ΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΤΟΣ 2013 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΑΧΩΡΑΣ ΚΙΟΥΦΗΣ ΗΛΙΑΣ

Περιεχόμενα: Περιεχόμενα: 2 1 Εισαγωγή: 3 1.1 Abstract: 4 2 Γεωλογική επισκόπηση: 5 2.1 Γεωλογική εξέλιξη του ελλαδικού χώρου: 5 2.2 Γεωτεκτονικές ζώνες: 5 2.3 «Ζώνη Βοιωτίας»: 8 2.4 Γεωλογική και στρωματογραφική διάρθρωση της περιοχής της Βοιωτίας και των πέριξ: 10 3 Ενεργός Τεκτονική -Σεισμικότητα της ευρύτερης περιοχής της Περαχώρας: 12 4 Τεκτονική ανάλυση: 14 4.1 Τεκτονικός χάρτης της Περαχώρας: 16 4.2 Μεσοσκοπική τεκτονική ανάλυση: 22 4.2.1 Φάση παραμόρφωσης D1 22 4.2.2 Φάση παραμόρφωσης D2 23 4.2.3 Φάση παραμόρφωσης D3 31 5 Συμπεράσματα: 34 6 Ββλιογραφία: 35 2

1.Εισαγωγή Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την τεκτονική ανάλυση της ευρύτερης περιοχής της Περαχώρας του νομού Κορινθίας, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 12km βόρεια του Λουτρακίου. Για την ανάλυση των γεωλογικών μορφών της περιοχής λήφθησαν μετρήσεις με γεωλογική πυξίδα, οι οποίες προβλήθηκαν σε στερεογραφικά δίκτυα για εξαγωγή συμπερασμάτων. Βάσει των μετρήσεων αυτών κατασκευάστηκαν γεωλογικές τομές (ΑΑ και ΒΒ ) οι οποίες απεικονίζουν τις επωθήσεις στο χωριό Πίσσια. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τον καθηγητή μου κ. Ξυπολιά, Επίκουρο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών για την πρόταση του θέματος, την καθοδήγηση καθώς και την επίβλεψή του για την πραγματοποίηση και ολοκλήρωση της εργασίας αυτής. Ακόμα θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Δημήτριο Σπανό καθώς και τον συμφοιτητή μου Βασίλειο Δαρδαμάνη για τη βοήθειά τους κατά τη διάρκεια της εργασίας στην ύπαιθρο αλλά και στην μετέπειτα ανάλυση των δεδομένων και των αποτελεσμάτων. 3

1.1 Abstract This work deals with -the structural analysis of the broader region of Perachora in the prefecture of Corinth-, located 12 km north of Loutraki. In order to describe the structural architecture of the region have been taken measurements using a geological compass and then the orientation data were projected to stereographic nets. Based on these measurements there have been made geological cross-sections. At this point I would like to thank, Assistant Professor P. Xypolias at the Patras University, for the suggestion of the specific topic, his guidance as well as his supervision for the carrying out (materialization) and completing of this project. I would also like to thank mr. Demetrios Spanos as well as my fellow-student Vasilios Dardamanis for their support during the fieldwork and later with the analysis of data and results. 4

2. Γεωλογική επισκόπηση 2.1 Γεωλογική εξέλιξη του ελλαδικού χώρου. Η γεωλογική εξέλιξη του ελλαδικού ορογενούς περιγράφηκε ικανοποιητικά για πρώτη φορά από τον Aubouin (1959,1965) ο οποίος βασίστηκε στη θεωρία των γεωσυγκλίνων. Στο μοντέλο αυτό ο Aubouin (1959) χωρίζει το τμήμα του Αλπικού ορογενούς που βρίσκεται στον ελλαδικό χώρο σε διακριτές ιζηματογενείς φάσεις Μεσοζωικής ηλικίας, γνωστές και ως ισοτοπικές ζώνες. Επιπλέον κριτήρια για τον διαχωρισμό τους αποτελούν τα ιδιαίτερα παραμορφωτικά επεισόδια που κάθε μία από αυτές τις ζώνες έχει υποστεί. Νέες θεωρήσεις του Underhill (1985) πάνω στο μοντέλο του Aubouin (1959) προτείνουν ότι το ελληνικό Αλπικό ορογενές δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα του ανοίγματος και επακόλουθου κλεισίματος ωκεάνιων τμημάτων της Νεοτηθύος κατά το Μεσοζωικό-Κατώτερο Καινοζωικό. Η διαδικασία αυτή οδήγησε στον έντονο ορογενέτικο τεκτονισμό των παθητικών περιθωρίων που οριοθετούσαν ωκεάνια τμήματα, όπως είναι ο ωκεανός της Πίνδου και ο ωκεανός του Βαρδάρη. Ο τεκτονισμός αυτός σε συνδυασμό με την ύπαρξη οφιολιθικών συμπλεγμάτων οδήγησε στο διαχωρισμό του ελλαδικού Αλπικού ορογενούς σε Εξωτερικές και Εσωτερικές ισοτοπικές ζώνες. Πιο συγκεκριμένα, οι σχηματισμοί των Εξωτερικών ζωνών έχουν υποστεί έναν μόνο ορογενετικό τεκτονισμό κατά το Τριτογενές και κατέχουν το δυτικό τμήμα του ελλαδικού χώρου ενώ οι σχηματισμοί των Εσωτερικών, εκτός από τον τεκτονισμό του Τριτογενούς έχουν υποστεί επιπλέον και έναν πρώιμο ορογενετικό τεκτονισμό, ο οποίος έλαβε χώρα κατά το Ανώτερο Ιουρασικό Κατώτερο Κρητιδικό και κατέχουν το ανατολικό (εσωτερικό) τμήμα του ελλαδικού χώρου. 2.2 Γεωτεκτονικές Ζώνες Οι γεωτεκτονικές ζώνες της Ελλάδας χωρίζονται σε 2 ενότητες: Τις Εσωτερικές Ελληνίδες και τις Εξωτερικές Ελληνίδες Στις εσωτερικές Ελληνίδες διακρίνονται από τα δυτικά προς τα ανατολικά οι εξής ζώνες: η Προαπούλια ζώνη Η Ζώνη Παξών η Ιόνια Ζώνη η Ζώνη Γαββρόβου-Τρίπολης η Ζώνη Πίνδου η Ζώνη Παρνασσού 5

