Εισαγωγή στη Δενδροκομία

1 Εισαγωγή στη Δενδροκομία Αθανάσιος Μολασιώτης Επίκουρος καθηγητής Εργαστήριο Δενδροκομίας ΑΠΘ (Τηλ.:+30 2310 998882; E-mail:amolasio@agro.auth.gr) 2 Γεωργία Ασχολείται με την ανάπτυξη & εκμετάλλευση ζώων και φυτών Περιλαμβάνει δύο κλάδους: 1. Ζωική Παραγωγή 2. Φυτική Παραγωγή: αναφέρεται στην εκμετάλλευση των φυτών μεγάλης καλλιέργειας & των οπωροκηπευτικών 3 Οπωροκηπευτικά Οπωροκηπευτικά: Φυτά που καλλιεργούνται εντατικά και είναι ιδιαίτερα απαιτητικά σε παραγωγικούς συντελεστές Κηποκομία (Horticulture): Ασχολείται με την εκμετάλλευση των οπωροκηπευτικών Αμπελουργία Ανθοκομία Λαχανοκομία Δενδροκομία

4 Δενδροκομία Μελετά την καλλιέργεια των οπωροφόρων δένδρων και τις μεθόδους βελτιστοποίησης της παραγωγής τους συνδυάζοντας επιστήμη & τεχνολογία Επιστήμη διερευνά τα βιολογικά προβλήματα των οπωροφόρων και των καρπών Τεχνολογία εφαρμόζει τεχνικές και μεθόδους των βασικών επιστημών με σκοπό τη μεγιστοποίηση της προσόδου των παραγωγών 5 6

7 Δενδροκομία - Διακρίσεις Γενική Δενδροκομία Μελετά τις γενικές αρχές & μεθόδους που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία των οπωροφόρων Ειδική Δενδροκομία Ασχολείται με τα είδη των οπωροφόρων, ζωτικής σημασίας τόσο για την Ελλάδα, όσο και διεθνώς 8 Ειδική Δενδροκομία 9 Η δενδροκομία στην Ελλάδα Κλιματικές συνθήκες Εδαφικές συνθήκες γεωγραφικής θέσης εδαφικού αναγλύφου επίδραση μεγάλων υδάτινων όγκων ποικιλίας μητρικών πετρωμάτων γεωγραφικό ανάγλυφο βροχοπτώσεων Aνάπτυξη δενδρωδών καλλιεργειών

10 Η δενδροκομία στην Ελλάδα Γεωγραφική θέση 11 H ελληνική Δενδροκομική παραγωγή εντοπίζεται σε γεωγραφικές-χωρικές ζώνες Kαλλιεργούνται συγκεκριμένα είδη οπωροφόρων (Νότια Ελλάδα αείφυλλα, Βόρεια Ελλάδα φυλλοβόλα) Στροφή πολλών νέων αγροτών στην καλλιέργεια οπωροφόρων τα τελευταία χρόνια ευνοεί την περεταίρω την ανάπτυξη του κλάδου της Δενδροκομίας 12 Οι σημαντικότερες εξελίξεις της δενδροκομίας 1. Χρήση νάνων υποκειμένων πυκνή φύτευση 2. Μηχανοποίηση καλλιέργειας (μείωση κόστους παραγωγής) 3. Εισαγωγή νέων ποικιλιών

13 14 Η Ελλάδα είναι χώρα Δενδροκομική 1. Προσφέρεται για την ανάπτυξη πληθώρας δενδρωδών καλλιεργειών 2. Η Ελληνική Δενδροκομία αποβλέπει στην κάλυψη των αναγκών της εσωτερικής αγοράς σε φρούτα και ταυτόχρονα διέπεται από εξαγωγικούς προσανατολισμούς 3. Η αναγνώριση των ευεργετικών ιδιοτήτων της Μεσογειακής διατροφής σε συνδυασμό με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου σε χώρες με μεγάλο πληθυσμιακό δυναμικό (πχ Ρωσία) συντέλεσαν, μεταξύ άλλων, στην άνοδο των Ελληνικών εξαγωγών φρούτων τα τελευταία χρόνια 15 Η Δενδροκομία αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους τομείς της σύγχρονης ελληνικής γεωργίας Σημαντικότατο τμήμα των εγχώριων δενδροκομικών προϊόντων εξάγονται σε όλες τις Ηπείρους Ενδεικτικά παραδείγματα η Ελλάδα βρίσκεται, σε ότι αφορά την παγκόσμια παραγωγή, στην: 5 η θέση ροδακίνων και στη 1 η θέση στα συμπύρηνα (βιομηχανικά) ροδάκινα 4 η θέση στα ακτινίδια (με συνεχή αυξητική τάση της εγχώριας παραγωγής)

