«Δημόσιες Σχέσεις κι Επικοινωνία»

Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Σερρών Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Δημόσιες Σχέσεις κι Επικοινωνία» Με πρακτικό θέμα : «Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Αμυνταίου» Επιβλέπων καθηγητής: Κούτρης Κωνσταντίνος Φοιτήτρια: Τζέκη Λευκοθέα Σέρρες Οκτώβριος 2013

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΣΕΛ 5-10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ... 11-15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ. 16-18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ. 19-24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ.. 25-31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ. 32-35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ 36-40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ 41-46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ 46-50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ. 51-57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ 58-62 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΣΕΛ 64-65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ 66-68 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.. 69 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. 70 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ 71-73 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος υπάρχουν αρχικά πληροφορίες για το τι είναι δημόσιες σχέσεις, η επικοινωνία, ο διαχωρισμός αυτών από άλλες κατηγορίες σχέσεων και παρεμφερών λειτουργιών, καθώς και οι στόχοι των δημοσίων σχέσεων των επιχειρήσεων. Επίσης, υπάρχουν πληροφορίες για την οργάνωση και τον προγραμματισμό των δημοσίων σχέσεων, καθώς επίσης και το πώς πρέπει να είναι ένας επαγγελματίας των δημοσίων σχέσεων. Ακόμα τις εργασίες που μπορεί να πραγματοποιήσει ένα τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και την εφαρμογή αυτών στα διάφορα πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας. Στο δεύτερο μέρος υπάρχουν πληροφορίες για τις πρακτικές εφαρμογές των Δημοσίων Σχέσεων της εταιρίας Ε.Α.Σ. Αμυνταίου. Σ αυτήν την ενότητα θα δούμε πως το κυριότερο τμήμα των δημοσίων σχέσεων της Ε.Α.Σ είναι η χορηγία και αυτό λόγω του προϊόντος που εμπορεύεται. Στο τέλος της παρούσας εργασίας έχουμε τη συμπερασματική αναφορά και παράρτημα με φωτογραφίες. 3

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Μέσα από αυτό το πρώτο κεφάλαιο, θα μπορέσουμε να καθορίσουμε επακριβώς τη φιλοσοφία των δημόσιων σχέσεων και την συγκρίνουμε με τις επιχειρηματικές φιλοσοφίες. Επίσης θα συζητήσουμε για την νέα σύγχρονη φιλοσοφία του κοινωνικού μάρκετινγκ και να καθορίσουμε τα κοινά τους σημεία, αλλά και τις διαφοροποιήσεις τους. Θα επιχειρήσουμε να εξηγήσουμε την αποστολή της λειτουργίας των δημόσιων σχέσεων στην κοινωνία και την επιχείρηση. Τέλος, θα ασκήσουμε κριτική σε άλλες επιχειρηματικές φιλοσοφίες, όπως είναι αυτή της παραγωγής, η φιλοσοφία του προϊόντος και η φιλοσοφία των πωλήσεων. Γενικά: Οι δημόσιες σχέσεις υιοθετήθηκαν από τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς σαν μια νέα λειτουργία, η οποία σαν φιλοσοφία εκφράζει ένα νέο τρόπο συμπεριφοράς και στηρίζεται στη καθιέρωση διαλόγου και σεβασμού του ατόμου σαν κοινωνική μονάδα μέσα σε ένα ομοιογενές κοινωνικό σύνολο, στο οποίο η επικοινωνία διπλής κατεύθυνσης παίζει τον κυριότερο ρόλο. Η λειτουργία των δημόσιων σχέσεων έχει σαν αποστολή: α. Πρώτον, την αλληλογνωριμία και συμφιλίωση, αν κριθεί χρήσιμο, ατόμων και ομάδων. β. Δεύτερον, τη δημιουργία και διατήρηση κλίματος αμοιβαίας κατανόησης, συμπάθειας και ειλικρινούς συνεργασίας, μεταξύ των εργοδοτών και των εργαζόμενων αφενός, κι επιχειρήσεων και οργανισμών με το κοινωνικό σύνολο αφετέρου. γ. Τρίτον είναι η προβολή του κοινωνικού ρόλου της επιχείρησης ή του οργανισμού. 5

Οι κοινωνικές και οικονομικές μεταβολές, ιδίως των τελευταίων χρόνων, πολλαπλασίασαν τις υποχρεώσεις των ατόμων και επιχειρήσεων προς το κοινωνικό σύνολο. Παράλληλα, συνειδητοποιήθηκε από όλους η ανάγκη του περιορισμού του ατομικού συμφέροντος απέναντι στο κοινωνικό. Έτσι έγινε αποδεκτό από τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς ότι οφείλουν όχι μόνον να ενδιαφέρονται για τα θέματα των κοινωνικών ομάδων και του κοινωνικού συνόλου γενικά, αλλά να αποδεικνύουν έμπρακτα τη συμμετοχή τους στην κοινή αυτή προσπάθεια, με συγκεκριμένες πράξεις και ενέργειες. Ταυτόχρονα οι επιχειρήσεις κυρίως, αλλά και οι οργανισμοί, πρέπει να γίνονται όλο και πιο ευαίσθητες στις απόψεις των κοινωνικών ομάδων και μάλιστα απέναντι στους εργαζόμενους σε αυτές. Πρέπει δηλαδή η κάθε επιχείρηση ή οργανισμός να αντιληφθούν ότι εκτελούν μια κοινωνική αποστολή και άραγε είναι υποχρεωμένοι να συμβάλλουν με κάθε μέσο στο κοινωνικό σύνολο. Σκοπός των επιχειρήσεων και των οργανισμών δε μπορεί να είναι μόνο η επίτευξη κερδών, αλλά και η εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου, μέσα στο οποίο αναπτύσσονται χάρη στο οποίο υπάρχουν. Η επίτευξη κερδών είναι αποδεκτή μέχρι σε ένα σημείο, ώστε να επιβιώσει και να αναπτυχθεί στη συνέχεια η επιχείρηση ή ο οργανισμός. Μπορούμε να πούμε δηλαδή ότι, οι δημόσιες σχέσεις διαμορφώνουν και υλοποιούν μία δυναμική φιλοσοφία κοινωνικής συμπεριφοράς, η οποία βασίζεται πρώτον, στη συρρίκνωση του ατομικού συμφέροντος απέναντι στο κοινωνικό, δεύτερον στη συνδιαλλαγή και συνύπαρξη ατόμων και κοινωνικών ομάδων, τρίτον στην απόδοση της αρμόζουσας σημασίας στον ανθρώπινο παράγοντα και τέταρτον, στη δημιουργία και διατήρηση επικοινωνίας διπλής κατεύθυνσης- μεταξύ ατόμων και κοινωνικών ομάδων με τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς. ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΕΝΝΟΙΑ: Ο όρος «Δημόσιες Σχέσεις» είναι μετάφραση του αγγλικού όρου «Public Relations» ο οποίος δεν αποδίδει στην ελληνική γλώσσα την ακριβή έννοια του θεσμού. 6

Στην αγγλική γλώσσα, ο παραπάνω όρος, σημαίνει «Σχέσεις με το κοινό». Στην ελληνική γλώσσα το «Public» έχει μεταφραστεί με το επίθετο «Δημόσιος» δηλαδή ότι έχει σχέση με το κράτος. Οπότε ο όρος «Δημόσιες Σχέσεις» μπορεί να θεωρηθεί ότι σημαίνει και οι «Σχέσεις με το Κράτος». Μερικοί συγγραφείς προσπάθησαν να διορθώσουν τον συγκεκριμένο όρο και να τον αντικαταστήσουν με έναν πιο κοντά στην ελληνική γλώσσα. Έτσι, πρότειναν τον όρο «Σχέσεις με το Κοινό», ο οποίος είναι και πιο επιτυχής. Πρέπει να σημειωθεί όμως, ότι στην πραγματικότητα έχει επικρατήσει ο όρος «Δημόσιες Σχέσεις». ΟΡΙΣΜΟΣ: Σύμφωνα με το International Public Association, «Δημόσιες Σχέσεις, είναι μια λειτουργία κατευθύνσεως με χαρακτήρα σταθερό και οργανωμένο, διαμέσου της οποίας μία επιχείρηση ή οργανισμός προσπαθεί να επιτύχει και να διατηρήσει την κατανόηση, τη συμπάθεια και τη συνδρομή όλων εκείνων με τους οποίους σχετίζεται ή πρόκειται να σχετιστεί». Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι: «Δημόσιες Σχέσεις, είναι η λειτουργία επικοινωνίας μεταξύ ενός υποκειμένου δημοσίων σχέσεων και του κοινού, για τη δημιουργία και διατήρηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης». Επίσης ο ορισμός αυτός με μια μαθηματική αναλογία θα μπορούσε να προσδιοριστεί ως εξής: ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ = Λειτουργία επικοινωνίας Υποκείμενο δημοσίων σχέσεων + κοινό δημιουργία και διατήρηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης. (Δ.Σ = λ.ε-υ.δ.σ + Κ- δ.δ.α.ε.κ) ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Με βάση τον ορισμό προκύπτουν πέντε βασικά στοιχεία, τα οποία είναι : 7

