ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

EL EL EL

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 23.1.28 COM(28) 1 τελικό ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών - 28 EL EL

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. εισαγωγη...3 2. κυριεσ εξελιξεισ...3 2.1. Διαφορές μεταξύ των φύλων...3 2.2. Πολιτικές και νομοθετικές εξελίξεις...5 3. προκλησεισ και στρατηγικοι προσανατολισμοι...7 3.1. Θέσεις εργασίας υψηλής ποιότητας για την υποστήριξη της οικονομικής ανεξαρτησίας επί ίσοις όροις...7 3.2. Υπηρεσίες ποιότητας για την υποστήριξη του συμβιβασμού...8 3.3. Η καταπολέμηση των στερεοτύπων, υποστήριξη στις ατομικές επιλογές...9 3.4. Θεσμικοί μηχανισμοί για την υποστήριξη των πολιτικών δεσμεύσεων και για την εφαρμογή της νομοθεσίας...9 4. συμπερασματα...1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...11 EL 2 EL

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών αποτελεί θεμελιώδη αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τη συνδυασμένη δράση της Κοινότητας και των κρατών μελών, η κατάσταση των ανδρών και των γυναικών στην Ευρώπη μεταμορφώθηκε πραγματικά σε αρκετούς τομείς. Παραδείγματος χάριν, η συμμετοχή των γυναικών στην απασχόληση εξακολούθησε να αυξάνεται, ενώ το επίπεδο εκπαίδευσης των γυναικών είναι σήμερα ανώτερο από εκείνο των ανδρών. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις. Ειδικότερα, παρ όλο που η πρόοδος όσον αφορά την ποσότητα είναι αδιαμφισβήτητη, εξακολουθούν να απαιτούνται προσπάθειες για την υποστήριξη της ποιοτικής πτυχής της ισότητας. Αυτό είναι το κύριο μήνυμα που προβάλλεται στην παρούσα έκθεση. Το 27 ήταν το έτος εφαρμογής πολλών ενεργειών που ανακοινώθηκαν το 26 στο χάρτη πορείας για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθώς και στο ευρωπαϊκό σύμφωνο για την ισότητα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Όλες αυτές οι ενέργειες συγκλίνουν στο στόχο της επίτευξης πραγματικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών, με δράση που άπτεται τόσο των ποσοτικών όσο και των ποιοτικών πτυχών. Επίσης, η Επιτροπή συνέβαλε στη δημιουργία κοινών αρχών ευελιξίας με ασφάλεια 1 με σκοπό κυρίως την υποστήριξη της δημιουργίας περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας. Κατά το εν λόγω πραγματοποιήθηκαν επίσης πολλοί εορτασμοί και σημαντικές εκδηλώσεις σχετικά με την πολιτική για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών: η 5ή επέτειος της ευρωπαϊκής πολιτικής για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών το ευρωπαϊκό έτος ίσων ευκαιριών για όλους η 1η επέτειος της υπογραφής της Συνθήκης του Άμστερνταμ - η ιδρυτική πράξη της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση και την προσέγγιση της ενσωμάτωσης της ισότητας στις κοινοτικές πολιτικές. Η παρούσα πέμπτη ετήσια έκθεση σχετικά με την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τα κράτη μέλη κατόπιν αιτήματος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, είναι η πρώτη που καλύπτει τη διευρυμένη Ευρώπη των 27 κρατών μελών. Η αυξημένη ποικιλομορφία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να θέτει νέες προκλήσεις στις πολιτικές για την ισότητα. Ωστόσο, η διεύρυνση με νέα κράτη μέλη δείχνει ότι οι χώρες αυτές ενστερνίζονται τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεσμεύονται να εφαρμόσουν τις θεμελιώδεις αποστολές της, στις οποίες περιλαμβάνεται και η επίτευξη της ισότητας γυναικών και ανδρών. 2. ΚΥΡΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 2.1. Διαφορές μεταξύ των φύλων Η ποσοτική και ποιοτική βελτίωση της απασχόλησης αποτελεί στρατηγικό στόχο στον πυρήνα της ευρωπαϊκής ατζέντας της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Παρ όλο που κατά τα τελευταία δέκα χρόνια η ποσοτική πρόοδος στον 1 COM(27)359 EL 3 EL

τομέα της απασχόλησης των γυναικών είναι αδιαμφισβήτητη, εξακολουθούν να απαιτούνται προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιοτικής πτυχής. Η απασχόληση των γυναικών ήταν ο κύριος παράγοντας της σταθερής αύξησης της απασχόλησης στην ΕΕ κατά τη διάρκεια αυτών των τελευταίων ετών. Μεταξύ 2 και 26, η απασχόληση στην ΕΕ-27 αυξήθηκε κατά 12 εκατομμύρια περίπου, από τα οποία περισσότερα από 7,5 εκατομμύρια ήταν γυναίκες. Το ποσοστό απασχόλησής τους αυξανόταν κάθε χρόνο για να φθάσει στο 57,2% το 26, δηλαδή 3,5 ποσοστιαίες μονάδες επιπλέον απ ό,τι το 2, καθιστώντας τον προς επίτευξη στόχο του 6% το 21 πολύ εφικτό. Κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου, το ποσοστό απασχόλησης των ανδρών αυξήθηκε κατά λιγότερο από μία μονάδα. Μεταξύ των εργαζομένων ηλικίας άνω των 55 ετών, το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών αυξανόταν επίσης με ρυθμό ανώτερο αυτού των ανδρών, φτάνοντας το 34,8%, δηλαδή 7,4 μονάδες περισσότερο απ ό,τι το 2. Παράλληλα, το ποσοστό ανεργίας των γυναικών έπεσε στο 9%, το πιο χαμηλό του επίπεδο εδώ και δέκα έτη. Αυτή η θετική εξέλιξη επέτρεψε την αισθητή μείωση της διαφοράς των ποσοστών απασχόλησης μεταξύ γυναικών και ανδρών, η οποία μειώθηκε από 17,1 μονάδες το 2 σε 14,4 μονάδες το 26. Ωστόσο, η ίδια η διατήρηση της διαφοράς των ποσοστών απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένης και αυτής μεταξύ των νέων (6 μονάδες στην ομάδα ατόμων ηλικίας 15-24 ετών) θέτει ένα ζήτημα, ιδίως όσον αφορά το ανώτερο ποσοστό επιτυχίας στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο των νέων γυναικών. Επιπλέον, αυτή η διαφορά φαίνεται να παγιώνεται με την ηλικία για να καταλήξει στις 17,8 μονάδες στην ομάδα ηλικιών άνω των 55 ετών. Αρκετές πτυχές της ποιότητας της εργασίας των γυναικών παραμένουν προβληματικές. Η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών είναι μία από τις διαστάσεις της ποιότητας εργασίας που προσδιορίζει η Επιτροπή 2. Οι δείκτες αμοιβών, διαχωρισμού της αγοράς εργασίας και παρουσίας των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων δεν έχουν σημειώσει καμία σημαντική αύξηση εδώ και αρκετά χρόνια. Επίσης, η διαφορά αμοιβών έχει παραμείνει σταθερή στο 15% από το 23 και μειώθηκε μόνο κατά μία μονάδα από το 2 και μετά. Ο κλαδικός και επαγγελματικός διαχωρισμός ανά φύλο δεν μειώθηκε και μάλιστα αυξάνεται κιόλας σε ορισμένες χώρες, γεγονός που σημαίνει ότι οι γυναίκες που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας εισέρχονται σε τομείς και επαγγέλματα στα οποία υπερτερούν οι γυναίκες. Η παρουσία γυναικών σε διευθυντικές θέσεις σε επιχειρήσεις παραμένει στάσιμη στο 33%, ενώ ανέρχεται πολύ αργά στο πολιτικό επίπεδο, όπου μόνον το 23% των εθνικών βουλευτών και το 33% των ευρωβουλευτών είναι γυναίκες. Επιπλέον, διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών ενδέχεται να εξακολουθούν να υπάρχουν σε όλες τις άλλες διαστάσεις της ποιότητας της εργασίας, παραδείγματος χάριν, όσον αφορά το συμβιβασμό του επαγγελματικού και ιδιωτικού βίου, εργασιακές ρυθμίσεις που δεν αξιοποιούν πλήρως τις ικανότητες των ατόμων ή στον τομέα της υγείας και ασφάλειας στην εργασία. Αυτό αποδεικνύει η σημαντική πτώση του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών που έχουν μικρά παιδιά (-13,6 μονάδες κατά μέσο όρο), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών αυξάνεται. Ως 2 COM(21)313 EL 4 EL

