2016-2017 ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ & ΜΑΚΙΓΙΑΖ ΑΠΟΤΡΙΧΩΣΗ ΙΕΚ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2016 Β
Περιεχόμενα Εισαγωγή... 2 1. Το δέρμα και τα εξαρτήματά του... 2 1.1. Ανατομία και φυσιολογία του Δέρματος... 2 1.2. Δομή του δέρματος... 4 1.2.1. Επιδερμίδα... 4 1.2.2. Βασική μεμβράνη... 5 1.2.3. Χόριο... 5 1.2.4. Υπόδερμα... 5 1.3. Τύποι Δέρματος κατά Fitzpatrick... 6 1.4. Εξαρτήματα του Δέρματος... 7 1.4.1. Τύποι τριχών... 7 1.4.2. Κύκλος ανάπτυξης τριχών... 8 1.4.3. Το χρώμα των τριχών... 10 1.4.3.1. Η μελανίνη των τριχικών θυλάκων... 10 2. Ορμόνες- Υπερτρίχωση και Δασυτριχισμός... 10 2.1. Γενικά... 10 2.2. Τρόπος δράσης ορμονών... 11 2.3. Υπερτρίχωση... 11 2.4. Δασυτριχισμός... 12 3. Μέθοδοι Αποτρίχωσης... 15 3.1. Μέθοδοι προσωρινής αποτρίχωσης... 15 3.1.1. Προσωρινή αποτρίχωση μικρής χρονικής διάρκειας... 16 3.1.2. Προσωρινή αποτρίχωση μεγάλης χρονικής διάρκειας... 17 3.2. Μέθοδοι μόνιμης απομάκρυνσης των τριχών... 20 3.2.1. Ηλεκτροχειρουργική μέθοδος... 20 3.2.1.1. Η ηλεκτρόλυση... 21 3.2.1.2. Η θερμόλυση... 21 3.2.1.3. Συνδυασμός δύο ρευμάτων... 21 3.2.2. Ενζυμική Αποτρίχωση... 23 3.3. Μέθοδοι αποτρίχωσης μόνιμης μείωσης των τριχών... 26 3.3.1. Laser... 26 3.3.1.1. Εφαρμογές και εξελίξεις των Laser στην αποτρίχωση... 26
3.3.2. Αποτρίχωση με Έντονο Παλμικό Φως (IPL)... 28 3.3.2.1. Γενικές αρχές λειτουργίας έντονου παλμικού φωτός... 28 3.3.3. Προϋποθέσεις εφαρμογής αποτρίχωσης με Laser και IPL... 30 3.3.3.1. Εφαρμογή σε ανοιχτόχρωμες τρίχες... 30 3.3.4. Αριθμός συνεδριών και χρονικό διάστημα μεταξύ τους... 31 3.3.5. Αντενδείξεις φωτοαποτρίχωσης... 32 3.3.6. Επιπλοκές μετά την αποτρίχωση με Laser... 32 3.3.7. Συσκευές Laser αποτρίχωσης για το σπίτι... 34 4. Αποτελέσματα των σύγχρονων μεθόδων αποτρίχωσης... 35 4.1. Αποτελέσματα μεθόδων προσωρινής αποτρίχωσης... 35 4.2. Αποτελέσματα μεθόδων μόνιμης αποτρίχωσης... 35 4.3. Αποτελέσματα φωτοαποτρίχωσης... 36 4.4. Συνδυασμός μεθόδων αποτρίχωσης... 36 4.5. Σύγκριση μεθόδων αποτρίχωσης... 37
ΚΕΦ 1: Το δέρμα και τα εξαρτήματά του: στο κεφάλαιο αυτό, περιγράφονται τα βασικά στοιχεία της ανατομίας και φυσιολογίας του δέρματος, των εξαρτημάτων αυτού, καθώς και οι τύποι δέρματος. Κρίνεται απαραίτητη η αναφορά αυτή, για την καλύτερη κατανόηση των επομένων κεφαλαίων. ΚΕΦ:2 Ορμόνες-Υπερτρίχωση και Δασυτριχισμός: στο κεφάλαιο αυτό, γίνεται σύντομη αναφορά του τρόπου δράσης των ορμονών, της υπερανδρογοναιμίας καθώς και των κλινικών εκδηλώσεων της. Το πρόβλημα της τριχοφυΐας (υπερτρίχωση και δασυτριχισμός). ΚΕΦ3: Μέθοδοι Αποτρίχωσης: εξετάζονται οι μέθοδοι προσωρινής και μόνιμης αποτρίχωσης, μόνιμης μείωσης των τριχών, καθώς και οι τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της αισθητικής για την απομάκρυνση της ανεπιθύμητης τριχοφυΐας. Περιγράφονται οι κλασικές μέθοδοι αποτρίχωσης με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους, η ενζυμική με χρήση πρωτεολυτικών ενζύμων και οι πιο σύγχρονες εφαρμογές των ακτίνων Laser για το σκοπό αυτό. Αναφέρονται έρευνες που καθιστούν αποτελεσματικό ή μη κάθε τύπο Laser που δοκιμάστηκε από το παρελθόν μέχρι και σήμερα. Επίσης, αναφέρονται οι εφαρμογές των Laser σε κάθε τύπο δέρματος, καθώς και οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποτελεσματικότητα των μεθόδων αυτών. ΚΕΦ:4 Αποτελέσματα των σύγχρονων μεθόδων αποτρίχωσης: στο κεφάλαιο αυτό, παρουσιάζεται μία συνολική εικόνα των αποτελεσμάτων κάθε μεθόδου αποτρίχωσης, καθώς και η διάρκεια αυτών των αποτελεσμάτων. 1
Εισαγωγή Σκοπός αυτού του μαθήματος είναι η πλήρης κατανόηση όλων των μεθόδων αποτρίχωσης και οι μέχρι σήμερα εξελίξεις που έχουν στόχο την αντιμετώπιση ενός σημαντικού αισθητικού προβλήματος. Οι τρίχες είναι όργανα που επιτελούν λειτουργικό και προστατευτικό ρόλο στο ανθρώπινο σώμα, ωστόσο η υπέρμετρη ανάπτυξη της τριχοφυΐας οδηγεί πολλά άτομα σε ειδικούς επιστήμονες ώστε να βρουν λύση στο πρόβλημά τους. Ανεξάρτητα από τη βαρύτητα της αιτιολογίας της ανεπιθύμητης τριχοφυΐας, προκαλούνται ψυχολογικά προβλήματα στα άτομα που αντιμετωπίζουν αυτήν την εικόνα του εαυτού τους. Γι αυτό αναζητάτε έντονα σωστή θεραπεία, στην οποία θα έχουν εύκολη πρόσβαση άντρες και γυναίκες, χωρίς ιδιαίτερο πόνο και έντονους κινδύνους. Πολλές είναι οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από το παρελθόν μέχρι και σήμερα, όμως η ανάγκη για αναζήτηση νέων βελτιωμένων μεθόδων και η συνεχής εξέλιξη της τεχνολογίας, οδήγησε τους ερευνητές στη χρήση ακτινοβολίας Laser και IPL. 1. Το δέρμα και τα εξαρτήματά του 1.1. Ανατομία και φυσιολογία του Δέρματος Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος (με μέση επιφάνεια περίπου 2m 2 και βάρος κατά μέσο όρο 4kg). Η επιφάνειά του είναι ανώμαλη και καλύπτεται από τρίχες σε ορισμένα μέρη του σώματος και από χνούδι σε όλο το σώμα έκτος από τις παλάμες, τα πέλματα, την καμπτική επιφάνεια των δακτύλων, τη ραχιαία επιφάνεια της ονυχοφόρου φάλαγγας των δακτύλων, το πέος, τα μικρά χείλη του αιδοίου και την εσωτερική επιφάνεια των μεγάλων χειλέων του αιδοίου, που δεν φέρουν τρίχες. Το χρώμα του δέρματος οφείλεται στην μελανίνη και εξαρτάται από την φυλή, το φύλο, την ηλικία, το επάγγελμα και τον τρόπο διαβίωσης. 2
Στην επιφάνεια του δέρματος διακρίνουμε: Τους πόρους Τις δερματικές ακρολοφίες Τις πτυχές του δέρματος Το δέρμα αποτελείται από μέσα προς τα έξω από τρεις στιβάδες: Την επιδερμίδα Το χόριο ή κυρίως δέρμα Το υπόδερμα ή υποδόριος ιστός Mεταξύ της επιδερμίδας και του χορίου βρίσκεται η βασική μεμβράνη. Το δέρμα φέρει, επίσης, τα εξαρτήματά του, τα οποία είναι οι αδένες (σμηγματογόνοι και ιδρωτοποιοί), οι τρίχες και τα νύχια. Τέλος, στο δέρμα βρίσκονται αγγεία και νεύρα. Εικόνα 1: Κάθετη τομή δέρματος Η φυσιολογία του δέρματος εξετάζει τις λειτουργίες του δέρματος. Το δέρμα είναι ένα λειτουργικό όργανο το οποίο επιτελεί πολλαπλές φυσιολογικές λειτουργίες, όπως: Θερμορύθμιση Προστασία του εσωτερικού του σώματος από εξωγενείς παράγοντες Αισθητήριο όργανο Σχηματισμός βιταμίνης D Μεταβολισμός και σύνθεση ορμονών Απορρόφηση ουσιών με εκλεκτική διείσδυση Παραγωγή μελανίνης 3
1.2. Δομή του δέρματος 1.2.1. Επιδερμίδα Η επιδερμίδα έχει πάχος 4 χιλιοστά και αποτελείται από κερατινοποιημένο πολύστιβο πλακώδες ή μαλπιγιανό επιθήλιο με μορφή μωσαϊκού. Επίσης, αποτελείται από δύο τύπους κυττάρων, τα κερατινοκύτταρα (επιθηλιακά κύτταρα) και τα δενδριτικά κύτταρα. Η επιδερμίδα δεν διαθέτει αγγεία, τρέφεται με διαπίδυση από τα αγγεία του χορίου. Οι στιβάδες της επιδερμίδας είναι οι εξής: Βασική ή μητρική ή βλαστική Μαλπιγιανή ή ακανθωτή Κοκκώδης Διαυγής ή διαφανής (μόνο σε πέλματα και παλάμες) και Κεράτινη Εικόνα 2: Η κεράτινη στιβάδα και τα κατώτερα στρώματα της Η επιδερμίδα έχει τέσσερα είδη κυττάρων: Τα επιθηλιακά κύτταρα (κερατινοκύτταρα) Τα μελανοκύτταρα (εντοπίζονται μεταξύ και κάτω από τη βασική στιβάδα και παράγουν μελανίνη) Τα κύτταρα του Langerhans (LG) Τα κύτταρα του Merkel (είναι υπεύθυνα για την αισθητική λειτουργία του δέρματος) 4
