Αρχαία Ελληνικά A Λυκείου Όνομα:..Επίθετο:.. Τμήμα:.Ημερομηνία:.. Κείμενο : Ξενοφώντος Ελληνικά 2,1 & 2,2 [24] Λύσανδρος δὲ τὰς ταχίστας τῶν νεῶν ἐκέλευσεν ἕπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις, ἐπειδὰν δὲ ἐκβῶσι, κατιδόντας ὅ τι ποιοῦσιν ἀποπλεῖν καὶ αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι. Καὶ οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν πρὶν αὗται ἧκον. Ταῦτα δ ἐποίει τέτταρας ἡμέρας καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐπανήγοντο. [27] Λύσανδρος δ, ἐπεὶ ἦν ἡμέρα πέμπτη ἐπιπλέουσι τοῖς Ἀθηναίοις, εἶπε τοῖς παρ αὐτοῦ ἑπομένοις, ἐπὰν κατίδωσιν αὐτοὺς ἐκβεβηκότας καὶ ἐσκεδασμένους κατὰ τὴν Χερρόνησον, (ὅπερ ἐποίο υν πολὺ μᾶλλον καθ ἑκάστην ἡμέραν, τά τε σιτία πόρρωθεν ὠνούμενοι καὶ καταφρονοῦντες δὴ τοῦ Λυσάνδρου, ὅτι οὐκ ἀντανῆγεν), ἀποπλέοντας τοὔμπαλιν παρ αὐτὸν ἆραι ἀσπί δα κατὰ μέσον τὸν πλοῦν. Οἱ δὲ ταῦτα ἐποίησαν ὡς ἐκέλευσε. [1] Ἐπεὶ δὲ τὰ ἐν τῇ Λαμψάκῳ κατεστήσατο, ἔπλει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον καὶ Καλχηδόνα. Oἱ δ αὐτὸν ὑπεδέχοντο, τοὺς τῶν Ἀθηναίων φρουροὺς ὑποσπόνδους ἀφέντες οἱ δὲ προδόντες Ἀλκιβιάδῃ τὸ Βυζάντιον τότ ε μὲν ἔφυγον εἰς τὸν Πόντον, ὕστερον δ εἰς Ἀθήνας καὶ ἐγένοντο Ἀθηναῖοι. [2] Λύσανδρος δὲ τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον, ἀπέπεμπεν εἰς τὰς Ἀθήνας, διδοὺς ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν, ἄλλοθι δ οὔ, εἰδὼς ὅτι ὅσῳ ἂν πλείους συλλεγῶσιν εἰς τὸ ἄ στυ καὶ τὸν Πειραιᾶ, θᾶττον τῶν ἐπιτηδείων ἔνδειαν ἔσεσθαι. Καταλιπὼν δὲ Βυζαντίου καὶ Καλχηδόνος Σθενέλαον ἁρμοστὴν Λάκωνα, αὐτὸς ἀποπλεύσας εἰς Λάμψακον τὰς ναῦς ἐπεσκεύαζεν. Παρατηρήσεις 1. Από το παραπάνω κείμενο να μεταφράσετε τα τμήματα: [24] Λύσανδρος δὲ..πρὶν αὗται ἧκον. [27] Λύσανδρος δ,. κατὰ μέσον τὸν πλοῦν. [2] Λύσανδρος δὲ.. ἔσεσθαι. (μονάδες 40)
2. Με βάση το κείμενο να περιγράψετε το τέχνασμα του Λυσάνδρου και να τον χαρακτηρίσετε ως στρατηγό. 3. α. Να χαρακτηρίσετε τις ενέργειες του Λυσάνδρου από στρατιωτική και πολιτική άποψη μετά τη νίκη του στους Αιγός ποταμούς. β. Να αναλύσετε ειδικότερα τον όρο «ὑποσπόνδους». 4. τῶν νεῶν, τὸν πλοῦν, ἀσπίδα, τὸν Πειραιᾶ, τὸ ἄστυ, ἡμέραν: Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις και στους δύο αριθμούς. 5. ἔφυγον Να κλιθεί το ρήμα στην οριστική και ευκτική του ίδιου χρόνου. Να γραφούν το απαρέμφατο και οι μετοχές. ἐγένοντο Να αντικατασταθεί εγκλιτικά ο τύπος. Να γραφούν το απαρέμφατο και οι μετοχές. ἀπέπεμπεν Να αντικατασταθεί χρονικά ο τύπος. ἔσεσθαι Να γραφούν οι τύποι: γ ενικό οριστικής Μέλλοντα β πληθυντικό προστακτικής Ενεστώτα μετοχές Ενεστώτα α πληθυντικό οριστικής Παρακειμένου 6. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένοι τύποι του κειμένου: Oἱ δ ἀποπλεύσας εἰς τὰς Ἀθήνας ἐπὶ τὸ Βυζάντιον ἑκάστην Ἀθηναῖοι τέτταρας ὑποσπόνδους Λάκωνα ἀσφάλειαν 7. α. ἀποπλεῖν, εἶπε, συλλεγῶσιν, ἐπεσκεύαζεν, ἀπέπεμπεν : Nα γραφούν δύο λέξεις παράγωγες ομόρριζες της νέας ελληνικής για κάθε ένα από τους παραπάνω τύπους.