Στις εξωτερικές Ελληνίδες ανήκουν οι ζώνες: η Ζώνη Βοιωτίας η Πελαγονική ζώνη η Αττικοκυκλαδική Ζώνη ή Μάζα η ζώνη Αξιού η Περιροδοπική Ζώνη η Ζώνη της Ροδόπης και η Σερβομακεδονική Ζώνη Οι εξωτερικές και οι εσωτερικές Ελληνίδες οριοθετούνται από μια ζώνη οφιολιθικών πετρωμάτων γνωστή ως «ραφή» του Ωκεανού της Πίνδου. Μετά το κλείσιμο του ωκεανού της Πίνδου και κατά την ηπειρωτική σύγκρουση μεταξύ των ηπειρωτικών τεμαχών της Απούλιας και Πελαγονικής σχηματίστηκε μια λεκάνη στο όριο εξωτερικών-εσωτερικών Ελληνίδων η οποία ονομάζεται Μεσοελληνική Αύλακα. Η αύλακα αυτή έχει ως υπόβαθρο οφιολιθικά πετρώματα. Όλες οι ζώνες επωθούνται η μία στην άλλη προς τα δυτικά συνεπώς,στη δυτικότερη Προαπούλια επωθείται η Ιόνια στην Ιόνια η Γαββρόβου-Τρίπολης κλπ. Η διεύθυνση μετανάστευσης του ορογενετικού μετώπου και των μεγάλων επωθήσεων όπως συμπεραίνεται από τις ηλικίες των συνορογενετικών ιζημάτων του φλύσχη είναι από ανατολικά προς τα δυτικά. Επιπλέον νότια κοντά στην Κρήτη παρατηρείται μία κάμψη των ζωνών σε διεύθυνση ανατολή-δύση. Αυτό οφείλεται στη βύθιση της Αφρικανικής πλάκας κάτω από την Ευρασιατική. Οι Ελληνίδες διαφέρουν μεταξύ τους. Οι εσωτερικές συγκεκριμένα: 1.Έχουν υποστεί μεταμόρφωση σε αντίθεση με τις εξωτερικές 2.Παρουσιάζουν έντονα μαγματικά φαινόμενα 3.Χαρακτηρίζονται από δύο επεισόδια απόθεσης φλυσχικών σχηματισμών και από την Καινομάνια (Άνω Κρητιδικό) επίκλυση, σε αντίθεση με τις εξωτερικές που δεν παρουσιάζουν τίποτα από τα παραπάνω. Ο δύο γενιές φλυσχικών αποθέσεων υποδηλώνουν ότι οι Εσωτερικές Ελληνίδες έχουν υποστεί δύο ορογενετικές Αλπικές φάσεις. Επιπλέον η Ελλάδα αποτελούσε ένα μέρος της Γκοντβάντα το οποίο αποκόπηκε και δημιούργησε την Απούλια και την Πελαγονική. Στη νότια Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στον Κορινθιακό κόλπο όπου και βρίσκεται η Περαχώρα, η περιοχή την οποία πραγματεύεται η παρούσα εργασία, αναγνωρίζεται η λεγόμενη «ζώνη της Βοιωτίας». 6

Εικόνα 1. Γεωτεκτονικό σχήμα το οποίο απεικονίζει τις ισοτοπικές ζώνες της Ελλάδας. Rh:Μάζα της Ροδόπης, Sm:Σερβομακεδονική μάζα, CR: Περιροδοπική ζώνη, (Pe:Ζώνη Παιανίας, Pa:ζώνη Πάικου, Al: Ζώνη Αλμωπίας)= ζώνη Αξιού, PI: Πελαγονική ζώνη, Ac:Αττικο-Κυκλαδική ζώνη, Sp: Υποπελαγονική ζώνη, Pk:Ζώνη Παρνασσού-Γκιώνας P: Ζώνη Ωλονού-Πίνδου, G: Ζώνη Γaβρόβου-Τρίπολης, I: Ιόνιος ζώνη, Px: Ζώνη Παξών ή Προαπούλια, Au: Ενότητα Ταλέα όρη-πλακώδεις ασβεστόλιθοι, πιθανόν της Ιονίου Ζώνης.(Κατά Mountrakis et al 1983) 7

2.3 «Ζώνη Βοιωτίας» Πρίν από μερικά χρόνια εκφράσθηκε η άποψη από ορισμένους ερευνητές ότι στην περιοχή Βοιωτίας μεταξύ της Υποπελαγονικής και της ζώνης Παρνασσού-Γκίωνας παρεμβάλλεται μια ιδιαίτερη ενότητα πετρωμάτων η οποία θεωρήθηκε ανεξάρτητη ισοτοπική ζώνη και ονομάσθηκε «Ζώνη Βοιωτίας». Η ζώνη αυτή βρίσκεται στο όριο εσωτερικών και εξωτερικών Ελληνίδων αλλά η παλαιογεωγραφική και τεκτονική της εξέλιξη προσομοιάζει με αυτήν των εσωτερικών ζωνών στις οποίες φαίνεται ότι ανήκει. Αντίστοιχα πετρώματα με αυτά της Βοιωτίας αναφέρονται και πιο βόρεια κατά μήκος του ορίου εσωτερικών και εξωτερικών Ελληνίδων στις ορεινές μάζες της Οίτης και της Δυτικής Όθρυς, όπως επίσης και πιο νότια στα Γεράνεια Όρη, περιοχή Λουτρακίου-Περαχώρας. Η «ζώνη Βοιωτίας» χαρακτηρίστηκε αντίστοιχη με τις ζώνες «Βοσνιακή» στην πρώην Γιουγκοσλαβία και «Γράμμου» στην Αλβανία και μελετήθηκε στην Ελλάδα κυρίως από τους Celet et al (1976) και Clement (1977). Εντούτοις η άποψη ότι οι σχηματισμοί της Βοιωτίας αποτελούν ανεξάρτητη γεωτεκτονική ζώνη των Ελληνίδων δεν έχει ακόμα εδραιωθεί και αυτό γιατί οι σχηματισμοί της Βοιωτίας ίσως αποτελούν απλά και μόνο μια ελαφρά διαφοροποιημένη ενότητα της Υποπελαγονικής ζώνης και όχι ανεξάρτητη ζώνη. Για το λόγο αυτό αναφέρεται στη γεωλογική βιβλιογραφία με τον όρο «Ενότητα της Βοιωτίας». Η λιθοστρωματογραφία της ενότητας Βοιωτίας περιλαμβάνει από τους νεώτερους σχηματισμούς προς τους παλαιότερους τα εξής (Εικόνα 2): -Ένα σχηματισμό φλύσχη η απόθεση του οποίου άρχισε στις αρχές Κρητιδικού και συνεχίστηκε μέχρι το Ανώτερο Κρητιδικό και συνίσταται από ρυθμικές επαναλήψεις ψαμμιτών, ασβεστολίθων και κλαστικών ιζημάτων με στοιχεία οφιολιθικά και ραδιολαριτικά. -Υποκείμενη του φλύσχη υπάρχει μια σειρά ραδιολαριτικών κερατολίθων και πηλιτών η απόθεση της οποίας σε άλλες περιοχές κράτησε όλο το Μέσο και Άνω Ιουρασικό, όπως π.χ. στα Γεράνεια όρη ενώ σε άλλες περιορίσθηκε μόνο στο Ανώτερο Ιουρασικό. -Ασβεστόλιθοι και δολομίτες νηριτικοί ηλικίας Τριαδικού-Μέσο Ιουρασικού μεγάλου πάχους. Από τους παραπάνω ορίζοντες ο φλύσχης ηλικίας Κρητιδικού είναι ο χαρακτηριστικός σχηματισμός που παρουσιάζει ιδιαιτερότητα σε σχέση με τους σχηματισμούς αντίστοιχης ηλικίας των γειτονικών ζωνών και αποτέλεσε το στοιχείο διάκρισης της ενότητας Βοιωτίας. 8

