Τι είναι η ωχρά κηλίδα;

Transcript

1 Τι είναι η ωχρά κηλίδα; Η ωχρά κηλίδα είναι το κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδή, ένα λεπτό στρώμα φωτοευαίσθητων νευρικών κυττάρων και ινών που βρίσκεται στο πίσω μέρος του οφθαλμού. Ο αμφιβληστροειδής μετατρέπει το φωτεινό ερέθισμα σε νευρικό ερέθισμα το οποίο ο εγκέφαλός μας μπορεί και αντιλαμβάνεται σαν εικόνα. Η ωχρά κηλίδα είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση και μας επιτρέπει να βλέπουμε με μεγάλη ευκρίνεια έτσι ώστε να αντιλαμβανόμαστε τις λεπτομέρειες της εικόνας. Για καθημερινές δραστηριότητες όπως το διάβασμα, την οδήγηση, ακόμα και για την αναγνώριση προσώπων, είναι υπεύθυνη η ωχρά κηλίδα. Τι είναι η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας; Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι μια πάθηση του οφθαλμού που επηρεάζει όλο και περισσότερους ασθενείς παγκοσμίως. Η νόσος αφορά στην ωχρά κηλίδα του οφθαλμού, την περιοχή του οφθαλμού που είναι υπεύθυνη για την κεντρική και υψηλής ευκρίνειας όραση. Παρόλο που σπάνια καταλήγει σε πλήρη τύφλωση, περιορίζει την όραση του ασθενούς μόνο στο περιφερικό οπτικό πεδίο, ενώ στο κέντρο ο ασθενής βλέπει μαύρες οπές ή πολύ αμυδρές εικόνες. Επίσης υπάρχουν διαταραχές στην αντίληψη των χρωμάτων. ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΦΥΛΙΣΗΣ ΤΗΣ ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΑΣ Υπάρχουν 2 μορφές της Ηλικιακής Εκφύλισης της Ωχράς: Η ξηρή και η υγρή μορφή. 1 / 7

2 Α. ΞΗΡΑ ΜΟΡΦΗ Η ξηρά μορφή ΗΕΩ είναι η πιο διαδεδομένη (80-90% των περιπτώσεων) και λιγότερο επικίνδυνη μορφή ΗΕΩ. Χαρακτηριστικό της ξηράς μορφής είναι τα «κενά» ή σκοτώματα στην κεντρική όραση. Αν και δεν υπάρχουν φαρμακευτικές ή χειρουργικές θεραπείες για αυτή τη μορφή ΗΕΩ, τα οπτικά βοηθήματα όπως οι μεγεθυντικοί φακοί μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα αυτά να εκμεταλλευτούν την περιφερική τους όραση και να διαχειριστούν καλύτερα την καθημερινή τους ζωή Β. ΥΓΡΗ ΜΟΡΦΗ Η υγρή μορφή είναι λιγότερο συχνή, αλλά είναι υπεύθυνη για το 90% των περιπτώσεων σοβαρής απώλειας στην όραση. Η υγρή μορφή της νόσου χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη παθολογικών αγγείων κάτω από την ωχρά τα οποία είναι εύθραυστα, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαρροή υγρών και αίματος. Αυτή η διαρροή δημιουργεί αλλοιώσεις οι οποίες καταστρέφουν τα νευρικά φωτοευαίσθητα κύτταρα της ωχράς και έχουν σαν τελικό αποτέλεσμα την απώλεια της κεντρικής όρασης ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΡΑΣΗΣ Η ασθένεια προσβάλλει τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο. Στην ξηρά μορφή της νόσου υπάρχει σταδιακή μείωση της οπτικής οξύτητας του κεντρικού οπτικού πεδίου. Το θάμβος της όρασης αυξάνεται και ταυτόχρονα η αδυναμία του να 2 / 7

3 διακρίνουμε λεπτομέρειες όταν εστιάζουμε στην κοντινή ή μακρινή απόσταση. Η ανάγκη όταν διαβάζουμε για περισσότερο φως είναι εμφανής. Η ευαισθησία αντίθεσης των χρωμάτων μειώνεται. Όταν η όραση μειωθεί αισθητά τότε είναι αδύνατη η ανάγνωση κειμένου, το να διακρίνουμε λεπτομέρειες προσώπων και η παρακολούθηση τηλεόρασης. Στην υγρή μορφή της νόσου η μείωση της όρασης είναι ραγδαία. Συνυπάρχουν μεταμορφοψίες παραμορφώσεις ειδώλου και συχνά υπάρχει και αιμμοραγία στο υαλοειδές σώμα εσωτερικό τμήμα του οφθαλμού. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Ανεξάρτητα που η ακριβής αιτία της νόσου δεν είναι ακόμα γνωστή, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες επικινδυνότητας οι οποίοι συμβάλλουν στη νόσο. Ηλικία Η ηλικία είναι βασικός παράγοντας της νόσου, γιατί τα κύτταρα χάνουν την ικανότητά τους για ανάπλαση. Διατροφή Οι αντιοξειδωτικές ουσίες αυξάνουν την άμυνα του οργανισμού ενάντια των ελευθέρων ριζών. Οι άνθρωποι με χαμηλή ποσότητα αντιοξειδωτικών ουσιών στην τροφή τους έχουν αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση της νόσου. Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο είναι: Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ εξαιτίας της μείωση των αντιοξειδωτικών ουσιών 3 / 7