1.2.2. Βασική μεμβράνη Μεταξύ επιδερμίδας και χορίου βρίσκεται η βασική ή μητρική μεμβράνη. Σ αυτή διακρίνονται δύο πέταλα: το διαυγές πέταλο και το πυκνό πέταλο. Το διαυγές πέταλο συνδέεται με τη βασική στιβάδα της επιδερμίδας με τα ημιδεσμοσωμάτια, που είναι σχηματισμοί αντίστοιχοι των δεσμοσωματίων, ενώ το πυκνό πέταλο συνδέεται με το υποκείμενο χόριο με τα αγκυροβολιτικά ινίδια, τα οποία σχηματίζονται από κολλαγόνο. Η βασική μεμβράνη συμβάλλει στη μηχανική υποστήριξη της επιδερμίδας και λειτουργεί και σαν ημιδιαπερατό φίλτρο που ρυθμίζει τη δίοδο ουσιών από την επιδερμίδα στο χόριο και αντίστροφα. 1.2.3. Χόριο Το χόριο βρίσκεται ανάμεσα στην επιδερμίδα και το υπόδερμα. Είναι πιο παχύ από την επιδερμίδα, την οποία τρέφει και υποστηρίζει. Το χόριο αποτελείται από κύτταρα, από ίνες (κολλαγόνου, ελαστικές και δικτυωτές) και από τη θεμέλια ή βασική ουσία. Επιπρόσθετα, στο χόριο υπάρχουν αγγεία και νεύρα. Τα κυριότερα κύτταρα του χορίου είναι οι ινοβλάστες, μέσα στους οποίους παράγεται το προκολλαγόνο. Οι ελαστικές ίνες αποτελούν το 1-3% του χορίου και αποτελούνται από ελαστίνη, που παράγεται, όπως και το κολλαγόνο, στους ινοβλάστες. 1.2.4. Υπόδερμα Κάτω από το χόριο υπάρχει το υπόδερμα, το οποίο σχηματίζεται από τον υποδόριο λιπώδη ιστό. Είναι πλούσιο σε νεύρα και αγγεία. Θεωρητικά, δεν είναι μέρος του δέρματος, αλλά πολλά από τα εξαρτήματα του δέρματος φτάνουν μέχρι και αυτό. 5
1.3. Τύποι Δέρματος κατά Fitzpatrick Ένα επιπλέον στοιχείο που πρέπει να γνωρίζουμε για το δέρμα είναι η ταξινόμηση των δερματικών τύπων κατά Fitzpatrick (ή αλλιώς φωτότυποι). Η γνώση των φωτότυπων του δέρματος μας αφορά κυρίως στην περίπτωση της αποτρίχωσης με φως (Laser ή παλμικό), προκειμένου να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα την επίδραση των Laser στους διαφορετικούς χρωματικά δερματικούς τύπους και συνεπώς να σχεδιάζουμε πιο αποτελεσματικά και με λιγότερους κινδύνους τη θεραπεία αποτρίχωσης. Το χρώμα του δέρματος και το χρώμα των τριχών ενός ατόμου αποτελούν δύο από τις πλέον σημαντικές παραμέτρους στην εφαρμογή της αποτρίχωσης με Laser και ιδιαίτερα η αντίθεση μεταξύ τους. Το ποσό της ενέργειας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ένα άτομο με ασφάλεια καθορίζεται από τη διαφορά που υπάρχει στην απορρόφηση του φωτός μεταξύ της μελανίνης του δέρματος. Ο ιδανικός υποψήφιος για αποτρίχωση με Laser έχει ανοιχτόχρωμο δέρμα (φωτότυπος Ι) με σκούρες τρίχες, ενώ αντιθέτως ένα άτομο με πολύ σκούρο δέρμα (φωτότυπος VΙ) και άσπρες ή γκρίζες τρίχες δεν παρουσιάζει σχεδόν καμία ανταπόκριση στην μέθοδο αυτή. Εικόνα 3: Οι τύποι δέρματος και τα χαρακτηριστικά τους 6
Η κατανομή φαίνεται στον παρακάτω πίνακα: ΤΥΠΟΣ ΧΡΩΜΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ I ΕΝΤΕΛΩΣ ΛΕΥΚΟ ΚΑΙΓΕΤΑΙ ΠΑΝΤΑ ΔΕΝ ΜΑΥΡΙΖΕΙ ΠΟΤΕ II ΛΕΥΚΟ ΚΑΙΓΕΤΑΙ ΠΑΝΤΑ ΜΑΥΡΙΖΕΙ ΠΟΛΥ ΔΥΣΚΟΛΑ III ΦΑΙΟ ΚΑΙΓΕΤΑΙ ΜΕΤΡΙΑ ΜΑΥΡΙΖΕΙ ΑΡΓΑ IV ΚΑΣΤΑΝΟ ΦΑΙΟ ΣΠΑΝΙΑ ΚΑΙΓΕΤΑΙ ΜΑΥΡΙΖΕΙ ΕΥΚΟΛΑ V ΣΚΟΥΡΟ ΚΑΦΕ ΠΟΛΥ ΣΠΑΝΙΑ ΚΑΙΓΕΤΑΙ ΜΑΥΡΙΖΕΙ ΠΟΛΥ ΕΥΚΟΛΑ VI ΜΑΥΡΟ ΔΕΝ ΚΑΙΓΕΤΑΙ ΠΟΤΕ ΜΑΥΡΙΖΕΙ ΠΟΛΥ ΕΥΚΟΛΑ Πίνακας 1: Κατανομή τύπου δέρματος 1.4. Εξαρτήματα του Δέρματος 1.4.1. Τύποι τριχών Οι τρίχες είναι κυλινδρικά και νηματοειδή κεράτινα επιθηλιακά όργανα του δέρματος και εκφύονται λοξά σε κόλπωμά του που ονομάζεται θύλακας της τρίχας ή τριχοθυλάκιο. Αποτελούν τμήμα της τριχοσμηγματογόνου μονάδας, η οποία είναι εξάρτημα του δέρματος. Η τρίχα αποτελείται από άνθρακα, οξυγόνο υδρογόνο άζωτο και θείο. Μπορεί να έχει διαφορετική χροιά σε κάθε άτομο ή και σε διαφορετικές περιοχές του σώματος. Η χρωστική αυτή που βρίσκεται μέσα στην τρίχα και λέγεται μελανίνη απαντάται διάχυτη και στα κύτταρα της επιδερμίδας και καθορίζει ανάλογα και τη χροιά αυτής προσδίδοντάς της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Στις τρίχες η μελανίνη παράγεται από ειδικά κύτταρα, τα μελανοκύτταρα που βρίσκονται στο βολβό της τρίχας. Εκτός από τη χροιά τους, οι τρίχες διαφέρουν και στο είδος. Διακρίνουμε τρία είδη: 7
Τις τελογενείς τρίχες ή τέλειες τρίχες (terminal hair), οι οποίες είναι παχιές και μακριές Το ενδιάμεσο τρίχωμα (intermediate hair), το οποίο αποτελείται από παχιές τρίχες, λιγότερο χρωματισμένες από τις τελικές τρίχες Το χνοώδες τρίχωμα (vellus hair), το οποίο αποτελείται από κοντές και λεπτές τρίχες Το σχήμα τους μπορεί να είναι ευθείες, κυματοειδείς ή σπειροειδείς. Κάθε τρίχα εμφανίζει δυο μέρη, ένα ελεύθερο (στέλεχος) και ένα βυθισμένο (ρίζα). Αποτελείται από μέσα προς τα έξω, από την μυελώδη ουσία, τη φλοιώδη ουσία και το περιτρίχιο. Εικόνα 3: Σχηματική απεικόνιση τρίχας μέσα σε τριχικό θύλακα 1.4.2. Κύκλος ανάπτυξης τριχών Οι τρίχες ακολουθούν έναν κύκλο ζωής, ανεξάρτητο για κάθε τρίχα, η οποία αυξάνεται μέχρι ένα συγκεκριμένο μέγεθος, διατηρείται για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα και μετά αποβάλλεται. 8
Αναγενής φάση (%) Τελογενής φάση (%) Διάρκεια αναγενούς φάσης Διάρκεια καταγενούς φάσης Διάρκεια τελογενούς φάσης Διάρκεια κύκλου τρίχας Βάθος αναγενούς θυλάκου Παρουσιάζουν μια κυκλική περίοδο ανάπτυξης, που διαιρείται σε 3 φάσεις: τη φάση ανάπτυξης ή αναγενή φάση, τη φάση αναστολής της ανάπτυξης και προετοιμασίας για την πτώση ή καταγενή φάση και τη φάση ηρεμίας ή τελογενή φάση. Εικόνα 4: Τα στάδια ανάπτυξης της τρίχας Anagen - Active growth phase: Catagen - Transition phase: Telogen - Resting phase: Return to anagen: αναγενής φάση, ενεργός φάση ανάπτυξης καταγενής φάση, μεταβατική φάση τελογενής φάση, φάση ανάπαυσης επιστροφή στην αναγενή φάση Πηγούνι 20 80 9 εβδ. 2-3 εβδ. 50 εβδ. 15 μήνες Άνω χείλος 3,5 mm 60 40 12 εβδ. 2-3 εβδ. 6 εβδ. 5 μήνες 1,5-2,5 mm Αντιβράχια 40 60 13 εβδ. 2-3 εβδ. 16 εβδ. 9 μήνες 3,5 mm Κνήμες 25 75 15 εβδ. 3-6 εβδ. 45 εβδ. 16 μήνες Εφηβαίο, μασχάλες 30 70 22 εβδ. 2-3 εβδ. 47 εβδ. 18 μήνες 4 mm 4,5-5 mm Πίνακας 2: Ανάπτυξη των τριχών στον άνθρωπο 9
