ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

Transcript

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Μάθημα 7 Ζήτηση χρήματος Ζήτηση χρήματος! Όπως είδαμε στο προηγούμενο μάθημα η προσφορά χρήματος επηρεάζεται από την Κεντρική Τράπεζα και ως εκ τούτου είναι εξωγενώς δεδομένη! Η ζήτηση χρήματος επηρεάζεται από την επιθυμία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να διατηρούν περιουσιακά στοιχεία με τη μορφή ρευστών διαθεσίμων Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 2

2 Ζήτηση χρήματος! Ποιοι είναι οι λόγοι για την διατήρηση περιουσιακών στοιχείων με τη μορφή ρευστών διαθεσίμων, ενώ προφανώς μια τέτοια κίνηση έχει ένα κόστος ευκαιρίας (των διαφυγόντων τόκων);! Διευκόλυνση των συναλλαγών! Αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών! κερδοσκοπία Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 3 Συναλλαγματικοί λόγοι! Επειδή οι εισπράξεις δεν συμπίπτουν με τις δαπάνες, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις πρέπει να κρατούν μέρος των εισοδημάτων τους σε χρήματα! Η ζήτηση χρήματος για συναλλαγές εξαρτάται από:! Τον τρόπο δαπάνης του εισοδήματος! Το εισόδημα! Τη περιοδικότητα καταβολής των μισθών! Το Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 4

3 Συναλλαγματικοί λόγοι Εισόδημα σε ευρώ Ο μέσος όρος ρευστών διαθεσίμων ονομάζεται ζήτηση χρήματος για παρακράτηση για συναλλαγές Στο παράδειγμά μας είναι ίση με /2=6.000 ευρώ Ημέρες Προσδιοριστικοί παράγοντες ζήτησης χρήματος για συναλλαγές Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 5 Συναλλαγματικοί λόγοι Εισόδημα Ο μέσος όρος ρευστών διαθεσίμων αυξάνεται καθώς αυξάνει το εισόδημα. Στο παράδειγμά μας, η αύξηση εισοδήματος από σε αυξάνει την ζήτηση χρήματος από σε ευρώ Ημέρες Προσδιοριστικοί παράγοντες ζήτησης χρήματος για συναλλαγές Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 6

4 Συναλλαγματικοί λόγοι Εισόδημα Ο μέσος όρος ρευστών διαθεσίμων μειώνεται καθώς αυξάνει η συχνότητα πληρωμών Στο παράδειγμά μας, ο διπλασιασμός της συχνότητας πληρωμής οδηγεί σε μείωση κατά το ήμισυ της ζήτησης χρήματος Ημέρες Προσδιοριστικοί παράγοντες ζήτησης χρήματος για συναλλαγές Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 7 Συναλλαγματικοί λόγοι Για την οικονομία συνολικά η ζήτηση χρήματος για Υ συναλλαγματικούς σκοπούς εξαρτάται κυρίως από το εισόδημα καθώς η περιοδικότητα πληρωμών είναι δεδομένη βραχυχρόνια Μ Μ t Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 8

5 Λόγοι προφύλαξης! Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις κρατούν χρήματα και για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών! Οι παράγοντες που επηρεάζουν το επίπεδο ζήτησης χρήματος για προφύλαξη είναι:! Επίπεδο εισοδήματος (κύκλου εργασιών για επιχειρήσεις)! Επιτόκιο Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 9 Κερδοσκοπικοί λόγοι! Η ζήτηση χρήματος για κερδοσκοπικούς σκοπούς είναι που διαφοροποιεί την Κεϋνσιανή από την κλασσική θεωρία ζήτησης χρήματος! Συνήθως ονομάζεται και ζήτηση χρήματος για τη διατήρηση του σε χαρτοφυλάκια (potfolio theoy) Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 10

