ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ( )

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 1 ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ (1025-1453) Στο τέταρτο κεφάλαιο θα μάθετε: I. Η ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ και ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕ ΤΗ ΔΥΣΗ: 1054: 11 ος αι. II. ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ και ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ 11 ος 13 ος αι. III. ΑΝΑΣΥΣΤΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ και ΥΠΟΤΑΓΗ ΣΤΟΥΣ ΟΘΩΜΑΝΟΥΣ 15 ος αι. I. Η ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ και ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕ ΤΗ ΔΥΣΗ, 1054. σελ. 53-58 Η περίοδος από το 1025-1081 χαρακτηρίζεται ως κρίσιμη για τη βυζαντινή αυτοκρατορία. Οι αυτοκράτορες που ανέβηκαν στο διάστημα αυτό στο θρόνο δε φάνηκαν αντάξιοι συνεχιστές του Βασιλείου Β' (976-1025). Συνολικά, τα χρόνια που μεσολαβούν ανάμεσα στον θάνατο του Βασιλείου Β και την άνοδο στον θρόνο της δυναστείας των Κομνηνών, αποτελούν μια κρίσιμη και μεταβατική περίοδο, μια φάση στασιμότητας και υποχώρησης της βυζαντινής δύναμης. Η ψευδαίσθηση ότι είχε εξασφαλιστεί αδιατάρακτη και διαρκής ειρήνη οδήγησε τη βυζαντινή κυβέρνηση στα εξής μέτρα: 1. Αποστρατιωτικοποίηση - Μισθοφόροι 2. Φόροι Αποτέλεσμα: Πολιτική αστάθεια - Κρίση 1. Παραμέληση του στόλου. 2. Σταδιακή διάλυση των θεμάτων και των θεματικών στρατών. 3. Σταμάτησαν να δίνουν δωρεάν γη στους Ακρίτες, δεν τους έδιναν απαλλαγή από τους φόρους και τους οδήγησαν να πουλήσουν τη γη τους στους δυνατούς. Ο θεσμός των ακριτών κατέρρευσε. 4. Αντικατάσταση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας με μισθοφορικό στρατό. 5. Χρησιμοποίηση πολλών ξένων σε ανώτερες θέσεις. 6. Εγκαταλείφθηκε η ευνοϊκή υπέρ των οικονομικά αδυνάτων νομοθεσία των Μακεδόνων 7. Ενισχύθηκαν οι δυνατοί 8. Δημιουργήθηκε ο θεσμός της πρόνοιας, με τον οποίο το κράτος παραχωρούσε σε ανώτερους λειτουργούς του, πολιτικούς και στρατιωτικούς, κρατικά εισοδήματα επαρχιών ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες που πρόσφεραν σ αυτές τις επαρχίες. 9. Επιβολή νέων φόρων η οποία οδήγησε σε ταραχές και εξεγέρσεις των επαρχιακών αγροτικών πληθυσμών. 10. Μετατροπή των ελεύθερων αγροτών σε δουλοπάροικους. Τα έσοδα του κράτους μειώθηκαν ενώ αυξήθηκαν τα έξοδα. Εξαιτίας της κακής οικονομικής κατάστασης παραμελήθηκε η ασφάλεια του κράτους. Η οικονομική και στρατιωτική παρακμή έφερε και πολιτική παρακμή. Η πολιτική αστάθεια που εκδηλώθηκε γύρω στο 1060 ενίσχυσε την αίσθηση ότι η αυτοκρατορία είχε περιέλθει σε γενικευμένη κρίση. Το βυζάντιο δεν μπορεί πια να αντιμετωπίσει τους εχθρούς του κι αρχίζει να εξαρτάται από τις πόλεις της Ιταλίας. το 1054μΧ, διακόπτονται οριστικά οι σχέσεις των δύο εκκλησιών, Ανατολικής και Δυτικής (Σχίσμα), με μεγάλες συνέπειες για το μέλλον του βυζαντινού κράτους. 1054: ΣΧΙΣΜΑ