1.4.3. Το χρώμα των τριχών 1.4.3.1. Η μελανίνη των τριχικών θυλάκων Η μελανίνη είναι η χρωστική στην οποία οφείλεται τόσο το χρώμα του δέρματος όσο και το χρώμα των τριχών. Υπάρχουν δύο τύποι μελανίνης στις τρίχες και είναι οι εξής: Η ευμελανίνη, που δίνει στις τρίχες καφέ ή μαύρο χρώμα και Η φαιομελανίνη, που δίνει στις τρίχες ξανθό ή κόκκινο χρώμα. Ο χρωματισμός των τριχών είναι περισσότερο εμφανής σε σχέση με τον αντίστοιχο του δέρματος, λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης των κοκκίων της χρωστικής στις τρίχες. Το χρώμα των τριχών μπορεί να αποτελεί ένδειξη ατομικών, φυλετικών αλλά και ηλικιακών χαρακτηριστικών ενός ατόμου. Η μελανίνη των τριχών συγκεντρώνεται στο στέλεχος της τρίχας και στο ανώτερο τμήμα του βολβού. Επομένως, τόσο το στέλεχος όσο και ο βολβός της τρίχας περιέχουν μελανίνη, που μπορεί να απορροφήσει ακτίνες από συγκεκριμένα μήκη κύματος κατά τη διαδικασία της φωτοαποτρίχωσης (μέθοδος αποτρίχωσης μόνιμης μείωσης των τριχών που θα αναλυθεί παρακάτω). 2. Ορμόνες- Υπερτρίχωση και Δασυτριχισμός 2.1. Γενικά Οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες που παράγονται σε εξειδικευμένα κύτταρα των ενδοκρινών αδένων, εκκρίνονται στην κυκλοφορία του αίματος και μεταφέρονται στα κύτταρα των οργάνων-στόχων, όπου εξασκούν την φυσιολογική δράση τους. Η κύρια δράση των ορμονών είναι η ρύθμιση του μεταβολισμού, της αυξήσεως και της διαφοροποιήσεως των κυττάρων, τα οποία στον πολυκύτταρο οργανισμό είναι οργανωμένα σε ιστούς και όργανα. 10
2.2. Τρόπος δράσης ορμονών Για να μπορέσει η ορμόνη να δράσει, έχει σημασία η συγκέντρωσή της στο επίπεδο του κυττάρου, η οποία εξαρτάται από την συγκέντρωση της ορμόνης στο αίμα, που συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 10-7 και 10-12 Μ. Η συγκέντρωση των ορμονών στο αίμα εξαρτάται από την ταχύτητα εκκρίσεώς τους από τον αδένα, καθώς και από την ταχύτητα απενεργοποίησής τους. Η έκκριση ορμόνης μπορεί να είναι συνεχής ή ακανόνιστη, αλλά και με ώσεις και συχνά εξαρτάται από την ώρα της ημέρας, από τον μήνα ή την εποχή. 2.3. Υπερτρίχωση Υπερτρίχωση είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια γενικευμένη ανάπτυξη, υπέρ του δέοντος, του χνοώδους και του τελικού τριχώματος, σε ολόκληρη την επιφάνεια του σώματος και στα δύο φύλα. Οι τρίχες αναπτύσσονται γρηγορότερα και γίνονται πιο μακριές από το φυσιολογικό, παρά το ότι δεν υπάρχει αύξηση στο μέγεθος της διαμέτρου. Αυτός ο τύπος ανάπτυξης δεν οφείλεται σε δυσλειτουργία κάποιου συστήματος του οργανισμού. Η υπερτρίχωση μπορεί να εμφανιστεί και στον άνδρα και στη γυναίκα. Έτσι αν και δεν υπάρχει διαφορά του αριθμού των θυλακίων των τριχών στο σώμα των ανδρών κα των γυναικών, η κατανομή του τριχώματος του φύλου καθορίζεται από γενετικούς, φυλετικούς και ορμονικούς παράγοντες. Οι γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν τη φύση και τις ποσότητες των ορμονών που παράγονται από τους ενδοκρινείς αδένες. Οι εκκρινόμενες ορμόνες επηρεάζουν τον τύπο, την έκταση και την ένταση της ανταπόκρισης των θυλάκων των τριχών, σε διάφορες περιοχές του σώματος. Η υπερτρίχωση διακρίνεται σε: Συγγενή χνοώδη υπερτρίχωση. Είναι κληρονομική και εμφανίζεται σαν γενική ή τοπική. Επίκτητη χνοώδη υπερτρίχωση. Παρουσιάζεται σε άτομα με ιστορικό κακοήθους νόσου. 11
Εντοπισμένη υπερτρίχωση. Μπορεί να είναι υπεύθυνοι διάφοροι παράγοντες που δρουν τοπικά όπως, χρόνια υπεραιμία του δέρματος, κλειστή περίδεση, ακτινοβολίες, μελαγχρωματικοί σπίλοι. Γενικευμένη υπερτρίχωση. Χαρακτηρίζεται από τη παρουσία μεγάλου αριθμού τελικών τριχών και μπορεί να είναι: συμπτωματική (παθολογικά αίτια διαταραχή των ενδοκρινών αδένων ή του συνδετικού ιστού), ιατρογενής ή φαρμακογενής (οφείλεται σε φάρμακα που λαμβάνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα), ιδιοπαθής (οικογενής). 2.4. Δασυτριχισμός Ο δασυτριχισμός αναφέρεται σ ένα πρότυπο ανδρικής ανάπτυξης της τρίχωσης στις γυναίκες. Το πρότυπο της ανάπτυξης αυτής, συνοδεύεται από μια αύξηση του κύκλου ανάπτυξης, που αφορά τη διάμετρο της τρίχας και το ρυθμό ανάπτυξής της, σε περιοχές του σώματος, όπου οι τρίχες είναι ιδιαίτερα μικρές σε διάμετρο και ύψος και μοιάζουν με εμβρυακό χνούδι. Η ύπαρξη τριχοφυΐας διακρίνεται σε βαθμούς ανάλογα με την πυκνότητα έκφυσης των τριχών και τον τύπο του τριχώματος: Βαθμός 1: Μικρή ποσοτικά τριχοφυΐα, ανοικτού χρώματος τρίχες, όχι πολύ κοντά η μία στην άλλη. Βαθμός 2: Μεγαλύτερη σε ποσότητα τριχοφυΐα, μεγαλύτερες τρίχες, πιο έντονου χρώματος, αλλά επίσης αραιές. Βαθμός 3: Ακόμη πιο μεγάλη σε ποσότητα τριχοφυΐα, έντονου σκούρου χρώματος τρίχες και πολύ κοντά σε απόσταση η μία από την άλλη. Βαθμός 4: Πλήρης κάλυψη της περιοχής από έντονη τριχοφυΐα. Ο δασυτριχισμός, συνήθως, οφείλεται σε: Αυξημένη θυλακική ευαισθησία, σε φυσιολογικά επίπεδα κυκλοφορούντων ανδρογόνων (πρωτοπαθής ή ιδιοπαθής δασυτριχισμός) που, συνήθως, αρχίζει κατά την περίοδο της ήβης χωρίς ωστόσο διαταραχές στην έμμηνο ρύση. Η ευαισθησία του θύλακα στα 12
κυκλοφορούντα ανδρογόνα, οφείλεται στην αυξημένη δραστηριότητα της 5α -αναγωγάσης, με το βαθμό ορμονικής ευαισθησίας να ποικίλει από άτομο σε άτομο, αλλά και από περιοχή σε περιοχή, στο ίδιο άτομο. Η αύξηση της ανάπτυξης των τριχών συνεχίζεται μέχρι την τρίτη δεκαετία της ζωής, οπότε και σταθεροποιείται. Αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων, από τους ενδοκρινείς αδένες, ωοθήκες και επινεφρίδια, (δευτεροπαθής ή αληθής δασυτριχισμός), που αρχίζει πριν ή μετά από την ήβη. Ο δασυτριχισμός, συχνά, μπορεί να αποτελεί την εκδήλωση μιας παθολογικής κατάστασης του ενδοκρινικού συστήματος. Το γεγονός ότι τα ανδρογόνα μπορεί να προέρχονται από τα επινεφρίδια, ή από τις γονάδες, ή από τη μετατροπή πρόδρομων στεροειδών στους περιφερικούς ιστούς, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, οι αιτίες του δασυτριχισμού βρίσκονται σε αυτά τα δύο όργανα, στις ωοθήκες και, σπάνια στα επινεφρίδια. Έτσι, τα αίτια του δασυτριχισμού είναι πολλαπλά και μπορεί να περιλαμβάνουν ωοθηκικά και επινεφριδικά νεοπλάσματα, το ΣΠΩ, το σύνδρομο Cushing, ΣΥΕ, εγκυμοσύνη, σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη, γενετική έλλειψη ενζύμων και άλλα. Είναι πλέον γνωστό ότι κάποιοι τύποι υπερανδρογοναιμίας, όπως το ΣΠΩ και η ΣΥΕ, εμφανίζουν ισχυρή κληρονομική προδιάθεση. 13
Οι βαθμοί έχουν τροποποιηθεί μετά από μελέτη των Ferriman και Gallwey (1961). Παρακάτω φαίνεται ο πίνακας εκτίμησης δασυτριχισμού με βάση την κλίμακα Ferriman και Gallwey. Πίνακας 4: Εκτίμηση δασυτριχισμού βάσει της κλίμακας Ferriman και Gallwey 14
