνο έληαμε θαη ηξίηεο ρψξεο ηνπ επξχηεξνπ κεζνγεηαθνχ θαη βαιθαληθνχ ρψξνπ. Ζ επηηπρήο πινπνίεζε ηεο πεξηθεξεηαθήο ελζσκϊησζεο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πξνψζεζε ηεο πνιπθεληξηθφηεηαο, παξνπζηάδεη εμαηξεηηθφ ελδηαθέξνλ γηα ηελ θαζηέξσζε ηεο ρψξαο σο ηζρπξνχ εηαέξνπ, αλαβαζκίδνληαο ηδίσο ην ζηξαηεγηθφ ξφιν ηεο Βνξείνπ Διιάδαο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή. Παξφηη ε πινπνίεζε ηνπ ηφρνπ βξίζθεηαη ζε αξρηθφ ζηάδην, αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ ιεηηνχξγεζε απνδνηηθφηεξα, ζε ζχγθξηζε κε ηελ πεξίνδν 2000-2006 ππφ ηελ πίεζε, κάιηζηα, κηαο θξίζηκεο «αιιαγήο»: ηεο κεηαθνξάο ηεο Γηαρεηξηζηηθήο Αξρήο Interreg απφ ηελ Αζήλα ζηε Θεζζαινλίθε (2005). Δίλαη αζθαιήο ε δηαπίζησζε πσο ε πνιπεηήο ζπκκεηνρή ηεο ρψξαο ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε θνηλνηηθψλ πξνγξακκάησλ επέδξαζε ζεηηθά ζηε βειηίσζε ηεο δηαρεηξηζηηθάο ηθαλφηεηαο ησλ εκπιεθνκέλσλ θνξέσλ. Ο ζρεδηαζκφο ησλ πξνγξακκάησλ ηνπ ηφρνπ 3 εμειίρζεθε, ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ, νκαιά, δελ έιεηςαλ εληνχηνηο θαη πξνβιήκαηα. Οξηζκέλεο θαζπζηεξάζεηο ζηελ πξνεηνηκαζία ηεο ηξέρνπζαο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ, ζπλδένληαη θπξίσο κε πξαθηηθέο δπζθνιίεο ηεο αξκφδηαο Γηαρεηξηζηηθήο Αξρήο. Ζ ηαπηφρξνλε δηαρείξηζε πξνγξακκάησλ Interreg III θαη IV, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ππνζηειέρσζε ηεο αξκφδηαο ππεξεζίαο επηβαξχλεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ δηνηθεηηθψλ δνκψλ. Ζ αληηκεηψπηζε ηνπ αλεπαξθνχο ζηειερηαθνχ δπλακηθνχ ζα επηηάρπλε ζεκαληηθά ηηο δηαδηθαζίεο θαη ζα σθεινχζε ηελ πινπνίεζε ζην ζχλνιφ ηεο. Πξνυπφζεζε επηηπρνχο πινπνίεζεο απνηειεί, επηπξνζζέησο, ε επίιπζε δηπισκαηηθψλ δηαθνξψλ θαη ε εμνκάιπλζε δηαρξνληθά επηβαξπκέλσλ δηαθξαηηθψλ ζρέζεσλ, ε δηαηψληζε ησλ νπνίσλ ζα ιεηηνπξγνχζε επηβαξπληηθά ζηηο ζεηηθέο πξννπηηθέο ηεο ηξέρνπζαο πεξηφδνπ. 93

Με δεδνκέλε ηελ πηζαλνινγνχκελε δξαζηηθή πεξηθνπή ηεο ρξεκαηνδφηεζεο γηα ηελ Δ πξνγξακκαηηθά πεξένδν (ηδηαίηεξα γηα ηα παιαηά θξάηε κέιε, φπσο ε Διιάδα), ε κέγηζηε δπλαηή αμηνπνίεζε ησλ αλαδπφκελσλ επθαηξηψλ θαη δπλαηνηήησλ πξνβάιιεη σο επηηαθηηθή αλάγθε. Ζ ζπκκεηνρή ηδίσο ζε δέθηπα ζπλεξγαζίαο θαη αληαιιαγάο ηερλνγλσζέαο αθελφο παξάγεη πνιιαπιαζηαζηηθά νθέιε γηα ηε ζπλνιηθή πινπνίεζε ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο 2007-2013, αθεηέξνπ ζα απνηειέζεη πηζαλφηαηα ηνλ θεληξηθφ άμνλα ηεο Δ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ («networking»). ην πιαίζην απηφ, ε ηξέρνπζα πεξίνδνο πξνγξακκαηηζκνχ απνηειεί κηα εμαηξεηηθή επθαηξέα γηα ηελ ειιεληθή πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή θαη αλάπηπμε, επθαηξία πνπ δελ πξέπεη λα κείλεη αλαμηνπνίεηε. 94

5 ΜειΫηε Πεξέπησζεο: Interreg IVC 95

Ζ επηινγή παξνπζίαζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο IVC θάζε άιιν παξά ηπραία είλαη. Πξφθεηηαη γηα έλα ηδηαίηεξν πξφγξακκα κε πςειή πξνζηηζέκελε αμία, πνπ ζπκβάιιεη αθελφο ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Ληζζαβφλαο θαη ηνπ ΓθΫηεκπνξγθ, αθεηέξνπ ζηε δηαζχλδεζε κε ηνπο ζηφρνπο 1 θαη 2 ηεο ηξέρνπζαο πεξηφδνπ, πξνθεηκέλνπ νη ηδέεο θαη νη θαιέο πξαθηηθέο (best practices) λα κεηαθξαζηνχλ ζε επελδχζεηο. Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή θαη ηα θξάηε κέιε αλαγλσξίδνπλ ηε ζπκβνιή ηεο δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο ζηε βειηίσζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ πνιηηηθψλ, κία πηπρή πνπ θαζίζηαηαη ηδηαηηέξσο ζεκαληηθή, ζην πιαίζην ηεο πξσηνβνπιίαο «ΠεξηθΫξεηεο γηα ηελ Οηθνλνκηθά Αιιαγά» (ΠΟΑ) 151. Σηόρνο ηνπ ζθέινπο Γ ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο (δηαπεξηθεξεηαθφ) είλαη ε παξνρή ελφο θνηλνχ πιαηζίνπ γηα ηελ αμηνπνίεζε ηεο ηερλνγλσζέαο θαη ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ κεηαμχ πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ θνξέσλ απφ δηαθνξεηηθέο ρψξεο πάλσ ζε θνηλέο πξνθιήζεηο, φπσο ε παγθνζκηνπνίεζε, ε δεκνγξαθηθή αιιαγή, ν ελεξγεηαθφο εθνδηαζκφο θαη ε θιηκαηηθή αιιαγή. 5.1 Interreg IIIC (2000-2006) Με ηελ εγθαηλίαζε ηνπ λένπ πξνγξάκκαηνο (INTERREG IVC), ηα έξγα ηνπ INTERREG IIIC (2000-2006) βαίλνπλ πξνο πεξάησζε. Σα ελ ιφγσ έξγα πινπνηήζεθαλ απφ 2.634 εηαίξνπο ζε πεξίπνπ 270 ελέξγεηεο, κε ηε ζπκκεηνρή ηνπ ζπλφινπ, ζρεδφλ, ησλ πεξηθεξεηψλ (191) απφ φια ηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ. 152 ην αθφινπζν δηάγξακκα, απεηθνλίδνληαη νη ζεκαηηθϋο πξνηεξαηφηεηεο πνπ ρξεκαηνδνηήζεθαλ απφ ην IIIC, κε βαζηθέο ην πεξηβάιινλ θαη ηε ρσξνηαμία (22% θαη 21%, αληηζηνίρσο), αιιά θαη ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα (15%) θαη ηνλ ηνπξηζκφ πνιηηηζκφ (15%). 151 Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ππνζηεξίδεη ηελ πξσηνβνπιία ΠΟΑ, παξέρνληαο εκπεηξνγλσκνζχλε επί εμεηδηθεπκέλσλ ζεκάησλ θαη ζεκάησλ πνιηηηθήο γηα επίζπεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ (έξγα «ηαρείαο πινπνίεζεο» - fast track) ζε ηνκείο φπσο ε θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο ή ε δηαρείξηζε ησλ ζαιάζζησλ πφξσλ. ηφρνο είλαη ε αμηνπνίεζε ηεο ηερλνγλσζίαο, θαη ηδίσο ησλ λέσλ ηδεψλ, κε έκθαζε ζηε δηαζχλδεζε κε πξνγξάκκαηα εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο αιιά θαη κε πξνγξάκκαηα ησλ ζηφρσλ 1 θαη 2 (χγθιηζε Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε) πξνθεηκέλνπ νη ηδέεο λα κεηαθξαζηνχλ ζε επελδχζεηο. 152 «Introduction to INTERREG IVC», Michel LAMBLIN - Programme Director, OPEN DAYS 2008, Bruxelles 96

ΘΔΜΑΣΙΚΔ ΠΡΟΣΔΡΑΙΟΣΗΣΔ IIIC 6% 4% 22% 8% 9% Πεπιβάλλον και Γιασείπιζη Κινδύνος, Δνέπγεια και Φςζικοί πόποι Υωποηαξία, εδαθική και αζηική ανάπηςξη Πολιηιζηική κληπονομιά και ηοςπιζμόρ Δπισειπημαηικόηηηα, ΜΜΔ Έπεςνα, Σεσνολογία και Καινοηομία 15% 15% 21% Κοινωνία ηηρ πληποθοπίαρ και ηλεκηπονική διακςβέπνηζη Απαζσόληζη, κοινωνική ένηαξη, ανθπώπινοι πόποι, εκπαίδεςζη Πποζβαζιμόηηηα, κινηηικόηηηα και μεηαθοπέρ ΓξΪθεκα 14: ΘεκαηηθΫο πξνηεξαηφηεηεο IIIC (Πεγή: www.intereg3c.net ηδία επεμεξγαζία) Σν 75% ησλ ελ ιφγσ πξνηεξαηνηήησλ αθνξνχζαλ ζε ζέκαηα «Καηλνηνκέαο θαη Οηθνλνκέαο ηεο γλψζεο» (38%) θαη «ΠεξηβΪιινληνο θαη δηαρείξηζεο θηλδχλνπ» (37%), ήηνη ζηνπο ηνκείο πξνηεξαηφηεηαο ηνπ ηξέρνληνο πξνγξάκκαηνο IVC. Θεκαηηθέο πξνηεξαηόηεηεο IIIC Άιια ζέκαηα 25% Καηλνηνκία θαη Οηθνλνκία ηεο γλώζεο 38% Πεξηβάιινλ θαη Γηαρείξηζε Κηλδύλνπ 37% ΓξΪθεκα 15: ΘεκαηηθΫο πξνηεξαηφηεηεο IIIC, ζχκθσλα κε ηηο αληέζηνηρεο πξνηεξαηφηεηεο IVC (Πεγή: www.intereg3c.net - ηδία επεμεξγαζία) 97

Παξά ηα ζεκαληηθά νθϋιε πνπ απνθφκηζαλ νη ειιεληθέο πεξηθέξεηεο (δηθηχσζε, ελίζρπζε εμσζηξέθεηαο, θηι. 153 ), ε απνξξφθεζε ησλ πφξσλ δελ ήηαλ ε θαιχηεξε δπλαηή. Ζ πνξεία πινπνίεζεο, εληνχηνηο, κεηά ηα αξρηθά πξνβιήκαηα, παξνπζηάδεηαη βειηησκέλε. Γαπάνες Γεζμεύζεις 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Κενηρική Μακεδονία ΑΜΘ Γσηική Θεζζαλία Ηπειρος Ιόνια Γσηική Μακεδονία Δλλάδα Αηηική ΠελοπόνηζοςΒ Αιγαίο Ν Αιγαίο Κρήηη ΓξΪθεκα 16: Απνξξφθεζε πφξσλ IIIC αλϊ ειιεληθά πεξηθϋξεηα (εθ. ), Πεγή: Δ.Τ. Γηαρείξηζεο Πξνγξακκάησλ Interreg (Ννέκβξηνο 2007) 153 Παπαδαραξνπνχινπ Έιελα, «Οη Έιιελεο Δηαίξνη ηνπ IΝTERREG IIIC», Ζκεξίδα INTERREG IIIC/IVC, Αζήλα,16 Ννεκβξίνπ 2007 98

5.2 Interreg IVC (2007-2013) Σν πξφγξακκα δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο ηεο Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ (IVC) ζα ζπλερίζεη ην έξγν ηνπ ΗΗΗC, δηαηεξψληαο νξηζκέλεο πηπρέο ηνπ, αιιά εηζάγνληαο ηαπηφρξνλα λϋεο πξνηεξαηφηεηεο θαη πξνζεγγίζεηο. Ο πίλαθαο πνπ αθνινπζεί ζπλνςίδεη ηα βαζηθά ζηνηρεία δηϊθξηζεο κεηαμχ ησλ δχν πξνγξακκάησλ. INTERREG IIIC 4 πξνγξάκκαηα 154 Πξνγξάκκαηα INTERREG IVC 1 εληαέν πξφγξακκα γηα φιε ηελ ΔΔ 315 εθ. Πξνϋπνινγηζκόο 321 εθ. Έσο 50% (θαη 75% γηα ηηο πεξηθέξεηεο ηνπ ζηφρνπ 1) 4 Γηαρεηξηζηηθέο Αξρέο 4 Αξρέο Διέγρνπ 4 Αξρέο Πιεξσκήο 4 Σερληθέο Γξακκαηείεο (Μία γηα θάζε πξφγξακκα) Όξην ζπγρξεκαηνδόηεζεο Δνκέο Δηαρείξηζεο Έσο 75% 155 ή 85% 156 γηα ηνπο άμνλεο 1 θαη 2 (50% κφλν γηα εηαίξνπο απφ ηε Ννξβεγία). 70% γηα ηνλ άμνλα 3 (Σερληθή Βνήζεηα) Γεδνκέλεο ηεο δηαρεηξηζηηθήο πνιππινθφηεηαο ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ, δίλεηαη έκθαζε ζηε ζπγθϋληξσζε ηεο δηαρείξηζεο: Μία θνηλά Γηαρεηξηζηηθή Αξρή (πεξηθέξεηα Nord-Pas de Calais) Μία θνηλά Αξρή Διέγρνπ Μία θνηλά Αξρή 154 Σα 4 πξνγξάκκαηα-δψλεο θάιππηαλ ην ζχλνιν ηεο ΔΔ-25, ηηο Ννξβεγία θαη Διβεηία, θαζψο θαη θάζε άιιε ρψξα πνπ επηζπκνχζε λα ζπκκεηάζρεη (www.interreg3c.net) 155 Απζηξία, Βέιγην, Γαιιία, Γεξκαλία, Γαλία, Ζλσκέλν Βαζίιεην, Ηξιαλδία, Ηζπαλία, Ηηαιία, Λνπμεκβνχξγν, Οιιαλδία, νπεδία, Φηλιαλδία. 156 Βνπιγαξία, Διιάδα, Δζζνλία, Κχπξνο, Λεηηνλία, Ληζνπαλία, Μάιηα, Πνισλία, Πνξηνγαιία, Ρνπκαλία, ινβαθία, ινβελία, Σζερία. 99