αποτέλεσμα, το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών που έχουν παιδιά ανέρχεται σε 62,4%, έναντι του 91,4% για τους άνδρες, διαφορά δηλαδή 29 μονάδων. Περισσότερα από τα τρία τέταρτα των εργαζομένων με καθεστώς μερικής απασχόλησης είναι γυναίκες (76,5%), ποσοστό που αντιστοιχεί σε μία γυναίκα στις τρεις, έναντι λιγότερο του ενός άνδρα στους 1. Οι συμβάσεις προσωρινής απασχόλησης είναι επίσης πιο συνήθεις στις γυναίκες (15,1% ή μία μονάδα επιπλέον απ ό,τι στους άνδρες). Με άλλα λόγια, φαίνεται ότι οι σημαντικές προσπάθειες που καταβάλλονται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την αύξηση της απασχόλησης με σκοπό να επιτευχθεί τόσο ποσοτική όσο και ποιοτική («more and better jobs») αύξηση της απασχόλησης των γυναικών φαίνεται να έχουν αποδώσει καρπούς σε μεγάλο βαθμό τόσο από ποσοτική όσο και από ποιοτική άποψη. Διαφορές εξακολουθούν να υπάρχουν επίσης στον κοινωνικό τομέα, οι οποίες μπορεί να αντανακλούν τις διαφορές στην αγορά εργασίας. Έτσι, η μακροχρόνια ανεργία παραμένει αισθητά πιο συχνή για τις γυναίκες (4,5%) απ ό,τι για τους άνδρες (3,5%). Η πιο μικρή, πιο αργή και λιγότερο αμειβόμενη επαγγελματική σταδιοδρομία των γυναικών επηρεάζει επίσης τον κίνδυνο φτώχειας που διατρέχουν, ιδίως όσον αφορά τις γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών (21%, δηλαδή 5 επιπλέον μονάδες σε σχέση με τους άνδρες). 2.2. Πολιτικές και νομοθετικές εξελίξεις Ο χάρτης πορείας για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών 3 έδωσε νέα πνοή στην κοινοτική πολιτική στον εν λόγω τομέα. Η Επιτροπή εξασφαλίζει την παρακολούθηση των επιτευγμάτων και των προβλεπόμενων ενεργειών του χάρτη πορείας σε ένα λεπτομερές ετήσιο πρόγραμμα εργασίας 4. Το πρόγραμμα αυτό επισημαίνει ιδίως ότι έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την ενσωμάτωση της διάστασης της ισότητας των φύλων στις πολιτικές της Ένωσης, ιδίως στους τομείς προτεραιότητας που προσδιορίζονται στο χάρτη πορείας. Ο συμβιβασμός του επαγγελματικού βίου, του ιδιωτικού βίου και του οικογενειακού βίου είναι κεντρικό στοιχείο της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών και αποτελεί πρωταρχικό τομέα δράσης του χάρτη πορείας. Είναι επίσης ουσιώδης παράγοντας της ποιότητας της εργασίας. Η Επιτροπή ξεκίνησε στα τέλη του 26 μια επίσημη διαβούλευση των κοινωνικών εταίρων 5 σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με τον πιθανό προσανατολισμό μιας κοινοτικής δράσης στον τομέα αυτό με σκοπό τη βελτίωση ή τη συμπλήρωση του υφιστάμενου πλαισίου. Η διαβούλευση επέτρεψε την επίτευξη σύγκλισης απόψεων των κοινωνικών εταίρων σχετικά με την αναγκαιότητα λήψης μέτρων, ιδίως για την ενθάρρυνση των ανδρών να συμμετέχουν σε μεγαλύτερο βαθμό στον οικογενειακό βίο. Η Επιτροπή ξεκίνησε έτσι, στις 3 Μαΐου 27, το δεύτερο στάδιο 6 της διαβούλευσης όσον αφορά το περιεχόμενο ενδεχόμενων προτάσεων στον εν λόγω τομέα. Οι προτάσεις αυτές αφορούν κυρίως τη βελτίωση των σχετικών διατάξεων για την άδεια μητρότητας και τη γονική άδεια, τη θέσπιση νέων τύπων αδειών (άδεια πατρότητας, άδεια υιοθεσίας ή άδεια για την 3 4 5 6 COM(26)92 SEC(27)537 SEC(26)1245 http://ec.europa.eu/employment_social/social_dialogue/consultations_en.htm EL 5 EL

παροχή φροντίδας σε εξαρτώμενα μέλη της οικογένειας) και άλλα μη νομοθετικά μέτρα. Μετά την ανάλυση των απαντήσεων, η Επιτροπή μπορεί, εφόσον ενδείκνυται, να καταθέσει προτάσεις βελτίωσης του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, λαμβανομένης υπόψη της έναρξης ενδεχόμενων διαπραγματεύσεων μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και των αποτελεσμάτων των αναγκαίων αναλύσεων αντικτύπου. Εξάλλου, η Επιτροπή υποστήριξε 7 την ευρωπαϊκή συμμαχία για τις οικογένειες, που δρομολογήθηκε από το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η οποία θα περιλαμβάνει μια πλατφόρμα ανταλλαγών και γνώσεων για τις πολιτικές στήριξης των οικογενειών και για τις ορθές πρακτικές των κρατών μελών, με σκοπό την αντιμετώπιση των προκλήσεων της δημογραφικής αλλαγής. Η νομοθεσία διαδραμάτισε πάντα κεντρικό ρόλο όσον αφορά την πρόοδο που επιτεύχθηκε ως προς την ισότητα ανδρών και γυναικών. Όσον αφορά τη νομοθεσία στον τομέα της ισότητας της μεταχείρισης, οι διαδικασίες επί παραβάσει που κινήθηκαν για τη μη μεταφορά της οδηγίας 22/73 8 περατώθηκαν, εκτός από μία περίπτωση κατά την οποία η οδηγία μεταφέρθηκε εν μέρει. Η ανάλυση της συμφωνίας των εθνικών μέτρων μεταφοράς βρίσκεται πλέον σε εξέλιξη. Το πρώτο στάδιο της διαδικασίας του άρθρου 226 της ΕΚ ξεκίνησε το 27. Ο έλεγχος της συμφωνίας των εθνικών νομοθεσιών θα συνεχιστεί το 28. Παρά την κάποια πρόοδο εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών στην αγορά εργασίας και έτσι αποτελούν εμπόδια στο στόχο της ίσης οικονομικής ανεξαρτησίας. Ειδικότερα, η Επιτροπή κατέδειξε την πλήρη δέσμευσή της για την καταπολέμηση της διαφοράς των αμοιβών μεταξύ γυναικών και ανδρών σε μια ανακοίνωση που εκδόθηκε στις 18 Ιουλίου 27 9. Πρόκειται, κυρίως, για την ανάπτυξη ικανοτήτων ανάλυσης του φαινομένου, που παραμένει σύνθετο και όχι επαρκώς κατανοητό, με σκοπό να δημιουργηθούν κατευθύνσεις για επικεντρωμένες ενέργειες και να προσδιοριστούν πιθανές βελτιώσεις στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο. Εξάλλου, μια συντονισμένη ενέργεια, ιδίως στο πλαίσιο του νέου κύκλου της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση και τις κοινές αρχές για την ευελιξία με ασφάλεια 1, θα είναι αναγκαία για να εξαλειφθούν όλες οι διαφορές που υπάρχουν στην αγορά εργασίας. Η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Ισότητας των Φύλων προχώρησε με την ενεργό υποστήριξη της Επιτροπής. Ο διορισμός των μελών του διοικητικού συμβουλίου 11 έδωσε στο Ίδρυμα το όργανο λήψης αποφάσεων. Το Ίδρυμα θα κληθεί να παράσχει σημαντική τεχνική υποστήριξη στις πολιτικές ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών. 7 8 9 1 11 COM(27)244 Οδηγία 22/73/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Σεπτεμβρίου 22, για την τροποποίηση της οδηγίας 76/27/ΕΟΚ του Συμβουλίου περί της εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως ανδρών και γυναικών, όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελματική εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας. COM(27)424 COM(27)359 Απόφαση του Συμβουλίου της 3.5.27 (27/C 128/2) και της Επιτροπής της 3.4.27. EL 6 EL

3. ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση, η βελτίωση της ποιότητας της απασχόλησης συμβάλλει σημαντικά τόσο στην ευεξία των εργαζομένων όσο και στην αύξηση της παραγωγικότητας και της απασχόλησης. Ο κύκλος, ο οποίος ολοκληρώνεται πλέον, χαρακτηρίστηκε από τη σταθερή αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών, αλλά η πρόοδος ήταν μικρότερη από ποιοτική άποψη. Οι διαφορές μεταξύ των φύλων παραμένουν σημαντικές, ιδίως οι διαφορές των ρυθμίσεων εργασίας μεταξύ γυναικών και ανδρών (ιδίως όσον αφορά τη μερική απασχόληση και τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή τις θέσεις απασχόλησης χαμηλής ποιότητας με χαμηλότερη αμοιβή), ο οριζόντιος και κάθετος διαχωρισμός της αγοράς εργασίας εξακολουθεί να υπάρχει και μάλιστα να αυξάνεται σε ορισμένες χώρες, ενώ η διαφορά αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων δεν μειώνεται. Πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για την επίτευξη του στόχου για «περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας», λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία να υπάρχει μια προσέγγιση ευελιξίας με ασφάλεια και να εξετάζεται ο διαφοροποιημένος αντίκτυπος των πολιτικών για την απασχόληση στις γυναίκες και τους άνδρες στον κύκλο ζωής. Η προσέγγιση αυτή πρέπει να αφορά τόσο την εγγενή ποιότητα της εργασίας όσο και όλες τις λοιπές πτυχές που την επηρεάζουν, όπως η ανάπτυξη υποδομών που να επιτρέπουν σε καθένα να έχει πρόσβαση και να παραμένει στην αγορά εργασίας ή η δυνατότητα να υλοποιήσει τις επαγγελματικές του φιλοδοξίες και τις ατομικές του επιλογές εκτός κάθε στερεοτύπου. Είναι επίσης ουσιώδες να θεσπιστούν τα αναγκαία θεσμικά μέσα για την καλή διακυβέρνηση και την αποτελεσματική εφαρμογή των πολιτικών δεσμεύσεων. 3.1. Θέσεις εργασίας υψηλής ποιότητας για την υποστήριξη της οικονομικής ανεξαρτησίας επί ίσοις όροις Η ποσοτική βελτίωση της απασχόλησης πρέπει να συμβαδίζει με την ποιοτική βελτίωση 12. Θέσεις απασχόλησης υψηλής ποιότητας προσελκύουν τους εργαζομένους και τους επιτρέπουν να αξιοποιήσουν πλήρως το παραγωγικό δυναμικό τους και να συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας της γενικότερης ζωής της κοινωνίας. Η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών είναι μια ουσιώδης συνιστώσα της ποιότητας της εργασίας. Πρόκειται τόσο για την εξάλειψη των διαφορών που εξακολουθούν να υπάρχουν στην αγορά εργασίας όσο και για την αντιμετώπιση όλων των πτυχών της ποιότητας από την άποψη του φύλου, συμπεριλαμβανομένων των ζητημάτων της υγείας και της ευεξίας στην εργασία. Οι προσπάθειες που αποβλέπουν στην εξάλειψη των διαφορών μεταξύ γυναικών και ανδρών στην απασχόληση πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν στο πλαίσιο του νέου κύκλου της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση με σκοπό τη σημαντική μείωση των διαφορών στον τομέα της απασχόλησης, της ανεργίας και της αμοιβής καθώς και το διαχωρισμό της αγοράς εργασίας. 12 Θέμα που υπογραμμίστηκε κατά την άτυπη συνεδρίαση των υπουργών των αρμόδιων για θέματα ισότητας τον Οκτώβριο του 27 στο πλαίσιο της πορτογαλικής προεδρίας του Συμβουλίου. EL 7 EL

Η υποστήριξη που δίνεται στο συμβιβασμό του επαγγελματικού και του ιδιωτικού βίου πρέπει να ενταθεί και πρέπει να αποσκοπεί στη συμμετοχή τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών, ιδίως με καινοτόμες και προσαρμόσιμες ρυθμίσεις εργασίας και άδειας που να υποστηρίζουν τη συμμετοχή και την παραμονή στην απασχόληση των ανδρών και των γυναικών που παρέχουν φροντίδα σε εξαρτημένα πρόσωπα και να ενθαρρύνουν την καλύτερη κατανομή των οικιακών και οικογενειακών καθηκόντων σύμφωνα με την αρχή της συνυπευθυνότητας. Πρέπει να εξασφαλίζεται η επαγγελματική επιμόρφωση των εργαζομένων ώστε να τους παρέχονται προοπτικές ανάπτυξης που να αξιοποιούν πλήρως το δυναμικό τους καθ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής και να αποβλέπουν στην ισορροπημένη αντιπροσώπευση των δύο φύλων σε θέσεις λήψης αποφάσεων. Η προσέγγιση των ζητημάτων υγείας και ευεξίας στην εργασία καθώς και ποιότητας του περιβάλλοντος εργασίας πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την κατάσταση και τα ειδικά προβλήματα των γυναικών και των ανδρών. Πρέπει να εξασφαλιστεί ότι το δυναμικό που προσφέρουν τα διαρθρωτικά ταμεία θα συμβάλει πλήρως στην υποστήριξη των πολιτικών για περισσότερες και καλύτερες θέσεις απασχόλησης. 3.2. Υπηρεσίες ποιότητας για την υποστήριξη του συμβιβασμού Η δυνατότητα συμβιβασμού επαγγελματικού και ιδιωτικού βίου 13 εξαρτάται τόσο από τη σύγχρονη οργάνωση της εργασίας, που συνδυάζει ευελιξία και ασφάλεια με συνεκτίμηση του φύλου, όσο και από τη διαθεσιμότητα υπηρεσιών προσβάσιμων, προσιτών και ποιοτικών. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της προσβασιμότητας των υπηρεσιών αυτών, ιδίως στη φύλαξη των παιδιών και στη φροντίδα άλλων εξαρτώμενων προσώπων. Οι ποιοτικές πτυχές απαιτούν την ίδια προσοχή όπως κατάδειξε κυρίως η διαβούλευση της Επιτροπής σχετικά με την ενεργητική ένταξη 14. Οι προσπάθειες για τη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της προσβασιμότητας υπηρεσιών φύλαξης των παιδιών, σύμφωνα με τους στόχους της Βαρκελώνης 15, και των υπηρεσιών φροντίδας εξαρτώμενων προσώπων, πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν δίνοντας ισοδύναμη προσοχή στην ποιότητα των υπηρεσιών αυτών, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των ωραρίων. Η ποιότητα των υπηρεσιών πρέπει να αυξάνεται με τη συνεχιζόμενη κατάρτιση και βελτίωση των προσόντων του προσωπικού που εργάζεται στο πλαίσιό τους καθώς και με την αναβάθμιση των θέσεων αυτών. 13 14 15 Ο συμβιβασμός αποτελεί μέρος των θεμάτων προτεραιότητας που προσδιορίζονται στη δήλωση της προεδρικής τριανδρίας σχετικά με την ισότητα των φύλων στην ΕΕ, η οποία εκδόθηκε μετά την άτυπη συνεδρίαση των υπουργών των αρμόδιων για θέματα ισότητας το Μάιο του 27 στο πλαίσιο της γερμανικής προεδρίας του Συμβουλίου. COM(27)62 Κάλυψη του 33% των παιδιών ηλικίας από έως 3 ετών και 9% των παιδιών από 3 έως την ηλικία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης έως το 21. EL 8 EL

