Νέες προκλήσεις και νέα ΚΑΠ

Transcript

1 Νέες προκλήσεις και νέα ΚΑΠ ΗΜΕΡΙΔΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΚΑΠ ΑΘΗΝΑ 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 219 ΤΑΣΟΣ ΧΑΝΙΩΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ, ΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗ, ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΔ ΓΕΩΡΓΙΑΣ - ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ #FutureofCAP

2 Το μέλλον της ΚΑΠ με μια ματιά 2

3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΠ Οι μελλοντικές προτεραιότητες της ΚΑΠ σε μια ματιά Απλούστευση και εκσυγχρονισμός της ΚΑΠ με έμφαση στην γεωργία της γνώσης Υψηλότερες φιλοδοξίες για το περιβάλλον και κλίμα στη βάση των διαφορετικών αναγκών των ΚΜ Δικαιότερη και αποτελεσματικότερη ανακατανομή της στήριξης μεταξύ ΚΜ και παραγωγών Που στοχεύει ο εκσυγχρονισμός και η απλούστευση της ΚΑΠ Ευελιξία εφαρμογής ΚΑΠ βάσει εθνικών στρατηγικών σχεδίων για επίτευξη κοινών στόχων ΕΕ Στροφή της ΚΑΠ από λογική λεπτομερών κανόνων και ελέγχων σε λογική μέτρησης επιδόσεων Ενίσχυση έρευνας, καινοτομίας και συμβουλών για καλύτερη σύνδεση γνώσης και παραγωγής Η λογική παρέμβασης και οι προκλήσεις της προτεινόμενης νέας ΚΑΠ Ευελιξία στην ανακατανομή επιδοτήσεων προς μικρές εκμεταλλεύσεις: ανάγκη σαφών κριτηρίων Νέα "πράσινη" αρχιτεκτονική: αντιμετώπιση πραγματικών αναγκών και φόβοι πισωγυρίσματος Ευκαιρίες για ανάπτυξη στην ύπαιθρο (συμπεράσματα μελέτης Παγκόσμιας Τράπεζας) 3

4 ΓΙΑΤΙ: ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΠ Αναλύσεις και δημόσια διαβούλευση επιβεβαιώνουν τα σημαντικά επιτεύγματα της ΚΑΠ Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, που κατέστη καθαρός εξαγωγέας τροφίμων προστιθέμενης αξίας Θετικός αντίκτυπος στις θέσεις εργασίας, την ανάπτυξη και την μείωση της φτώχειας σε όλη την ευρωπαϊκή ύπαιθρο Σχετικά σταθερό γεωργικό εισόδημα σε περιβάλλον αστάθειας τιμών τροφίμων και εμπορευμάτων αλλά αποκαλύπτουν επίσης και τις ελλείψεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν Παρά την πρόοδο, οι περιβαλλοντικές επιδόσεις της γεωργίας της ΕΕ χρήζουν βελτίωσης Η παραγωγικότητα αυξάνεται κυρίως λόγω εκροής εργασίας και λιγότερο λόγω έρευνας, καινοτομίας ή επενδύσεων Κατανομή ενισχύσεων και απλούστευση της ΚΑΠ αμφισβητούνται παρά τις προσπάθειες για την αντιμετώπισή τους... στα πλαίσια του μεταβαλλόμενου ευρύτερου περιβάλλοντος λειτουργίας της ΚΑΠ Οι προσδοκίες για το επίπεδο των τιμών των γεωργικών και βασικών αγαθών άλλαξαν από την ΚΑΠ μετά το 213 Το παγκόσμιο εμπορικό περιβάλλον έχει μετατοπιστεί από τις πολυμερείς στις διμερείς/περιφερειακές συμφωνίες Νέες δεσμεύσεις για κλιματική αλλαγή, περιβάλλον και βιωσιμότητα προέρχονται από την COP21 και των ΣΒΑ 4

5 ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ (ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΤΙΜΩΝ) 2 (21 = 1) Γεωργία Λιπάσματα Ενέργεια Μέταλλα & ορυκτά Πηγή: Παγκόσμια Τράπεζα. 5

6 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Ονομαστικό γεωργικό εισόδημα ΕΕ και ΗΠΑ (21=1) Καθαρό εισόδημα ΕΕ Καθαρό εισόδημα ΗΠΑ Επιχειρηματικό εισόδημα ΕΕ Επιχειρηματικό εισόδημα ΗΠΑ Πηγή: Παγκόσμια Τράπεζα. 6

7 ΤΑ ΑΚΡΑΙΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ 8 Φυσικές καταστροφές παγκοσμίως - αριθμός φαινομένων Μετερεολογικά φαινόμενα Υδρολογικά φαινόμενα Κλιματολογικά φαινόμενα Πηγή: 217 Münchener Rückversicherungs-Gesellschaft, Geo Risks Research, NatCatService (January 217) 7