3. Μέθοδοι Αποτρίχωσης 3.1. Μέθοδοι προσωρινής αποτρίχωσης Οι περιοχές του προσώπου και του σώματος με ανεπιθύμητη τριχοφυΐα αποτελούν ένα αισθητικό πρόβλημα που απασχολεί το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών, αλλά στην εποχή μας και σημαντικό ποσοστό του ανδρικού πληθυσμού. Η παρουσία τριχών στο ανθρώπινο σώμα, υπήρξε από πολύ παλιά δυσάρεστο γεγονός, γι αυτό οι άνθρωποι προσπαθούσαν με διάφορους τρόπους να απομακρύνουν την ανεπιθύμητη τριχοφυΐα. Έτσι δημιουργήθηκαν πολλές μέθοδοι αποτρίχωσης, κάποιες από τις οποίες χρησιμοποιούνται στις μέρες μας και αποτελούν εξέλιξη πολύ παλιών μεθόδων, όπως είναι η χρήση ξυραφιού, αποτριχωτικών μηχανών, χημικών σκευασμάτων κλπ. Ωστόσο, οι μέθοδοι αυτές δεν έχουν αποτελέσματα μακράς διάρκειας, γι αυτό δεν είναι πλήρως ικανοποιητικές. Στον 21 ο αιώνα που ζούμε, η πρόοδος της τεχνολογίας και της κοσμητολογίας έχει σημαντικά αποτελέσματα στην εξέλιξη της αντιμετώπισης της ανεπιθύμητης τριχοφυΐας είτε με προσωρινές μεθόδους είτε με μόνιμες. Για τη λύση αυτού του προβλήματος υπάρχουν όπως προαναφέρθηκε διάφορες μέθοδοι αποτρίχωσης. Οι μέθοδοι αποτρίχωσης αποσκοπούν: Στην αφαίρεση του στελέχους της τρίχας Στην αφαίρεση του στελέχους και ταυτόχρονα και της ρίζας Στην καταστροφή των αναγεννητικών κυττάρων της τρίχας, αλλά και του ισθμού της. Η κάθε μια από αυτές τις μεθόδους επιλέγεται ανάλογα με την έκταση του προβλήματος την περιοχή που πρόκειται να αποτριχωθεί 15
τον τύπο της τρίχας το χρώμα της τρίχας την ευαισθησία του δέρματος τη διάρκεια του αποτελέσματος της αποτρίχωσης την οικονομική δυνατότητα του κάθε ατόμου 3.1.1. Προσωρινή αποτρίχωση μικρής χρονικής διάρκειας Στις μεθόδους που ανήκουν σ αυτή την κατηγορία και αφορούν την αφαίρεση τριχών από το στέλεχος συμπεριλαμβάνεται: Αποτρίχωση με ξυράφι: Βασικά αποτελέσματα Προσωρινή απομάκρυνση των τριχών για 1 ως 3 ημέρες. Ίδια ταχύτητα ανάπτυξης, ίδια ποιότητα και ποσότητα τριχώματος. Πλεονεκτήματα Ανέξοδη και ασφαλής μέθοδος Μειονεκτήματα Έχει πολύ μικρής διάρκειας αποτέλεσμα (1-3 ημερών) Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στο δέρμα Μπορεί να προκαλέσει κοψίματα Αποχρωματισμός Τριχών: Πολλά άτομα αποχρωματίζουν το στέλεχος των τριχών με σκευάσματα που συνήθως περιέχουν υπεροξείδιο του υδρογόνου και αμμωνία ή ανθρακικό αμμώνιο με αλκαλικό ph. Δεν αποτελεί αποτριχωτική μέθοδο, απλά δίνει την λανθασμένη εντύπωση, ότι οι τρίχες δεν φαίνονται ενώ το αποτέλεσμα είναι αντιαισθητικό. Μειονεκτήματα Το στέλεχος της τρίχας δυναμώνει και πολλές φορές δημιουργεί χημικά εγκαύματα, αλλεργίες καθώς και δυσχρωμίες στο δέρμα που έρχεται σ επαφή. Χημικές Αποτριχωτικές Κρέμες: Βασικά αποτελέσματα 16
Περιέχουν θειούχες ενώσεις με αλκαλικό ph και διαλύουν χημικά το στέλεχος της τρίχας Πλεονεκτήματα Εύκολο στην χρήση Εξαιρετικά γρήγορη μέθοδος Μικρό κόστος Μειονεκτήματα Οι τρίχες επανεμφανίζονται σε σύντομο διάστημα Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και δερματίτιδες Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει και μόλυνση 3.1.2. Προσωρινή αποτρίχωση μεγάλης χρονικής διάρκειας Στις μεθόδους που ανήκουν σ αυτή την κατηγορία και αφορούν την αφαίρεση τριχών από τη ρίζα συμπεριλαμβάνεται: Ψυχρά - Θερμά κεριά / Χαλάουα: Βασικά αποτελέσματα Προσωρινή αποτρίχωση μακράς διαρκείας που μπορεί να κρατήσει από 2 ως και 8 εβδομάδες. Σε ορμονοεξαρτώμενες περιοχές περισσότερο τρίχωμα πιο σκούρου χρώματος, πολλές φορές μετατροπή του χνοώδους σε τελογενές. Αντίθετα σε μη ορμονοεξαρτώμενες περιοχές έχουμε μείωση τριχώματος, λόγω των βλαβών που προξενεί το απότομο τράβηγμα σε κυτταρικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για την αναγέννηση της τρίχας. Πλεονεκτήματα Μικρό κόστος Σχετικά μεγάλης διάρκειας αποτέλεσμα Οι τρίχες που επανεμφανίζονται είναι λεπτότερες Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί εκφύλιση των τριχικών θυλάκων μετά από μακροπρόθεσμη χρήση Εικόνα 5: Αποτριχωτικές ταινίες με κερί 17
Μειονεκτήματα Χρειάζεται επιδεξιότητα και υπομονή για την εφαρμογή της Χρειάζεται προσοχή για να αποφευχθούν μολύνσεις, μελανιές και σπάσιμο των τριχών Σε ορισμένες περιπτώσεις επώδυνη Μπορεί να προκαλέσει αλλεργία Η εξέλιξη της Κοσμητολογίας στο χώρο των καλλυντικών έχει κατασκευάσει πολλά διαφορετικά είδη κεριών για τον κάθε τύπο δέρματος. Μερικά παραδείγματα νέων καινοτόμων προϊόντων εκτός από το κλασικό λιποδιαλυτό κερί με ρητίνη είναι: Λιποδιαλυτό κερί με βάση τη ρητίνη και άρωμα σοκολάτας. Ενδείκνυται για όλους τους τύπους επιδερμίδας και είναι ιδανικό για αφυδατωμένα και ηλιοκαμένα δέρματα. Λιποδιαλυτό κερί αποτρίχωσης με διοξείδιο του τιτανίου εμπλουτισμένο με άρωμα πεπόνι. Ενδείκνυται για όλους τους τύπους επιδερμίδας και είναι ιδανικό για αφυδατωμένα και ηλιοκαμένα δέρματα. Λιποδιαλυτό κερί αποτρίχωσης με διοξείδιο του τιτανίου εμπλουτισμένο με άρωμα πράσινο μήλο. Ενδείκνυται για όλους τους τύπους επιδερμίδας και είναι ιδανικό για αφυδατωμένα και ηλιοκαμένα δέρματα. Κερί με αντιοξειδωτικούς παράγοντες και διοξείδιο του τιτανίου, ένα λευκαντικό παράγοντα που το κάνει πιο αδιαφανές και παχύρρευστο. Με αυτό τον τρόπο το κερί έχει καλύτερη προσκόλληση στην τρίχα κάνοντας έτσι εύκολη την αποτρίχωση. Κερί με απαλυντικούς δραστικούς παράγοντες, για όλους τους τύπους δέρματος με αζουλένιο. Κεριά που περιέχουν άρωμα σταφυλιού, ελαιόλαδου, βατόμουρου, καρύδας, λευκής σοκολάτας, ώστε να γίνεται πιο ευχάριστη η μέθοδος αυτής της αποτρίχωσης. Μεταλλικές ή πλαστικές λαβίδες (τσιμπιδάκι) Βασικά αποτελέσματα Προσωρινή απομάκρυνση μεμονωμένων τριχών που μπορεί να διαρκέσει από 18
μία ημέρα ως και μία εβδομάδα Πλεονεκτήματα Ανέξοδη και ασφαλής μέθοδος Μειονεκτήματα Ακατάλληλο για μεγάλες επιφάνειες Οι τρίχες επανεμφανίζονται πιο πυκνές Σε ορισμένες περιπτώσεις επώδυνο Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί θυλακίτιδα, η οποία δύσκολα υποχωρεί. Εμφάνιση συχνά περισσότερου, πιο έντονου σκούρου τριχώματος και μερικές φορές μετατροπή χνοώδους τριχώματος σε τελογενές σε ορμονοεξαρτώμενες περιοχές. Αποτρίχωση με κλωστή Βασικά αποτελέσματα Η αποτρίχωση με την κλωστή, είναι μία τεχνική που ξεκίνησε από την αρχαιότητα στην Τουρκία, χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ινδίας. Κρατώντας με ειδικούς τρόπους τις άκρες της κλωστής, παγιδεύονται και αφαιρούνται οι ανεπιθύμητες τρίχες. Η προσωρινή απομάκρυνση των τριχών είναι μακράς διαρκείας και μπορεί να διαρκέσει από 2 ως 6 βδομάδες. Πλεονεκτήματα Γρήγορη διαδικασία Μικρό σχετικά κόστος Κατάλληλη για φρύδια και πρόσωπο Σχετικά λιγότερο επώδυνη από το κερί Μειονεκτήματα Χρειάζεται εξαιρετική επιδεξιότητα Μπορεί να προκαλέσει πρηξίματα Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί ερεθισμός 19