β. Να γίνει αντιστοίχιση (ένας τύπος περισσεύει): Α Α) ἐκβῶσι Β) κατιδόντας Γ) ὠνούμενοι Δ) ἆραι Ε) διδοὺς Β 1. ψώνια 2. έπαρση 3. είδος 4. αιμοδότης 5. βήμα 6. αίρεση
Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Ξενοφώντος Ελληνικά Απαντήσεις Θέμα 1 ο Ο δε Λύσανδρος διέταξε τα πιο γρήγορα από τα πλοία να ακολουθήσουν τους Αθηναίους, κι όταν βγουν στη στεριά (οι Αθηναίοι), αφού δουν τι κάνουν, να επιστρέψουν και να του ανακοινώσουν (τι είδαν). Κι έβγαλε (τους στρατιώτες) από τα πλοία όχι νωρίτερα παρά μόνο αφού αυτές (οι τριήρεις) ήλθαν. Ο Λύσανδρος λοιπόν, όταν ήταν η πέμπτη μέρα αφ ότου οι Αθηναίοι έπλεαν εναντίον του, είπε σ αυτούς που κατασκόπευαν (τους Αθηναίους) κατά διαταγή του, όταν τους δουν να έχουν αποβιβαστεί στην ξηρά και να έχουν διασκορπιστεί στη Χερσόνησο (πράγμα που έκαναν πολύ συχνότερα όσο περνούσαν οι μέρες, κι επειδή αγόραζαν τα τρόφιμα από μακριά και γιατί περιφρονούσαν το Λύσανδρο, επειδή δεν έβγαζε τα πλοία από το λιμάνι κι αυτός για να τους αντιμετωπίσει), επιστρέφοντας (οι κατάσκοποι) με τα πλοία προς αυτόν να σηκώσουν ψηλά μια ασπίδα στο μέσο της διαδρομής. Και ο Λύσανδρος και τους φρουρούς των Αθηναίων και οποιονδήποτε άλλο Αθηναίο έβλεπε κάπου, τον έστελνε στην Αθήνα, παρέχοντας (σ αυτούς) ασφάλεια, μόνον αν έπλεαν προς τα κει, κι όχι σε άλλο μέρος, γιατί γνώριζε ότι όσο περισσότεροι συγκεντρωθούν στην Αθήνα και τον Πειραιά, τόσο γρηγορότερα θα παρουσιαστεί έλλειψη τροφίμων. Θέμα 2 ο Ο Λύσανδρος κατέστρωσε προσεκτικά το σχέδιο μάχης κατά του αθηναϊκού στόλου. Έτσι, όταν για τέσσερις μέρες οι Αθηναίοι τον προκαλούσαν σε αναμέτρηση αυτός τους απέφευγε, δίνοντας την εντύπωση ότι τους φοβόταν, ενώ ήταν έτοιμος για ναυμαχία. Στην πραγματικότητα όμως, ήθελε ο ίδιος προσωπικά να επιλέξει το χρόνο, τον τόπο και τις συνθήκες της σύγκρουσης που θα τον ευνοούσαν. Γι αυτό παρακολούθησε τις κινήσεις και τις συνήθειες του εχθρού. Διαπίστωσε, λοιπόν, ότι αυτοί προσάραζαν σε αλίμενο χώρο και μακριά από πόλη, γεγονός που τους υποχρέωνε, να διασκορπίζονται στα περίχωρα για ανεφοδιασμό. Αξιολογώντας την κατάσταση αυτή, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια αιφνιδιαστική επίθεση θα απέβαινε προς όφελός του και δε διαψεύστηκε. Η επιτυχία του Λυσάνδρου οφείλεται στο στρατήγημα που εφάρμοσε με υπομονή, μεθοδικότητα και πειθαρχία. Πρώτα συνέλεξε πληροφορίες για τις συνήθειες των Αθηναίων και στη συνέχεια τις αξιοποίησε με αιφνιδιαστική επίθεση. Οι Αθηναίοι βρέθηκαν διασκορπισμένοι και τα πλοία τους χωρίς τα αναγκαία πληρώματα. Ο Λύσανδρος, ως ναύαρχος της Σπάρτης, έδειξε γενικά μεγάλες ικανότητες κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου. Ήταν δραστήριος και φιλόδοξος και δε δίσταζε να χρησιμοποιεί κάθε μέσο για την επίτευξη των σκοπών του. Τα βασικά του προτερήματα ήταν: αποφασιστικότητα, τόλμη, μυστικότητα, πειθαρχία, διπλωματικότητα, διοικητική ικανότητα, σύνεση και προνοητικότητα. Οι πράξεις του είναι αποτέλεσμα σκέψης και υπολογισμών ακριβείας, ενώ παράλληλα γνωρίζει πολύ καλά τα προτερήματα και τις αδυναμίες του δικού του στόλου και των αντιπάλων.