Πρέπει να εξασφαλιστεί η ποιότητα των υπηρεσιών κοινής ωφελείας, ιδίως των υπηρεσιών μεταφοράς, των διοικητικών υπηρεσιών ή των υπηρεσιών απασχόλησης. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί ώστε η διαθεσιμότητα των υπηρεσιών αυτών να είναι συμβατή με τα ωράρια εργασίας των γυναικών που έχουν την ευθύνη για τα εξαρτώμενα πρόσωπα. Πρέπει να εξασφαλιστεί ότι το δυναμικό που προσφέρεται από τα διαρθρωτικά ταμεία πρέπει να συμβάλει πλήρως στην υποστήριξη της βελτίωσης της προσβασιμότητας και της ποιότητας των υπηρεσιών που υποστηρίζουν τον καλύτερο συνδυασμό μεταξύ επαγγελματικού και ιδιωτικού βίου για όλους. 3.3. Η καταπολέμηση των στερεοτύπων, υποστήριξη στις ατομικές επιλογές Τα στερεότυπα συνιστούν φραγμούς στην υλοποίηση των ατομικών επιλογών τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών. Συμβάλλουν στη διατήρηση των ανισοτήτων επηρεάζοντας την επιλογή της μόρφωσης, της κατάρτισης ή της απασχόλησης, τη συμμετοχή στα οικιακά και οικογενειακά καθήκοντα καθώς και την αντιπροσώπευση στις θέσεις λήψης αποφάσεων. Τα στερεότυπα μπορούν επίσης να επηρεάσουν την εκτίμηση της αξίας της εργασίας καθενός. Η εξάλειψή τους είναι μία από τις προτεραιότητες του χάρτη πορείας και του πλαισίου δράσης των ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων για την ισότητα. Η καταπολέμηση των στερεοτύπων που συνδέονται με το φύλο πρέπει να αρχίζει σε πολύ μικρή ηλικία και πρέπει να προάγει πρότυπα συμπεριφοράς που δίνουν αξία στις ατομικές επιλογές εκπαιδευτικών κύκλων και υποστηρίζουν την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, συμπεριλαμβανομένων των προτύπων κατανομής των οικιακών και οικογενειακών καθηκόντων. Είναι αναγκαίο να αρθούν οι πολιτιστικοί φραγμοί με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης των γυναικών και των ανδρών σε μη παραδοσιακά επαγγέλματα, συμπεριλαμβανομένων των θέσεων λήψης αποφάσεων, και την πλήρη υποστήριξη των ατομικών επιλογών. Η προσέγγιση της συνεχούς κατάρτισης, της επαγγελματικής ανάπτυξης και του επαγγελματικού προσανατολισμού πρέπει να είναι απαλλαγμένη από κάθε στερεότυπο. Οι επαγγελματίες της επαγγελματικής κατάρτισης και του επαγγελματικού προσανατολισμού πρέπει να ευαισθητοποιηθούν όσον αφορά το ζήτημα αυτό. Τα μέσα ενημέρωσης, κάθε είδους, πρέπει να συνδεθούν με τις προσπάθειες για την καταπολέμηση των στερεοτύπων των γυναικών και των ανδρών και να προωθήσουν μια ρεαλιστική εικόνα των αρμοδιοτήτων τους. 3.4. Θεσμικοί μηχανισμοί για την υποστήριξη των πολιτικών δεσμεύσεων και για την εφαρμογή της νομοθεσίας Σαφείς δεσμεύσεις για την υποστήριξη της ισότητας μεταξύ των γυναικών και των ανδρών εκφράστηκαν στο πιο ψηλό πολιτικό επίπεδο, από την Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους. Ο χάρτης πορείας δίνει μεγάλη σημασία στην καλή διακυβέρνηση που είναι αναγκαία για να δοθούν τα αποτελεσματικά μέσα για την εφαρμογή των εν λόγω δεσμεύσεων. EL 9 EL

Είναι σημαντικό να αναπτυχθούν μέσα κατάρτισης και εφαρμογής που θα επιτρέπουν σε όλους τους ενδιαφερόμενους παράγοντες να ενσωματώσουν τη διάσταση του φύλου στους αντίστοιχους τομείς αρμοδιότητάς τους, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης του ειδικού αντικτύπου των πολιτικών στις γυναίκες και τους άνδρες πρέπει επίσης να ληφθεί μέριμνα για την αποτελεσματική χρησιμοποίηση των υφιστάμενων μέσων, όπως τα εγχειρίδια για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στις πολιτικές για την απασχόληση που υλοποιούνται από την Επιτροπή 16. Είναι ουσιώδες να αναπτυχθούν οι ικανότητες των κύριων παραγόντων και οργανισμών που εργάζονται για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών ώστε να έχουν τις ικανότητες, τα μέσα και τους πόρους που είναι αναγκαία για την εφαρμογή των πολιτικών τους. Η εφαρμογή και η παρακολούθηση των πολιτικών πρέπει να εξασφαλίζεται με δείκτες τόσο ποσοτικούς όσο και ποιοτικούς και με στατιστικές με βάση το φύλο που να είναι αξιόπιστες, συγκρίσιμες και διαθέσιμες σε εύθετο χρόνο. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Για να επιτευχθεί η πραγματική ισότητα γυναικών και ανδρών, τόσο από ποσοτική όσο και από ποιοτική άποψη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλείται να ζητήσει αμέσως από τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που περιγράφονται παρακάτω σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών. Υπό το πρίσμα της παρούσας έκθεσης ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα εξής: δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων απασχόλησης των γυναικών στο νέο κύκλο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις πτυχές της ποιότητας της εργασίας ανάπτυξη τόσο της προσφοράς όσο και της ποιότητας των υπηρεσιών που επιτρέπουν το συνδυασμό του επαγγελματικού βίου και του ιδιωτικού βίου τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες καταπολέμηση των στερεοτύπων στην εκπαίδευση, την απασχόληση και τα μέσα ενημέρωσης και υπογράμμιση του ρόλου των ανδρών στην προώθηση της ισότητας ανάπτυξη μέσων αξιολόγησης αντικτύπου των πολιτικών από την άποψη του φύλου. 16 http://ec.europa.eu/employment_social/gender_equality/docs/27/manual_gend_mainstr_en.pdf EL 1 EL

ANNEX This statistical annex provides an overview of the situation of women and men in the EU, its evolution over time and remaining gender gaps in different fields such as the labour market, education, presence in decision making positions and social inclusion. Indicators have been chosen according to their relevance in covering aspects of the lives of women and men and the availability of comparable and reliable data. These indicators were already presented in the previous reports in order to facilitate the follow-up from one year to another. Employment rates The European Strategy for Jobs and Growth set the target of reaching an employment rate for women of 6% by 21. In the past years, female employment has witnessed continuous growth, at a rate that was consistently higher for women than for men. The employment rate of women rose by almost 3 percentage points (p.p.) between 21 and 26, from 54.3% to 57.2%, whereas over the same period the employment rate of men increased by only.7 p.p., from 7.9% to 71.6%. As a result, the gap between women's and men's employment rates decreased from 16.6 p.p. in 21 to 14.4 p.p. in 26. At national level, significant differences exist across the EU, as the employment rate of women in Malta (34.9%) was less than half that reported in Denmark (73.4%) or Sweden (7.7%). The employment rate gap between women and men ranged from less than 5 p.p. in Finland and Sweden to more than 25 p.p. in Greece and Malta. In general, the employment rate gap increases with age and is the highest amongst older workers (55 to 64 years). In 26, it was on average 17.8, down from 19.5 p.p. in 21 thanks to the strong increase of the employment rate of women above 55 years, from 28.2% in 21 to 34.8% in 26. Unemployment rates A similar trends could be evidenced in the evolution of unemployment rates, that dropped by.6 p.p. to 9.% between 21 and 26 for women, whilst the decrease was limited to.1 p.p. for men to 7.6%. As a result, the gap between women's and men's unemployment rates narrowed from 1.9 p.p. in 21 to 1.4 p.p. in 26. This decrease occurred notably in countries where the gap was the highest in 21 (Spain, Italy, Cyprus, Germany, France and Poland). Part-time work Women's participation in the labour market is still largely characterised by a high and increasing share of part-time work. In 27, the share of women employees working part-time was 31.4% in the EU-27 while the corresponding figure for men was 7.8%. The share of female part-timers exceeded 3% in France, Ireland, Denmark and Luxembourg, 4% in Sweden, Austria, Belgium, United Kingdom and Germany and even reached 74.9% in the Netherlands. Conversely, the share of part-timers among female workers was very low in Bulgaria, Slovakia, Hungary, the Czech Republic and Latvia. Reconciliation of professional, private and family life Parenthood has a significant long-term effect on women's participation to the labour market. This reflects women's predominant role in the care of children, elderly or disabled persons. In 26, the employment rate for women aged 2-49 was 62.4% when they had children under 12, compared with 76% when they did not, a negative difference of 13.6 p.p. Interestingly, EL 11 EL