INTERREG IIIC INTERREG IVC Πηζηνπνίεζεο (πξψελ Πιεξσκήο) ΚΪζε ζέκα πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ δξαζηεξηνηήησλ δεκνζίνπ ραξαθηήξα 3 ηχπνη παξέκβαζεο: 1. Πεξηθεξεηαθνχ πιαηζίνπ 2. Αλεμάξηεηα έξγα 3. Γίθηπα Τνκείο πξνηεξαηόηεηαο Τύπνη παξέκβαζεο Μία Κνηλά Σερληθή Γξακκαηεία (Lille) Έκθαζε ζε πξνηεξαηφηεηεο - ζηφρνπο Ληζζαβφλαο θαη ΓθΫηεκπνξγθ 2 ηχπνη: 1. Πεξηθεξεηαθήο πξσηνβνπιίαο 2. Κεθαιαηνπνίεζεο Πέλαθαο 26: πγθξηηηθά απεηθφληζε ΗΗΗC IVC (Πξνζαξκνγή ζηνηρείσλ απφ ηα αληίζηνηρα πξνγξακκαηηθά έγγξαθα) 5.2.1 ΔπηιΫμηκεο πεξηνρϋο ην πιαίζην πινπνίεζεο ηνπ εληαίνπ πξνγξάκκαηνο IVC, επηιέμηκν είλαη ην ζχλνιν ηεο θνηλνηηθήο επηθξάηεηαο (ΔΔ-27) θαζψο θαη νη Ννξβεγέα θαη Διβεηέα. Ζ ζπκκεηνρή θξαηψλ (θπξίσο ησλ ρξεκαηνδνηνχκελσλ απφ ην ΗΡΑ) εθηφο ησλ πξναλαθεξζέλησλ πξνβιέπεηαη, κφλν εθφζνλ ιεηηνπξγεί πξνο φθεινο ησλ πεξηθεξεηψλ ηεο Έλσζεο. 157 5.2.2 Σνκεέο πξνηεξαηφηεηαο Ζ λέα πξσηνβνπιία ηεο Δπηηξνπήο «ΠεξηθΫξεηεο γηα ηελ Οηθνλνκηθά Αιιαγά» (ΠΟΑ), αλαγλσξίδεη ηηο πεξηθέξεηεο σο θαζνξηζηηθνχο εηαίξνπο γηα ηελ 157 Καλνληζκφο 1080/2006 (άξζξν 21, παξ. 3) 100

επίηεπμή ηφζν ηνπ νηθνλνκηθνχ (Ληζζαβφλα) φζν θαη ηνπ πεξηβαιινληηθνχ (Γθέηεκπνξγθ) άμνλα ησλ ζηφρσλ απηψλ. ην πιαίζην απηφ, ην πξφγξακκα δηαξζξψλεηαη γχξσ απφ δχν πξνηεξαηφηεηεο (ζπλ ηελ Σερληθή Βνήζεηα) θαη ελλέα ζεκαηηθέο ππνελφηεηεο: Πξνηεξαηόηεηα 1 Πξνηεξαηόηεηα 2 Πξνηεξαηόηεηα 3 Καηλνηνκέα θαη Οηθνλνκέα ηεο γλψζεο Καηλνηνκία, Έξεπλα θαη Σερλνινγηθή Αλάπηπμε (Δ&ΣΑ) Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη Μηθξνκεζαίεο Δπηρεηξήζεηο (ΜΜΔ) Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο Απαζρφιεζε, Αλζξψπηλνη πφξνη θαη Δθπαίδεπζε ΠεξηβΪιινλ θαη Γηαρεέξηζε Κηλδχλνπ Δλέξγεηα θαη βηψζηκεο Μεηαθνξέο Βηνπνηθηιφηεηα θαη δηαηήξεζε ηεο θπζηθήο θιεξνλνκηάο Φπζηθνί θαη Σερλνινγηθνί θίλδπλνη Ύδαηα θαη δηαρείξηζε απνβιήησλ Πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη Σνπίν Σερληθά Βνάζεηα 101

5.2.3 Υξεκαηνδφηεζε Σν πνζφ κε ην νπνίν ζπκκεηέρεη ην ΔΣΠΑ αλέξρεηαη ζε 321 εθ., ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ νπνίσλ (55%) ζα θαηεπζπλζεί πξνο ηελ πξνηεξαηφηεηα 1 (θαηλνηνκία, Δ&ΣΑ, επηρεηξεκαηηθφηεηα, Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο, θηι.). Ζ πξνηεξαηφηεηα 2 (Πεξηβάιινλ θαη δηαρείξηζε θηλδχλνπ) ζα ιάβεη πεξίπνπ 125 εθ., πνζφ πνπ αληηζηνηρεί ζην 39% ηεο θνηλνηηθήο ζπκκεηνρήο. Ο πξνυπνινγηζκφο ηνπ λένπ πξνγξάκκαηνο είλαη πεξηνξηζκϋλνο θαη θηλείηαη πεξίπνπ ζηα ίδηα επίπεδα κε ηελ πεξίνδν 2000-2006, γεγνλφο πνπ δε ζπλάδεη κε ηηο πςειέο πξνζδνθίεο ηεο Γ πξνγξακκαηηθέο πεξηφδνπ. Σνκείο Πξνηεξαηόηεηαο IVC 19,3 6% 125,3 39% 176,7 55% Καινοηομία και Οικονομία ηηρ γνώζηρ Πεπιβάλλον και Γιασείπιζη Κινδύνος Σεσνική Βοήθεια ΓξΪθεκα 17: Υξεκαηνδνηηθά θαηαλνκά IVC, αλϊ ζεκαηηθά πξνηεξαηφηεηα (Πεγή: O.P. «Interregional Cooperation Programme INTERREG IVC, 26 July 2007 - Ηδία επεμεξγαζία) ηνλ αλσηέξσ πξνυπνινγηζκφ πξνζηίζεληαη νη ίδηνη πφξνη κε ηνπο νπνίνπο ζπκκεηέρνπλ ε Ννξβεγέα θαη ε Διβεηέα (3 εθ., έθαζηε) 158. Ζ ρξεκαηνδφηεζε ηξέησλ θξαηψλ 159 δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ην 10% ηεο θνηλνηηθήο ζπκκεηνρήο ζην 158 Σν πνζνζηφ ζπγρξεκαηνδφηεζεο γηα ηε Ννξβεγία έρεη νξηζηεί ζην 50%. Ζ δηαρείξηζε ηεο ρξεκαηνδφηεζεο γηα ηελ Διβεηία ζα γίλεη απφ ηελ ίδηα ηε ρψξα (O.P. «Interregional Cooperation Programme INTERREG IVC). 159 Δθηφο ΔΔ-27, Ννξβεγίαο θαη Διβεηίαο. 102

πξφγξακκα θαη πξαγκαηνπνηείηαη ππφ ηελ επζχλε θνηλνηηθνχ εηαίξνπ, ν νπνίνο δηαζθαιίδεη ηε ρξεζηή νηθνλνκηθή δηαρείξηζε 160. Σνκεέο Πξνηεξαηφηεηαο πλνιηθά ρξεκαηνδφηεζε (ζε ) % πκκεηνρά ΔΣΠΑ 161 (ζε ) % Δζληθά ζπκκεηνρά (ζε ) % Καηλνηνκία θαη Οηθνλνκία ηεο γλψζεο Πεξηβάιινλ θαη πξφιεςε θηλδχλνπ 220.908.711 54,53 176.726.969 55 44.181.742 52,74 156.644.359 38,67 125.315.487 39 31.328.872 37,40 Σερληθή βνήζεηα 27.541.866 6,8 19.279.306 6 8.262.560 3,86 ΣΥΝΟΛΟ 405.094.936 100 321.321.762 100 83.773.174 100 Πέλαθαο 27: Υξεκαηνδνηηθά θαηαλνκά IVC (Πεγή: «Interregional Cooperation Programme INTERREG IVC, Objective 3: European Territorial Cooperation, 26 July 2007) Όπσο θαίλεηαη ζην αθφινπζν γξάθεκα, νη εηήζηνη ρξεκαηνδνηηθνί πφξνη βαίλνπλ απμαλφκελνη ζην πιαίζην ηεο πεξηφδνπ 2007-2013, γεγνλφο πνπ θαζηζηά ην IVC εκπξνζζνβαξϋο πξφγξακκα. Δηήζηα ρξεκαηνδνηηθή θαηαλνκή IVC (2007-2013) 70.000.000 60.000.000 50.000.000 40.000.000 30.000.000 20.000.000 10.000.000 0 1 2 3 4 5 6 7 ΓξΪθεκα 18: Δηάζηα ρξεκαηνδνηηθά θαηαλνκά IVC - Πεγή: O.P. «Interregional Cooperation Programme INTERREG IVC, 26 July 2007 (Ηδία επεμεξγαζία) 160 Καλνληζκφο 1080/2006 (άξζξν 21, παξ. 3) 161 χκθσλα κε ην αξ. 53 ηνπ Καλνληζκνχ 1083/2006, ην πνζνζηφ ζπγρξεκαηνδφηεζεο ΔΣΠΑ αλέξρεηαη ζε 85% γηα ηηο ρψξεο πνπ παξνπζίαζαλ κέζν θ.θ. ΑΔΠ γηα ηελ πεξίνδν 2001-2003 θάησ ηνπ 85% ηνπ αληίζηνηρνπ κέζνπ επξσπατθνχ (ΔΔ 25). Οη ρψξεο απηέο είλαη νη: Βνπιγαξία, Διιάδα, Δζζνλία, Κχπξνο, Λεηηνλία, Ληζνπαλία, Μάιηα, Οπγγαξία, Πνισλία, Πνξηνγαιία, ινβαθία, ινβαλία, Σζερία Σα ππφινηπα θξάηε κέιε (Απζηξία, Βέιγην, Γαιιία, Γεξκαλία, Γαλία, Ζλσκέλν Βαζίιεην, Ηξιαλδία, Ηζπαλία, Ηηαιία, Λνπμεκβνχξγν, Οιιαλδία, νπεδία, Φηλιαλδία) ζα ζπγρξεκαηνδνηεζνχλ κε 75%. Γηα ηελ Διιάδα, ην πνζνζηφ ζπγρξεκαηνδφηεζεο θαη γηα ηηο δχν πξνηεξαηφηεηεο αλέξρεηαη ζην 85% ελψ γηα ηελ ηερληθή βνήζεηα, ζην 70%. 103

5.3 Σχπνη παξεκβϊζεσλ Γχν είλαη ηα είδε ησλ παξεκβάζεσλ πνπ πξνβιέπνληαη ζην πιαίζην ηνπ IVC: I. έξγα «πεξηθεξεηαθάο πξσηνβνπιέαο», πνπ επηθεληξψλνληαη ζηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ θαη ηελ αλάιπζε, δηάρπζε θαη κεηαθνξά νξζψλ πξαθηηθψλ. Πξφθεηηαη γηα «θιαζηθά» έξγα δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο, κε έκθαζε ζε ζεκαηηθέο πξνηεξαηφηεηεο ηεο Ληζζαβφλαο θαη ηνπ ΓθΫηεκπνξγθ θαη κεγάιν εχξνο δξάζεσλ (απφ ηελ παξαδνζηαθή δηθηχσζε κέρξη ηε κεηαθνξά εκπεηξηψλ θαη ηελ πινπνίεζε πηινηηθψλ έξγσλ), νη νπνίεο νθείινπλ λα παξάγνπλ απηά απνηειέζκαηα (π.ρ. νδεγνχο θαιψλ πξαθηηθψλ). II. έξγα «θεθαιαηνπνέεζεο», ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ έξγσλ «ηαρεέαο πινπνέεζεο» (fast track) 162, γηα ηε βέιηηζηε κεηαθνξά απνηειεζκάησλ θαη νξζψλ πξαθηηθψλ ζηα ηξέρνληα Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα (ΔΠ). Δηδηθφηεξα, αληηθείκελν ησλ έξγσλ θεθαιαηνπνίεζεο απνηειεί ε κεηαθνξά θαη δηάρπζε θαιψλ πξαθηηθψλ ζηα ΔΠ θαη ησλ ηξηψλ ζηφρσλ ηεο Γ πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ. Γηα ηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ησλ έξγσλ θεθαιαηνπνίεζεο, απαηηνχληαη: ν εληνπηζκφο θαη ε αμηνιφγεζε θαιψλ πξαθηηθψλ, θαη ε ζπκκεηνρά θνξέσλ ιήςεο απνθάζεσλ θαη άζθεζεο πνιηηηθήο (π.ρ. Γηαρεηξηζηηθψλ Αξρψλ) Πξνζδνθψκελν απνηέιεζκα ηεο δηαδηθαζίαο απηήο είλαη ε δηακφξθσζε ελφο εμεηδηθεπκέλνπ «ζρεδένπ δξϊζεο» 163 γηα θάζε ζπκκεηέρνπζα πεξηθέξεηα. 162 Πξφθεηηαη γηα έξγα θεθαιαηνπνίεζεο ζηα νπνία πξνζηίζεηαη ε εκπεηξνγλσκνζχλε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, ζπκβάιινληαο ζηελ πινπνίεζε ηεο πξσηνβνπιίαο «Πεξηθέξεηεο γηα ηελ Οηθνλνκηθή Αιιαγή». ηα πξνγξάκκαηα ηαρείαο δηαδηθαζίαο ηελ πξσηνβνπιία γηα ηε ζέζπηζε ηνπ δηθηχνπ πεξηθεξεηψλ θαη πφιεσλ θαη ηε ιεηηνπξγία ησλ πξνγξακκάησλ έρεη ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή. Βι. Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, Πεξηθέξεηεο γηα ηελ Οηθνλνκηθή Αιιαγή, COM(2006) 675 ηειηθφ, Βξπμέιιεο 8/11/2006, ζει. 5. 163 Χο «ζρέδην δξάζεο» λνείηαη ην ζηξαηεγηθφ εθείλν έγγξαθν πνπ πξνζδηνξίδεη κε αθξίβεηα θαη ζαθήλεηα ηνλ ηξφπν εθαξκνγήο ησλ θαιψλ πξαθηηθψλ ζην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα ηεο θάζε πεξηθέξεηαο πνπ ζπκκεηέρεη ζην έξγν θεθαιαηνπνίεζεο. 104

5.4 Σα πξψηα απνηειϋζκαηα Ζ πνξεία πινπνίεζεο ηνπ IVC παξνπζίαζε ηαρχηεξνπο ξπζκνχο έλαληη ησλ άιισλ δχν θαηεγνξηψλ ζπλεξγαζίαο. Έρνπλ ήδε πξαγκαηνπνηεζεί ε δεκφζηα δηαβνχιεπζε, ε ex ante αμηνιφγεζε θαη ε ΜΠΔ ηνπ πξνγξάκκαηνο, ελψ έρνπλ αλαθνηλσζεί δχν πξνζθιήζεηο ππνβνιήο πξνηάζεσλ. Σν επηέκβξην ηνπ 2007, δεκνζηεχηεθε ε 1 ε πξφζθιεζε γηα θαηάζεζε πξνηάζεσλ έξγσλ θαη ηα πξψηα απνηειέζκαηα έρνπλ ήδε γίλεη γλσζηά. Ζ ζπκκεηνρή ήηαλ πςειή, κε ζπλνιηθά 4.825 δπλεηηθνχο εηαίξνπο απφ 255 επξσπατθέο πεξηθϋξεηεο, ελψ ππνβιήζεθαλ 492 πξνηϊζεηο ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ 852 εθ.. Όπσο θαίλεηαη ζην δηάγξακκα, ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία πξνηάζεσλ αθνξνχζαλ ησλ ζε παξεκβάζεηο πεξηθεξεηαθάο πξσηνβνπιέαο. Σν γεγνλφο απηφ απνδίδεηαη ζηελ έιιεηςε εκπεηξίαο ησλ δπλεηηθψλ δηθαηνχρσλ φζνλ αθνξά ηελ «θεθαιαηνπνίεζε» θαη ηε δηζηαθηηθφηεηα πνπ ε έιιεηςε απηή ζπλεπάγεηαη. Δπηπιένλ, επηβαξπληηθά ιεηηνπξγεί θαη ε αλάγθε εθπξνζψπεζεο 6-10 θξαηψλ σο πξναπαηηνχκελν γηα ηελ επηιεμηκφηεηα ελφο έξγνπ θεθαιαηνπνίεζεο 164. Έπγα «κεθαλαιοποίηζηρ» Έπγα «πεπιθεπειακήρ ππωηοβοςλίαρ» Τπνβιεζείζεο πξνηάζεηο 1εο πξόζθιεζεο IVC αλά ηύπν παξέκβαζεο 13 πλεπεία ηνπ κηθξνχ αξηζκνχ πξνηάζεσλ, ε έγθξηζε ησλ έξγσλ θεθαιαηνπνίεζεο νινθιεξψζεθε ζχληνκα, ελψ ηα έξγα ηεο εηέξαο παξέκβαζεο εγθξίζεθαλ κε ζρεηηθή θαζπζηέξεζε (επηέκβξηνο 2008). Παξά ηνλ εμαηξεηηθά κηθξφ αξηζκφ ησλ εγθξηζέλησλ έξγσλ θεθαιαηνπνίεζεο (κφιηο 6), ζεηηθή εμέιημε απνηειεί ε επηινγή ησλ 5 εμ απηψλ 479 0 100 200 300 400 500 600 ΓξΪθεκα 19: Τπνβιεζεέζεο πξνηϊζεηο 1εο πξφζθιεζεο IVC αλϊ ηχπν παξϋκβαζεο (Πεγή: www.interreg4c.net) 164 Δλ αληηζέζεη κε ηα έξγα πεξηθεξεηαθήο πξσηνβνπιίαο, πνπ σο ειάρηζην πξναπαηηνχκελν έρνπλ κφλν ηελ πξνέιεπζε ησλ εηαίξσλ απφ ηνπιάρηζηνλ 3 ρψξεο, 2 εθ ησλ νπνίσλ πξέπεη λα απνηεινχλ θξάηε κέιε ηεο ΔΔ (βι Παξάξηεκα,. Πίλαθα 36) 105