8 Η ΑΝΑΓΚΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΚΛΙΜΑ/ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 15 Μείωση στους δείκτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (21=1) Εκπομπές αζώτου από γεωργία ΕΕ Ακαθάριστο ισοζύγιο αζώτου (στο έδαφος) Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από γεωργία ΕΕ Πηγή: Eurostat. 8

9 Ύψος και κατανομή προϋπολογισμού ΚΑΠ 9

10 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΠ: ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΙΜΩΝ 8 7 δις EUR τρέχουσες τιμές Ποσοστό ΑΕΠ EU-1 EU-12 EU-15 EU-25 EU-27 EU-28 EU-27,8%,7% 6,6% 5,5% 4,4% 3,3% 2,2% 1,1%,% Εξαγωγικές επιδοτήσεις Άλλα μέτρα αγορών Συνδεδεμένη ενίσχυση Αποσυνδεδεμένη ενίσχυση από την οποία άμεσες ενισχύσεις από την οποία πράσινες ενισχύσεις Αγροτική ανάπτυξη - περιβάλλον/κλίμα Αγροτική ανάπτυξη - άλλα μέτρα Πυλώνας Ι - πρόταση Πυλώνας II - πρόταση Τρέχουσα ΚΓΠ εξαιρ. UK ΚΓΠ ως ποσοστό ΑΕΠ Πηγή: EC-DG AGRI. Σημ: Πραγματικές δαπάνες έως το 216, προγραμματισμένες για το , και στη βάση της πρότασης ΠΔΠ για το

11 ΣΤΗ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ 8 7 δις EUR τρέχουσες τιμές Ποσοστό ΑΕΠ EU-1 EU-12 EU-15 EU-25 EU-27 EU-28 EU-27,8%,7% 6,6% 5,5% 4,4% 3,3% 2,2% 1,1%,% Εξαγωγικές επιδοτήσεις Άλλα μέτρα αγορών Συνδεδεμένη ενίσχυση Αποσυνδεδεμένη ενίσχυση από την οποία άμεσες ενισχύσεις από την οποία πράσινες ενισχύσεις Αγροτική ανάπτυξη - περιβάλλον/κλίμα Αγροτική ανάπτυξη - άλλα μέτρα Πυλώνας Ι - πρόταση Πυλώνας II - πρόταση Τρέχουσα ΚΓΠ εξαιρ. UK ΚΓΠ ως ποσοστό ΑΕΠ Πηγή: EC-DG AGRI. Σημ: Πραγματικές δαπάνες έως το 216, προγραμματισμένες για το , και στη βάση της πρότασης ΠΔΠ για το

12 ΣΤΗΝ ΑΠΟΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΠΟ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 8 7 δις EUR τρέχουσες τιμές Ποσοστό ΑΕΠ EU-1 EU-12 EU-15 EU-25 EU-27 EU-28 EU-27,8%,7% 6,6% 5,5% 4,4% 3,3% 2,2% 1,1%,% Εξαγωγικές επιδοτήσεις Άλλα μέτρα αγορών Συνδεδεμένη ενίσχυση Αποσυνδεδεμένη ενίσχυση από την οποία άμεσες ενισχύσεις από την οποία πράσινες ενισχύσεις Αγροτική ανάπτυξη - περιβάλλον/κλίμα Αγροτική ανάπτυξη - άλλα μέτρα Πυλώνας Ι - πρόταση Πυλώνας II - πρόταση Τρέχουσα ΚΓΠ εξαιρ. UK ΚΓΠ ως ποσοστό ΑΕΠ Πηγή: EC-DG AGRI. Σημ: Πραγματικές δαπάνες έως το 216, προγραμματισμένες για το , και στη βάση της πρότασης ΠΔΠ για το

13 ΣΤΗ ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΣΤΗΡΙΞΗ 8 7 δις EUR τρέχουσες τιμές Ποσοστό ΑΕΠ EU-1 EU-12 EU-15 EU-25 EU-27 EU-28 EU-27,8%,7% 6,6% 5,5% 4,4% 3,3% 2,2% 1,1%,% Εξαγωγικές επιδοτήσεις Άλλα μέτρα αγορών Συνδεδεμένη ενίσχυση Αποσυνδεδεμένη ενίσχυση από την οποία άμεσες ενισχύσεις από την οποία πράσινες ενισχύσεις Αγροτική ανάπτυξη - περιβάλλον/κλίμα Αγροτική ανάπτυξη - άλλα μέτρα Πυλώνας Ι - πρόταση Πυλώνας II - πρόταση Τρέχουσα ΚΓΠ εξαιρ. UK ΚΓΠ ως ποσοστό ΑΕΠ Πηγή: EC-DG AGRI. Σημ: Πραγματικές δαπάνες έως το 216, προγραμματισμένες για το , και στη βάση της πρότασης ΠΔΠ για το