3.2. Μέθοδοι μόνιμης απομάκρυνσης των τριχών Η μόνιμη αποτρίχωση ορίζεται ως η μόνιμη καταστροφή του τριχικού θύλακα και της ικανότητάς του να παράγει τρίχες, δηλαδή είναι η μόνιμη καταστροφή των αναγεννητικών κυττάρων της τρίχας. Η μόνιμη αποτρίχωση μπορεί να επιτευχθεί όταν μια περιοχή του σώματος παραμένει χωρίς τρίχες (όπως και μετά την αποτρίχωση) και για χρονικό διάστημα τουλάχιστον ενός έτους από το πέρας της αποτριχωτικής θεραπείας. 3.2.1. Ηλεκτροχειρουργική μέθοδος Η μόνη μέθοδος που έχει μέχρι σήμερα αποδειχθεί ικανή να επιτύχει μόνιμη οριστική αποτρίχωση θεωρείται η ηλεκτροχειρουργική και στις δύο μορφές της, την ηλεκτρόλυση και την θερμόλυση. Τα τελευταία 130 χρόνια περίπου, είναι η τεχνική που προκαλώντας τον εξαιρετικά επιλεκτικό ιστικό τραυματισμό, μπορεί να καταστρέψει μόνιμα τους τριχικούς θύλακες σε ποσοστό 85%. Είναι μια μέθοδος, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί σε διάφορα μέρη του σώματος αλλά κυρίως στο πρόσωπο, στις θηλές και στο μπικίνι. Η αποτρίχωση με την μέθοδο αυτή απαιτεί μια ειδική συσκευή και έναν έμπειρο αισθητικό (πτυχιούχο ανώτατης εκπαίδευσης) για την εφαρμογή της. Με την ηλεκτρoχειρουργική μέθοδος καταστρέφονται μόνιμα τα αναγεννητικά κύτταρα της τρίχας, διοχετεύοντας συνεχές και εναλλασσόμενο ρεύμα μέσα στους ιστούς. Συνήθως μια μόνο θεραπεία δεν είναι αρκετή και ίσως να χρειάζεται να επαναληφθεί η μέθοδος για μόνιμο αποτέλεσμα. Για να δούμε αν μπορούμε να προσφέρουμε τη συγκεκριμένη μέθοδο αποτρίχωσης, θα πρέπει πρώτα να διαπιστώσουμε ότι οι ενδιαφερόμενοι δεν έχουν προβλήματα διαταραχής ορμονών. Με συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο (ιστορικό) και την αισθητική εξέταση που θα γίνει, μία έμπειρη αισθητικός μπορεί αμέσως να αντιληφθεί αν η πελάτισσα μπορεί να αρχίσει αμέσως τις επισκέψεις ή θα πρέπει να προηγηθεί μία σύντομη θεραπεία με την βοήθεια του 20
γιατρού της. Αν πραγματικά δεν υπάρχει τέτοιο πρόβλημα τότε είναι απόλυτα δυνατή η ριζική αποτρίχωση. Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί πάλι να ευεργετηθεί από την ριζική αποτρίχωση μόλις τελειώσει την φαρμακευτική αγωγή της στο γιατρό. Μηχανισμός και μέθοδος εφαρμογής Ηλεκτρικό ρεύμα περνάει μέσω μιας λεπτής βελόνας σε κάθε μεμονωμένο θυλάκιο της τρίχας και το καταστρέφει. Τρεις είναι οι βασικές μέθοδοι με τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος: 3.2.1.1. Η ηλεκτρόλυση Η ηλεκτρόλυση πραγματοποιείται με τη χρησιμοποίηση μιας βελόνας, στην οποία διοχετεύεται γαλβανικό ρεύμα (ρεύμα συνεχούς φοράς) και εισχωρεί στο θύλακα της τρίχας. Το περιβάλλον του θύλακα, περιέχει αρκετή υγρασία και αποτελείται από χλωριούχο νάτριο και νερό (H2O). Το γαλβανικό ρεύμα αξιοποιεί αυτό το γεγονός, προκαλώντας τη διάσπαση του υγρού των ιστών προκαλώντας την μετατροπή του σε καυστικό νάτριο. Αυτό με την σειρά του διαβρώνει και καταστρέφει εντελώς τον θύλακα, ο οποίος δεν μπορεί πια να δημιουργήσει καινούρια τρίχα. Αυτή η μετατροπή που προκαλείται ονομάζεται χημική αποσύνθεση των ιστών. 3.2.1.2. Η θερμόλυση Με την θερμόλυση διοχετεύεται υψίσυχνο ρεύμα (εναλλασσόμενο ρεύμα) μέσω μιας βελόνας. Γύρω από την βελόνα δημιουργείται υψηλή θερμοκρασία με αποτέλεσμα την θερμική καταστροφή των αναγεννητικών κυττάρων της τρίχας. Η θερμόλυση χρησιμοποιείται από το 1930 και βασίζεται στην θερμική καταστροφή των ιστών, με σκοπό να μην έχει την ικανότητα ο θύλακας να δημιουργήσει νέα τρίχα. 3.2.1.3. Συνδυασμός δύο ρευμάτων Τα τελευταία χρόνια οι κατασκευαστές μηχανημάτων κατάφεραν να συνδυάσουν σε μία συσκευή και τα δύο ρεύματα (εναλλασσόμενο, και συνεχές ρεύμα). Η συσκευή ονομάζεται Blend και εκμεταλλεύεται τα πλεονεκτήματα και των δύο μεθόδων ηλεκτρικής αποτρίχωσης, γίνεται δηλαδή και θερμόλυση και 21
ηλεκτρόλυση στην ίδια εφαρμογή. Κάθε μηχάνημα Blend έχει την ικανότητα ρυθμίσεων ώστε να χρησιμοποιείται και κάθε μια μέθοδος ξεχωριστά. Πλεονεκτήματα Η μέθοδος αυτή είναι ιδανική για την περίπτωση: Βαθιών τελογενών τριχών Τριχών με κυρτούς ή καμπυλωτούς θύλακες Έντονου δασυτριχισμού Μικρών περιοχών με ανεπιθύμητη τριχοφυΐα, (όπως του προσώπου, μπικίνι κ.λ.π.) Μειονεκτήματα Είναι χρονοβόρα διαδικασία (εξαρτάται από την περιοχή και το ποσοστό ανεπιθύμητης τριχοφυΐας) και απαιτούνται αρκετές συνεδρίες Μπορεί να είναι επώδυνη σε ορισμένες περιπτώσεις Είναι δύσκολη στην εφαρμογή σε επιφάνειες με πολλές τρίχες (π.χ στην περιοχή των ποδιών, πλάτη κ.λ.π.) Αν δεν γίνει με σωστό τρόπο μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να μεγαλώσουν πιο γρήγορα οι τρίχες Λανθασμένες ενέργειες μπορεί να προκαλέσουν μολύνσεις και ουλές Μπορεί να προκληθεί ερύθημα ή και οίδημα Ορισμένες περιοχές δεν ανταποκρίνονται άμεσα σε αυτή την μορφή αποτρίχωσης. Εικόνα 6: Παράδειγμα τεχνικής ηλεκτροχειρουργικής θεραπείας. 22
(Ο Αισθητικός με το ένα χέρι τεντώνει ελαφρά το δέρμα και κρατάει τη λαβίδα. Με το άλλο κρατάει το ηλεκτρόδιο σε κατάλληλη κλίση, ώστε να μπει η βελόνα σωστά στο θύλακα της συγκεκριμένης περιοχής.) Η ανάγκη αναζήτησης νέων βελτιωμένων μεθόδων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανεπιθύμητης τριχοφυΐας, είχε ως αποτέλεσμα την εξέλιξη των μηχανημάτων της ηλεκτρικής αποτρίχωσης. 3.2.2. Ενζυμική Αποτρίχωση Η μέθοδος της ενζυμικής αποτρίχωσης ή βιολογικής αποτρίχωσης ή αποτρίχωσης με τη χρήση πρωτεολυτικών ενζύμων είναι μέθοδος που συνίσταται στην εφαρμογή πρωτεολυτικών ενζύμων (όπως η θρυψίνη που ανακαλύφθηκε το 1970 στην Αυστραλία, η παπαΐνη που είναι φυτικό προϊόν και η χυμοθρυψίνη) στο δέρμα με τη μέθοδο της ιοντοφόρησης, αμέσως μετά την αποτρίχωση που γίνεται με κολλώδη σκευάσματα (κερί κλπ). Η μέθοδος αυτή αποτρίχωσης παρουσιάζει μεγάλη αποτελεσματικότητα στη μόνιμη αφαίρεση του xνoώδους τριχώματος, ενώ στις τελογενείς τρίχες η βελόνα έχει επικρατήσει ως η κύρια αποτριχωτική μέθοδος. Ιοντοφόρηση λέγεται η εισαγωγή στους ιστούς ιόντων με την βοήθεια ηλεκτρικού ρεύματος. Απαραίτητη είναι η ύπαρξη πηγής γαλβανικού ρεύματος, δηλαδή ρεύματος συνεχούς φοράς και με ρυθμιζόμενη ένταση. Η δράση των ενζύμων είναι να καταστρέφουν επιλεκτικά τα αναγεννητικά κύτταρα της τρίχας και όχι στέρεες δομές όπως η κερατίνη. Το αν η βλαπτική επίδραση είναι μικρή ή μεγάλη εξαρτάται από την συγκέντρωση των ενζύμων, από τη φύση των πρωτεϊνών που υφίστανται πρωτεόλυση, και από την ποσότητα της πρωτεΐνης. Η ιοντοφόρηση των ενζύμων αυτών πρέπει να γίνει 4 φορές για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει κάποιο αποτέλεσμα. Σε αρνητική περίπτωση το τρίχωμα παραμένει το ίδιο. Σε χνοώδες τρίχωμα η ιοντοφόρηση έχει αμέσως αποτέλεσμα. Σε περίπτωση μη απομάκρυνσης των τελογενών τριχών, θα 23