σο Ϋξγα «ηαρεέαο πινπνέεζεο». Ζ πξσηνβνπιία θαη ε ελεξγφο ζπκκεηνρή ηεο Δπηηξνπήο ζηα ελ ιφγσ έξγα απνηειεί κηα πεξαηηέξσ εγγχεζε επηηπρίαο ηνπο. πλνςίδνληαο ηα απνηειέζκαηα ηεο 1 εο πξφζθιεζεο, αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ην 1/3 πεξίπνπ ησλ εγθξηζέλησλ έξγσλ εληάζζνληαη ζηε ζεκαηηθή πξνηεξαηφηεηα «Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ», ελψ ζεκαληηθή ζπκκεηνρή είραλ θαη νη ηνκείο ηεο «Δλέξγεηαο θαη ησλ βηψζηκσλ κεηαθνξψλ». Θεκαηηθέο πξνηεξαηόηεηεο εγθξηζέληωλ έξγωλ 1εο πξόζθιεζεο Βιοποικιλόηηηα και διαηήπηζη θςζικών πόπων (ζςμπεπ. ηηρ ποιόηηηαρ ηος αέπα) Πολιηιζηική κληπονομιά και πποζηαζία ηος ηοπίος 11% 14% 3% 6% 6% 9% Απαζσόληζη, ανθπώπινοι πόποι, εκπαίδεςζη Δνέπγεια και βιώζιμερ μεηαθοπέρ Δπισειπημαηικόηηηα, ΜΜΔ 31% 20% Έπεςνα, Σεσνολογία και Καινοηομία Φςζικοί και ηεσνολογικοί κίνδςνοι Κοινωνία ηηρ πληποθοπίαρ ΓξΪθεκα 20: ΘεκαηηθΫο πξνηεξαηφηεηεο εγθξηζϋλησλ Ϋξγσλ 1εο πξφζθιεζεο (Πεγή: www.interreg4c.eu (ηδία επεμεξγαζία) Σν πνζφ ζπλνιηθήο δεκφζηαο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ δεζκεχηεθε, ζην πιαίζην ηεο 1 εο πξφζθιεζεο, αλήιζε ζε 71,4 εθ., εθ ησλ νπνίσλ θαηά κέζν φξν 1,7 εθ. αλά έξγν θαη 160.000 αλά εηαίξν. Με ηε δέζκεπζε ηνπ αλσηέξσ πνζνχ, νη ελαπνκείλαληεο θνηλνηηθνί πφξνη είλαη 230 εθ. 165. Οη ρψξεο κε ηηο θαιχηεξεο απνδφζεηο φζνλ αθνξά ηελ θαηάζεζε αιιά θαη ηελ έγθξηζε πξνηάζεσλ παξακέλνπλ ε Ηηαιέα (κε 9 απφ ηνπο ζπλνιηθά 45 lead partners) θαη ε Ηζπαλέα, ελψ αθνινπζνχλ ε ΔιιΪδα θαη ην ΖλσκΫλν Βαζέιεην. 165 Σν πνζφ δε ζπκπεξηιακβάλεη ηελ Σερληθή Βνήζεηα. 106

70 Δζληθνί εηαίξνη ηεο 1εο πξόζθιεζεο IVC 60 9 50 5 40 30 20 10 0 5 3 12 7 20 21 19 5 Απζηξία Βέιγην 3 36 Βνπιγαξία Γαιιία Γεξκαλία Γαλία Διιάδα 7 5 28 1 7 Δζζνλία Ηλ. Βαζίιεην Ιξιαλδία Ιζπαλία 57 51 1 1 4 5 Ιηαιία Κύπξνο Λεηηνλία 1 9 Ληζνπαλία Λνπμεκβνύξγν Μάιηα 3 3 2 24 13 18 21 23 1 11 10 10 10 10 Οιιαλδία Οπγγαξία Πνιωλία Πνξηνγαιία Ρνπκαλία ινβαθία ινβελία 1 νπεδία Σζερία Φηλιαλδία Βαζικοί εηαίποι Δηαίποι Γξάθεκα 21: Δζληθνί εηαίξνη ηεο 1εο πξφζθιεζεο IVC - Πεγή: www.interreg4c.eu (ηδία επεμεξγαζία) πγθξίλνληαο κε ηελ πεξίνδν 2000-2006, δηαπηζηψλνπκε φηη ε ζπκκεηνρή ζε δηαπεξηθεξεηαθά έξγα ζπλεξγαζίαο, αλά θξάηνο κέινο, δελ έρεη θαη νπζίαλ κεηαβιεζεί. Παξά ηελ ηθαλνπνηεηηθή ζπκκεηνρή ειιήλσλ εηαίξσλ, ε απφδνζε ησλ ειιεληθψλ πεξηθεξεηψλ, γηα ηελ πξνεγνχκελε πεξίνδν, δε ζηεξνχληαλ πξνβιεκάησλ (θπξίσο φζνλ αθνξά ηελ απνξξφθεζε). Οη επηδφζεηο ηεο ρψξαο, γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013, βάζεη ησλ πξψησλ δηαζέζηκσλ απνηειεζκάησλ, πξννησλίδνληαη ζεηηθέο. Ζ 2 ε πξφζθιεζε πνπ δεκνζηεχηεθε ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2008, θηλείηαη ζην ίδην πιαίζην κε ηελ 1 ε, κε ηελ πξνζζήθε φκσο ελφο ζεκαληηθνχ λένπ θαλφλα επηιεμηκφηεηαο. Έλαο θνξέαο κπνξεί λα ζπκκεηέρεη κε έσο 5 πξνηάζεηο, αλά πξφζθιεζε. Γεδνκέλνπ ηνπ ρακεινχ πξνυπνινγηζκνχ θαη ηνπ ζπλεπαγφκελνπ πςεινχ αληαγσληζκνχ, ε λέα ξχζκηζε αλακέλεηαη λα εληζρχζεη ηνλ αλνηθηφ ραξαθηήξα ηνπ πξνγξάκκαηνο. Ζ ηειηθή έγθξηζε ησλ έξγσλ ηεο 2 εο θζηλφπσξν ηνπ 2009. 400 350 300 250 200 150 100 50 0 DEES IT UKFR ATNLGRBESE PT FI IE CZ HUDKPL LV LUNOEE SI CY LT MTSL Chefs de File / Lead Partners Partenaires / Partners ΓξΪθεκα 22: Βαζηθνέ θαη θνηλνέ εηαέξνη IIIC, αλϊ θξϊηνο κϋινο (Πεγή: www.interreg3c.net) πξφζθιεζεο αλακέλεηαη ην 107

5.5 πκπεξαζκαηηθϊ Ζ ηαρεέα Ϋλαξμε ηνπ πξνγξάκκαηνο δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο ηεο λέαο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ έγθεηηαη, πξσηίζησο, ζηελ ηζρπξή ζηήξημε πνπ δέρηεθε απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, θαζ φιε ηελ πεξίνδν ζρεδηαζκνχ ηνπ. Βάζεη ηνπ γεσγξαθηθνχ ηνπ εχξνπο, αιιά θαη ηεο δηαθεξπγκέλεο ζπκβνιήο ηνπ ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε άζθεζε ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο, ε έκθαζε πνπ δίλεηαη ζην πξφγξακκα είλαη ζεκαληηθή. Ζ δηαζχλδεζε κε ηνπο ζηφρνπο 1 (χγθιηζε) θαη 2 (Απαζρφιεζε θαη Αληαγσληζηηθφηεηα) απνηειεί πξάγκαηη θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο παξάγνληα, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα δηάρπζεο ησλ θαιψλ απνηειεζκάησλ ηνπ παξειζφληνο πξνο φθεινο ησλ δηαξζξσηηθψλ πνιηηηθψλ. Ζ ζπκπιεξσκαηηθφηεηα κεηαμχ IVC θαη πξνγξακκάησλ ησλ ζηφρσλ 1 θαη 2, σζηφζν, ζα δηαζθαιηζηεί κφλν κε ηελ αλάπηπμε δηφδσλ επηθνηλσλίαο θαη αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ησλ αξκνδίσλ γηα ηε δηαρείξηζε 166. Ο εμσγελήο απηφο παξάγνληαο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ πξφζεζε ζπκκεηνρήο ζηε ζπλεξγαζία ησλ δηαρεηξηζηηθψλ δνκψλ θάζε εκπιεθφκελνπ πξνγξάκκαηνο πηζαλφηαηα ζα θξίλεη ηελ επηηπρία ηνπ εγρεηξήκαηνο. Παξφηη ην πξφγξακκα δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο ζπλδέεηαη άκεζα κε ηνπο ζηφρνπο Ληζζαβφλαο θαη ΓθΫηεκπνξγθ, ε πξαγκαηηθή ζπκβνιή ηνπ ζηελ εθπιήξσζή ηνπο ηίζεηαη ππφ ακθηζβήηεζε. Γεδνκέλνπ ηνπ ρακεινχ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ (κφιηο 321 εθ. ), νη δπλαηφηεηεο ηνπ IVC δε ζπλάδνπλ κε ηηο θηιφδνμεο εμαγγειίεο ηνπ, αθνχ είλαη δχζθνιν λα παξάγνπλ εληππσζηαθά απνηειέζκαηα. Δπηπξφζζεηα, φπσο καξηπξνχλ ηα πξψηα απνηειέζκαηα (1 ε πξφζθιεζε), ρξήζε ησλ δπλαηνηήησλ πνπ πξνζθέξεη ην πξφγξακκα θάλνπλ ζπγθεθξηκέλεο επξσπατθέο πεξηθέξεηεο πνπ ζεκείσζαλ πνιχ θαιέο επηδφζεηο θαη θαηά ηελ πεξίνδν 2000-2006 θαη, φπσο αλακέλεηαη, δηαζέηνπλ ηελ απαξαίηεηε εκπεηξία. Απνδεηθλχεηαη, εμάιινπ, φηη ε πνζνηηθνπνέεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο είλαη ζπρλά δπζρεξήο. Οη κε απηνί, πνηνηηθνί ζηφρνη (π.ρ. «πξνψζεζε δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο», «δηαπεξηθεξεηαθή δηάρπζε εκπεηξίαο»), αιιά θαη ν έκκεζνο θαη καθξνπξφζεζκνο ραξαθηήξαο ησλ επηπηψζεσλ 166 Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη ε δεκηνπξγία κηαο θνηλήο βάζεο δεδνκέλσλ κε φια ηα πινπνηνχκελα έξγα, αιιά θαη ε δηάρπζε ηερλνγλσζίαο θαη θαηλνηφκσλ κεζφδσλ. 108

(π.ρ. δεκηνπξγία δηθηχσλ ζπλεξγαζίαο, αιιαγέο ζηηο πνιηηηθέο θαη ζεζκηθέο δνκέο, θηι.) θαζηζηνχλ δπζρεξή ηελ απνηίκεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ IVC θαη, θαηά ζπλέπεηα, ηελ αμηνιφγεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ. Γηα ην ιφγν απηφ, ε θαηά ην δπλαηφλ ζαθήο, επδηάθξηηε θαη αθξηβήο ζηνρνζεζέα ησλ Ϋξγσλ (projects) απνηειεί θξίζηκν παξάγνληα επηηπρίαο. Σα έξγα πξέπεη λα πεγάδνπλ απφ εθθξαζκέλεο θαη δηαπηζησκέλεο αλάγθεο θαη λα επηδηψθνπλ νξαηά θαη απηά απνηειέζκαηα γηα ηηο ηνπηθϋο θνηλσλέεο. ηελ ίδηα ινγηθή θηλνχληαη θαη νη δξάζεηο πξνβνιάο θαη δεκνζηφηεηαο πνπ νθείινπλ λα απεπζχλνληαη ζην επξχ θνηλφ θαη φρη κφλν ζε έλαλ ζηελφ θχθιν ελδηαθεξνκέλσλ. Έρεη ήδε επηζεκαλζεί πνιιάθηο ν πξνβιεκαηηζκφο ζρεηηθά κε ηνλ ηδηαίηεξα ρακειφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ ηφρνπ 3, γεληθά, θαη ηεο δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο, εηδηθφηεξα. Έλα άκεζα ζρεηηδφκελν πξφβιεκα αθνξά ζηνλ 3 ν άμνλα πξνηεξαηφηεηαο ηνπ IVC (Σερληθά Βνάζεηα). Οη θαηλνηνκέεο ηεο Γ πεξηφδνπ πξνγξακκαηηζκνχ (λέεο ζεκαηηθέο πξνηεξαηφηεηεο, λέεο κνξθέο παξέκβαζεο, θηι.) ζπλεπάγνληαη πςειφηεξεο απαηηάζεηο ηερληθήο ππνζηήξημεο, ζπλεπψο ν πεξηνξηζκέλνο πξνυπνινγηζκφο ηεο Σερληθήο Βνήζεηαο ελδέρεηαη λα δηαθηλδπλεχζεη ηελ επηηπρή εθαξκνγή ηνπο. Δάλ ε ηερληθή ζηήξημε δελ είλαη ηθαλνπνηεηηθή, ππάξρεη πάληα ε πηζαλφηεηα θαζπζηεξήζεσλ αιιά θαη ν θίλδπλνο απψιεηαο ζεκαληηθψλ πφξσλ. 109