Το Σχίσμα του 1054, γνωστό επίσης ως Μεγάλο Σχίσμα, ήταν το γεγονός που διαίρεσε το Χριστιανισμό σε Δυτικό καθολικισμό και Ανατολική ορθοδοξία. Αν και εντοπίζεται χρονολογικά στο έτος 1054, όταν ο Πάπας Λέων Θ και ο Πατριάρχης Μιχαήλ Α Κηρουλάριος αντάλλαξαν μεταξύ τους Αναθέματα 1, το σχίσμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης ήταν στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα μιας εκτεταμένης περιόδου αποξένωσης μεταξύ των δύο εκκλησιών. Το Σχίσμα έγινε εξαιτίας 1. πολιτικών λόγων (συνδέονταν με την εξωτερική πολιτική των κρατών στα οποία ανήκαν οι δύο Εκκλησίες (θυμηθείτε εκχριστιανισμό των Σλάβων, Βουλγάρων, Φώτιο). 2. θεωρητικών διαφορών, 3. γλωσσικών και 4. γεωγραφικών απαιτήσεων. Οι σύγχρονοι δεν αντιλήφθηκαν τη σημασία των γεγονότων που ωστόσο έμελλαν να έχουν ανυπολόγιστες επιπτώσεις στις τύχες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. 2 Αφορμές: I. Ο πάπας Λέων ο Θ επέβαλε τα λατινικά ήθη και έθιμα στις ορθόδοξες εκκλησίες της Νότιας Ιταλίας και Σικελίας. II. Ο Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος έκλεισε όλα τα λατινικά μοναστήρια και ναούς της Κωνσταντινουπόλεως. Ο Πάπας Λέων Θ Οι θεωρητικές διαφορές αφορούσαν δύο σημεία: 2.1. Δογματικές αντιθέσεις όπως σχετικά με την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος (filioque): «Πιστεύω. Και εις το πνεύμα το Άγιον, το εκ του Πατρός+ εκπορευόμενον.. Σε αυτό το σημείο + οι Δυτικοί πρόσθεσαν «και εκ του Υιού». 2.2. Διαφορετικές απόψεις σχετικά με την οργάνωση και τη διοίκηση της Εκκλησίας: (οι Δυτικοί πίστευαν στην παντοδυναμία του πάπα, ενώ οι Ανατολικοί στην πενταρχία και τη δημοκρατικότερη λήψη αποφάσεων μέσω οικουμενικών συνόδων). Εχθροί: Σελτζούκοι Τούρκοι (Ανατολικά) (λαός Τούρκων νομάδων από τη Μογγολία (9ος-13ος αι.) μουσουλμανική σουνιτική 2 δυναστεία που επικράτησε σε διάφορα τμήματα της Κεντρικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής δια μέσου της Περσίας) Νορμανδοί (Δυτικά) Ούγγροι Σέρβοι 1071- Μάχη Ματζικέρτ, Αρμενία -Σελτζούκοι Ρωμανός Διογένης Ο μισθοφορικός στρατός του Ρωμανού Δ Διογένη, ηττήθηκε στη μάχη του Ματζικέρτ από τους Σελτζούκους Τούρκους. Η έλλειψη οπλισμού, πειθαρχίας και ηθικού ήταν οι κυριότεροι παράγοντες της ήττας. Ο αυτοκράτορας Ρωμανός ηττήθηκε, αιχμαλωτίστηκε και απελευθερώθηκε μετά την καταβολή λύτρων, ενώ η Βυζαντινή αυτοκρατορία υποχρεώθηκε στην καταβολή ετήσιου φόρου και την παραχώρηση μερικών φρουρίων στους Σελτζούκους. Αυτή η πανωλεθρία των βυζαντινών στρατευμάτων και, κυρίως, η εσωτερική πολιτική παράλυση που ακολούθησε, επέτρεψε τη μόνιμη εγκατάσταση των Σελτζούκων στη Μικρά Ασία. 1 Ανάθεμα: Κατάρα 2 Σιίτες και Σουνίτες: Οι μουσουλμάνοι διχάστηκαν σύντομα μετά το θάνατο του Μωάμεθ, εξαιτίας της στάσης που κράτησαν στο θέμα της διαδοχής του. Η βασική αντίρρηση προήλθε από όσους πίστευαν ότι χαλίφης (θρησκευτικός ηγέτης) μπορεί να γίνει μόνο κάποιος άνθρωπος που κατάγεται από την οικογένεια του προφήτη. Ονομάστηκαν σιίτες, (σι'ατ Αλή, «κόμμα του Αλή». Ο Αλή ήταν εξάδελφος του Μωάμεθ και είχε παντρευτεί την κόρη εκείνου, τη Φατιμά). Επικράτησαν ωστόσο οι σουνίτες, αυτοί που δεν θεώρησαν απαραίτητη αυτή την προϋπόθεση. Οι σουνίτες θεωρούν ότι παραμένουν πιστοί στην παράδοση (σούνα). Ορισμένες φορές οι σουνίτες μουσουλμάνοι αναφέρονται ως «ορθόδοξοι» Για περισσότερες πληροφορίες, ξέρετε πια τι να κάνετε.

