Φόροι στην κατανάλωση και την περιουσία
Φορολόγηση της δαπάνης Μπορεί να γίνει σε επίπεδο (κατανάλωσης) Προσώπων (προσωπικός φόρος δαπάνης) Προϊόντων (έµµεσοι φόροι) Στον προσωπικό φόρο δαπάνης φορολογική βάση είναι η αξία (ή η ποσότητα) των αγαθών που πουλήθηκαν σε ένα άτοµο για κατανάλωση Στο φόρο εισοδήµατος φορολογική βάση είναι η µεταβολή στη δυνητική κατανάλωση
Φόρος επί των λιανικών πωλήσεων Γενικός φόρος επί των λιανικών πωλήσεων: Ένας φόρος, ο οποίος επιβάλλεται µε τον ίδιο συντελεστή στις πωλήσεις όλων των προϊόντων Η µόνη χώρα στον ΟΟΣΑ που χρησιµοποιεί αυτόν τον φόρο είναι οι Η.Π.Α.
Φόρος Προστιθέµενης Αξίας (ΦΠΑ) Είναι ο πιο διαδεδοµένος γενικός φόρος επί της κατανάλωσης (επιβάλλεται σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ, εκτός από τις ΗΠΑ) Είναι ποσοστιαίος φόρος, ο οποίος επιβάλλεται στην προστιθέµενη αξία σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας Προστιθέµενη αξία: η διαφορά ανάµεσα στις πωλήσεις και στο κόστος των υλικών εισροών, που αγοράστηκαν
Τρόπος υπολογισµού του ΦΠΑ Πώς εφαρµόζεται ο ΦΠΑ Παραγωγός Αγορές Πωλήσεις Προστιθέµενη αξία ΦΠΑ 20% Αγρότης 0 400 400 80 Μυλωνάς 400 700 300 60 Φούρναρης 700 950 250 50 Μπακάλης 950 1,000 50 10 Σύνολο 2,050 3,050 1,000 200
Κοινωνικά άδικοι οι έµµεσοι φόροι Η Μέση Ροπή προς Κατανάλωση είναι µεγαλύτερη στα φτωχότερα νοικοκυριά το ποσοστό του εισοδήµατος που δαπανάται σε αγαθά, που επιβαρύνονται µε αναλογικό φόρο κατανάλωσης, είναι µεγαλύτερο από το αντίστοιχο των πλουσιότερων νοικοκυριών. Οι έµµεσοι φόροι είναι αναλογικοί, σε σχέση µε την καταναλωτική δαπάνη. Οι έµµεσοι φόροι είναι αντιστρόφως προοδευτικοί, σε σχέση µε το εισόδηµα. Αντιµετώπιση: ιαφοροποίηση των συντελεστών, ανά κατηγορία αγαθών, ανάλογα µε το βαθµό πολυτελείας. Ειδικοί φόροι κατανάλωσης, για είδη πολυτελείας (κοσµήµατα, γούνες, πολυτελή αυτοκίνητα κλπ.)
Ειδικοί φόροι κατανάλωσης Είναι οι φόροι που επιβάλλονται στην αγορά συγκεκριµένων µόνο αγαθών Ανά µονάδα φόρος (unit tax): ο φόρος, που επιβάλλεται σε σταθερή αξία, ανά µονάδα προϊόντος Π.χ. στην Ελλάδα ο ειδικός φόρος κατανάλωσης αµόλυβδης βενζίνης είναι 359 ευρώ, ανά 1.000 λίτρα βενζίνης Φόρος επί της αξίας (ad valorem tax): ο φόρος, που υπολογίζεται ως ποσοστό της αξίας ενός προϊόντος Π.χ. στην Ελλάδα ο ειδικός φόρος κατανάλωσης για ένα καινούργιο αυτοκίνητο αντιρρυπαντικής τεχνολογίας 1.800 κυβικών, είναι 30% επί της αξίας του
Η έµµεση φορολογία στην Ελλάδα Οι βασικοί φόροι ΦΠΑ µε συντελεστές 6,5%, 13% και 23% Ειδικοί φόροι κατανάλωσης Στα τσιγάρα ( 60% της λιανικής τιµής) Στα υγρά καύσιµα Στα ποτά Επιπλέον φόροι στα αυτοκίνητα Τέλος έκδοσης άδειας Τέλος ταξινόµησης Τέλη κυκλοφορίας ασµοί
Τα έσοδα από έµµεσους φόρους στην Ελλάδα Οι έµµεσοι φόροι στην Ελλάδα, 2008 Σε εκατ. ευρώ % του συνόλου ασµοί και ειδικές εισφορές εισαγωγών-εξαγωγών 304 1,0 Φόρος προστιθέµενης αξίας 18.835 60,4 Τέλος ταξινόµησης και λοιπά ειδικά τέλη και εισφορές αυτοκινήτων 926 3,0 Ειδικός φόρος κατανάλωσης υγρών καυσίµων 3.718 11,9 Ειδικός φόρος κατανάλωσης καπνού 2.553 8,2 Ειδικός φόρος κατανάλωσης µπύρας και οινοπν. ποτών 330 1,1 Τέλη κυκλοφορίας 1.025 3,3 Φόρος ασφαλίστρων 350 1,1 Λοιποί φόροι κατανάλωσης (ΦΚΕ, κλπ.) 3.139 10,1 ΣΥΝΟΛΟ 31.180 100,0
Φόροι περιουσίας Οι φόροι περιουσίας είναι φόροι που έχουν ως φορολογική βάση την περιουσία των φορολογουµένων Γιατί να υπάρχουν φόροι στην περιουσία; Η µεγάλη συγκέντρωση πλούτου πρέπει να φορολογείται Η µεγάλη περιουσία σηµατοδοτεί µεγάλη φοροδοτική ικανότητα Αποθαρρύνουν τη συγκέντρωση πλούτου
Φόροι ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα Φόροι στην κατοχή ακίνητης περιουσίας Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) καθιερώθηκε το 2014, επιβάλλεται στην «αντικειµενική» αξία του ακινήτου Τέλος ακίνητης περιουσίας επιβάλλεται µε πολύ χαµηλούς συντελεστές (0,25 και 0,35 ), αποτελεί πόρο των ήµων και Κοινοτήτων και εισπράττεται από τη ΕΗ
Φόροι ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα Φόροι στη µεταβίβαση ακίνητης περιουσίας Φόρος µεταβίβασης ακινήτων επιβάλλεται σε ακίνητα που µεταβιβάζονται µε αντάλλαγµα, επί της συνολικής αξίας του ακινήτου. Φόρος κληρονοµιών, δωρεών και γονικών παροχών Τέλος συναλλαγής ακινήτων - επιβάλλεται µε συντελεστή 1%, σε ακίνητα που µεταβιβάζονται µε αντάλλαγµα, επί της συνολικής αξίας του ακινήτου.
Γιατί οι φορολογούµενοι µισούν τόσο πολύ τους φόρους περιουσίας; Ο φόρος περιουσίας επιβάλλεται µε βάση κάποια εκτιµηθείσα αξία Ο φόρος περιουσίας είναι ιδιαίτερα ορατός Ο φόρος περιουσίας αποτελεί εύκολο στόχο