Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ Πράξ. ιε, 1-32
Με το τέλος της Α περιοδείας του αποστ. Παύλου υπάρχουν δύο ομάδες χριστιανών: ΟΙ ΙΟΥΔΑΙΟ-ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ Είναι Iουδαίοι Ακολουθούν τα ιουδαϊκά ήθη και έθιμα (περιτομή, αργία Σαββάτου, ιουδαϊκές νηστείες και γιορτές, αγνισμούς και καθαρισμούς, θυσίες ζώων κ.ά.). ΟΙ ΕΞ ΕΘΝΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ Είναι άλλης εθνικότητας Ήταν πρώην ειδωλολάτρες Είχαν τα δικά τους ήθη και έθιμα (και όχι τα ιουδαϊκά).
Το πρόβλημα: Η σχέση της Εκκλησίας με τον Ιουδαϊσμό Κάποιοι ιουδαιοχριστιανοί (πολύ συντηρητικοί Ιουδαίοι απ τα Ιεροσόλυμα) απέφευγαν επιδεικτικά την επαφή με χριστιανούς πρώην ειδωλολάτρες. Τους θεωρούσαν «ακάθαρτους» και έλεγαν ότι αυτοί (οι εξ εθνών χριστιανοί), χωρίς την περιτομή, είναι κατώτεροι από τους Ιουδαίους χριστιανούς, που είναι περιτμημένοι. Έχουν δευτερεύουσα θέση απ αυτούς. Ισχυρίζονταν, πως οι εθνικοί πρέπει πρώτα να υποταχθούν στο Νόμο του Μωυσή, και μετά θα μπορούν να σωθούν με την αποδοχή του Ιησού.
Η εντολή του Κυρίου: ο ευαγγελισμός όλων των εθνών. Πηγαίνετε να κάνετε μαθητές μου όλα τα έθνη, βαφτίζοντάς τους στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος και διδάξτε τους να τηρούν όλες τις εντολές που σας έδωσα Ματθ. 28, 19-20.
Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ: Η σχέση της Εκκλησίας με τον Ιουδαϊσμό. Οι ιουδαιοχριστιανοί βλέπουν την Εκκλησία σαν μια παραφυάδακορύφωση του Ιουδαϊσμού και όχι σαν κάτι ριζικά καινούριο. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ αν επικρατούσαν αυτές οι αντιλήψεις: Νόθευση του χριστιανισμού Χάσιμο της καθολικότητάς του και του πανανθρώπινου χαρακτήρα του Υποβιβασμός του σε μια (κλειστή) φυλετική θρησκεία.
Οι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας αντιδρούν: Υποστηρίζουν ότι οι εθνικοί λάμβαναν τη σωτηρία και τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος, μόνο δια της πίστεως στον Ιησού Χριστό, παραμένοντας εθνικοί. Παύλος, Βαρνάβας και μέλη της Εκκλησίας Αντιοχείας αποφασίζουν να μεταβούν στα Ιεροσόλυμα για να λύσουν το πρόβλημα και με τους άλλους μαθητές.
Σύνοδος: συλλογική λήψη αποφάσεων Με τον όρο σύνοδος στην εκκλησιαστική γλώσσα χαρακτηρίζεται μια τακτική ή έκτακτη συνέλευση εκκλησιαστικών αξιωματούχων και θεολόγων εμπειρογνωμόνων για την εξέταση δογματικών και άλλων εκκλησιαστικών ζητημάτων. Στη Σύνοδο, το ανθρώπινο στοιχείο της Εκκλησίας αποφασίζει με τον φωτισμό του ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ. «Όπου είναι συναγμένοι δύο ή τρεις στο όνομά μου, εκεί είμαι κι Εγώ ανάμεσά τους», (Ματθ. ιη, 20).
Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ τέλη 48 αρχές 49 μ.χ. ΠΟΙΟΙ ΜΕΤΕΧΟΥΝ Οι απόστολοι οι πρεσβύτεροι (αντιπρόσωποι των πιστών) δηλ. όλη η Εκκλησία (Πράξ. 15, 22-23)
Πρώτος πήρε το λόγο ο Πέτρος Τι υποστήριξε; Ο Θεός δίνει το Άγιο Πνεύμα στους εθνικούς και δεν θέλει κάτι άλλο απ αυτούς εκτός από την πίστη τους. Ο άνθρωπος δεν σώζεται με τις τυπικές διατάξεις του Μωσαϊκού Νόμου, αλλά με την πίστη και τη Χάρη του Θεού.