men with children under 12 had a significantly higher employment rate than those without, 91.4% vs. 8.8%, a positive difference of 1.6 p.p. Participation in employment and the amount of time worked by women between 2 and 49 years are closely linked to the number and age of their children, which is less the case for men. Education Women record a higher educational attainment than men in all Member States. On average, 8.7% of young women (2-24) reached at least upper secondary school in the EU in 26, against only 74.8% on young men. Furthermore, women represent as much as 59% of university graduates. However, study fields continue to be greatly segmented with a low presence of women in engineering or science and technology and a high one in health, education or the humanities. Segregation The choice of study fields certainly impacts on the gender segregation of the labour markets evidenced both for occupations and economic sectors. Estonia, Cyprus, Latvia, Lithuania, Slovakia, and Finland face high segregation in occupations whilst sectoral segregation is the highest in Estonia, Slovakia, Lithuania, Ireland, Finland and Sweden. In consequence of segregated labour markets there is an under-representation of women in sectors crucial for economic development and usually well remunerated. For example, only 29% of scientists and engineers in the EU are women. Decision-making The average number of women member of national parliaments (single/lower houses) was 23% in 27, unchanged since 24 level. This share exceeds 35% Belgium, Spain, Denmark and the Netherlands and 4% in Finland and Sweden. However, it was below 15% in Greece, Cyprus, France, Slovenia, Ireland, Romania and Hungary and did not exceed 1% in Malta. Regarding decision-making in the economic sphere, women's share among managers in enterprises and administrations was 32.6% in 26, up from 3.1% in 21. This share exceeded 35% in Hungary, France, Latvia and Lithuania, but was lower than 2% in Malta and Cyprus. At risk of poverty rate for older people The disadvantaged position of women on the labour market has consequences on the higher exposure risk of women to poverty. This was particularly true for persons above 65 years, amongst which the share of people living in households at risk of poverty (having an income below the threshold set at 6% of the national median income) was significantly higher for women than for men in the EU-25 in 25 (21% vs. 16%). This was a pattern in almost all Member States. The gap exceeds 1 p.p. in six countries: Bulgaria, Estonia, Latvia, Lithuanian, Slovenia and Finland. EL 12 EL

Employment rates (women and men aged 15-64) in EU Member States- 26 9 Women Men percent 8 7 6 5 4 57.2 71.6 Lisbon target for total employment rate in 21 Lisbon target for women's employment rate in 21 3 2 1 DK SE NL FI UK EE AT LV DE PT SI LT CY IE FR EU- CZ LU BG BE ES RO SK HU PL EL IT MT 27 Source: Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages. EU-27, DE and FR : Provisional value Absolute gender gap in employment rates (women and men aged 15-64) in EU Member States - 21 and 26 (Difference between men's and women's employment rates) 5 Left bar: 21 Right bar: 26 45 4 percentage points 35 3 25 2 15 16.6 14.4 1 5 FI SE LT EE DK LV BG SI DE FR UK RO PT HU PL NL AT BE EU27 SK CZ LU IE CY ES IT EL MT Source: Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages. EU-27, DE and FR : Provisional value NB: A positive gap indicates higher employment rates for men in comparison with women, while the opposite is true for a negative gap. EL 13 EL

2.5 Annual growth of women's and men's employment, in EU-27, 1998-26 Women Men 2 1.5 percent 1.5 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 -.5-1 Source : Eurostat, National accounts, annual averages. Gender breakdow n is derived from Labour Force Survey. Employment rates of older workers (women and men aged 55-64) in EU Member States- 26 8 Women Men 7 percent 6 5 4 3 34.8 52.6 Lisbon target for 55-64 aged workers employment rate in 21 2 1 SE EE DK FI UK LV LT PT DE IE NL CY FR EU RO CZ BG ES LU HU EL AT BE IT SI PL SK MT 27 Source: Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages. EU-27, DE and FR : provisionnal value EL 14 EL

Absolute gender gap in unemployment rates (women and men aged 15 years and over) in EU Member States - 21 and 26 (Difference between women's and men's unemployment rates) 1 Left bar: 21 Right bar: 26 8 6 percentage points 4 2-2 RO LV UK EE IE LT DE SE HU 1.9 1.4 FI BG NL AT DK EU27 FR CY BE PL SI MT SK PT LU CZ IT ES EL -4-6 -8 Source: Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages. Notes : A positive gap indicates higher unemployment rates for women in comparison with men, while the opposite is true for a negative gap. DE and FR : for 26 : provisionnal value Share of part-time workers in total employment, in EU Member States - 27 8 Women Men 7 6 5 percent 4 3 31.4 2 7.8 1 BG SK HU CZ LV LT RO CY EL EE SI PL PT FI ES MT IT FR EU27 IE DK LU SE AT BE UK DE NL Source: Eurostat, Labour Force Survey (LFS), Spring results DE : Provisional result. EE : for men, unreliable or uncertain data. EL 15 EL

Percentage of employees with temporary contracts (women and men aged 15-64) in EU Member States- 26 4 Women Men 35 3 25 percent 2 15 14.9 13.9 1 5 RO EE LT IE SK LV HU MT BG UK LU AT DK CZ BE EL FR DE EU IT NL CY SE SI FI PT PL ES 27 Source: Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages. EU-27, DE and FR : Provisional value Pay gap between women and men in unadjusted form in EU Member States - 26 (1) (Difference between men's and women's average gross hourly earnings as a percentage of men's average gross hourly earnings) 3 25 2 percent 15 1 5 MT BE SI IE IT PT RO EL FR HU PL ES LU BG EU- LT LV SE CZ DK NL AT FI UK DE SK CY EE 27 Source: Eurostat. Administrative data are used for LU, Labour Force Survey for FR and MT. Provisional results of EU-SILC (Statistics on Income and Living Conditions) are used for BE, IE, EL, ES, IT, AT, PT, and UK. All other sources are national surveys. EU27, BE, IE, EL, ES, FR, CY and SI: Provisional results. Exception to the reference year : (1) 25: DK, DE, EE, IT, LT, NL, PT and UK NB: EU27 estimates are population w eighted-averages of the latest available values. CZ: calculations based on the median earnings. EL 16 EL

Life-long learning - Percentage of the population aged 25-64 participating in education and training over the four weeks prior to the survey, 26 4 women men 35 3 25 percent 2 15 1 1.4 8.8 5 SE DK UK FI SI NL AT ES EU27 LV IE LU EE FR CY BE DE LT IT CZ MT PL SK HU PT EL BG RO Source: Eurostat, Labour force Survey NB: BE, LT, LV, PT and UK : Provisional value. EE and LT : values for men : Unreliable or uncertain data. Exceptions to the reference year : SE : 25 Educational attainment (at least upper secondary school) of women and men aged 2-24, in EU Member States - 26 1 women men 9 8 8.7 74.8 7 6 percent 5 4 3 2 1 PL CZ SK SI LT CY EE IE SE FI AT EL LV BE HU FR DK BG EU27 UK NL IT RO LU DE ES PT MT Source : Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages. NB: BG, CY, EL, FI, IT, MT, RO : Provisional value. Students living abroad for one year or more and conscripts on compulsory military service are not covered by the EU Labour Force Survey, which may imply lower rates than those available at national level. This is especially relevant for CY. EL 17 EL

Members of single/lower houses of national parliaments in EU Member States - Distribution by sex 24 and 27 (1) Left bar: 24 Right bar: 27 women men 1 9 8 7 77 percent 6 5 4 77 3 2 1 23 23 S E F I N L D K E S B E A T D E P T L U L T EU27 B G E E P L U K L V S K I T C Z E L C Y F R S I I E R O H U M T Source: European Commission, Employment, Social affairs and Equal opportunities DG, Database on Women and Men in Decisionmaking NB: (1) Data for 27 have been collected in June 27. The indicator has been developed within the framework of the follow-up of the Beijing Platform for Action in the EU Council of Ministers.Data for 24 are not available for BG and RO. EU aggregate : for 24, the value is for EU-25 and not EU-27. Managers in EU Member States - Distribution by sex 21 and 26 Left bar: 21 Right bar: 26 women men 1 9 8 7 6 7 67 percent 5 4 3 2 1 3 33 L T L V F R H U P L U K S I E E P T I T EU-27 E S S E B E R O B G I E F I C Z A T S K D E N L E L L U D K M T C Y Source : Eurostat, Labour Force Survey (LFS). NB : Managers are persons classified in ISCO 12 and 13. For MT and CY : data lack reliability due to small sample size For IT : Change of data collection method. No data for RO in 21. EU aggregate for 21 is the value for EU-25 and not EU-27. EL 18 EL

