Ο κοινωνικός διάλογος στη Ρουμανία Άρπαντ Σούμπα Ομοσπονδία των μεταλλουργών «Μετάλ»
Γενική κατάσταση Για την εξασφάλιση σταθερού περιβάλλοντος και κοινωνικής ειρήνης, ο νόμος ορίζει τους κανόνες για τη διαβούλευση και συνεχή διάλογο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Οι οικονομικό και κοινωνικό συμβούλιο είναι τριμερής, αυτόνομος θεσμός εθνικής σημασίας που σχηματίστηκε με στόχο την πραγματοποίηση του κοινωνικού διαλόγου σε εθνικό επίπεδο. Στα υπουργεία και τα δημοτικά συμβούλια λειτουργούν σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το νόμο επιτροπές κοινωνικού διαλόγου με γνωμοδοτικό χαρακτήρα μεταξύ του κράτους, τωνσυνδικάτωνκαιτωνδιαχειριστών
Κοινωνικός διάλογος Σε εθνικό επίπεδο υφίστανται 2 μορφές κοινωνικού διαλόγου Τριμερής κοινωνικός διάλογος μεταξύ της κυβέρνησης, των συνδικάτων και των διαχειριστών Διμερής κοινωνικός διάλογος μεταξύ των συνδικάτων και των οργανώσεων των εργοδοτών. Σε κλαδικό επίπεδο υπάρχουν δυο μορφές κοινωνικού διαλόγου: Τριμερής μεταξύ των συνδικαλιστικών ομοσπονδιών, των οργανώσεων των εργοδοτών και των αρμόδιων υπουργείων. Διμερής κοινωνικός διάλογος μεταξύ των συνδικάτων και των οργανώσεων των εργοδοτών. Κοινωνικός διάλογος σε επίπεδο ομάδας επιχειρήσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις διαπραγματεύονται συλλογικές συμβάσεις σε επίπεδο ομάδας ή σε επίπεδο υποτομέα. Ιδιαίτερα σε επίπεδο επιχείρησης ο κοινωνικός διάλογος πραγματοποιείται μέσω της υπογραφής συλλογικών συμβάσεων.
Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβόλαιο Για την πραγματοποίηση του γνωμοδοτικού του ρόλου το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο: Εκφράζει στο πλαίσιο του νόμου γνώμη που αφορά σε αποφάσεις της κυβέρνησης και νομοσχέδιο που πρόκειται να ψηφιστούν στο κοινοβούλιο, становища, касаещи проекти на правителствени решения и законопроекти, които подлежат на гласуване в Парламента Ειδοποιεί την Κυβέρνηση για οικονομικά και κοινωνικά φαινόμενα που απαιτούν νέα νομοθετήματα Αναλύει τις αιτίες για την εμφάνιση καταστάσεων αντιπαράθεσης και προτείνει αποφάσεις για την επίλυσή του σύμφωναμεταεθνικάσυμφέροντα Παρακολουθεί την τήρηση των υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί σύμφωνα με τη Σύμβαση υπ αριθμόν 144/1976 του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας περί των Τριμερών διαβουλεύσεων για την ενθάρρυνση της εφαρμογής των διεθνών κανόνων στο χώρο της εργασίας
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις Τα συνδικάτα είναι ανεξάρτητα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που έχουν ιδρυθεί για την υπεράσπιση και τη διάδοση των συλλογικών και ατομικών εργατικών δικαιωμάτων, καθώς και τα επαγγελματικά, οικονομικά, κοινωνικά και αθλητικά συμφέροντα των,ελών τους. Οι όροι και η διαδικασία, κατά τους οποίους οι συνδικαλιστικές οργανώσεις αποκτούν νομικά δικαιώματα, ρυθμίζονται στο Νόμο περί των Συνδικάτων. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν το δικαίωμα μόνες τους, να ρυθμίζουν, μέσω των ίδιων των διατάξεών τους, τον τρόπο οργάνωσης, ενοποίησης και διαχείρισης, αρκείοιδιατάξειςνα έχουν εγκριθεί με δημοκρατικό τρόπο και σύμφωνα με το νόμο.