Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης 07 Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης (ΚΑΧ) είναι μαζί με τον Ισολογισμό, οι σημαντικότερες χρηματοοικονομικές καταστάσεις που δημοσιεύουν οι επιχειρήσεις. Στην ΚΑΧ θα βρούμε όχι μόνο το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, κέρδος ή ζημιά μίας περιόδου, αλλά και τους παράγοντες που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα. 7.1 Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης ή εν συντομία ΚΑΧ, είναι η λογιστική κατάσταση η οποία εμφανίζει το αποτέλεσμα που πέτυχε η οικονομική μονάδα κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου, καθώς και τους προσδιοριστικούς παράγοντες αυτού του αποτελέσματος. Η χρονική αυτή περίοδος συνήθως συμπίπτει με τη λογιστική χρήση, η επιχείρηση όμως μπορεί εφόσον το χρειάζεται να βγάζει αποτελέσματα και για συχνότερες χρονικές περιόδους (μήνα, τρίμηνο, εξάμηνο). Το λογιστικό αποτέλεσμα, προκύπτει από τη διαφορά των εσόδων που πραγματοποίησε η επιχείρηση και των σχετικών εξόδων και μπορεί να είναι: Θετικό, οπότε καλείται κέρδος Αρνητικό, οπότε καλείται ζημία Ουδέτερο, όταν δεν υφίσταται κέρδος ούτε ζημία (Κοινωφελείς οικονομικές μονάδες) 7.2 Προσδιοριστικοί παράγοντες του αποτελέσματος Το αποτέλεσμα της χρήσης, θετικό, αρνητικό ή ουδέτερο εξαρτάται από μία σειρά προσδιοριστικών παραγόντων. Ανάλογα με το περιεχόμενο τους οι προσδιοριστικοί παράγοντες του αποτελέσματος είναι οι εξής: Έσοδα Έξοδα Έκτακτα κέρδη Έκτακτες ζημίες
7.2.1 Έσοδα Έσοδο είναι κάθε αύξηση της Καθαρής Θέσης μιας οικονομικής μονάδας η οποία προέρχεται από τις δραστηριότητες της (κύριες και παρεπόμενες). Η αύξηση της Καθαρής Θέσης επέρχεται: Είτε με ισόποση αύξηση στοιχείου του Ενεργητικού (+Ε) Είτε με ισόποση μείωση στοιχείου του Παθητικού (-Π) Είτε από συνδυασμό και των δύο ανωτέρω μεταβολών (+ Ε, Π) Επισήμανση: Οι αυξήσεις της Καθαρής Θέσεως από νέες εισφορές του φορέα δεν θεωρούνται έσοδα διότι δεν συνιστούν προσδιοριστικό παράγοντα του αποτελέσματος. Δραστηριότητες που δημιουργούν έσοδα Η πώληση εμπορευμάτων έσοδα από πωλήσεις εμπορευμάτων Η πώληση - παροχή υπηρεσιών έσοδα από υπηρεσίες Η εκμίσθωση στοιχείων ενεργητικού ενοίκια Η χορήγηση εντόκων δανείων πιστωτικοί τόκοι Η πώληση στοιχείων ενεργητικού (χρεόγραφα, πάγια κ.λπ. έκτακτα κέρδη. Το έσοδο μίας ξενοδοχειακής επιχείρησης είναι η πώληση των υπηρεσιών διαμονής, φαγητού, διασκέδασης, κ.α. Διακρίσεις των εσόδων Με βάση την πηγή ή το είδος του εσόδου και με τα κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα ένα ή περισσότερα έσοδα εντάσσονται σε κατηγορίες με κοινό τίτλο πχ: Έσοδα από κόμιστρα ή Κόμιστρα Έσοδα από τόκους ή Τόκοι πιστωτικοί Έσοδα από δίδακτρα ή Δίδακτρα Έσοδα από ενοίκια ή Ενοίκια Με κριτήριο την προέλευσή τους ή τη σύνδεσή τους με τις δραστηριότητες της επιχείρησης διακρίνονται σε:
Λειτουργικά έσοδα Προέρχονται από την ή τις κύριες δραστηριότητες της οικονομικής μονάδας Μη λειτουργικά έσοδα Προέρχονται από δραστηριότητες ή πράξεις οι οποίες δεν συνδέονται με το κύριο αντικείμενο δράσεως της οικονομικής μονάδας. Επισήμανση 1η: Η ανωτέρω διάκριση παρουσιάζει ορισμένες δυσχέρειες στην πράξη και θα πρέπει ο μελετητής να εξετάσει με προσοχή τη σύνδεση ή μη των εσόδων με τις κύριες δραστηριότητες της οικονομικής μονάδας επειδή υπάρχουν: Έσοδα που συνδέονται άμεσα με τις κύριες δραστηριότητες και Έσοδα που συνδέονται έμμεσα με τις κύριες δραστηριότητες Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται περί λειτουργικών εσόδων. Επισήμανση 2η: Οι αυξήσεις της Καθαρής Θέσης που προέρχονται από νέες εισφορές κεφαλαίου του φορέα δεν θεωρούνται έσοδα 7.2.2 Έξοδα Έξοδο είναι κάθε μείωση της Καθαρής Θέσης μιας οικονομικής μονάδας η οποία προέρχεται από τις δραστηριότητες της με σκοπό τη δημιουργία εσόδου. Μείωση της καθαρής θέσης Η μείωση της Καθαρής Θέσης δυνατό να επέρχεται: Είτε με ισόποση μείωση στοιχείου του Ενεργητικού (-Ε) Είτε με ισόποση αύξηση στοιχείου του Παθητικού (+Π) Είτε από συνδυασμό και των δύο μεταβολών (+ Ε, Π) Δραστηριότητες που δημιουργούν έξοδα Η πώληση εμπορευμάτων ή προϊόντων κόστος πωλήσεων Η χρήση των παγίων στοιχείων αποσβέσεις Η ανάλυση κυκλοφορούντων στοιχείων αναλώσεις αποτελεσμάτων Η απασχόληση του προσωπικού αμοιβές προσωπικού Η χρησιμοποίηση υπηρεσιών τρίτων αμοιβές τρίτων Η μίσθωση ξένων περιουσιακών στοιχείων ενοίκια Η λήψη εντόκων δανείων χρεωστικοί τόκοι Επισήμανση: Οι μειώσεις της Καθαρής Θέσης που οφείλονται σε αναλήψεις του φορέα δεν θεωρούνται έξοδα αφού δεν συνιστούν προσδιοριστικό παράγοντα του αποτελέσματος.
