ΤΟ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΤΕΝΝΕΣΣΗ ΟΥΙΛΛΙΑΜΣ ΜΟΝΟΠΡΑΚΤΟ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Δεσποινίς Μόργκαν Κυρία Ποτσόττι Λούτσιο (Ένα πολύ φτωχικό δωμάτιο. Η δεσποινίς Μόργκαν είναι ο χαρακτηριστικός τύπος της πολυπράγμονος γεροντοκόρης, που δουλεύει ως κοινωνική λειτουργός. Η κυρία Ποτσόττι είναι ο χαρακτηριστικός τύπος της Ιταλιάνας της Αμερικής: παχιά, βαριά, σάρκινη, με μάτια που κοιτάζουνε φιλύποπτα. Καθαρίζει την ώρα που η άλλη γυναίκα κρατάει σημειώσεις) ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΜΟΡΓΚΑΝ: (Καθισμένη στο τραπέζι, με μολύβι και χαρτί) Και τώρα για τον άντρα σας: πόσον καιρό είναι άνεργος; ΚΥΡΙΑ ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Ενας Θεός ξέρει. ΜΟΡΓΚΑΝ: Θα παρακαλούσα να έχω μια πιο συγκεκριμένη απάντηση. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: (Σπρώχνει τη σκούπα της κάτω από τη σόμπα) Είναι από - ναι, από το 1930, που τον απολύσανε. ΜΟΡΓΚΑΝ: Κι από τότε είναι άνεργος; Εδώ κι οχτώ-εννέα χρόνια; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Οχτώ-εννέα χρόνια. Δεν υπάρχουνε δουλειές. ΜΟΡΓΚΑΝ: Μήπως κρίθηκε ανίκανος για εργασία; Θέλω να πω, μήπως ο σύζυγός σας έπαθε κάτι; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Το μυαλό του έπαθε. Δεν μπορούσε να θυμηθεί. ΜΟΡΓΚΑΝ: Μάλιστα. Βλάβη στον εγκέφαλο. Τώρα: έχει υποβληθεί σε θεραπεία όλο αυτό το διάστημα, κυρία Ποτσόττι; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Νάι, συνέχεια μπαινοβγαίνει. ΜΟΡΓΚΑΝ: Στο νοσοκομείο; Στο Κρατικό Ψυχιατρείο. ΜΟΡΓΚΑΝ: Και τώρα πού είναι; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Στο Κρατικό Ψυχιατρείο. ΜΟΡΓΚΑΝ: Μάλιστα. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Το μυαλό του έχει πάθει. (Με τη σκούπα τραβάει ένα κουτάλι κάτω από τη σόμπα. Σκύβει γρυλίζοντας, το παίρνει και το ακουμπάει στο τραπέζι) ΜΟΡΓΚΑΝ: Και τώρα: οι γιοι σας; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Οι γιοι μου; Ο Φρανκ κι ο Τόνυ έχουνε φύγει. Κακά παιδιά, κι οι δυο τους. Ο Τόνυ στο Σικάγο, ο Φρανκ δεν ξέρω πού. Δεν ξέρω τίποτα για κανέναν, πού είναι, τι χάνουν, αν παντρεύτηκαν, αν δουλεύουνε, τίποτα δεν ξέρω! ΜΟΡΓΚΑΝ: Δηλαδή, δεν μαθαίνετε νέα τους. Και τ' άλλα παιδιά σας; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Ο Λούτσιο κι ο Σίλβα, τα μικρότερα. Πάνε ακόμα σχολείο. ΜΟΡΓΚΑΝ: Στο γυμνάσιο; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Πάνε ακόμα σχολείο. ΜΟΡΓΚΑΝ: Μάλιστα. Κι έχετε μια κόρη. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Ενα κορίτσι.