Καλλιεργούμενη έκταση (, Ha) Παραγωγή (, Τόνοι) Παραγωγή (τόνοι) 16 Η ροδακινοκαλλιέργεια αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους τομείς της Ελληνικής γεωργίας Παγκόσμια παραγωγή 2011 Χώρα Παραγωγή (τόνοι) 1 Κίνα 11.528.801 2 Ιταλία 1.636.750 3 Ισπανία 1.335.600 4 ΗΠΑ 1.171.450 5 Ελλάδα 690.200 Πηγή: FAO 1400000 1200000 1000000 800000 600000 400000 200000 Εγχώρια παραγωγή διαχρονικά 0 1960 1980 2000 Έτος 17 Η καλλιέργεια της ακτινιδιάς παγκοσμίως Πηγή: FAO, 2012 Χώρες 18 Η Ελλάδα είναι ο 5 ος μεγαλύτερος παραγωγός φρούτων στην ΕΕ Φρούτα που παράγονται στην Ευρώπη Ελλάδα 5% Παραγωγή φρούτων στην Ευρώπη Υπόλοιπες χώρες 22% Iταλία 29% Iταλία Ισπανία Γαλλία Γαλλία 15% Πολωνία 6% Ισπανία 23% Πολωνία Ελλάδα Υπόλοιπες χώρες

19 Τα κυριότερα Ελληνικά εξαγόμενα φρούτα (2012) 2,16% 2,42% 2,25% 4,76% 9,79% 8,03% 12,94% βάσει όγκου 34,41% Εσπεριδοειδή Ροδάκινα-Νεκταρίνια Ακτινίδια Μήλα Μπανάνες Φράουλες Βερύκοκα Άλλα 3,06 11,22 Εσπεριδοειδή 3,13 5,51 11,26 βάσει αξίας 14,38 23,60 Ροδακινα-νεκταριν Ακτινίδια Φράουλες Μήλα Μπανάνες Άλλα 20 H εξέλιξη των εξαγωγών ελληνικών φρούτων βάσει όγκου και αξίας την τελευταία δεκαετία (2002-2012) βάσει αξίας βάσει όγκου 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Έτος 21 Οι χώρες εξαγωγής των ελληνικών φρούτων (βάσει των 10 κυριοτέρων εξαγόμενων προϊόντων σε κιλά) 1,84 1,80 2,46 1,90 2,62 2,74 3,01 3,05 4,22 4,49 4,67 1,76 1,36 Βουλγαρία 9,61 12,00 11,25 11,26 Ρουμανία Γερμανία Ρωσία Πολωνία Σερβία Ουκρανία Ουγγαρία Fyrom Ιταλία Αλβανία Τσεχία Κάτω Χώρες Μολδαβία Αίγυπτος Ηνωμένο Βασίλειο Σλοβακία