παρατηρηθεί η μετατροπή τους σε χνoώδες τρίχωμα. Η ιοντοφόρηση εφαρμόζεται 4 λεπτά σε ένταση 2 ma (2 λεπτά για κάθε ένζυμο). Τα αποτελέσματα όμως αυτά εξαρτώνται και από το αίτιο που προκαλεί την υπερτρίχωση, εάν υπάρχει ή όχι ορμονικό πρόβλημα ή εάν το τρίχωμα έχει πειραχθεί ή όχι. Οι ουσίες που εισχωρούν (μέσω της κεράτινης στιβάδας) είναι: Ένζυμα μέσω ιοντοφόρησης γαλβανικού ρεύματος Ένζυμα μέσω υπερήχων (συμαντικό ρόλο έχει η συγκέντρωση των πρωτεολυτικών ενζύμων Ένζυμα σε καλλυντικοτεχνική μορφή χωρίς τη χρήση μηχανημάτων (δηλαδή νανοσφαιρίδια, λιποσωματοξία, μικρογαλακτώματα). Οι τρεις παραπάνω μέθοδοι διείσδυσης προκαλούν υπεραιμία, αύξηση δηλαδή της θερμοκρασίας του σώματος ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερη διείσδυση των ενζύμων. Προς το παρών δεν υπάρχει κάποια άλλη εξέλιξη στην ενζυμική αποτρίχωση, τουλάχιστον για τα τελευταία χρόνια, όσον αφορά τα τρία πρωτεολυτικά ένζυμα που ήδη αναφέρθηκαν. Αυτά τα ένζυμα χρησιμοποιούνται με οποιαδήποτε από τις τρεις παραπάνω μεθόδους διείσδυσης, όμως έχει αποδειχθεί ότι μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα παρατηρείται με την ιοντοφόρηση. Η ενζυμική αποτρίχωση περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: Με κατάλληλα προϊόντα απομακρύνουμε από την επιφάνεια που πρόκειται να αποτριχώσουμε τους ρύπους ιδρώτα και τις εκκρίσεις των σμηγματογόνων αδένων. Η βιολογική αποτρίχωση γίνεται με (ζεστό ή κρύο) κερί το οποίο θερμαίνεται στην κατάλληλη θερμοκρασία με τη βοήθεια κεριέρας με θερμοστάτη ακριβείας, ώστε να αποκλείεται η πιθανότητα ερεθισμού του δέρματος ή εγκαύματος. Επιπλέον, η κερατολυτική δράση των ενζύμων 24
αυτών βοηθάει συχνά στην εξάλειψη μικρών θυλακίτιδων, στην τάση να γυρίζουν οι τρίχες προς τα μέσα, ενώ βελτιώνει την υφή της επιδερμίδας, που συχνά (λόγω της αποτρίχωσης) παρουσιάζει τραχύτητα. Μετά την εφαρμογή των ενζύμων τελειώνουμε τη θεραπεία με αντιμικροβιακή κρέμα και αντηλιακή προστασία. Το δέρμα μετά τη βιολογική αποτρίχωση είναι λείο, χωρίς ερεθισμό και παραμένει άτριχο για αρκετές ημέρες. Η επανέκφυση των τριχών εξαρτάται από το πόσο δυνατές είναι αυτές, από τις προηγούμενες μεθόδους αποτρίχωσης που εφαρμόζονταν εκεί (π.χ. αν είχε εφαρμοστεί τσιμπιδάκι, αυτό σίγουρα θα είχε δυναμώσει τις τρίχες), καθώς και από ορμονικούς παράγοντες, από χρήση φαρμακευτικών ουσιών (όπως η κορτιζόνη από το στόμα ή τοπικά) και συνήθως κυμαίνεται από 20-35 ημέρες. Γι αυτό συστήνουμε συχνότητα εφαρμογής της βιολογικής αποτρίχωσης: μία φορά το μήνα ή κάθε ενάμιση μήνα το αργότερο. Η βιολογική αποτρίχωση εφαρμόζεται στο σώμα, τόσο σε γυναίκες όσο και σε άντρες, με τη χρήση ειδικής ρολέτας με κερί και βαμβακερές ταινίες μίας χρήσης. Ακολουθεί επάλειψη της περιοχής με τα βιολογικά ένζυμα τα οποία όταν εισχωρούν δρουν επιλεκτικά και διαλύουν κάνοντας διάσπαση με αποτέλεσμα τα αναγεννητικά κύτταρα να μην έχουν ενέργεια να αναπτυχθούν. Μετά την διαδικασία διείσδυσης, επαλείφεται η αποτριχωμένη περιοχή με σκεύασμα που περιέχει υπεροξείδιο υδρογόνου (ως απολυμαντικού), ουρία (ως κερατολυτικού) και βιταμίνες Α και Ε, γνωστού όντας του ρόλου των βιταμινών αυτών στον μεταβολισμό των επιθηλιακών κυττάρων. Στα μικρά κορίτσια ξεκινάμε τη βιολογική αποτρίχωση στα πόδια και σε μασχάλες από την ηλικία των 11-12 χρόνων, ειδικά αν η τριχοφυΐα αρχίσει να δυναμώνει και να παίρνει την ώριμη μορφή της. Βασικές προϋποθέσεις για αποτέλεσμα: Αναγεννητικό στάδιο τρίχας, 25
Συγκέντρωση ενζύμων (όσο μεγαλύτερη η συγκέντρωση των ενζύμων τόσο καλύτερο το αποτέλεσμα), Ποιότητα ενζύμων, Εάν το τρίχωμα έχει πειραχτεί καθυστερεί το αποτέλεσμα Εάν υπάρχει ορμονικό πρόβλημα δεν έχει αποτέλεσμα. 3.3. Μέθοδοι αποτρίχωσης μόνιμης μείωσης των τριχών Τα τελευταία χρόνια, τα Laser και τα IPL αποτελούν τις πλέον αναπτυσσόμενες μεθόδους στον τομέα της αισθητικής και δερματολογίας. Η αποτρίχωση με τη χρήση του φωτός είναι μια διαδικασία που χρησιμοποιεί σχεδιασμένες συσκευές, για την μακροχρόνια απομάκρυνση των τριχών και ενδείκνυται για την απομάκρυνση των τριχών από το πρόσωπο, τις μασχάλες, την κοιλιά, τα άνω και κάτω άκρα ή την περιοχή του μπικίνι στις γυναίκες. 3.3.1. Laser Η λέξη Laser αποτελεί ακρωνύμιο των αγγλικών λέξεων Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation. Στην ελληνική γλώσσα αποδίδεται ως ενίσχυση του φωτός από εξαναγκασμένη εκπομπή ακτινοβολίας. 3.3.1.1. Εφαρμογές και εξελίξεις των Laser στην αποτρίχωση Στην αρχή της δεκαετίας του 90 χρησιμοποιήθηκαν τα πρώτα Laser αποτρίχωσης με επαρκή ταχύτητα και αποτελεσματικότητα για την απομάκρυνση ανεπιθύμητων τριχών σε μεγάλες και ποικίλες περιοχές του σώματος. Το 1996-97 χρησιμοποιήθηκε το Alexandrite Laser, που χαρακτηρίστηκε ως ιδανικό Laser στην αποτρίχωση. 26
Από το 1997 μέχρι σήμερα η Επιτροπή Φαρμάκων και Τροφίμων των H.Π.A. (FDA), ενέκρινε την άδεια σε πολλούς κατασκευαστές των Laser και IPL, να χρησιμοποιούν τον όρο «μόνιμη μείωση της τριχοφυΐας». Ο όρος αυτός σημαίνει «τη μόνιμη και σταθερή μείωση του αριθμού των επανεκφυόμενων τριχών μετά από εφαρμογή μιας συγκεκριμένης αποτριχωτικής θεραπείας». Η Επιτροπή Φαρμάκων και Τροφίμων των Η.Π.Α. έχει καθορίσει ότι η καταμέτρηση των τριχών πρέπει να γίνεται 9 και 12 μήνες μετά το τέλος της αποτριχωτικής θεραπείας. Πρόσφατα, υποστηρίχθηκε ότι σε αυτό το χρόνο παρατήρησης θα πρέπει να προστεθούν ακόμα 6 μήνες (είναι το απαραίτητο χρονικό διάστημα για την πιθανή ανάκαμψη του τριχοθύλακα που έχει υποστεί βλάβη και την επανέναρξη του φυσιολογικού του κύκλου ανάπτυξης). Η μόνιμη μείωση της τριχοφυΐας που προκαλείται με Laser αποτρίχωσης δεν πρέπει να συγχέεται με την μόνιμη αποτρίχωση και ο FDA έχει απαγορεύσει στις εταιρείες κατασκευής και λειτουργίας των Laser αποτρίχωσης να ονομάζουν τα προϊόντα τους με τον όρο μόνιμη αποτρίχωση. Τύπος Άλγος Ταχύτητα Τύπος δέρματος Διάρκεια σε χρόνο Μήκος κύματος Ruby I-III Long termed 694 Alexandrite με I-III Long termed 755 Scanner IPL I-VI Long termed 532-1200 Nd:YAG I-VI? 1064 Diode I-VI? 800,810 Πίνακας 5: Τύποι Laser και IPL 27
3.3.2. Αποτρίχωση με Έντονο Παλμικό Φως (IPL) 3.3.2.1. Γενικές αρχές λειτουργίας έντονου παλμικού φωτός Η ονομασία IPL προέρχεται από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων Intense Pulse Light. Στην ελληνική γλώσσα αποδίδεται ως έντονο παλμικό φως και περιγράφει τη φύση του φωτός αυτού. Το φως είναι ηλεκτρομαγνητικό κύμα που όταν εκπέμπεται με υψηλή ένταση και σε σύντομους παλμούς είναι γνωστό και ως παλμικό φως. Η διάρκεια του παλμού είναι συνήθως μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου. Στα μηχανήματα αυτά χρησιμοποιούνται, αντί της λειτουργικής μονάδας Laser (οπτικό αντηχείο-ενδιάμεσο υλικό κλπ.), κρύσταλλοι ειδικής επεξεργασίας, μέσα από τους οποίους το διερχόμενο φως προσλαμβάνει ένα συγκεκριμένο μήκος κύματος. Μηχανισμός και Μέθοδος Εφαρμογής Η βάση για τη λειτουργία των συσκευών φωτοαποτρίχωσης, είναι ότι στοχεύουν συγκεκριμένα στη μελανίνη που βρίσκεται στον βολβό της τρίχας. Η μελανίνη απορροφά την ακτινοβολία που εκπέμπεται από την συσκευή και η ενέργεια αυτή μετατρέπεται σε θερμότητα, προκαλώντας έτσι τη καταστροφή του βολβού. Η φωτοαποτρίχωση επομένως, αποτελεί μια μέθοδο διαχρονικά εξελισσόμενης μείωσης της τριχοφυΐας, που βασίζεται στην αρχή της επιλεκτικής φωτοθερμόλυσης. Θεωρητικά, τρεις είναι οι βασικές μέθοδοι φωτοαποτρίχωσης: 1. Η Φωτοθερμική, στηρίζεται στη θεωρία της επιλεκτικής φωτοθερμόλυσης. Αυτή προϋποθέτει τοπική επιλεκτική απορρόφηση της φωτεινής ακτινοβολίας με μήκος κύματος τέτοιο ώστε να φτάνει στον επιθυμητό στόχο. 2. Η Φωτομηχανική, περιλαμβάνει τη μηχανική καταστροφή των τριχοθυλάκων μέσω της προκαλούμενης πήξης και εξάτμισης, λόγω της τοπικής αύξησης της θερμοκρασίας. 3. Η Φωτοχημική καταστροφή των τριχοθυλάκων προκαλείται μέσω της 28