ΜΟΡΓΚΑΝ: Επίσης άνεργη; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Όχι, δεν δουλεύει. ΜΟΡΓΚΑΝ: Όνομα και ηλικία, παρακαλώ. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Όνομα, Τίνα. Πόσο είναι; Γεννήθηκε μετά το τελευταίο αγόρι, μόλις τέλειωσα με τ' αγόρια ήρθε το κορίτσι. ΜΟΡΓΚΑΝ: Να πούμε δεκαπέντε χρόνων; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Δεκαπέντε. ΜΟΡΓΚΑΝ: Μάλιστα. Θα ήθελα να μιλήσω στην κόρη σας, κυρία Ποτσόττι. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: (Σκουπίζει με ξαφνική ένταση) Να της μιλήσετε; ΜΟΡΓΚΑΝ: Ναι. Πού είναι; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: (Δείχνει μια κλειστή πόρτα) Εκεί μέσα. ΜΟΡΓΚΑΝ: (Σηκώνεται) Μπορώ να τη δω τώρα; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Όχι. Μην πάτε μέσα. Δεν θέλει. ΜΟΡΓΚΑΝ: Γιατί; Είναι άρρωστη; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Δεν ξέρω τι είναι. Δεν θέλει κανέναν στο δωμάτιο και δεν θέλει φως στο δωμάτιο. Θέλει να είναι πάντα στο σκοτάδι. ΜΟΡΓΚΑΝ: Στο σκοτάδι; Πάντα; Αλήθεια; Δηλαδή; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: (Με αμήχανες κινήσεις) Στο σκοτάδι. ΜΟΡΓΚΑΝ: Θα σας παρακαλέσω να είσαστε πιο συνεργάσιμη στις απαντήσεις σας. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Τι; ΜΟΡΓΚΑΝ: (Εκνευρίσμένη) Έχει κάποια πάθηση το κορίτσι; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Πάθηση; Όχι - δεν ξέρω. ΜΟΡΓΚΑΝ: Κι όμως, μένει κλεισμένη σ' ένα σκοτεινό δωμάτιο και δεν θέλει να δει κανέναν; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Μάλιστα. ΜΟΡΓΚΑΝ: Αυτό δεν είναι καθόλου φυσιολογικό για ένα κορίτσι στην ηλικία της. Το καταλαβαίνετε αυτό; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: (Κουνάει αργά το κεφάλι) Όχι. ΜΟΡΓΚΑΝ: (Της έρχεται ιδέα) Πόσον καιρό το κάνει αυτό; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Πόσον καιρό; Πόσον καιρό; ΜΟΡΓΚΑΝ: Ναι ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Ένας Θεός ξέρει. (Αγγίζει το μάγουλό της σαν να έφαγε χαστούκι. Μετά συνεχίζει αργά το σκούπισμα) ΜΟΡΓΚΑΝ: (Καθαρά, τονίζοντας κάθε συλλαβή) Πόσον καιρό είναι μέσα σ' αυτό το δωμάτιο; Μέρες, βδομάδες, μήνες - τι; Κυρία Ποτσόττι, υπάρχει χρόνος σε κάθε τι στη ζωή μας. Και ο χρόνος μετριέται με ρολόι, ημερολόγια, με... Χρόνος! Καταλαβαίνετε τι σημαίνει χρόνος; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Χρόνος; ΜΟΡΓΚΑΝ: Ναι. Θέλω να μου ορίσετε το χρόνο που η κόρη σας είναι σ' αυτή την κατάσταση; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: (Ήσυχα, μετά από παύση) Έξι μήνες. ΜΟΡΓΚΑΝ Και πώς