Εικόνα 2: Σχηματική λιθοστρωματογραφική στήλη της ενότητας Βοιωτίας. 1)ψαμμίτες 2)πηλίτες, μάργες, αργιλικοί σχιστόλιθοι 3)κροκαλοπαγή-λατυποπαγή 4)ασβεστολιθικές ενστρώσεις 5)κερατόλιθοι 6) νηριτικοί ασβεστόλιθοι 7) δολομίτες (M.Mountrakis 1985) 9

2.4 Γεωλογική και στρωματογραφική διάρθρωση της ευρύτερης περιοχής της Βοιωτίας. Όπως προαναφέραμε οι Ελληνίδες διαχωρίζονται σε εξωτερικές και εσωτερικές ζώνες. Οι εξωτερικές ζώνες συνιστώνται κυρίως από ιζηματογενή πετρώματα του Μέσοζωικού και Καινοζωικού, τα οποία εναποτέθηκαν πάνω στο νοτιοανατολικό περιθώριο της μικροπλάκας της Απούλιας. Αυτή με τη σειρά της υπέστη διάνοιξη κατά το Μέσο Τριαδικό προκαλώντας τον σχηματισμό της ωκεάνειας λεκάνης της Πίνδου κατά το Τριαδικό-Ιουρασικό. (Εικόνα 3). Εικόνα 3: Κατανομή Οφιόλιθων στη Βαλκανική Χερσόνησο Δύο ηπειρωτικά τμήματα,ο Παρνασσός (εξωτερική ζώνη) και η Πελαγονική (εσωτερική ζώνη) θεωρούνται ότι αποκόπηκαν από την Απούλια ενώ ο ωκεανός της Πίνδου βρισκόταν μεταξύ των μικροπλακών της Απούλιας και της Πελαγονικής (Dilek et al. 2007, Karipi et al. 2007, Mountrakis 1984, Pe-Piper and Piper 2002, Robertson et al. 1991, Smith et al.1979). Εν τούτοις είναι πιθανό η διάνοιξη της Απούλιας και της Πελαγονικής στην κεντρική Ελλάδα να περιελάμβανε περισσότερες από μία ωκεάνειες λεκάνες. 10

Στην περιοχή μελέτης διακρίναμε δύο τέτοιες ενότητες οι οποίες διαφέρουν πετρολογικά η μία της άλλης. Αυτές οι ενότητες οι οποίες αποτελούνται από οφιολιθικά συμπλέγματα είναι από τα δυτικά προς τα ανατολικά οι ενότητες των Γερανείων και της Πελαγονικής. (Εικόνα 4) (Α) (Β) Εικόνα 4: (Α) Γεωλογικός χάρτης της περιοχής μελέτης τροποποιημένος από γεωλογικό χάρτη του ΙΓΜΕ. (Β) Λιθοστρωματογραφικές στήλες της περιοχής μελέτης. (A. Kaplanis 2012) Οι παλαιότεροι σχηματισμοί που εμφανίζονται στην περιοχή μελέτης είναι τεφροί παχυστρωματώδεις ασβεστόλιθοι του Τριαδικού- Κάτω lουρασικού, στη συνέχεια η μεικτή ηφαιστειο-ιζηματογενής σειρά του Ανώτερου Ιουρασικού, αποτελούμενη κυρίως από βασικά πετρώματα και ψαμμίτες, καθώς και πλακώδεις ασβεστόλιθους. Ο Βοιωτικός φλύσχης του Κατώτερου Κρητιδικού συνίσταται, κυρίως, από ραδιολαρίτες με εναλλαγές ερυθρών πηλιτών, μαργαικών ασβεστόλιθων και ψαμμιτών (Εικόνα 4Β). Ο φλύσχης του Μαιστριχτίου αποτελεί μια ρυθμική σειρά από εναλλαγές ψαμμιτών και μαργών. Στη βάση της σειράς αυτής παρατηρούνται εμφανίσεις Άνω Κρητιδικών ασβεστόλιθων. Επί του αλπικού υποβάθρου αναπτύσσεται το Ανώτερο Πλειόκαινο με θαλάσσιες αποθέσεις από κροκαλοπαγή, μάργες και ψαμμίτες. Τα Τυρρήνια στρώματα αποτελούνται, κυρίως, από κροκαλοπαγή, ψαμμίτες, μάργες και ασβεστοαρενίτες, δίνοντας αναβαθμίδα σε ύψος 28 m, στην περιοχή Ακρωτηρίου Ηραίου έως τον όρμο του Αγριλιού (Mitzopoulos 1933 Marcopoulou -Diakantoni, 1983). Στην περιοχή 11

