ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 2013 Γ Λυκείου Θεωρητική Κατεύθυνση ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α.1.1. Να δοθούν οι ορισμοί : α) Κοινωνιολογική Εταιρεία β) Ανόρθωση γ) Γραφεία Ανταλλαγής Πληθυσμών [μ.9] ΘΕΜΑ Α.1.2. Να αιτιολογήσετε το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων : α) Για τις προσφυγικές μετακινήσεις του 19ου αιώνα οι ιστορικές πηγές είναι πολύ περιορισμένες, η σημασία τους όμως ήταν πολύπλευρη για την ιστορία της Ελλάδας. β) Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1932 ήταν στο πολιτικό πεδίο. γ) Η ευτυχής για την Ελλάδα έκβαση των Βαλκανικών πολέμων έδωσε και στο Κρητικό ζήτημα την οριστική λύση του. [μ.9] 1
ΘΕΜΑ Α.1.3. Να αντιστοιχήσετε τα γεγονότα της στήλης Α με τις ημερομηνίες της στήλης Β ( τρία στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν). Α Β 1. Λειτουργία της Τράπεζας της i. 1914 Ελλάδας 2. Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής ii. 1920 3. Εκλογική ήττα του Ε. iii. 1927 Βενιζέλου από τους φιλοβασιλικούς 4. Κατασκευή φράγματος iv. 1905 Μαραθώνα 5. Άφιξη Διεθνούς Επιτροπής v. 1928 στην Κρήτη 6. Συμφωνία στο Μοναστήρι vi. 1923 Μουρνιών της Κυδωνίας 7. Επίσκεψη του Γερμανού vii. 1925 Καραβαγγέλη στην ελληνική κυβέρνηση 8. Δημιουργία Κυβέρνησης viii. 1904 Εθνικής Άμυνας ix. 1921 x. 1916 xi. 1906 [μ. 8] ΘΕΜΑ Α.2.1. Τι γνωρίζετε για το πολιτικό πρόγραμμα και τη δομή του κόμματος των Φιλελευθέρων; [μ.12] ΘΕΜΑ Α.2.2. Πώς αποκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες σύμφωνα με τον τόπο προέλευσής τους και ποιες αλλαγές προκάλεσε η εγκατάσταση αυτών στη δομή των αστικών κέντρων της Ελλάδας μετά το 1920; [μ.12] 2
ΟΜΑΔΑ Β ΘΕΜΑ Β.1. Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τα παρακάτω αποσπάσματα α) να αναφέρετε τους βασικούς όρους της Σύμβασης Ειρήνης της Λωζάννης του 1923 β)σε ποιους από αυτούς αντέδρασαν εντονότερα οι πρόσφυγες και γιατί; [μ.25] ΠΗΓΗ 1: Ο πόνος της προσφυγιάς Στη Λωζάννη, με χωριστή ελληνοτουρκική σύμβαση που υπογράφηκε στις 30 Ιανουαρίου 1923, διευθετήθηκε επίσης η τύχη του ελληνικού πληθυσμού που είχε παραμείνει στην Τουρκία και του τουρκικού που βρισκόταν στην Ελλάδα. Εφαρμόστηκε η συνταγή που είχε από παλιά συστήσει ο Βενιζέλος: η υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών. Μόνον οι Έλληνες της Κωνσταντινουπόλεως και των νήσων Ίμβρου και Τενέδου εξαιρέθηκαν από την ανταλλαγή, καθώς και οι Τούρκοι της ελληνικής Θράκης. Η έξοδος αυτή και από τις δυο πλευρές του Αιγαίου, που είχε αρχίσει το 1912 και τέλειωσε το 1925 έμελλε να δώσει ακόμη τραγικότερο χαρακτήρα στα αποτελέσματα της ελληνοτουρκικής αναμετρήσεως: μέσα στα δεκατρία αυτά χρόνια 1.290.000 Έλληνες εγκατέλειψαν οριστικά την Τουρκία και έγιναν πρόσφυγες στην Ελλάδα (περίπου 1.100.000 πριν από τη Συνθήκη της Λωζάννης και 189.916 μετά), ενώ 480.000 τούρκοι αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα και να πάνε στην Τουρκία (125.000 πριν από τη Συνθήκη της Λωζάννης και 355.635 μετά). Δ. Κιτσίκη, Συγκριτική Ιστορία Ελλάδος και Τουρκίας στον 20 ο αιώνα, εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1978, σσ. 214-215 ΠΗΓΗ 2 «Όλοι οι Έλληνες στην Ελλάδα, όλοι οι Τούρκοι στην Τουρκιά! Θρήνος σηκώθηκε μέσα στο χωριό Δύσκολα, δύσκολα πολύ, μαθές, ξεκολνάει η ψυχή από τα γνώριμά της νερά κι από τα χώματα Μας ξεριζώνουν! Ανάθεμα στους αίτιους! Ανάθεμα στους αίτιους! Ανάθεμα στους αίτιους! Σήκωσε ο λαός τα χέρια στον ουρανό, σήκωσε βουή μεγάλη: - Ανάθεμα στους αίτιους! 3