6 Κερδοσκοπικοί λόγοι! Σύμφωνα με τη θεωρία του χαρτοφυλακίου τα άτομα κατανέμουν την κινητή περιουσία τους σε στοιχεία που έχουν διαφορετικό βαθμό κινδύνου και συντελεστή απόδοσης (χρήμα -μετρητά σε καταθέσεις-, ομολογίες, μετοχές, ) προσπαθώντας να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο και να μεγιστοποιήσουν την απόδοση! Ακολουθώντας την απλοποίηση του Κέϋνς θα θεωρήσουμε ότι υπάρχουν δύο εναλλακτικές τοποθετήσεις: χρήμα και ομολογίες Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 11 Ορολογία χρηματοπιστωτικών αγορών ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ Ένα έγγραφο που δίδει στον κάτοχο του το δικαίωμα να εισπράττει μια προκαθορισμένη ροή εισοδήματος από τόκους για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. ΡΕΥΣΤΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ Τραπεζογραμμάτια και κέρματα που δεν αποδίδουν τόκο. Είναι το πιο ρευστό περιουσιακό στοιχείο. ΕΝΤΟΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ Χρηματοπιστωτικοί τίτλοι με διάρκεια μικρότερη του έτους. Στο τέλος της προκαθορισμένης αυτής περιόδου αγοράζονται ξανά οι τίτλοι από τον αρχικό εκδότη τους. Τίτλοι με υψηλή ρευστότητα. ΟΜΟΛΟΓΑ Μακροχρόνιοι (πέραν του έτους) χρηματοπιστωτικοί τίτλοι.. Είναι τίτλοι μικρότερης ρευστότητας επειδή αφορούν στις μελλοντικές ροές εισοδήματος που έχουν περισσότερη αβεβαιότητα ΔΙΗΝΕΚΕΙΣ ΟΜΟΛΟΓΙΕΣ Ακραία περίπτωση ομολόγων τα οποία δεν επαναγοράζονται ποτέ από τον αρχικό εκδότη τους, ο οποίος υποχρεούται να καταβάλλει τόκους για πάντα. Στο Η.Β. αυτές ονομάζονται Consols. ΕΓΓΥΗΜΕΝΑ ΧΡΕΩΓΡΑΦΑ Ομόλογα του Δημοσίου στο Η.Β. με πλήρως εγγυημένη απόδοση. ΜΕΤΟΧΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Τίτλοι που δίνουν το δικαίωμα συμμετοχής στα μερίσματα από τα επιχειρηματικά κέρδη. Τίτλοι χωρίς μεγάλη ρευστότητα. Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 12

7 Ομολογίες και καταθέσεις! Καταθέτοντας χρήμα παίρνουμε το της αγοράς! Αγοράζοντας μια ομολογία παίρνουμε το με το οποίο έχει εκδοθεί η ομολογία, αλλά συγχρόνως μεταβάλλεται και η τιμή της ομολογίας η οποία διαμορφώνεται στο χρηματιστήριο! Η ομολογία είναι ένας πιστωτικός τίτλος (σε αντίθεση με τις μετοχές με την αγορά των οποίων γίνεσαι μέτοχος της επιχείρησης) Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 13 Ομολογίες και καταθέσεις! Οι τιμές των ομολογιών έχουν αντίστροφη σχέση με το της αγοράς! Όταν μειώνεται το αγοράς (απόδοση των καταθέσεων) τόσο μειώνονται οι καταθέσεις και επομένως αυξάνει η ζήτηση ομολόγων και άρα η τιμή τους Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 14

8 Ομολογίες και καταθέσεις! Μια διηνεκής ομολογία ονομαστικής αξίας 100 ευρώ που έχει εκδοθεί με 8% αποδίδει 8 ευρώ τον χρόνο! Αν το αγοράς μειωθεί σε 5%, για να αποκτηθεί ο τόκος των 8 ευρώ, χρειάζεται κεφάλαιο (0,05)Χ=8 Χ=160 ευρώ! Επομένως όταν το κατέβει στα 5% κανείς δεν θα πουλήσει την ομολογία του λιγότερο από 160 ευρώ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 15 Ομολογίες και καταθέσεις! Επομένως υπάρχει αρνητική σχέση μεταξύ τιμών ομολογίας και επιτοκίου Τιμή ομολογίας Χ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 16