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις Στους εκπροσώπους, επιλεγμένους στις διοικητικές δομές των συνδικάτων. Εξασφαλίζεται νόμιμη προστασία από κάθε είδους μορφή περιορισμού κατά την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων τους. Κατά τη διάρκεια της θητείας και 2 χρόνια μετά τη λήξη της οι εκπρόσωποι στις διοικητικές δομές των συνδικάτων μπορούν να απολυθούν για λόγους που αφορούν στην προσωπικότητα του εργαζομένου και δυσαναλογίες στην επαγγελματική του κατάρτιση, δεν μπορούν όμως να απολυθούν για λόγους που συνδέονται με την ληφθείσα από τον ίδιο εντολή από τους εργαζομένους της επιχείρησης. Άλλα μέτρα για την προστασία των εκλεχθέντων στις διαχειριστικές δομές των συνδικάτων προβλέπονται σε ειδικούς νόμους και στη συνημμένη συλλογική σύμβαση εργασίας.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις Σε περίπτωση αν πάνω 20 εργαζόμενοι εργάζονται σε μια επιχειρήσει και κανένας απ αυτούς δεν είναι μέλος συνδικάτου, οι ίδιοι μπορούν να ορίσουν εκπροσώπους, οι οποίοι να υπερασπίζουν τα συμφέροντά τους. Η εκλογή εκπροσώπων των εργαζομένων γίνεται σε Γενική Συνέλευση με τις ψήφους τουλάχιστον του μισού του συνολικού αριθμού. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων δεν μπορούν να ασχολούνται με δραστηριότητες, τις οποίες ο νόμος προβλέπει μόνο για τα συνδικάτα.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων έχουν τις ακόλουθες βασικές αρμοδιότητες : Να παρακολουθούν για την τήρηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία, την ισχύουσα συλλογική σύμβαση εργασίας, τις ατομικές συμβάσεις εργασίας και τον εσωτερικό κανονισμό Να συμμετέχουν στην εκπόνηση του εσωτερικού κανονισμού Ναπροωθούντα συμφέροντατωνεργαζομένωνόσοναφορά στους μισθούς, τις συνθήκες εργασίας, το ωράριο και την ανάπαυση, στ σταθερότητα της θέσης εργασίας, καθώς και οποιαδήποτε επαγγελματικά, οικονομικά και κοινωνικά συμφέροντα που συνδέονται με τις εργατικές σχέσεις Να προσφύγουν στην Επιθεώρηση Εργασίας σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων του νόμου και της συλλογικής σύμβασης εργασίας.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις Οι συνδικαλιστικές οργανώνεις που έχουν ιδρυθεί σύμφωνα με τον νόμο μπορούν να ενοποιούνται βάσει κλάδου, επαγγέλματος ή περιοχής. Δυο ή περισσότερες συνδικαλιστικές οργανώσεις τουίδιουκλαδικούεπιπέδουήεπαγγέλματος, μπορούν να ενοποιηθούν σε συνδικαλιστική ομοσπονδία. Δυο ή περισσότερες συνδικαλιστικές ομοσπονδίες διάφορων τομέων ή επαγγελμάτων μπορούν να ενοποιηθούν σε συνδικαλιστική συνομοσπονδία. Οι συνδικαλιστικές ομοσπονδίες και συνομοσπονδίες μπορούν να ιδρύουν συνδικαλιστικέ ενώσεις.