ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010 ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΟ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΔΡΑΜΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ 2007-2013 Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ - Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν - Α Ν Θ Ρ Ω Π Ι Ν Ο Δ Υ Ν Α Μ Ι Κ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010 ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΟ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 2. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ» ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΕΠ ΑΜΘ 2000-2006... 1 2.1. Περιοχή Παρέμβασης... 1 2.2. Έργα: αρχικός σχεδιασμός και υλοποίηση... 2 2.3. Συμπεράσματα από τον σχεδιασμό και την εφαρμογή... 8 3. ΟΣΑΑ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ «2007-2013», ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΠ «ΜΑΘΡΑ»: ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ... 10 3.1. Θέση και έκταση... 10 3.2. Κατηγορία περιοχής... 13 3.3. Ανάλυση χαρακτηριστικών περιοχής... 13 3.3.1. Δημογραφικά χαρακτηριστικά... 14 3.3.2. Κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά... 16 3.3.3. Χωρικά και πολεοδομικά χαρακτηριστικά... 16 3.3.4. Περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά... 17 3.3.5. Αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά... 18 3.3.6. Συγκεντρωτικός πίνακας βασικών χαρακτηριστικών-προβλημάτων... 19 4. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΟΣΑΑ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ «2007-2013»... 19 4.1. Γενικός-Στρατηγικός Στόχος... 19 4.2. Εδικοί στόχοι... 20 4.3. Άξονες προτεραιότητας... 24 5. ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΟΣΑΑ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ «2007-2013»... 24 5.1.Πράξεις και άξονες προτεραιότητας... 24 5.2. Πράξεις και αναμενόμενα αποτελέσματα... 26 5.3. Ωφελούμενος πληθυσμός από τις πράξεις ΟΣΑΑ... 28 6. ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΣΑΑ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ «2007-2013» ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΙΚΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ... 29 6.1. ΟΣΑΑ και Επιχειρησιακό Σχέδιο του Δήμου... 29 6.2. ΟΣΑΑ και τοπικός χωροταξικός σχεδιασμός... 31 7. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΟΣΑΑ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ «2007-2013».... 33 8. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΟΣΑΑ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ «2007-2013» ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ... 36 8.1. Χρηματοδοτικό σχέδιο... 36 8.2. Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης... 39 9. ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΣΧΗΜΑ... 41 9.1. Διαβούλευση ΟΣΑΑ... 41 9.2. Συμμετέχοντες φορείς στο εταιρικό σχήμα... 41 9.3. Όργανα και δομή διοίκησης... 42 9.4. Διαδικασίες παρακολούθησης και αξιολόγησης εφαρμογής... 44 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 46

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με την κατάθεση της πρότασης του «Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αστικής Αναγέννησης Δήμου 2007-2013» στοχεύουμε στη συνέχιση της προσπάθειας του Δήμου για παρεμβάσεις ολοκληρωμένου χαρακτήρα στην πόλη της. Το θεματικό αντικείμενο της πρότασης είναι ο Πολιτισμός, το Περιβάλλον και το Ανθρώπινο Δυναμικό. Τα τρία αυτά θεματικά πεδία διαμορφώνουν το πλαίσιο στο οποίο κινείται η πρόταση. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου για την προγραμματική περίοδο 2007-2013 και ο Στρατηγικός Σχεδιασμός του Δήμου για τη Δημοτική περίοδο 2007-2010, μεταξύ των άλλων, θέτουν ως πρώτη προτεραιότητα τις Ολοκληρωμένες Αστικές Παρεμβάσεις. Μετά την έναρξη των διαδικασιών διαβούλευσης από την Ενδιάμεση Αρχή Διαχείρισης του ΠΕΠ ΑΜΘ για την περίοδο 2007-2013 προκειμένου να διαμορφωθεί το πλαίσιο των αξόνων προτεραιότητας και οι δράσεις ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των τοπικών αναγκών, διατυπώνουμε και παρουσιάζουμε την πρόταση του σχεδίου Αστικής Αναγέννησης του Δήμου. 2. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ» ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΕΠ ΑΜΘ 2000-2006 2.1. Περιοχή Παρέμβασης Το Επιχειρησιακό Σχέδιο υλοποιήθηκε στην περιοχή του Ανατολικού Τομέα και του Εμπορικού Κέντρου της με έκταση 480 στ. που γειτνιάζει με το ιστορικό κέντρο της πόλης, τις πηγές της Αγίας Βαρβάρας, τις καπναποθήκες και οι κάτοικοί της αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα της πληθυσμιακής σύνθεση στης πόλης. Κυρίως αντιμετωπίστηκαν θέματα του φυσικού-δομημένου περιβάλλοντος, στήριξης της επιχειρηματικότητας, προώθησης στην απασχόληση και άρσης του κοινωνικού αποκλεισμού. 1

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ Η περιοχή παρέμβασης του «Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αστικής Αναγέννησης Δήμου 2007-2013» έχει συνολική έκταση 1.988 στρ. και περιλαμβάνει το σύνολο της περιοχής παρέμβασης του Επιχειρησιακού Σχεδίου «Περιοχής Ανατολικού Τομέα και του Εμπορικού Κέντρου της» που υλοποιήθηκε στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας ΑΜΘ 2000-2006. 2.2. Έργα: αρχικός σχεδιασμός και υλοποίηση Το επιχειρησιακό Σχέδιο Ολοκληρωμένης Παρέμβασης της Περιόδου 2000-2006 παρουσίαζε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κατά τις φάσεις σχεδιασμού μέχρι και την τελική του ολοκλήρωση. Στη συνέχεια παρατίθεται η πορεία υλοποίησής του. ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2000-2006 α. ΑΡΧΙΚΗ ΥΠΟΒΟΛΗ Με την υπ αριθμ. 429/2002 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου εγκρίθηκε η υποβολή πρότασης στο πρόγραμμα του έργου «Αστικές Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Δήμου» προς την Περιφέρεια Α.Μ.Θ. Με το υπ αριθμ. 13607/27-2-2003 έγγραφο εγκρίθηκε από την Περιφέρεια Α.Μ.Θ. (Δ/νση Τοπικής Αυτοδιοίκησης & Διοίκησης Ν. ) η απόφαση 429/2002 του Δημοτικού Συμβουλίου. Σημειώνεται ότι μέχρι 31-12-2004 οι εκταμιεύσεις του συγκεκριμένου προγράμματος ήταν μηδενικές. 2

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ β. ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ Με το υπ αριθμ. 11958/7-4-2005 έγγραφο του τμήματος υποστήριξης προς το Δημοτικό Συμβούλιο ζητείται η έγκριση της επικαιροποίησης του Επιχειρησιακού Σχεδίου «Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Αστικής Ανάπτυξης» (συγχρηματοδοτούμενες από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ΕΤΠΑ, μέτρο 4.2, και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο ΕΚΤ, μέτρο 4.3, του ΠΕΠ Α.Μ.Θ.) Με την υπ αριθμ. 99/2005 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου 1.εγκρίνεται το επικαιροποιημένο Επιχειρησιακό Σχέδιο και 2. τροποποιείται η 429/2002 απόφαση του Δ.Σ. ως προς το ταμείο χρηματοδότησης που δεν είναι ΕΠΤΑ (Ειδικό Πρόγραμμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης) αλλά το ΕΤΠΑ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) γ. ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Με το υπ αριθμ. 13465/19-4-2005 έγγραφο του Δ. υποβάλλεται προς έγκριση στην Περιφέρεια Α.Μ.Θ. (Δ/νση Τοπικής Αυτοδιοίκησης & Διοίκησης Ν. ) η απόφαση 99/2005 του Δημοτικού Συμβουλίου περί «Έγκρισης Επικαιροποιημένου του Επιχειρησιακού Σχεδίου Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Αστικής Ανάπτυξης» Με το υπ αριθμ. 3628/31-5-2005 έγγραφο της Περιφέρειας Α.Μ.Θ. (Δ/νση Τοπικής Αυτοδιοίκησης & Διοίκησης Ν. ) εγκρίνεται η απόφαση 99/2005 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Με το υπ αριθμ. 13460/19-4-2005 έγγραφο του Τμήματος Υποστήριξης του Δ. προς την Περιφέρεια Α.Μ.Θ., Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος Α.Μ.Θ., αποστέλλεται η απόφαση 99/2005 του Δημοτικού Συμβουλίου περί «Έγκρισης Επικαιροποίησης του Επιχειρησιακού Σχεδίου Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Αστικής Ανάπτυξης» Με το υπ αριθμ. 4393/6-6-2005 έγγραφο της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος Α.Μ.Θ. της Περιφέρειας Α.Μ.Θ., εγκρίνεται το Επικαιροποιημένο Επιχειρησιακό Σχέδιο με τίτλο «Επιχειρησιακό Σχέδιο Περιοχής Ανατολικού Τομέα και Εμπορικού Κέντρου Δ.» του μέτρου 4.3 «Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Αστικής Ανάπτυξης - Ε.Κ.Τ.» Με το υπ αριθμ. 6573/21-6-2005 έγγραφο της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος Α.Μ.Θ. της Περιφέρειας Α.Μ.Θ., εγκρίνεται το Επικαιροποιημένο Επιχειρησιακό Σχέδιο με τίτλο «Επιχειρησιακό Σχέδιο Περιοχής Ανατολικού Τομέα και Εμπορικού Κέντρου Δ.» του μέτρου 4.2 «Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Αστικής Ανάπτυξης - ΕΤΠΑ.» δ. ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦ. 429/2002 ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Με το υπ αριθμ. 13990/25-4-2005 έγγραφο της Δ/νσης Διοικητικών Υπηρεσιών προς το Δημοτικό Συμβούλιο ζητείται η τροποποίησης της απόφ. 429/2002 του Δημοτικού Συμβουλίου. Με την υπ αριθμ. 171/2005 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου τροποποιείται η αποφ. 429/2005 εξαλείφοντας τον σκέλος που αφορά στον 3