9 Ζήτηση χρήματος για κερδοσκοπικούς λόγους! Κάθε οικονομική μονάδα διαμορφώνει τη γνώμη της για το «κανονικό» επίπεδο επιτοκίου! Η διαμόρφωση του «κανονικού» επιτοκίου είναι υποκειμενική και επομένως το «κανονικό» επιτοκίου διαφέρει από μονάδα σε μονάδα Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 17 Ζήτηση χρήματος για κερδοσκοπικούς λόγους! Όσο υψηλότερο είναι το αγοράς () σε σχέση με το «κανονικό» ( e ), τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να μειωθεί, και συνεπώς αυξηθούν οι τιμές των ομολόγων P(X), και άρα να αυξηθεί η ζήτηση ομολόγων D(Χ), και επομένως τόσο μικρότερο μέρος του χαρτοφυλακίου θα κρατιέται σε μετρητά Μ d εάν > e P(Χ) D(X) Μ d εάν < e P(Χ) D(X) Μ d Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 18

10 Ζήτηση χρήματος για κερδοσκοπικούς λόγους! Η ζήτηση χρήματος για κερδοσκοπικούς λόγους εξαρτάται αρνητικά από το 1 0 Για > 1 το χαρτοφυλάκιο αποτελείται μόνο από ομόλογα Παγίδα ρευστότητας (liquidity tap) (Για < 0 το χαρτοφυλάκιο αποτελείται μόνο από ρευστό) Μ d Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 19 Συνολική ζήτηση χρήματος! Η ζήτηση χρήματος για συναλλακτικο ύς και λόγους προφύλαξης εξαρτάται από το εισόδημα ενώ για κερδοσκοπικο ύς λόγους από το 1 0 Μ t+p (Y 0 ) Ζήτηση για λόγους συναλλαγής και προφύλαξης σε δεδομένο επίπεδο εισοδήματος Y 0 Παγίδα ρευστότητας Μ t+p +Μ d Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 20

11 Προσφορά και ζήτηση χρήματος ()! Όπως είπαμε στο προηγούμενο μάθημα, η προσφορά χρήματος καθορίζεται από την ΚΤ και άρα είναι εξωγενής (Μ)! Η συνολική ζήτηση χρήματος εξαρτάται από το επίπεδο του επιτοκίου αγοράς L()=Μ t+p +Μ d ()! Στην ισορροπία L()= Μ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 21 Προσφορά και ζήτηση χρήματος ()! Με δεδομένη την προσφορά χρήματος, το ισορροπίας είναι e! Η ΚΤ δεν μπορεί ταυτοχρόνως να ορίσει την προσφορά χρήματος και το χωριστά. 1 e 0 Μ Ισορροπία L=M L()=Μ t+p +Μ d () Μ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 22

12 Νομισματική πολιτική! Μια αύξηση της προσφοράς χρήματος μετακινεί την καμπύλη προσφοράς και ως εκ τούτου το ισορροπίας μειώνεται Μ e 1 e 0 e 1 0 Μ 0 Μ 1 Στο επίπεδο επιτοκίου e 0 υπάρχει υπερβάλλουσα προσφορά χρήματος. Με το πλεονάζον χρήμα αγοράζονται ομολογίες και επομένως αυξάνεται η τιμή τους και επομένως το πέφτει Μ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 23 Επίδραση νομισματικής πολιτικής στο προϊόν! Σαν ένα παράδειγμα της σύνδεσης των χρηματικών με τα πραγματικά μεγέθη της οικονομίας θα εξετάσουμε την επίδραση μιας αύξησης της προσφοράς χρήματος στο συνολικό προϊόν της οικονομίας μέσω της επίδρασης των επιτοκίων στο ύψος των επενδύσεων Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 24