Διακρίσεις των εξόδων Με κριτήριο το σκοπό για τον οποίο πραγματοποιούνται, τα έξοδα, διακρίνονται σε δύο κατηγορίες ως εξής: Λειτουργικά (ή οργανικά) έξοδα Τα έξοδα που προέρχονται από την κύρια ή τις κύριες δραστηριότητες της οικονομικής μονάδας και συσχετίζονται με τα λειτουργικά έσοδα για τον προσδιορισμό του αποτελέσματος εκμεταλλεύσεως αυτής. Μη λειτουργικά (ή ανόργανα) έξοδα Τα έξοδα που προέρχονται από δευτερεύουσες δραστηριότητες της οικονομικής μονάδας και δεν συσχετίζονται με τα λειτουργικά έξοδα για τον προσδιορισμό του αποτελέσματος εκμεταλλεύσεως αυτής. πχ Πρόστιμα, συναλλαγματικές διαφορές 7.2.3 Έκτακτα Αποτελέσματα Έκτακτα Έσοδα Κάθε αύξηση της Καθαρής Θέσης η οποία δεν προέρχεται από τις δραστηριότητες της οικονομικής μονάδας, αλλά οφείλεται σε τυχαία ή περιστασιακά γεγονότα συνιστά έκτακτο κέρδος. Π.χ. Κέρδη από κλήρωση ομολογιών Κέρδη από λαχεία Κέρδη από εκποίηση παγίων στοιχείων κλ.π. Έκτακτες Ζημίες Κάθε μείωση της Καθαρής Θέσης η οποία δεν προέρχεται από τις δραστηριότητες της οικονομικής μονάδας, αλλά οφείλεται σε τυχαία ή συμπτωματικά γεγονότα, συνιστά έκτακτη ζημία. Π.χ. Ζημίες από κλοπές, υπεξαιρέσεις στοιχείων ενεργητικού. Ζημίες από καταστροφές στοιχείων ενεργητικού (πυρκαϊές, πλημμύρες). Ζημίες από εκποίηση πάγιων περιουσιακών στοιχείων κ.λπ. Στην περίπτωση των ξενοδοχειακών μονάδων, τα έσοδα από πωλήσεις έρχονται κυρίως από δύο πηγές, από τον ύπνο και από τις λοιπές εκμεταλλεύσεις (εστίαση, διασκέδαση, θαλασσοθεραπείες κ.α. Η ανάλυση των εσόδων και η συνάρτηση τους με τα έξοδα που απαιτούνται για την επίτευξη τους οδηγεί της λήψη των επιχειρηματικών αποφάσεων.
7.3 Προσδιορισμός του Αποτελέσματος - ΚΑΧ Το αποτέλεσμα που πραγματοποίησε η οικονομική μονάδα κατά τη διάρκεια μιας λογιστικής περιόδου, προσδιορίζεται δια του συσχετισμού* των θετικών με τους αρνητικούς παράγοντες προσδιορισμού αποτελέσματος: ΕΣΟΔΑ ΕΞΟΔΑ = ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΘΕΤΙΚΟ = ΚΕΡΔΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΡΝΗΤΙΚΟ = ΖΗΜΙΑ Ο συσχετισμός των παραγόντων του αποτελέσματος μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: 1 ος τρόπος: Ενιαίος συσχετισμός του συνόλου των θετικών και του συνόλου των αρνητικών παραγόντων (οριζόντια παράθεση του λογαριασμού «Αποτελέσματα Χρήσεως»). 2 ος τρόπος: Διαδοχικοί συσχετισμοί μεταξύ επιμέρους θετικών και αρνητικών παραγόντων και προσδιορισμός ενδιάμεσων μεγεθών (κάθετη παράθεση του λογαριασμού «Αποτελέσματα Χρήσεως»).