22 Ορισμένες χρήσιμες επισημάνσεις/προβληματισμοί Η επέκταση των δενδρωδών καλλιεργειών τα τελευταία χρόνια (συνεχώς αυξανόμενος ρυθμός φυτεύσεων νέων οπωρώνων) αναμένεται να αυξήσει την παραγωγή Έτσι, ενώ διανοίγονται ευνοϊκές για την Ελληνική Δενδροκομία, ταυτόχρονα υπάρχουν σημαντικά διορθωτικά προβλήματα ιδιαίτερα σε σχέση με τις ανταγωνίστριες χώρες (πχ., Ιταλία, Ισπανία) 23 Τα διαρθρωτικά προβλήματα της Ελληνικής Δενδροκομίας 1. Ανεπάρκεια οργάνωσης & ελέγχου της παραγωγής πολλαπλασιαστικού υλικού 2. Αδυναμία μηχανοποίησης της παραγωγής 3. Έλλειψη συστηματικής αξιολόγησης των υποκειμένων/ποικιλιών στις διάφορες περιοχές της χώρας 4. Προβλήματα στη συντήρηση, εμπορία και εξαγωγές δενδροκομικών προϊόντων 24 Η αύξηση τη θερμοκρασίας προκάλεσε το 2013 το φαινόμενο της ακαρπίας που έπληξε τις δενδροκομικές καλλιέργειες σε όλες τις γεωργικές περιοχές της χώρας

25 Καταστροφή από χαλαζόπτωση (Έδεσσα, 2013) 26 Οι πρωταθλητές & οι αναδυόμενοι αστέρες της Ελληνικής Δενδροκομίας Πρωταθλητές Ελιά, ροδάκινο, εσπεριδοειδή, ακτινίδιο, μήλο Αναδυόμενα Φράουλα, βερίκοκο, κεράσι κα Αχλάδι: παρουσιάζει πτωτική τάση με αποτέλεσμα να γίνονται εισαγωγές, κυρίως σε βιομηχανικό αχλάδι ΕΛΙΑ (Οlea europea L.) 27 10 πρώτες χώρες (% της παγκόσμιας παραγωγής) 1. Ισπανία (27%) 6. Τυνησία (3%) 2. Ιταλία (20%) 7. Μαρόκο (3%) 3. Ελλάδα (16%) 8. Αίγυπτος (2%) 4. Τουρκία (11%) 9. Αλγερία (2%) 5. Συρία (6%) 10. Πορτογαλία (2%)

Καλλιεργούμενη έκταση (, Ha) Παραγωγή (,Τόνοι) Όγκος (, εκατ. kg) Αξία (, εκατ. ) Όγκος (, εκατ. kg) Αξία (, εκατ. ) Εξέλιξη εξαγωγών & εισαγωγών εσπεριδοειδών 28 Εξαγωγές Εισαγωγές Έτη Έτη 29 Εξέλιξη εξαγωγών ροδακίνωννεκταρινιών από τη χώρα μας Έτη 30 Η εξέλιξη της καλλιέργειας ακτινιδιάς στη χώρα μας Έτη Πηγή: FAO, 2012

Όγκος (, εκατ. kg) Αξία (, εκατ. ) Όγκος (, εκατ. kg) Αξία (, εκατ. ) Όγκος (, εκατ. kg) Αξία (, εκατ. ) 31 Εξέλιξη εξαγωγών μήλων από τη χώρα μας Έτη 32 Εξέλιξη εξαγωγών αχλαδιών Εξέλιξη εισαγωγών αχλαδιών Έτη Έτη 33 Εξέλιξη εξαγωγών φράουλας από τη χώρα μας Έτη

Όγκος (, εκατ. kg) Αξία (, εκατ. ) 34 Η εξέλιξη εξαγωγών βερίκοκων από τη χώρα μας Έτη 35 25 20 15 10 5 0 Στοιχεία για εξαγωγές κερασιών από τη χώρα μας και για την παγκόσμια παραγωγή Εξαγωγές ελληνικών κερασιών 2011 1 2012 2 2013 3 Έτη 500000 450000 400000 350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 Παγκόσμια παραγωγή κερασιών 36 Τα μέρη του δέντρου

Τα μέρη του δέντρου 37 Ρίζα Κορμός Λαιμός του δέντρου Βραχίονες Βλαστοί Φύλλα Οφθαλμοί Άνθη Καρπός 38 Ρίζα Αποτελεί το υπόγειο τμήμα που στηρίζει το δέντρο και του παρέχει νερό και ανόργανα θρεπτικά συστατικά 39 Ρίζα

40 Βραχίονες Βλαστοί Λαιμός δέντρου Κορμός 41 Λαιμός δέντρου το τμήμα του κορμού που βρίσκεται σε επαφή με το έδαφος 42 Κορμός υπέργειο τμήμα του δέντρου, από την επιφάνεια του εδάφους μέχρι τις πρώτες διακλαδώσεις