Αληέ επηιφγνπ Ζ ΔΔ, αλαδεηθλχνληαο ηελ Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία σο απηνηειά ηφρν, αλαγλσξίδεη ηνλ θξίζηκν ξφιν ηεο ζπλεξγαζίαο ζηε ζχγθιηζε θαη αλάπηπμε ησλ πεξηθεξεηψλ. Ο 3 νο ηφρνο ζηεξίδεη ηηο επξσπατθέο πεξηθέξεηεο ψζηε λα αληαπνθξηζνχλ - ζπλεξγαδφκελεο - ζηηο θνηλϋο πξνθιάζεηο θαη λα επηηχρνπλ απμεκέλε απφδνζε ησλ δξάζεψλ ηνπο. Πνιιά απφ ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη πεξηθέξεηεο αθνξνχλ ηαπηφρξνλα πνιινχο ηνκείο, ε απνηειεζκαηηθή επίιπζή ηνπο, θαηά ζπλέπεηα, απαηηεί νινθιεξσκϋλε πξνζέγγηζε θαη ζπλεξγαζία κεηαμχ φισλ ησλ ελδηαθεξνκέλσλ κεξψλ. Ο ζπλδπαζκφο ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ε απφ θνηλνχ αμηνπνίεζε ηεο ζπκπιεξσκαηηθφηεηαο ηνπο ιεηηνπξγεί θαηαιπηηθά ζηνλ πεξηνξηζκφ ησλ δηαθνξψλ πνπ πξνθαινχληαη απφ ηα δηνηθεηηθά ζχλνξα. Ζ Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία αλαγλσξίδεηαη σο ζεκαληηθή πνιηηηθή κε πςειή πξνζηηζέκελε αμία, ελψ φπσο φια δείρλνπλ 167 - πξνβιέπεηαη ελίζρπζή ηεο, ζην πιαίζην ηεο Δ πξνγξακκαηηθάο πεξηφδνπ 168. Δλ φςεη, άιισζηε, ηνπ δηαιφγνπ πνπ άλνημε ε πξφζθαηε «Πξάζηλε Βίβινο γηα ηελ εδαθηθή ζπλνρή» (Οθηψβξηνο 2008), αλαδχεηαη κηα έληνλε δπλακηθή πξνο ηελ πνηνηηθά αλαβϊζκηζε ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο θαη ηελ νπζηαζηηθή ελνπνέεζε ηνπ θνηλνηηθνχ εδάθνπο. ην πιαίζην απηφ, θαζνξηζηηθφο αλακέλεηαη ν ξφινο ηνπ ηφρνπ 3 θαη κεηά ην πέξαο ηεο Γ Πξνγξακκαηηθήο Πεξηφδνπ, κε έκθαζε ζηελ πξνψζεζε Γηθηχσλ θαη ηελ αμηνπνίεζε ηερλνγλσζίαο θαη βέιηηζησλ πξαθηηθψλ. Ζ εληζρπκέλε ζπλεξγαζία πέξα απφ ηα πεξηθεξεηαθά, εζληθά, αιιά θαη θνηλνηηθά ζχλνξα ζέηεη, εληνχηνηο, ζέκαηα δηαθπβϋξλεζεο, φζνλ αθνξά αθελφο ην ξφιν πνπ θαιείηαη λα δηαδξακαηίζεη ε Δπηηξνπή γηα ηελ ελζάξξπλζε θαη ππνζηήξημε ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο (π.ρ. ΠΟΑ), αθεηέξνπ ηελ αλάγθε γηα λέεο κνξθέο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο (π.ρ. έξγα «fast-track»), αιιά θαη λέα λνκνζεηηθά θαη δηαρεηξηζηηθά εξγαιεία (π.ρ. ΔΟΔ). Οη θαηλνηνκέεο πνπ εηζάγεη ε Γ πξνγξακκαηηθή πεξίνδνο είλαη αλακθίβνια θηιφδνμεο θαη απνζθνπνχλ ζηε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ 167 Ζ δηαπίζησζε πξνθχπηεη αθελφο απφ ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο 5 εο έθζεζεο πξνφδνπ ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή, Μάηνο 2007, αθεηέξνπ απφ ηηο πξνζσπηθέο ζπλεληεχμεηο κε ζηειέρε ηνπ ΤΠΟΗΟ. 168 Βι. 5 ε έθζεζε πξνφδνπ ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή: «Απμάλνληαη νη πεξηθέξεηεο, κεγαιψλεη ε Δπξψπε», Βξπμέιιεο, 18.6.2008 COM(2008) 110

πξνγξακκάησλ ζπλεξγαζίαο, ε ηειηθή απνηίκεζε ηνπο, σζηφζν, κέλεη λα γίλεη ζην ηέινο ηεο πεξηφδνπ θαη ζε ζπλάξηεζε κε ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο ζηφρνπο πνπ έρνπλ ηεζεί.. Ζ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ δηεπξσπατθψλ δξάζεσλ θαη πνιηηηθψλ ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο εμαξηάηαη απφ ηελ εμαζθάιηζε κηαο πξαγκαηηθήο «εηαηξηθάο ζρϋζεο» κεηαμχ φισλ ησλ ελδηαθεξνκέλσλ πνιηηηθψλ θαη θνηλσληθννηθνλνκηθψλ παξαγφλησλ, ππφ ην πξίζκα ησλ εμαγγειζέλησλ αξρψλ ηεο επξσπατθήο δηαθπβϋξλεζεο. 169 169 Ζ Λεπθή Βίβινο γηα ηε δηαθπβέξλεζε (2001) ζέηεη 5 βαζηθέο αξρέο: δηαθάλεηα δηαδηθαζηψλ, ζπκκεηνρή ζηε δηακφξθσζε θαη εθαξκνγή πνιηηηθψλ, ινγνδνζία, απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ πνιηηθψλ θαη ζπλνρή. 111

ΠεγΫο ΤΝΔΝΣΔΤΞΔΗ Elise Blais, Project Manager (communication, EGTC), INTERACT Point Vienna Καξαϊηίδνπ Φξηζηίλα, χκβνπινο Γεληθνχ Γξακκαηέα Δπελδχζεσλ θαη Αλάπηπμεο - Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ Καηζηγηάλλε Ειέλε, Πξντζηακέλε Μνλάδαο Α : Πξνγξακκαηηζκνχ E.Π. - Αμηνιφγεζεο - Δηδηθψλ Θεκάησλ / Δηδηθή Τπεξεζία Γηαρείξηζεο πξνγξακκάησλ ΚΠ Interreg / Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ Μπνπιηγαξάθε Μαξία, ηέιερνο Μνλάδαο Α : Πξνγξακκαηηζκνχ E.Π. - Αμηνιφγεζεο - Δηδηθψλ Θεκάησλ / Δηδηθή Τπεξεζία Γηαρείξηζεο πξνγξακκάησλ ΚΠ Interreg / Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ ΔΠΗΖΜΑ ΚΔΗΜΔΝΑ Καλνληζκφο 1083/2006 ηνπ πκβνπιίνπ πεξί θαζνξηζκνχ γεληθψλ δηαηάμεσλ γηα ην ΔΣΠΑ, ην ΔΚΣ θαη ην Σακείν πλνρήο θαη ηελ θαηάξγεζε ηνπ θαλνληζκνχ 1260/1999 Δθαξκνζηηθφο θαλνληζκφο ηνπ γεληθνχ θαλνληζκνχ θαη ηνπ θαλνληζκνχ ηνπ ΔΣΠΑ (ΔΚ) 1828/2006 ηεο Δπηηξνπήο ηεο 8/12/2006 γηα ηε ζέζπηζε θαλφλσλ ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ηνπ θαλνληζκνχ (ΔΚ) 1083/2006 ηνπ πκβνπιίνπ πεξί θαζνξηζκνχ γεληθψλ δηαηάμεσλ γηα ην ΔΣΠΑ, ην ΔΚΣ θαη ην Σακείν πλνρήο θαη ηνπ θαλνληζκνχ (ΔΚ) αξηζ. 1080/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ γηα ην ΔΣΠΑ Καλνληζκφο 1080/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, γηα ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο θαη ηελ θαηάξγεζε ηνπ θαλνληζκνχ 1783/1999 Καλνληζκφο 1082/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, γηα ηνλ Δπξσπατθφ Όκηιν Δδαθηθήο πλεξγαζίαο (ΔΟΔ) Καλνληζκφο 1085/2006 ηνπ πκβνπιίνπ, γηα ηε ζέζπηζε κεραληζκνχ πξνεληαμηαθήο βνήζεηαο (ΗΡΑ) 112

Καλνληζκφο 718/2007 ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 12εο Ηνπλίνπ 2007, γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ θαλνληζκνχ 1085/2006 ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηε ζέζπηζε κεραληζκνχ πξνεληαμηαθήο βνήζεηαο (ΗΡΑ) Καλνληζκφο 1638/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηνλ θαζνξηζκφ γεληθψλ δηαηάμεσλ ζρεηηθά κε ηε ζέζπηζε επξσπατθνχ κεραληζκνχ γεηηνλίαο θαη εηαηξηθήο ζρέζεο (ΔΝΡΗ) Καλνληζκφο 951/2007 ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 9εο Απγνχζηνπ 2007 γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ δηαηάμεσλ εθαξκνγήο ησλ πξνγξακκάησλ δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη ζην πιαίζην ηνπ θαλνληζκνχ 1638/2006, ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, γηα ηνλ θαζνξηζκφ γεληθψλ δηαηάμεσλ ζρεηηθά κε ηε ζέζπηζε επξσπατθνχ κεραληζκνχ γεηηνλίαο θαη εηαηξηθήο ζρέζεο (ΔΝΡΗ) Απφθαζε 609/2006/ΔΚ ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 4εο Απγνχζηνπ 2006, γηα ηελ ελδεηθηηθή θαηαλνκή, αλά θξάηνο κέινο, ησλ πηζηψζεσλ αλαιήςεσλ ππνρξεψζεσλ γηα ην ζηφρν «Δπξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία» γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013 [Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δ.Δ. L 247/26, 9/9/2006] Απφθαζε 2007/349/ΔΚ ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 15εο Μαΐνπ 2007, ζρεηηθά κε ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο απφθαζεο 2006/609/ΔΚ γηα ηελ ελδεηθηηθή θαηαλνκή, αλά θξάηνο κέινο, ησλ πηζηψζεσλ αλαιήςεσλ ππνρξεψζεσλ γηα ην ζηφρν «Δπξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία» γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013 [Δ(2007) 2047] Απφθαζε 2006/769/ΔΚ ηεο Δπηηξνπήο ηεο 31 εο Οθησβξίνπ 2006 γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ θαηαιφγνπ ησλ πεξηθεξεηψλ θαη ησλ πεξηνρψλ πνπ είλαη επηιέμηκεο γηα ρξεκαηνδφηεζε απφ ην ΔΣΠΑ ζηνπο άμνλεο ηεο δηαζπλνξηαθήο θαη δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο ηνπ ζηφρνπ γηα ηελ Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013, Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δ.Δ., L 312/47, 11/11/2006 Απφθαζε 2007/190/ΔΚ ηεο Δπηηξνπήο ηεο 26εο Μαξηίνπ 2007 γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο απφθαζεο 2006/769/ΔΚ ζρεηηθά κε ηελ θαηάξηηζε ηνπ θαηαιφγνπ ησλ πεξηθεξεηψλ θαη ησλ πεξηνρψλ πνπ είλαη επηιέμηκεο γηα ρξεκαηνδφηεζε απφ ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο ζην πιαίζην ησλ δηαζπλνξηαθψλ θαη δηαθξαηηθψλ ζθειψλ ηνπ ζηφρνπ «επξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία» γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013 φζνλ αθνξά ζηε Βνπιγαξία θαη ζηε Ρνπκαλία Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, Πεξηθέξεηεο γηα ηελ Οηθνλνκηθή Αιιαγή, Βξπμέιιεο 8/11/2006 113

Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο: Ζ ζηξαηεγηθή γηα ηε κεγέζπλζε θαη ηελ απαζρφιεζε θαη ε κεηαξξχζκηζε ηεο επξσπατθήο πνιηηηθήο ζπλνρήο, Σέηαξηε έθζεζε πξνφδνπ γηα ηε ζπλνρή, Βξπμέιιεο, 12.6.2006, COM (2006) Απφθαζε 11807/06 ηνπ πκβνπιίνπ, ηξαηεγηθέο Καηεπζπληήξηεο Γξακκέο ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη εδαθηθή ζπλνρή 2007-2013 Καλνληζκφο 1260/1999 πεξί γεληθψλ δηαηάμεσλ γηα ηα Γηαξζξσηηθά Σακεία. Καλνληζκφο 438/2001, πεξί ιεπηνκεξψλ θαλφλσλ εθαξκνγήο ηνπ θαλνληζκνχ 1260/1999, φζνλ αθνξά ηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο θαη ειέγρνπ ησλ παξεκβάζεσλ ησλ δηαξζξσηηθψλ Σακείσλ Καλνληζκφο 1685/2000 ηεο Δπηηξνπήο ηεο 28/07/00, γηα ηε ζέζπηζε ιεπηνκεξψλ θαλφλσλ εθαξκνγήο ηνπ θαλ. 1260/1999, φζνλ αθνξά ηελ επηιεμηκφηεηα δαπαλψλ ελεξγεηψλ ζπγρξεκαηνδνηνχκελσλ απφ ηα Γηαξζξσηηθά Σακεία Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην πκβνχιην, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ θαη ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή, «Πξάζηλε Βίβινο γηα ηελ εδαθηθή ζπλνρή», Βξπμέιιεο, 6.10.2008 ΚΤΑ 36808/2008 γηα ηε Ρχζκηζε ζεκάησλ γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ Καλνληζκνχ (ΔΚ) 1082/2006 πεξί Δπξσπατθνχ Οκίινπ Δδαθηθήο πλεξγαζίαο Δγθχθιηνο ΤΠΔ 8045/2008, κε ζέκα: Καλνληζκφο 1082/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 5 εο Ηνπιίνπ 2006, «Δπξσπατθφο Όκηινο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο, (ΔΟΔ)» Council Regulation (EC) No 2157/2001 of 8 October 2001 on the Statute for a European company (SE) Πξφγξακκα Δπξσπατθήο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο Διιάδα - Βνπιγαξία (2007-2013) CCI 2007CB163PO059 Πξφγξακκα Δδαθηθήο πλεξγαζίαο Διιάδα Κχπξνο (2007-2013) CC 2007CB163PO058 European Territorial Cooperation Programme Greece - Italy (2007-2013) CCI007CB163PO060 IPA Cross-Border Programme Greece-Albania (2007-2013) CCI 2007 CB 16I PO 010 European Territorial Cooperation Programme Greece - FYROM (2007-2013), Version v3.52 (Status: 19/07/2007) IPA Adriatic Cross- Border Cooperation Programme (2007-2013), CB 16 IPO 001 114

MEDITERRANEAN Sea Basin Programme (2007-2013), C (2008) 4242 Black Sea Basin Joint Operational Programme (2007 2013), Draft Communication From the Commission to the Council and the European Parliament Black Sea Synergy A new regional cooperation initiative COM (2007)160 Final, Brussels 11.4.2007 MED Operational Programme (2007-2013) CCI2007CB163PO 045/20.12.2007 CFGU South East Europe (SEE) Transnational Co-operation Programme. Final version endorsed by the European Commission 20 December 2007 Interregional Cooperation Programme INTERREG IVC (2007-2013), CCI 2007CB163PO046 The Urban Development Network Programme URBACT II, adopted by the EU Commission 2/120/08 Decision ref. : E/2007/2063-C(2007)4454 CC2007 CB 163 PO 048 «INTERACT II (2007 2013) Good Governance of Territorial Cooperation Programmes» Operational Programme ESPON 2013 Programme C(2997) 5313 / 7.11.2007 Territorial Agenda of the European Union, Towards a More Competitive and Sustainable Europe of Diverse Regions Agreed on the occasion of the Informal Ministerial Meeting on Urban Development and Territorial Cohesion in Leipzig on 24 / 25 May 2007 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη ην πκβνχιην «Αλαπηπζζφκελεο πεξηθέξεηεο, αλαπηπζζφκελε Δπξψπε», 4 ε έθζεζε πξνφδνπ ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή, Μάηνο 2007 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη ην πκβνχιην, 5 ε έθζεζε πξνφδνπ ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή: «Απμάλνληαη νη πεξηθέξεηεο, κεγαιψλεη ε Δπξψπε», Βξπμέιιεο, 18.6.2008 COM(2008) Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην πκβνχιην θαη ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην γηα ηελ ελίζρπζε ηεο Δπξσπατθήο Πνιηηηθήο Γεηηνλίαο, Βξπμέιιεο, 4 Γεθεκβξίνπ 2006 Ex-ante Evaluation of the Interregional Cooperation Programme (INTERREG IVC), Objective 3, European Territorial Cooperation, 2007-2013 115

ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ - ΜΔΛΔΣΔ «Cross-Border Cooperation»: Cross-Thematic Study of INTERREG and ESPON activities INTERACT Tool «Study on organisational aspects of cross-border INTERREG programmes - Case studies: description, analysis and consequences of the legal organisation of the programmes and structures in the sample» INTERACT Tool «Recommendations for the implementation of INTERREG III Subsidy Contracts» INTERACT Tool «Good Practice INTERREG III: Comparative analysis of the eligibility of expenditure criteria» INTERACT Handbook on the European Grouping of Territorial Cooperation (EGTC), March 2008 Inforegio panorama, ηεχρνο 24, Γεθέκβξηνο 2007 Inforegio panorama, ηεχρνο 25, Μάξηηνο 2008 Inforegio panorama, ηεχρνο 26, Ηνχληνο 2008 «THE EUROPEAN GROUPING OF TERRITORIAL COOPERATION (EGTC)», Study carried out by GEPE under the supervision of Professor Nicolas Levrat in the context of the CoR's research programme, January 2007 «Οη πξννπηηθέο ζηνλ ηνκέα ηεο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο θαη ν Δπξσπατθφο Όκηινο Δδαθηθήο πλεξγαζίαο (ΔΟΔ): πνιηηηθή ζηξαηεγηθή θαη εληζρπηηθέο δξάζεηο ηεο ΔηΠ», Έγγξαθν αλαθνξάο 97 εο πλεδξίαζεο ηνπ Πξνεδξείνπ ηεο Δπηηξνπήο ησλ Πεξηθεξεηψλ, 5 Γεθεκβξίνπ 2006 «European Grouping of Territorial Cooperation (EGTC) Regions new instrument for Co-operation beyond borders - A new approach to organize multi-levelgovernance facing old and new obstacles», Master Thesis, Johannes Maier, January 2008 Report on the Second Meeting of the Committee of the Regions' EGTC Expert Group, Brussels, 11 March 2008 «Regions For Economic Change in 2007 - Sharing Excellence», Inforegio factsheet, February 2008 Cohesion Policy 2007-2013 Greece, Inforegio factsheet, October 2006 116