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ ορισμό του εκπροσώπου του Δήμου, με την προσθήκη Εξουσιοδοτεί τον Δήμαρχο για τις ενέργειες που απαιτούνται για την υλοποίηση του έργου «Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Αστικής Ανάπτυξης» Με το υπ αριθμ. 15949/13-5-2005 έγγραφο του Δ. υποβάλλεται προς έγκριση στην Περιφέρεια Α.Μ.Θ. (Δ/νση Τοπικής Αυτοδιοίκησης & Διοίκησης Ν. ) η απόφαση 171/2005 του Δημοτικού Συμβουλίου περί «Τροποποίησης της υπ αριθμ. 429/2005 Α.Δ.Σ.» Με το υπ αριθμ. 4414/31-5-2005 της Περιφέρειας Α.Μ.Θ. (Δ/νση Τοπικής Αυτοδιοίκησης & Διοίκησης Ν. ) εγκρίνεται η απόφαση 171/2005 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Με την υπ αριθμ. 417/2006 Απόφαση Δ.Σ. Δήμου περί Τροποποίησης δράσης απασχόλησης στο Επιχειρησιακό Σχέδιο Περιοχής Ανατολικού Τομέα και Εμπορικού κέντρου με την οποία τροποποιείται η δράση απασχόλησης ΝΘΕ του σχεδίου σε STAGE. Με την υπ αριθμ. 1845/24-2-06 απόφαση Δ.Α. Π.Ε.Π. Α.Μ.Θ. σύμφωνα με την οποία τροποποιείται το έργο «Πρόγραμμα κατάρτισης σε βασικές Δεξιότητες Η\Υ σε 25 Παλιννοστούντες και 25 Τσιγγάνους της Περιοχής Παρέμβασης» σε «Πρόγραμμα κατάρτισης σε βασικές Δεξιότητες Η\Υ σε 25 Παλιννοστούντες της Περιοχής Παρέμβασης» και σε «Πρόγραμμα κατάρτισης για την εκμάθηση της Ελληνικής Γλώσσας σε Τσιγγάνους της Περιοχής Παρέμβασης» Η υπ αριθμ. 418/2006 Απόφαση Δ.Σ. Δήμου περί «Αναπροσαρμογής εγκριθέντος προϋπολογισμού προγράμματος κατάρτισης με τίτλο Πρόγραμμα κατάρτισης ανέργων γυναικών σε οικοτεχνίαχειροτεχνία στο πλαίσιο του σχεδίου Ολοκληρωμένων παρεμβάσεων Αστικής Ανάπτυξης του Δήμου Η υπ αριθμ. 419/2006 Απόφαση Δ.Σ. Δήμου περί «Αναπροσαρμογής εγκριθέντος προϋπολογισμού προγράμματος κατάρτισης με τίτλο Πρόγραμμα κατάρτισης ανέργων σε ανθοκομία-κηποτεχνία στο πλαίσιο του σχεδίου Ολοκληρωμένων παρεμβάσεων Αστικής Ανάπτυξης του Δήμου Με την πρόταση του Δήμου προτάθηκαν: Αστικές Παρεμβάσεις Παρεμβάσεις Τεχνολογικής Ανάπτυξης Παρεμβάσεις Υποδομών Υγείας και Πρόνοιας Παρεμβάσεις υποδομών Εκπαίδευσης Ενέργειες Συμβουλευτικών Υπηρεσιών Ενέργειες προκατάρτισης Κατάρτισης Ενέργειες απασχόλησης και αυτοαπασχόλησης Ενέργειες πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης Άλλες Ενέργειες: κυρίως με την μεταφορά τεχνογνωσίας και δικτύωσης για τους Αθίγγανους, Παλιννοστούντες και ΑΜΕΑ, με άλλους συλλογικούς φορείς και οργανισμούς, καθώς και ενίσχυσης δράσεων για την Γυναίκα και την απασχόληση. 4

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ 1. ΑΡΧΙΚΟΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΑΠΑΝΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΤΠΑ ΕΚΤ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΤΟΠΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % Αστικές παρεμβάσεις 1.260.000 945.000 945.000 100,0% - 0,0% 315.000 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Υποδομές μεταφορών - - - - - - - - 0-0 - Υποδομές περιβάλλοντος 45.000 33.750-0,0% 33.750 100,0% 11.250 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Υποδομές δράσεις τεχνολογικής ανάπτυξης 125.300 93.975 30.000 31,9% 63.975 68,1% 31.325 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Υποδομές δράσεις επιχειρηματικής ανάπτυξης 385.000 288.750 127.500 44,2% 161.250 55,8% 96.250 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Υποδομές εκπαίδευσης 340.000 255.000 97.500 38,2% 157.500 61,8% 85.000 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Υποδομές υγείας - πρόνοιας 1.886.000 1.414.500 161.250 11,4% 1.253.250 88,6% 471.500 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Υποδομές πολιτισμού 150.000 112.500 112.500 100,0% - 0,0% 37.500 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Δράσεις συμβουλευτικών υπηρεσιών 190.000 142.500 0 0,0% 142.500 100,0% 47.500 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Δράσεις προκατάρτισης - κατάρτισης 515.000 386.250 0 0,0% 386.250 100,0% 128.750 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Δράσεις αύξησης της απασχόλησης 560.000 420.000 48.750 11,6% 371.250 88,4% 140.000 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Δράσεις πληροφόρησης - ευαισθητοποίησης 370.000 277.500 213.750 77,0% 63.750 23,0% 92.500 25,0% 0 0,0% 0 0,0% Άλλες ενέργειες - - 0-0 - 0-0 - 0 - Σύνολο ΕΤΠΑ 1.736.250 Σύνολο ΕΚΤ 2.633.475 Σύνολο Κοινοτικής Συμμετοχής 4.369.725 Σύνολο Περιφερειακών πόρων 1.456.575 Σύνολο Δημοτικών πόρων 0 Σύνολο Εθνικής Συμμετοχής 1.456.575 Σύνολο Ιδιωτικής Συμμετοχής 1 0 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 5.826.300 5

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΑΜΑΣ 1. ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΑΠΑΝΗ ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΤΠΑ ΕΚΤ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΤΟΠΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % ΠΟΣΟ % Αστικές παρεμβάσεις 3.856.000,00 3.856.000,00 2.892.000,00 0,00 964.000,00 0,00 0,00 Υποδομές μεταφορών 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Υποδομές περιβάλλοντος 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Υποδομές δράσεις τεχνολογικής ανάπτυξης 83.594,00 62.695,00 0,00 62.695,00 20.899,00 0,00 0,00 Υποδομές δράσεις επιχειρηματικής ανάπτυξης 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Υποδομές εκπαίδευσης 480.000,00 360.000,00 360.000,00 0,00 120.000,00 0,00 0,00 Υποδομές υγείας - πρόνοιας 200.000,00 150.000,00 0,00 150.000,00 50.000,00 0,00 0,00 Υποδομές πολιτισμού 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Δράσεις συμβουλευτικών υπηρεσιών 255.000,00 191.250,00 0,00 191.250,00 63.750,00 0,00 0,00 Δράσεις προκατάρτισης - κατάρτισης 602.368,00 451.776,00 0,00 451.776,00 150.592,00 0,00 0,00 Δράσεις αύξησης της απασχόλησης 558.750,00 419.062,00 0,00 419.062,00 139.688,00 0,00 0,00 Δράσεις πληροφόρησης - ευαισθητοποίησης 1.110.000,00 832.500,00 0,00 832.500,00 277.500,00 0,00 0,00 Άλλες ενέργειες 350.000,00 262.500,00 0,00 262.500,00 87.500,00 0,00 0,00 Σύνολο ΕΤΠΑ 2.892.000,00 2.892.000,00 964.000,00 Σύνολο ΕΚΤ 2.369.783,00 2.369.783,00 789.929,00 Σύνολο Κοινοτικής Συμμετοχής 5.261.783,00 Σύνολο Περιφερειακών πόρων 1.753.929,00 1.753.929,00 Σύνολο Δημοτικών πόρων 0,00 Σύνολο Εθνικής Συμμετοχής 1.753.929,00 Σύνολο Ιδιωτικής Συμμετοχής 0,00 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 7.495.712,00 6