3 Αποτελέσματα της ήττας στο Ματζικέρτ. 1. Δημιουργήθηκε ένα γεωγραφικό κενό στον βυζαντινό χάρτη, το οποίο γέμισαν σταδιακά οι Σελτζούκοι, εγκαθιδρύοντας την πρωτεύουσά τους στη Νίκαια (İznik) (1077). Μόνιμη εγκατάσταση των Σελτζούκων στη Μικρά Ασία. 2. Χάθηκαν οδοί που οδηγούσαν στις ανατολικές τους επαρχίες και ειδικά στην Αρμενία, με αποτέλεσμα να χάσουν και τον έλεγχο των κατοίκων τις περιοχής, οι οποίοι επάνδρωναν σε μεγάλο βαθμό το στρατό του Βυζαντίου και τον έκαναν πιο αξιόμαχο. 3. Χάθηκαν πολλές γαίες τις οποίες έδιναν για επιβράβευση στα στρατεύματα οι αυτοκράτορες, με αποτέλεσμα να αναγκαστούν να τους παρέχουν άλλα ανταλλάγματα, μετατρέποντας το στρατό από εθνικό σε μισθοφορικό. 4. Άνοιξε ο δρόμος για τον εκτουρκισμό 3 των πληθυσμών της περιοχής, δυσχεραίνοντας ακόμα πιο πολύ την ανακατάληψη αυτών των περιοχών από τους μετέπειτα αυτοκράτορες. 5. Ξεκίνησαν πάλι εμφύλιοι πόλεμοι, οι οποίοι έληξαν όταν ο Αλέξιος Α' Κομνηνός ανέβηκε στο θρόνο. 1071: Οι σκανδιναβικής καταγωγής Νορμανδοί αφαίρεσαν από το Βυζάντιο τις ιταλικές του κτήσεις. Το 1071 έπεσε στα χέρια τους το τελευταίο βυζαντινό οχυρό της Ιταλίας, η πόλη Μπάρι, στις ακτές της Αδριατικής. Το γεγονός αυτό σήμανε το τέλος της Βυζαντινής Ιταλίας. Δυναστεία Κομνηνών (1081-1185) Βενετοί: Θυρεός: Το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου Ο Αλέξιος Α ο Κομνηνός για να αντιμετωπίσει τους Νορμανδούς ζήτησε τη βοήθεια των Βενετών. Οι Βενετοί δέχτηκαν να τον βοηθήσουν, αφού τους έδωσε εμπορικά προνόμια (1082). Έτσι, οι Βυζαντινοί απομάκρυναν τους Νορμανδούς από τη Βαλκανική χερσόνησο. Όμως, οι συνέπειες της παραχώρησης των προνομίων στους Ενετούς (Βενετούς) ήταν μεγάλες για το Βυζάντιο. Το εμπόριο έπεσε στα χέρια των ξένων: Ο Αλέξιος A, τους έδωσε, με το χρυσόβουλο (επίσημη έγγραφη συμφωνία, υπογεγραμμένη από τον αυτοκράτορα και σφραγισμένη με τη χρυσή του βούλα) του 1082, τα ακόλουθα προνόμια: 1. Παραχώρησε τίτλους και χρηματικές χορηγίες στους κοσμικούς 4 και εκκλησιαστικούς άρχοντες της Βενετίας. 2. Παραχώρησε στους εμπόρους της Βενετίας σκάλες (αποβάθρες) και εμπορικά καταστήματα στην προκυμαία της πρωτεύουσας. 3. Επέτρεψε στους Βενετούς να εμπορεύονται ελεύθερα και χωρίς να πληρώνουν δασμούς σε όλα τα σημαντικά βυζαντινά λιμάνια. Με τη διμερή αυτή συνθήκη το Βυζάντιο παραιτήθηκε εκούσια από τα φορολογικά, ναυτιλιακά και οικονομικά δικαιώματά του, τα οποία τώρα δόθηκαν στους Βενετούς ως προνόμια. Έτσι οι Βενετοί διείσδυσαν οικονομικά και ίδρυσαν μια πανίσχυρη αποικιακή αυτοκρατορία στην Ανατολή, ενώ το Βυζάντιο έχασε τον ρόλο του μεσάζοντα μεταξύ Αράβων και Δυτ. Ευρώπης και την κυρίαρχη θέση του στο εμπόριο της Μεσογείου. Ο Μανουήλ Κομνηνός έδωσε ίδια προνόμια στους Γενουάτες, τους αντίπαλους των Ενετών. Ο σημαντικότερος, ίσως, παράγοντας για την τύχη της Αυτοκρατορίας είναι η οικονομική διείσδυση των ιταλικών πόλεων, που παίρνουν οριστικά πλέον στα χέρια τους το εξωτερικό εμπόριο και τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου. 3 Εκτουρκισμός: μεταβολή ανθρώπων άλλης εθνικότητας σε Τούρκους με πειθώ ή με βία. 4 Κοσμικός: ο σχετικός με την κοινωνία, όχι με την εκκλησία/θρησκεία