Έπειτα ο Παύλος και ο Βαρνάβας Τι υποστήριξαν; Τα ίδια, διηγούμενοι τα θαύματα που είδαν στην περιοδεία τους.
Ο Ιάκωβος (ο αδελφόθεος) ως Πρόεδρος της Συνόδου διατύπωσε την τελική απόφαση Όπως είπε ο προφήτης Ιωήλ κάποτε όλα τα έθνη θα λατρεύσουν τον Κύριο. Οι εθνικοί Χριστιανοί να μην υποχρεωθούν να τηρούν το Μωσαϊκό Νόμο. Να σταλεί στην Αντιόχεια μια επιστολή με την Απόφαση της Συνόδου.
Η ΑΠΟΦΑΣΗ Οι χριστιανοί 1. δεν οφείλουν να τηρούν τα ιουδαϊκά έθιμα και ομοίως 2. οφείλουν να απέχουν από την ειδωλολατρία και τα έθιμά της. «Οι απόστολοι, οι πρεσβύτεροι και οι αδερφοί, χαιρετούν τους αδερφούς που προέρχονται από τους εθνικούς στην Αντιόχεια, στη Συρία και στην Κιλικία. Επειδή ακούσαμε ότι μερικοί από μας ήρθαν και σας τάραξαν με τα λόγια τους και κλόνισαν τις ψυχές σας, χωρίς να τους έχουμε δώσει εντολή εμείς, αποφασίσαμε ομόφωνα να εκλέξουμε μερικούς άντρες και να τους στείλουμε σ' εσάς, μαζί με τους αγαπητούς μας Βαρνάβα και Παύλο, που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στο έργο του Κυρίου μας, του Ιησού Χριστού. Στείλαμε, λοιπόν, τον Ιούδα και το Σίλα, οι οποίοι θα σας πουν και προφορικά τα ίδια πράγματα. Δηλαδή: αποφασίστηκε ως σωστό από το Άγιο Πνεύμα και από μας να μη σας επιβάλουμε κανένα πρόσθετο βάρος, εκτός από αυτά τα αναγκαία: να απέχετε από τα ειδωλόθυτα, το αίμα, το κρέας από πνιγμένα ζώα και την πορνεία. Αν φυλάγεστε από αυτά, θα κάνετε το σωστό. Υγιαίνετε». Πράξ. 15, 23-29. Αυτά τα τέσσερα πράγματα, είναι τα μόνα βάρη, στα οποία υποχρεούνται οι εθνικοί να τηρούν το Νόμο!
Η απόφαση της Συνόδου μεταφέρεται στην Αντιόχεια Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟΔΕΚΤΗ ΜΕ ΧΑΡΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ Οι δυο ομάδες Χριστιανών (Εθνικοί και Ιουδαίοι) μπορούσαν να παραμένουν διαφορετικοί μεν, αλλά ενωμένοι.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ Ο τρόπος με τον οποίο λειτούργησε η Αποστολική Σύνοδος: α. Συμμετείχαν όλα τα μέλη της Εκκλησίας. β. Αποφάσισαν όλοι μαζί. γ. Δημοκρατικός τρόπος λειτουργίας των Συνόδων. δ. Δεν έμειναν προσκολλημένοι σε Ιουδαϊκές αντιλήψεις. ε. Σημαντικό: «Αποφασίσαμε όλοι εμείς οδηγούμενοι από το Άγιο Πνεύμα».
Σύμφωνα με την Απόφαση της Συνόδου : α. Η Εκκλησία άφησε κατά μέρος τους Ιουδαϊκούς θεσμούς. β. Άνοιξε ο δρόμος για να γίνει ο Χριστιανισμός πανανθρώπινη πίστη. γ. Η Εκκλησία στηρίζεται στην ελευθερία. δ. Όχι στη δουλική προσήλωση σε διατάξεις. Ιερά Μονή Πάτμου 15ος αι.