Σημαντικό έργο ήταν το Πρόγραμμα Ενίσχυσης Μικρομεσαίων επιχειρήσεων το οποίο συνοπτικά περιγράφεται ως εξής: Ο Δήμος ως συντονιστής και υπεύθυνος για την υλοποίηση των Αστικών Ολοκληρωμένων Παρεμβάσεων κατέβαλλε κάθε προσπάθεια για να αξιοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι πόροι στα πλαίσια του Προγράμματος. Παρά το γεγονός ότι αρχικά δεν προβλεπόταν η ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων στα Αστικά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, μετά από προσπάθειες που κατεβάλλαμε έγιναν αποδεκτές οι προτάσεις για ένταξη και των ενισχύσεων των ιδιωτικών επενδύσεων προκειμένου να έχουν Ολοκληρωμένη μορφή οι Αστικές Παρεμβάσεις που υλοποιούνται στο Δήμο. Ειδικότερα για την δράση, χρηματοδότησης των ιδιωτικών επενδύσεων και προκειμένου να ωφεληθούν του μέτρου όσες το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις στο Δήμο, πραγματοποιήσαμε δράσεις δημοσιότητας (συνεντεύξεις, δημοσιεύσεις) και κεντρική ημερίδα στις 16 Νοεμβρίου 2006στο Επιμελητήριο, προκειμένου να γίνει γνωστό το μέτρο των ενισχύσεων στους ενδιαφερόμενους επιχειρηματίες της πόλης μας. Παράλληλα από πλευράς του Δήμου και ειδικότερα της Διεύθυνσης Προγραμματισμού-Σχεδιασμού και Ανάπτυξης απλοποιήθηκαν οι διαδικασίες χορήγησης πληροφοριών, παροχής των σχετικών βεβαιώσεων κτλ. Καταληκτική ημερομηνία υποβολής Επενδυτικών Σχεδίων τη 19 η Ιανουαρίου 2007. Το ύψος των επιχορηγούμενων επενδύσεων ήταν από 10.000-165.000 με ποσοστό επιχορήγησης 60%, ελάχιστη ίδια συμμετοχή 20% και με αριθμό απασχολουμένων 0-50 άτομα. Ταυτόχρονα με παρεμβάσεις προς την Περιφέρεια Α.Μ.Θ και το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών ζητήθηκε η αύξηση του ποσού των ενισχύσεων προκείμενου να χρηματοδοτηθούν όλες οι θετικά αξιολογημένες επενδύσεις. Η αποδοχή της πρότασής μας είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του αρχικά διαθέσιμου ποσό των 3.000.000, για όλη την Περιφέρεια Α.Μ.Θ, σε 12.481.281. Για την πόλη της οι επιχορηγήσεις, μετά την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων ανέρχονται σε 3.399.378. Ειδικότερα: Σύμφωνα με το πρακτικό της διατραπεζικής δομής στήριξης του προγράμματος το σύνολο των Επενδυτικών Σχεδίων που κατατέθηκαν από Δραμινούς Επιχειρηματίες ήταν 118, οι επιχορηγούμενες 73, ποσοστό 62% επί των υποβληθέντων επενδυτικών σχεδίων για τη Δράμα. Ο επιχορηγούμενος προϋπολογισμός ανέρχεται σε 5.665.631 για τη Δράμα με επιχορήγηση Δημοσίου 3.399.378. Συνολικά τα επιχορηγούμενα Επενδυτικά Σχέδια για την Περιφέρεια ΑΜΘ ήταν 247. Για το δήμο τα επιχορηγούμενα επενδυτικά σχέδια (73) αναλογούν στο 30% επί του συνόλου των επιχορηγούμενων επενδύσεων για την Περιφέρεια ΑΜΘ. Το συνολικό ποσοστό επιχορήγησης Δημοσίου (3.399.378 ) αναλογούν σε ποσοστό 27.3% επί του συνόλου του ποσού επιχορήγησης (12.481.281 ) για την Περιφέρεια ΑΜΘ. 7

Ο Προϋπολογισμός του Προγράμματος σύμφωνα με τα δημοσιοποιηθέντα αποτελέσματά του, διαμορφώθηκε ως εξής : Αστικές Αναπλάσεις Υποδομές Εκπαίδευσης (Ε.Τ.Π.Α.- Εθνικοί Πόροι) 4.249.605,98 Δράσεις Κοινωνικού Χαρακτήρα (Ε.Κ.Τ.- Εθνικοί Πόροι) 1.909.167,64 Ενίσχυση ΜΜΕ (Ε.Τ.Π.Α.- Εθ. Πόροι-Ιδ. Συμμετοχή) 5.665.631 Γενικό Σύνολο: 11.824.404,62 2.3. Συμπεράσματα από τον σχεδιασμό και την εφαρμογή Τα Αστικά Ολοκληρωμένα του Δήμου ξεκίνησαν με 2 χρόνια καθυστέρηση (από την άνοιξη του 2003, την άνοιξη του 2005). Μετά την επαναδιάταξη του επιχειρησιακού σχεδιασμού το 2005, σχετικά με την δομή του προγράμματος αλλά και την σύνθεση του εταιρικού σχήματος και με μεγάλη προσπάθεια καλύφθηκε ο χαμένος χρόνος. Προστέθηκαν νέες δράσεις που βελτίωσαν τον σχεδιασμό κάποιες άλλες αφαιρέθηκαν προκειμένου να είναι συμβατός. Τελικά επιτεύχθηκαν οι στόχοι και το αποτέλεσμα θεωρείται σήμερα σημαντικό. Με την υλοποίηση των Αστικών Ολοκληρωμένων Παρεμβάσεων του Δήμου επιτεύχθηκε: η βελτίωση των υποδομών στην περιοχή παρέμβασης, η ανάδειξη και αξιοποίηση του τοπικού στελεχιακού δυναμικού, η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, πραγματοποιήθηκαν δράσεις προσέγγισης και ανάδειξης κοινωνικών προβλημάτων, όπως των εξαρτησιογόνων ουσιών, αναπτύχθηκαν δράσεις αντιμετώπισης του κοινωνικού αποκλεισμού και προώθησης στην απασχόληση, υλοποιήθηκαν πρωτοποριακές δράσεις σύνδεσης των πολιτιστικών με την απασχόληση, και τέλος, επιβραβεύθηκαν χαρακτηριζόμενες ως καινοτόμες ενέργειες και πρακτικές που έχουν σχέση με τις γυναίκες και την απασχόληση. Το σημαντικότερο όλων θεωρούμε ότι είναι το εταιρικό σχήμα που είχε την ευθύνη υλοποίησης και ο τρόπος που συνεργάσθηκε επί μία τριετία προκειμένου να υλοποιηθεί το πρόγραμμα των Αστικών Ολοκληρωμένων Παρεμβάσεων του Δήμου. Το έργο που πραγματοποιήθηκε μετά από συντονισμένες προσπάθειες του εταιρικού σχήματος και αποτελεί θετικό βήμα για την βελτίωση της ποιότητας ζωής της πόλης και της εικόνας του κοινωνικοοικονομικού της χαρακτήρα. Το επιτυχές αποτέλεσμα είναι προϊόν της προσπάθειας του στελεχιακού δυναμικού του Δήμου, όλων των διευθύνσεων ανάλογα με το βαθμό εμπλοκής τους στο πρόγραμμα, των στελεχών των φορέων του εταιρικού 8

σχήματος, της πολιτικής ηγεσίας του Δήμου και του Δημοτικού Συμβουλίου. Στην όλη προσπάθεια όμως συνέβαλαν καθοριστικά για το επιτευχθέν αποτέλεσμα η Διαχειριστική Αρχή του ΠΕΠ Α.Μ.Θ., ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας και οι διατελέσαντες Γ.Γ της Περιφέρειας Α.Μ.Θ. Από τις διαδικασίες εναρμόνισης και επικαιροποίησης των Αστικών Ολοκληρωμένων Παρεμβάσεων του Δήμου, τη συμμετοχική ενεργοποίηση του εταιρικού σχήματος και τις διαδικασίες παροχής υπηρεσιών συντονισμού και υποστήριξης το αποτέλεσμα κρίνεται θετικό και τα αποκτηθέντα συμπεράσματα συνοπτικά περιγράφονται ως ακολούθως: ΤΟΜΕΑΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Στον τομέα του σχεδιασμού θα πρέπει να βελτιωθούν και να αναπτυχθούν: 1. Η καταγραφή των πραγματικών, δεδομένων και αναγκών 2. Ο έγκαιρος προγραμματισμός 3. Η εκτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης 4. Ο προσδιορισμός στόχων δράσης, των αξόνων δράσης, των τομέων δράσης 5. Η εξειδίκευση δράσεων, έργων κλπ. 6. Η στοχευμένη δημοσιοποίηση του προγράμματος κατά την περίοδο προετοιμασίας ένταξης των ωφελουμένων. 7. Η συνέχιση και βελτίωση των καλών πρακτικών που εφαρμόσθηκαν στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο (συνεργασίασυμμετοχικότητα-συνέπεια στην εφαρμογή των κανόνων υλοποίησης, καινοτόμες-πρωτότυπες-εξωστρεφείς δράσεις) 8. Η θεσμοθέτηση του εταιρικού σχήματος και ενίσχυσή του σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προγράμματος 9. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην συμπληρωματικότητασυνέργεια-επικουρικότητα και ανταποδοτικότητα των έργων, των δράσεων, των ενεργειών ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Στον τομέα εφαρμογής επισημαίνεται ιδιαίτερα: 1. Η δημιουργία δικτύων συνεργασίας, καλών πρακτικών, ανταλλαγής απόψεων κλπ. 2. Η έγκαιρη προβολή των δεδομένων του προγράμματος για ενημέρωση των δυνητικά δικαιούχων 3. Η αποσύνδεση εμπορικής στέγης από το ιδιοκτησιακό και την χρόνια μίσθωση 4. Η ενίσχυση της μετεγκατάστασης για την αλλαγή επιχειρηματικής στέγης προ της λήξεως της πενταετίας: Για τις οχλούσες επιχειρήσεις και Γι αυτές που λόγω αύξησης του κύκλου εργασιών παρουσιάζουν την ανάγκη μετεγκατάστασης Γι αυτές που αλλάζουν επιχειρηματική στέγη λόγω ιδιόχρησης 5. Η επιτάχυνση των χρόνων ένταξης, ελέγχου και των πληρωμών του προγράμματος 6. Η μεγιστοποίηση ενίσχυσης και στήριξης της επιχειρηματικότητας και των επιχειρηματικών δράσεων 7. Η στήριξη των κοινωνικών δομών και μη Κυβερνητικών Οργανώσεων 8. Η παρακολούθηση και ενίσχυση των ειδικών πληθυσμιακών ομάδων 9