Μακρυγόας, νοτιοανατολικά της λίμνης Βουλιαγμένης, παρατηρήθηκαν κατά θέσεις θαλάσσιες αποθέσεις, σε κορυφές λόφων, σε υψόμετρα έως 100 m, οι οποίες σύμφωνα με την γεωλογική χαρτογράφηση του ΙΓΜΕ είναι τυρρήνιοι σχηματισμοί. Οι χερσαίες αποθέσεις είναι συνεκτικές κώνων και πλευρικών κορρημάτων. Οι Ολοκαινικές αποθέσεις συνίστανται από κώνους κορρημάτων, κορρήματα, αλλούβια και παράκτια ιζήματα. 3.Ενεργός Τεκτονική -Σεισμικότητα της ευρύτερης περιοχής της Περαχώρας. Η ευρύτερη περιοχή της χερσονήσου της Περαχώρας χαρακτηρίζεται από μια έντονη τεκτονική. Τα κύρια ρήγματα (Εικόνα 5) έχουν διευθύνσεις Α. ΒΑ-Δ. ΝΔ και κλίνουν προς τα Β- ΒΔ, καθώς και Δ.-ΒΔ-Α.-ΝΑ που κλίνουν προς Ν.-ΝΔ. Γίνεται φανερό ότι η ευρύτερη περιοχή της λίμνης Βουλιαγμένης παρουσιάζεται πολύπλοκη από τεκτονικής άποψης, δεδομένου ότι υφίσταται την επίδραση τόσο καθοδικών όσο και ανοδικών τεκτoνικών κινήσεων, που εξαρτώνται κάθε φορά από το ποιο ρήγμα δραστηριοποιήθηκε. Έτσι η δραστηριοποίηση των υποθαλάσσιων ρηγμάτων που εκτείνονται κατά μήκος των ΒΔ και των ΝΔ παραλίων μπορεί να προκαλέσουν ανύψωση της χερσονήσου, ενώ η δραστηριοποίηση των ρηγμάτων που εκτείνονται στα βόρεια των Γερανείων δύναται να προκαλέσει τη βύθισή της. Η λίμνη της Βουλιαγμένης γίνεται φανερό ότι είναι ένα τεκτονικό βύθισμα οφειλόμενο στη δραστηριοποίηση τοπικών ρηγμάτων μέσης διεύθυνσης Α-Δ. Η Ολοκαινική επαναδραστηριοποίηση των ευρισκομένων στην ξηρά ρηγμάτων πιστοποιείται από την ύπαρξη πρόσφατης ρηξιγενούς επιφάνειας στη βάση τους. Λαμβάνοντας υπόψη τις ανυψωμένες Τυρρήνιες αποθέσεις και τις παράκτιες γεωμορφές, γίνεται φανερό ότι κατά το Ανώτερο Πλειστόκαινo -Ολόκαινο η επικρατούσα τεκτονική κίνηση είναι ανοδική. 12

Εικόνα 5: Χάρτης στον οποίο απεικονίζονται τα κυριότερα ρήγματα της Περαχώρας. (Papanikolaou 2009) Αρχαιολογικές ενδείξεις, ιστορικές αναφορές και ενόργανες καταγραφές αποδεικνύουν ότι η ευρύτερη περιοχή της χερσονήσου της Περαχώρας (Εικόνα 5) έχει υποστεί την επίδραση πολλών καταστροφικών σεισμών οι οποίοι οφείλονται στο ενεργό τεκτονικό καθεστώς της. Ειδικότερα οι αρχαιολογικές ανασκαφές στον πρωτοελλαδικό -αρχαϊκό οικισμό της λίμνης Βουλιαγμένης έδειξαν στρώματα καταστροφής που αποδίδονται στο τέλος της Πρωτοελλαδικής περιόδου και οφείλονται σε σεισμό. Επίσης αρχαιολογικές ενδείξεις για μεγάλους σεισμούς προέκυψαν από τις ανασκαφές του ιερού της Ήρας (Ηραίου) και αποδίδονται σε σεισμικά γεγονότα κατά τον 80 π.χ., 40 π.χ., 10 π.χ. και 20 μ.χ. αιώνες. Συγκεντρώνοντας όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες που προέρχονται από γραπτές αναφορές ιστορικών, από αρχαιολογικά ευρήματα και ενδείξεις, καθώς και από σύγχρονες αναφορές και ενόργανες καταγραφές οι σεισμοί οι οποίοι είχαν επίκεντρα στον ανατολικό Κορινθιακό κόλπο και έπληξαν την ευρύτερη περιοχή 13

προκαλώντας σημαντικές καταστροφές στις παράλιες περιοχές ήταν του Βου π.χ., 420 π.χ., 227 π.χ., 77 μ.χ. 524, 543, 580, 1857, 1887, 1928 και του 1981. Ο συσχετισμός των προηγουμένων σεισμών με κάποιο από τα ρήγματα της περιοχής δεν είναι δυνατός αφενός μεν λόγω της πληθώρας των μεγάλων ενεργών ρηγμάτων που υφίστανται στην περιοχή, αφετέρου δε λόγω της ύπαρξης μεγάλων υποθαλάσσιων ρηγμάτων. Από τους προαναφερθέντες σεισμούς, για τους οποίους υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις και μπορούν να αποδοθούν σε δραστηριοποίηση κάποιου από τα ρήγματα της εξεταζόμενης περιοχής είναι του 227 π.χ., του 600 μ.χ., του 1887, του 1928 και του 1981, (Jackson et al. 1982, Gaki-Papanastassiou et al. 1996, Hubert et al. 1996, Maroukian et al. 1996). Επίσης υπάρχουν ενδείξεις ότι μετά τον 9ο μ.χ. αιώνα πρέπει να δραστηριοποιήθηκε το μεγάλο υποθαλάσσιο ρήγμα ευρισκόμενo ΒΔ της Περαχώρας, (Gaki-Papanastassiou et al. 1996, Maroukian et al. 1996). 4. Τεκτονική ανάλυση. Η περιοχή η οποία μελετάται στην παρούσα εργασία βρίσκεται βόρεια του Λουτρακίου και εκτείνεται από το βουνό της Περαχώρας βορειοδυτικά των Γερανείων ορέων έως τον κόλπο του Σχοίνου (Εικόνα 7). Για τις ανάγκες της τεκτονικής ανάλυσης πάρθηκαν μετρήσεις με πυξίδα Clar κατά μήκος του οδικού δικτύου της περιοχής, το οποίο αποτελεί και μια φυσική τομή των πετρωμάτων. Το σύνολο των μετρήσεων προσβλήθηκε σε δίκτυα Schmidt κατώτερου ημισφαίριου για εξαγωγή συμπερασμάτων ενώ βάσει των μετρήσεων αυτών και παρατηρήσεων για τη μεσοσκοπική παραμόρφωση των πετρωμάτων κατασκευάστηκαν οι γεωλογικές τομές ΑΑ και ΒΒ οι θέσεις των οποίων εμφανίζονται στον τεκτονικό χάρτη (Εικόνα 7). Στον τεκτονικό χάρτη που θα ακολουθήσει (Εικόνα 7) απεικονίζονται η περιοχή μελέτης της εργασίας καθώς και οι λιθολογικοί σχηματισμοί που τη δομούν. Τα βασικά πετρώματα που λαμβάνουν χώρα στη περιοχή είναι ασβεστόλιθοι Ανώτερου Τριαδικού- Κατώτερου/Μέσου Ιουρασικού, σχιστοκερατόλιθοι, βοιωτικός φλύσχης καθώς και κροκαλοπαγή με ενδιαστρώσεις άμμου, ψαμμίτη και μάργας. Οι ασβεστόλιθοι είναι μεσοπαχυστρωματώδεις και παρουσιάζουν λευκό, γκρίζο ή λευκοκίτρινο χρώμα. Αντίστοιχα ο βοιωτικός φλύσχης βρίσκεται σε αποχρώσεις του πράσινου και ερυθρού (Εικόνα 6). 14