δημιουργίας τοξικών μεσολαβητών, όπως ατομικό οξυγόνο ή ελεύθερες ρίζες. Τα Laser νέας γενιάς, συνδυάζουν την οπτική ενέργεια που εκπέμπουν οι συσκευές Laser και οι συσκευές έντονου παλμικού φωτός, με την ηλεκτρική ενέργεια μέσω ραδιοσυχνοτήτων. Πλεονεκτήματα Η οριστική μείωση της ανεπιθύμητης τριχοφυΐας. Η μεγάλη κεφαλή της συσκευής, σε σχέση με άλλες τεχνολογίες αποτρίχωσης, καθιστά τη θεραπεία γρηγορότερη. Είναι μια ασφαλής και σχετικά ανώδυνη μέθοδος, καθώς η ελαφριά ενόχληση που δημιουργείται από τη θερμότητα της λάμψης εξισορροπείται με την ταυτόχρονη ψύξη της περιοχής. Είναι κατάλληλη για κάθε τύπο δέρματος, ακόμα και το σκουρόχρωμο (Φωτότυπος IV και V) και για κάθε τύπο τρίχας, ακόμα και την ανοιχτόχρωμη. Εφαρμόζεται σε κάθε σημείο του σώματος που υπάρχει ανεπιθύμητη τριχοφυΐα. Τα αποτελέσματα της μεθόδου είναι μακράς διάρκειας, αλλά όχι μόνιμα. Συνήθως οι τρίχες επανεμφανίζονται λεπτότερες, ανοιχτόχρωμες, διάσπαρτες και μαλακές στην υφή. Είναι χρήσιμη μέθοδος για μεγάλες επιφάνειες του σώματος όπως η πλάτη και τα πόδια. Τα άτομα με λευκό δέρμα και μαύρο σκούρο τρίχωμα έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα Μειονεκτήματα Απουσιάζουν ακόμα ασφαλή επιστημονικά στοιχεία Δεν είναι αποτελεσματικό στις λευκές τρίχες Πρέπει να χρησιμοποιείται πολύ προσεκτικά σε πολύ σκούρα δέρματα ή σε δέρματα ηλιοκαμένα. Μη σωστή εφαρμογή μπορεί να προκαλέσει έγκαυμα, ουλές, δυσχρωμία Απαιτείται προστασία των ματιών με ειδικά γυαλιά. 29
Μερικά άτομα δεν ανταποκρίνονται στην θεραπεία. Η αποτρίχωση με έντονο παλμικό φως (IPL), γίνεται χρησιμοποιώντας λάμπες xenon flash που εκπέμπουν πλήρες φάσμα φωτός. Η μέθοδος αποτρίχωσης με IPL, μερικές φορές ονομάζεται "AFT", "phototricholysis" ή «φωτοαποτρίχωση», αλλά λανθασμένα αναφέρεται ως «αποτρίχωση με λέιζερ». 3.3.3. Προϋποθέσεις εφαρμογής αποτρίχωσης με Laser και IPL Παρουσία τριχών στο τριχικό θύλακα Αποφυγή αποχρωματισμού των τριχών Αποφυγή αποτριχωτικών κρεμών Ενημέρωση για λήψη φαρμάκων (λήψη ιστορικού πριν την συνεδρία αποτρίχωσης) Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο πριν και μετά την συνεδρία αποτρίχωσης για τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Δοκιμαστικό τεστ πριν την πραγματοποίηση της πρώτης συνεδρίας Απομάκρυνση στελέχους της τρίχα (συνήθως προτείνεται κόψιμο τριχών με ξυράφι 1-3 ημέρες πριν) Προστασία ματιών με την χρήση ειδικών γυαλιών Εφαρμογή ειδικού προϊόντος ψύξης Απαραίτητη η αντηλιακή προστασία με υψηλό δείκτη προστασίας μετά το Laser Χρήση ενυδατικής-αναπλαστικής κρέμας και κορτικοστεροειδών πριν και μετά την αποτρίχωση με Laser Σχολαστικός καθαρισμός δέρματος, αφαίρεση προϊόντων μακιγιάζ. 3.3.3.1. Εφαρμογή σε ανοιχτόχρωμες τρίχες Η αντιμετώπιση των ανοιχτόχρωμων τριχών όπως οι ξανθές, άσπρες, κόκκινες και γκρι τρίχες έχει αποδειχθεί ότι είναι τα τελευταία σύνορα στην αφαίρεση των τριχών. Συγκριτικά με τις σκουρόχρωμες τρίχες, οι ανοιχτόχρωμες αντιμετωπίζονται λιγότερο αποτελεσματικά με τα ruby, alexandrite, diode και Nd: yag Laser, και τα άτομα με ανοιχτόχρωμες τρίχες είναι απίθανο να 30
επιτύχουν μόνιμη απώλεια τριχών. Διάφορες έρευνες μελέτησαν τη χρήση της συνδυασμένης ραδιοσυχνότητας και συσκευών IPL. Η φωτοδυναμική θεραπεία μπορεί να παράσχει και μια άλλη επιλογή, κατά την οποία ένας τυπικός φωτοαισθητήρας, εφαρμόζεται στο δέρμα. Σε μια μικρή πειραματική μελέτη, σημειώθηκε 40% απώλεια τριχών μέσα σε 6 μήνες. 3.3.4. Αριθμός συνεδριών και χρονικό διάστημα μεταξύ τους Πολλαπλές θεραπείες, ανάλογα με τον τύπο των τριχών και του φωτότυπου δέρματος έχει αποδειχθεί ότι παρέχουν μακροπρόθεσμη μείωση των τριχών. Η πλειοψηφία των ατόμων χρειάζονται τουλάχιστον επτά θεραπείες. Υπάρχουν διάφορες παράμετροι από συσκευή σε συσκευή, αλλά οι κατασκευαστές γενικά συνιστούν 3-8 εβδομάδες ανάλογα με την περιοχή που αντιμετωπίζεται. Ο αριθμός των συνεδριών εξαρτάται από διάφορες παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής του σώματος που υποβάλλεται σε θεραπεία, το χρώμα του δέρματος, της τριχοφυΐας, αν υπάρχει υπερτρίχωση ή δασυτριχισμός, και το φύλο. Τελογενές μαύρο τρίχωμα σε ανοιχτόχρωμο δέρμα είναι ο ιδανικός συνδυασμός για αποτελεσματική θεραπεία με Laser. Ορισμένες περιοχές (κυρίως στους άνδρες) μπορεί να χρειάζονται περισσότερες συνεδρίες για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων. Οι τρίχες αναπτύσσονται σε διάφορες φάσεις (αναγενή, τελογενή, καταγενή) και το Laser μπορεί να επηρεάσει μόνο τους ενεργούς θύλακες των τριχών στην αναγενή τους φάση. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστούν αρκετές επαναλαμβανόμενες θεραπείες ώστε να πετύχουμε το αναγεννητικό στάδιο όλων των τριχών. Οι επανεμφανιζόμενες τρίχες είναι λεπτότερες και πιο ανοιχτές σε χρώμα. 31
3.3.5. Αντενδείξεις φωτοαποτρίχωσης Άτομα που έχουν εκτεθεί σε φυσικό ή τεχνητό φως (solarium) τον τελευταίο μήνα ή που πρόκειται να εκτεθούν τον ερχόμενο μήνα ή και κρέμες αυτομαυρίσματος Εγκυμοσύνη, παρόλο που δεν υπάρχει επιστημονική απόδειξη που να υποστηρίζει ότι τι φως που χρησιμοποιείται στην αποτρίχωση μπορεί να βλάψει ένα έμβρυο, είναι προτιμότερο να διατηρούνται επιφυλάξεις Φάρμακα που προκαλούν φωτοευαισθησία και γενικά φάρμακα που η έκθεση σε αυτές τις ακτινοβολίες αντενδείκνυται (στεροειδή, αντισταμινικά, αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη κλπ) Ιστορικό χηλοειδούς ουλής Ιστορικό έρπη smilax που δεν έχει δεχθεί θεραπεία Διαβήτης (κίνδυνος σχηματισμών ουλών) Νεοπλασία ή φλεγμονή Ύποπτες αλλοιώσεις στην ακτινοβολούμενη περιοχή Φωτοδερματίτιδα Φωτοαλλεργία φορείς βηματοδότη Δερματοστιξία ή μόνιμο μακιγιάζ Μελαχρωματικοί σπίλοι 3.3.6. Επιπλοκές μετά την αποτρίχωση με Laser Αξίζει να σημειωθεί πως οι τυχόν παρενέργειες περιορίζονται τοπικά στο σημείο εφαρμογής του Laser και μπορεί να είναι τοπικό ερύθημα (κοκκίνισμα) που δεν διαρκεί πάνω από 48 ώρες, περιθυλακικό οίδημα, πόνος. Σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί θυλακίτιδα, υποτροπή ερπητικής λοίμωξης, έγκαυμα, υποχρωμία ή υπερχρωμία. Όλες οι παραπάνω βλάβες είναι παροδικές και μπορούν να αντιμετωπιστούν με την κατάλληλη ιατρική υποστήριξη. Γενικά, οι επιπλοκές είναι πιο συνηθισμένες σε άτομα με σκούρο δέρμα. 32