Sex distribution of tertiary education graduates by field of study in EU-27, 25 Women Men 1% 8% 6% 4% 2% % Education Science Health and w elfare Humanities and arts Social sciences, business and law Agriculture and veterinary Science, mathematics and computing Engineering, manufacturing and construction Source : Eurostat Tertiary education graduates include all graduates of levels ISCED 5 and 6. Gender segregation in occupations in EU Member States, in 26 35 3 25 2 15 1 5 EL RO IT MT PL NL UK AT BE LU DE PT FR IE SI SE ES DK CZ BG HU FI CY LV LT SK EE Source: Eurostat - LFS, Spring data. Exception to the reference year : LU :25 (annual average). FR : Provisional value. Gender segregation in occupations is calculated as the average national share of employment for w omen and men applied to each occupation; differences are added up to produce the total amount of gender imbalance expressed as a proportion of total employment (ISCO classification). EL 19 EL

Gender segregation in economic sectors in EU Member States, in 26 25 2 15 1 5 RO MT EL LU NL FR IT BE DE AT SI UK DK PL CZ BG HU ES PT CY LV SE FI IE LT SK EE Source: Eurostat - LFS, Spring data. FR : Provisional value - Gender segregation in sectors is calculated as the average national share of employment for women and men applied to each sector; differences are added up to produce the total amount of gender imbalance expressed as a proportion of total employment (NACE classification). 9. 8. 7. Employment rates of women aged 2-49, depending on whether they have children (under 12) - 26 Without children 76. 62.4 With children 6. 5. 4. 3. 2. 1.. SI LT PT NL CY FI BE AT LV EE RO FR LU UK DE EU- 27 Source : Eurostat, European Labour Force Survey, annual averages. Notes : No data avaialble for DK, IE and SE. BG PL ES EL IT SK CZ HU MT EL 2 EL

1. 9. 8. 7. Employment rates of men aged 2-49, depending on whether they have children (under 12) - 26 Without children 91.4 8.8 With children 6. 5. 4. 3. 2. 1.. EL LU CY SI NL PT MT CZ IT ES AT FI EE BE DE EU- 27 Source : Eurostat, European Labour Force Survey, annual averages. Notes : No data for DK, IE and SE. LV FR UK LT SK PL HU RO BG 6 At-risk-of-poverty rate after social transfers 1 for older people (women and men aged 65 years and over), in EU Member states, 25 Women Men 5 4 percent 3 2 21 16 1 LU NL CZ HU PL SK SE MT AT DK DE FR EU25 RO BE LT BG FI IT EE LV SI PT UK EL ES IE CY Source: Eurostat. SILC and national sources. NB: 1) At risk of poverty rate for elderly persons: The share of persons aged 65+ with an income below the risk-of-poverty threshold, which is set at 6% of the national median income. Income must be understood as equivalised disposable income (sum from all sources, adjusted for household size and composition). It should be noted that the risk-of-poverty indicator is computed using an income definition which does not yet include imputed rent of owner-occupiers. Comparisons between genders are based on the assumption of equal sharing of resources within households. Source: EU-25: SILC(25) Income data 24. BG: National HBS 24, income data 24 and RO National HBS 25, income data 25. Exception to the income reference period UK: income year 25 and IE: moving income reference period (24-25). EU aggregates are Eurostat estimates and computed as population weighted averages of national values. EL 21 EL

Employment rates (women and men aged 15-64) in EU Member States 21 and 26 Women Men Gender gap 21 26 21 26 21 26 EU-27 54.3 57.2 7.9 71.6 16.6 14.4 Belgium 51. 54. 68.8 67.9 17.8 13.9 Bulgaria 46.8 54.6 52.7 62.8 5.9 8.2 Czech Republic 56.9 56.8 73.2 73.7 16.3 16.9 Denmark 72. 73.4 8.2 81.2 8.2 7.8 Germany 58.7 62.2 72.8 72.8 14.1 1.6 Estonia 57.4 65.3 65. 71. 7.6 5.7 Ireland 54.9 59.3 76.6 77.7 21.7 18.4 Greece 41.5 47.4 71.4 74.6 29.9 27.2 Spain 43.1 53.2 72.5 76.1 29.4 22.9 France 56. 57.7 69.7 68.5 13.7 1.8 Italy 41.1 46.3 68.5 7.5 27.4 24.2 Cyprus 57.2 6.3 79.3 79.4 22.1 19.1 Latvia 55.7 62.4 61.9 7.4 6.2 8. Lithuania 56.2 61. 58.9 66.3 2.7 5.3 Luxembourg 5.9 54.6 75. 72.6 24.1 18. Hungary 49.8 51.1 62.9 63.8 13.1 12.7 Malta 32.1 34.9 76.2 74.5 44.1 39.6 Netherlands 65.2 67.7 82.8 8.9 17.6 13.2 Austria 6.7 63.5 76.4 76.9 15.7 13.4 Poland 47.7 48.2 59.2 6.9 11.5 12.7 Portugal 61.3 62. 77. 73.9 15.7 11.9 Romania 57.1 53. 67.8 64.6 1.7 11.6 Slovenia 58.8 61.8 68.6 71.1 9.8 9.3 Slovakia 51.8 51.9 62. 67. 1.2 15.1 Finland 65.4 67.3 7.8 71.4 5.4 4.1 Sweden 72.3 7.7 75.7 75.5 3.4 4.8 United Kingdom 65. 65.8 78. 77.3 13. 11.5 Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages Provisional value: EU-27, DE and FR. Employment rates of older workers (women and men aged 55-64) in EU Member States 21 and 26 Women Men Gender gap 21 26 21 26 21 26 EU-27 28.2 34.8 47.7 52.6 19.5 17.8 Belgium 15.5 23.2 35.1 4.9 19.6 17.7 Bulgaria 14.7 31.1 34.2 49.5 19.5 18.4 Czech Republic 23.1 32.1 52.6 59.5 29.5 27.4 Denmark 49.7 54.3 65.5 67.1 15.8 12.8 Germany 29.4 4.6 46.5 56.4 17.1 15.8 Estonia 42.1 59.2 56.7 57.5 14.6-1.7 Ireland 28.7 39.1 64.6 67. 35.9 27.9 Greece 22.9 26.6 55.3 59.2 32.4 32.6 Spain 21.7 28.7 57.7 6.4 36. 31.7 France 27.8 35.2 36.2 4.1 8.4 4.9 Italy 16.2 21.9 4.4 43.7 24.2 21.8 Cyprus 32.2 36.6 66.9 71.6 34.7 35. Latvia 3. 48.7 46.2 59.5 16.2 1.8 Lithuania 31.1 45.1 49.2 55.7 18.1 1.6 Luxembourg 15.2 27.8 35.9 38.7 2.7 1.9 Hungary 14.9 27.1 34.1 41.4 19.2 14.3 Malta 1.2 11.2 5.4 5.4 4.2 39.2 Netherlands 28. 37.2 51.1 58. 23.1 2.8 Austria 18.4 26.3 4.1 45.3 21.7 19. Poland 2.4 19. 35.6 38.4 15.2 19.4 Portugal 4.3 42.8 61.6 58.2 21.3 15.4 Romania 42.9 34.5 54.3 5. 11.4 15.5 Slovenia 15.8 21. 35.9 44.5 2.1 23.5 Slovakia 9.8 18.9 37.7 49.8 27.9 3.9 Finland 45. 54.3 46.6 54.8 1.6.5 Sweden 64. 66.9 69.4 72.3 5.4 5.4 United Kingdom 43. 49.1 61.7 66. 18.7 16.9 Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages Provisional value: EU-27, DE and FR. EL 22 EL