«Οη δηαξζξσηηθέο πνιηηηθέο θαη ηα εδάθε ηεο Δπξψπεο - πλεξγαζία ρσξίο ζχλνξα», ελεκεξσηηθφ θπιιάδην, Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2002 «Πεξηθέξεηεο θαη πφιεηο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε: επηζθφπεζε ησλ θαλνληζκψλ ζρεηηθά κε ηελ πνιηηηθή ζπλνρήο θαη ηελ πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013», ελεκεξσηηθφ θπιιάδην, Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2006 «Objective 3 Territorial Co-operation 2007-2013», Workshop 1: Cross-border cooperation, DG Regional Policy, Brussels, 21 February 2005 AEBR - Study: Towards a new Community legal instrument facilitating publiclaw-based transeuropean cooperation among territorial authorities in the European Union Summary paper, May 2004 Παπαδαζθαιόπνπινο Δ. Αζαλάζηνο - Φξηζηνθάθεο Σ. Μαλόιεο: «Πεξηθεξεηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο», Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 2002 Παπαδαζθαιόπνπινο Δ. Αζαλάζηνο: «Μέζνδνη Πεξηθεξεηαθήο Αλάιπζεο», Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 2000 Κόλζνιαο Ι. Νηθόιανο: «χγρξνλε Πεξηθεξηαθή Οηθνλνκηθή Πνιηηηθή», Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 1997 ΑΡΘΡΑ - ΟΜΗΛΗΔ Bouligaraki Maria (M.A. C.I.P Ηnterreg, Unit Α - Planning, Programming, Evaluation & Special Issues), «From INTERREG IIIC to INTERREG IVC in the context of the new Objective 3 European Territorial Cooperation», SEMINAR ON INTERREGIONAL COOPERATION «CLOSING IIIC OPENING IVC», Athens, 16 th November 2007 Danuta Hübner, Territorial Cooperation and European Objectives, speech during the INTERACT conference Steps towards Territorial Co-Operation Programmes 2007-2013, Brussels, 28 September 2005 Dr Elisabeth Helander, «Reflections on INTERREG III and INTERREG IV», Director of Resources Åbo Akademi University, Finland former Director for INTERREG, Urban Affairs (incl. URBACT) and Outermost Regions, DG Regional Policy European Commission, Cultural Variety in Europe, Amsterdam 23 November 2007 117

Elise Blais, «INTERACT Contribution: The EGTC: state of play, main questions», INTERACT Point Vienna, OPEN DAYS 2008, WORKSHOP EGTC Learning from the experience, Brussels, 8 October 2008 Gérard Comyn, «EU initiatives fostering cross-border cooperation with the support of e-health», European Commission, OPEN DAYS 2007 John Walsh, INTERREG IVc and Regions for Economic Change, DIRECTORATE-GENERAL FOR REGIONAL POLICY, Acting Head of Unit, Thematic coordination, innovation, EU Interregional Cooperation Forum, Lille, Hannes Wimmer, «EGTC: State of play and perspectives», Third Meeting of the Committee of the Regions EGTC Expert Group, Brussels, 8 October 2008 Ludiiviine Salambo, «MOT and EGTC», Open Days, Brussells, 8 October 2008 Kiril Todorov, Kostadin Kolarov, David Smallbone, «Cross Border Cooperation in the Triangle Bulgaria Greece- FYROM: Some preliminary findings and policy issues. Γεκνζίεπζε ζην CBCED 4 th Newsletter, επηέκβξηνο 2007 Davld Smallbone, «Challenges and prospects of cross border cooperation in the contex of EU enlargement- Deliverable 11: Regional Summary report Northern Greece». Kingston University, 2008. Lazar Todorov, How to manage effectively the financial implementation of the operational programmes, Management of EU Funds Directorate, Ministry of Finance 09.10.2008, Open days, Brussels Luis Domínguez Castro «JEAN MONNET PROGRAMME AND CROSS- BORDER CO-OPERATION IN THE GALICIA-NORTH OF PORTUGAL EUROREGION», OPEN DAYS 2007 Markus Perkmann, Cross-Border regions in Europe significance and drivers of regional cross-border cooperation in: European Urban and Regional Studies, (2003). Martina Bacova, «Main features of the INTERREG IVC programme Financial Aspects», INTERREG IVC JTS, Lille/France Merle Krigul, «NPO HELSINKI-TALLINN EUREGIO, Promoting mobility between regions Harjumaa (Tallinn, Estonia) and Uusimaa (Helsinki, Finland)», Secretary General, OPEN DAYS 2007 Michel Lamblin, «Introduction to INTERREG IVC», OPEN DAYS 2008, Bruxelles 118

Peter Mehlbye, «New Projects and Stakeholder Involvement Perspectives of the ESPON 2013 Programme», OPEN DAYS 2008, Bruxelles Moritz Lennert, IGEAT ULB, Territorial Impact Assessment - Territorial futures for Europe Scenarios, policies and co-operation, OPEN DAYS 2007 John Walsh (Deputy Head of Unit 'Thematic Coordination, Innovation'), «Regions for Economic Change and Fast track networks», European Commission, DG Regional Policy, 21 May 2008, Brussels «INTERACT Seminar on the European Grouping of Territorial Cooperation (EGTC) for European Territorial Cooperation programme and project management: INTRODUCTION», INTERACT Point Managing Transition and External Cooperation, Vienna, 26-27 November 2007 Gianluca Spinaci, «European Grouping of Territorial Co-operation, The contribution from the Committee of the Regions», Committee of the Regions - Unit for Policy Analysis, Budapest, 30 March 2007 Gianluca Spinaci, European Grouping of Territorial Co-operation: The details of the Regulation 1082/06, Committee of the Regions - Unit for Policy Analysis, Budapest, 30 March 2007 Paolo Pileggi, «TRANSNATIONAL COOPERATION NETWORK FOR TRADING LOCAL PRODUCTS AND RURAL TOURISM», Network for trading local products and rural tourism, OPEN DAYS 2007 Pavel Branda, «The reality of Cross-Border Cooperation», Representation of the Liberec Region in Brussels, OPEN DAYS 2007 Ulrich Graute, «European territorial co-operation to improve competitiveness of the Union: The case of EU funded co-operation in Central and South-eastern Europe» Karaitidi Chr., «From Interreg to European Territorial Cooperation», παξνπζίαζε ζηελ εθδήισζε επίζεκεο έλαξμεο πξνγξακκάησλ ζηφρνπ 3, Θεζζαινλίθε 21 επηεκβξίνπ 2006. Αιεμαλδξίδεο Τάζνο (Πξντζηάκελνο Τ.Γ. Interreg), «Υσξηθή πλεξγαζία ζηε Ν.Α Δπξψπε - Πξνθιήζεηο θαη επθαηξίεο γηα ηελ Πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ ζην πιαίζην ηνπ ζηφρνπ 3 ηεο 4εο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ», νκηιία. Καηζηγηάλλε Ειέλε (Πξντζηακέλε Μνλάδαο Α ρεδηαζκνχ, Πξνγξακκαηηζκνχ, Αμηνιφγεζεο θαη Δηδηθψλ Θεκάησλ, Γηαρεηξηζηηθή Αξρή Π.Κ.Π. Interreg III), «ΑΠΟ ΣΖΝ Κ.Π. INTERREG III ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΔΓΑΦΗΚΖ 119

ΤΝΔΡΓΑΗΑ», ΖΜΔΡΗΓΑ «Ζ ΓΗΑΚΡΑΣΗΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ MED 2007-2013», Θεζζαινλίθε, 8 Απξηιίνπ 2008 Παπαδαραξνπνύινπ Έιελα, «Οη Έιιελεο Δηαίξνη ηνπ IΝTERREG IIIC», Ζκεξίδα INTERREG IIIC/IVC, Αζήλα,16 Ννεκβξίνπ 2007 Κνθθηλνπιίηεο Κωλζηαληίλνο (πληνληζηήο Οξγαλσηηθήο Γξακκαηείαο 2007 2013), «ΣΟΥΟ 3 Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδνο 2007-2013»,, Θεζζαινλίθε, 21 επηεκβξίνπ 2006 «ΤΓ ΠΚΠ INTERREG», ΖΜΔΡΗΓΑ ΓΗΑΒΟΤΛΔΤΖ ΣΟΤ ΝΔΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΓΗΑΤΝΟΡΗΑΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ «ΗΡΑ ΔΛΛΑΓΑ ΑΛΒΑΝΗΑ», Θεζκηθφ πιαίζην ησλ Πξνγξακκάησλ ηνπ ηφρνπ 3 ηεο Πεξηφδνπ 2007-2013, Καζηνξηά 11-6-2007 ΓΗΚΣΤΑΚΟΗ ΣΟΠΟΗ http://ec.europa.eu/regional_policy/index_en.htm www.cor.europa.eu www.interact-eu.net www.urbact.eu www.espon.eu www.interreg.gr www.interreg4c.net www.interreg3c.net/ http://ec.europa.eu/regional_policy/conferences/od2007/index.cfm http://ec.europa.eu/regional_policy/cooperation/interregional/ecochange/studies_en.cf m www.aebr.net www.eurogeographics.org http://ec.europa.eu/regional_policy/interreg3/index_en.htm http://ec.europa.eu/world/enp/index_en.htm www.mou.gr www.ggea.gr www.3kps.gr 120

www.info3kps.gr www.espa.gr www.mnec.gr www.crossbordercoop.net www.eurocities.org http://eur-lex.europa.eu http://www.alsoproject.eu/ www.conference-cohesionue2008.fr http://medacthu.regionpaca.fr/ http://www.cadses.net 121

ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ 122

ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ - ΠΗΝΑΚΔ 123

Πέλαθαο 28: Ννκηθφ πιαέζην ηφρνπ 3 (2007-2013) Καλνληζκφο 1083/2006 ηνπ πκβνπιίνπ πεξί θαζνξηζκνχ γεληθψλ δηαηάμεσλ γηα ην ΔΣΠΑ, ην ΔΚΣ θαη ην Σακείν πλνρήο θαη ηελ θαηάξγεζε ηνπ θαλνληζκνχ 1260/1999 Δθαξκνζηηθφο θαλνληζκφο ηνπ γεληθνχ θαλνληζκνχ θαη ηνπ θαλνληζκνχ ηνπ ΔΣΠΑ (ΔΚ) 1828/2006 ηεο Δπηηξνπήο ηεο 8/12/2006 γηα ηε ζέζπηζε θαλφλσλ ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ηνπ θαλνληζκνχ (ΔΚ) 1083/2006 ηνπ πκβνπιίνπ πεξί θαζνξηζκνχ γεληθψλ δηαηάμεσλ γηα ην ΔΣΠΑ, ην ΔΚΣ θαη ην Σακείν πλνρήο θαη ηνπ θαλνληζκνχ (ΔΚ) αξηζ. 1080/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ γηα ην ΔΣΠΑ Καλνληζκφο 1080/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, γηα ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο θαη ηελ θαηάξγεζε ηνπ θαλνληζκνχ 1783/1999 Καλνληζκφο 1082/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, γηα ηνλ Δπξσπατθφ Όκηιν Δδαθηθήο πλεξγαζίαο (ΔΟΔ) Καλνληζκφο 1085/2006 ηνπ πκβνπιίνπ, γηα ηε ζέζπηζε κεραληζκνχ πξνεληαμηαθήο βνήζεηαο (ΗΡΑ) Καλνληζκφο 718/2007 ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ θαλνληζκνχ 1085/2006 ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηε ζέζπηζε κεραληζκνχ πξνεληαμηαθήο βνήζεηαο (ΗΡΑ) Καλνληζκφο 1638/2006 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηνλ θαζνξηζκφ γεληθψλ δηαηάμεσλ ζρεηηθά κε ηε ζέζπηζε επξσπατθνχ κεραληζκνχ γεηηνλίαο θαη εηαηξηθήο ζρέζεο (ΔΝΡΗ) Καλνληζκφο 951/2007 ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 9εο Απγνχζηνπ 2007 γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ δηαηάμεσλ εθαξκνγήο ησλ πξνγξακκάησλ δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη ζην πιαίζην ηνπ θαλνληζκνχ 1638/2006, ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, γηα ηνλ θαζνξηζκφ γεληθψλ δηαηάμεσλ ζρεηηθά κε ηε ζέζπηζε επξσπατθνχ κεραληζκνχ γεηηνλίαο θαη εηαηξηθήο ζρέζεο (ΔΝΡΗ) Απφθαζε 609/2006/ΔΚ ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 4εο Απγνχζηνπ 2006, γηα ηελ ελδεηθηηθή θαηαλνκή, αλά θξάηνο κέινο, ησλ πηζηψζεσλ αλαιήςεσλ ππνρξεψζεσλ γηα ην ζηφρν «Δπξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία» γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013 [Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δ.Δ. L 247/26, 9/9/2006] 124

Απφθαζε 2007/349/ΔΚ ηεο Δπηηξνπήο, ηεο 15εο Μαΐνπ 2007, ζρεηηθά κε ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο απφθαζεο 2006/609/ΔΚ γηα ηελ ελδεηθηηθή θαηαλνκή, αλά θξάηνο κέινο, ησλ πηζηψζεσλ αλαιήςεσλ ππνρξεψζεσλ γηα ην ζηφρν «Δπξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία» γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013 [θνηλνπνηεζείζα ππφ ηνλ αξηζκφ Δ(2007) 2047] Απφθαζε 2006/769/ΔΚ ηεο Δπηηξνπήο ηεο 31 εο Οθησβξίνπ 2006 γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ θαηαιφγνπ ησλ πεξηθεξεηψλ θαη ησλ πεξηνρψλ πνπ είλαη επηιέμηκεο γηα ρξεκαηνδφηεζε απφ ην ΔΣΠΑ ζηνπο άμνλεο ηεο δηαζπλνξηαθήο θαη δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο ηνπ ζηφρνπ γηα ηελ Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013 [Δπίζεκε Δθεκεξίδα ηεο Δ.Δ., L 312/47, 11/11/2006] Απφθαζε 2007/190/ΔΚ ηεο Δπηηξνπήο ηεο 26εο Μαξηίνπ 2007 γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο απφθαζεο 2006/769/ΔΚ ζρεηηθά κε ηελ θαηάξηηζε ηνπ θαηαιφγνπ ησλ πεξηθεξεηψλ θαη ησλ πεξηνρψλ πνπ είλαη επηιέμηκεο γηα ρξεκαηνδφηεζε απφ ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο ζην πιαίζην ησλ δηαζπλνξηαθψλ θαη δηαθξαηηθψλ ζθειψλ ηνπ ζηφρνπ «επξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία» γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013 φζνλ αθνξά ζηε Βνπιγαξία θαη ζηε Ρνπκαλία 125