9. Η δημιουργία εργαλείου έρευνας, προβολής και τεχνικής υποστήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (Μ.Μ.Ε.). 10.Η δράση για την δημιουργία βάσης δεδομένων, καταγραφής των αποτελεσμάτων και των συνεπειών από τις παρεμβάσεις του προγράμματος π.χ. Καταγραφή για τις επιρροές των παράλληλων και παράπλευρων δραστηριοτήτων Ωφέλειες, αστοχίες και συνέπειες από την εφαρμογή του προγράμματος Αναδειχθείσες καλές πρακτικές-καινοτόμες ενέργειες και εξωστρεφείς δράσεις Ενίσχυση της συμμετοχικότητας και μέτρηση των αποτελεσμάτων της κλπ. 11.Η συνέπεια στην εφαρμογή των κανόνων των δεσμεύσεων και υποχρεώσεων για την υλοποίηση του προγράμματος. 3. ΟΣΑΑ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ «2007-2013», ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΠ «ΜΑΘΡΑ»: ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 3.1. Θέση και έκταση Η περιοχή παρέμβασης του «Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αστικής Αναγέννησης Δήμου 2007-2013» έχει συνολική έκταση 1.988 στρ. και περιλαμβάνει το σύνολο της περιοχής παρέμβασης του Επιχειρησιακού Σχεδίου «Περιοχής Ανατολικού Τομέα και του Εμπορικού Κέντρου της» που υλοποιήθηκε στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας ΑΜΘ 2000-2006. Η επαναδιάταξη της προτεινόμενης περιοχής παρέμβασης έχει ως στόχο τη βελτίωση της εικόνας του ολοκληρωμένου χαρακτήρα της παρέμβασης. Ενδεικτικά εντάσσονται στο σχεδιασμό περιοχές με ιδιαίτερη ιστορική και πολιτιστική αξία, περιοχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το αστικό και φυσικό περιβάλλον, περιοχές που καλύπτουν τις εμπορικές και επαγγελματικές δραστηριότητες της πόλης και περιοχές που σχετίζονται με τις παροχές υπηρεσιών υγείας- πρόνοιας και εκπαίδευσης. Το δε σύνολο της περιοχής είναι αντιπροσωπευτικό της πληθυσμιακής σύνθεσης όλου του Δήμου αλλά έχει και ζώνες που κατοικούνται από Ειδικές Κοινωνικές Ομάδες. Επιπλέον χαρακτηριστικό της περιοχής παρέμβασης είναι ο προσδιορισμός διαδρομών οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με τον πολιτισμό, τις συγκοινωνίες, το περιβάλλον και την εκπαίδευση. Η περιοχή παρέμβασης περικλείεται από τις οδούς: 1 ης Ιουλίου Εθνικής Αμύνης Φωφώς Γερολύμπου Αναστασίου Μακρή Κων\νου Καραμανλή Παγγαίου Περδίκα 10

Μητροπολίτου Χρυσοστόμου Κατακουζινού Δούκα Ζέρβα έως του βορειανατολικού άκρου του Εθνικού Σταδίου Από βορειοανατολικό άκρο Εθνικού Σταδίου έως Βορειοδυτικό άκρο Γενικού Νοσοκομείου Ιπποκράτους Μυτιλήνης Ακροπόλεως Γεφύρας Παπάδων Σαγγαρίου Τερψιχόρης Φιλίππου 1 ης Ιουλίου ως διαδρομές παρέμβασης επίσης ορίζονται: Η διαδρομή της οδού Εθνικής Αμύνης μέχρι το Σιδηροδρομικό Σταθμό Η διαδρομή της οδού Λεωφόρου Στρατού μέχρι το Καπνολογικό Ινστιτούτο Η διαδρομή της οδού Δημητρίου Γούναρη και Ευξείνου Πόντου μέχρι το Πάρκο Κομνηνών. Οι κάθε μορφής παρεμβάσεις που προτείνονται ιδιαίτερα για τις οδούς που οριοθετούν την περιοχή παρέμβασης ή τις διαδρομές παρέμβασης καλύπτουν και τις δύο πλευρές της οδού. Το θεματικό αντικείμενο του «Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αστικής Αναγέννησης Δήμου 2007-2013» προτείνεται να είναι Πολιτισμός- Περιβάλλον-Ανθρώπινο Δυναμικό. Στην περιοχή παρέμβασης αναπτύσσεται το σύνολο σχεδόν των δραστηριοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της πόλης. Επίσης μηδέ εξαιρουμένου του κέντρου η περιοχή αποτελεί και χώρο κύριας κατοικίας. Η περιοχή παρέμβασης περιλαμβάνει το ιστορικό κέντρο της πόλης, το εμπορικό και επαγγελματικό κέντρο το οποίο σε ένα μεγάλο του τμήμα είναι μέσα στην περιοχή του ιστορικού κέντρου. Στην περιοχή παρέμβασης εξυπηρετούνται λειτουργίες της κύριας κατοικίας και από απόψεως οικιστικών συνόλων υπάρχουν οι μανάδες των εργατικών κατοικιών αλλά και οι περιοχές όπου κατοικούν Ειδικές Κοινωνικές Ομάδες, όπως οι Αθίγγανοι. Για την υποστήριξη των συντελούμενων δραστηριοτήτων στην περιοχή παρέμβασης αλλά και για αυτές που αφορούν την ευρύτερη περιοχή αναπτύχθηκαν εγκαταστάσεις στέγασης δημόσιων υπηρεσιών, οργανισμών κοινής ωφέλειας, υποδομές στήριξης των μεταφορών, παροχής υπηρεσιών υγείας, πολιτισμού, άθλησης και αξιόλογες μονάδες φυσικού περιβάλλοντος. Ειδικότερα για τους χώρους περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος επισημαίνεται ότι αυτοί είναι συνδεδεμένοι με την ιστορία της πόλης, είναι ενταγμένοι μέσα στον οικιστικό ιστό είτε υπό μορφή οργανωμένων πάρκων είτε ως ελεύθεροι χώροι πρασίνου (περαστικά άλση). 11

Πολλές από τις μονάδες αυτές για την πόλη της έχουν ιστορική και πολιτιστική αξία και μέχρι σήμερα υποστηρίζουν τις κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες. Από την καταγραφή που απεικονίζεται στο συνημμένο χάρτη του παραρτήματος γίνεται προφανές ότι ο προσανατολισμός των αξόνων προτεραιότητας επιλέχθηκε για να αναδειχθούν και να αποτελέσουν σημεία αναφοράς, της ολοκληρωμένης παρέμβασης για αστική αναγέννηση, όλα εκείνα τα στοιχεία τα οποία συνθέτουν τη μορφή της πόλης. Χαρακτηριστικά σημεία αναφοράς περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος είναι: 1. Η πλατεία Ελευθερίας 2. Ο δημοτικός Κήπος με το άγαλμα της Ελευθερίας 3. Οι πηγές της αγίας Βαρβάρας 4. Το περαστικό άλσος του Εθνικού Σταδίου κ.τ.λ. 5. Το πάρκο των Κομνηνών Χαρακτηριστικά σημεία αναφοράς δημόσιων υποδομών είναι: 1. Το δημαρχείο 2. Τα δικαστήρια 3. Το γενικό νοσοκομείο 4. Το ίδρυμα κοινωνικών ασφαλίσεων 5. Τραπεζικά καταστήματα 6. Η δημοτική βιβλιοθήκη 7. Τα εκπαιδευτήρια, παιδικοί σταθμοί και νηπιαγωγεία 8. Η Νομαρχία 9. Το δημοτικό Ωδείο κ.τ.λ. Χαρακτηριστικά σημεία αναφοράς πολιτιστικού ενδιαφέροντος είναι: 1. Το αρχαιολογικό μουσείο 2. Το λαογραφικό μουσείο 3. Το βυζαντινό μουσείο της Μητροπόλεως 4. Ο σιδηροδρομικός σταθμός 5. Η Μητρόπολη 6. Τα εκπαιδευτήρια 7. Το γυμνάσιο Αρρένων 8. Το ορφανοτροφείο 9. Το Δημοτικό σχολείο τέως Δημοτικό νοσοκομείο, εμπορική σχολή, οικονομικό γυμνάσιο 10.Το καπνολογικό Ινστιτούτο 11.Η ταξιαρχία 12.Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας 13.Η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας 14.Το άγαλμα της Ελευθερίας Μνημείο Εθνικής Αντίστασης Ηρώων Πολυτεχνείου 15.Το μνημείο σφαγιασθέντων υπό των Βουλγάρων 16.Η προτομή του Αρμεν Κούπτσιου 17.Ο ανδριάντας του Παύλου Μελά 18. Ο ανδριάντας του Μητροπολίτου Χρυσοστόμου 19.Το μνημείο των Ποντίων 20.Ο ανδριάντας του της Μάνας στο Γυμνάσιο Αρρένων κ.τ.λ. Χαρακτηριστικά σημεία αναφοράς Αθλητικού ενδιαφέροντος είναι: 1. Οι αθλητικές εγκαταστάσεις του Δημοτικού σταδίου τέως Εθνικού Σταδίου 2. Οι αθλητικές εγκαταστάσεις του σταδίου της Δόξας 12