43 Βραχίονες Βλαστοί βλαστοί μικρότερης διαμέτρου, διακρίνονται σε: 1. Μονοετείς (ετήσιος, παρελθόντους έτους) 2. πολυετείς 44 Φύλλα όργανα δέντρου που φωτοσυνθέτουν και παράγουν οργανικές ενώσεις, απαραίτητες για την ανάπτυξη & καρποφορία του δέντρου 45 Ο βιολογικός κύκλος των οπωροφόρων δένδρων ΣΠΟΡΟΙ ΔΕΝΔΡΟ ΚΑΡΠΟΣ

46 Ετήσιος βιολογικός κύκλος αχλαδιάς 1 4 7 0 2 5 3 6 47 Οφθαλμοί Είδη οφθαλμών: 1. Βλαστοφόροι 2. Ανθοφόροι μονοανθής, ένα άνθος ανά οφθαλμό (ροδακινιά) πολυανθής, 2-3 άνθη ανά οφθαλμό (κερασιά) 3. Μικτοί, άνθη και φύλλα απο τον ίδιο οφθαλμό (μηλιά) 48 Aνθοφόροι οφθαλμοί Μονανθής-Ροδακινιά Πολυανθής- Κερασιά Bλαστοφόρος οφθαλμός

49 Οι ανθοφόροι οφθαλμοί είναι πιο διογκωμένοι από τους βλαστοφόρους Ροδακινιά 50 Βλαστοφόροι & ανθοφόροι οφθαλμοί ροδακινιάς Βλαστοφόρος 51 Άνθη-ταξιανθίες Είναι τα αναπαραγωγικά όργανα του δέντρου, φέρονται ως: 1. Μονήρη (π.χ. ροδακινιά, βερικοκιά, αμυγδαλιά) 2. Ταξιανθία (π.χ. μηλιά, καρυδιά, συκιά κ.α.) Ροδακινιά Μηλιά Οι πιο συνηθισμένες ταξιανθίες στα οπωροφόρα είναι κόρυμβος (μηλιά, αχλαδιά), βότρυς (ελιά), σύνθετος βότρυς (φιστικιά), ίουλος (καρυδιά, φουντουκιά) και σκιάδιο (κερασιά, βυσινιά)

52 Άνθη Τα άνθη διακρίνονται σε: Τέλεια (ή ερμαφρόδιτα) αρσενικό & θηλυκό στο ίδιο άνθος (π.χ. ροδακινιά) Ατελή τα άνθη είναι αρσενικά ή θηλυκά 53 Τέλεια (ή ερμαφρόδιτα) και ατελή άνθη Τέλειo Αρσενικό Ανδρείον Στήμονες (ανθήρας + νήμα) Ατελή Θηλυκό Γυναικείο Ύπερος (στίγμα + στύλος + ωοθήκη) Άνθη 54 Τα άνθη διακρίνονται σε: Τέλεια (ή ερμαφρόδιτα) αρσενικό και θηλυκό στο ίδιο άνθος (π.χ. ροδακινιά) Ατελή τα άνθη είναι αρσενικά ή θηλυκά Όταν τα θηλυκά και αρσενικά άνθη βρίσκονται σε διαφορετικό δέντρο, το δέντρο ονομάζεται δίοικο, ενώ όταν βρίσκονται στο ίδιο δέντρο ονομάζεται μόνοικο ή δικλινές