Εικόνα 6: Χαρακτηριστική φωτογραφία η οποία απεικονίζει τα χρώματα των ασβεστόλιθων και του βοιωτικού φλύσχη της περιοχής. 15

4.1 Τεκτονικός χάρτης της Περαχώρας (Εικόνα 7). Εικόνα 7: Τεκτονικός χάρτης κλίμακας (1 : 25.000) της περιοχής της Περαχώρας και των πέριξ σχεδιασμένος από τον Κάρολο Μπεζέ στον οποίο έχουν προβληθεί οι γεωλογικές τομές (ΑΑ,ΒΒ ) καθώς και τα σημαντικότερα ρήγματα της περιοχής. 16

Υπόμνημα (Εικόνας 7): Ολόκαινο/Σύγχρονες αποθέσεις. Ασύνδετα υλικά από άμμους, κροκάλες και λατύπες. Τέλος Μειοκαίνου/Μαργαικοί ασβεστόλιθοι. Ανώτερο Μειόκαινο/Μάργες, ψαμμίτες και κροκαλοπαγή κίτρινου ή καστανού χρώματος. Μειόκαινο/Μάργες, ψαμμίτες καστανού έως γκρί χρώματος. Μέσο-Ανώτερο Μειόκαινο/Άμμοι ψαμμίτες και κροκαλοπαγή Μέσο-Μειόκαινο/Ανδρομερή κροκαλοπαγή με ενδιαστρώσεις μαργών Ανώτερο Ιουρασικό/Παχυστρωματώδεις ασβεστόλιθοι. Ανώτερο Τριαδικό-Κάτω Μέσο Ιουρασικό/Ασβεστόλιθοι και δολομίτες. Περιδοτίτες και οφιολιθικά πετρώματα.(βοιωτικός φλύσχης) Φυλλίτες, σχιστόλιθοι και σχιστοκερατόλιθοι.(βοιωτικός φλύσχης) Ρήγμα. Οδικό δίκτυο. Πόλεις-χωριά-οικισμοί. 17

Εκτός των περιεχομένων του υπομνήματος στο χάρτη της εικόνας 7 απεικονίζονται και οι γεωλογικές τομές ΑΑ και ΒΒ οι οποίες θα αναλυθούν στη συνέχεια. Οι κύριες τεκτονικές δομές που χαρτογραφήθηκαν είναι οι 2 επωθήσεις στο βορειοανατολικό τμήμα του χωριού Πίσσια και εμφανίζονται στις γεωλογικές τομές ΑΑ (Εικόνα 8)και ΒΒ (Εικόνα 10). Για λόγους ευκολίας θα ονομάσουμε τις επωθήσεις (Α) και (Β) αντίστοιχα. Ασβεστόλιθος : Οριζόντιο άλμα ρήγματος : Οφιόλιθοι : Επώθηση: Παχυστρωματώδεις Ασβεστόλιθοι: Μάργες Μειόκαινου: Εικόνα 8: Γεωλογική τομή ΑΑ (από Kaplanis et al., 2013) ελαφρώς τροποποιημένη στην οποία απεικονίζονται οι 2 κλάδοι της επώθησης (Α), οι κλίσεις των στρωμάτων καθώς και το άλμα του ρήγματος. 18

Η Επώθηση (Α) εμφανίζεται βορειοανατολικά του χωριού Πίσσια, έχει διεύθυνση ΒΔ- ΝΑ και με κλίση περίπου 40. Όπως φαίνεται και στη γεωλογική τομή ΑΑ η επώθηση (Α) τοποθετεί τεκτονικά ασβεστόλιθους Ανώτερου Τριαδικού επί οφιολιθικών πετρωμάτων. Στη βάση της επώθησης βρίσκονται ανθρακικά πετρώματα ενώ στην οροφή οφιολιθικά πετρώματα. Η επώθηση χαρακτηρίζεται επίσης από την ύπαρξη μεγάλου πάχους κατακλαστικών ζωνών. Για την ακρίβεια παρατηρήθηκε παράλληλα της επώθησης μια μεγάλου πάχους κατακλαστική ζώνη, περίπου 10m. Αντίστοιχα 5 km ανατολικά του Λουτρακίου, η κατακλαστική ζώνη φτάνει τα 30 m και περιέχει κομμάτια της αμφιβολιτικής σόλας, ανθρακικά πετρώματα, περιδοτίτες και κερατόλιθους. Στο ΒΔ τμήμα της χερσονήσου της Περαχώρας η βάση της επώθησης στο χωριό Πίσσια αποτελείται από ανθρακικά πετρώματα και βοιωτικό φλύσχη. Οι ασβεστόλιθοι είναι παραμορφωμένοι λόγω μεγασκοπικών πτυχών με αξονικά επίπεδα διεύθυνσης κλίσεως ΒΔ- ΝΑ. (Εικόνα 9) Αυτά τα στοιχεία που συμπεραίνουν την παραμόρφωση του υποβάθρου, δείχνουν ότι το τμήμα των Γερανείων φιλοξενεί την επώθηση των οφιόλιθων. Ακολουθούν δίκτυα Schmidt στα οποία έχουν προβληθεί η διεύθυνση της επώθησης (Α) και οι πτυχές με τα αξονικά τους επίπεδα. Εικόνα 9: Στα παραπάνω δίκτυα Schmidt έχουν προβληθεί οι ισοπληθείς των αξόνων και οι πόλοι των αξονικών επιπέδων των μεγασκοπικών πτυχών (από Kaplanis et al., 2013). 19