4 Τροφές πλούσιες σε υδρογονομένα και κορεσμένα λίπη Ο οργανισμός έχει ανάγκη από «καλά» λίπη. Κάποια από αυτά είναι τα παρακάτω: Βάρος σώματος Άνθρωποι με αυξημένο βάρος έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου. Κάπνισμα Μελέτες έχουν δείξει ότι οι καπνιστές έχουν μειωμένη ποσότητα αντιοξειδωτικών ουσιών. Ο κίνδυνος εμφάνισης της ασθένειας είναι 3 φορές μεγαλύτερος στους ιδίους Ηλιακή ακτινοβολία Τα κύτταρα στην περιοχή της ωχράς κηλίδας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο μπλε φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας. Γι αυτό είναι αναγκαίο κατά την έκθεση στον ήλιο να φοράμε απορροφητικά γυαλιά ηλίου. Φύλο Οι γυναίκες άνω των 75 ετών έχουν 2 φορές υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας σε σχέση με τους άντρες της ίδιας ηλικίας. 4 / 7

5 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Με ποιο τρόπο βοηθάει η υγειινή διατροφή; Από επιδημιολογικές μελέτες σχετικά με τη διατροφή έχει αποδειχθεί ότι διατροφή πλούσια σε καροτενοειδή ( λουτείνη, ζεαξανθίνη, β-καροτένιο ) οδηγεί σε χαμηλό κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. Η λουτείνη και η ζεαξανθίνη είναι οι βασικές αντιοξειδωτικές ουσίες που βρίσκοντα στην ωχρά κηλίδα και η υψηλή τους συγκέντρωση είναι αναγκαία. Λαχανικά πλούσια σε καροτενοειδή ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΚΗΣ ΕΚΦΥΛΙΣΗΣ ΤΗΣ ΩΧΡΑΣ Έλεγχος της οπτικής οξύτητας Πίνακας του Amler Πώς γίνεται ο έλεγχος του κεντρικού οπτικού πεδίου με τον πίνακα του Amsler; Α. Κλείστε τον ένα οφθαλμό. Αν έχετε γυαλιά για την κοντινή απόσταση πρέπει να τα φορέσετε Β. Εστιάστε με τον ανοιχτό οφθαλμό στο κέντρο του πίνακα Γ. Παρατηρείστε αν: οι γραμμές είναι ίσιες, τα τετράγωνα έχουν το ίδιο μέγεθος, υπάρχουν μαύρες κηλίδες. 5 / 7

6 Δ. Επαναλάβετε το ίδιο και με τον άλλο οφθαλμό ΑΝ ΑΝΤΙΛΗΦΘΕΙΤΕ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΤΟΝ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟ ΣΑΣ Βυθοσκόπηση Για λεπτομερή έλεγχο του βυθού του οφθαλμού είναι αναγκαία η μυδρίαση της κόρης και η εξέταση της περιοχής της ωχράς. Η όρασή σας μετά τη μυδρίαση θα είναι θολή για αρκετή ώρα και τα μάτια σας θα είναι ευαίσθητα στον ήλιο μέχρι την επαναφορά τους. Οπτική τομογραφία συνοχής ΟCT Αποτελεί την τελευταία τεχνολογία φωτογράφησης και σάρωσης των στρωμάτων του αμφιβληστροειδή. Αυτή η εξέταση μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τις ανατομικές βλάβες του αμφιβληστροειδή. Κατά την παρακολούθηση της θεραπείας της υγρής μορφής της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα τεστ. Η εξέταση αυτή είναι χρήσιμη και σε άλλες παθήσεις του αμφιβληστροειδή όπως: το διαβητικό οίδημα, το κυστοειδές οίδημα, η κεντρική ορώδης αμφιβληστροειδοπάθεια, η οπή της ωχράς κ.ά. Φλουοροαγγειογραφία Η εξέταση αυτή μας δίνει πληροφορίες για την ανατομική κατάσταση των αγγείων του αμφιβληστροειδή. Με τη βοήθεια ειδικής φωτογραφικής μηχανής και μετά την ενδοφλέβια έγχυση χρωστικής ουσίας φωτογραφίζουμε και ελέγχουμε το αγγειακό δίκτυο του βυθού του οφθαλμού. Οι καταγεγγραμένες αλλαγές που παρατηρούνται σε παθολογικές καταστάσεις είναι ύψιστης σημασίας για την παθογένεια και τη θεραπεία. 6 / 7

7 ΤΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΗΣ ΩΧΡΑΣ; Ξηρά μορφή Συμπληρώματα διατροφής Βιταμίνες, ιχνοστοιχεία Υπάρχουν σκευάσματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο τα οποία περιέχουν λουτείνη, ζεαξανθίνη και ψευδάργυρο, η έλλειψη των οποίων ενοχοποιείται για την εμφάνιση και εξέλιξη της νόσου. Η χρήση των σκευασμάτων αυτών μπορεί να επιβραδύνει την εμφάνιση και εξέλιξη της νόσου. Β) Αντιαγγειογενετικοί παράγοντες (μόνο για υγρού τύπου ΗΕΩ) Οι θεραπείες χορηγούνται με την μορφή ενέσεων στο μάτι. Τα ενέσιμα αυτά φάρμακα προλαμβάνουν την ανάπτυξη και διαρροή των εύθραυστων νέων αγγείων και μπορεί να αποκαταστήσει εν μέρει την βλάβη που έχει γίνει. Οι ενέσεις αυτές δεν είναι εφ άπαξ θεραπείες, αλλά επαναλαμβάνονται ανάλογα με την πορεία της νόσου γι αυτό επιβάλλεται τακτικός έλεγχος από τον οφθαλμίατρό σας. 7 / 7