3. Οι αθλητικές εγκαταστάσεις του κλειστού γυμναστηρίου και κολυμβητηρίου 4. Οι αθλητικές εγκαταστάσεις του Αθλητικού-Πολιτιστικού κέντρου Κραχτίδη κ.τ.λ. Η περιγραφή της περιοχής παρέμβασης απεικονίζεται στον χάρτη του παραρτήματος Χάρτης Περιοχής Παρέμβασης 3.2. Κατηγορία περιοχής Κατηγορίας περιοχής παρέμβασης Κατηγορία Περιοχής Δ) Περιοχή αστικής απαξίωσης Ε) Ιστορικό κέντρο πόλεως (αρχικοί πυρήνες των κεντρικών λειτουργιών της πόλης) Βασικά χαρακτηριστικά-προβλήματα Δ.1 Υποβάθμιση του δομημένου περιβάλλοντος Δ.2 Υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος Ε.1 Υποβάθμιση παραδοσιακών πυρήνων με την έννοια των διατηρητέων αρχιτεκτονικών στοιχείων Ε.2 Υποβάθμιση παλιών εμπορικών κέντρων με πολλά μικρά καταστήματα Πίνακες στην αντίστοιχη παράγραφο 3.3. Ανάλυση χαρακτηριστικών περιοχής Η περιοχή παρέμβασης αποτελεί όπως προαναφέρθηκε χαρακτηριστικό και αντιπροσωπευτικό οικιστικό σύνολο της πόλης. Εξαιρετικού ενδιαφέροντος χαρακτηριστικά είναι του Αστικού περιβάλλοντος, της Πληθυσμιακής 13

Σύνθεσης, των ιστορικών μνημείων, του Πολιτισμού, των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων αλλά και του φυσικού περιβάλλοντος που κατέχει σημαντική θέση στο κέντρο της πόλης αλλά και στην περιφέρειά της. Πηγή διαχρονικά των προβλημάτων είναι πολλές φορές η μη ολοκληρωμένη αντιμετώπισή τους ή η αποσπασματική εφαρμογή θεσμικών ρυθμίσεων όπως αυτής του γενικού πολεοδομικού σχεδίου και της κυκλοφοριακής μελέτης. Οι δύο αυτές θεσμικές ρυθμίσεις ανάγονται ως εργαλεία για τη λειτουργία της πόλης από εικοσαετίας και ως εκ τούτου επιβάλλεται η επικαιροποίησή τους. Συνεπώς η αξιοποίηση των δεδομένων και των χαρακτηριστικών της περιοχής παρέμβασης ως συνδυαζόμενες και συνεργές δράσεις έχουν ως σκοπό να αναδείξουν αφενός το ιστορικό απόθεμα αφετέρου να αξιοποιήσουν το φυσικό περιβάλλον προκειμένου να ενισχυθεί η εμπορικότητα και η ελκυστικότητα της περιοχής. Ο Δήμος έχει πραγματοποιήσει παρόμοιο εγχείρημα με επιτυχία τόσο στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας όσο και του Δημοτικού Κήπου. Σήμερα όμως το όλο θέμα απαιτεί να επαναπροσδιοριστούν οι προσανατολισμοί αξιοποίησης σύμφωνα με τα νέα δεδομένα και για το λόγο αυτό οι προτεινόμενες δράσεις πέραν της ενίσχυσης των υποδομών έχουν ως στόχο τη δημιουργία βάσης δεδομένων και προτάσεων για να συνταχθούν οι σχετικές μελέτες εφαρμογής. 3.3.1. Δημογραφικά χαρακτηριστικά Σύμφωνα με την απογραφή του πληθυσμού το 2001, ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου καταγράφεται σε 57.033 κατοίκους, ενώ ο πραγματικός σε 55.632 κατοίκους. Κατά τη δεκαετία 1991-2001 (πίνακας Α.2), ο πραγματικός πληθυσμός στον Δήμο αυξήθηκε κατά ποσοστό 11,9%. Αναλυτικότερα, παρατηρούνται μικρές αυξήσεις στον πραγματικό πληθυσμό των Τοπικών Διαμερισμάτων (Τ.Δ.) του Δήμου με εξαίρεση τα 3 Τ.Δ από τα συνολικά 13 Τ.Δ, που εμφανίζουν αρνητικές μεταβολές. Οι μεγαλύτερες αρνητικές μεταβολές καταγράφονται στο Τ.Δ Μακρυπλαγίου και συγκεκριμένα στον οικισμό Πολύκαρπο με μείωση 79,17% (από 48 σε 10 άτομα) και το Τ.Δ Λιβαδερού στον οικισμό Δενδράκια με μείωση 43,21% (από 81 σε 46 άτομα). Τη χρονική περίοδο 1998-2007 (Πίνακας Α.1), ο μόνιμος πληθυσμός του Νομού παρουσιάζει μικρές αυξομειώσεις. Οι αρνητικές μεταβολές οφείλονται κυρίως σε τέσσερις λόγους μακροχρόνια : 1. Στην ανεπάρκεια των συγκοινωνιακών μέσων και στο απομακρυσμένο του οικισμού από τα κέντρα, με συνέπεια να νιώθουν οι κάτοικοι των οικισμών αποκομμένοι και ξεχασμένοι από την κοινωνία. 2. Στην αστυφιλία (εσωτερική μετακίνηση) η οποία υπήρξε έντονη τα τελευταία χρόνια με την αθρόα φυγή των κατοίκων στις πόλεις όπου έβρισκαν εργασία εύκολα, λόγω της βιομηχανικής ανάπτυξης, τη συγκέντρωση των κρατικών υπηρεσιών και τα μέσα διασκέδασης. 14

3. Σε τρεις μετακινήσεις του ακριτικού πληθυσμού: α) το 1941 λόγω του ελληνο-γερμανικού πολέμου β) το 1943 λόγω της Βουλγαρικής κατοχής και γ) το 1947 λόγω του εμφυλίου πολέμου. Η συνέπεια των μετακινήσεων αυτών είναι ότι πολλοί οικισμοί καταστράφηκαν και οι κάτοικοί τους, που είχαν φιλοξενηθεί σε κεντρικά χωριά και πόλεις, δε θέλησαν να επιστρέψουν στα χωριά τους. 4. Στη μετανάστευση, για αναζήτηση καλύτερης ζωής στη Γερμανία, το Βέλγιο, τον Καναδά, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και αλλού. Πίνακας Α.1 : Μόνιμος πληθυσμός & πυκνότητα πληθυσμού Ν. 1998-2007 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Αριθμός μόνιμων 100.867 101.341 101.786 102.178 101.916 101.738 101.738 101.015 100.510 100.620 κατοίκων κάτοικοι / τ.χλμ 29,15 29,28 29,40 29,42 29,36 29,28 29,2 29,1 29,0 29,0 Πηγή: Νομοί της Ελλάδας, 2008 Πίνακας Α.2: Μεταβολές μόνιμου και πραγματικού πληθυσμού στο Δήμο 1991-2001 Τοπικά Διαμερίσματα Μόνιμος πληθυσμός % Μεταβολ Πραγματικός πληθυσμός % Μεταβο 2001 1991 ής 2001 1991 λής ΝΟΜΟΣ ΔΡΑΜΑΣ 102.184 95.14 7,40 103.975 96.515 7,73 2 ΔΗΜΟΣ ΔΡΑΜΑΣ 57.033 51.31 11,14 55.632 49.716 11,90 5 1. Τ.Δ 44.916 40.49 10,92 43.485 38.546 12,81 5 1.1 Δράμα 43.934 39.539 11,12 42.501 37.604 13,02 1.2 Αμπελάκια 340 337 0,89 335 324 3,40 1.3 Νέα Σεβάστεια 473 472 0,21 480 469 2,35 1.4 Ταξιάρχαι 169 147 14,97 169 149 13,42 2. Τ.Δ Καλλιφύτου 1.144 1.062 7,72 1.149 1.089 5,51 2.1 Καλλίφυτος 1.072 1.008 6,35 1.083 1.033 4,84 2.2 Πανόραμα 72 54 33,33 66 56 17,86 3. Τ.Δ Καλού Αγρού 1.184 1.032 14,73 1.216 1.060 14,72 Καλός Αγρός 1.184 1.032 14,73 1.216 1.060 14,72 4. Τ.Δ Κουδουνίων 888 796 11,56 885 793 11,60 Κουδούνια 888 796 11,56 885 793 11,60 5. Τ.Δ Λιβαδερού 143 193-25,91 146 202-27,72 5.1 Λιβαδερόν 96 114-15,79 100 121-17,36 5.2 Δενδράκια 47 79-40,51 46 81-43,21 6. Τ.Δ Μακρυπλαγίου 86 75 14,67 84 118-28,81 6.1 Μακρυπλάγιον 76 60 26,67 74 70 5,71 6.2 Πολύκαρπος 10 15-33,33 10 48-79,17 7. Τ.Δ Μαυροβάτου 719 582 23,54 714 611 16,86 Μαυρόβατος 719 582 23,54 714 611 16,86 8. Τ.Δ Μικροχωρίου 570 542 5,17 598 557 7,36 Μικροχώριον 570 542 5,17 598 557 7,36 9. Τ.Δ Μοναστηρακίου 874 759 15,15 866 779 11,17 9.1 Μοναστηράκιον 786 703 11,81 781 710 10,00 9.2 Βαθύλακκος 88 56 57,14 85 69 23,19 10. Τ.Δ Μυλοποτάμου 774 764 1,31 778 801-2,87 10.1 Μυλοπόταμος 774 764 1,31 778 801-2,87 11. Τ.Δ Νικοτσάρας 312 257 21,40 309 258 19,77 11.1 Νικοτσάρας 312 257 21,40 309 258 19,77 12. Τ.Δ Ξηροποτάμου 2.763 2.531 9,17 2.777 2.538 9,42 12.1 Ξηροπόταμος 2.589 2.395 8,10 2.601 2.401 8,33 12.2 Μεταμόρφωσης 174 136 27,94 176 137 28,47 Σωτήρος 13. Τ.Δ Χωριστής 2.660 2.227 19,44 2.625 2.364 11,04 13.1 Χωριστή 2.660 2.227 19,44 2.625 2.364 11,04 Πηγή: Στοιχεία ΕΣΥΕ, Απογραφή Πληθυσμού 2001 15