1095: Α Σταυροφορία (Αλέξιος Α Κομνηνός) Πάπας Ουρβανός Β' 4 Οι Σταυροφορίες ήταν στρατιωτικές επιχειρήσεις με την επιδοκιμασία της Λατινικής Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας κατά το Μέσο και ύστερο Μεσαίωνα. 1176: Η μάχη στο Μυριοκέφαλο (Μανουήλ Α Κομνηνός (1143-1180). Ο βυζαντινός στρατός περικυκλώνεται από τους Τούρκους στο Μυριοκέφαλο. Η ήττα του Μυριοκεφάλου αποτέλεσε μεγάλο χτύπημα για τον ίδιο τον Μανουήλ Κομνηνό, και συγχρόνως ήταν αποφασιστικής σημασίας για την τύχη της Μικράς Ασίας. Δυναστεία Αγγέλων (1185-1204) Μεταξύ Βυζαντινών και Σελτζούκων του Ικονίου, κοντά στην πόλη Λαοδίκεια (σημερινό Ντενιζλί στην Τουρκία). Αν και η μάχη αυτή έληξε ισόπαλη με τεράστιες απώλειες από την πλευρά των Σελτζούκων, το γεγονός ότι οι Σελτζούκοι κατάφεραν να εξουδετερώσουν τις πολιορκητικές μηχανές των Βυζαντινών ακυρώνοντας την εκστρατεία τους πέρασε στην ιστορία ως "συντριπτική νίκη" του Σουλτάνου του Ικονίου. Τα επόμενα χρόνια και παρ' όλη την αντίσταση που συνέχισαν να προβάλουν οι Βυζαντινοί, οι Τούρκοι σταθεροποιήθηκαν και συνέχισαν να προχωρούν δυτικά με σταδιακή συρρίκνωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. 1204: Δ Σταυροφορία. Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους. Ερωτήσεις: 1. Ποια μέτρα πήραν οι διάδοχοι του Βασιλείου Β του Μακεδόνα (αναλυτικά); Γιατί το έκαναν αυτό; 2. Ποια τα αποτελέσματα της διακυβέρνησης των διαδόχων του Βασιλείου Β του Μακεδόνα; 3. Ποιες οι αιτίες του Σχίσματος μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας (ονομαστικά); 4. Ποιες δύο θεωρητικές διαφορές μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας γνωρίζετε; 5. Πότε έγινε το Σχίσμα; 6. Να αναφέρετε τις δύο μάχες που οδήγησαν στη μόνιμη εγκατάσταση των Τούρκων στην Ανατολή και στην σταδιακή συρρίκνωση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. 7. Γιατί έδωσαν προνόμια στους Ενετούς (Βενετούς) οι βυζαντινοί; Ποια τα προνόμια αυτά; Αποτέλεσμα; Συμπληρώστε τις λέξεις: Με τη διμερή συνθήκη Βυζάντιο-Ενετοί, το Βυζάντιο παραιτήθηκε ε.. από τα φορολογικά, ν.. και οικονομικά δικαιώματά του, τα οποία τώρα δόθηκαν στους Βενετούς ως π. Έτσι οι Βενετοί διείσδυσαν οικονομικά και ί μια πανίσχυρη αποικιακή αυτοκρατορία στην Α., ενώ το Βυζάντιο έχασε τον ρόλο του μ. μεταξύ Αράβων και Δυτ. Ευρώπης και την κ θέση του στο εμπόριο της Μ.. Τα επόμενα χρόνια και παρ' όλη την α.. που συνέχισαν να προβάλουν οι Βυζαντινοί, οι Τ.. σταθεροποιήθηκαν και συνέχισαν να προχωρούν δυτικά με σ.. συρρίκνωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Οι Σταυροφορίες ήταν σ.. επιχειρήσεις με την ε.. της Λατινικής Ρωμαιοκαθολικής Ε. κατά το Μέσο και ύστερο Μεσαίωνα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ (1025-1453) 5 I. Η ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ και ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕ ΤΗ ΔΥΣΗ II. ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ και ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ: 1204: 13 ος αι. III. ΑΝΑΣΥΣΤΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ και ΥΠΟΤΑΓΗ ΣΤΟΥΣ ΟΘΩΜΑΝΟΥΣ ΙΙ. ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ και ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Σελ. 59-61 "Σταυροφορία" είναι νεότερος όρος, μετάφραση του Γαλλικού croisade και του Ισπανικού cruzada (1638.). Οι Σταυροφορίες ποτέ δεν ονομάστηκαν έτσι από όσους συμμετείχαν σε αυτές. Οι πρώτοι σταυροφόροι ήταν γνωστοί με διάφορους όρους, όπως fideles Sancti Petri (πιστοί του Αγίου Πέτρου) ή milites Christi (ιππότες του Χριστού). Οι Σταυροφορίες ξεκίνησαν ως η ιδέα μίας ιερής εκστρατείας από μέρους των Δυτικών (Καθολικών) Χριστιανών, με σκοπό την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων (Παλαιστίνη, Ιερουσαλήμ) από τους μουσουλμάνους. Θεωρείται ότι οι Σταυροφορίες ήταν η απάντηση της Δύσης στον ιερό πόλεμο (τζιχάντ) που κατά καιρούς κήρυττε το Ισλάμ. Το σύμβολο του σταυρού ήταν το αναγνωριστικό σημείο των Σταυροφόρων, από το οποίο λάμβαναν το όνομα. Για 200 χρόνια οι Άγιοι Τόποι έγιναν πεδίο μαχών αλλά και εμπορίου και πολιτισμικής επαφής. Δηλωμένος στόχος (Αιτία): α) η αποκατάσταση της πρόσβασης των Χριστιανών στους Άγιους Τόπους, μέσα και γύρω από την Ιερουσαλήμ. Από τους συγχρόνους τους δεν υπήρχε καμία αμφιβολία ότι οι Σταυροφορίες ήταν θεϊκή αποστολή και μάλιστα περιγράφονταν ως «τα Έργα του Θεού, τα οποία επιτελούνταν μέσω των Φράγκων». Όσοι θανατώνονταν κατά τις σταυροφορικές εκστρατείες είχαν το προνόμιο να αποκτούν ειδικό συγχωροχάρτι για τις αμαρτίες που είχαν διαπράξει και θεωρούνταν στη συνείδηση του λαού μάρτυρες. Οι σταυροφορίες ξεκινούσαν με απόφαση του εκάστοτε πάπα της Ρώμης. Κρυφός στόχος (Αιτίες): Όλοι όσοι πήραν μέρος άμεσα ή έμμεσα ήθελαν να κερδίσουν κάτι: (α) Οι σταυροφορίες ξεκίνησαν υποκινούμενες κυρίως από την Καθολική εκκλησία, με σκοπό να επεκτείνει την εξουσία της στην Ανατολή, και να καταφέρει να υποτάξει την εκκλησία της Κωνσταντινούπολης. (β) Πολλοί ηγεμόνες ονειρεύονταν πλούτη, δόξα, περιπέτειες και νέα γη. (γ) Απλοί άνθρωποι και στρατιώτες που ακολούθησαν είχαν τα δικά τους όνειρα για πλούτη, αναγνώριση και μια καλύτερη ζωή. (δ) Οι βυζαντινοί αυτοκράτορες είχαν τα δικά τους σχέδια και προσπάθησαν να στρέψουν τους Σταυροφόρους στην Μικρά Ασία χωρίς μεγάλη επιτυχία. Αφορμές για τις Σταυροφορίες αποτέλεσαν η κακομεταχείριση των προσκυνητών που επισκέπτονταν την Ιερουσαλήμ. Στον ιστότοπο το σχολείου: Βαθμίδα τάξης Β Γυμνασίου Ιστορία Φυλλάδια για την Ιστορία (Παρουσίαση) 1025_1204_Sxisma_stavrofories 1. Οι σταυροφορίες (1095-1204) και η πρώτη άλωση της Πόλης (1095): Α Σταυροφορία Πρόσωπα Αλέξιος Α Κομνηνός (1081-1118), Ουρβανός Β' Είχε ως αποτέλεσμα την κατάκτηση της Ιερουσαλήμ από τους Οι Σελτζούκοι, μουσουλμάνοι σουνίτες, άρχισαν να φέρνουν μεγάλα εμπόδια σε όλους τους προσκυνητές που ταξίδευαν στην Ιερουσαλήμ. Ένας από αυτούς τους προσκυνητές που κακομεταχειρίστηκαν