Unemployment rates (women and men aged 15 and over) in EU Member States 21 and 26 In this table, the gender gap is calculated as women's unemployment rate minus men's unemployment rate Women Men Gender gap 21 26 21 26 21 26 EU-27 9.6 9. 7.7 7.6 1.9 1.4 Belgium 6.9 9.3 5.6 7.4 1.3 1.9 Bulgaria 18.9 9.3 2.9 8.6-2..7 Czech Republic 9.6 8.8 6.7 5.8 2.9 3. Denmark 4.8 4.5 3.6 3.3 1.2 1.2 Germany 7.8 1.1 7.8 1.3 -.2 Estonia 13.1 5.6 11.8 6.2 1.3 -.6 Ireland 3.5 4.1 3.8 4.6 -.3 -.5 Greece 15.9 13.6 6.9 5.6 9. 8. Spain 15. 11.6 7.3 6.3 7.7 5.3 France 1.5 9.9 7. 8.4 3.5 1.5 Italy 13. 8.8 7.4 5.4 5.6 3.4 Cyprus 5.7 5.4 2.6 3.9 3.1 1.5 Latvia 11.5 6.2 14.6 7.4-3.1-1.2 Lithuania 14.1 5.4 19.5 5.8-5.4 -.4 Luxembourg 2.2 6.2 1.6 3.5.6 2.7 Hungary 4.9 7.8 6.3 7.2-1.4.6 Malta 8.1 8.9 6.7 6.5 1.4 2.4 Netherlands 2.5 5. 1.8 4.1.7.9 Austria 4.1 5.2 3.9 4.3.2.9 Poland 2. 14.9 17. 13. 3. 1.9 Portugal 4.9 9. 2.9 6.5 2. 2.5 Romania 6. 6.1 7. 8.2-1. -2.1 Slovenia 6. 7.2 5.4 4.9.6 2.3 Slovakia 18.6 14.7 2.1 12.3-1.5 2.4 Finland 1.8 8.1 9.9 7.4.9.7 Sweden 4.4 7.3 5. 6.9 -.6.4 United Kingdom 4.1 4.9 5.2 5.7-1.1 -.8 Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages Provisional value: EU-27, DE and FR. Share of part-time workers in total employment, in EU Member States - 22 and 27 Women Men 22 27 22 27 EU-27 28.5 31.4 6.6 7.8 Belgium 37.7 41.9 5.9 7.5 Bulgaria 3.7 2.3 2.4 1.5 Czech Republic 8.3 8.7 2.1 2.3 Denmark 31.4 36.5 11. 13.6 Germany 39.5 46.2 5.8 9.5 Estonia 9.6 11.6 3.9 4.3 Ireland 3.7 32.7 6.5 7.1 Greece 8. 1.5 2.3 2.8 Spain 17.1 23. 2.6 4.3 France : 31. : 5.6 Italy 16.7 26.6 3.7 4.9 Cyprus 11.3 1.4 4. 4.2 Latvia 11.2 9.2 7.3 5.4 Lithuania 11. 1.3 8.6 6.5 Luxembourg 26.4 39.7 1.8 2.2 Hungary 5.1 5.7 2.3 2.7 Malta 18.9 25.3 4.3 4.1 Netherlands 72.8 74.9 21.5 23.7 Austria : 41.5 : 7.4 Poland 13.4 12.4 8.3 6.8 Portugal 16.5 16.9 7.2 8.2 Romania 12.8 1.3 1.2 9. Slovenia 8.3 12.1 5.2 8.2 Slovakia 2.7 4.7 1.2 1.1 Finland 17.1 18.7 8. 8.9 Sweden 32.9 4.3 11.2 11.7 United Kingdom 43.9 42.5 9.6 1.8 Eurostat, Labour Force Survey (LFS) - Spring results EL 23 EL

Share of employees with temporary contracts (women and men aged 15-64) in EU Member States- 21 and 26 Women Men Gender gap 21 26 21 26 21 26 EU-27 13.3 14.9 11.7 13.9 1.6 1. Belgium 12. 1.9 6.3 6.9 5.7 4. Bulgaria 5.9 6.1 6.6 6.3 -.7 -.2 Czech Republic 8.9 1.1 7.2 7.5 1.7 2.6 Denmark 1.7 1. 7.7 8. 3. 2. Germany 12.7 14.1 12.2 14.7.5 -.6 Estonia 1.8 2.2 3.3 3.3-1.5-1.1 Ireland 6.2 3.9 4.4 2.9 1.8 1. Greece 15.7 13. 11.6 9.1 4.1 3.9 Spain 34.7 36.7 3.6 32. 4.1 4.7 France 16.2 14. 13.2 13. 3. 1. Italy 11.9 15.8 8.3 11.2 3.6 4.6 Cyprus 14.8 19. 7.1 7.9 7.7 11.1 Latvia 5. 5.4 8.5 8.8-3.5-3.4 Lithuania 4.2 2.7 7.6 6.4-3.4-3.7 Luxembourg 6.4 6.6 5.2 5.7 1.2.9 Hungary 6.8 6. 8.1 7.4-1.3-1.4 Malta 6.4 6. 2.8 2.7 3.6 3.3 Netherlands 17.4 18. 11.9 15.4 5.5 2.6 Austria 8.7 8.9 7.2 9.1 1.5 -.2 Poland 1.9 26. 12.4 28.5-1.5-2.5 Portugal 22.5 21.7 18.4 19.5 4.1 2.2 Romania 2.8 1.6 3.2 2. -.4 -.4 Slovenia 14. 19.3 12.1 15.5 1.9 3.8 Slovakia 4.7 5.2 5.1 5. -.4.2 Finland 19.9 2. 12.9 12.6 7. 7.4 Sweden 17.6 19.1 12.9 15.4 4.7 3.7 United Kingdom 7.5 6.4 6. 5.1 1.5 1.3 Source: Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages. EU-27, DE and FR : Provisional value Pay gap between women and men in unadjusted form in EU Member States - 26 (Difference between men s and women s average gross hourly earnings as a percentage of men s average gross hourly earnings) 26 (1) EU (27 countries) 15 Belgium 7 Bulgaria 14 Czech Republic 18 Denmark 18 Germany 22 Estonia 25 Ireland 9 Greece 1 Spain 13 France 11 Italy 9 Cyprus 24 Latvia 16 Lithuania 15 Luxembourg 14 Hungary 11 Malta 3 Netherlands 18 Austria 2 Poland 12 Portugal 9 Romania 1 Slovenia 8 Slovakia 22 Finland 2 Sweden 16 United Kingdom 2 Source: Eurostat. Administrative data are used for LU, Labour Force Survey for FR and MT. Provisional results of EU-SILC (Statistics on Income and Living Conditions) are used for BE, IE, EL, ES, IT, AT, PT, and UK. All other sources are national surveys. EU27, BE, IE, EL, ES, FR, CY and SI: Provisional results. Exception to the reference year: (1) 25: DK, DE, EE, IT, LT, NL, PT and UK NB: EU27 estimates are population weighted-averages of the latest available values. CZ: calculations based on the median earnings. EL 24 EL

Life-long learning - Percentage of the population aged 25-64 participating in education and training over the four weeks prior to the survey, 26 Women Men EU-27 1.4 8.8 Belgium 7.6 7.4 Bulgaria 1.3 1.3 Czech Republic 5.9 5.4 Denmark 33.8 24.6 Germany 7.3 7.8 Estonia 8.6 4.2 Ireland 8.9 6.1 Greece 1.8 2. Spain 11.5 9.3 France 7.8 7.2 Italy 6.5 5.7 Cyprus 7.8 6.5 Latvia 9.3 4.1 Lithuania 6.6 2.9 Luxembourg 8.7 7.6 Hungary 4.4 3.1 Malta 5.6 5.5 Netherlands 15.9 15.3 Austria 14. 12.2 Poland 5.1 4.3 Portugal 4. 3.7 Romania 1.3 1.3 Slovenia 16.3 13.8 Slovakia 4.6 4. Finland 27. 19.3 Sweden 36.5 27.9 United Kingdom 31.2 22. Source: Eurostat, Labour force Survey. NB: BE, LT, LV, PT and UK : Provisional value. EE and LT : values for men : Unreliable or uncertain data. Exception to the reference year: SE: 25 Educational attainment (at least upper secondary school) of women and men aged 2-24, in EU Member States 26 Women Men EU-27 8.7 74.8 Belgium 85.6 79.1 Bulgaria 81.1 8. Czech Republic 92.4 91.1 Denmark 81.5 73.4 Germany 73.5 69.8 Estonia 89.8 74.1 Ireland 89.1 81.8 Greece 86.6 75.5 Spain 69. 54.6 France 84.3 8. Italy 79.4 71.7 Cyprus 9.7 76.1 Latvia 86.2 75.9 Lithuania 91.2 85.3 Luxembourg 74.5 64. Hungary 84.7 81.2 Malta 52.8 48.1 Netherlands 79.6 69.9 Austria 86.7 84.9 Poland 93.8 89.6 Portugal 58.6 4.8 Romania 77.8 76.6 Slovenia 91.4 87.7 Slovakia 91.7 91.2 Finland 87. 82.3 Sweden 88.6 84.5 United Kingdom 8.3 77.3 Source: Eurostat, Labour Force Survey (LFS), annual averages. NB: BG, CY, EL, FI, IT, MT, RO: Provisional value. Students living abroad for one year or more and conscripts on compulsory military service are not covered by the EU Labour Force Survey, which may imply lower rates than those available at national level. This is especially relevant for CY. EL 25 EL