Ασβεστόλιθος : Οριζόντιο άλμα ρήγματος : Οφιόλιθοι : Επώθηση: Παχυστρωματώδεις Ασβεστόλιθοι: Μάργες Μειόκαινου: Εικόνα 10: Γεωλογική τομή ΒΒ (A.Kaplanis 2012) ελαφρώς τροποποιημένη στην οποία απεικονίζονται οι 2 κλάδοι της επώθησης καθώς και ρήγματα με τα αντίστοιχα άλματά τους. Η Επώθηση (Β) εμφανίζεται στο κεντρικό τμήμα της χερσονήσου της Περαχώρας, νοτιοανατολικά του χωριού Σχοίνου, έχει διεύθυνση ΝΑ-ΒΔ και παρουσιάζει κλίση λίγο μεγαλύτερη των 50.Όπως φαίνεται και στη γεωλογική τομή ΒΒ η ανατολικής κλίσεως επώθηση (Β) τοποθέτησε τεκτονικά τους οφιόλιθους των Γερανείων ορέων επί τον βοιωτικό φλύσχη. Οι οφιόλιθοι των Γερανείων ορέων παραμορφώθηκαν εσωτερικά από ένα πυκνό σύστημα, ανατολικής κλίσεως, επωθήσεων (Εικόνα 11). Τόσο η διεύθυνση των γραμμώσεων της κατοπτρικής επιφάνειας των ρηγμάτων στο επίπεδο της επώθησης, όσο η ανάπτυξη S-C δομών των γραμμώσεων στις ζώνες των ρηγμάτων, αποκαλύπτουν μετατόπιση της κορυφής της επώθησης προς τα Δυτικά. Τα ανθρακικά πετρώματα των Γερανείων ορέων παραμορφώθηκαν από ένα σύστημα, μετρίας κλίσης, επωθήσεων προς τα Ανατολικά και από ένα σύστημα,απότομης κλίσης, καταδυόμενων επωθήσεων προς τα Δυτικά (Εικόνα 11). Ακολουθούν δίκτυα Schmidt στα οποία έχουν προβληθεί οι παραμορφώσεις των οφιόλιθων και των ανθρακικών πετρωμάτων. 20

Εικόνα 11: Στα παραπάνω δίκτυα Schmidt έχουν προβληθεί οι παραμορφώσεις τόσο των οφιόλιθων όσο και των ανθρακικών πετρωμάτων μέσω των αντίστοιχων επωθήσεων (από Kaplanis et al., 2013). 21

4.2 Μεσοσκοπική τεκτονική ανάλυση Η τεκτονική εξέλιξη της περιοχής αντικατοπτρίζεται στη διαδοχή των παραμορφωτικών φάσεων που αναγνωρίστηκαν μέσω της εργασίας υπαίθρου. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από την τεκτονική ανάλυση στο τμήμα των Γερανείων ορέων σε συνδυασμό με τη στρωματογραφία της περιοχής έδωσαν τη δυνατότητα αναγνώρισης 3 φάσεων παραμόρφωσης, οι οποίες εκφράζουν πλαστικές συνθήκες παραμόρφωσης (D1-D2) και ημιπλαστικές. (D3) 4.2.1 Φάση παραμόρφωσης D1 Τα παραμορφωτικά πειστήρια που δείχνουν μία αρχική φάση παραμόρφωσης D1 εκφράζονται μέσω ρηγμάτων σε ασβεστόλιθους Τριαδικού-Μέσο Ιουρασικού και σε κερατόλιθους των Γερανείων ορέων. Τα ρήγματα που ερμηνεύουν αυτή τη φάση παραμόρφωσης είναι κανονικά ρήγματα και αναπτύχθηκαν σύγχρονα με την ιζηματογένεση. Βασισμένοι σε υπαίθριες παρατηρήσεις για τις ολισθήσεις των ρηγμάτων διακρίνονται 2 κύριες ομάδες ρηγμάτων. Η 1 η ομάδα χαρακτηρίζεται από ΒΑ-ΑΒΑ πλάγια μετατόπιση κανονικών ρηγμάτων (Εικόνα 12). Η 2 η ομάδα χαρακτηρίζεται από ΒΒΑ-δεξιόστροφη οριζόντια μετατόπιση (Εικόνα 13): Εικόνα 12 : Δίκτυο Schmidt κάτω ημισφαιρίου στο οποίο με τους μεγάλους κύκλους αποτυπώνονται ρήγματα και με τα βελάκια γραμμώσεις. (Kaplanis et al., 2013) Εικόνα 13 : Δίκτυο Schmidt κάτω ημισφαιρίου στο οποίο με τους μεγάλους κύκλους αποτυπώνονται ρήγματα και με τα βελάκια γραμμώσεις. (Kaplanis et al., 2013) 22

4.2.2 Φάση μεταμόρφωσης D2 H φάση μεταμόρφωσης D2 χαρακτηρίζει έντονα την παραμορφωτική ιστορία της περιοχής μελέτης. Αυτό το στάδιο παραμόρφωσης χαρακτηρίζεται από τεκτονικές δομές που σχηματίστηκαν κατά την τεκτονική τοποθέτηση ωκεάνειων λιθοσφαιρικών πετρωμάτων πάνω στην ασβεστολιθική πλατφόρμα της μονάδος των Γερανείων ορέων. Σε αυτό το στάδιο τόσο οι οφιόλιθοι όσο και οι υποκείμενοι ασβεστόλιθοι παραμορφώθηκαν από μία σειρά επωθήσεων με διεύθυνση Β-Α. Αναφερόμαστε στις επωθήσεις των Γερανείων ορέων και του χωριού Πίσσια (Εικόνα 14). Η επώθηση του χωριού Πίσσια στο νότιο μέρος της περιοχής μελέτης χαρακτηρίζεται από μια ramp-flat γεωμετρία. Εικόνα 14: Η Επώθηση του χωριού Πίσσια μεταφέρει τους οφιόλιθους των Γερανείων ορέων πάνω στη Γεράνεια μονάδα (από Kaplanis et al., 2013). Εικόνα 15: Δίκτυο Schmidt στο οποίο έχουν προβληθεί με μεγάλους κύκλους ρήγματα και με βελάκια οι γραμμώσεις (από Kaplanis et al., 2013). 23

Τα ακόλουθα δίκτυα Schmidt των εικόνων 16,17 και 18,19 αφορούν το δυτικό και ανατολικό,αντίστοιχα, τμήμα της Περαχώρας όπου εμφανίζεται και η επώθηση (Α). Τα Στερεογραφικά Δίκτυα των εικόνων 16,17 αντιπροσωπεύουν τους πόλους των S0 φολιώσεων σε οφιολιθικά πετρώματα ενώ τα Στερεογραφικά Δίκτυα των εικόνων 18,19 την στατιστική επεξεργασία αυτών. Από την στατιστική επεξεργασία προκύπτει ότι η συγκέντρωση των φολιώσεων τείνει να πλησιάσει την περιφέρεια γεγονός που μας δείχνει πως οι κλίσεις των επιπέδων των φολιώσεων είναι σχετικά μεγάλες. Παρατηρώντας τα ακόλουθα στερεογραφικά δίκτυα συμπεραίνουμε ότι τη γενική διεύθυνση των φολιώσεων είναι ΒΑ-ΝΔ. Εικόνα 16: Δίκτυο Schmidt που αναφέρεται στο δυτικό τμήμα της περιοχής μελέτης και στο οποίο προβάλλονται οι πόλοι των S0 φολιώσεων (από Kaplanis et al., 2013). Εικόνα 17: Δίκτυο Schmidt με ισοπληθείς των πόλων των S0 φολιώσεων του στερεογραφικού δικτύου της εικόνας 16. 24