ήταν ο Πέτρος ο Ερημίτης. Αυτός ο φανατικός και φαινομενικά ανίσχυρος καλόγερος θα ξεσήκωνε με τα κηρύγματά του ένα τεράστιο λαϊκό κίνημα στη Δύση για να εκδικηθεί την προσβολή που του έγινε. Σε συνεργασία με τον Πάπα Ουρβανό Β' που ήταν ο οργανωτής της, τέθηκε επικεφαλής της Α' Σταυροφορίας. «Η Σταυροφορία του Λαού», με κυριότερο αρχηγό τον Πέτρο τον Ερημίτη ήταν το πρώτο μεγάλο σώμα σταυροφόρων που έφτασε στην Κωνσταντινούπολη, τον Αύγουστο του 1096. Στην Α' Σταυροφορία όλοι ανεξαιρέτως, από όπου και αν

Σταυροφόρους. (1187) Ο Σαλαντίν ανακατέλαβε την Ιερουσαλήμ. (1189): Γ Σταυροφορία Πρόσωπα Ισαάκιος Β Άγγελος Ριχάρδος της Αγγλίας (Λεοντόκαρδος) Σαλαντίν Η αποτυχία της ανακατάληψης της Ιερουσαλήμ από τους Σταυροφόρους θα οδηγούσε στο κάλεσμα για την Δ Σταυροφορία έξι χρόνια αργότερα. 6 κατάγονταν, έφεραν τον κόκκινο σταυρό. Η 1 η Σταυροφορία πέτυχε την κατάληψη της Ιερουσαλήμ το 1099. Οι ευρωπαίοι Σταυροφόροι έσφαξαν μουσουλμάνους, εβραίους και ορθόδοξους χριστιανούς αδιακρίτως. Μετά, οι αρχηγοί τους μοιράστηκαν τα εδάφη και κυβέρνησαν ως φεουδάρχες. (Το 1187), η Ιερουσαλήμ έπεσε ξανά στα χέρια των Μουσουλμάνων, με αρχηγό τον Σαλαντίν Η τρίτη σταυροφορία ήταν μια απάντηση στην πτώση της Ιερουσαλήμ το 1187 από τον Σαλαντίν. Τρεις μεγάλοι στρατοί από την Ευρώπη οδηγήθηκαν από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο της Αγγλίας, τον Φίλιππο Β της Γαλλίας, και τον γερμανό αυτοκράτορα Φρειδερίκο Μπαρμπαρόσσα. Ο Φρειδερίκος πνίγηκε, οι άλλοι δύο βασιλιάδες μάλωσαν, και ολόκληρη η σταυροφορία απέτυχε από ευρωπαϊκή άποψη. Σημαντική για το Βυζάντιο ήταν η απώλεια της Κύπρου, έμμεση συνέπεια της τρίτης σταυροφορίας. Η Κύπρος καταλήφθηκε από τον άγγλο βασιλιά Ριχάρδο Λεοντόκαρδο και παραδόθηκε στον φράγκο Γουίδο Λουζινιάν (1192). Έκτοτε το νησί παρέμεινε στην εξουσία των Δυτικών για τέσσερις σχεδόν αιώνες. Οι σταυροφορικές περιπέτειες έληξαν επισήμως το 1192, με διπλωματικό τρόπο: οι μουσουλμάνοι θα διατηρούσαν τον έλεγχο των Αγίων Τόπων, επιτρέποντας ωστόσο στα καραβάνια των χριστιανών προσκυνητών να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στην πόλη, κάτι που έκανε ήδη ο Σαλαντίν. Στην Γ' Σταυροφορία, κάθε λαός έφερε διαφορετικού χρώματος σταυρό, σημάδι ότι δε συμμετείχαν απλά ως στρατιώτες της Πίστης, αλλά και ότι ο κάθε λαός συμμετείχε κάτω από τη δική του σημαία. 1201-1204: Δ Σταυροφορία Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους Πρόσωπα Αλέξιος Δ Άγγελος Αλέξιος Ε' Μούρτζουφλος). Πάπας Ιννοκέντιος Γ Δόγης Δάνδολος Μετά από αυτή την Σταυροφορία, όλη η δυτική Ευρώπη κοσμήθηκε με θησαυρούς της Κωνσταντινούπολης. Στη διάρκεια της λεηλασίας: χάθηκαν πολύτιμα έργα τέχνης, λαφυραγωγήθηκαν βιβλιοθήκες, καταστράφηκαν χειρόγραφα, λεηλατήθηκε η Αγία Σοφία & απογυμνώθηκε από κάθε Είχε στόχο την ανακατάληψη της Ιερουσαλήμ αλλά παρέκκλινε από το στόχο της και οι Σταυροφόροι κατέλαβαν τελικά την Κωνσταντινούπολη, καταλύοντας τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και ιδρύοντας τη Λατινική Αυτοκρατορία. Το