ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8Ο : ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 8.1. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ Για τις παρακάτω προτάσεις, να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα στον κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. 1. Χρήμα είναι οτιδήποτε γίνεται γενικά αποδεκτό ως μέσο συναλλαγής από τα άτομα μιας κοινωνίας. 2. Η ανταλλαγή προϊόντων ανάμεσα σε παραγωγούς ονομάζεται αντιπραγματισμός. 3. Ο χρυσός χρησιμοποιήθηκε ως χρήμα για πολλούς αιώνες λόγω της αδιαιρετότητάς του. 4. Το χρήμα είναι μέτρο της απόλυτης αξίας των αγαθών αλλά όχι της σχετικής. 5. Για να εκδώσει η Κεντρική Τράπεζα χαρτονομίσματα, πρέπει να έχει αντίστοιχης αξίας ποσότητα χρυσού. 6. Οι τραπεζικές επιταγές που δίνουν οι εμπορικές τράπεζες στους πελάτες τους είναι μια μορφή χρήματος. 7. Οι πιστωτικές κάρτες δε μπορεί να θεωρηθούν χρήμα, γι αυτό και λέγονται «πλαστικό χρήμα». 8. Ο καθορισμός ποσοστού ρευστών διαθεσίμων που επιβάλλει η Κεντρική Τράπεζα στις Εμπορικές Τράπεζες, δημιουργεί περιορισμό στις χρηματοδοτήσεις. 9. Οι καταθέσεις στις εμπορικές τράπεζες διακρίνονται σε ταμιευτηρίου, όψεως και προθεσμίας. 10. Οι καταθέσεις όψεως γίνονται από επιχειρήσεις και διακινούνται συχνά με επιταγές. 11. Εκείνο που επιδιώκουν οι εμπορικές τράπεζες είναι μόνο η ελαχιστοποίηση του κινδύνου, τον οποίο αναλαμβάνουν δανειοδοτώντας. 12. Οι εμπορικές τράπεζες δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να αυξήσουν τη ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί. 13. Επιτόκιο είναι τα χρήματα που θα πάρουμε στο τέλος του έτους με τη μορφή τόκου. 14. Ο τύπος του ανατοκισμού είναι : Κν = Κο (1+i) ν.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Π.Ι. (Ι.Ε.Π.) 1. Η χρησιμοποίηση του χρήματος μετέτρεψε τις ανταλλαγές σε συναλλαγές. 2. Το χρήμα μάς επιτρέπει να μετρήσουμε τη σχετική αξία των αγαθών. 3. Η αξία των χαρτονομισμάτων καλύπτεται από την Κεντρική Τράπεζα με αντίστοιχης α- ξίας ποσότητα χρυσού. 4. Το χρήμα είναι μέσο διατήρησης αξιών. 5. Οι καταθέσεις ταμιευτηρίου δίνουν μεγαλύτερο επιτόκιο από τις καταθέσεις επί προθεσμία. 6. Το ποσοστό των ρευστών διαθεσίμων είναι απόθεμα χρημάτων που υποχρεούται η εμπορική τράπεζα να κρατάει στο ταμείο της. 7. Όσο μεγαλύτερος είναι ο όγκος των δανείων που χορηγεί μια τράπεζα, τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος απώλειας των χρηματικών της κεφαλαίων. 8. Για να αυξήσουν το κέρδος τους οι εμπορικές τράπεζες, πρέπει να αυξήσουν τον όγκο των δανείων που χορηγούν. 9. Όταν η Κεντρική Τράπεζα θελήσει να μειώσει την ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί, αυξάνει το ποσοστό των ρευστών διαθεσίμων. 10. Όταν η Κεντρική Τράπεζα θελήσει να μειώσει την ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί, αγοράζει κρατικές ομολογίες. 