14 ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ: ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΑΜΕΣΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ (227) 6 EUR/ΕΚΤ MT EL NL BE IT HR CY DK DE SI FR EU LU AT IE HU CZ ES SE FI PL BG SK RO PT LT LV EE Τρέχον μ.ο. ΑΕ/εκτ 27 μ.ο. ΑΕ/εκτ νέων κονδυλίων προ σύγκλισης μ.ο. ΑΕ/εκτ νέων κονδυλίων μετά τη σύγκλιση (227) Νέος μ.ο. ΕΕ Τρέχον μ.ο. ΕΕ 9% του μ.ο.εε νέων κονδυλίων προ σύγκλισης Πηγή: EC-DG AGRI. Σημ: Τα ποσά των άμεσων ενισχύσεων εξαιρούν το βαμβάκι. 14

15 Malta Netherlands Belgium Italy Greece Cyprus Denmark Slovenia Germany France Luxembourg Ireland EU-27 Austria Hungary Czech Republic Finland Sweden Bulgaria Spain United Kingdom Poland Slovakia Portugal Romania Lithuania Estonia Latvia ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ 213 EUR/ha DP new distribution (MFF European Council) DP status-quo (EUR/ha)* EU-27 average (EUR/ha) Πηγή: EC-DG AGRI. Σημ: Τα ποσά των άμεσων ενισχύσεων εξαιρούν το βαμβάκι. 15

16 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΕ 1% 1,1% 9% 8% 7% 48,4% 27,8% 22,1% Big farms (> 25 ha) 6% 5% Professional (family) farms (5-25 ha) 4% 67,4% 72,1% Small farms (<= 5 ha) 3% 2% 5,5% 1% % 4,9% 5,8% Farms Farmland managed Direct support Source: EC-DG AGRI. 16

17 Στόχοι και προτεραιότητες ΚΑΠ 17

18 ΓΙΑΤΙ: Η ΝΕΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΚΑΠ ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Οικονομία Environment Περιβάλλον και Κλίμα & Climate Κοινωνία Διασφάλιση δίκαιου εισοδήματος Αύξηση της ανταγωνιστικότητας Ισορροπία αλυσίδας τροφίμων Δράση για την κλιματική αλλαγή Περιβαλλοντική φροντίδα Τοπία και βιοποικιλότητα Ανανέωση των γενεών Δυναμικές αγροτικές περιοχές Ποιότητα τροφίμων και υγεία ΔΙΑ-ΤΟΜΕΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Βιωσιμότητα Εκσυγχρονισμός Απλούστευση 18

19 ΠΩΣ: ΤΟ ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΓΠ Ειδικοί στόχοι ΕΕ ΕΕ Σύνολο κοινών δεικτών Γενικοί τύποι παρέμβασης Αξιολόγηση αναγκών στα στρατηγικά σχέδια ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ Προσαρμογή παρεμβάσεων στις ανάγκες Εφαρμογή / Πρόοδος προς επίτευξη στόχων 19

20 Προσωπικές σκέψεις για την ελληνική γεωργία 2

21 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ: ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ Αναδιανομή και καλύτερη στόχευση επιδοτήσεων: εισοδηματικές επιπτώσεις Οι εισοδηματικές επιπτώσεις είναι ασύμμετρες ως προς το μέγεθος εκμετάλλευσης και τον τομέα Τόσο το ύψος όσο και η κατανομή των περικοπών επηρεάζουν βραχυπρόθεσμα την ανταγωνιστικότητα Η ευελιξία στην αναδιανομή της στήριξης είναι κομβική στον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων Το δίλημμα των περιβαλλοντικών μέτρων: υποχρεωτικά ή προαιρετικά; Τα προαιρετικά μέτρα (κίνητρα) ενισχύουν τη στόχευση, αλλά όχι αναγκαστικά τη συνολική φιλοδοξία Τα υποχρεωτικά μέτρα αυξάνουν μεν την εδαφική κάλυψη, αλλά όχι και την αποτελεσματικότητα Η κατάλληλη ισορροπία βάσει αξιολόγησης αναγκών απαιτεί την κατάλληλη διοικητική υποδομή Κίνδυνοι και ελάφρυνση τους: η σύνδεση εκσυγχρονισμού και απλούστευσης Προκλήσεις σε επίπεδο ΕΕ: απλούστευση νομοθεσίας και διαδικασία έγκρισης στρατηγικών σχεδίων Προκλήσεις σε επίπεδο ΚΜ: Αναλύσεις SWOT για την προετοιμασία των στρατηγικών σχεδίων Προκλήσεις σε επίπεδο παραγωγών: καλύτερη σύνδεση συμβουλών και πραγματικότητας Γεωργίας 4. 21