Η αποστολική Σύνοδος ως πρότυπο των κατοπινών συνόδων Ο θεσμός των Συνόδων (συνοδικό σύστημα) έγινε ο εγγυητής της διδασκαλίας και των αποφάσεων της Εκκλησίας. Σε κάθε μεγάλο πρόβλημα από εδώ και στο εξής η λύση θα δίνεται με τις Συνόδους Όπως και σήμερα η εκκλησία ετοιμάζει μια Πανορθόδοξη Σύνοδο για την αντιμετώπιση σύγχρονων προβλημάτων.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ 2η ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Προσπαθήστε να αποκρυπτογραφήσετε τα χαρακτηριστικά της Συνόδου και να διατυπώσετε το μήνυμά της για τη σημερινή Εκκλησία. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ: Δημοκρατικός τρόπος λειτουργίας της Συνόδου Αποδέσμευση της Εκκλησίας από τον Ιουδαϊκό τρόπο σκέψης Η Εκκλησία δεν είναι μια Ιουδαϊκή Θρησκεία Συνεργασία των Πιστών και του Αγίου Πνεύματος στη λήψη αποφάσεων.
ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ «ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ» ΣΗΜΕΡΑ Μπορούν να ρυθμιστούν άριστα οι σχέσεις των ανθρώπων σε μια «πολυπολιτισμική κοινωνία»; Ποια είναι η θέση ενός Χριστιανού στη σημερινή κοινωνία μας που δεν αποτελείται μόνο από Χριστιανούς ή μόνο από Έλληνες ή μόνο από ανθρώπους της Εκκλησίας; Το «Άνοιγμα της Εκκλησίας προς τους Εθνικούς» διδάσκει και εμάς σήμερα: 1. Το Άγιο Πνεύμα δεν επιβάλλει ποτέ και πουθενά την ομοιομορφία. 2. Το Άγιο Πνεύμα χαίρεται όταν τα μέλη της Εκκλησίας είναι ενωμένα. 3. Το Άγιο Πνεύμα ενώνει όλους τους ανθρώπους σε μια «συμφωνία» (όπως στη μουσική για τη «συμφωνική ορχήστρα» χρειάζονται πολλά είδη μουσικών οργάνων και πολλές «φωνές» έτσι και στην Εκκλησία υπάρχει «κοινωνία πολλών»).
Ο μαύρος Χριστός Οι ορθόδοξοι της Αφρικής εκδηλώνουν την πίστη και τα συναισθήματά τους στη χριστιανική λατρεία. Δε διστάζουν μάλιστα να ζωγραφίζουν το Χριστό μαύρο. Το ίδιο ζωγραφίζουν και την Παναγία, τη μεγάλη μητέρα όλων μας, όπως την αποκαλούν. Γυρεύω έναν ντόπιο ζωγράφο, για να μου φτιάσει ένα μαύρο Χριστό. Να μου ζωγραφίσει τον Κύριό μου και Πατέρα μου μ έναν όμορφο χιτώνα σαν κι αυτόν που φοράει ο δικός μου γονιός. Άκουσέ με, Χριστέ μου και Πατέρα μου: οι λευκοί σε παράστησαν σαν έναν ωραίο άντρα από τη δική τους φυλή, οι κόκκινοι Ινδιάνοι σε ζωγράφισαν ίδιο μαζί τους, οι κίτρινοι σου δάνεισαν το χρώμα τους. Θα αρνηθείς τώρα να πάρεις και το δικό μου χρώμα, το μαύρο; Χριστέ μου, αδερφέ μου και πατέρα μου, πατέρα δικέ μου, πατέρα της γης μου, πατέρα της μαύρης γης, έρχομαι απόψε το βράδυ να σου πω το τραγούδι αυτό: Χριστέ μου της μαύρης γης είσαι μαύρος, είσαι ωραίος. (Aφρικανική ποίηση από το περιοδικό «Πάντα τα Έθνη», τεύχος 3, 1982)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ 4η ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Εδώ και πολύ καιρό γίνονται προσπάθειες να ετοιμαστεί μια Πανορθόδοξη Σύνοδος που θα αντιμετωπίσει προβλήματα της σύγχρονης Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ποια, κατά τη γνώμη σας, θέματα θα έπρεπε να την απασχολήσουν; 1. Ο ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας στις σύγχρονες προκλήσεις της «πολυπολιτισμικής κοινωνίας» 2. Ο «Πνευματικός Χαρακτήρας» της εκκλησίας Να μην καταντήσει «κοσμικό ίδρυμα» 3. Ο ρόλος της Εκκλησίας ως «οικουμενικής κοινωνίας» ενάντια στον κίνδυνο «Παγκοσμιοποίησης» 4. Ο ρόλος του «Καλού Κληρικού» στη σύγχρονη κοινωνία 5. Ας προτείνουμε και άλλα θέματα που μπορούν να απασχολήσουν μια «Πανορθόδοξη Σύνοδο».