Η κατανομή του πληθυσμού του Τ.Δ κατά ηλικιακές ομάδες φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας Α.3: Πραγματικός πληθυσμός κατά φύλο και ομάδες ηλικιών 2001 Ηλικιακή Κατανομή Τ.Δ ΔΡΑΜΑΣ Σύνολο 55.632 0-14 9.511 15-24 7.502 25-39 12.210 40-54 10.757 55-64 5.940 65-79 8.509 Αμφοτέρων των φύλων 80 ετών και άνω 1.203 Σύνολο 27.155 0-14 4.905 15-24 3.927 25-39 5.944 40-54 5.364 55-64 2.715 65-79 3.861 Άρρενες 80 ετών και άνω 439 Σύνολο 28.477 0-14 4.606 15-24 3.575 25-39 6.266 40-54 5.393 55-64 3.225 65-79 4.648 Θήλεις 80 ετών και άνω 764 Σημείωση: Νόμιμος πληθυσμός 2001 Δ. 52.886, Νοικοκυριά 2001: 19.331 Πυρηνικές οικογένειες 2001: 15.773. Πηγή: ΕΣΥΕ.. 25-54,. 0-14 65. 3.3.2. Κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά ( ) 3.3.3. Χωρικά και πολεοδομικά χαρακτηριστικά ( ) 16

3.3.4. Περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά Η περιοχή παρέμβασης συμπεριλαμβάνει το ιστορικό κέντρο γύρω από το οποίο αναπτύχθηκε ο αστικός και οικονομικός ιστός της πόλης. Ο πολεοδομικός ιστός της πόλης διασχίζεται από βορά προς νότο από τον ξεροχείμαρρο Μοναστηρακίου όπου παρόχθια αναπτύχθηκαν διαχρονικά οι κύριες επιχειρηματικές και εμπορικές δραστηριότητες της πόλης. Η θέση του ξεροχειμάρρου και τα πλημμυρικά φαινόμενα που δημιουργούσε οδήγησαν την πολιτεία τη δεκαετία του 1960 να επικαλύψει το ξεροχείμαρρο Μοναστηρακίου με αντιπλημμυρικό πλακοσκεπή οχετό προκειμένου να προστατευτούν οι παρακείμενες ιδιοκτησίες αλλά και το εμπορικό κέντρο ευρύτερα. Η παρέμβαση αυτή έγινε μετά από μελέτη την οποία εκπόνησε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το επικαλυφθέν τμήμα ονομάστηκε οδός Κένεντυ και σήμερα 19 ης Μαΐου. Στο νότιο τμήμα της 19 ης Μαΐου προτείνεται να γίνει η παρέμβαση ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού των υποδομών για τη στήριξη της εμπορικότητας του κέντρου της πόλης όπου ενισχυτικά συμβάλουν η ύπαρξη της Άγιας Βαρβάρας και μελλοντικά το ιστορικό κέντρο. Από απόψεως συνεπώς, λειτουργικών δραστηριοτήτων η περιοχή αποτελεί τμήμα του εμπορικού κέντρου με σημαντική θέση, μιας και αποτελεί τη δυτική είσοδο της πόλης διασχίζει την περιοχή της Αγίας Βαρβάρας, του Δημοτικού Κήπου και το Ιστορικό Κέντρο. Επί της 19 ης Μαΐου υπάρχουν σύγχρονα και χαρακτηρισμένα διατηρητέα κτίσματα τα οποία εξυπηρετούν τις εμπορικές δραστηριότητες. Επίσης σημαντικό στοιχείο είναι ότι η περιοχή αποτελεί και περιοχή κατοικίας με πολυκατοικίες τεχνοτροπίας και κατασκευής της δεκαετίας του 60. Η επικάλυψη του ξεροχειμμάρου Μοναστηρακίου στις αρχές της δεκαετίας του 60 πραγματοποιήθηκε στο υφιστάμενο εύρος της κοίτης του ξεροχειμμάρου και ως εκ τούτου δημιουργήθηκε οδόστρωμα συνεχώς καταβαλλόμενου πλάτους όπως και των πεζοδρομιών. Λαμβανομένου υπόψη ότι η οδός 19 ης Μαΐου μετά την επικάλυψή της αποτέλεσε βασική αρτηρία επικοινωνίας του νότιου με το βόριο τμήμα της πόλης, συνέχισε να έχει σημαντικές εμπορικές δραστηριότητες, να φιλοξενεί τη λαϊκή αγορά, να συλλέγει μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο, να φιλοξενεί τις αφετηρίες των μέσων μαζικής μεταφοράς στις περιοχές όπου υπήρχε σημαντικό εύρος οδοστρώματος και γενικά να αποτελεί νευραλγική περιοχή της κοινωνικοοικονομικής ζωής της πόλης. Η ανάπτυξη αυτή χωρίς προγραμματικό σχεδιασμό αλλά πάντα με παρεμβάσεις για την κάλυψη των παρουσιαζόμενων αναγκών είχε σαν συνέπεια τη δημιουργία άναρχων υποδομών, κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων η οποία πολλές φορές παρουσιάζουν χαώδη εικόνα. Η ενεργειακή κάλυψη της περιοχής έγινε και αυτή με κολωνοστοιχίες και εναέριες καλωδιώσεις οι οποίες και αυτές ακολουθούν χαοτική διάταξη. Το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες υποδομές. Πέραν όμως αυτών επισημαίνεται ιδιαίτερα το θέμα απορροής λυμάτων και ομβρίων προς τον επικαλυμμένο χείμαρρο αλλά και θέματα προστασίας της πλάκας επικαλύψεως επί της οποίας εδράζεται η 19 ης Μαΐου. 17

Με την περιληπτική αναφορά των κύριων χαρακτηριστικών στοιχείων της περιοχής της 19 ης Μαΐου γίνεται αυτονόητα αντιληπτή η αναγκαιότητα παρέμβασης, η επιτακτική ανάγκη εφαρμογής της εγκεκριμένης κυκλοφοριακής μελέτης, του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου και της τακτοποίησης των έργων υποδομής. Στο παράρτημα 11 επισυνάπτονται ενδεικτικές φωτογραφίες της περιοχής. 3.3.5. Αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά Στο κέντρο της περιοχής παρέμβασης είναι χωροθετημένο το Ιστορικό Κέντρο του οποίου ο χαρακτηρισμός ως διατηρητέος Τόπος δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 427/26-6-1984. Τα πολεοδομικά χαρακτηριστικά του Ιστορικού Κέντρου είναι αυτά της Μακεδονικής Αρχιτεκτονικής, που απεικονίζουν και τις κοινωνικές διαστρωματώσεις που διαχρονικά δραστηριοποιήθηκαν στην περιοχή. Γύρω από το Ιστορικό Κέντρο αναπτύχθηκε η σύγχρονη πόλη και σε πολλά τμήματα διείσδυσε μέσα σε αυτό με δυσμενείς συνέπειες αλλοίωσης της φυσιογνωμίας του Ιστορικού Κέντρου. Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των οικονομικών ή άλλων ανθρωπογενών δραστηριοτήτων διαδραμάτισε η περιοχή του ξεροχειμάρρου Μοναστηρακίου, σήμερα 19 ης Μαΐου. Η αρτηρία αυτή σήμερα κατέχει και διαδραματίζει σημαντική θέση και ρόλο στη ζωή της πόλης (εμπορικό κέντρο, λαϊκή αγορά αφετηρίες μέσων μαζικής μεταφοράς, κύρια αρτηρία βορά-νότου κ.τ.λ.). Η άναρχη δόμηση της δεκαετίας του 1960 σε συνδυασμό με την επικάλυψη του ξεροχειμάρρου Μοναστηρακίου σύμφωνα με την παρόχθια γραμμή για τα σημερινά δεδομένα δημιούργησαν ένα περιβάλλον με αρνητικές λειτουργικές συνθήκες για την πόλη που αποθαρρύνουν την ανάπτυξη και ενισχύουν τα αντιεμπορικά φαινόμενα. Η κυκλοφοριακή μελέτη και το γενικό πολεοδομικό σχέδιο από την εκπόνησή τους εφαρμόστηκαν τμηματικά θα λέγαμε και πυροσβεστικά με αποτέλεσμα να μη λύσουν στον επιθυμητό βαθμό τα υπάρχοντα προβλήματα. Με την προτεινόμενη παρέμβαση του ΟΣΑΑ 2007-2013 το οποίο αποτελεί και συνέχεια της ολοκληρωμένης παρέμβασης της προγραμματικής περιόδου 2000-2006 θα δώσουν λύσεις στα χρονίζοντα προβλήματα της σημαντικής, για την οικονομική ζωή του τόπου, περιοχής. 18