55 Δίοικα και μόνοικα-δικλινή δένδρα (1) Μόνοικο (2) Μόνοικο- Δικλινές Αρσενικό δένδρο Θηλυκό δένδρο (3) Δίοικο 56 Τέλεια, μόνοικα-δικλινή & δίοικα δένδρα Τέλεια γιγαντόκαρπα (μηλιά κτλ) πυρηνόκαρπα (ροδάκινο κτλ) εσπεριδοειδή αβοκάντο ελιά Μόνοικα-δικλινή καρυδιά φουντουκιά καστανιά Δίοικα φιστικιά ακτινιδιά συκιά λωτός χαρουπιά Ορισμένα παραδείγματα ανθέων 57 Λωτός ορισμένες ποικιλίες φέρουν μόνο αρσενικά ή θηλυκά και άλλες ερμαφρόδιτα άνθη οι τελευταίες, μερικές φορές, φέρουν ατελή άνθη (θηλυκά) ανάμικτα με ερμαφρόδιτα άνθη Ελιά το δέντρο παράγει κατά κανόνα άνθη ερμαφρόδιτα, όμως μερικές φορές σχηματίζονται ατελή άνθη τα ατελή άνθη είναι μόνο αρσενικά και ο σχηματισμός επάγεται από παρατεταμένη περίοδο ξηρασίας καθώς και έλλειψη αζώτου (Ν)

58 Εντομόγαμα και ανεμόγαμα άνθη Τα άνθη χωρίζονται σε εντομόγαμα & ανεμόγαμα Εντομόγαμα άνθη είναι μεγάλα, με πέταλα ποικίλων χρωμάτων και αρωμάτων για την προσέλκυση των εντόμων Ανεμόγαμα άνθη είναι μικρών διαστάσεων αλλά φέρουν στίγμα μεγάλων διαστάσεων προκειμένου να μπορούν να συλλαμβάνουν τους αιωρούμενους γυρεόκοκκους 59 Διχογαμία Διαφορά ως προς το χρόνο ωριμότητας των δυο ανθικών μερών Παρατηρείται στα μόνοικα δικλινή & στα δίοικα Αν ανθίζουν πρώτα τα αρσενικά άνθη έχουμε πρωτανδρία (πχ., φιστικιά, φουντουκιά, καρυδιά), ενώ αν ανθίζουν πρώτα τα θηλυκά έχουμε πρωτογυνία Μέρη του άνθους 60 Το άνθος αποτελείται από: 1. Σέπαλα 2. Πέταλα 3. Ανθοδόχη 4. Ανδρείον (αρσενικό όργανο του άνθους που παράγει την γύρη) = στήμονες (ανθήρας + νήμα) 5. Γυναικείο = ύπερος (στίγμα + στύλος + ωοθήκη)

61 Πέταλα Μεγάλα, έγχρωμα και πολύ ελκυστικά στα εντομόγαμα άνθη έτσι ώστε να τα επισκεφτούν και να μεταφέρουν τη γύρη Όλα τα πέταλα μαζί αποτελούν την στεφάνη 62 Πέταλα Άνθος φράουλας Σέπαλα Όλα μαζί τα σέπαλα αποτελούν τον κάλυκα Μέρη του άνθους 63 Άνθος ροδακινιάς στύλος ανθήρας Σέπαλα (5) νήμα (15-30)

64 Ανθοδόχη Η ανθοδόχη* συμμετέχει στον σχηματισμό του καρπού & στην συνέχεια αποτελεί μέρος του εδώδιμου τμήματος καρπού (π.χ. μηλιά) ή πέφτει μετά την γονιμοποίηση του άνθους (π.χ. ροδακινιά) * η διπλάτυνση του ποδίσκου στο σημείο όπου εκφύονται τα υπόλοιπα μέρη του άνθους Ανδρείον 65 Όλοι οι στήμονες μαζί αποτελούν το αρσενικό τμήμα του άνθους που φέρει τους ανθήρες όπου παράγεται η γύρη Στήμονες Γυναικείο 66 Αποτελείται από την ωοθήκη και τον στύλο Ο στύλος φέρει στην κορυφή του το στίγμα πάνω στο οποίο επικάθεται η γύρη και στην συνέχεια βλαστάνει Η ωοθήκη αποτελείται απο τα καρπόφυλλα και μέσα στα καρπόφυλλα υπάρχουν οι σπερμοβλάστες Οι σπερμοβλάστες φέρουν τον εμβρυόσακκο όπου υπάρχει το θηλυκό ωάριο