άρχισε; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Ανήμερα την Πρωτοχρονιά. Δεν βγήκε. Εκείνο το βράδυ. Πρώτη φορά το 'κανε. Κι εγώ πήγα στο σπίτι του, και βρήκα τη μάνα του, και τη ρώτησα. Και μου είπε ότι έλειπε, αλλά δεν ήθελε να τον ξαναενοχλήσουμε ούτε από το τηλέφωνο. Είπε ότι σε μερικές μέρες θα παντρευότανε μια Γερμανίδα, και δεν ήθελε να τον ξαναενοχλήσουμε. ΜΟΡΓΚΑΝ: Ποιος; Ποιος δεν ήθελε; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Το αγόρι που τα είχανε. Μαξ τον λέγανε. ΜΟΡΓΚΑΝ: Και λέτε πως η απογοήτευση απ' αυτό το αγόρι της προκάλεσε την κατάθλιψη; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Τι; ΜΟΡΓΚΑΝ: Τότε κλείστηκε στο σκοτεινό δωμάτιο; Λέτε ότι απ' αυτό άρχισε; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Μπορεί. Δεν ξέρω. Τον πήρε τηλέφωνο από κάτω, από το μπακάλικο, και μετά ανέβηκε, και ήρθε στην κουζίνα, και ζέστανε νερό. Είπε ότι την πόναγε το στομάχι της - φοβεροί πόνοι, είπε. ΜΟΡΓΚΑΝ: Κι έλεγε αλήθεια;
ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Δεν ξέρω. Μπορεί. Τέλος πάντων, ξάπλωσε γιατί πόναγε, κι από τότε δεν ξανασηκώθηκε. (Η σκούπα της κάνει φοβισμένες διαδρομές γύρω από την καρέκλα της δεσποινίδας Μόργκαν. Η κοινωνική λειτουργός τραβάει τα πόδια της σαν γάτα που αποφεύγει τα χυμένα νερά) ΜΟΡΓΚΑΝ: Δηλαδή, από κείνη την ημέρα κλείστηκε στο δωμάτιό της; ΜΟΡΓΚΑΝ: Απ' την Πρωτοχρονιά, είπατε; Έξι μήνες! ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Έξι μήνες. ΜΟΡΓΚΑΝ: Και δεν βγήκε ποτέ; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Για να πάει στην τουαλέτα - τότε μόνο βγαίνει. Όλο τον άλλο καιρό μένει εκεί μέσα. ΜΟΡΓΚΑΝ: Και τι κάνει; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Δεν ξέρω. Κάθεται εκεί, στο σκοτάδι. Μερικές φορές κάνει φασαρία. ΜΟΡΓΚΑΝ: Φασαρία; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Κλαίει και λέει βρωμόλογα και κοπανάει τα χέρια της στον τοίχο. Και οι αποπάνω παραπονιούνται. Αλλά συνήθως είναι ήσυχη. Μένει εκεί, στο κρεβάτι. ΜΟΡΓΚΑΝ: Και τι τρώει; Δεν τρώει κανονικά; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Τρώει ό,τι της φέρνει αυτός. ΜΟΡΓΚΑΝ: Αυτός; Ποιος αυτός, κυρία Ποτσόττι; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Ο Μαξ. ΜΟΡΓΚΑΝ: Ο Μαξ; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Το αγόρι που τα είχανε. ΜΟΡΓΚΑΝ: Κυρία Ποτσόττι, Θέλετε να πείτε ότι επιτρέπετε ακόμα στο αγόρι να βλέπει την κόρη σας; ΜΟΡΓΚΑΝ: Μα, είπατε ότι παντρεύτηκε. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Τη Γερμανίδα. Το σόι του δεν μας ήθελε εμάς, τους Καθολικούς. ΜΟΡΓΚΑΝ: Κι έρχεται ακόμα εδώ; Παντρεμένος; Και βλέπει την κόρη σας; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Δεν αφήνει κανέναν άλλο να μπει. Μόνο τον Μαξ. ΜΟΡΓΚΑΝ: Αφήνει; Στο δωμάτιο; Που είναι κλεισμένη; ΜΟΡΓΚΑΝ: Ξέρει ότι είναι παντρεμένος; Φυσικά το ξέρει! ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Πού να ξέρω τι ξέρει. Δεν ξέρω. Δεν μπορώ να σας πω κάτι που δεν ξέρω. ΜΟΡΓΚΑΝ: Μπαίνει στο δωμάτιο του κοριτσιού. Και τι λένε; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Λένε; Τίποτα. ΜΟΡΓΚΑΝ: Δεν λένε τίποτα; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Όχι. ΜΟΡΓΚΑΝ: Θέλετε να πείτε, δεν μιλάνε; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Συγνώμη, να στρώσω το τραπέζι. (Βγάζει το τραπεζομάντιλο από το τραπέζι) ΜΟΡΓΚΑΝ: Και τότε τι κάνουν εκεί μέσα, κυρία Ποτσόττι; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Δεν ξέρω. Είναι σκοτεινά Δεν μπορώ να πω. Αυτός μπαίνει, κάθονται λίγη ώρα, και βγαίνει. ΜΟΡΓΚΑΝ: Μια στιγμή, να καταλάβω. Ο νεαρός παντρεμένος, η κόρη σας σ' αυτή την κατάσταση, του επιτρέπετε να έρχεται και να κλείνεται μαζί της στο σκοτάδι, και δεν ξέρετε τι κάνουνε; Της αρέσει που έρχεται να τη δει. Και μετά δεν κάνει τόση φασαρία. Καταλαβαίνετε. Όταν αργεί να έρθει να τη δει, λίγες μέρες να περάσουνε χωρίς να έρθει, γίνεται έξαλλη. Φωνές, ουρλιαχτά και - δεν έχετε ξανακούσει τέτοια βρομόλογα! Οι αποπάνω όλο παράπονα τότε! Αλλά, όταν έρχεται, όλα φτιάχνουνε. Και τρώει ό,τι της φέρνει αυτός. Είναι κι αυτό μια βοήθεια. Δεν τα φέρνουμε εύκολα βόλτα σ' αυτό το σπίτι. Αλλά ο Μαξ όλο και φέρνει κάτι - μια φρατζόλα ψωμί, τυρί, πίκλες, μπορεί και λίγο καφέ. Είναι κι αυτό μια βοήθεια. (Ο Λούτσιο εμφανίζεται στο παράθυρο της εξόδου κινδύνου) ΛΟΥΤΣΙΟ: Μάμα!
ΛΟΥΤΣΙΟ: Δώσ' μου δυο δεκάρες. Έβαλα στοίχημα με τον Τζηπ ότι δεν μπορούσε να με νικήσει, αλλά με νίκησε, και λέει ότι θα με δείρει χειρότερα, αν δεν του δώσω τα λεφτά που βάλαμε στοίχημα. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Σκάσε! (Κάνει στον Λούτσιο με το δάχτυλό της μια άσεμνη κίνηση πίσω από την πλάτη της δεσποινίδας Μόργκαν. Οξύτονες φωνές από κάτω) ΜΟΡΓΚΑΝ: Υποθέτω, κυρία μου, πως ξέρετε ότι μπορεί να θεωρηθείτε υπεύθυνη γι' αυτό. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Ποιο; ΜΟΡΓΚΑΝ: Πόσον καιρό γίνεται; Εννοώ, μ' αυτό το νέο και την κόρη σας...; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Με τον Μαξ; 'Ενας Θεός ξέρει. ΜΟΡΓΚΑΝ: Έχω την υποψία ότι αποφεύγετε συστηματικά ν' απαντάτε στις ερωτήσεις μου, κι αυτό δεν διευκολύνει καθόλου την κατάσταση. H συνεργασία σας θ' απλοποιούσε πολύ τα πράγματα. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Μα, μου λέτε ασυναρτησίες. Προσπαθώ να καταλάβω, αλλά δεν καταλαβαίνω. ΜΟΡΓΚΑΝ: Νομίζω ότι δεν προσπαθείτε όσο πρέπει. Εάν πάψετε να τριγυρνάτε μ' αυτή τη σκούπα - εάν προσέξετε αυτά που σας ρωτάω - εάν προσπαθήσετε να μου δώσετε λογικές απαντήσεις - τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Και ερωτώ: πόσον καιρό είχανε σχέση αυτός ο Γερμανός κι η κόρη σας; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: (Ξεσπάει) Όλο ερωτήσεις είσαστε! Συνέχεια ερωτήσεις! Μυαλό είναι -πού να προλάβω να σκεφτώ τι είναι σωστό και τι είναι λάθος! ΜΟΡΓΚΑΝ: Η Τίνα. Και ο Μαξ. Πόσον καιρό είχανε σχέση; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Από το σχολείο. Από τότε που πηγαίνανε σχολείο. ΜΟΡΓΚΑΝ: Κι όταν η κόρη σας αρρώστησε και κλείστηκε στα σκοτάδια, πότε ο νεαρός άρχισε να έρχεται στο δωμάτιο; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Πριν πέντε-έξι μήνες. ΜΟΡΓΚΑΝ: Και ούτε σεις ούτε ο σύζυγός σας κάνατε κάτι να μην έρχεται; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Ο άντρας μου έχει βλάβη στον εγκέφαλο. Κι εγώ έχω δουλειές να κάνω. Τα φέρνουμε βόλτα όσο καλύτερα μπορούμε. Ό,τι γίνεται, είναι θέλημα Θεού. Τι είναι σωστό και τι είναι λάθος, δεν ξέρω. Εγώ αυτά ξέρω, αυτά λέω. ΜΟΡΓΚΑΝ: (Παύση) Μάλιστα. Κυρία Ποτσόττι, φοβάμαι πως η κόρη σας πρέπει να μεταφερθεί αλλού. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Πού αλλού; Δεν θέλει. ΜΟΡΓΚΑΝ: Φοβάμαι ότι δεν θα λάβουμε υπόψη την επιθυμία της. Ούτε τη δική σας. Έχετε αποδειχθεί παντελώς ανίκανη να φροντίζετε το κορίτσι. Θα έλεγα, μάλιστα, πως την έχετε υποκινήσει στο παράπτωμά της. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Δεν θα 'ρθει. Δεν την ξέρετε την Τίνα. Παλεύει, κλοτσάει - τι να σας λέω τώρα ΜΟΡΓΚΑΝ: Αν δεν έρθει με το καλό, θα 'ρθει με το ζόρι. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Μακάρι να 'ρθει. Δεν είναι καλό και για τ' αγόρια, έτσι που κάθεται εκεί μέσα ξεβράκωτη. ΜΟΡΓΚΑΝ: Ορίστε; Κάθεται γυμνή; Τίποτα δεν φοράει. Και τ' αγόρια κοιτάνε απ' την πόρτα, και γελάνε, και λένε πρόστυχα λόγια. ΜΟΡΓΚΑΝ: (Αηδιασμένη) Πρέπει οπωσδήποτε να μεταφερθεί αλλού και να μείνει υπό παρακολούθηση για καιρό. ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Να την πάρετε γρήγορα. Γιατί αρχίζει και φαίνεται. ΜΟΡΓΚΑΝ: Φαίνεται; Τι φαίνεται, κυρία Ποτσόττι; ΠΟΤΣΟΤΤΙ: Η... (Περνάει καμπυλωτά την παλάμη πάνω από την κοιλιά της για να δείξει την εγκυμοσύνη) ΜΟΡΓΚΑΝ: Ω! Θέλετε να πείτε -! (Η δεσποινίς Μόργκαν σηκώνει το χέρι στα χείλη της. Η Κυρία Ποτσόττι κουνάει καταφατικά το κεφάλι και αρχίζει πάλι το σκούπισμα)
ΤΕΛΟΣ