ΔΙΑΡΚΗΣ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΕΕ/ΤΚΜ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ Σχέδια Διαχείρισης Πλημμυρών Η Διεθνής Εμπειρία Ημερίδα: «Αντιπλημμυρικός Σχεδιασμός και Προστασία της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης» Θεσσαλονίκη 16/01/2012 Παρουσίαση: Δρ. Καραγιαννίδης Λευτέρης, Sigma Consultants Ε.Π.Ε. Κοκολάκης Κων/νος, Δ/ντήςΠολιτικήςΠροστασίαςΑποκεν. Δκσης Μακεδονίας -Θράκης
Διαχείριση Επικινδυνότητας Πλημμυρών Συστηματική, Αναλυτική Διαδικασία Ποιοτικού και Ποσοτικού Προσδιορισμού, Αξιολόγησης Κινδύνων, που απειλούν ανθρώπους, περιουσίες, περιβάλλον, πολιτιστική κληρονομιά. Σκοπός Τρόπος Ο προσδιορισμός εκείνων των οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμων μέτρων, ενεργειών, που θα μειώσουν την πιθανότητα του κινδύνου και τις συνέπειες ενός μη επιθυμητού γεγονότος (πλημμύρας) Ηανάπτυξη, εφαρμογή ενός Διαχειριστικού Συστήματος - Οργάνωση, Υλοποίηση των απαιτούμενων ενεργειών μέσω Συστημικών Διαδικασιών. 1/11
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΠΕΔΟ Φυσική Καταστροφή που: Επηρεάζει περίπου 520 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, Κοστίζει περίπου 25.000 ανθρώπινες ζωές σε όλο τον κόσμο Προκαλεί οικονομικές απώλειες μεταξύ 50 και 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Θεωρείται πλέον η σημαντικότερη Φυσική Καταστροφή και συνεπώς η διαχείριση των κινδύνων και των επιπτώσεων της με τρόπο αποτελεσματικό αποτελεί πρωταρχικής σημασίας προτεραιότητα για τις αρχές πολιτικής προστασίας και διαχείρισης υδάτων σε παγκόσμιο επίπεδο. 2 δισεκατομμύρια κάτοικοι θα ζουν μέχρι το 2050 υπό τη μόνιμη απειλή Πλημμυρών 2/11
Διαφορετικές Χώρες Διαφορετικές Πλημμύρες / Αντιμετώπιση Τα πλημμυρικά φαινόμενα διαφέρουν από πλευράς: Συχνότητας Επιπτώσεων Πολιτικής για τη Διαχείριση των Πλημμυρών Κάθε χώρα προσπαθεί να βρει την καλύτερη προσέγγιση για τη διαχείριση των δικών της ιδιαίτερων κινδύνων πλημμύρας, λαμβάνοντας υπόψη τους πόρους, που διαθέτει, τη διάρθρωση των υπηρεσιών της, την πολιτική κουλτούρα, που θέλει να εφαρμόσει Νέα παράμετρος η κλιματική αλλαγή - διαφοροποίηση πλημμυρικών φαινομένων Σύγκριση με βάση την «Προσέγγιση της Αλυσίδας της Ασφάλειας» - Safety Chain Approach 3/11
Η Προσέγγιση της Αλυσίδας της Ασφάλειας Safety Chain Approach Περιλαμβάνει όλα τα στάδια κρίκους- της διαχείρισης της επικινδυνότητας: Πρόληψη της εμφάνισης ενός πλημμυρικού φαινομένου Ετοιμότητα των αρμόδιων υπηρεσιών για την αντιμετώπιση του φαινομένου με τις ελάχιστες δυνατές συνέπειες Προστασία των πολιτών, του περιβάλλοντος, του πολιτιστικού και οικονομικού κεφαλαίου Αντιμετώπιση του πλημμυρικού φαινομένου Αποκατάσταση των επιπτώσεων από την πλημμύρα. Διαφορετικές χώρες = Διαφορετικές πλημμύρες = Διαφορετική έμφαση στους κρίκους της αλυσίδας 4/11
Η ΟΛΛΑΝΔΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Δίνεται Μεγάλη Έμφαση σε Δράσεις Πρόληψης Σχέδια Διαχείρισης Πλημμυρών Η Διεθνής Εμπειρία Εμπειρία 1000 ετών οδήγησε σε θεσμοθέτηση πρότυπων ασφαλείας (τελευταία το 1960). Το 2008, προτάθηκε μία νέα προσέγγιση στη διαχείριση των πλημμυρών (DELTA Committtee II) λαμβάνοντας υπόψη την κλιματική αλλαγή, την οικονομική ανάπτυξη της χώρας (και τη μελλοντική). Τανέαπρότυπαασφαλείαςθαπρέπειναοδηγούνσεμέτραόχι μόνον οικονομικά βιώσιμα, αλλά λαμβάνοντας υπόψη και τις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές (individual risk). Με ορίζοντα το 2100 (αναθεωρήθηκε πρόσφατα για το 2050) η νέα πολιτική - στρατηγική προβλέπει: Μέτρα διαχείρισης για την αντιμετώπιση των πλημμυρών, την έλλειψη και την ασφάλεια του πόσιμου νερού Χωροταξικό σχεδιασμό (ανάπτυξη) και διαχείριση των υδάτων Διασφάλιση οικονομικών πόρων και θεσμική κατοχύρωση σε μακροχρόνια βάση. Σημαντικό ρόλο παίζουν οι αρμόδιες υπηρεσίες σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, καθώς και η συμμετοχή του κοινού. Η νέα φιλοσοφία εκφράστηκε με τη κυβερνητική έκθεση «Περισσότερος χώρος για το νερό» 5/11
Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η Γερμανική Προσέγγιση δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην Πρόληψη και κυρίως στο Χωροταξικό Σχεδιασμό, σε περιοχές που έχουν κίνδυνο πλημμύρας. Σημαντικό ρόλο παίζει και η Πολιτική Διαχείρισης των Υδάτων. Οι μεγάλες πλημμύρες στον Έλβα οδήγησαν σε μια νέα ομοσπονδιακή νομοθεσία της Γερμανίας που περιορίζει περαιτέρω δραστηριότητες σε περιοχές επιρρεπείς σε πλημμύρες. Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2007/60 με την έκδοση ενός Οδηγού Εφαρμογής Recommendations for the Establishmentof Flood Risk Management Plans LAWA Permanent Committee on Flood Protection and Hydrology (LAWA-AH) Έχουν αναπτυχθεί Χάρτες επικινδυνότητας και κινδύνων για την περιοχή του Έλβα. Επίσης, μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στη συμμετοχή των πολιτών στο να γνωρίσουν τους κινδύνους πλημμυρών, που μπορεί να αντιμετωπίσουν και να συμμετάσχουν ενεργά στην αντιμετώπισή πους με σκοπό να κατανοήσουν ότι και οι ίδιοι έχουν την ευθύνη για την ελαχιστοποίηση των πιθανών ζημιών από τις πλημμύρες. 6/11
Ο Κύκλος Ενεργειών για τη Διαχείριση Πλημμυρών στη Γερμανία 7/11
Ο Κύκλος Ενεργειών για τη Διαχείριση Πλημμυρών στη Γερμανία Χρήση Γης Συγκράτηση Φυσικών Υδάτων Αντιπλημμυρικά Έργα Προληπτική Δόμηση Πρόληψη Καταστροφών Πολιτική Προστασία Προληπτική Συμπεριφορά Πληροφόρηση Α Ν Α Λ Υ Σ Η Π Λ Η Μ Μ Υ Ρ Α Α Ν Α Λ Υ Σ Η Άμυνα Παροχή Βοήθειας στους πληγέντες Αποκατάσταση Ζημιών Ανοικοδόμηση 7/11
Η ΑΓΓΛΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ (ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ) Στο Ηνωμένο Βασίλειο o κρίκος της Πρόληψης ήταν ο ο πιο αδύναμος κρίκος της αλυσίδας της ασφάλειας (διαφορετική πολιτική από την Ολλανδία). H Υπηρεσία Περιβάλλοντος έχει ένα συνεχιζόμενο πρόγραμμα για την ανάπτυξη της κατανόησης των κινδύνων των Πλημμυρών σε ολόκληρη την Αγγλία και την Ουαλία. Η εργασία αυτή εξετάζει τους κινδύνους των Πλημμυρών από τη θάλασσα και τα επιφανειακά ύδατα, και περιλαμβάνει την ανάπτυξη των χαρτών επικινδυνότητας και κινδύνων πλημμύρας. Στόχος να