1. Η λειτουργία της επικοινωνίας 2. Το υποκείμενο δημοσίων σχέσεων 3. Το κοινό 4. Η δημιουργία αμοιβαίας κατανόησης 5. Η διατήρηση της αμοιβαίας κατανόησης Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Το στοιχείο αυτό περιέχει δύο επιμέρους στοιχεία: Α) Το στοιχείο της οργάνωσης (το οποίο επικεντρώνεται στην υποδομή της όλης λειτουργίας) Β) Το στοιχείο του προγραμματισμού (το οποίο επικεντρώνεται στο σύνολο των ενεργειών της επικοινωνίας) ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Υποκείμενο Δημοσίων Σχέσεων είναι κάθε άτομο ( επαγγελματίες κτλ) ή ομάδα ( σωματείο κτλ) για λογαριασμό των οποίων γίνονται ορισμένες ενέργειες δημοσίων σχέσεων, είτε ολοκληρωμένα προγράμματα δημοσίων σχέσεων. Ως κριτήριο διάκρισης αυτών έχουμε : α) Την κοινωνική συγκρότηση των ατόμων ( άτομο, ομάδα ) 8

Άτομο είναι κάθε πρόσωπο, λαμβανόμενο μεμονωμένα σχετικά με τη συλλογικότητα. Ομάδα εννοούμε κάθε αριθμό ατόμων, μικρό ή μεγάλο, μεταξύ των οποίων αποκαθίστανται τόσες σχέσεις, ώστε να μην μπορεί κανείς να τις διαχωρίσει. β) Τη νομική υπόσταση αυτών ( σωματεία, τράπεζες κτλ ) Σωματείο είναι η ένωση ατόμων που επιδιώκουν έναν κοινό σκοπό ο οποίος δεν αφορά την πραγματοποίηση κερδών. Επιχείρηση είναι η οικονομική μονάδα που αποβλέπει στην πραγματοποίηση κέρδους, όπου καταλήγει τελικά στον φορέα της. ΤΟ ΚΟΙΝΟ Κοινό είναι μια κοινωνική ομάδα που τη συνδέει ένα κοινό χαρακτηριστικό ή ενδιαφέρον, το οποίο δημιουργεί μια συνείδηση συμμετοχής ή αποδοχής μιας κοινωνίας και το οποίο τη διαφοροποιεί από άλλες ομάδες. Το κοινό είναι ο δέκτης των μηνυμάτων του υποκειμένου των δημοσίων σχέσεων κι ένας από τους βασικούς παράγοντες στη διαδικασία της επικοινωνίας. Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΜΟΙΒΑΙΑΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Αμοιβαία κατανόηση μεταξύ ενός υποκειμένου Δ.Σ και του κοινού, εννοούμε ότι πρώτο πρέπει να κατανοήσει το δεύτερο και τις απαιτήσεις που έχει, ενώ το δεύτερο να κατανοήσει τα μηνύματα και τις ενέργειες του πρώτου. Έτσι θα δημιουργηθεί ένα ευνοϊκό κλίμα συνεργασίας και αλληλοκατανόησης, το οποίο είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη των δημοσίων σχέσεων. 9

Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΜΟΙΒΑΙΑΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Δεν αρκεί μόνο η δημιουργία αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ ενός υποκειμένου και του κοινού σε μια ορισμένη χρονική περίοδο. Το σημαντικό είναι να ξεπεράσει τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Η διατήρηση αμοιβαίας κατανόησης εξασφαλίζει ένα συνεχές ρεύμα επικοινωνίας μεταξύ του υποκειμένου των δημοσίων σχέσεων και του κοινού. 10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΑ Όπως είναι σήμερα οι Δημόσιες Σχέσεις αποτελούν δημιούργημα του αιώνα μας και ιδίως της μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο εποχής. Με το πέρασμα του χρόνου εξαλείφεται η θολή εικόνα των Δημοσίων Σχέσεων και συγκεκριμενοποιείται πλέον σαν επιστήμη, καθορίζονται σαφή πλαίσια μέσα στα οποία κινείται. Βασικά με την ευρεία τους και απλή έννοια οι Δημόσιες Σχέσεις υπάρχουν από την εποχή της ομαδικής ζωής των ανθρώπων. Κατά την προϊστορική περίοδο οι ηγετικές τάξεις γοήτευαν το λαό με την εξωτερική τους εμφάνιση ή με μύθους. Οι πρώτες κοινωνίες επικοινωνούσαν με τον προφορικό λόγο. Οι Δημόσιες Σχέσεις είναι θεσμός ελληνικός γιατί και η δικαιοσύνη και η αγάπη στον άνθρωπο, η δημοκρατία, αναπτύχθηκαν στην Αρχαία Ελλάδα και από εκεί μεταδόθηκαν σε όλο τον κόσμο. Οι επιμελητές της φυλής και οι ερανιστές ήταν άνθρωποι που έκαναν Δημόσιες Σχέσεις. Αυτό που οι Άγγλοι σήμερα θεωρούν συνειδησιακή υπακοή στους νόμους, οι πρόγονοι μας το εφάρμοζαν κατά τον τελειότερο τρόπο. ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟ 1945 ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1950 Κατά την πενταετία 1945 1950, δηλαδή αμέσως μετά τον πόλεμο, δεν μπορούμε να αναφερθούμε για οργανωμένες εκδηλώσεις δημοσίων σχέσεων ούτε από την πλευρά του Κράτους, αλλά ούτε και από την πλευρά των επιχειρήσεων. Και αυτό, μέχρι ενός σημείου είναι φυσικό, γιατί η ανάγκη για τεχνική και πνευματική ανασυγκρότηση της μεταπολεμικής Ελλάδας, σε συνδυασμό με την 11

ανάγκη επίλυσης βασικών κοινωνικών προβλημάτων την απομάκρυναν από τη μελέτη και την εφαρμογή μεθόδων και τεχνικών όπως είναι η ορθολογιστική οργάνωση της εργασίας, οι ανθρώπινες σχέσεις, η ενημέρωση, η τεχνική των πωλήσεων κ. ά., οι οποίες θα συμβάλλουν αποτελεσματικά στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομικής ζωής. Εκδηλώσεις του θεσμού των δημοσίων σχέσεων με τη σύγχρονη μορφή τους στην Ελλάδα, χωρίς βέβαια να αποτελούν ορόσημο των Ελληνικών δημοσίων σχέσεων, πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία με τον εορτασμό της χιλιοστής ενενηκοστής επετείου από τη διέλευση του Απόστολου Παύλου στην Ελλάδα και της ίδρυσης της Ελληνικής Εκκλησίας. Ο εορτασμός αυτός, που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία της Εκκλησίας καθώς και του Κράτους και των ανώτατων πνευματικών ιδρυμάτων, συμπεριέλαβε για πρώτη φορά στη χώρα μας σε μεγάλη κλίμακα, μέσα και εκδηλώσεις δημοσίων σχέσεων. ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟ 1951 ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1960 Το 1951 έγινε η πρώτη επίσημη και επώνυμη εφαρμογή σύγχρονων δημοσίων σχέσεων στη χώρα μας όταν ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού ( Ε.Ο.Τ. ) με χρηματοδότηση της αμερικανικής αποστολής και μέσα στα πλαίσια ενός γενικότερου προγράμματος αναδιοργάνωσης, ανάθεσε στο Βρετανικό οίκο Foote Cone and Belding, ύστερα από διεθνή διαγωνισμό, μια εκστρατεία διαφήμισης και δημοσίων σχέσεων για τον Ελληνικό Τουρισμό, διαρκείας έξι μηνών. Την εξόρμηση αυτή διεύθυνε ο Βρετανός σύμβουλος δημοσίων σχέσεων Eric Williams, ο οποίος έχει άμεση επικοινωνία με ουσιώδεις παράγοντες. Η εκστρατεία αυτή έγινε αφορμή να προβληματιστούν οι Έλληνες επιχειρηματίες σοβαρά για τη σπουδαιότητα της εφαρμογής των δημοσίων σχέσεων μέσα στα πλαίσια της δραστηριότητας τους. Έτσι κατά την δεκαετία 1951 1960 άρχισε η εφαρμογή του θεσμού των δημοσίων σχέσεων στη χώρα μας. Ταυτόχρονα οι θεωρητικοί των δημοσίων σχέσεων με άρθρα, μελέτες, σεμινάρια κτλ, συνέβαλαν σημαντικά στη διάδοση του θεσμού. 12