11. Όταν η Κεντρική Τράπεζα θελήσει να μειώσει την ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί, μειώνει το προεξοφλητικό επιτόκιο. 12. Η Κεντρική Τράπεζα ασκεί νομισματική και πιστωτική πολιτική. 13. Η χρησιμοποίηση του χρήματος μετέτρεψε τις ανταλλαγές σε συναλλαγές. 14. Μόνον η Κεντρική Τράπεζα μπορεί να δημιουργήσει χρήμα. 15. Η πολιτική της ανοικτής αγοράς αφορά την ελεύθερη διακίνηση των εμπορευμάτων. 16. Η μείωση του ποσοστού των ρευστών διαθεσίμων από την Κεντρική Τράπεζα μειώνει την ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί. 17. Το χρήμα είναι μέτρο μόνον της απόλυτης αξίας των αγαθών.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 3 8.2. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Για τις παρακάτω προτάσεις, να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα στον κάθε αριθμό το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Η ανταλλαγή προϊόντων με προϊόντα άλλων παραγωγών ονομάζεται : α) ανταλλαγή, β) συναλλαγή, γ) αντιπραγματισμός, δ) αγοραπωλησία. 2. Για να χρησιμοποιηθεί ένα αγαθό ως χρήμα, πρέπει να διαθέτει : α) αδιαιρετότητα, β) σταθερότητα στην αξία, γ) δυσκολία στη χρήση, δ) όλα τα παραπάνω. 3. Οι βασικές λειτουργίες του χρήματος είναι : α) μέσο συναλλαγής, β) μονάδα μέτρησης αξίας, γ) μέσο διατήρησης αξιών, δ) όλα τα παραπάνω, ε) τίποτα από τα παραπάνω. 4. Τα είδη χρήματος είναι : α) τα χαρτονομίσματα, β) οι τραπεζικές επιταγές, γ) τα κέρματα, δ) όλα τα παραπάνω και οι πιστωτικές κάρτες. 5. Με επιταγές διακινούνται συνήθως : α) όλων των μορφών οι καταθέσεις, β) οι καταθέσεις όψεως, γ) οι καταθέσεις ταμιευτηρίου, δ) μόνο οι καταθέσεις επί προθεσμία. 6. Οι εμπορικές τράπεζες επιδιώκουν : α) τη μεγιστοποίηση των κερδών τους, β) την ελαχιστοποίηση των κινδύνων που αναλαμβάνουν, γ) και τα δύο παραπάνω, δ) τίποτα από τα παραπάνω. 7. Αν καταθέσουμε σε μια εμπορική τράπεζα στην αρχή του έτους 280 με επιτόκιο 5%, στο τέλος του έτους θα εισπράξουμε : α) 285, β) 294, γ) 280, δ) 304.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 4 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Π.Ι. (Ι.Ε.Π.) 1. Η Κεντρική Τράπεζα δέχεται από τους αποταμιευτές: i) Μόνον καταθέσεις όψεως. ii) Μόνον καταθέσεις ταμιευτηρίου. iii) Μόνον καταθέσεις επί προθεσμία. iv) Δεν δέχεται καταθέσεις αποταμιευτών. 2. Η ποσότητα του χρήματος σε κυκλοφορία αυξάνεται όταν η Κεντρική Τράπεζα: i) Αυξάνει το ποσοστό των ρευστών διαθεσίμων. ii) Αυξάνει το προεξοφλητικό επιτόκιο. iii) Αγοράζει κρατικές ομολογίες. 3. Αν μια κοινωνία χρησιμοποιούσε ως χρήμα την άμμο, το σοβαρότερο μειονέκτημα θα ήταν: i) Η αδιαιρετότητα. ii) Η μεταβολή της αξίας. iii) Η δυσκολία στην χρήση. 