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις στη Ρουμανία Τα εργαζόμενα πρόσωπα και οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν το δικαίωμα να ιδρύουν συνδικαλιστικές οργανώσεις και να είναι μέλη τους. Τα πρόσωπα που σύμφωνα με το νόμο ασκούν ανεξάρτητα επάγγελμα, καθώς και το πρόσωπα σε διαδικασία κατάρτισης έχουν το δικαίωμα, χωρίς οποιονδήποτε περιορισμό ή άδεια, να γίνουν μέλη της συνδικαλιστικής οργάνωσης. Για την ίδρυση συνδικαλιστικής οργάνωσης απαιτούνται τουλάχιστον 15 άτομα από τον ίδιο τομέα ή επάγγελμα, ακόμη και αν οι ίδιοι εργάζονται σε διάφορους εργοδότες. Κανένα πρόσωπο δεν μπορεί να υποχρεωθεί ή όχι σε συνδικαλιστική οργάνωση, ή ναβγειήόχιαπότέτοια. Ένα πρόσωπο δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα μέλος άνω της μίας συνδικαλιστικής οργάνωσης.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις στη Ρουμανία Στη Ρουμανία υπάρχουν 5 συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες αντιπροσωπευτικές σε εθνικό επίπεδο. Σε κλαδικό επίπεδο τα μέλη των συνδικαλιστικών συνομοσπονδιών είναι 167, ενώ σε επίπεδο επιχείρησης ο αριθμός τους κυμαίνεται μεταξύ 25 και 44. Ο τομέας της βιομηχανίας εξακολουθεί να είναι ο πιο συνδικαλισμένος στη Ρουμανία. Παρόλο που αποτελεί μόλις το ¼ του ΑΕΠ και το 39% του συνόλου των εργαζομένων στη χώρα.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις στη Ρουμανία Ο αριθμός των μελών των διάφορων συνδικαλιστικών συνομοσπονδιών είναι από 300.000 μέχρι 700.000 μέλη. Σε κλαδικό και εθνικό επίπεδο οι συνδικαλιστικές οργανώσεις διαθέτουν καλό οργανωτικό δυναμικό, ιδιαίτερα από τηνάποψητουμισθωμένουπροσωπικού. Ο βαθμός συνδικαλισμού ανάμεσα στις γυναίκες είναι χαμηλότερο από εκείνο ανάμεσα στους άνδρες.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις στη Ρουμανία Ο εργοδότης υποχρεούται να προσκαλέσει εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων για συμμετοχή στα διοικητικά συμβούλια κατά τη συζήτηση προβλημάτων επαγγελματικού, οικονομικού, κοινωνικού, πολιτιστικού ή αθλητικού χαρακτήρα. Οιαποφάσειςτουδιοικητικούσυμβουλίουήάλλων παρόμοιων οργάνων που αφορούν προβλήματα επαγγελματικού, οικονομικού, κοινωνικού, πολιτιστικού ή αθλητικού χαρακτήρα, θα κοινοποιηθούν στις συνδικαλιστικές οργανώσεις σε γραπτή μορφή μέσα σε 48 ώρες από την ημερομηνία του γεγονότος.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις στη Ρουμανία Για την προστασία και την προώθηση των επαγγελματικών, οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και αθλητικών συμφερόντων των μελών τους, οι αντιπροσωπευτικές συνδικαλιστικές οργανώσεις θα λάβουν από τους διαχειριστές ή τους οργανώσεις των εργοδοτών τις απαραίτητες πληροφορίες για τη διαπραγμάτευση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας ή, ανάλογα με την περίπτωση, για τη σύναψη συμβάσεων περί των εργατικών σχέσεων, καθώς και συμφωνιών που αφορούν στη χρήση των ταμείων για τη βελτίωση των συνθηκών στη θέση εργασίας, για την προστασία της εργασίας, των κοινωνικών ασφαλίσεων.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις στη Ρουμανία Η μέση συνδρομή ενός μέλους είναι 1% περίπου του κατώτερου ακαθάριστου μισθού και κατανέμεται σ όλαταεπίπεδατης συνδικαλιστικής οργάνωσης. Το ποσοστό συνδικαλισμού είναι γύρω στο 50%, ποσοστό που είναι μεγαλύτερο στον τομέα της βιομηχανίας.