Εικόνα 18: Δίκτυο Schmidt που αναφέρεται στο ανατολικό τμήμα της περιοχής μελέτης και στο οποίο προβάλλονται οι πόλοι S0 φολιώσεων (από Kaplanis et al., 2013). Εικόνα 19: Δίκτυο Schmidt με ισοπληθείς των πόλων των S0 στερεογραφικού δικτύου της εικόνας 18. φολιώσεων του 25

Η D2 φάση παραμόρφωση συνοδεύεται επίσης από την δημιουργία πτυχών. Παρατηρώντας την πτυχή της Εικόνας 20 συμπεράναμε ότι αυτή σχηματίστηκε σε πλαστικές συνθήκες παραμόρφωσης Από γεωμετρικής απόψεως ταξινομούμε την πτυχή ως κλειστή και κατακεκλιμένη. Εικόνα 20: Φωτογραφία ΝΔ του χωριού Πίσσια όπου εμφανίζεται πτυχή σε ασβεστόλιθο Άνω Κρητιδικού και στην οποία απεικονίζεται και η φάση παραμόρφωσης που βρίσκεται. Οι πτυχές, σε αναλογία με άλλα ιστολογικά στοιχεία των πετρωμάτων, μπορούν να αναπτυχθούν είτε σε μία τεκτονική φάση είτε σε περισσότερες φάσεις. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλές πτυχές που παρατηρούνται στο ύπαιθρο να έχουν σύνθετα σχήματα. Τέτοιες σύνθετες πτυχές τις ονομάζουμε επαναπτυχώσεις και έχει μεγάλη σημασία η μελέτη τους. Στην περιοχή μελέτης συναντήσαμε 2 τέτοιες τεκτονικές δομές (Εικόνες 21,22) ΒΑ του χωριού Πίσσια. Όπως φαίνεται και στις εικόνες που ακολουθούν οι πτυχές που παραμορφώθηκαν στις φάσεις παραμόρφωσης D2 είναι νεότερες αυτών που αναπτύχθηκαν στις φάσεις παραμόρφωσης D3. Βάση της σχέσης των αξόνων και των αξονικών επιπέδων των παλαιότερων και των νεότερων πτυχών ταξινομήσαμε τις επαναπτυχώσεις των εικόνων 21,22 σε τύπο 3 (εγκάρσια υπέρθεση) και τύπο 2 (σύνθετη υπέρθεση) αντίστοιχα. 26

Εικόνα 21,22: Φωτογραφίες που λήφθησαν ΝΔ του χωριού Πίσσια με χαρακτηριστικές τεκτονικές δομές επαναπτύχωσης, στις οποίες έχουν αποτυπωθεί τα 2 αξονικά επίπεδα με τις αντίστοιχες φάσεις παραμόρφωσης. Ασβεστόλιθοι Άνω Κρητιδικού (από Kaplanis et al., 2013). 27

Η πλειονότητα των στρωμάτων στην περιοχή της επαναπτύχωσης ΒΑ του χωριού Πίσσια στα οποία έγιναν μετρήσεις με πυξίδα clar παρουσιάζουν μία γενική διεύθυνση ΔΒΔ- ΑΝΑ έως ΑΒΑ-ΔΝΔ (Στερεογραφικά Δίκτυα Α,Β-Εικόνα 23) ενώ οι διευθύνσεις των αξονικών επιπέδων των πτυχών έχουν διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ. (Στερεογραφικό Δίκτυο Γ-Εικόνα 23) (Α) (Β) (Γ) Εικόνα 23: Δίκτυα Schmidt (A,Β,Γ) στα οποία με μεγάλους κύκλους έχουν προβληθεί οι διευθύνσεις κλίσεων και οι κλίσεις στρωμάτων και με τελείες τα αξονικά επίπεδα των επαναπτυχώσεων ΒΑ του χωριού Πίσσια. 28

Η περιοχή μελέτης έχει υποστεί πτύχωση λόγω του επικρατούντος καθεστώτος συμπιεστικής τεκτονικής. Παρακάτω παρουσιάζεται Δίκτυο Schmidt, στο οποίο προβάλλονται οι πόλοι των αξόνων των πτυχών (Εικόνα 24) όπως μετρήθηκαν με πυξίδα clar. Από την ακόλουθη ανάλυση (Εικόνα 24) προκύπτει ότι οι άξονες των πλαστικών πτυχών στην ευρύτερη περιοχή παρουσιάζουν μία γενική διεύθυνση ΒΑ. Εικόνα 24: Δίκτυο Schmidt στο οποίο απεικονίζονται οι άξονες των πλαστικών πτυχών που μετρήθηκαν στην περιοχή μελέτης 29

Κατά τη διάρκεια του Κάτω Κρητιδικού, νηριτικοί Ασβεστόλιθοι αποτέθηκαν ασύμφωνα πάνω στο Βοιωτιτικό φλύσχη (Εικόνα 25) επιτυγχάνοντας έτσι το μέγιστο πάχος στρώματος των 150m. Συνεπάγεται λοιπόν, είτε ότι η περιοχή μελέτης βυθίστηκε είτε ότι είχαμε αύξηση της στάθμης της θάλασσας. Εικόνα 25: Νηριτικοί ασβεστόλιθοι οι οποίοι αποτέθηκαν πάνω σε Βοιωτικό φλύσχη (από Kaplanis et al., 2013). 30