67 Τύποι ανθέων σε σχέση με τη θέση της ωοθήκης Άνθος υπόγυνο η ωοθήκη είναι ανυψωμένη σε σχέση με υπόλοιπα ανθικά μέρη τα σέπαλα διακρίνονται στη βάση του καρπού Άνθος περίγυνο η ωοθήκη περιβάλλεται από τα άλλα ανθικά μέρη τα σέπαλα πέφτουν μαζί με την στεφάνη μετά την ανθοφορία, οπότε και εξαφανίζονται Άνθος επίγυνο η ωοθήκη είναι σε κατώτερο επίπεδο από τα θηλυκά όργανα τα σέπαλα στον ώριμο καρπό διακρίνονται στην κορυφή του καρπού ή στην περιοχή του κάλυκα 68 Σ Άνθος υπόγυνο πχ εσπεριδοειδή Σ Άνθος περίγυνο πυρηνόκαρπα (ροδακινιά, κερασιά κ.α) Σ Άνθος επίγυνο (μηλιά, αχλαδιά, κυδωνιά, μπανάνα κ.α.) 69 Το άνθος της ΚΕΡΑΣΙΑΣ είναι: Τέλειο Περίγυνο

70 Ωοθήκη ροδακινιάς & νεκταρινιάς Περίγυνη, μονόχωρη με δύο σπερμοβλάστες από τις οποίες γονιμοποιείται η μία και εξελίσσεται σε σπέρμα του καρπού Ροδακινιά Νεκταρινιά 71 Από το άνθος στον καρπό (αντιστοιχία μερών) ΔΕΝΔΡΟ ΣΠΟΡΟΙ ΚΑΡΠΟΣ ΣΜΕΟΥΡΟ ΣΜΕΟΥΡΟ 72 Καρπός Καρπός Ωοθήκη μαζί με άλλα ανθικά μέρη που γειτονεύουν και αναπτύσσονται μαζί με την ωοθήκη Οι καρποί κατατάσσονται σε πολλές κατηγορίες Παράδειγμα χαρακτηρίζονται ως νωποί καρποί & ξηροί καρποί (υγρασία, συντήρηση)

73 Είδη καρπών Οι καρποί διακρίνονται σε γνήσιους & ψευδείς Γνήσιοι έχουν προέλθει μόνο από την ωοθήκη Ψευδής το εδώδιμο τμήμα προέρχεται κυρίως απο την ανάπτυξη των ιστών της ανθοδόχης π.χ. μήλο, αχλάδι, κυδώνι & ροδιά 74 ΥΠΕΡΟΣ ΑΝΔΟΘΟΧΗ ΑΧΑΙΝΙΑ Το εδώδιμο σαρκώδες τμήμα είναι η διογκωμένη ανθοδόχη, εξωτερικά της οποίας (βυθισμένα ή εξέχοντα) βρίσκονται τα ΑΧΑΙΝΙΑ Τα ΑΧΑΙΝΙΑ (πραγματικοί καρποί) προέρχονται από τους ύπερους ΚΑΡΠΟΣ ΦΡΑΟΥΛΑΣ Ψευδής καρπός 75 Είδη καρπών Σύμφωνα με άλλη κατάταξη, οι καρποί διακρίνονται σε Απλοί ή μονήρης ο καρπός προέρχονται από μια ωοθήκη (ροδάκινο, μήλο) Συγκάρπιο οι καρποί προέρχονται από πολλές ωοθήκες που βρίσκονται στο ίδιο άνθος (φράουλα, βατόμουρο) Πολλαπλοί ή σύνθετοι προέρχονται από τις ωοθήκες πολλών ανθέων που βρίσκονται σε μια ταξιανθία

76 Βατόμουρα-Blackberries Rubus fruticosus Καρπός Συγκάρπιο πολλές δρύπες μαζί αποτελούν τον καρπό φυτεμένες σε μια ανθοδόχη 77 Νωπά φρούτα Πυρηνόκαρπα: καρπός με πυρήνα (δρύπη) Berry: με πολλές δρύπες Γιγαντόκαρπα: με γίγαρτα Παράδειγμα: ροδάκινο Παράδειγμα:βατόμουρα Παράδειγμα: μήλο 78 Πυρηνόκαρπα Ροδάκινο Δαμάσκηνο Κεράσι Ελιά Γιγαρόκαρπα Μήλο Αχλάδι Κυδώνι Λωτός