Πρώτη επιχείρηση που περιέλαβε, παράλληλα με την τεχνική της ανασυγκρότησης, τις δημόσιες σχέσεις σαν τμήμα του επιχειρηματικού της προγραμματισμού και της εν γένει επιχειρηματικής της νοοτροπίας, ήταν η εταιρία «ΙΖΟΛΑ» το 1952. Στη συνέχεια το 1957 η «Πειραϊκή Πατραϊκή» δημιούργησε υπηρεσία δημοσίων σχέσεων καθώς στη συνέχεια και άλλες επιχειρήσεις. Επίσης από το 1952 η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ και η ΔΕΘ καθώς και άλλοι δημόσιοι οργανισμοί ίδρυσαν τμήματα δημοσίων σχέσεων. Οι δημόσιες σχέσεις όμως κατά τη δεκαετία αυτή αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα και δυσκολίες που οφείλονταν κυρίως στη νοοτροπία του Έλληνα, ο οποίος είναι από τη φύση του συντηρητικός και επιφυλακτικός, έτσι η κοινή γνώμη δεν έκανε αμέσως; Αποδεκτό το νέο αυτό θεσμό. Αλλά και οι Έλληνες επιχειρηματίες τόσο από την άγνοια, όσο και από την έμφυτη καχυποψία και κυρίως από τη λανθασμένη αρχή ότι, η απόκρυψη των στοιχείων και καταστάσεων της επιχείρησης και η μυστικότητα, αποτελούσαν βασικές αρχές της πολιτικής που εφάρμοζαν, άργησαν να αποδεχτούν το νέο αυτό θεσμό. Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Μ. Παυλίδης, «η περίοδος αυτή σφραγίστηκε με την προσωπικότητα και την πολλαπλή δραστηριότητα μιας μικρής ομάδας ατόμων». ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟ 1960 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ Σταθμό στις ελληνικές δημόσιες σχέσεις αποτέλεσε η ίδρυση στις 03-02-1960 στην Αθήνα, της Ελληνικής Εταιρίας Δημοσίων Σχέσεων, η οποία σύμφωνα με το καταστατικό της (άρθρο 2) έχει σκοπό της, την οργάνωση σε επιστημονική βάση και την ανάπτυξη του θεσμού των δημοσίων σχέσεων στην Ελλάδα και την καλλιέργεια και προαγωγή των ανθρωπίνων σχέσεων μεταξύ των ατόμων, των ομάδων και του κοινωνικού συνόλου. Το 1965 συνήλθαν στην Αθήνα οι γενικές συνελεύσεις της Διεθνούς Ένωσης Δημοσίων Σχέσεων και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοσίων Σχέσεων, όπου η 13

τελευταία αποδέχτηκε το διεθνή «Κώδικα Ηθικής», ο οποίος ονομάστηκε «Κώδικας Αθηνών». Τον κώδικα αυτό προσυπόγραψε και η ελληνική Εταιρία Δημοσίων Σχέσεων. Από τότε ιδρύθηκαν και λειτουργούν τμήματα τύπου και δημοσίων σχέσεων σε όλα τα υπουργεία καθώς και σε όλες τις Νομαρχίες του κράτους, πράγμα που συμβάλλει στη συμφιλίωση του κράτους με τους πολίτες. Εξάλλου η Εκκλησία, οι Ένοπλες Δυνάμεις, τα Σώματα Ασφαλείας, άλλοι δημόσιοι οργανισμοί, επιχειρήσεις, καθώς και οργανωμένες κοινωνικές ομάδες άρχισαν να κατανοούν και να αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα και σπουδαιότητα των αρχών της λειτουργίας των δημοσίων σχέσεων. Μεγαλύτερη ώθηση όμως, στην ανάπτυξη του θεσμού, έδωσαν οι οικονομικές μονάδες, τράπεζες και βιομηχανίες ιδρύοντας ειδικές σύγχρονες υπηρεσίες δημοσίων σχέσεων, ή αναθέτοντας τα σχετικά θέματα σε συμβούλους δημοσίων σχέσεων. Θα πρέπει όμως να τονιστεί ότι, παρά την πρόοδο που σημείωσε ο θεσμός των δημοσίων σχέσεων στη χώρα μας, δεν μπόρεσε να φθάσει στο επίπεδο της ανάπτυξης των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Το 1972 ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη η Εταιρία Δημοσίων Σχέσεων Βορείου Ελλάδος, σκοπός της οποίας, σύμφωνα με το καταστατικό της, είναι η μελέτη της λειτουργίας των δημοσίων σχέσεων και περαιτέρω θεωρητική και πρακτική ανάπτυξη της. Όσον αφορά την εκπαίδευση για τις δημόσιες σχέσεις σε πανεπιστημιακό επίπεδο, δεν υπάρχει μέχρι και σήμερα στη χώρα μας έδρα με αυτό το αντικείμενο καθαρά. Το 1971 με την υπ αριθμόν 152907 απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας «περί οργανώσεως σπουδών της Σχολής Νομικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης» περιελήφθησαν οι δημόσιες σχέσεις σαν προαιρετικό μάθημα στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών. Οι δημόσιες σχέσεις έχουν συμπεριληφθεί επίσης στα αναλυτικά προγράμματα σε πολλά τμήματα της ΣΔΟ των ΤΕΙ. Επίσης διδάσκονται στη Σχολή Αξιωματικών Χωροφυλακής και στη Σχολή Υπαστυνόμων. Ειδικά σεμινάρια δημοσίων σχέσεων οργανώνει το Ελληνικό Κέντρο Παραγωγικότητας, το Κέντρο Μετεκπαιδεύσεως Οργάνων Δημόσιας διοικήσεως και η Ελληνική Εταιρία Δημοσίων Σχέσεων. Παρόλο ότι, οι ασχολούμενοι επαγγελματικά με τις δημόσιες σχέσεις που αποτελούν ένα σημαντικό αριθμό, ωστόσο μέχρι και σήμερα δεν έχει ρυθμιστεί 14

νομοθετικά η επαγγελματική τους κατοχύρωση. Επίσης, δεν υπάρχει νομοθετική ρύθμιση του περιεχομένου του επαγγέλματος και διαχωρισμός τους από τα συγγενή επαγγέλματα του δημοσιογράφου, συμβούλου τύπου, διαφημιστή, όπως έχει γίνει σε άλλες χώρες. 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ Δ. Σ. Οι Δημόσιες Σχέσεις αποβλέπουν στην αμοιβαία κατανόηση, στην προσέγγιση δηλαδή της επιχείρησης ή του οργανισμού με το κοινό. Έτσι καθιερώνουν το διάλογο, παρουσιάζοντας στο κοινό τα προϊόντα, το πρόγραμμα, αλλά και τις εκδηλώσεις τους. Παράλληλα μεταφέρουν στη διοίκηση τις απόψεις του κοινού, τις αντιδράσεις και τις επιθυμίες του. Δημιουργώντας έτσι ένα κλειστό κύκλωμα επικοινωνίας. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι σκοπός των Δημοσίων Σχέσεων είναι ο ευμενής επηρεασμός της κοινής γνώμης, ώστε να την κατακτήσουν για λογαριασμό μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού. ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Οι Δημόσιες Σχέσεις είναι μία διαδικασία ένα σύνολο πράξεων, αλλαγών ή λειτουργιών με τις οποίες φτάνουμε σε κάποιο αποτέλεσμα. Ένας τρόπος για να περιγράψουμε τη διαδικασία και να μη ξεχνάμε τα συστατικά της στοιχεία είναι η χρήση του ακρώνυμου ΕΔΕΑ, το οποίο παρουσίασε πρώτα ο John Marstong, στη φύση των Δημοσίων Σχέσεων. Το ΕΔΕΑ, σημαίνει απαραίτητα, ότι η δραστηριότητα αποτελείται από τέσσερα κύρια στοιχεία. α) Έρευνα ποιο είναι το πρόβλημα? 16

β) Δράση και σχεδιασμός Τι πρόκειται να γίνει με αυτό? γ) Επικοινωνία Πως θα το ανακοινώσουμε στο κοινό? δ) Αξιολόγηση Το μήνυμα έφτασε στο κοινό και πως το κοινό επηρεάστηκε από αυτό? ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Δυστυχώς υπάρχουν και σύμβουλοι Δημοσίων Σχέσεων ή «ψευτοσύμβουλοι» που εκμεταλλεύονται την επικοινωνιακή τεχνική και τις μεθόδους των δημοσίων σχέσεων, για να στοχεύσουν σε καθαρά κερδοσκοπικά οφέλη. Το πνεύμα αυτό των Δημοσίων Σχέσεων, που είναι αντίθετο με τους διεθνείς δεοντολογικούς κανόνες των Δημοσίων Σχέσεων, είναι ολότελα αρνητικό και από μία άποψη δυσφημεί το επάγγελμα και γενικότερα την επιστήμη των Δημοσίων Σχέσεων. Οπωσδήποτε ο σύμβουλος των Δημοσίων Σχέσεων είναι επαγγελματίας, που κάνει ένα επάγγελμα από το οποίο εξαρτιέται και η βιοποριστική του ζωή. Όμως, αυτό δε σημαίνει ότι θα πρέπει να ξεφεύγει από το πνεύμα της εργασίας του, για απόκτηση κέρδους σε βάρος της δεοντολογίας της ίδιας του της επιστήμης. Στις κατηγορίες των επαγγελματικών εκείνων τομέων που συνήθως καλλιεργούνται αρνητικές δημόσιες σχέσεις είναι οι παρακάτω : α) Δημόσιες σχέσεις ταξιδιωτικών γραφείων β) Δημόσιες σχέσεις καλλιτεχνικών γραφείων Τα επικοινωνιακά προγράμματα αυτών των γραφείων, προσπαθούν να δείξουν στο κοινό, ότι οι ηθοποιοί της εταιρίας που εργάζονται είναι λόγου χάρη αρκετά δημοφιλείς ή ότι προσφέρουν στο κοινό σύνολο, μεγάλο κοινωνικό έργο. 17