4. Η αξία των χαρτονομισμάτων που θέτει σε κυκλοφορία η Κεντρική Τράπεζα εξαρτάται: i) Από την ποσότητα χρυσού που διατηρεί στο θησαυροφυλάκιό της. ii) Από την νομισματική πολιτική τη χώρας. iii) Από το κόστος εκτύπωσής τους. 5. Αντικειμενικός σκοπός των Εμπορικών Τραπεζών είναι: i) Να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. ii) Να διευκολύνουν τις χρηματικές συναλλαγές. iii) Να στηρίξουν την νομισματική και πιστωτική πολιτική του κράτους.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 5 8.3. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1. Ποια μειονεκτήματα παρουσίαζε η χρησιμοποίηση διάφορων πραγμάτων ή ζώων (βόδια, δέρματα, κοχύλια κτλ) ως χρήμα; Πως ξεπεράστηκαν οι δυσκολίες; 2. Οι λειτουργίες του χρήματος. 3. Να αναλύσετε τα είδη των καταθέσεων στις εμπορικές τράπεζες. 4. Τι κάνουν οι εμπορικές τράπεζες για να καλύψουν το κόστος λειτουργίας τους και να έ- χουν κέρδος; Ποιοι είναι οι περιορισμοί που έχουν σε αυτή τους την προσπάθεια; 5. Με ποιο τρόπο μια εμπορική τράπεζα μπορεί να αυξήσει την ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί; 6. Η δημιουργία χρήματος από τις εμπορικές τράπεζες. 7. Να αναλύσετε τους σοβαρούς περιορισμούς στις δανειοδοτήσεις που υπάρχουν για τις εμπορικές τράπεζες. 8. Τι είναι επιτόκιο; Τι σημαίνει ανατοκισμός; Δώστε αριθμητικό παράδειγμα κατάθεσης και υπολογισμού τόκου με ανατοκισμό. 9. Τα είδη του χρήματος.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 6 8.4. ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Καταθέτουμε σε μια εμπορική τράπεζα ποσό 2.300, με επιτόκιο 3% και ανατοκισμό. Ποιο ποσό θα εισπράξουμε στο τέλος του 4 ου έτους; [(1,03) 4 = 1,126]. 2. Ο κύριος Α κατέθεσε 10.000 σε εμπορική τράπεζα, με επιτόκιο 5%. Από τα χρήματα αυτά η εμπορική τράπεζα δανειοδότησε τον κύριο Β, ο οποίος άνοιξε λογαριασμό όψεως στην ίδια τράπεζα καταθέτοντας όλο το ποσό. Από το λογαριασμό όψεως του Β, η τράπεζα δανειοδότησε τον κύριο Γ, ο οποίος κατέθεσε όλο το ποσόν σε λογαριασμό ταμιευτηρίου. Από την κατάθεση του Γ η τράπεζα χορήγησε δάνειο στον κύριο Δ. α) Τι τόκο θα εισπράξει ο κύριος Α στο τέλος του έτους; β) Αν ο κύριος Β δανείστηκε με επιτόκιο 18%, ποιο είναι το ποσό που θα πρέπει να πληρώσει στο τέλος του έτους; γ) Αν το ποσοστό ρευστών διαθεσίμων είναι 10%, ποια είναι η ποσότητα του χρήματος που δημιούργησε η εμπορική τράπεζα; δ) Αν η Κεντρική τράπεζα μειώσει το ποσοστό ρευστών διαθεσίμων σε 5%, πόσο θα αυξηθεί η ποσότητα του χρήματος; 3. Ο κύριος Α κατέθεσε 10.000 σε εμπορική τράπεζα, με επιτόκιο 2%. Με όλο το ποσό αυτό η εμπορική τράπεζα δανειοδότησε τον κύριο Β, με επιτόκιο 16%. Ποιο είναι το κέρδος της τράπεζας σε διάστημα ενός έτους; Ποιο θα είναι το κέρδος της τράπεζας στο ίδιο διάστημα, αν η Κεντρική Τράπεζα έχει καθορίσει ποσοστό ρευστών διαθεσίμων για τις εμπορικές τράπεζες 10%; 4. Για να εισπράξουμε στο τέλος ενός έτους ποσό 25.625, τι ποσό πρέπει να έχουμε καταθέσει στην αρχή του έτους, αν το επιτόκιο είναι 2,5%;