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 ΒΫιγην 24.096.228 24.181.322 24.351.512 24.606.795 24.862.078 25.032.266 25.202.455 Βνπιγαξέα 22.307.579 22.372.401 22.502.044 22.696.509 22.890.974 23.020.617 23.150.260 Σζερέα 48.781.994 48.866.024 49.034.084 49.286.174 49.538.264 49.706.324 49.874.384 Γαλέα 12.831.919 12.876.204 12.964.775 13.097.31 13.230.487 13.319.057 13.407.628 Γεξκαλέα 103.586.333 104.265.787 105.624.694 107.663.056 109.701.417 111.060.324 112.419.232 Δζζνλέα 6.568.744 6.579.957 6.602.383 6.636.021 6.669.661 6.692.087 6.714.513 ΔιιΪδα 25.984.211 26.074.722 26.255.744 26.527.278 26.798.811 26.979.833 27.160.856 Ηζπαλέα 68.774.676 69.108.679 69.776.686 70.778.697 71.780.706 72.448.713 73.116.720 Γαιιέα 107.291.297 107.795.740 108.804.628 110.317.960 111.831.291 112.840.179 113.849.067 Ηξιαλδέα 18.888.311 18.920.654 18.985.340 19.082.369 19.179.398 19.244.084 19.308.770 Ηηαιέα 104.312.152 104.782.989 105.724.662 107.137.171 108.549.681 109.491.354 110.433.026 Κχπξνο 3.450.858 3.456.749 3.468.531 3.486.203 3.503.875 3.515.656 3.527.437 Λεηηνλέα 11.285.384 11.304.648 11.343.177 11.400.970 11.458.763 11.497.293 11.535.821 Ληζνπαλέα 13.697.617 13.726.193 13.783.345 13.869.074 13.954.803 14.011.955 14.069.108 Λνπμεκβνχξγν 1.851.602 1.855.278 1.862.629 1.873.656 1.884.682 1.892.034 1.899.386 Οπγγαξέα 48.428.927 48.512.610 48.679.975 48.931.023 49.182.070 49.349.435 49.516.801 ΜΪιηα 1.910.639 1.913.901 1.920.424 1.930.208 1.939.993 1.946.517 1.953.039 Οιιαλδέα 30.465.429 30.598.440 30.864.465 31.263.503 31.662.541 31.928.566 32.194.591 Απζηξέα 32.111.794 32.178.385 32.311.568 32.511.341 32.711.114 32.844.296 32.977.479 Πνισλέα 90.676.181 90.991.104 91.620.952 92.565.722 93.510.492 94.140.339 94.770.186

Πνξηνγαιέα 12.007.919 12.093.330 12.264.151 12.520.384 12.776.615 12.947.437 13.118.258 Ρνπκαλέα 56.487.600 56.667.138 57.026.215 57.564.830 58.103.446 58.462.523 58.821.600 ινβελέα 13.110.890 13.127.323 13.160.192 13.209.495 13.258.798 13.291.667 13.324.535 ινβαθέα 28.528.175 28.572.584 28.661.400 28.794.625 28.927.850 29.016.668 29.105.484 Φηλιαλδέα 14.970.879 15.013.723 15.099.410 15.227.942 15.356.473 15.442.160 15.527.848 νπεδέα 33.150.806 33.224.327 33.371.368 33.591.930 33.812.492 33.959.532 34.106.574 ΖλσκΫλν Βαζέιεην 88.457.084 88.945.013 89.920.872 91.384.662 92.848.450 93.824.309 94.800.168 ΤΝΟΛΟ 1.024.015.228 1.028.005.225 1.035.985.226 1.047.955.229 1.059.925.225 1.067.905.225 1.075.885.226 Πέλαθαο 29: Δλδεηθηηθά εηάζηα θαηαλνκά ησλ πηζηψζεσλ αλϊ θξϊηνο κϋινο (ηηκϋο 2004, ζε ) Πεγή: Απφθαζε 2006/609/ΔΚ, φπσο απηή ηξνπνπνηήζεθε κε ηελ απφθαζε 2007/349/ΔΚ ηεο 15εο Μαΐνπ 2007, γηα ηελ ελδεηθηηθή θαηαλνκή, αλά θξάηνο κέινο, ησλ πηζηψζεσλ αλαιήςεσλ ππνρξεψζεσλ γηα ην ζηφρν «Δπξσπατθή εδαθηθή ζπλεξγαζία» ηεο πεξηφδνπ 2007-2013 127

Πίλαθαο 30: ΒαζηθΫο αξκνδηφηεηεο δηαρεηξηζηηθψλ νξγϊλσλ, Πεγή : INTERACT Tool «Study on organisational aspects of cross-border INTERREG programmes - Case studies: description, analysis and consequences of the legal organisation of the programmes and structures in the sample» - Ηδία επεμεξγαζία Δμέηαζε θαη έγθξηζε ησλ θξηηεξίσλ γηα ηελ επηινγή ησλ πξνο ρξεκαηνδφηεζε πξάμεσλ θαη έγθξηζε ησλ ηπρφλ αλαζεσξήζεσλ ησλ θξηηεξίσλ απηψλ ζχκθσλα κε ηηο αλάγθεο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ Δπαλεμέηαζε ζε πεξηνδηθή βάζε ηεο πξνφδνπ ησλ εηδηθψλ ζηφρσλ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο κε βάζε ηα έγγξαθα πνπ ππνβάιιεη ε Γηαρεηξηζηηθή Αξρή Δπηηξνπά Παξαθνινχζεζεο Δμέηαζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο πινπνίεζεο, ηδίσο δε ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ θαζνξίδνληαη γηα θάζε άμνλα πξνηεξαηφηεηαο, θαζψο θαη ησλ αμηνινγήζεσλ Δμέηαζε θαη έγθξηζε ησλ εηήζησλ θαη ησλ ηειηθψλ εθζέζεσλ πινπνίεζεο Δλεκέξσζε ζρεηηθά κε ηελ εηήζηα έθζεζε ειέγρνπ ή κε ην ηκήκα ηεο έθζεζεο πνπ αθνξά ην νηθείν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα Μπνξεί λα πξνηείλεη ζηε Γηαρεηξηζηηθή Αξρή νπνηαδήπνηε αλαζεψξεζε ή εμέηαζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ε νπνία ελδερνκέλσο κπνξεί λα ζπκβάιεη ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ησλ Σακείσλ ή ζηε βειηίσζε ηεο δηαρείξηζήο ηνπο Γηαρεηξηζηηθά Αξρά Γηαζθάιηζε ηεο επηινγήο ησλ πξνο ρξεκαηνδφηεζε πξάμεσλ ζχκθσλα κε ηα θξηηήξηα πνπ εθαξκφδνληαη ζην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα θαζψο θαη ηεο ζπκκφξθσζήο ηνπο κε ηνπο ηζρχνληεο θνηλνηηθνχο θαη εζληθνχο θαλφλεο, θαζ φιε ηελ πεξίνδν πινπνίεζήο ηνπο Δπαιήζεπζε ηεο παξάδνζεο ησλ ζπγρξεκαηνδνηνχκελσλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ θαη ηεο πξαγκαηηθήο πξαγκαηνπνίεζεο ησλ δαπαλψλ πνπ δειψλνπλ νη δηθαηνχρνη γηα ηηο δηάθνξεο πξάμεηο θαζψο θαη ηεο ζπκκφξθσζήο ηνπο 128

πξνο ηνπο θνηλνηηθνχο θαη ηνπο εζληθνχο θαλφλεο Γηαζθάιηζε ηεο χπαξμεο ζπζηήκαηνο θαηαρψξεζεο θαη απνζήθεπζεο, ζε ειεθηξνληθή κνξθή, ινγηζηηθψλ εγγξαθψλ γηα θάζε πξάμε ζην πιαίζην ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο θαζψο θαη ηεο ζπιινγήο ησλ δεδνκέλσλ πινπνίεζεο πνπ απαηηνχληαη γηα ηε ρξεκαηννηθνλνκηθή δηαρείξηζε, ηελ παξαθνινχζεζε, ηηο επαιεζεχζεηο, ηνπο ινγηζηηθνχο ειέγρνπο θαη ηελ αμηνιφγεζε Γηαζθάιηζε φηη νη δηθαηνχρνη θαη νη άιινη θνξείο πνπ εκπιέθνληαη ζηελ πινπνίεζε πξάμεσλ ηεξνχλ είηε ρσξηζηφ ινγηζηηθφ ζχζηεκα είηε επαξθή ινγηζηηθή θσδηθνπνίεζε γηα φιεο ηηο ζπλαιιαγέο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ πξάμε κε ηελ επηθχιαμε ησλ εζληθψλ ινγηζηηθψλ θαλφλσλ Γηαζθάιηζε φηη νη αμηνινγήζεηο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ εθηεινχληαη ζχκθσλα κε ηα πξνβιεπφκελα Καζνξηζκφο δηαδηθαζηψλ γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο ηήξεζεο φισλ ησλ εγγξάθσλ ζρεηηθά κε ηηο δαπάλεο θαη ηνπο ινγηζηηθνχο ειέγρνπο πνπ απαηηνχληαη γηα ηε δηαζθάιηζε επαξθνχο δηαδξνκήο ειέγρνπ Γηαζθάιηζε φηη ε Αξρή Πηζηνπνίεζεο ιακβάλεη φιεο ηηο αλαγθαίεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο δηαδηθαζίεο θαη ηηο επαιεζεχζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε ζρέζε κε ηε δαπάλε γηα ζθνπνχο πηζηνπνίεζεο Καζνδήγεζε ησλ εξγαζηψλ ηεο Αξρήο Παξαθνινχζεζεο θαη ηνλ εθνδηαζκφ ηεο κε ηα απαηηνχκελα έγγξαθα ηα νπνία θαζηζηνχλ δπλαηή ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πνηφηεηαο πινπνίεζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ππφ ην θσο ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ηνπ ζηφρσλ χληαμε θαη, κεηά ηελ έγθξηζε ηεο Δπηηξνπήο Παξαθνινχζεζεο, ππνβνιή ζηελ Δπηηξνπή ησλ εηήζησλ θαη ηειηθψλ εθζέζεσλ ζρεηηθά κε ηελ πινπνίεζε 129

Γηαζθάιηζε ηεο ζπκκφξθσζεο πξνο ηηο απαηηήζεηο ελεκέξσζεο θαη δεκνζηφηεηαο Παξνρή πιεξνθνξηψλ ζηελ Δπηηξνπή πξνθεηκέλνπ ε ηειεπηαία λα κπνξεί λα αμηνινγεί κεγάια έξγα Τινπνίεζε ησλ απνθάζεσλ ηεο Δπηηξνπήο Παξαθνινχζεζεο θαη ηεο Γηαρεηξηζηηθήο Αξρήο Πξνεηνηκαζία θαη παξνρή ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ ρξεηάδεηαη ε Αξρή Πηζηνπνίεζεο γηα ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηεο Κνηλά Σερληθά Γξακκαηεέα Γηεπθφιπλζε ηεο ζπλνιηθήο αλάπηπμεο θαη πνξείαο ηνπ πξνγξάκκαηνο, ζε ζπλεξγαζία κε ηα εζληθά ζεκεία επαθήο Καηάξηηζε αηηήζεσλ ρξεκαηνδφηεζεο θαη θαηεπζπληήξησλ νδεγηψλ πξνο ηνπο επηιέμηκνπο εηαίξνπο Τπνζηήξημε ησλ ππνςεθίσλ εηαίξσλ, κε παξνρή νδεγηψλ ζε ηερληθά θαη ρξεκαηνδνηηθά ζέκαηα Τινπνίεζε ησλ δξάζεσλ δεκνζηφηεηαο, φπσο απηέο θαζνξίδνληαη απφ ηελ Δπηηξνπή Παξαθνινχζεζεο Τπνβνιή ζηελ Δπηηξνπή δήισζεο θιεηζίκαηνο ηνπ πξνγξάκκαηνο, ζηελ νπνία αμηνινγείηαη ε εγθπξφηεηα ηεο αίηεζεο πιεξσκήο ηνπ ηειηθνχ ππνινίπνπ θαζψο θαη ε λνκηκφηεηα θαη θαλνληθφηεηα ησλ ζρεηηθψλ ζπλαιιαγψλ Γηαζθάιηζε ηεο εθηέιεζεο ησλ ινγηζηηθψλ ειέγρσλ γηα ηελ επαιήζεπζε ηεο νπζηαζηηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο θαη ειέγρνπ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο Αξρά ΔιΫγρνπ Γηαζθάιηζε φηη νη ινγηζηηθνί έιεγρνη ησλ πξάμεσλ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε θαηάιιειν δείγκα γηα ηελ επαιήζεπζε ησλ δεινχκελσλ δαπαλψλ Τπνβνιή ζηελ Δπηηξνπή, εληφο ελλέα κελψλ απφ ηελ έγθξηζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, ζηξαηεγηθήο ινγηζηηθνχ ειέγρνπ πνπ θαιχπηεη ηνπο θνξείο νη νπνίνη ζα εθηειέζνπλ ηνπο ινγηζηηθνχο ειέγρνπο Μέρξη ηηο 31 Γεθεκβξίνπ θάζε έηνπο απφ ην 2008 έσο ην 2015: 130

II. Τπνβνιή, ζηελ Δπηηξνπή, εηήζηαο έθζεζεο ειέγρνπ ζηελ νπνία παξαηίζεληαη ηα πνξίζκαηα ησλ ινγηζηηθψλ ειέγρσλ ζχκθσλα κε ηελ ζηξαηεγηθή ινγηζηηθνχ ειέγρνπ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, θαη αλαθέξνληαη νη ηπρφλ ειιείςεηο πνπ δηαπηζηψζεθαλ ζηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο θαη ειέγρνπ ηνπ πξνγξάκκαηνο III. Γλσκνδφηεζε, σο πξνο ην θαηά πφζνλ ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο θαη ειέγρνπ ιεηηνπξγεί νπζηαζηηθά ψζηε δηαζθαιίδεη επαξθψο ην γεγνλφο φηη νη θαηαζηάζεηο δαπαλψλ πνπ ππνβάιινληαη ζηελ Δπηηξνπή είλαη νξζέο θαη, ζπλεπψο, φηη νη ζρεηηθέο ζπλαιιαγέο είλαη λφκηκεο θαη θαλνληθέο IV. Τπνβνιή δήισζεο κεξηθνχ θιεηζίκαηνο ε νπνία αμηνινγεί ηε λνκηκφηεηα θαη θαλνληθφηεηα ησλ ζρεηηθψλ δαπαλψλ πλππνινγηζκφο ησλ απνηειεζκάησλ ησλ ινγηζηηθψλ ειέγρσλ πνπ δηελεξγήζεθαλ απφ ηελ Διεγθηηθή Αξρή ή ππφ ηελ επζχλε ηεο Καηάξηηζε θαη ππνβνιή πηζηνπνηεκέλσλ δειψζεσλ δαπαλψλ θαη αηηήζεσλ πιεξσκψλ ζηελ Δπηηξνπή Αξρά Πηζηνπνέεζεο Πηζηνπνίεζε δήισζεο δαπαλψλ σο πξνο ηελ αθξίβεηα θαη ηελ ζπκκφξθσζε ζηνπο εζληθνχο θαη θνηλνηηθνχο θαλφλεο Γηαζθάιηζε ηεο ιήςεο επαξθψλ πιεξνθνξηψλ απφ ηε Γηαρεηξηζηηθή Αξρή ζρεηηθά κε ηηο δηαδηθαζίεο πνπ εθαξκφζηεθαλ θαη ηηο επαιεζεχζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ φζνλ αθνξά ηηο δαπάλεο Σήξεζε, ζε ειεθηξνληθή κνξθή, ινγηζηηθψλ κεηξψσλ γηα ηηο δαπάλεο πνπ ππνβάιινληαη ζηελ Δπηηξνπή Σήξεζε κεηξψνπ ησλ πνζψλ πνπ κπνξνχλ λα αλαθηεζνχλ θαη ησλ πνζψλ πνπ απνζχξνληαη κεηά απφ αθχξσζε ηνπ ζπλφινπ ή κέξνπο ηεο ζπλεηζθνξάο γηα κηα πξάμε 131