22 ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ; Ανανέωση της γεωργίας ανανέωση των γενεών Γιατί η "γεωργία 4." δεν είναι μελλοντολογία (το πρώτο τρένο έχει ήδη φύγει από το σταθμό ) Οι διχασμένες όψεις της σύγχρονης γεωργίας (τα 3 κενά - γνώσεων, εφαρμογής και αντιλήψεων) Οι διχασμένες πλευρές της ελληνικής γεωργίας Δυναμική των αγροτικών περιοχών ομοιότητες και διαφορές ΕΕ και Ελλάδας Πίεση στο γεωργικό εισόδημα (κυρίως λόγω κόστους παραγωγής ), άνιση εξάρτηση από επιδοτήσεις Σημαντική στήριξη από κοινοτικό προϋπολογισμό (αλλά περιθώρια καλύτερης χρήσης του) Δυναμισμός και ανταμοιβή εξωστρέφειας, ποιότητας, καινοτομίας και συνέπειας Ο ρόλος μιας εθνικής στρατηγικής στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ Έρευνα η ελληνική ιδιομορφία (top-1 έρευνας ΕΕ, αλλά εξαγωγή γνώσεων και ερευνητών) Καινοτομία η ελληνική άνοιξη (διάχυση καινοτομίας σε όλο το φάσμα της αγρο-διατροφής) Σύστημα Παροχής Συμβουλών ο μεγάλος ασθενής (με συνεπόμενη σπατάλη πόρων και ταλέντου) 22

23 ΠΟΡΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΕΕ Έσοδα Εκατομμύρια ευρώ 5. Κόστη Φυτική παραγωγή Ζωϊκή παραγωγή Επιδοτήσεις προϊόντων Άλλες επιδοτήσεις Γεωργικές υπηρεσίες Δευτερεύον μη γεωργικό Σπόροι Ενέργεια Λιπάσματα Φυτο- ζωο-προστασία Ζωοτροφές Εργασία Ενοίκια Τόκοι Φόροι Άλλα κόστη Επιχειρηματικό εισόδημα Πηγή: Επεξεργασία DG AGRI από δεδομένα EUROSTAT. 23

24 ΠΟΡΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Έσοδα Εκατομμύρια ευρώ Κόστη Φυτική παραγωγή Ζωϊκή παραγωγή Επιδοτήσεις προϊόντων Άλλες επιδοτήσεις Γεωργικές υπηρεσίες Δευτερεύον μη γεωργικό Σπόροι Ενέργεια Λιπάσματα Φυτο- ζωο-προστασία Ζωοτροφές Εργασία Ενοίκια Τόκοι Φόροι Άλλα κόστη Επιχειρηματικό εισόδημα Πηγή: Επεξεργασία DG AGRI από δεδομένα EUROSTAT. 24

25 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διάρθρωση κόστους παραγωγής 1% ( % ) 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Σπόροι Λιπάσματα Φυτική/ζωική προστασία Ενέργεια Ζωοτροφές Εργασία Ενοίκια Άλλα κόστη Φόροι Πηγή: Επεξεργασία DG AGRI από δεδομένα EUROSTAT. 25

26 ΠΟΡΕΙΑ ΑΞΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ Εισαγωγές γεωργικών προϊόντων στην Ελλάδα 8 δις δις από EE εκτός ΕΕ Σύνολο Πηγή: Επεξεργασία DG AGRI από δεδομένα EUROSTAT. 26

27 ΠΟΡΕΙΑ ΑΞΙΑΣ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Εξαγωγές γεωργικών προϊόντων από την Ελλάδα 7 δις δις προς EE εκτός ΕΕ Σύνολο Πηγή: Επεξεργασία DG AGRI από δεδομένα EUROSTAT. 27

28 ΕΞΕΛΙΞΗ ΙΣΟΣΥΓΙΟΥ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ισοζύγιο ελληνικών γεωργικών προϊόντων 2 δις δις προς EE εκτός ΕΕ Σύνολο Πηγή: Επεξεργασία DG AGRI από δεδομένα EUROSTAT. 28

29 Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ 35 δις Εξαγωγές ελληνικών γεωργικών προϊόντων ανά κλάδο Φρούτα Ελαιόλαδο Κρασί Φέτα Λαχανικά Βαμβάκι Καπνός Πηγή: Επεξεργασία DG AGRI από δεδομένα EUROSTAT. 29

30 ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Πηγή: EC-DG AGRI από επεξεργασία στοιχείων COMEXT.

31 ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΠ Ευχαριστώ για την προσοχή σας! 31