γ) Δημόσιες σχέσεις πολιτικών προσώπων. Τα συγκεκριμένα προγράμματα έγκειται στην παρουσίαση μιας πλασματικής σειράς σημείων, που δείχνουν τη μόρφωση του πολιτικού, την αγάπη του για τα παιδιά, το θάρρος του κτλ. δ) Δημόσιες σχέσεις θρησκευτικού τομέα Το είδος αυτό των Δημοσίως Σχέσεων, αποβλέπει πολλές φορές στην πραγματοποίηση και παρουσίαση προγραμμάτων προπαγάνδας, παρά δημοσίων σχέσεων. ( προσηλυτισμός ) 18

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ. ΓΕΝΙΚΑ Μέσα στο πλαίσιο των θεμάτων με τα οποία ασχολούνται οι ανθρώπινες επιστήμες και τα οποία αναφέρονται στη βελτίωση του κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος, τοποθετούνται: Οι Κοινωνικές σχέσεις Οι Ανθρώπινες σχέσεις Οι Βιομηχανικές σχέσεις Οι Εργατικές σχέσεις και Οι Δημόσιες σχέσεις Στο σχήμα παρακάτω, βλέπουμε τον προσδιορισμό των σχέσεων αυτών. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Έννοια: Κοινωνικές σχέσεις είναι οι σχέσεις μεταξύ ατόμων, των ατόμων και των ομάδων και μεταξύ των ομάδων, που διαμορφώνονται μέσα σε μια κοινωνία όπου ζουν, επηρεαζόμενες από τις κάθε τόσο διαμορφούμενες κοινωνικές λειτουργίες και δομές. 19

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Στην πράξη πολλές φορές οι κοινωνικές και οι δημόσιες σχέσεις αλληλοσυνδέονται. Μια ενέργεια κοινωνικών σχέσεων, λόγου χάρη η οργάνωση μιας γιορτής, είναι δυνατό να γίνει εκδήλωση δημοσίων σχέσεων. Στη συνέχεια, αυτή η εκδήλωση των δημοσίων σχέσεων, ανάλογα με την περίπτωση, είναι δυνατό να επηρεάσει τις κοινωνικές σχέσεις κτλ. Η σύνδεση των κοινωνικών σχέσεων με τις δημόσιες σχέσεις σε πολλές περιπτώσεις γίνεται ασυνείδητα. Η ενσυνείδητη σύζευξη των δύο αυτών μορφών σχέσεων απαιτεί πλήρη γνώση και εμπειρία των τεχνικών των δημοσίων σχέσεων. Βέβαια, στη δεύτερη περίπτωση η αποτελεσματικότητα στην ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων είναι μεγαλύτερη και ευρύτερη. 20

Σχήμα: Προσδιορισμός σχέσεων ανθρωπίνων επιστημών 21

ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Έννοια : Ανθρώπινες σχέσεις είναι οι σχέσεις που διαμορφώνονται μέσα σε μια κοινωνική ομάδα ( μικρή ή μεγάλη ) από το χειρισμό θεμάτων που ανάγονται στον «ανθρώπινο παράγοντα». ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Στην πράξη, πολλές φορές οι ανθρώπινες και οι δημόσιες σχέσεις αλληλοσυνδέονται. Κι αυτό γιατί, για παράδειγμα, μια ενέργεια ανθρώπινων σχέσεων είναι δυνατό να γίνει εκδήλωση δημοσίων σχέσεων. Αυτή η εκδήλωση των δημοσίων σχέσεων, ανάλογα με τις «αντιδράσεις» του κοινού, είναι δυνατό να επηρεάσει τις ενέργειες των ανθρώπινων σχέσεων κτλ. Η αποτελεσματικότητα της σύνδεσης των ανθρώπινων και δημόσιων σχέσεων προϋποθέτει δημιουργική ικανότητα, δυναμική θεώρηση των γεγονότων και συνεχή αναπροσαρμογή στις νέες εξελίξεις. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Έννοια : Βιομηχανικές σχέσεις είναι οι σχέσεις που διαμορφώνονται μέσα σε μια κοινωνική ομάδα ( μικρή ή μεγάλη ) από το χειρισμό θεμάτων που ανάγονται στην κατάλληλη τεχνική οργάνωση του περιβάλλοντος, εναρμονισμένη με σκοπό που επιδιώκεται. 22

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Οι δημόσιες σχέσεις έχουν ευρύτερη έννοια από τις βιομηχανικές σχέσεις. Ένα θέμα βιομηχανικών σχέσεων λ.χ είναι δυνατό να προβληθεί από ένα πρόγραμμα δημοσίων σχέσεων. Μερικές φορές όμως, παρατηρείται το φαινόμενο δια μέσου των δημοσίων σχέσεων να γνωστοποιούνται σε μια επιχείρηση γεγονότα ή αντιδράσεις για θέματα αναγόμενα στη σφαίρα των βιομηχανικών σχέσεων. Ο συσχετισμός των βιομηχανικών και των δημόσιων σχέσεων σε μια επιχείρηση είναι ανάλογος του μεγέθους της παραγωγικής μονάδας, της οργανωτικής της ικανότητας, καθώς και της δημιουργικότητας των στελεχών και του προσωπικού της. ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Έννοια : Εργατικές Σχέσεις είναι οι σχέσεις που διαμορφώνονται μεταξύ των εργαζόμενων, των εργοδοτών και του κράτους για εργασιακά θέματα, και γενικά για όλα τα θέματα που απαιτούν εκπροσώπευση. ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Οι δημόσιες σχέσεις έχουν ευρύτερη έννοια από τις εργατικές σχέσεις, λόγω χάρη, ένα θέμα εργατικών σχέσεων είναι δυνατό να προβληθεί από ένα πρόγραμμα δημοσίων σχέσεων. Συχνά πολλές εταιρίες γνωστοποιούν την πολιτική και τα μέτρα που εφαρμόζουν στον τομέα των εργατικών σχέσεων διαμέσου δημοσίων σχέσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν εμπιστοσύνη μεταξύ των εργαζομένων και να 23

προσελκύσουν το ενδιαφέρον πολλών από αυτούς να εργαστούν ή να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σ αυτές. Ο συσχετισμός των εργατικών σχέσεων και των δημοσίων σχέσεων σε μια επιχείρηση είναι ανάλογος του πνεύματος και της νοοτροπίας των επιχειρηματιών για τα παρουσιαζόμενα εργατικά θέματα, του επιπέδου οργάνωσης των δημοσίων σχέσεων και γενικά του βαθμού της εργασιακής συνεργατικότητας μεταξύ των μελών της. 24

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΠΑΡΕΜΦΕΡΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ. ΓΕΝΙΚΑ Υπάρχουν διάφορες λειτουργίες παρεμφερείς με τις Δημόσιες Σχέσεις. Αυτές και οι στόχοι των λειτουργιών φαίνονται στο παρακάτω σχήμα, στην επόμενη σελίδα: ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Έννοια : Ενημέρωση είναι μια λειτουργία επικοινωνίας μεταξύ ενός ατόμου ή ομάδας και του κοινού, ποτ αποβλέπει στη γενική γνωστοποίηση ενός θέματος (πληροφόρηση) ή στην ειδική σε βάθος και πλάτος γνωστοποίηση (ενημέρωση) με ειλικρινή και υπεύθυνο τρόπο. 25

--------------------------------Πληροφορία/Ενημέρωση ------------------------------------------Προσυλητισμός ----------------------------------- Προβολή --------------------------------- Έρευνα και κατάκτηση αγοράς ------------------------------Δημιουργία πνεύματος εμπιστοσύνης 26

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Τα κοινά σημεία της ενημέρωσης και των δημοσίων σχέσεων είναι τα εξής: 1. Κατά την ενημέρωση επικρατεί ελεύθερος διάλογος μεταξύ ενός φορέα δημοσιότητας και του κοινού. Το ίδιο συμβαίνει και κατά την άσκηση των δημοσίων σχέσεων. 2. Τόσο η ενημέρωση, όσο και οι δημόσιες σχέσεις χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα επικοινωνίας με το κοινό. 3. Η ενημέρωση και οι δημόσιες σχέσεις επιδιώκουν τη λεπτομερή γνωστοποίηση ενός θέματος σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι αποδέκτες των μηνυμάτων τους να το συνειδητοποιούν εντελώς. Οι διαφορές μεταξύ της ενημέρωσης και των δημοσίων σχέσεων είναι οι εξής : 1. Οι δημόσιες σχέσεις αποβλέπουν στη δημιουργία κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού και του κοινού. Η ενημέρωση δεν αποβλέπει σε κάτι τέτοιο. 2. Η ενημέρωση δεν είναι διοικητική λειτουργία που σταθμίζει τις τάσεις και τις απόψεις του κοινού, όπως οι δημόσιες σχέσεις. 3. Η ενημέρωση δεν είναι, όπως οι δημόσιες σχέσεις, λειτούργημα διεύθυνσης μόνιμου και οργανωμένου χαρακτήρα, με το οποίο ένας οργανισμός προσπαθεί να πετύχει και να διατηρήσει την κατανόηση, τη συμπάθεια και τη συνδρομή εκείνων με τους οποίους έχει ή είναι δυνατό να έχει σχέσεις. 27

ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ Έννοια: Προπαγάνδα είναι η λειτουργία επικοινωνίας μεταξύ ενός ατόμου ή ομάδας και του κοινού, που αποβλέπει με θεμιτά ή αθέμιτα μέσα να πετύχει την επιβολή μιας αρχής, ενός συστήματος, μιας ιδέας, ενός ιδανικού, μιας πίστης ή ενός μύθου. ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Τα κοινά σημεία μεταξύ της προπαγάνδας και των δημοσίων σχέσεων είναι : Απευθύνονται και οι δύο σ ένα κοινό. Χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα επικοινωνίας. Είναι και οι δύο διοικητικές λειτουργίες μόνιμης βάσης. Οι διαφορές μεταξύ της προπαγάνδας και των δημοσίων σχέσεων είναι : 1. Η προπαγάνδα επιζητεί να εκμεταλλευτεί τις υπάρχουσες σε ανάπτυξη ικανότητες του ανθρώπινου πνεύματος, σε αντίθεση με τις δημόσιες σχέσεις που επιδιώκουν αντικειμενική ενημέρωση και κατανόηση και αναπτύσσουν τις δυνατότητες συνεργασίες και προόδου της κοινωνίας. 2. Η προπαγάνδα αποτείνεται στο συναίσθημα και στα πάθη, προσπαθεί να επιβληθεί στα άτομα και να αποσπάσει με κάθε μέσο την παραδοχή. Οι δημόσιες σχέσεις αποτείνονται στο λογικό του ανθρώπου, στην πείρα του και κάνουν γνωστά γεγονότα, σέβονται την κρίση του ατόμου και προσπαθούν το άτομο να διαμορφώσει ελεύθερη γνώμη και συμπεριφορά. 3. Αμετακίνητος στόχος των δημοσίων σχέσεων είναι ο διάλογος. Η προπαγάνδα, αντίθετα, παραμένει μονόλογος και επιζητεί την ανεπιφύλακτη προσχώρηση. 28

4. Η προπαγάνδα προσπαθεί να πείσει, να αποσπάσει παραδοχή για ένα δόγμα, για μια πίστη και μια ιδεολογία, οι δημόσιες σχέσεις, αντίθετα, συνδιαλέγονται με το κοινό. 5. Μέσα σε πλαίσιο, αυτά είναι ταυτόχρονα και δέκτης και πομπός, ενώ πολλές φορές από τον αντίλογο προσδοκούν και το αποτέλεσμα. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Έννοια: Διαφήμιση είναι η λειτουργία επικοινωνίας μεταξύ ενός ατόμου ή ομάδας και του κοινού, που αποβλέπει στην προβολή πραγμάτων, υπηρεσιών κτλ, με σκοπό την προώθηση των πωλήσεων τους ή τη δημιουργία και τόνωση της φήμης τους ή την αύξηση της αξίας τους (ηθικής ή υλικής). ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Τα κοινά σημεία μεταξύ της διαφήμισης και των δημόσιων σχέσεων είναι τα εξής: 1. Οι δημόσιες σχέσεις και η διαφήμιση χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα μαζικής επικοινωνίας. 2. Οι δημόσιες σχέσεις και η διαφήμιση απευθύνονται στο κοινό. 3. Κοινό στοιχείο καθοριστικό της αξίας των δημοσίων σχέσεων και της διαφήμισης είναι η έκταση του χώρου τον οποίο καταλαμβάνουν σ ένα έντυπο, ή την χρονική διάρκεια της εκπομπής ή της προβολής στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο. 4. Επίσης, κοινό στοιχείο είναι που προσδιορίζει την αξία των δύο αυτών λειτουργιών αποτελεί το κοινωνικό, πνευματικό και οικονομικό επίπεδο των αναγνωστών των εντύπων ή των ακροατών ή θεατών άλλων μέσων μαζικής επικοινωνίας, προς τους οποίους απευθύνονται. 29

5. Η διαφήμιση, όταν παρουσιάζεται ως διαφήμιση γοήτρου, αποτελεί τμήμα της λειτουργίας των δημοσίων σχέσεων, γιατί δεν ενδιαφέρεται άμεσα για την πώληση ενός προϊόντος, αλλά για την επαύξηση του γοήτρου της επιχείρησης ή του οργανισμού. Στην περίπτωση αυτή, όμως, υπάρχει μια βασική διαφορά, γιατί η διαφήμιση γοήτρου αγοράζει το χώρο ή το χρόνο στα μέσα δημοσιότητας, γεγονός που δε συμβαίνει με τις δημόσιες σχέσεις. Οι διαφορές μεταξύ της διαφήμισης και των δημοσίων σχέσεων είναι οι εξής : 1. Οι δημόσιες σχέσεις έρχονται σε επαφή με τον άνθρωπο, με το κοινωνικό άτομο ή σύνολο, ενώ η διαφήμιση έρχεται σε επαφή με τον homo economics, με τον πελάτη που πρέπει να αγοράσει. 2. Οι δημόσιες σχέσεις συνδιαλέγονται με τον άνθρωπο. Δεν προσπαθούν να του διοχετεύσουν οτιδήποτε χωρίς να ακούσουν την άποψη του, όπως συμβαίνει με τη διαφήμιση. 3. Οι δημόσιες σχέσεις προβάλλουν γεγονότα, καταστάσεις και πραγματικότητες. Η διαφήμιση συχνά δεν παρουσιάζει την αλήθεια και παραμορφώνει γεγονότα και πραγματικότητες. 4. Η διαφήμιση είναι μια λειτουργία που απευθύνεται στη ψυχρή λογική του καταναλωτή ενός προϊόντος και, παρουσιάζοντας τα πλεονεκτήματα του προϊόντος αυτού ως ένα σημείο και τα μειονεκτήματα των άλλων ομοειδών, προσπαθεί να το πουλήσει. 5. Οι δημόσιες σχέσεις δεν αγοράζουν χώρο στα μέσα επικοινωνίας, αλλά απευθύνονται ελεύθερα σε αυτά. Αντίθετα, η διαφήμιση αγοράζει χώρο, γιατί θέλει να πουλήσει. 6. Ακριβώς επειδή, συνήθως, δεν αγοράζεται χώρος στα έντυπα για την πραγματοποίηση μέρους ενός προγράμματος δημοσίων σχέσεων, δεν είναι βέβαιο αν θα δημοσιευτεί το κείμενο που στέλνεται σε μια εφημερίδα ή σε ένα περιοδικό. Η δημοσίευση, όμως, της διαφήμισης είναι κάτι σίγουρο. 7. Η διαφήμιση αποτελεί βραχυπρόθεσμη επένδυση, ενώ οι δημόσιες σχέσεις αποτελούν μακροπρόθεσμη επένδυση. 8. Η διαφήμιση προσπορίζει άμεσα οικονομικά οφέλη στους ιδιοκτήτες των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Οι δημόσιες σχέσεις προσπορίζουν ελάχιστα ή κάποτε και τίποτε. 30

ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Έννοια: Μάρκετινγκ είναι η λειτουργία επικοινωνίας για την έρευνα και μελέτη της αγοράς (ανάγκες, δυνατότητες, προοπτικές) ως προς ένα προϊόν, μια υπηρεσία κτλ και στη συνέχεια ο προγραμματισμός για την κατάκτηση της. ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Συσχετίζοντας τις λειτουργίες του μάρκετινγκ και των δημοσίων σχέσεων παρατηρούμε τα εξής: Οι δημόσιες σχέσεις και το μάρκετινγκ είναι ανεξάρτητες λειτουργίες επικοινωνίας και διαφέρουν τόσο σε προοπτικές, όσο και στις ιδιότητες τους. Οι δημόσιες σχέσεις και το μάρκετινγκ μοιράζονται κάποιο κοινό έδαφος. Οι δημόσιες σχέσεις, καθώς και άλλες λειτουργίες επικοινωνίας, πολλές φορές εξυπηρετούν τις ανάγκες του μάρκετινγκ. Η σύνδεση αυτών των λειτουργιών με το μάρκετινγκ έχει σαν αποτέλεσμα οι αποδόσεις του να είναι θετικές, γόνιμες και σταθερές. Η αλληλεξάρτηση της λειτουργίας του μάρκετινγκ και των δημοσίων σχέσεων έγκειται στο γεγονός ότι η συμβολή των δημοσίων σχέσεων τόσο στην έρευνα, όσο και στην κατάκτηση της αγοράς είναι να εξασφαλίζουν με την άνοδο του γοήτρου της εταιρίας, το έδαφος πάνω στο οποίο το μάρκετινγκ θα πετύχει, με επιστημονικές αναλύσεις και συνθέσεις παραγωγής και εμπορίας, τη διάθεση του προϊόντος. 31

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΟΡΦΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Όπως σε όλες τις επιστήμες, έτσι και στις δημόσιες σχέσεις, η οργάνωση και ο προγραμματισμός παίζουν κορυφαίο ρόλο. Στις δημόσιες σχέσεις υπάρχουν τρεις μορφές οργάνωσης, οι οποίες είναι οι εξής : 1. Η εξαρτημένη οργάνωση δημοσίων σχέσεων 2. Η ελεύθερη οργάνωση δημοσίων σχέσεων 3. Ο συνδυασμός εξαρτημένης και ελεύθερης οργάνωσης ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Εξαρτημένη οργάνωση δημοσίων σχέσεων έχουμε όταν η υπηρεσία δημοσίων σχέσεων βρίσκεται εναρμονισμένη στην επιχείρηση ή τον οργανισμό. Οι κυριότερες μορφές εξαρτημένης οργάνωσης είναι: α) Η υπηρεσία δημοσίων σχέσεων β) Ο σύμβουλος δημοσίων σχέσεων 32