Εκπροσώπηση των εργαζομένων Οι εργοδότες με κάτω από 20 εργαζομένους υποχρεούνται σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία να πληροφορούν και να διαβουλεύονται με τους εκπροσώπους των εργαζομένων για: Την παρούσα και τη δυνατή ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας και για την κατάσταση της επιχείρησης Τη δομή και τις δυνατές αλλαγές στην απασχόληση του εργατικού δυναμικού, καθώς και για τα ενδεχόμενα προκαταβολικά μέτρα, ιδιαίτερα αν αυτά προϋποθέτουν απειλή για τον αριθμό των θέσεων εργασίας Τις αποφάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντικές αλλαγές στην οργάνωση της εργασίας, στις συμβατικές ή εργατικές σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων και των πράξεων της ρουμανικής νομοθεσίας που αφορούν στις ιδιαίτερες διαδικασίας πληροφόρησης και διαβουλεύσεων και την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε περίπτωση μεταφοράς της επιχείρησης.
Εκπροσώπηση των εργαζομένων Διαβουλεύσεις διεξάγονται: Την κατάλληλη στιγμή και με τον κατάλληλο τρόπο ώστε να επιτραπεί στους εκπροσώπους των εργαζομένων να μελετήσουν αρκετά το θέμα και να διατυπώσουν άποψη Στο κατάλληλο διαχειριστικό επίπεδο και με τους κατάλληλου; Εκπροσώπους ανάλογα με το θέμα συζήτησης Βάσει των πληροφοριών που παραχωρεί ο εργοδότης σύμφωνα με το άρθρο 3, εδ. «ε» και σύμφωνα με την οπτική γωνιά, για την οποία δικαιούνται οι εκπρόσωποι των εργαζομένων Έτσι ώστε να επιτρέψει στους εκπροσώπους των εργαζομένων να συναντηθούν με τον εργοδότη και να λάβουν τεκμηριωμένη απάντηση κάθε ενός ζητήματος Ενόψει της διεξαγωγής διαπραγματεύσεων για συμφωνία περί των αποφάσεων που περιλαμβάνονται στις υποχρεώσεις του εργοδότη.
Οι οργανώσεις των εργοδοτών Ο διαχειριστής, αποκαλούμενος στο παρόντα Κώδικα «εργοδότης», είναι εγγεγραμμένο νομικό πρόσωπο ή φυσικό πρόσωπο, εξουσιοδοτημένο από το νόμο, το οποίο διαχειρίζεται και αξιοποιεί κεφάλαιο, ανεξάρτητα από το είδος του, για την πραγματοποίηση κερδών στις συνθήκες ανταγωνισμού, και το οποίο προσλαμβάνει εργατικό δυναμικό αντί αμοιβής. Οι οργανώσεις των εργοδοτών είναι ελεύθερες οργανώσεις των διαχειριστών, χωρίς πολιτικό χαρακτήρα, ιδρυμένες ως νομικά πρόσωπα με την έννοια του ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Οι οργανώσεις των εργοδοτών μπορούν να ενοποιηθούν σε ενώσεις εργοδοτών, ομοσπονδίες, συνομοσπονδίες και άλλους σχηματισμούς. Σε εθνικό επίπεδο υπάρχουν 11 οργανώσεις εργοδοτών Γενικά οι οργανώσεις των εργοδοτών είναι οργανωμένα κυρίως βάσει γεωγραφικού κριτηρίου. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις σε εθνικό επίπεδο δεν μπορούν να παρουσιάσουν ακριβή στοιχεία για τον αριθμό των εταιρειών-μελών
Η συλλογική σύμβαση εργασίας Η συλλογική σύμβαση εργασίας είναι συμβόλαιο που συνάπτεται σε γραπτή μορφή μεταξύ του εργοδότη ή της οργάνωσης των εργοδοτών, αφενός, και των εργαζομένων που εκπροσωπούνται από συνδικάτα ή με άλλο προβλεπόμενο στο νόμο τρόπο, αφετέρου, με το οποίο ρυθμίζονται οι όροι περί των συνθηκών εργασίας, της αμοιβής, καθώς και άλλων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που προκύπτουν από τις εργατικές σχέσεις. Η συλλογική διαπραγμάτευση είναι υποχρεωτική, εκτός από τις περιπτώσεις, στις οποίες οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση είναι λιγότεροι από 21. Κατά την διαπραγμάτευση των ορών και κατά τη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας τα συμβαλλόμενα μέρη είναι ελεύθερα και ισότιμα. Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας που έχουν συναφθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, έχουν τη δύναμη νόμου για τα συμβαλλόμενα μέρη.