Προσωρινές παρενέργειες: Πόνος: Μπορεί να υπάρξει πόνος τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά τη διαδικασία. Ο πόνος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας συχνά αντιμετωπίζεται με τη χρήση τοπικού αναισθητικού ή άλλες μεθόδους που παρέχονται στο ινστιτούτο αποτρίχωσης. Οίδημα: Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος κάποιου πρηξίματος στο σημείο τριγύρω από την περιοχή που αποτριχώθηκε. Ανάλογα με την περιοχή που έχει επιλεγεί για αποτρίχωση, αυτή η παρενέργεια μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερο ή μικρότερο πρόβλημα. Ερυθρότητα: Η ερυθρότητα είναι ίσως η λιγότερο σοβαρή παρενέργεια στην αποτρίχωση με Laser. Ωστόσο, μπορεί να είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, αν η περιοχή της αποτρίχωσης φαίνεται άμεσα όπως η περιοχή πάνω από τα χείλη. Εφελκίδες: Αυτή μπορεί να είναι η χειρότερη, και πιο ενοχλητική προσωρινή παρενέργεια που μπορεί να εμφανιστεί κάνοντας αποτρίχωση με Laser. Πιο σκουρόχρωμη επιδερμίδα: Είναι μια προσωρινή παρενέργεια που κάνει το δέρμα πιο σκούρο στην περιοχή που έγινε αποτρίχωση με Laser. Απαγορεύεται η έκθεση στον ήλιο μετά την αποτρίχωση με Laser για την αποφυγή τυχόν χρωματικών αλλαγών. Μόνιμες Παρενέργειες: Η αποτρίχωση με Laser θα μπορούσε να δημιουργήσει και κάποιες μόνιμες παρενέργειες. Αυτό δεν είναι συχνό φαινόμενο ωστόσο ποτέ δεν μπορεί να αποκλειστεί. Το ορατό φως του Laser διαβιβάζεται από τον κερατοειδή χιτώνα και προκαλεί αμφιβληστροειδή αιμορραγία, νέκρωση και ουλοποίηση, δημιουργώντας έτσι ατέλειες στο οπτικό πεδίο. Επίσης, μπορεί να προκληθούν: Αποχρωματισμός του δέρματος: Πρόκειται για μόνιμη λεύκανση του δέρματος στην περιοχή της αποτρίχωσης με Laser. Αν και δεν είναι σωματικά επίπονη 33
παρενέργεια, θα μπορούσε να δημιουργήσει πολλά προβλήματα κυρίως στον συναισθηματισμό της γυναίκας. Εγκαύματα: Τα εγκαύματα είναι πολύ σπάνια και συνήθως οφείλονται σε λιγότερο "εξειδικευμένους χειριστές του Laser". 3.3.7. Συσκευές Laser αποτρίχωσης για το σπίτι Τα τελευταία χρόνια η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, έχει επιτρέψει στις εταιρείες να κατασκευάσουν ένα μηχάνημα αποτρίχωσης για το σπίτι, το οποίο έχει εγκριθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ. Αρχικά κυκλοφόρησε στην αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών και σύντομα και τα υπόλοιπα κράτη επέτρεψαν την κυκλοφορία της συσκευής Laser αποτρίχωσης στο σπίτι. Οι συσκευές αποτρίχωσης με Laser και έντονο παλμικό φως, που κυκλοφορούσαν στην αγορά μέχρι τώρα περιορίζονταν μόνο σε χώρους με εξαιρετικά εξειδικευμένους χειριστές των μηχανημάτων αυτών, με σκοπό τον περιορισμό επιπλοκών και την ανάδειξη των καλύτερων αποτελεσμάτων. Όμως, η ανάγκη της αγοράς για μία πιο οικονομική λύση μόνιμης μείωσης της τριχοφυΐας, οδήγησε στην κατασκευή μίας φθηνότερης και πιο εύκολης στη χρήση συσκευής, με παρόμοια χαρακτηριστικά των μηχανημάτων αποτρίχωσης που υπάρχουν σε ιατρεία και χώρους αισθητικής. Τα αποτελέσματα από τη χρήση των συσκευών Laser στο σπίτι είναι εντυπωσιακά, αλλά δεν αντικαθιστούν σε καμία περίπτωση την αποτελεσματικότητα των Laser και IPL. 34
4. Αποτελέσματα των σύγχρονων μεθόδων αποτρίχωσης 4.1. Αποτελέσματα μεθόδων προσωρινής αποτρίχωσης Αφαίρεση της τρίχας από το στέλεχος (ξυράφι, αποτριχωτικές κρέμες): Οι μέθοδοι αυτοί έχουν ως αποτέλεσμα το τρίχωμα να επανεμφανίζεται, σε σύντομο χρονικό διάστημα, στην ίδια ποσότητα, ποιότητα και με την ίδια ταχύτητα ανάπτυξης. Διάρκεια αποτελέσματος: 1-3 ημέρες. Αφαίρεση της τρίχας από τη ρίζα της (μεταλλικές λαβίδες, ψυχρά και θερμά κεριά, χαλάουα, κλωστή): Τα αποτελέσματα αυτών των μεθόδων σε ορμονοεξαρτώμενες περιοχές είναι η εμφάνιση πιο έντονου σκούρου χρώματος τριχώματος και πολλές φορές το χνοώδες τρίχωμα μετατρέπεται σε τελογενές. Αντίθετα σε μη ορμονοεξαρτώμενες περιοχές έχουμε μείωση τριχώματος, λόγω των βλαβών που προξενεί το απότομο τράβηγμα σε κυτταρικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για την αναγέννηση της τρίχας. Διάρκεια αποτελέσματος: 3-5 εβδομάδες. 4.2. Αποτελέσματα μεθόδων μόνιμης αποτρίχωσης Ηλεκτρόλυση-θερμόλυση-συσκευή Blend: Ανάλογα με το είδος των τριχών που θα αντιμετωπιστούν επιλέγουμε την κατάλληλη μέθοδο για να έχουμε οριστικό αποτέλεσμα. Εάν οι τρίχες είναι κανονικές, τότε είναι και οι δυο τρόποι κατάλληλοι (ηλεκτρόλυση-θερμόλυση). Στην περίπτωση που οι τρίχες είναι κυρτές ή καμπυλωτές, τότε η μέθοδος της θερμόλυσης δεν είναι αποτελεσματική. Με την ηλεκτρόλυση όμως υπάρχει κίνδυνος να μετατραπεί το γειτονικό χνοώδες τρίχωμα σε τελικό τρίχωμα. Ο συνδυασμός των δύο ρευμάτων μέσω συσκευής Blend θα φέρει τα καλύτερα αποτελέσματα, ακόμη και σε 35
περιπτώσεις δασυτριχισμού. Διάρκεια αποτελέσματος: οριστικό εάν γίνει με επιτυχία η θεραπεία. Βιολογική αποτρίχωση: Τα αποτελέσματα της βιολογικής αποτρίχωσης είναι η οριστική καταστροφή των αναγεννητικών κυττάρων της τρίχας μετά από κάποιες θεραπείες (εξαρτάται από το αν υπάρχει ορμονικό πρόβλημα ή όχι, αν το τρίχωμα είναι χνοώδες τότε το αποτέλεσμα είναι πιο άμεσο) 4.3. Αποτελέσματα φωτοαποτρίχωσης Μετά από μία επιτυχημένη θεραπεία αποτρίχωσης με Laser ή παλμικό φως παρατηρούμε τα εξής: Ασθενείς με ανοικτό τύπο δέρματος (Ι-ΙΙΙ) και σκούρο χρώμα τρίχας παρουσιάζουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Στην περιοχή μπικίνι χρειάζονται 6-8 συνεδρίες κατά μέσο όρο, γλουτοί, άνω και κάτω άκρα, στήθος, ράχη, μασχάλη 8-10 συνεδρίες και στην περιοχή του προσώπου 12-16 συνεδρίες. Διάρκεια αποτελεσμάτων: μακροχρόνια μείωση τριχών (ίσως με ορισμένες διαφορές όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του κάθε Laser ή IPL) απαιτούνται όμως πολλαπλές συνεδρίες κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών. 4.4. Συνδυασμός μεθόδων αποτρίχωσης Η μέθοδος της ενζυμικής αποτρίχωσης μπορεί να συνδυαστεί με θερμόλυση, ηλεκτρόλυση, Blend, IPL και Laser με άριστα αποτελέσματα. Στην περίπτωση του Laser χρησιμοποιείται η ενζυμική μόλις έχουμε πτώση των τριχών, για να μπορέσουμε να έχουμε εισχώρηση ενζύμων. Ανάλογα με το τύπο Laser και IPL σε αντίστοιχες μέρες έχουμε την πτώση τριχών. 36