4.2.3 Φάση παραμόρφωσης D3 Η φάση παραμόρφωσης D3 αναπτύσσεται σε ημιπλαστικές συνθήκες. Κατά τη διάρκεια του Παλαιοκαίνου η περιοχή μελέτης υπέστη συμπιεστική παραμόρφωση συνδεδεμένη με το στάδιο της Μεσοελληνικής ορογένεσης, που καταδεικνύεται από ΝΔ καταδυόμενες πτυχές και ρήγματα καθώς και ΒΑ καταδυόμενες αντιθέτου φοράς επωθήσεις και πτυχές. Για την ακρίβεια οι ασβεστόλιθοι του Άνω Κρητιδικού της περιοχής μελέτης παραμορφώθηκαν από ΒΔ-ΝΑ ανάστροφα ρήγματα. (Εικόνα 26) Εικόνα 26: Δίκτυο Schmidt στο οποίο με μεγάλους κύκλους έχουν προβληθεί οι διευθύνσεις κλίσεων και κλίσεις ανάστροφων ρηγμάτων. Με τα βελάκια απεικονίζονται οι γραμμώσεις των πετρωμάτων κατά μήκος των ρηγμάτων (από Kaplanis et al., 2013). 31

Επίσης Δομές ανθοδέσμης (Εικόνα 27) σχηματίζονται κυρίως στα οριζόντια μετατόπισης ρήγματα. Αυτές είναι κατ ουσία σύνθετες τεκτονικές δομές και χαρακτηρίζονται από 2 ρήγματα που οριοθετούν τη δομή και πολλά μικρότερα τα οποία συμπεριλαμβάνονται στην ενδιάμεση μάζα. Από αυτά τα 2 περιθωριακά ρήγματα το ένα είναι το κύριο (Εικόνα 27) και το άλλο είναι δεύτερης τάξης ρήγμα που διακλαδίζεται από το κύριο ρήγμα. Εικόνα 27: Φωτογραφία που λήφθηκε ΝΔ του χωριού Πίσσια και στην οποία απεικονίζεται χαρακτηριστική δομή θετικής ανθοδέσμης σε οριζόντιας μετατόπισης ρήγμα. Ασβεστόλιθοι Άνω Κρητιδικού. Επίσης στα πλαίσια της τεκτονικής ανάλυσης της περιοχής μελέτης, αναγνωρίστηκαν στο ύπαιθρο ζώνες διάτμησης μικρού πάχους.μέσα σε αυτές τις ζώνες διάτμησης και εξαιτίας της παραμόρφωσης δημιουργούνται οι κινηματικοί δείκτες οι οποίοι δείχνουν τη διεύθυνση και φορά κίνησης μέσα στις αντίστοιχες ζώνες διάτμησης. Οι κινηματικοί δείκτες που σημειώθηκαν είναι C-S ταινιωτές δομές κυρίως σε αποθέσεις Βοιωτικού φλύσχη και ανήκουν στη D3 φάση παραμόρφωσης. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις C-S παρουσιάζονται στις εικόνες 28, 29. 32

Εικόνα 28: Φωτογραφία στην οποία απεικονίζονται C-S ταινιωτές δομές (shear bands). Οι S επιφάνειες απεικονίζονται με κίτρινο. Εικόνα 29: Φωτογραφία στην οποία απεικονίζονται C-S ταινιωτές δομές σε Βοιωτικό φλύσχης 33

5.Συμπεράσματα Με βάση βιβλιογραφικά δεδομένα καθώς και δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά την υπαίθρια εργασία στην περιοχή έγινε μία γεωλογική-τεκτονική επισκόπηση της περιοχής της Περαχώρας. Αναγνωρίστηκαν διάφορες τεκτονικές δομές και εν συνέχεια εκτιμήθηκαν, βάσει διάφορων κριτηρίων, οι συνθήκες σχηματισμού τους καθώς και τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά τους. Η τεκτονική ανάλυση της περιοχής βάσει γεωμετρικών και κινηματικών στοιχείων που συλλέχτηκαν στην ύπαιθρο είχε τα ακόλουθα αποτελέσματα. Η δομική ανάλυση μας έδειξε ότι η περιοχή μελέτης παραμορφώθηκε από τρία διαδοχικά στάδια παραμόρφωσης. Η φάση παραμόρφωσης D1 χαρακτηρίζεται από την δημιουργία συνιζηματογενών κανονικών ρηγμάτων του Μεσοζωικού. Κατά την παραμορφωτική φάση D2 (πλαστικές συνθήκες) έχουμε τον σχηματισμό της S0 φολίωσης σε οφιολιθικά πετρώματα η οποία δημιουργείται κατά την κίνηση των οφιόλιθων προς τα ΒΔ μέσω της επώθησης του χωριού Πίσσια. Δομές που εκφράζουν ημιπλαστικές συνθήκες παραμόρφωσης αναγνωρίζονται στη D3 φάση με χαρακτηριστικότερες τις C-S ταινιωτές δομές. 34

6.Βιβλιογραφία Aubouin J., Geologie des chaines alpines issues de la Tethys. (1960) Celet P., Clement B., and J.Ferriere (1976). La zone Beotienne en Grece. Dilek Y., Ophiolite Concept and the Evolution of Geological Thought. Jackson J., (1982) Seismicity, normal faulting and the geomorphological development of the Gulf of Corinth. (Greece) Kaplanis, A., Koukouvelas I., Xypolias, P., Kokkalas, S. 2013. Kinematics and Ophiolite obduction in the Gerania and Helicon Mountains, central Greece. Tectonophysics, 595-596, 215-234. Κουκουβέλας, Ι., 1998. Τεκτονική γεωλογία., Leader Books. Κουκουβέλας, Ι., Κοκκάλας, Σ., Ξυπολιάς, Π., 2009. Γεωλογία Ελλάδας., Πανεπιστημιακές σημειώσεις. Maroukian H., Gaki-Papanastasiou (1996) Coastal changes in the broader area of Crinth, Greece. Mitzopoulos M., (1983) La Quartenaire marin (Thyrhenien)dans la Presque de Perachora. Μουντράκης Δ., 1985, Γεωλογία της Ελλάδος,University Studio press,θεσσαλονίκη. Papanikolaou, D., 2009. Timing of tectonic emplacement of the ophiolites and terrane paleogeography in the Hellenides. 35

Payne, H., 1940 Perachora, the sanctuaries of Ηera Aktaia and Limenia,Oxford,Clarendon Press Pirazzoli, P.A., Stiros S.C., Arnold M.,Laborel J.,Laborel-Deguen F. and S. Papageorgiou (1994).Episodic uplift deduced from Holocene shorelines in the Perachora Peninsula,Corinth area, Greece. Rassios,A.E., Dilek,Y., 2009. Rotational deformation in the Jurassic Mesohellenic ophiolites, Greece, and its tectonic significance. Underhill J., Late Cenozoic deformation of the Hellenide foreland, western Greece (1985). Ξυπολιάς Π.,2009,,Αζιμουθιακές Προβολές στην Τεκτονική Γεωλογία Μέθοδοι και Εφαρμογές, Γκιούρδας Εκδοτική. 36