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Η εξαρτημένη μορφή οργάνωσης των δημοσίων σχέσεων παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα : α) Πλεονεκτήματα 1) Ενιαία εργασία και κατεύθυνση. 2) Άμεση ετοιμότητα αντιμετώπισης μιας κατάστασης. 3) Πλήρη οργάνωση για ένα συγκεκριμένο στόχο. 4) Καλύτερη δυνατότητα προώθησης του προσωπικού της για την εφαρμογή του προγράμματος. 5) Γνωριμία των προβλημάτων της μονάδας. Η υπηρεσία βρίσκεται μέσα στην επιχείρηση και συνεπώς γνωρίζει τα προβλήματα της καλύτερα από κάθε άλλον. β) Μειονεκτήματα 1) Απροθυμία εργασίας λόγω εξασφάλισης. 2) Περιορισμένη πείρα λόγω εξειδίκευσης σ έναν ορισμένο τομέα. 3) Η μεγάλη οικονομική επιβάρυνση, που προκύπτει από τη συντήρηση μιας υπηρεσίας δημοσίων σχέσεων. 4) Έλλειψη ανεξαρτησίας γνώμης των αρμόδιων της υπηρεσίας δημοσίων σχέσεων απέναντι στη διοίκηση. Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Ελεύθερη ή ανεξάρτητη οργάνωση δημοσίων σχέσεων έχουμε όταν, ο φορέας των δημοσίων σχέσεων δεν ανήκει στην επιχείρηση ή τον οργανισμό. Οι κυριότερες μορφές της ελεύθερης οργάνωσης είναι : 33

α) Οι εταιρίες δημοσίων σχέσεων β) Τα γραφεία δημοσίων σχέσεων γ) Οι σύμβουλοι δημοσίων σχέσεων ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Η ελεύθερη μορφή οργάνωσης των δημοσίων σχέσεων παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα: α) Πλεονεκτήματα 1) Ανεξαρτησία γνώμης απέναντι στη διοίκηση της μονάδας. 2) Προσφορά πολύπλευρης πείρας, η οποία έχει αποκτηθεί από απασχόληση για την επίλυση προβλημάτων δημοσίων σχέσεων πολλών άλλων οικονομικών μονάδων. 3) Το οικονομικό όφελος, που προκύπτει από το ότι δεν υπάρχει ανάγκη συντήρησης μια υπηρεσίας ενσωματωμένης στην επιχείρηση. β) Μειονεκτήματα 1. Έλλειψη εξοικείωσης με τις εσωτερικές εργασίες και τα προβλήματα μιας οικονομικής μονάδας σε σχέση με την Υ.Δ.Σ 2. Περιορισμένη επιρροή της επιχειρηματικής πολιτικής και πρακτικής μιας οικονομικής μονάδας. 3. Μικρότερη δυνατότητα ώθησης του προσωπικού μιας οικονομικής μονάδας για την εφαρμογή ενός προγράμματος δημοσίων σχέσεων. 4. Η απαίτηση κάποιας πίστωσης χρόνου για την έρευνα και μελέτη των προβλημάτων της επιχείρησης. 34

Ο ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ. Οι δύο παραπάνω μορφές οργάνωσης έχουν, όπως προαναφέραμε, πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα. Ο συνδυασμός εξαρτημένης και ελεύθερης οργάνωσης δημοσίων σχέσεων καλύπτει τα αντίστοιχα μειονεκτήματα των δύο προηγούμενων οργανώσεων Δ.Σ. Αυτός είναι η περίπτωση που η εκπόνηση του προγράμματος δημοσίων σχέσεων δίνεται σε ανεξάρτητο φορέα, ενώ η εφαρμογή του αντιτίθεται στους αρμόδιους δημοσίων σχέσεων που είναι ενσωματωμένοι λειτουργικά και οργανικά μέσα στην επιχείρηση ή τον οργανισμό. 35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΑ Η επιστημονική μορφή των δημοσίων σχέσεων απαιτεί την ύπαρξη ενός προγράμματος το οποίο θα εξασφαλίζει τη σωστή και συνεπή εφαρμογή τους. Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να είναι ενσωματωμένο στο γενικό πρόγραμμα πολιτικής της επιχείρησης για να έχει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Το γενικό πρόγραμμα δημοσίων σχέσεων απευθύνεται στην κοινή γνώμη και έχει σαν βάση την παροχή πληροφοριών. Η πληροφόρηση αυτή πρέπει να είναι συστηματική και οργανωμένη προς τον κατάλληλο αποδέκτη, την κατάλληλη στιγμή, με τη χρησιμοποίηση των κατάλληλων μέσων και με σκοπό πάντα την επίτευξη επικοινωνιακής επαφής. Το πρόγραμμα δημοσίων σχέσεων δε χρειάζεται κατά ανάγκη μεγάλους οικονομικούς προϋπολογισμούς και μέσα. Χρειάζεται περισσότερο φαντασία, πρόβλεψη, υπευθυνότητα, σωστό εντοπισμό των στόχων και βαθιά γνώση του συγκεκριμένου αντικειμένου. ΕΙΔΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Τα είδη των προγραμμάτων των δημοσίων σχέσεων προσδιορίζονται ανάλογα με το κριτήριο διάκρισης, όπως, πχ έκτασης, χρόνου, κτλ. Από άποψη έκτασης Από άποψη έκτασης τα προγράμματα διακρίνονται : 36

1) Σε γενικά προγράμματα και 2) Σε ειδικά προγράμματα. Το γενικό πρόγραμμα χαράζει τις δραστηριότητες που θα πραγματοποιηθούν και εξασφαλίζει ενότητα κατευθύνσεων για τα προγράμματα, καθώς επίσης και συνοχή και αλληλουχία ενεργειών. Τα ειδικά προγράμματα έχουν σκοπό να εξατομικεύσουν τις προδιαγραφές του προγράμματος και να αναλύσουν την επιμέρους δραστηριότητα για κάθε τομέα δράσης. Τα προγράμματα αυτά συνδέονται μεταξύ τους χρονικά και ποιοτικά. Επίσης, μεταξύ των γενικών και των ειδικών προγραμμάτων πρέπει να υπάρχει οργανική εξάρτηση από άποψη σχέσεων και αρμονίας εκτέλεσης, όπως ακριβώς και μεταξύ των ειδικών προγραμμάτων. Από άποψη χρόνου Από άποψη χρόνου τα προγράμματα διακρίνονται : 1) Σε βραχυχρόνια και 2) Σε μακροχρόνια. Τα βραχυχρόνια προγράμματα συνήθως είναι διαρκείας ενός μέχρι τριών χρόνων. Τα μακροχρόνια προγράμματα αποτελούν το ευρύτερο πλαίσιο των βραχυχρόνιων προγραμμάτων και είναι διαρκείας από τριών μέχρι και δέκα χρόνων, ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ. Τέσσερις είναι οι σημαντικοί λόγοι για οργάνωση προγραμμάτων : 1. για να οριστούν στόχοι για τις δραστηριότητες Δ.Σ με βάση τους οποίους μπορούν να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα. 37

2. για να υπολογιστούν οι ώρες εργασίας και άλλες σχετικές δαπάνες. 3. για να επιλεγούν οι προτεραιότητες που θα καθορίσουν : α) τον αριθμό και β) το συγχρονισμό των διάφορων δραστηριοτήτων του προγράμματος 4. για να αποφασιστεί κατά πόσο είναι εφικτή η εκτέλεση των δεδηλωμένων στόχων σύμφωνα με τη διαθεσιμότητα. α) επαρκούς προσωπικού με τις κατάλληλες ικανότητες β) εξοπλισμού, όπως μηχανές γραφείου, φωτογραφικές μηχανές ή οχήματα γ) κατάλληλου προϋπολογισμού. Οι λέξεις που πρέπει να συγκρατήσουμε είναι ώρες εργασίας, προτεραιότητες, συγχρονισμός, πόροι, εξοπλισμός και προϋπολογισμός. Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΕΝΙΚΑ Υπάρχει μια κινέζικη παροιμία που λέει : «προτού πηδήσεις, σκέψου, αλλά πήδησε». Πράγματι, η κυριότερη απόφαση που έχουμε να πάρουμε στον προγραμματισμό είναι να μπούμε στο δρόμο της εφαρμογής. ΑΡΧΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Όσοι εφαρμόζουν ένα πρόγραμμα θα πρέπει να κινούνται μέσα στις εξής βασικές γενικές αρχές : 1. Στην αρχή του «ενεργείτε». 2. Στην αρχή του «συνεργάζεστε» και 38