Θέμα 3 ο α. Ο Λύσανδρος, μετά τη ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς, είναι ο κύριος ρυθμιστής της στρατιωτικής και πολιτικής κατάστασης. Τώρα πλέον δεν υπάρχει ο αθηναϊκός στόλος να τον παρενοχλήσει, και γι αυτό προχωρεί με σύνεση και περίσκεψη στις ακόλουθες ενέργειες: α) Επιφέρει καθεστωτικές αλλαγές στη Λάμψακο, τοποθετώντας ολιγαρχικό πολίτευμα σύμφωνα με τα συμφέροντα της Σπάρτης (πολιτική ενέργει). β) Τόσο το Βυζάντιο όσο και η Καλχηδόνα δέχονται το Λύσανδρο ως νικητή και προσχωρούν παράλληλα στην Πελοποννησιακή συμμαχία. Επιβάλλει και σ αυτές αλλαγή καθεστώτος και παράλληλα αποκόπτει τον ανεφοδιασμό των Αθηναίων με τρόφιμα ελέγχοντας τα στενά του Βοσπόρου (στρατιωτική και πολιτική ενέργεια). γ) Υποχρεώνει τους Αθηναίους που συναντά να κατευθύνονται μόνο στην Αθήνα και πουθενά αλλού. Είναι ίσως και η πιο αποτελεσματική, διότι γνώριζε πως όσο πιο πολλοί συγκεντρωθούν στην Αθήνα τόσο πιο γρήγορα θα παρουσιαστεί έλλειψη τροφίμων και η πόλη θα συνθηκολογήσει άνευ όρων (πολιτική και στρατιωτική ενέργεια). δ) Επιστρέφει στη Λάμψακο και επισκευάζει τα πλοία του ώστε να είναι έτοιμα για την επικείμενη πολιορκία των Αθηνών (στρατιωτική ενέργεια). Αξιολογώντας τις στρατιωτικές και πολιτικές ενέργειες του Λυσάνδρου μπορούμε να τις κρίνουμε ως απολύτως έξυπνες, συνετές και ρεαλιστικές. Γνωρίζει βέβαια καλά πως ο χρόνος λειτουργεί προς όφελός του και γι αυτό δεν εκβιάζει τις καταστάσεις ούτε εκβιάζεται απ αυτές ώστε να ενεργήσει απερίσκεπτα αντίθετα, μάλιστα, εκμεταλλεύεται στο μέγιστο βαθμό όλα τα πλεονεκτήματα που έχει στη διάθεσή του, δηλαδή και τα στρατιωτικά και τα πολιτικά. 3β. Ύστερα από τη συντριπτική ήττα των Αθηναίων οι κάτοικοι του Βυζαντίου και της Καλχηδόνας εξασφάλισαν με σπονδές την ασφαλή υποχώρηση των Αθηναίων φρουρών, οι οποίοι ήταν πλέον «υπόσπονδοι», δηλαδή προστατευόμενοι των θεών. Οι σπονδές ήταν επισφράγιση της συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών με θρησκευτικό τελετουργικό. Κατά την εκφώνηση του κειμένου της συνθήκης καλούσαν ως μάρτυρες τους θεούς, χύνοντας στο έδαφος κρασί. Έτσι η συνθήκη ελάμβανε ιερό χαρακτήρα, δεδομένου ότι ο τυχόν παραβάτης είχε να αντιμετωπίσει την οργή τόσο των μαρτύρων θεών όσο και την γενικότερη κατακραυγή. Θέμα 4 ο Ενικός Αριθμός Γενική τοῦ ἄστεως τῆς νεὼς τῆς ἡμέρας τοῦ Πειραιέως τῆς ἀσπίδος τοῦ πλοῦ / Πειραιῶς Δοτική τῷ ἄστει τῇ νηί τῇ ἡμέρᾳ τῷ Πειραιεῖ τῇ ἀσπίδι τῷ πλῷ Αιτιατική τὸ ἄστυ τὴν ναῦν τὴν ἡμέραν τὸν Πειραιέα τὴν ἀσπίδα τόν πλοῦν και Πειραιᾶ