79 Οι σαρκώδεις καρποί έχουν μαλακό, σαρκώδες και χυμώδες περικάρπιο, διακρίνονται σε δύο κύριους τύπους 1. Δρύπη 2. Ράγα Εσπερίδιον Μήλο Κάρυο Σύκο Είδη καρπών Είδη καρπών 80 Δρύπη (πυρηνόκαρπα, ελιά και φιστικιά) Δρύπη ροδακινιάς 1. Σπέρμα 2. Ενδοκάρπιο 3. Μεσοκάρπιο 4. Εξωκάρπιο Χαρακτηρίζεται από σκληρό, λιθώδες ενδοκάρπιο, που περικλείει το μοναδικό της σπέρμα 81 Το κεράσι είναι πυρηνόκαρπο (δρύπη)

82 Είδη καρπών Ράγα π.χ. αβοκάντο, ακτινίδιο, μπανάνα Γνήσιος καρπός που προέρχεται από ένα καρπόφυλλο (μονοκαρπική αβοκάντο) ή περισσότερα καρπόφυλλα (πολυκαρπική) Σπέρμα (έμβρυο+κοτυληδόνες) Φλοιός (εξ. τοιχώματα ωοθήκης) Μεσοκάρπιο Ενδοκάρπιο (εσωτερικό στρώμα σάρκας) 83 ποδίσκος σκληροποιημένο αιχμηρό τμήμα Είδη καρπών Ράγα υπολείμματα σεπάλων δέσμη τριχοειδών αγγείων εξωκάρπιο εξωτερικό περικάρπιο σπέρμα κεντρικός κεντρικός κύλινδρος πλακούντας ακτινωτή διακλάδωση αναφοδιασμού ωαρίου ίχνος ωαρίου ραχιαία δέσμη τριχοειδών αγγείων κύλινδρος πλακούντας διάφραγμα εσωτερικό περικάρπιο σπέρμα υπολείμματα στύλων Κατά μήκος και εγκάρσια τομή ώριμου καρπού ακτινιδιάς (ποικ. Hayward) 84 Εσπερίδιον (π.χ. πορτοκάλι, μανταρίνι, βοτρυόκαρπος κ.ά.) Καρπός Φλοιός albedo flavedo Ενδοκάρπιο Εφυμενίδα Επιδερμίδα 7-14 σκελίδες Εξωκάρπιο Ελαιογόνοι αδένες Χυμοφόροι ασκοί σπέρματα

85 Μήλο Υπολείμματα Παραλλαγή δρύπης - ψευδής καρπός κάλυκα (στο σχηματισμό του συμμετέχει και η ανθοδόχη) Ενδοκάρπιο Σπέρματα (μέσα στην ωοθήκη) Στήμονες & στύλοι Ανθικός σωλήνας* *σχηματισμός που προκύπτει από τη σύντηξη της βάσης των πετάλων, των σεπάλων και των στημόνων 86 Εδώδιμο τμήμα οι ιστοί της ανθοδόχης που περιβάλλουν τα άνθη αρχικά και στην συνέχεια τους σπόρους Το εξωτερικό τμήμα της ανθοδόχης κατά την ωρίμανση γίνεται δερματώδες και συχνά σχίζεται Είδη καρπών Σύκο (ταξικαρπία) Είδη καρπών 87 Κάρυο

88 Κάρυο Μονόσπερμος καρπός, με σκληρό ενδοκάρπιο που δεν ανοίγει π.χ. καρυδιά, καστανιά, φουντουκιά Εξωκάρπιο Ενδοκάρπιο Εξωκάρπιο δερματώδες περίβλημα που αποσπάται κατά την ωρίμανση ή απομακρύνεται με διάφορα μηχανικά μέσα, μη εδώδιμο Ενδοκάρπιο σκληρό, περιβάλλει το σπέρμα και συνήθως είναι αδιαπέρατο στο νερό, προστατεύει το σπέρμα Σπέρμα εδώδιμο τμήμα καρπού, αποτελείται από το έμβρυο και τις κοτυληδόνες 89 Ερωτήσεις? ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!