3.3.6. Συγκεντρωτικός πίνακας βασικών χαρακτηριστικώνπροβλημάτων Συγκεντρωτικός πίνακας βασικών χαρακτηριστικών-προβλημάτων περιοχής παρέμβασης α/α Κατηγορία Περιοχής/ Πρόβλημα Αντίστοιχος πίνακας προηγούμενων ενοτήτων όπου αναλύεται Αιτιολόγηση προβλήματος* 1. Δ.1 Άναρχη δόμηση, μεταβαλλόμενο πλάτος οδοστρώματος και πεζοδρομίων, ανεξέλεγκτοι χώροι στάθμευσης, άτακτη χωροθέτηση έργων υποδομής. 2. Δ.2 Ανεξέλεγκτη εισροή λυμάτων και ομβρίων στον αντιπλημμυρικό πλακοσκεπή οχετό της 19 ης Μαΐου. 3. Ε.1 Αρνητικό περιβάλλον λειτουργίας της αγοράς, μη ομαλή πρόσβαση προς το κέντρο της πόλης χωρίς συναρμογή και διευκόλυνση πρόσβασης στο Ιστορικό Κέντρο. 4. Ε.2 Η ύπαρξη μικρών καταστημάτων που εξυπηρετούν τις ανάγκες του ιστορικού κέντρου δεν δύναται να ανταποκριθούν στις σημερινές εμπορικές απαιτήσεις και επιπλέον η μη αξιοποίηση του ιστορικού κέντρου περιορίζει το αντικείμενο της εμπορικής δραστηριότητας. 4. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΟΣΑΑ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ «2007-2013» 4.1. Γενικός-Στρατηγικός Στόχος Ο προσδιορισμός των βασικών τοπικών δεδομένων και συγκριτικών πλεονεκτημάτων και η οριοθέτηση των αναπτυξιακών προοπτικών του Δήμου, στα πλαίσια της καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης, αναδεικνύουν την ανάγκη σχεδίασης ολοκληρωμένης αναπτυξιακής παρέμβασης στη περιοχή του Δήμου, με γνώμονα την κοινωνικοοικονομική αναβάθμιση της περιοχής, ώστε να δομηθούν αφ ενός μεν οι απαραίτητες συνθήκες για τη βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης των κατοίκων και αφ ετέρου δε να δοθεί η δυνατότητα προσέλκυσης και εισόδου στη τοπική παραγωγική διαδικασία, κυρίως, νέων ατόμων και επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται ο σχεδιασμός μιας ρεαλιστικής στρατηγικής ανάπτυξης, που θα άρει τους υφιστάμενους ανασταλτικούς παράγοντες και θα επιτρέψει την ανάληψη πρωτοβουλιών σε όλο το φάσμα της κοινωνικοοικονομικής ζωής της περιοχής του Δήμου για να αναστραφεί η φθίνουσα πορεία. Η διεύρυνση της παραγωγικής βάσης και ειδικότερα ο εκσυγχρονισμός της μεταποίησης με την ταυτόχρονη αναβάθμιση και ενίσχυση του τομέα υπηρεσιών και της ήπιας τουριστικής αξιοποίησης των τοπικών πόρων συνθέτουν το πλέγμα της αναπτυξιακής παρέμβασης. Παράλληλα με την 19

αναδιάρθρωση των οικονομικών δραστηριοτήτων απαιτείται ιδιαιτέρως και η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών από τις Διευθύνσεις, τις Δημοτικές Επιχειρήσεις και τα Νομικά Πρόσωπα του Δήμου τόσο για την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων όσο και για την στήριξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην εξασφάλιση χαρακτήρα των δράσεων, ώστε η παρέμβαση να εναρμονίζεται με τις περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες της περιοχής. Η προσαρμογή της τοπικής οικονομίας στο εθνικό και διεθνές περιβάλλον απαιτεί σύνθετη και ολοκληρωμένη δράση σε ευρύ πεδίο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Η στρατηγική εστιάζει στην ανάγκη άσκησης πολιτικής σε επίπεδο Δήμου μέσω των κατάλληλων μηχανισμών προγραμματισμού σχεδιασμού και εφαρμογής. Επιδιώκεται, ιδιαίτερα, η βελτίωση του τρόπου λειτουργίας των υπηρεσιών του Δήμου προς την κατεύθυνση της καλύτερης και ταχύτερης εξυπηρέτησης του πολίτη και της αποτελεσματικότητάς τους στην ανάληψη έργων και δράσεων. Ο ολοκληρωμένος προγραμματισμός των δράσεων και των πολιτικών που χρειάζεται ο Δήμος περιλαμβάνει τον καθορισμό Στρατηγικών Στόχων, που καλύπτουν όλες τις εκφάνσεις τις οικονομικής και κοινωνικής ζωής των πολιτών του Δήμου και της οργάνωσης του Δήμου, ως φορέα. Σημείο αναφοράς των στόχων αυτών θα αποτελέσουν τα πεδία του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και του ανθρώπινου δυναμικού, των υποδομών και της τοπικής οικονομίας. 4.2. Εδικοί στόχοι Ο Στρατηγικός Σχεδιασμός Ανάπτυξης του Δήμου βασίζεται: 1. στην ανάπτυξη της επικοινωνίας κέντρου δήμου, περιφέρειας και της ευρύτερης περιοχής 2. στην ανάπτυξη του ορεινού όγκου 3. στην ανάπτυξη του γεωργικού και κτηνοτροφικού τομέα 4. στην αειφόρο τουριστική ανάπτυξη 5. στην οικιστική και πολεοδομική ανάπτυξη 6. στην προστασία του περιβάλλοντος 7. στην προστασία και αξιοποίηση των φυσικών πόρων και περιοχών ΤΟΜΕΙΣ ΔΡΑΣΗΣ Οι τομείς δράσης θα πρέπει να είναι: 1. Οικονομία 2. Εκπαίδευση 3. Τουρισμός 4. Ενέργεια και Περιβάλλον 5. Μεταφορές και Επικοινωνία 6. Πολιτισμός και Αθλητισμός 7. Αγροτικά 8. Υγεία και Κοινωνική πολιτική ΣΤΟΧΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΑΞΟΝΩΝ Οι Στρατηγικοί Άξονες Ανάπτυξης θα πρέπει να έχουν τους εξής στόχους: 1 ος Στόχος: 20