3. Στην αρχή του «επιμένετε». Η αρχή του «ενεργείτε» Η αρχή αυτή σημαίνει ότι από τη στιγμή που επιχειρείται η εφαρμογή ενός προγράμματος πρέπει να γίνονται μεθοδικά όλες οι προβλεφθείσες ενέργειες, να αντιμετωπίζονται τα εμπόδια και οι αντιξοότητες, και να υπάρχει αφοσίωση σε αυτό, καταβολή εργασίας και ικανότητα εξακολουθητικής προσπάθειας. Η αρχή του «συνεργάζεστε» Η αρχή αυτή σημαίνει ότι για την εφαρμογή του προγράμματος απαιτείται μια στενή συνεργασία με τη διοίκηση της οικονομικής ομάδας, το προσωπικό, τα μέσα επικοινωνίας κτλ. Η αρχή του «επιμένετε» Σύμφωνα με αυτή την αρχή, έστω και αν γίνονται σωστά οι ενέργειες και αν υπάρχει στενή συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους, θα υπάρξουν δυσάρεστα σφάλματα υπολογισμού, απρόβλεπτα εμπόδια, τυχαίες δυσκολίες κτλ, οπότε, τότε απαιτείται αποφασιστικότητα και επιμονή στην προσπάθεια, που θα επιτρέψει να περιορίσουμε τις συνέπειες στο ελάχιστο. ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Πριν ακόμα αρχίσει η προσπάθεια για την επεξεργασία του προγράμματος πρέπει να εξεταστούν και να διευκρινιστούν ορισμένες προϋποθέσεις που αναφέρονται στο προσωπικό του φορέα των δημοσίων σχέσεων. Κάθε μέλος του προσωπικού της επιχείρησης ή του οργανισμού πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένο για τις προθέσεις της διοίκησης, των δραστηριοτήτων και 39

της εν γένει κατάστασης της επιχείρησης. Η ενημέρωση αυτή πρέπει να είναι συνεχής, μεθοδική και ειλικρινής, για να επιφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Η διοίκηση αυτή πρέπει να συνειδητοποιήσει τον κοινωνικό ρόλο της επιχείρησης και την ανάγκη επικοινωνίας με το κοινό. Τέλος, απαραίτητη θεωρείται η εκπαίδευση προσωπικού σε θέματα της αρμοδιότητας του, έτσι που να μπορεί να φέρει σε πέρας το έργο που κάθε φορά του ανατίθεται. 40

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΝΝΟΙΑ Η ανάπτυξη της επιστημονικής και τεχνικής προόδου είχε μεγάλη επίδραση στην ανάπτυξη της επικοινωνίας μεταξύ των ατόμων και των ομάδων. Για τον προσδιορισμό της επικοινωνίας έχουν δοθεί πολλοί ορισμοί. Μεταξύ αυτών αναφέρουμε τους εξής : 1. Επικοινωνία είναι η άμεση ή έμμεση, μονόπλευρη ή αμφίπλευρη, συνειδητή και κατευθυνόμενη μεταβίβαση μηνυμάτων από άνθρωπο σε άνθρωπο. 2. Επικοινωνία είναι το σύνολο των ενεργειών με τις οποίες διατυπώνονται και μεταβιβάζονται σε τρίτους μηνύματα για τον κατατοπισμό τους ή τον επηρεασμό της συμπεριφοράς τους. 3. Επικοινωνία είναι η μεταβίβαση και η λήψη ιδεών, συναισθημάτων, τάσεων λεκτικά κι όχι λεκτικά, η οποία παράγει μια αντίδραση. Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω, επικοινωνία είναι η μεταβίβαση ενός μηνύματος άμεσα ή έμμεσα από άτομο ή και ομάδα σε άτομο ή και ομάδα, για έναν σκοπό. Τα βασικά στοιχεία της επικοινωνίας είναι : α) Η μεταβίβαση ενός μηνύματος. Η μεταβίβαση αυτή μπορεί να γίνει με ποικίλους τρόπους (λόγου χάρη, γραπτά, με μηχανικά μέσα, με μια χειρονομία, κτλ). β) Η μεταβίβαση μπορεί να είναι άμεση ή έμμεση. Άμεση μεταβίβαση για παράδειγμα είναι η απευθείας προφορική συνεννόηση. Έμμεση είναι, όταν παρεμβάλλεται χρόνος ή χώρος (λόγου χάρη, αποστολή γράμματος). 41

γ) Η επικοινωνία διενεργείται μεταξύ ανθρώπων ατόμων, ομάδων (ανθρώπινη επικοινωνία) και μεταξύ των ανθρώπων και των μηχανών ή των μηχανών μέσω των ανθρώπων (μηχανική επικοινωνία). δ) Η επικοινωνία γίνεται για έναν σκοπό, για παράδειγμα η πληροφόρηση, η ενημέρωση, ο επηρεασμός της συμπεριφοράς κτλ. Αυτή η μορφή της επικοινωνίας διαφέρει από την ακούσια και τυχαία επικοινωνία. Σχήμα άμεσης κι έμμεσης επικοινωνίας 42

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Η επικοινωνία αποτελεί ένα φαινόμενο αναγόμενο στους πρώτους χρόνους της Ιστορίας της ανθρωπότητας. Αυτό γιατί αποτέλεσε βασική προϋπόθεση της συγκρότησης των ομάδων, των φυλών, των μεγάλων εθνικοτήτων και τελικά ολόκληρου του κόσμου. Έτσι, η επικοινωνία αποτέλεσε βάση για τη σύνδεση, συνεννόηση και ενότητα μεταξύ των ανθρώπων. Βέβαια, ο βαθμός αυτός ήταν αναπόσπαστα συνδεδεμένος με τα μέσα και τις τεχνικές που διέθετε η επικοινωνία. Στην πρωτόγονη κατάσταση η επικοινωνία ήταν περιορισμένη μέσα σε μικρές ομάδες, ενώ τα μέσα επικοινωνίας ήταν επίσης περιορισμένα και αργοκίνητα. Με τη δημιουργία των μεγάλων κρατών αρχίζει να αναπτύσσεται και η επικοινωνία, κι αυτό γιατί παρουσιάζεται η ανάγκη επικοινωνίας από το κέντρο στην περιφέρεια. Η ανάπτυξη της επικοινωνίας αρχίζει το 18 ο αιώνα, όταν με τις μεγάλες εφευρέσεις παρουσιάζονται νέα μέσα επικοινωνίας ( εφεύρεση ατμομηχανής, τελειοποίηση τυπογραφίας κτλ ). Από τότε και κυρίως κατά τον 20 ο αιώνα ακολούθησαν νέες εφευρέσεις και τεχνικές βελτιώσεις που ανέπτυξαν αφάνταστα την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, όπως λόγου χάρη, το τηλέφωνο, ο ασύρματος τηλέγραφος, το ραδιόφωνο κτλ, φτάνοντας στο σημείο να εξασφαλίσουν μια επικοινωνία σ όλα τα σημεία του κόσμου να εξασφαλίσουν μια ενότητα της ανθρώπινης κοινωνίας. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η πραγματοποίηση της επικοινωνίας της επικοινωνίας γίνεται με μια ορισμένη διαδικασία, η οποία φαίνεται στο παρακάτω σχήμα και απαιτεί : α) Έναν πομπό 43

β) Έναν μήνυμα γ) Ένα μέσο δ) Έναν δέκτη ΠΟΜΠΟΣ Πομπός, είναι το άτομο που διενεργεί την επικοινωνία όπως π.χ. ο δημοσιογράφος, ο σύμβουλος δημοσίων σχέσεων κ.ά. και όχι το τεχνικό μέσο μεταβίβασης του μηνύματος επικοινωνίας. Ο πομπός είναι ένα από τα αρχικά και βασικά στάδια της διαδικασίας της επικοινωνίας. Επίσης, πρέπει μα επιτελέσει σημαντικές ενέργειες, όπως π.χ. : 1) Ανάλυση της όλης διαδικασίας της επικοινωνίας 2) Εντόπιση και ανάλυση του δέκτη στον οποίο θέλει να απευθυνθεί 3) Σύνταξη του μηνύματος 4) Ανάλυση των πιθανών επιπτώσεων του μηνύματος κλπ. ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ Μήνυμα είναι η ενέργεια αποστολής, πληροφορίας ή γνωστοποίησης ή εντολής ή παραγγελίας. Σύμφωνα με μια γενικότερο άποψη, μήνυμα είναι η εξωτερίκευση της θέλησης εκείνου ο οποίος μεταδίδει διαμέσου συμβατικού κώδικα. Τα είδη του μηνύματος είναι διάφορα και εξαρτώνται από το περιεχόμενο τους. Σύμφωνα με μια γενική διάκριση, μπορούν να καταταγούν σε : 44

α) Λεκτικά, μονολεκτικά ή πολυλεκτικά β) Ηχητικά γ) Οπτικά δ) Σύνθετα ΤΟ ΜΕΣΟ Μέσο είναι κάθε φορέας μεταβίβασης ενός μηνύματος από τον πομπό στο δέκτη. Τα μέσα μεταβίβασης ενός μηνύματος ή μηνυμάτων είναι διάφορα και αποτελούν το σύνδεσμο διαμέσου του οποίου ο πομπός μεταβιβάζει στο δέκτη ένα μήνυμα. Τα μέσα μεταβίβασης μηνυμάτων ή μέσα επικοινωνίας έχουν λάβει τεράστια ανάπτυξη και αποτελούν ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά φαινόμενα της εποχής μας. Τα μέσα μεταβίβασης ενός μηνύματος ή μηνυμάτων είναι διάφορα και αποτελούν το σύνδεσμο διαμέσου του οποίου ο πομπός μεταβιβάζει στο δέκτη ένα μήνυμα. Τα μέσα μεταβίβασης μηνυμάτων ή μέσα επικοινωνίας έχουν λάβει τεράστια ανάπτυξη και αποτελούν ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά φαινόμενα της εποχής μας. Ο ΔΕΚΤΗΣ Δέκτης είναι ένα άτομο ή ομάδα ατόμων στο οποίο ή στα οποία απευθύνονται μηνύματα με σκοπό την ενημέρωση ή την επιρροή του (τους) προς ορισμένους απόψεις, ιδεολογίες ή κατευθύνσεις. 45