Members of single/lower houses of national parliaments in EU Member States - Distribution by sex 24 and 27 (1) 24 27 Women Men Women Men EU 27 23 77 23 77 Belgium 33 67 35 65 Bulgaria : : 22 78 Czech Republic 15 85 15 85 Denmark 38 62 37 63 Germany 32 68 31 69 Estonia 15 85 22 78 Ireland 12 88 13 87 Greece 13 87 14 86 Spain 35 65 37 63 France 13 87 13 87 Italy 12 88 17 83 Cyprus 9 91 14 86 Latvia 17 83 19 81 Lithuania 22 78 24 76 Luxembourg 24 76 25 75 Hungary 9 91 11 89 Malta 9 91 9 91 Netherlands 38 62 39 61 Austria 36 64 32 68 Poland 21 79 2 8 Portugal 2 8 26 74 Romania : : 11 89 Slovenia 13 87 13 87 Slovakia 17 83 19 81 Finland 4 6 42 58 Sweden 48 52 48 52 United Kingdom 18 82 2 8 Source: European Commission, Employment, Social affairs and Equal opportunities DG, Database on Women and Men in Decision making. NB: (1) Data for 27 have been collected in June 27. The indicator has been developed within the framework of the follow-up of the Beijing Platform for Action in the EU Council of Ministers. Data for 24 are not available for BG and RO. EU aggregate : for 24, the value is for EU-25 and not EU-27. Distribution of managers by sex in EU Member States 21 and 26 21 26 Women Men Women Men EU-27 (1) 3.1 69.9 32.6 67.4 Belgium 33.3 66.7 31.3 68.7 Bulgaria 32.4 67.6 3.5 69.5 Czech Republic 26.5 73.5 29.2 7.8 Denmark 2.8 79.2 24.3 75.7 Germany 27. 73. 27.4 72.6 Estonia 34.2 65.8 33.4 66.6 Ireland 27.3 72.7 3.2 69.8 Greece 24.7 75.3 26.8 73.2 Spain 32.3 67.7 31.8 68.2 France 35.6 64.4 38.5 61.5 Italy 17.8 82.2 32.9 67.1 Cyprus 19.4 8.6 16.1 83.9 Latvia 37.7 62.3 4.6 59.4 Lithuania 46.7 53.3 4.7 59.3 Luxembourg 3.5 69.5 25.9 74.1 Hungary 35.2 64.8 37.1 62.9 Malta 15.8 84.2 18.6 81.4 Netherlands 26. 74. 27. 73. Austria 3.3 69.7 28.7 71.3 Poland 32.1 67.9 35.2 64.8 Portugal 3.8 69.2 33.1 66.9 Romania - - 31.1 68.9 Slovenia 31.8 68.2 33.4 66.6 Slovakia 31.2 68.8 27.7 72.3 Finland 27.7 72.3 29.5 7.5 Sweden 3.3 69.7 31.8 68.2 United Kingdom 31. 69. 34.8 65.2 Source: Eurostat, Labour Force Survey (LFS). (1) EU aggregate for 21 is the value for EU-25 and not EU-27. NB: Managers are persons classified in ISCO 12 and 13. For MT and CY: data lack reliability due to small sample size For IT: Change of data collection method. No data for RO in 21. EL 26 EL

Gender segregation in occupations and in economic sectors in EU Member States, in 21 and 26 Gender segregation in occupations Gender segregation in economic sectors 21 26 21 26 Belgium 26.1 26.1 18.1 18.3 Bulgaria 27. 28.7 17.5 19.6 Czech Republic 29.2 28.1 18.9 19.1 Denmark 28.1 27.8 19. 19.4 Germany 27. 26.5 18.2 18.2 Estonia 32.4 31.6 24.4 24.3 Ireland 26.7 26.8 2.7 22.7 Greece 21.5 22.4 15.4 15.9 Spain 24.9 27.1 19.3 2.4 France 26.6 26.6 17.4 18.1 Italy 21.9 23.7 15.2 17.8 Cyprus 29.5 29.3 17.5 19.6 Latvia 29.7 29.4 21. 23.8 Lithuania 28.4 29.4 2.8 23.1 Luxembourg 26.8 26.4 19.6 18.3 Hungary 28.3 28.8 19.3 19.9 Malta 17.2 24.7 15.2 16.5 Netherlands 25. 25.6 18.1 18. Austria 27.2 25.9 2.3 19.3 Poland 25.6 25.5 13.9 19.4 Portugal 26.3 26.5 21.2 2.4 Romania 11.8 22.8 13.8 15.5 Slovenia 26.8 26.8 17.4 17.8 Slovakia 31.2 29.9 22.8 22.8 Finland 29.6 29. 21.9 22.7 Sweden 28. 26.8 21.2 21.6 United Kingdom 26.8 25.6 18.8 18.6 Eurostat, Labour Force Survey (LFS) Spring data. FR : Provisional value. Exception to the reference year for occupations: LU: 25 (annual average) Gender segregation in occupations is calculated as the average national share of employment for women and men applied to each occupation; differences are added up to produce the total amount of gender imbalance expressed as a proportion of total employment (ISCO classification). Gender segregation in sectors is calculated as the average national share of employment for women and men applied to each sector; differences are added up to produce the total amount of gender imbalance expressed as a proportion of total employment (NACE classification). Employment rates of women and men (aged 25-49), depending on whether they have children (under 12) 26 Without children With children Difference Women Men Women Men Women Men EU-27 76. 8.8 62.4 91.4-13.6 1.6 Belgium 75.5 81.7 69.3 92.2-6.2 1.5 Bulgaria 74.7 76.6 61.5 81.2-13.2 4.7 Czech Republic 83.2 87.1 53.4 93.9-29.8 6.8 Germany 8.3 8.6 62.7 91.4-17.6 1.8 Estonia 82.7 86.9 66.7 92.4-16. 5.5 Greece 64.1 82.5 57. 96.8-7. 14.3 Spain 75.5 84.3 58.8 93.2-16.7 8.8 France 73.7 76.6 65.9 91.1-7.7 14.4 Italy 66.7 8.7 54.6 93.8-12.1 13.1 Cyprus 82.1 87.8 7.8 95.7-11.3 7.8 Latvia 82.1 8.9 68.4 91.2-13.7 1.3 Lithuania 81.5 78.9 77.2 89.7-4.3 1.7 Luxembourg 8.2 9.3 65. 95.7-15.3 5.5 Hungary 76.1 79.1 49.8 86.1-26.3 7. Malta 68.7 88.6 32.6 94. -36.1 5.3 Netherlands 83.8 87.9 72.7 94.5-11.2 6.6 Austria 83.6 87.7 68.5 92.9-15.1 5.3 Poland 69.9 71.5 6.8 88. -9.2 16.5 Portugal 77.3 82.7 76.4 94.2 -.9 11.5 Romania 7.7 76.9 66.3 85.4-4.3 8.6 Slovenia 77.1 82.7 84.8 95.3 7.8 12.6 Slovakia 79. 79.5 54.2 88.2-24.8 8.7 Finland 78.9 79.5 7.6 92.7-8.3 13.2 United Kingdom 82.9 84.1 63.1 91. -19.8 6.8 Source : Eurostat, European Labour Force Survey, annual averages. Notes: No data for DK, IE and SE. EL 27 EL