έτος πριν την έναρξη της Δ' Σταυροφορίας στο Βυζάντιο επικρατούσε γενικός αναβρασμός και ατμόσφαιρα εμφυλίου πολέμου, η οποία οφειλόταν στις ανεπαρκείς ικανότητες τις αυτοκρατορικής δυναστείας των Αγγέλων. Αλέξιος Δ Άγγελος: Συνεννοήθηκε με τον αρχηγό της Σταυροφορίας δόγη Ερρίκο Δάνδολο υποσχόμενος την ακύρωση του σχίσματος ανάμεσα στην Καθολική και την Ορθόδοξη Εκκλησία, εάν αυτοί τον βοηθούσαν να εκθρονίσει τον Θείο του Αλέξιο Γ, καθώς και πλούσια αποζημίωση και δώρα για τις υπηρεσίες τους. Έστειλε στον Πάπα Ρώμης ομολογία πίστεως και ανάγκασε τον Πατριάρχη Ιωάννη Καματηρό να ανακηρύξει μέσα στην Αγία Σοφία τον Πάπα Ιννοκέντιο Γ πρώτο επί της γης επίτροπο του Σωτήρος. Λαός και μοναχοί εξεγέρθηκαν. Μη μπορώντας να πληρώσει τα υπέρογκα ποσά που είχε υποσχεθεί, αναγκάστηκε να επιβάλλει δυσβάστακτη φορολογία, αφού προηγουμένως αφαίρεσε ότι είχε εναπομείνει στα δημόσια ταμεία καθώς και τα ιερά σκεύη των Εκκλησιών. Αλέξιος Ε' Δούκας Μούρτζουφλος (Ιανουάριος - Απρίλιος 1204) Στις 5 Φεβρουαρίου 1204 ο Αλέξιος Δούκας Μούρτζουφλος

διακοσμητικό στοιχείο που ήταν δυνατό να μεταφερθεί. λεηλατήθηκαν σε αναζήτηση θησαυρών οι τάφοι των αυτοκρατόρων, στο ναό των Αγίων Αποστόλων, με πρώτο εκείνον του Ιουστινιανού. λιώθηκαν και μετατράπηκαν σε νομίσματα μεγάλο πλήθος ορειχάλκινων αγαλμάτων. Τα τέσσερα ορειχάλκινα άλογα που αποτελούσαν στολίδια του Ιπποδρόμου, μεταφέρθηκαν από τον Δάνδολο στην πόλη του, για τη διακόσμηση του προαυλίου του ναού του Αγίου Μάρκου. Αρχή της Φραγκοκρατίας 7 ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας με το όνομα Αλέξιος Ε. Αμέσως συνέλαβε και σκότωσε τον πρώην αυτοκράτορα Αλέξιο Δ. Στις 12 Απριλίου, και παρά την ηρωική άμυνα των πολιορκημένων, οι σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, η οποία ποτέ μέχρι τότε δεν είχε πέσει στα χέρια ξένων. Ο Μούρτζουφλος κατόρθωσε να διαφύγει και το πρωί οι Σταυροφόροι μπήκαν στην πόλη και επιδόθηκαν σε ένα πρωτοφανές όργιο σφαγών, λεηλασιών και άλλων κακουργημάτων. Η λεηλασία των ιερών λειψάνων της Κωνσταντινούπολης διήρκεσε σαράντα χρόνια. Ο Βαλδουίνος της Φλάνδρας (ένας από τους ηγέτες της Δ Σταυροφορίας) στέφεται αυτοκράτορας της λατινικής αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης (η Θράκη, η ΒΔ Μικρά Ασία και τα νησιά Λέσβος, Χίος, Λήμνος, Ίμβρος και Τένεδος). Ο Βονιφάτιος ο Μομφερρατικός (ένας από τους ηγέτες της Δ Σταυροφορίας) πήρε το βασίλειο της Θεσσαλονίκης (Μακεδονία, Θεσσαλία, Κεντρική Ελλάδα και Κρήτη). Την Κρήτη ο Βονιφάτιος την πούλησε αμέσως στους Βενετούς. Το βασίλειο της Θεσσαλονίκης δεν ήταν ανεξάρτητο κράτος, αλλά υποτελές στη Λατινική Αυτοκρατορία. Τον επόμενο χρόνο έφτασε μέχρι την Πελοπόννησο ιδρύοντας υποτελείς ηγεμονίες στο Βασίλειο της Θεσσαλονίκης: o το Δουκάτο των Αθηνών, o το Πριγκηπάτο της Αχαΐας και o τις τριαρχίες της Εύβοιας (Negrepont). Το Βασίλειο της Θεσσαλονίκης είχε ζωή μόνον είκοσι χρόνων. Το χάσμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, ανοικτό από το 1054 (Σχίσμα), έγινε πια αγεφύρωτο.