Πληθυντικός Αριθμός Γενική τῶν ἄστεων τῶν νεῶν τῶν ἡμερῶν τῶν ἀσπίδων τῶν πλῶν Δοτική τοῖς ἄστεσι(ν) ταῖς ναυσί ταῖς ἡμέραις ταῖς ἀσπίσι τοῖς πλοῖς Αιτιατική τά ἄστη τάς ναῦς τὰς ἡμέρας Δε σχηματίζει πληθυντικό τὰς ἀσπίδας τούς πλοῦς Θέμα 5 ο Αόριστος β Οριστική Ευκτική Απαρέμφατο ἔφυγον φύγοιμι φυγεῖν ἔφυγες φύγοις ἔφυγε φύγοι Μετοχές ἐφύγομεν φύγοιμεν φυγών ἐφύγετε φύγοιτε φυγοῦσα ἔφυγον φύγοιεν φυγόν Αόριστος β οριστική ἐγένοντο Απαρέμφατο γενέσθαι υποτακτική γένωνται Μετοχές γενόμενος γενομένη γενόμενον ευκτική γένοιντο προστακτική γενέσθων / γενέσθωσαν Χρονική αντικατάσταση Ενεστώτας ἀποπέμπει Παρατατικός ἀπέπεμπε Μέλλοντας ἀποπέμψει Αόριστος ἀπέπεμψε Παρακείμενος ἀποπέπομφε Υπερσυντέλικος ἀπεπεπόμφει
ἔσεσθαι γ ενικό οριστικής Μέλλοντα ἔσται β πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα και ἔστε μετοχές ενεστώτα ὤν, οὖσα, ὄν α πληθυντικό οριστικής παρακειμένου γεγόναμεν Θέμα 6 ο Συντακτική αναγνώριση των τύπων του κειμένου Οί δ Υποκείμενο του ρ. ὑπεδέχοντο ἀποπλεύσας Χρονική μετοχή, ως προσδιορισμός του χρόνου στο ρ. ἐπεσκεύαζεν, συνημμένη στο υποκείμενο του ρ. εἰς τάς Ἀθήνας Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση / κατεύθυνση σε τόπο και προσδιορίζει το ρ. ἀπέπεμπεν ἐπί τό Βυζάντιον Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει εχθρική κατεύθυνση στο ρ. ἔπλει ἑκάστην Κατηγορηματικός προσδιορισμός στο ἡμέραν Ἀθηναῖοι Κατηγορούμενο στο υποκείμενο (ο ἱ προδόντες) μέσω του συνδετικού ρ. ἐγένοντο τέτταρας Επιθετικός προσδιορισμός στο ἡμέρας ὑποσπόνδους Επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου που αναφέρεται στο αντικείμενο «φρουρούς» της μετοχής ἀφέντες την οποία προσδιορίζει επιρρηματικά Λάκωνα Παράθεση στο Σθενέλαον ἀσφάλειαν Άμεσο αντικείμενο στη μετοχή διδούς Θέμα 7 ο α. ἀποπλεῖν πλοίο, πλωτός, ακτοπλοϊκός εἶπε λόγος, λέξη, επικός, ρήτορας συλλεγῶσιν συλλεκτικός, συλλογή, νεοσύλλεκτος.. ἐπεσκεύαζεν σκεύος, κατασκευή, προπαρασκευαστικός ἀπέπεμπεν πομπός, εκπομπή, παραπεμπτικό.. β. Α. ἐκβῶσι - 5. βήμα Β. κατιδόντας - 3. είδος Γ. ὠνούμενοι - 1. ψώνια Δ. ἆραι - 2. έπαρση Ε. διδούς - 4. αιμοδότης περισσεύει η λέξη αίρεση