KOINOTIKH ΠΡΧΣΟΒΟΤΛΗΑ ΤΝΟΛΗΚΟ ΠΡΟΩΠ/ΜΟ ΓΖΜΟΗΑ ΓΑΠΑΝΖ ΑΡΗΘΜΟ ΔΝΣΑΓΜΔΝΧΝ ΔΡΓΧΝ ΠΡΟΩΠ/ΜΟ ΔΝΣΑΓΜΔΝΧΝ ΔΡΓΧΝ (ΓΖΜ. ΓΑΠ.) ΠΟΟΣΟ ΔΝΣΑΓΜΔΝΧΝ ΔΡΓΧΝ (%) ΠΟΟ ΝΟΜΗΚΧΝ ΓΔΜΔΤΔΧΝ (ΓΖΜ. ΓΑΠ.) ΠΟΟΣΟ ΝΟΜΗΚΧΝ ΓΔΜΔΤΔΧΝ (%) (1) (2) (3) (4) (5)=(4)/(2) (6) (7)=(6)/(2) INTERREG III A ΔΛΛΑΓΑ - ΠΓΓΜ INTERREG III A ΔΛΛΑΓΑ - ΚΤΠΡΟ INTERREG III A ΔΛΛΑΓΑ - ΑΛΒΑΝΗΑ INTERREG III A / PHARE CBC ΔΛΛΑΓΑ - ΒΟΤΛΓΑΡΗΑ INTERREG III A ΔΛΛΑΓΑ- ΣΟΤΡΚΗΑ INTERREG III A ΔΛΛΑΓΑ-ITAΛΗΑ INTERREG III Β ARCHIMED 101.483.334 97.333.334 156 162.137.583 167% 129.091.387 133% 77.043.878 71.484.948 166 93.443.344 131% 63.774.248 89% 122.800.000 120.000.000 121 168.007.505 140% 124.975.021 104% 264.005.496 248.135.496 251 283.336.680 114% 253.862.378 102% 34.456.240 34.456.240 5 1.304.552 4% 70.000 0% 157.940.670 142.498.340 443 199.336.174 140% 186.399.864 131% 105.884.409 79.377.880 518 82.668.299 104% 82.642.856 104% Πέλαθαο 31: Πνξεέα πινπνέεζεο δηαζπλνξηαθψλ Ϋξγσλ 2000-2006, Πεγή: www.3kps.gr 132

Πξφγξακκα Πξνγξακκαηηθά Πεξένδνο (πνζά ζε εθ. ) 2000-2006 2007-2013 ΔΛΛΑΓΑ-ΒΟΤΛΓΑΡΗΑ 248.135.496 110.735.958 ΔΛΛΑΓΑ-ΑΛΒΑΝΗΑ 120.000.000 22.143.015 ΔΛΛΑΓΑ-ΚΤΠΡΟ 71.484.948 41.633.290 ΔΛΛΑΓΑ-ΠΓΓΜ 97.333.334 23.055.600 ΔΛΛΑΓΑ-ΗΣΑΛΗΑ 142.498.340 88.955.170 ΔΛΛΑΓΑ-ΣΟΤΡΚΗΑ 34.456.240 34.088.992 Πέλαθαο 32: πγθξηηηθά Απεηθφληζε πξνυπνινγηζκψλ Γηαζπλνξηαθψλ ΠξνγξακκΪησλ 2000-2006 θαη 2007 2013, Ηδία επεμεξγαζία νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ απφ ηα αληίζηνηρα πξνγξακκαηηθά έγγξαθα 133

Ταμείο 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Σύνολο INTERREG III A / PHARE CBC ΔΛΛΑΓΑ - ΒΟΤΛΓΑΡΙΑ 1. ΔΣΠΑ 0,00 12.280.520,00 3.603.539,89 33.767.162,19 38.735.182,48 12.036.344,93 33.878.654,48 16.886.207,55 151.187.611,52 INTERREG III A ΔΛΛΑΓΑ - ΑΛΒΑΝΙΑ 1. ΔΣΠΑ 0,00 6.300.000,00 2.655,00 13.952.530,90 259.755,00 10.641.708,27 14.316.812,90 24.320.772,90 69.794.234,97 INTERREG III A ΔΛΛΑΓΑ - ΚΤΠΡΟ 1. ΔΣΠΑ 0,00 3.395.210,00 2.044,35 0,00 13.945.463,95 7.912.744,59 8.940.006,08 4.019.269,93 38.214.738,90 INTERREG III A ΔΛΛΑΓΑ - ΠΓΓΜ 1. ΔΣΠΑ 0,00 5.110.000,00 2.044,35 0,00 18.403.695,01 1.245.833,47 18.106.101,50 18.019.646,25 60.887.320,58 INTERREG III A ΔΛΛΑΓΑ-ΣΟΤΡΚΙΑ 1. ΔΣΠΑ 0,00 0,00 0,00 2.449.860,00 22.376,00 0,00 0,00 0,00 2.472.236,00 INTERREG III B ARCHIMED 1. ΔΣΠΑ 0,00 0,00 5.510.142,68 1.966,30 0,00 0,00 2.511.708,93 22.830.430,92 30.854.248,83 INTERREG IIIA ΔΛΛΑΓΑ - ΙΣΑΛΙΑ 1. ΔΣΠΑ 0,00 0,00 0,00 5.915.241,30 0,00 13.786.191,71 11.985.148,22 20.635.086,82 52.321.668,05 Πέλαθαο 33: ΔηζξνΫο απφ ηελ Δ.Δ. αλϊ Πξφγξακκα / Έξγν θαη 'Δηνο - Κ.Π. Interreg (2000-2006), Πεγά: www.3kps.gr, (ηειεπηαέα ελεκϋξσζε: 18/5/2008 134

Γνπξδνπιίδε Επδνμία «Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) Πέλαθαο 34: Αληηπαξαβνιά Interreg III - IV (ΔιιΪδα) INTERREG III 2000-2006 INTERREG IV 2007-2013 πλερέδνληαη ΝΫα ΓΗΜΔΡΖ ΓΗΜΔΡΖ ΠΟΛΤΜΔΡΖ Διιάδα -Αιβαλία Διιάδα Αιβαλία Πξφγξακκα Αδξηαηηθάο Δηαζπλνξηαθή Σπλεξγαζία Διιάδα-Βνπιγαξία Διιάδα -Ηηαιία Διιάδα -Κχπξνο Διιάδα Βνπιγαξία Διιάδα Ηηαιία Διιάδα Κχπξνο ΘαιΪζζηα ιεθϊλε ηεο Μεζνγεένπ Μαχξε ΘΪιαζζα Διιάδα ΠΓΓΜ Διιάδα ΠΓΓΜ Διιάδα - Σνπξθία Διιάδα - Σνπξθία ARCHIMED Μεζνγεηαθφο Υψξνο MEDOC CADSES (ζπγρψλεπζε πξνγξακκάησλ INTERREG ΗΗΗ Δηαθξαηηθή Σπλεξγαζία --- ARCHIMED & MEDOCC) Ν/Α Δπξψπε (δηάζπαζε ηνπ πξνγξάκκαηνο CADSES ζε δχν δψλεο, βφξεηα & λφηηα) Αλαηνιηθή Εψλε Πξφγξακκα Δηαπεξηθεξεηαθή Σπλεξγαζία Νφηηα Εψλε Βφξεηα Εψλε --- Γηαπεξηθεξεηαθάο πλεξγαζέαο (IVC) Γπηηθή Εψλε INTERACT INTERACT II Δίθηπα URBACT I URBACT II --- ESPOΝ 2006 ESPON 2013 135

Πέλαθαο 35: Καηαλνκά Κνηλνηηθά πλδξνκάο αλϊ ηφρν θαη Ϋηνο ΔιιΪδα (Δπξψ, ηξϋρνπζεο ηηκϋο), πξνζαξκνγά ζηνηρεέσλ απφ.: www.mou.gr 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 χλνιν Σακεέν πλνράο 497.312.340 507.258.587 517.403.758 522.751.833 538.306.870 549.073.008 560.054.468 3.697.160.864 Ακηγάο ηφρνο «χγθιηζε» ηαηηζηηθά χγθιηζε (phasing out) ηαδηαθά Δέζνδνο (phasing in) «Δπξσπατθά Δδαθηθά πλεξγαζέα» 1.267.135.760 1.292.478.476 1.318.328.045 1.344.694.606 1.371.588.498 1.399.020.268 1.427.000.674 9.420.246.327 1.075.560.675 1.028.520.853 979.169.215 927.432.103 873.233.837 816.496.670 757.140.723 6.457.554.075 217.884.707 170.837.213 121.820.665 70.775.121 17.639.025 17.991.806 18.351.642 635.300.179 27.574.653 28.224.118 28.988.463 29.874.024 30.783.410 31.611.174 32.459.737 209.515.579 χλνιν 3.005.468.135 3.027.319.247 2.965.710.146 2.900.527.687 2.831.551.640 2.814.192.926 2.795.007.243 20.419.777.024. 136

Πέλαθαο 36: Καλφλεο επηιεμηκφηεηαο IVC (Πξνζαξκνγή ζηνηρείσλ απφ ην ΔΠ Interreg IVC) ην πιαίζην ηνπ Interreg IVC, έλα έξγν είλαη επηιέμηκν, εθφζνλ πιεξνί ηηο παξαθάησ πξνυπνζέζεηο: Δηαέξνη: πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο αξρέο, θαηά θχξην ιφγν, ή ΝΠΓΓ 170 Οη εηαίξνη πξνϋξρνληαη απφ ηνπιϊρηζηνλ 3 ρψξεο, 2 εθ ησλ νπνίσλ πξέπεη λα απνηεινχλ θξάηε κέιε ηεο ΔΔ Κχξηνο εηαέξνο πξνεξρφκελνο απφ θξάηνο κέινο ή Ννξβεγία Σα αλσηέξσ απνηεινχλ ηα βαζηθά ειάρηζηα πξναπαηηνχκελα γηα θάζε έξγν ρξεκαηνδνηνχκελν απφ ηη IVC. Δληνχηνηο, αλάινγα κε ηνλ ηχπν παξέκβαζεο, θαζνξίδνληαη επηπξφζζεηεο πξνυπνζέζεηο επηιεμηκφηεηαο. Δχξνο εηαηξηθάο ζρϋζεο ΓηΪξθεηα Ϋξγσλ Πξνυπνινγηζκφο (ΔΣΠΑ) Πεξηθεξεηαθά πξσηνβνπιέα Δμαξηάηαη απφ ην επίπεδν έληαζεο ηεο ζπλεξγαζίαο. - Βαζηθφ επίπεδν: 8-20 εηαίξνη - Τςειφ επίπεδν: έσο 10 εηαίξνη (εμαηξνχληαη ηα έσο 8 εηαίξνη) 36 κήλεο (έσο 48 κήλεο γηα ηα mini programmes 171 ) 500.000 5.000.000 (ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο) Κεθαιαηνπνέεζε (ζπκπεξ. Ϋξγσλ ηαρεέαο δηαδηθαζέαο) Πξνυπφζεζε ε εθπξνζψπεζε 6-10 θξαηψλ. 24 κήλεο 300.000 3.000.000 170 Όπσο νξίδνληαη ζην άξζξν 1 ηεο Οδεγίαο 2004/18 ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο. ε ακθηζβεηνχκελεο πεξηπηψζεηο, ην εθάζηνηε θξάηνο δηαηεξεί ηελ επζχλε απνζαθήληζεο ηνπ λνκηθνχ θαζεζηψηνο ηνπ θνξέα. 171 Σα mini programmes απνηεινχλ έξγα πνπ, παξφηη εληάζζνληαη ζην IVC, πινπνηνχληαη σο απηνηειή κηθξήο θιίκαθαο πξνγξάκκαηα. Δηδηθφηεξα, δηαζέηνπλ μερσξηζηέο δηαρεηξηζηηθέο δνκέο, νη νπνίεο, ζην πιαίζην πινπνίεζήο ησλ ελ ιφγσ έξγσλ, εθδίδνπλ πξνζθιήζεηο θαηάζεζεο πξνηάζεσλ γηα ππνέξγα (sub-projects). 137

Πέλαθαο 37: ΔγθξηζΫληα Ϋξγα θεθαιαηνπνέεζεο IVC (1 ε πξφζθιεζε) (Πεγά: www.interreg4c.eu - Ηδέα επεμεξγαζέα) Έξγν ηφρνο Βαζηθφο Δηαέξνο ERIK ACTION B3 Regions RAPIDE ICHNOS PLUS PIKE ESF6 CIA Αλαβάζκηζε θαηλνηνκηθήο ηθαλφηεηαο επηρεηξήζεσλ Βειηίσζε πεξηθεξεηαθψλ επξπδσληθψλ ηερλνινγηψλ Πεξηθεξεηαθά ρέδηα Γξάζεο γηα ηελ θαηλνηνκία θαη ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα Αλάπηπμε θαη δηάδνζε one-stop shops γηα επηρεηξήζεηο Δλίζρπζε ηεο Καηλνηνκίαο θαη ηεο Οηθνλνκίαο ηεο Γλψζεο Κεθαιαηνπνίεζε θαηλνηφκσλ εξγαιείσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ δεκνγξαθηθψλ αιιαγψλ Regional Government of Tuscany (IT) Piedmont Region (IT) South West England Regional Development Agency ANCITEL Sardinia (IT) ERNACT EEIG (IE) Aufbauwerk Region Leipzig GmbH (DE) Υαξαθηεξηζκφο «Fast Track project Ναη Ναη Ναη Όρη Ναη Ναη 138

Πέλαθαο 38: ΔγθξηζΫληα Ϋξγα πεξηθ. πξσηνβνπιέαο IVC (1ε πξφζθιεζε) (Πεγά: www.interreg4c.eu - Ηδέα επεμεξγαζέα) Κσδηθφο Έξγν LP (ΚξΪηνο) Fast Track ΣνκΫαο πξνηεξαηφηεηαο πκκεηνρά ΔΣΠΑ Πξνυπνινγηζκφο IVC 0259R1 PASE IT Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.408.923,00 1.834.412,00 0376R1 POWER UK Όρη 0405R1 IES IT Όρη Δλέξγεηα θαη βηψζηκεο κεηαθνξέο Απαζρφιεζε, αλζξψπηλνη πφξνη θαη εθπαίδεπζε 4.432.604,80 5.789.856,00 1.444.000,00 1.719.757,18 0003R1 Creative Growth SE Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.479.267,20 1.921.108,00 0117R1 SEE UK Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.198.682,66 1.577.024,41 0138R1 CeRamICa HU Όρη 0147R1 MMOVE IT Όρη 0154R1 SUGAR IT Όρη 0317R1 CAPRICE DE Όρη 0006R1 MORE4NRG NL Όρη Πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη πξνζηαζία ηνπ ηνπίνπ Δλέξγεηα θαη βηψζηκεο κεηαθνξέο Δλέξγεηα θαη βηψζηκεο κεηαθνξέο Δλέξγεηα θαη βηψζηκεο κεηαθνξέο Δλέξγεηα θαη βηψζηκεο κεηαθνξέο 1.751.300,00 2.140.600,00 1.438.007,60 1.859.321,23 2.884.348,75 3.641.565,00 885.467,95 1.110.367,95 903.382,99 1.160.867,99 0018R1 CASTLE IT Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.804.250,00 2.275.000,00 0291R1 CLUSNET FR Όρη 0323R1 PIMMS TRANSFER UK Όρη Αλάπηπμε θαηλνηνκίαο θαη Δ&Σ Δλέξγεηα θαη βηψζηκεο κεηαθνξέο 1.369.845,40 1.816.260,00 2.607.000,00 3.567.748,57 139

0045R1 NEEBOR HU Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.106.530,90 1.336.703,65 0081R1 CITIES LT Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.369.207,19 1.714.100,00 0086R1 CLIQ FI Όρη 0098R1 FUTUREforest DE Όρη 0108R1 GRaBS UK Όρη 0120R1 I4W ES Όρη Αλάπηπμε θαηλνηνκίαο θαη Δ&Σ Φπζηθνί θαη ηερλνινγηθνί θίλδπλνη (ζπκπεξ. ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο) Φπζηθνί θαη ηερλνινγηθνί θίλδπλνη (ζπκπεξ. ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο) Αλάπηπμε θαηλνηνκίαο θαη Δ&Σ 1.520.000,00 1.547.226,00 1.501.000,00 2.055.655,95 2.280.000,00 3.954.300,00 3.732.570,90 4.804.754,00 0226R1 EVITA GR Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.391.126,80 1.708.110,00 0264R1 Gender4Growth FR Όρη 0271R1 CREATIVE METROPOLES 0326R1 NANO4M ES Όρη Απαζρφιεζε, αλζξψπηλνη πφξνη θαη εθπαίδεπζε 1.317.116,15 1.689.094,20 LV Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.775.000,00 2.810.551,00 Αλάπηπμε θαηλνηνκίαο θαη Δ&Σ 1.384.419,00 1.845.892,00 0340R1 COMMONS FR Όρη Γηαηήξεζε βηνπνηθηιφηεηαο θαη θπζηθήο θιεξνλνκηάο 1.168.561,00 1.491.740,00 0004R1 MINI EUROPE NL Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.560.000,00 2.253.675,98 0111R1 EuroPROC ES Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.475.740,95 1.862.745,00 0126R1 FLIPPER IT Όρη Δλέξγεηα θαη βηψζηκεο κεηαθνξέο 2.106.000,00 3.010.000,00 140