ενημερωθούν οι φορείς που συμμετέχουν στην διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας (συμπεριλαμβανομένων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων) και του κοινού σχετικά με τους κινδύνους, αλλά και για την υποστήριξη λήψης αποφάσεων όσον αφορά τα έργα-επενδύσεις στη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας. Το βασικότερο ρόλο στο Σχεδιασμό και την Υλοποίηση των ενεργειών έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η πρόσφατη εμπειρία που έχει αποκτηθεί οδήγησε τις τοπικές αρχές στην ενίσχυση των μέτρων προετοιμασίας και αντιμετώπισης των πλημμυρικών φαινιμένων. Δίνεται επίσης έμφαση στη συμμετοχή των πολιτών. 8/11
Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ στις ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ (Η.Π.Α.) Στις ΗΠΑ, πολύ λιγότερο βάρος δίνεται στην πρόληψη και πολύ περισσότερο στους άλλους κρίκους της αλυσίδας της ασφάλειας (ετοιμότητα, αντιμετώπιση, αποκατάσταση). Στις ΗΠΑ οι φυσικές καταστροφές θεωρούνται, λόγω της μεγαλύτερης συχνότητας εμφάνισης τους ως«γεγονός της ζωής» (πολιτισμική διαφορά), ενώ παρατηρείται και απροθυμία για ισχυρό ρόλο της κεντρικής διοίκησης, καθώς ο πρωταρχικός στόχος παραμένει η αντιμετώπιση σε τοπικό/ ατομικό επίπεδο. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει ως στόχο την προώθηση της ευαισθητοποίησης απέναντι στους κινδύνους (π.χ. με τη χρήση χαρτών για τις πλημμύρες), και για την τόνωση της δημιουργίας τοπικών σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας (Damage Mitigation Act). Eγχειρίδια και επιλογές ασφάλισης προσφέρονται για την εκπόνηση των σχεδίων αυτών. 9/11
Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ στην ΙΑΠΩΝΙΑ Η προσέγγιση στην Ιαπωνία δίνει έμφαση στην πρόληψη (ανάλογα με εκείνη στην Ολλανδία). Τα φαινόμενα πλημμύρας από τη θάλασσα και τα ποτάμια είναι συχνά. Η Ιαπωνία είναι μια πυκνοκατοικημένη χώρα. Επιπλέον, μεγάλο μέρος της χώρας, είναι ορεινό, είναι ακατάλληλο για την αστική δόμηση. Οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν σε ένα μεγάλο αριθμό κινδυνεύουν από πλημμύρες σε περιοχές δέλτα. Αυτό απαιτεί πολιτικές που θα εκτρέψουν το νερό απειλεί (συχνά από τις ταχέως αυξανόμενες ποτάμια, καταιγίδες ή τσουνάμι) τόσο μακριά όσο το δυνατόν περισσότερο από πυκνοκατοικημένες περιοχές ή, αν αυτό δεν είναι δυνατό, τουλάχιστον να περιορίσει όσοτοδυνατόνπερισσότερο. 10/11
Επικοινωνία του Κινδύνου Συμμετοχή των Φορέων Οι κίνδυνοι πλημμύρας, που έχουν προσδιοριστεί θα πρέπει να κοινοποιούνται (π.χ. μέσω των Χαρτών Επικινδυνότητας και Κινδύνου) σε όλους τους εμπλεκόμενους και ενδιαφερόμενους φορείς. Είναι σημαντικό στις καθοριστικές αποφάσεις (π.χ. εφαρμοζόμενα μέτρα) να υπάρχει η κοινή συναίνεση για την αποδοχή και η κοινή δέσμευση για την εφαρμογή των μέτρων. Η επικοινωνία μπορεί να γίνεται μέσω: Έντυπων (ενημερωτικά φυλλάδια) ή/και Ηλεκτρονικών μέσων (ιστοσελίδες). Ενημερωτικών ημερίδων. Διαδικασιών διαβούλευσης. Συμμετοχής σε κοινές δραστηριότητες (π.χ. εκπαίδευση πολιτών). 11/11
Ευχαριστώ