Η σπουδαιότητα αυτή του δέκτη στη διαδικασία της επικοινωνίας τον καθιστά ένα από τα πιο ουσιαστικά στοιχεία της. Αυτό γιατί ο δέκτης είναι ο τελικός στόχος της επικοινωνίας. Για να έχουμε όμως, απήχηση στο δέκτη, θα πρέπει να συντρέξουν ορισμένες προϋποθέσεις, όπως π.χ. η γνώση της συμπεριφοράς του, των πιθανών απόψεων του για ένα θέμα, του βαθμού σταθερότητας στην αλλαγή της στάσης του κτλ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Τα μέσα επικοινωνίας ανάλογα με το αισθητήριο όργανο που επηρεάζουν σε κάθε άτομο, μπορούν να καταταγούν σε τρεις βασικές κατηγορίες : Τα οπτικά μέσα. Τα ακουστικά μέσα και Τα οπτικοακουστικά μέσα επικοινωνίας Μια σύγκριση που έγινε μεταξύ των τριών μέσων επικοινωνίας, σχετικά με τη συγκράτηση ενός μηνύματος από το δέκτη, με βάση στατιστικά στοιχεία μας δίνει τα παρακάτω ποσοστά : Οπτικά Μέσα Επικοινωνίας 30-35% Ακουστικά Μέσα Επικοινωνίας 15-20% Οπτικοακουστικά Μέσα Επικοινωνίας 50% 46

ΟΠΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Τα οπτικά μέσα επικοινωνίας είναι τα μέσα που χρησιμοποιούνται για να γίνει κάτι αντιληπτό στον άνθρωπο με το αισθητήριο της όρασης. Τα κυριότερα οπτικά μέσα είναι : 1) Ο τύπος 2) Τα βιβλία 3) Τα έντυπα 4) Οι εκθέσεις 5) Τα υπαίθρια μέσα (βιτρίνες, αφίσες,, πανό, φωτογραφίες) 6) Η αλληλογραφία 7) Οι διαγωνισμοί (αθλητικοί,, ζωγραφικής, φωτογραφίας, λογοτεχνίας κά) ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Τα ακουστικά μέσα επικοινωνίας είναι τα μέσα που χρησιμοποιούνται για να γίνει κάτι αντιληπτό στον άνθρωπο με το αισθητήριο της ακοής. Τα κυριότερα ακουστικά μέσα είναι : 1) Ο προφορικός λόγος 2) Το ραδιόφωνο 3) Το τηλέφωνο και 4) Τα διάφορα άλλα μέσα, όπως οι δίσκοι, οι μαγνητοταινίες και κάθε είδους ακροάματα. 47

ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Τα οπτικοακουστικά μέσα επικοινωνίας είναι τα μέσα που χρησιμοποιούνται για να γίνει κάτι αντιληπτό στον άνθρωπο ταυτόχρονα με το αισθητήριο της όρασης και το αισθητήριο της ακοής. Η ταυτόχρονη διπλή επιρροή του οπτικού και του ακουστικού παράγοντα έχει μεγάλη σπουδαιότητα, γιατί είναι δυνατό να δημιουργεί πιο έντονες και διαρκείς εντυπώσεις και εικόνες στα άτομα. Τα κυριότερα οπτικοακουστικά μέσα είναι: 1) Το θέατρο (η επίδραση του περιορίζεται σε θεατές μιας συγκεκριμένης παράστασης) 2) Ο κινηματογράφος 3) Η τηλεόραση 4) Οι διαφάνειες 5) Οι τελέσεις (διάφορες εκδηλώσεις, εκδρομές κτλ) Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια έχει γίνει γενικά αποδεκτό ότι το πολυτιμότερο στοιχείο όλων των επιχειρήσεων είναι το ανθρώπινο δυναμικό τους. Τα διευθυντικά στελέχη της επιχείρησης μέσω αυτής, προσπαθούν να θέσουν σε λειτουργία όλες τις δεξιότητες τους για να πραγματοποιήσουν και να οργανώσουν, να συντονίσουν και να στελεχώσουν, να ελέγξουν και να διευθύνουν το προσωπικό. Η υλοποίηση των επιχειρησιακών στόχων από την άλλη πλευρά του προσωπικού μέσω της αποτελεσματικής δραστηριοποίησης του αποτελεί μια από τις κυριότερες αρμοδιότητες και ευθύνες των στελεχών που μόνο μέσω της επικοινωνίας μπορεί να πραγματοποιηθεί. 48

Η επιχείρηση για να λειτουργήσει και να αναπτυχθεί χρειάζεται πλήθος πληροφοριακού υλικού που μέσω της επικοινωνίας κυκλοφορεί σε όλα τα σημεία της επιχείρησης. Η ορθή επικοινωνία και η καθιέρωση των κανόνων της μεταξύ των στελεχών και προσωπικού της επιχείρησης υποβοηθάει στη σωστή λήψη των αποφάσεων. Συντελεί σε κλίμα συνεργασίας και καλλιέργειας των καλών ανθρωπίνων σχέσεων έτσι ώστε να αποφεύγονται οι συγκρούσεις και οι έντονες αντιπαραθέσεις που συχνά δημιουργούν προβλήματα στην καλή λειτουργία της επιχείρησης. Κάθε εργαζόμενος σε οποιαδήποτε επιχείρηση αποτελεί ένα σύνδεσμο στο σύμπλεγμα πληροφοριών που διακινούνται από και προς το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον. Μία από τις πρωταρχικές ενέργειες αλλά και ευθύνες του κάθε εργαζόμενου είναι να αποστέλλει και να λαμβάνει μηνύματα, τα οποία βοηθούν στην αποτελεσματικότητα της παραγωγικής διαδικασίας. Τα μηνύματα τα οποία συγκεντρώνονται από το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης εξελίσσουν και διαμορφώνουν τα δεδομένα που χρειάζονται για να συντελέσει η εργασία από το κάθε άτομο της εργασιακής ομάδας. Αυτή η εισροή και η επεξεργασία των πληροφοριών στις επιχειρήσεις αποτελεί ουσιώδη διαδικασία στη λειτουργία της οργανικής ομάδας. Ένας από τους βασικότερους ρόλους του κάθε στελέχους είναι να συγκεντρώσει στοιχεία τα οποία αφού αναλύσει, αξιολογήσει και εκτιμήσει με το σωστό τρόπο, να λαμβάνει αποφάσεις και να τις προωθεί στο προσωπικό, για υλοποίηση. Τέσσερα είναι τα κύρια διακριτά μέρη στα οποία η αποτελεσματική επικοινωνία συμβάλλει στην αποδοτική λειτουργίας τους. Για την επιχείρηση η οποία προσπαθεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά σε ένα δύσκολο και ανταγωνιστικό περιβάλλον της αγοράς, η οποία συνεχώς τροποποιεί τα στοιχεία που την συνθέτουν και η αποτελεσματική επικοινωνία υποβοηθάει στο να υλοποιήσει τον σκοπό και τους στόχους της. Για τα στελέχη για τα οποία η αποτελεσματική επιχειρησιακή επικοινωνία αποτελεί εργαλείο εργασίας προκειμένου να 49

δραστηριοποιηθούν για να φέρουν σε πέρας το δύσκολο έργο που έχουν αναλάβει. Για τους εργαζόμενους οι οποίοι υποχρεούνται να συμβιώσουν και να συνεργαστούν με άλλα άτομα τα οποία παρουσιάζουν έντονες διαφορές στον τρόπο συμπεριφοράς τους. Για την κοινωνία η οποία εμπλουτίζεται με πολίτες οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να συμβιώνουν σε ομάδες και να συνεργάζονται με πνεύμα κατανόησης και συνεργασίας για να υλοποιήσουν κοινούς στόχους. ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΟΜΙΣΤΕΙ ΕΝΑΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΜΙΑΣ ΚΑΛΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ. Αύξηση στις πωλήσεις του. Υποστήριξη στο λανσάρισμα νέων προϊόντων ή υπηρεσιών. (εμπιστοσύνηκαταξίωση) Ενίσχυση στις οικονομικές του συναλλαγές. (Εμπνέει εμπιστοσύνη όχι μόνο στους καταναλωτές αλλά και στους προμηθευτές, δανειστές κλπ) Αύξηση του ενδιαφέροντος των εργαζομένων για τον οργανισμό και την εργασία τους. (Η καλή οργανωσιακή ταυτότητα έχει θετικές συνέπειες και στο ηθικό των εργαζομένων). Αύξηση των πιθανοτήτων στρατολόγησης καλύτερου προσωπικού. (Προσελκύει υποψήφιους με καλύτερες γνώσεις δυνατότητες και αξιολογεί ανθρώπους στελέχη) 50