0180R1 PRESERVE FR Όρη 0192R1 REGIOCLIMA CY Όρη 0216R1 PEOPLE ES Όρη Πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη πξνζηαζία ηνπ ηνπίνπ Φπζηθνί θαη ηερλνινγηθνί θίλδπλνη (ζπκπεξ. ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο) Απαζρφιεζε, αλζξψπηλνη πφξνη θαη εθπαίδεπζε 1.222.160,23 1.589.281,22 1.620.000,00 2.158.370,00 3.022.000,00 3.960.000,00 0266R1 DC GR Όρη Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο 1.286.000,00 1.560.000,00 0279R1 MITKE ES Όρη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΜΜΔ 1.480.943,13 1.925.799,89 0301R1 RSC HU Όρη 0355R1 PRoMPt GR Όρη 0408R1 CITEAIR II FR Όρη Φπζηθνί θαη ηερλνινγηθνί θίλδπλνη (ζπκπεξ. ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο) Φπζηθνί θαη ηερλνινγηθνί θίλδπλνη (ζπκπεξ. ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο) Γηαηήξεζε βηνπνηθηιφηεηαο θαη θπζηθήο θιεξνλνκηάο 1.659.000,00 2.210.426,71 1.244.847,80 1.517.423,30 1.517.414,95 1.988.739,00 141

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) Πέλαθαο 39: ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΖ ΚΟΠΗΜΟΣΖΣΑ ΤΣΑΖ ΔΟΔ Πεγή: www.cor.europa.eu 1. Αλάιπζε ησλ αλαγθψλ θαη ησλ ζηφρσλ ηεο ζπλεξγαζίαο θαη ζχγθξηζή ηνπο κε ηα ελδερφκελα θαζήθνληα ηνπ ΔΟΔ. 2. Πξνζδηνξηζκφο ησλ απαξαίηεησλ ηθαλνηήησλ θαη ηεο πείξαο πνπ ρξεηάδνληαη, πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηεζεί ε επηδησθφκελε ζπλεξγαζία. 3. Πξνζδηνξηζκφο ησλ εηαίξσλ πνπ ζπγθεληξψλνπλ ηηο απαξαίηεηεο ηθαλφηεηεο γηα θάζε ζπγθεθξηκέλν ηνκέα θαη έιεγρνο ηεο επηιεμηκφηεηάο ηνπο σο ελδερνκέλσλ κειψλ ηνπ ΔΟΔ. 4. Δμέηαζε ησλ δηαζέζηκσλ εζληθψλ λνκνζεηηθψλ πιαηζίσλ, πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξηζζεί εθείλν πνπ είλαη θαηάιιειν γηα ηε δηαρείξηζε ηνπ ΔΟΔ, ιακβάλνληαο ππφςε ηνπο ζηφρνπο ηεο ζπλεξγαζίαο, φπσο επίζεο ηε θχζε ηεο εηαηξηθήο ζρέζεο. Ζ επηινγή απηή ζα θαζνξίζεη ηελ έδξα ηνπ ΔΟΔ. 5. Δπηβεβαίσζε ηεο λνκηθήο ζθνπηκφηεηαο ηεο ζρεδηαδφκελεο πξφηαζεο, ζχκθσλα κε ηηο εζληθέο αξρέο ησλ αληηζηνίρσλ θξαηψλ κειψλ, δπλάκεη ησλ δηαηάμεσλ ηνπ άξζξνπ 4 παξ. 3 ηνπ Δπξσπατθνχ Καλνληζκνχ γηα ηνπο ΔΟΔ. 6. Δθπφλεζε αλάιπζεο θφζηνπο-νθέινπο, κε ζχγθξηζε ηεο αμίαο ζχζηαζεο ελφο λένπ ΔΟΔ ζε ζρέζε κε άιιεο κνξθέο ζπλεξγαζίαο. 7. Γηεμαγσγή ηεο δηαπξαγκάηεπζεο θαη θαηάξηηζε ηεο ζχκβαζεο θαη ηνπ θαηαζηαηηθνχ κε φινπο ηνπο ππφινηπνπο ελδηαθεξφκελνπο εηαίξνπο (πξνο απνθπγή πξνβιεκάησλ ζην κέιινλ, ρξεηάδεηαη επίζεο εμαθξίβσζε κέζσ ησλ εζληθψλ αξρψλ, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 4 Â 3 ηνπ θαλνληζκνχ 1082/2006) 8. Μφιηο επηηεπρζεί ζπκθσλία κεηαμχ ησλ εηαίξσλ αλαθνξηθά κε ηε ζχκβαζε θαη ην θαηαζηαηηθφ, κπνξεί λα μεθηλήζεη ε δηαδηθαζία γηα ηελ θνηλνπνίεζε (πξψελ αξζξ. 4 ηνπ θαλνληζκνχ). 142

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) Πέλαθαο 40: πγθεληξσηηθά απνηχπσζε πνξεέαο πινπνέεζεο πξνγξακκϊησλ ηφρνπ 3 (2007 2013) - ελεκϋξσζε: 12/11/2008 (Δπεμεξγαζία ζηνηρείσλ απφ ηελ παξαθνινχζεζε πινπνίεζεο ησλ αληίζηνηρσλ πξνγξακκάησλ) Πξφγξακκα Πνξεέα πινπνέεζεο Απφθαζε Ϋγθξηζεο IVA - Γηαζπλνξηαθά ζπλεξγαζέα Γεκφζηα Γηαβνχιεπζε ΔιιΪδα - Βνπιγαξέα ΜΠΔ Απφθαζε έγθξηζεο 9 ηερληθέο ζπλαληήζεηο αλάκεζα ζηηο ζπλεξγαδφκελεο Αξρέο 28/5/2008 C(2008)1129 ΔιιΪδα Αιβαλέα Γεκφζηα Γηαβνχιεπζε ΜΠΔ Απφθαζε έγθξηζεο 5/9/2008 CCI (2007) CB 16I PO 010 ΔιιΪδα Σνπξθέα --- ΔιιΪδα ΠΓΓΜ Γεκφζηα Γηαβνχιεπζε ΜΠΔ Έγθξηζε ηνπ ειιεληθνχ ρξεκαηνδνηηθνχ ζθέινπο (5/9/2008) Αλακέλεηαη εληφο ηνπ Ννεκβξίνπ ε ζπλνιηθή έγθξηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο - ΔιιΪδα - Ηηαιέα Γεκφζηα Γηαβνχιεπζε ΜΠΔ Απφθαζε έγθξηζεο 11 ηερληθέο ζπλαληήζεηο κεηαμχ ησλ ζπλεξγαδνκέλσλ Αξρψλ 2/10/2007 CCI (2007) CB 163 PO 060 ΔιιΪδα - Κχπξνο Γεκφζηα Γηαβνχιεπζε ΜΠΔ Ex-ante Αμηνιφγεζε Οξγάλσζε 2 εκεξίδσλ ελεκέξσζεο Απφθαζε έγθξηζεο 28/3/2008 C (2008) 1131 143

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) Πξφγξακκα Πνξεέα πινπνέεζεο Απφθαζε Ϋγθξηζεο «Πξφγξακκα Αδξηαηηθάο» Γεκφζηα Γηαβνχιεπζε ΜΠΔ Απφθαζε έγθξηζεο Έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί 9 ηερληθέο ζπλαληήζεηο αλάκεζα ζηηο ζπλεξγαδφκελεο Αξρέο 25/3/2008 CCI (2007) CB 16I PO 001 «ΘαιΪζζηα ΛεθΪλε ηεο Μεζνγεένπ» (MED - ENPI) ΜΠΔ Έλαξμε Γεκφζηαο Γηαβνχιεπζεο Απφθαζε έγθξηζεο 24.10.2008: 1 ε ζπλάληεζε Κνηλήο Δπηηξνπήο Παξαθνινχζεζεο 14/8/2008 C (2008) 4242 ΜΠΔ «Μαχξε ΘΪιαζζα» Έλαξμε δεκφζηαο δηαβνχιεπζεο Αλακέλεηαη ε απφθαζε έγθξηζεο (ζηα ηέιε Ννεκβξίνπ) - IVB - Γηαθξαηηθά ζπλεξγαζέα «Μεζνγεηαθφο Υψξνο» (MED) ΜΠΔ Απφθαζε έγθξηζεο Πξαγκαηνπνίεζε ελεκεξσηηθνχ ζεκηλαξίνπ (22/11/2007) 1 ε πξφζθιεζε ππνβνιήο πξνηάζεσλ (πξνζεζκία έσο 2 Μαΐνπ 2008) Οξγάλσζε εκεξίδαο ελεκέξσζεο (8/4/2008) 20/12/2007 CC1 (2007) CB 163 PO 045 πλεξγαζέα Ννηηναλαηνιηθάο Δπξψπεο ΜΠΔ Απφθαζε έγθξηζεο 1ε πξφζθιεζε ππνβνιήο πξνηάζεσλ Οξγάλσζε εκεξίδαο ελεκέξσζεο (9/5/2008) 2 ε πξφζθιεζε ελδηαθέξνληνο 20/12/2007 C (2007) 6590 144

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) Πξφγξακκα Πνξεέα πινπνέεζεο Απφθαζε Ϋγθξηζεο IVC - Γηαπεξηθεξεηαθά ζπλεξγαζέα INTERREG IV C Πξαγκαηνπνίεζε εκεξίδαο ελεκέξσζεο (16/11/2007) ΜΠΔ Ex ante Αμηνιφγεζε ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γεκφζηα Γηαβνχιεπζε Έγθξηζε πξνγξάκκαηνο 1ε Πξφζθιεζε ππνβνιήο πξνηάζεσλ (21/9/2007) 2 ε Πξφζθιεζε ππνβνιήο πξνηάζεσλ (Οθηψβξηνο 2008) 11/9/2007 CCI (2007) CB 163 PO 046 145

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ - ΓΡΑΦΖΜΑΣΑ 146

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ηαηηζηηθϊ δεδνκϋλα ΔΔ-27 (Πεγή: Eurostat) 80.000 Αθαζάξηζην Δγρώξην Πξνϊόλ (ΑΔΠ) ζε μονάδερ αγοπαζηικήρ αξίαρ (PPS) 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 EU - 27 EU - 15 Belgium Bulgaria Czech Republic Denmark Germany Estonia Ireland Greece Spain ΓξΪθεκα 23: ΑΔΠ ΔΔ-27 θαη επηιεγκϋλσλ ρσξψλ France Italy Cyprus Latvia Lithuania Luxembourg Hungary Malta Netherlands Austria Poland Portugal Romania Slovenia Slovakia Finland Sweden United Kingdom United States Japan 2000 2007 Καηά θεθαιήλ Αθαζάξηζην Δγρώξην Πξνϊόλ (θ.θ. ΑΔΠ) ζε μονάδερ αγοπαζηικήρ αξίαρ (PPS ) 300 250 200 150 100 50 0 EU - 27 EU - 25 Belgium Bulgaria Czech Republic Denmark Germany Estonia Ireland Greece Spain France Italy Cyprus Latvia Lithuania Luxembourg Hungary Malta Netherlands Austria Poland Portugal Romania 147 Slovenia Slovakia Finland Sweden United Kingdom United States Japan ΓξΪθεκα 24; θ.θ. ΑΔΠ (ζε κνλϊδεο αγνξαζηηθάο αμέαο -PPS) ΔΔ-27 θαη επηιεγκϋλσλ ρσξψλ 2000 2007

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΓξΪθεκα 25: ΓαπΪλε Δ&ΣΑ (%ΑΔΠ), 2005 ΓξΪθεκα 26: Πξνζσπηθφ πνπ απαζρνιεέηαη ζηνλ ηνκϋα Δ&ΣΑ, σο πνζνζηφ ηνπ ζπλφινπ απαζρνινπκϋλσλ (2004) 148

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΓξΪθεκα 27: χλνιν δαπαλψλ Δ&ΣΑ, κε θξηηάξην ηελ πεγά ρξεκαηνδφηεζεο, σο πνζνζηφ ηνπ ζπλφινπ (2004) 149

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΓξΪθεκα 28: ΔθπνκπΫο αεξέσλ ηνπ ζεξκνθεπένπ, ζε ζχγθξηζε κε ηνπο ζηφρνπο ηνπ Πξσηνθφιινπ ηνπ Κηφην (2008-2012) 150

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΓξΪθεκα 29: ΑθαζΪξηζηε εγρψξηα θαηαλϊισζε απφ αλαλεψζηκεο πεγϋο ελϋξγεηαο 151

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΓξΪθεκα 30: Ζιεθηξηθφ ξεχκα απφ Αλαλεψζηκεο ΠεγΫο ΔλΫξγεηαο, σο πνζνζηφ ηεο ζπλνιηθάο θαηαλϊισζεο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο 152

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΓξΪθεκα 31: Πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρϋο, 2007 153

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΥΑΡΣΔ 154

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 6: Interreg III A (2000-2006) - Γηαζπλνξηαθά ζπλεξγαζέα, Πεγή: «Οη δηαξζξσηηθέο πνιηηηθέο θαη ηα εδάθε ηεο Δπξψπεο - πλεξγαζία ρσξίο ζχλνξα», Δλεκεξσηηθφ θπιιάδην, Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2002 155

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 7: Interreg III B (2000-2006) - Γηαθξαηηθά ζπλεξγαζέα, Πεγή: «Οη δηαξζξσηηθέο πνιηηηθέο θαη ηα εδάθε ηεο Δπξψπεο - πλεξγαζία ρσξίο ζχλνξα», Δλεκεξσηηθφ θπιιάδην, Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2002 156

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 8: INTERREG IIIΓ (2000-2006) Γηαπεξηθεξεηαθά πλεξγαζέα, Πεγή: «Οη δηαξζξσηηθέο πνιηηηθέο θαη ηα εδάθε ηεο Δπξψπεο - πλεξγαζία ρσξίο ζχλνξα», Δλεκεξσηηθφ θπιιάδην, Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2002 157

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 9: ΔιιΪδα - Ηηαιέα (2007-2013) ΥΪξηεο 10: ΔιιΪδζ - Κχπξνο (2007-2013) 158

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 11: ΔιιΪδα - Βνπιγαξέα (2007-2013) 159

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 12: ΔιιΪδα - ΠΓΓΜ (2007-2013) ΥΪξηεο 13: ΔιιΪδα - Αιβαλέα (2007-2013) 160

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 14: ΠνιπκεξΫο Γηαζπλνξηαθφ MED ENPI (2007-2013) ΥΪξηεο 15: ΠνιπκεξΫο Γηαζπλνξηαθφ "Αδξηαηηθά" (2007-2013) 161

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 16: Γηαθξαηηθφ πξφγξακκα MED (2007-2013) ΥΪξηεο 17: Γηαθξαηηθφ πξφγξακκα "Ν/Α Δπξψπε" (2007-2013) 162

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 18: Δπέπεδν νηθνλνκηθψλ αληζνηάησλ ζηηο επηιϋμηκεο πεξηνρϋο Interreg IIIA (Πεγή: «Cross-Border Cooperation»: Cross-Thematic Study of INTERREG and ESPON activities, 2006) 163

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 19: Γεέθηεο απφδνζεο πεξηθεξεηαθάο θαηλνηνκέαο (2002-2003) Πεγή: «Αλαπηπζζφκελεο πεξηθέξεηεο, αλαπηπζζφκελε Δπξψπε», Σέηαξηε έθζεζε γηα ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή, Μάηνο 2007 164

Γνπξδνπιίδε Επδνμία Επξωπαϊθή Εδαθηθή Σπλεξγαζία (2007-2013) ΥΪξηεο 20: Απνδφζεηο ΔΔ-27, ζε φξνπο Ληζζαβφλαο, Πεγή: Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα IVC (2007-2013) ΥΪξηεο 21: Πξνυπνινγηζκφο εηαέξσλ ΗΗΗC, αλϊ πεξηθϋξεηα, Πεγή: Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα IVC (2007-2013) 165