ΙΙ. ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ και ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ 8 Ερωτήσεις 1. Τι νομίζετε ότι σημαίνει «Σταυροφόρος»; 2. Ποιος ο δηλωμένος στόχος (αιτία) των Σταυροφοριών; 3. Ποιος ο κρυφός στόχος (αιτίες) των Σταυροφοριών; 4. Ποια η αφορμή για τις Σταυροφορίες; 5. Ποιούς αιώνες έγιναν οι Σταυροφορίες; 6. Αν και οι Σταυροφορίες, μικρές ή μεγάλες, επιτυχημένες ή όχι, ήταν παραπάνω από οκτώ, επιλέξαμε τις τρεις. Να αναφέρετε ποιές, τους αρχηγούς τους και γιατί μας ενδιαφέρουν. 7. Να απαντήσετε στις ερωτήσεις του βιβλίου: σελ. 54, 56, 58, 61 Από τον ιστότοπο το σχολείου: Βαθμίδα τάξης Β Γυμνασίου Ιστορία Φυλλάδια για την Ιστορία (Παρουσίαση) 1025_1204_Sxisma_stavrofories I. Ποια μοναχικά/ιπποτικά τάγματα δημιουργήθηκα κατά τη διάρκεια τω σταυροφοριών; II. Ποια η αιτία της δημιουργίας τους; III. Ποιοι πρωτοστάτησαν στη καταστροφή ενός από τα τάγματα και γιατί; IV. Υπάρχει στην Ελλάδα κάτι που να μας θυμίζει κάποιο από τα τάγματα αυτά; V. Ποια ήταν η Άννα Κομνηνή; VI. Ποιος ήταν ο Νικήτας Χωνιάτης; VII. Ποιος Μουσουλμάνος ηγέτης παραμένει μια από τις κορυφαίες προσωπικότητες του Μεσαίωνα; Γιατί; VIII. Είστε σίγουροι ότι μόνον μία Δυναστεία ή μόνον ένας Αυτοκράτορας είναι υπεύθυνος για την Άλωση της Πόλης από τους Φράγκους; Δικαιολογήστε. Ο Αλέξιος Δ Άγγελος συνεννοήθηκε με τον. της 4 ης Σταυροφορίας δόγη Ερρίκο Δάνδολο υποσχόμενος την ακύρωση του ανάμεσα στην Καθολική και την Ορθόδοξη., εάν αυτοί τον βοηθούσαν να εκθρονίσει τον Θείο του Αλέξιο Γ, καθώς και πλούσια.. και δώρα για τις υπηρεσίες τους. Έστειλε στον Πάπα Ρώμης ομολογία.. και ανάγκασε τον Πατριάρχη να ανακηρύξει μέσα στην Αγία Σοφία τον Πάπα Ιννοκέντιο Γ επί της γης επίτροπο του Σωτήρος. Λαός και μοναχοί... Στις 12 Απριλίου 1., και παρά την ηρωική άμυνα των πολιορκημένων, οι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη και επιδόθηκαν σε ένα πρωτοφανές όργιο σφαγών,.. και άλλων κακουργημάτων. Τα τέσσερα ορειχάλκινα που αποτελούσαν στολίδια του Ιπποδρόμου, μεταφέρθηκαν από τον στην πόλη του, για τη διακόσμηση του προαυλίου του ναού του Αγίου. Το 2001, ο Πάπας Ιωάννης-Παύλος Β' (1978-2005) ήλθε στην Ελλάδα και ζήτησε δημόσια " " από τον ελληνικό λαό, στην ελληνική.., για τα εγκλήματα των Καθολικών απέναντι στους., αναφερόμενος στην Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204. ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ-ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ: (1204-1261)