Γνώση της υφιστάμενης κατάστασης, των προβλημάτων και του τρόπου αειφορικής διαχείρισης, των ανανεώσιμων κυρίως πόρων και των προστατευόμενων φυσικών περιοχών, στο Δήμο αλλά και στο Νομό. 2 ος Στόχος: - Τρόπος μέτρησης του οφέλους και του κόστους των αλλαγών στην ποιότητα του περιβάλλοντος (ιδιαίτερα των άυλων μη μετρήσιμων). - Σχέση μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. - Σχέση μεταξύ ποιότητας του περιβάλλοντος και της οικονομικής συμπεριφοράς του πολίτη ή ομάδας πολιτών. 3 ος Στόχος: Η αποτίμηση της αξίας των ενεργειακών και φυσικών πόρων και ένταξη τους στο περιβάλλον και στο μηχανισμό της αγοράς θα πρέπει να αποτελούν βασικές παραμέτρους στη λήψη των αποφάσεων. 4 ος Στόχος: Επιστημονική προσέγγιση της χωρικής διάστασης του σύνθετου φαινομένου του τουρισμού, η κοινωνική και οικονομική σημασία του, ιδιαίτερα σε θέματα πολεοδομίας, χωροταξίας και γεωγραφίας. 5 ος Στόχος: Eστίαση στις ιδιαιτερότητες της ανάπτυξης και του σχεδιασμού των συνοριακών περιοχών του Νομού που επηρεάζει άμεσα το Δήμο λαμβάνοντας υπόψη την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον χωρικό σχεδιασμό. 6 ος Στόχος: Τα κοινωνικά, οικονομικά, τεχνικά και φυσικά φαινόμενα στον συγκεκριμένο χώρο, με τις σχέσεις που επικρατούν μεταξύ διαφόρων μεταβλητών (χρονικά και χωρικά), λαμβάνοντας υπόψη την αυξανόμενη πίεση που παρατηρείται για το σχεδιασμό και τη λήψη ορθολογικών αποφάσεων. 7 ος Στόχος: Ο περιβαλλοντικός σχεδιασμός ως συνιστώσα του χωροταξικού (και εν μέρει του πολεοδομικού) σχεδιασμού. 8 ος Στόχος: Σχεδιασμός των μεταφορών που αφορά όλα τα μεταφορικά συστήματα, τις σχέσεις και αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μεταφορικών συστημάτων, την θέση τους στο χώρο και το χρόνο, την εκτίμηση της μελλοντικής εξέλιξης τους, την αξιολόγηση σεναρίων ανάπτυξης τους κλπ. Μεγαλύτερο βάρος θα δοθεί στο σύστημα των Οδικών Μεταφορών όπου οι παρεμβάσεις θεωρείται ότι είναι πλέον βραχυ-μεσοπρόθεσμες. 9 ος Στόχος: Οι επιπτώσεις στην αναδιάρθρωση του χώρου από την εγκατάσταση και λειτουργία της Κοινωνίας της Πληροφορίας. 10 ος Στόχος: Η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου πιλοτικού προγράμματος για την αναστροφή της φθίνουσας πορείας Δήμου και Νομού. Ο στρατηγικός σχεδιασμός του Δήμου θα πρέπει: να είναι προϊόν συμμετοχικών διαδικασιών να διαμορφωθεί από βιώσιμες και εφικτές προτάσεις και να εξασφαλίσει την κοινωνική αποδοχή 21

να προτείνει λύσεις που θα αξιοποιούν δεδομένα και συγκριτικά πλεονεκτήματα τόσο τοπικού και νομαρχιακού επιπέδου όσο και να λαμβάνει υπόψη τα δεδομένα της γειτονικής και ευρύτερης περιοχής: Εθνικής, Βαλκανικής και Ευρωπαϊκής. Κατόπιν τούτων οι Ειδικοί Στόχοι (ΕΣ) διαμορφώνονται ως εξής: 1. Ολοκληρωμένη Αστική Ανάπτυξη 2. Επιχειρηματικές δραστηριότητες 3. Ενθάρρυνση πρωτοποριακών και καινοτόμων δράσεων 4. Προστασία-Ανάδειξη-Αξιοποίηση φυσικού περιβάλλοντος 5. Αστικές υποδομές 6. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας 7. Ανάδειξη Πολιτιστικού Αποθέματος 8. Ευαισθητοποίηση & Πληροφόρηση 22

Αντιστοίχηση ειδικών στόχων με βασικά χαρακτηριστικά-προβλήματα και εξειδικευμένα προβλήματα ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Δ.1 Δ.2 Ε.1 Ε.2 Ε Ι Δ Ι Κ Ο Ι Σ Τ Ο Χ Ο Ι ΕΣ.1 ΕΣ.2 ΕΣ.3 ΕΣ.4 ΕΣ.5 ΕΣ.6 ΕΣ.7 ΕΣ.8 Ενίσχυση και εκσυγχρονισμός υποδομών Ενίσχυση του επιχειρηματικού και εμπορικού περιβάλλοντος Βελτίωση της βατότητας, της προσβασιμότητας και των λειτουργιών για την κίνηση πεζών και οχημάτων Ενίσχυση της συμμετοχικότητας των πολιτών Αξιοποίηση του αστικού και περιαστικού περιβαλλοντικού αποθέματος Ενίσχυση της συμμετοχικότητας των πολιτών Δημιουργία βάσης και τεκμηρίωσης για την προστασία και αξιοποίηση των πολιτιστικών δεδομένων της περιοχής. Ενίσχυση της συμμετοχικότητας των πολιτών Ενίσχυση του επιχειρηματικού και εμπορικού περιβάλλοντος Αξιοποίηση των περιβαλλοντικών και ιστορικών δεδομένων της περιοχής Ενίσχυση των δεξιοτήτων του επιχειρηματικού και εργατικού δυναμικού Ενίσχυση της συμμετοχικότητας των πολιτών 23

4.3. Άξονες προτεραιότητας Άξονες προτεραιότητας και ειδικοί στόχοι ΑΠ1 ΑΠ2 ΑΠ3 ΑΠ4 ΑΠ5 ΑΠ6 ΑΠ7 ΑΠ8 ΑΠ9 Ε Ι Δ Ι Κ Ο Ι ΕΣ.1 ΕΣ.2 ΕΣ.3 ΕΣ.4 Σ Τ Ο Χ Ο Ι ΕΣ.5 ΕΣ.6 ΕΣ.7 ΕΣ.8 5. ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΟΣΑΑ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ «2007-2013» 5.1.Πράξεις και άξονες προτεραιότητας Πράξεις, άξονες προτεραιότητας και ειδικοί στόχοι Τίτλος Πράξης ΑΠ1 ΑΠ2 ΑΠ3 ΑΠ4 ΑΠ5 ΑΠ6 ΑΠ7 ΑΠ8 ΑΠ9 Βελτίωση και ενίσχυση υποδομών της οδού 19 ης Μαΐου (Α μέρος) Υποδομές ενίσχυσης της προσβασιμότητας της κατηγορίας των ΑμεΑ (τυφλών) Αναβάθμιση των υποδομών του Σπιτιού Ανοιχτής Φιλοξενίας της Ένωσης Κυριών Προβολή, δημοσιοποίηση και αξιολόγηση του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αστικής Αναγέννησης του Δ. Δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων Εργαστήρια καταγραφής, παρουσίασης, διάχυσης των πληροφοριών και των δεδομένων του ιστορικού κέντρου για την ανάδειξη και αξιοποίησή του. Δημιουργία κειμένου βάσης για το Τοπικό Σύμφωνο Ποιότητας Δράσεις και ενέργειες για την ανάπτυξη της εμπορικής κίνησης στο εμπορικό κέντρο. ΕΣ.1 ΕΣ.5 ΕΣ.7 ΕΣ.8 ΕΣ.4 ΕΣ.7 ΕΣ.2 ΕΣ.3 Ε Ι Δ Ι Κ Ο Ι Σ Τ Ο Χ Ο Ι 24

Πρακτικές και νέες μέθοδοι για τη διατήρηση και προσέλκυση καταναλωτών. Εργαστήρια εργαζομένων για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων Παροχής υπηρεσιών φιλοξενίας σίτισης, μέσων μαζικής μεταφοράς και μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ανάδειξη του περιβαλλοντικού, κοινωνικού και οικονομικού ρόλου του περιαστικού άλσους Δημοτικού (Εθνικού) Σταδίου Νοσοκομείου και της νότιας περιοχής της Αγ. Βαρβάρας-ξεροχειμάρου Καλλιφύτου στην περιοχή παρέμβασης Εργαστήρια για τη διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής δομής της περιοχής παρέμβασης της με επίκεντρο την Πράσινη Ανάπτυξη. Δράσεις Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους δήμου ΕΣ.6 ΕΣ.4 ΕΣ.4 ΕΣ.7 25

5.2. Πράξεις και αναμενόμενα αποτελέσματα Αναμενόμενα αποτελέσματα πράξεων ΟΣΑΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Π Ρ Α Ξ Ε Ι Σ Βελτίωση και ενίσχυση υποδομών της οδού 19 ης Μαΐου (Α μέρος) Υποδομές ενίσχυσης της προσβασιμότητας της κατηγορίας των ΑμεΑ (τυφλών) Αναβάθμιση των υποδομών του Σπιτιού Ανοιχτής Φιλοξενίας της Ένωσης Κυριών Προβολή, δημοσιοποίηση και αξιολόγηση του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αστικής Αναγέννησης του Δ. Δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων Εργαστήρια καταγραφής, παρουσίασης, διάχυσης των πληροφοριών και των δεδομένων του ιστορικού κέντρου για την ανάδειξη και αξιοποίησή του. Δ.1 Δ.2 Ε.1 Ε.2 Δημιουργία φιλόξενου και ελκυστικού περιβάλλοντος που υποστηρίζει τις εμπορικές και επαγγελματικές δραστηριότητες. Ολοκληρωμένη συνολική και χωρίς κατακερματισμούς υλοποίηση της δράσης. Άρση κοινωνικού αποκλεισμού, ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, στήριξη των ΑμεΑ Διατήρηση του αρχιτεκτονικού προφίλ του παραδοσιακού κτιρίου μείωση του λειτουργικού κόστους. Ενημέρωση των πολιτών, ενίσχυση της συμμετοχικότητας για το υλοποιούμενο πρόγραμμα και κοινωνικής συνοχής Ενίσχυση της πληροφόρησης, της ενημέρωσης και της συμμετοχικότητας στην προσπάθεια για την ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων. Διαμόρφωση πρότασης προδιαγραφών μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες για την εκπόνηση μελέτης διάσωσης, προστασίας, ανάδειξης και αξιοποίησης 26