13 Επίδραση νομισματικής πολιτικής στο προϊόν Μ Υ AD AD 1 e 0 AD 0 e 1 L I C 1 +I 1 C 0 +I 0 Μ 0 Μ 1 Μ I 0 I 1 I Y 0 Y 1 Y μια αύξηση της προσφοράς χρήματος μειώνει το η μείωση του επιτοκίου αυξάνει το επίπεδο των επενδύσεων η αύξηση των επενδύσεων οδηγεί σε αύξηση του εισοδήματος Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 25 Επίδραση νομισματικής πολιτικής στο προϊόν! Πρέπει να τονιστεί ότι η άσκηση νομισματικής πολιτικής έχει σημαντικούς περιορισμούς όταν η ζήτηση χρήματος είναι τέλεια ελαστική (παγίδα ρευστότητας) ή όταν η επένδυση είναι ανελαστική! Όταν η οικονομία εισέλθει στην παγίδα ρευστότητας αύξηση της προσφοράς χρήματος δεν αυξάνει το προϊόν Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 26

14 Καμπύλη IS.. Ισορροπία στην αγορά αγαθών! Όπως είδαμε παραπάνω το προϊόν ισορροπίας μιας οικονομίας εξαρτάται από το μέσω των επενδύσεων (αλλά και μέσω της αυτόνομής κατανάλωσης που επίσης εξαρτάται από το )! Όταν το είναι χαμηλό η επενδυτική ζήτηση και η αυτόνομη κατανάλωση είναι υψηλές και επομένως το επίπεδο του προϊόντος στην ισορροπία είναι υψηλό Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 27 Καμπύλη IS.. Ισορροπία στην αγορά αγαθών Η ΚΑΜΠΥΛΗ IS δείχνει τους συνδυασμούς εισοδήματος και επιτοκίου για τους οποίους η αγορά προϊόντος είναι σε ισορροπία. AD C 2 0 ( 2 )+I 02 ( 2 ) C 1 0 ( 1 )+I 01 ( 1 ) Υ 1 Υ 2 Υ IS AD 2 AD 1 Υ 1 Υ 2 Υ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 28

15 Καμπύλη LM.. Ισορροπία στην αγορά χρήματος! Όπως είπαμε παραπάνω η ζήτηση χρήματος εξαρτάται από το και η καμπύλη ζήτησης χρήματος μετατοπίζεται όταν αλλάζει το επίπεδο εισοδήματος (με μεγαλύτερο εισόδημα τα άτομα κρατούν περισσότερο χρήμα για όλα τα επίπεδα επιτοκίου)! Επομένως υπάρχουν συνδυασμοί εισοδήματος και επιτοκίου για τους οποίους η αγορά χρήματος βρίσκεται σε ισορροπία Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 29 Καμπύλη LM.. Ισορροπία στην αγορά χρήματος LM 2 1 Μ Μ L 2 (Υ 2 ) L 1 (Υ 1 ) Υ 1 Υ 2 Η ΚΑΜΠΥΛΗ LM δείχνει τους διαφόρους συνδυασμούς πραγματικού εισοδήματος και επιτοκίου στους οποίους η αγορά χρήματος βρίσκεται σε ισορροπία. 2 1 Υ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 30

16 Ισορροπία στο υπόδειγμα IS- LM Εάν απεικονίσουμε μαζί τις καμπύλες IS και LM μπορούμε να βρούμε τον συνδυασμό εισοδήματος και επιτοκίου ο οποίος εξασφαλίζει την ισορροπία και στις δύο αγορές (προϊόντος και χρήματος). Στο παράδειγμά μας είναι ο συνδυασμός Y e, e e Υ e LM IS Υ Μακροοικονομική Ε. Σ. Σαρτζετάκης 31