Η συλλογική σύμβαση εργασίας Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας μπορούν να συναφθούν σε επίπεδο εργοδότη, σε επίπεδο τομέα και σε εθνικό επίπεδο. Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας μπορούν να συναφθούν και σε επίπεδο ομάδας εργοδοτών, αποκαλούμενης στο εξής ομάδα εργοδοτών. Σε κάθε ένα από τα προβλεπόμενα επίπεδα συνάπτεται μία και μόνο συλλογική σύμβαση εργασίας.
Η συλλογική σύμβαση εργασίας Οι διατάξεις των συλλογικών συμβάσεων εργασίας μπορούν να εφαρμόζονται ως ακολούθως: α) για όλους τους εργαζομένους ενός εργοδότη όταν οι συμβάσεις έχουν υπογραφεί σε επίπεδο επιχείρησης β) για όλους τους εργαζομένους εργοδοτών, μέρους ομάδας εργοδοτών, όταν οι συλλογικές συμβάσεις έχουν συναφθεί σ αυτό το επίπεδο γ) για όλους τους εργαζομένους όλων των εργοδοτών ενός τομέα όταν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας έχουν συναφθεί σ αυτό το επίπεδο δ) για όλους τους εργαζομένους όλων των εργοδοτών της χώρας όταν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας έχουν συναφθεί σε εθνικό επίπεδο.
Η εργασιακές διαφορές Εργασιακή διαφορά είναι κάθε διαφωνία που εκδηλώνεται μεταξύ των κοινωνικών εταίρων στις εργασιακές σχέσεις. Οι εργασιακές διαφορές, το αντικείμενο των οποίων είναι καθιέρωση συνθηκών εργασίας με αφορμή τις διαπραγματεύσεις για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, είναι διαφορές που συνδέονται με τα συμφέροντα των εργαζομένων επαγγελματικού, κοινωνικού και οικονομικού χαρακτήρα, και ονομάζονται διαφορές των συμφερόντων. Οι εργασιακές διαφορές, το αντικείμενο των οποίων είναι η άσκηση δικαιωμάτων ή η εκτέλεση υποχρεώσεων που προκύπτουν από το νόμο ή άλλο νομοθέτημα, καθώς και από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, είναι διαφορές που συνδέονται με τα δικαιώματα των εργαζομένων και ονομάζονται διαφορές δικαιωμάτων.
Η εργασιακές διαφορές Οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα απεργίας, για να προστατέψουν τα επαγγελματικά, τα οικονομικά και τα κοινωνικά τους συμφέροντα. Η απεργία είναι εκούσια και ομαδική διακοπή της εργασίας εκ μέρους των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι είναι ελεύθεροι να συμμετέχουν σε απεργιακές ενέργειες. Κανένας εργαζόμενος δεν μπορεί να αναγκαστεί να συμμετέχει ή όχι σε απεργιακές ενέργειες. Περιορισμός ή απαγόρευση της άσκησης του δικαιώματος απεργιακών ενεργειών μπορεί να επιβληθεί μόνο στις περιπτώσεις και μόνο στους εργαζομένους που προβλέπονται ρητά στο νόμο. Η συμμετοχή σε απεργιακές ενέργειες, καθώς και η διοργάνωσή τους με την τήρηση του νόμου, δεν αποτελεί παραβίαση των υποχρεώσεων εκ μέρους των εργαζομένων και δεν μπορεί να έχει ως συνέπεια την επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων στους απεργούς ή στους οργανωτές των απεργιακών ενεργειών.