Κυλίστηκαν όλοι χάμω, φιλούσαν μαλακωμένο από τη βροχή χώμα, το τριβαν στην κορφή του κεφαλιού τους στα μάγουλα, στο λαιμό, έσκυβαν το ξαναφιλούσαν». Ν. Καζαντζάκης, Οι αδερφοφάδες, εκδ. Ελ. Καζαντζάκη, Αθήνα, 1973, σσ. 14-18 ΘΕΜΑ Β.2. Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες των δοθέντων αποσπασμάτων να αναλύσετε πώς η ελληνική κυβέρνηση αντιμετώπισε τα αιτήματα των Ποντίων κατά την περίοδο 1918-1920. ΠΗΓΗ 1. [μ.25] Στο διπλωματικό πεδίο οι Έλληνες του Πόντου προσπάθησαν να κάνουν γνωστές στο Συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι τις εθνικές τους διεκδικήσεις. Εξ αρχής ο εκτοπισμός και η εξόντωση των Ελλήνων υπήρξαν βασικό επιχείρημα στο οποίο στηριζόνταν οι διεκδικήσεις από ελληνικής πλευράς και γι αυτό αποτέλεσε βασικό αίτημα στο πλαίσιο της διεκδίκησης της ανεξαρτησίας ο επαναπατρισμός των εκτοπισμένων και των προσφύγων. Αλλά και η ελληνική κυβέρνηση ήδη πριν από το τέλος του πολέμου τον Σεπτέμβριο του 1918 ζητούσε την επιστροφή όλων των εκτοπισμένων και την αποκατάστασή τους και διεκδικούσε περιοχές με πυκνό ελληνικό πληθυσμό σε περίπτωση διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ή πρότεινε αυτονομία. Ωστόσο, στην παρουσίαση των ελληνικών εθνικών διεκδικήσεων από τον Βενιζέλο στις 17/30 Δεκεμβρίου 1918, πριν από το Συνέδριο της Ειρήνης, ο Πόντος ήταν η μόνη ελληνική περιοχή που δεν διεκδικούσε η Ελλάδα και η μόνη ελληνική περιοχή την οποία εμμέσως δεν εκπροσωπούσε ο Βενιζέλος, για την οποία πρότεινε να περιληφθεί το μεγαλύτερο μέρος της στην Αρμενία. Ε-Ιστορικά, Η σφαγή των Ποντίων, σ.120 ΠΗΓΗ 2. Η άποψη του Βενιζέλου. «Γνωρίζω ότι οι Πόντιοι δεν αποδέχονται την εν υπομνήματί μου προς συνδιάσκεψιν υπόδειξιν όπως βιλαέτιον Τραπεζούντος περιληφθεί Αρμενικόν κράτος. Και δε νομίζω έχω δικαίωμα 4
επιβάλω αυτοίς λύσιν ήν αποστέργουσι. Αλλά παρακαλώ εξηγήσατε αντιπροσώποις αυτών ποίαι σκέψεις με ήγαγον εις διατύπωσιν υπομνήματός μου. Αξίωσις όπως ιδρυθεί ίδιον κράτος Πόντου δε νομίζω έχει ελπίδα επιτυχίας. Τοσούτω μάλλον καθόσον οι διατυπώσαντες αξίωσιν ταύτην υπεστήριξαν ύπαρξιν 2 εκατομμυρίων Ελλήνων εις Πόντον, ήτις υπερβολική, διέθεσεν κακώς συνδιάσκεψιν. Δύο λύσεις επομένως υπολείπονται πρακτικώς. Παραμονή εις τουρκικόν κράτος ή υπαγωγή εις αρμενικόν. Το πρώτον δύναται θεωρηθεί ανταποκρινόμενον εις μεγαλοπράγμονα πολιτικήν, αλλά έχει κίνδυνον δι ασφάλειαν Ελλήνων Πόντου, διότι υπολειφθησόμενον τουρκικόν κράτος ενδέχεται ακολουθήση πολιτικήν εκτουρκισμού. Δια τούτο κρίνω συμφερώτερον δια Έλληνας Πόντου περιληφθώσιν εις αρμενικόν κράτος, όπερ παρά όνομα, δεν θα έχει πλειοψηφίαν Αρμενίων, αλλά θα είναι κράτος μικτού πληθυσμού, όπου Ελληνισμός Πόντου μετά Ελληνισμού Κιλικίας ίσως δε και Καππαδοκίας θα παίξωσι σπουδαιότατον ρόλον. Εκάστη εθνότης θα απολαμβάνη ευρείας αυτονομίας» Τηλεγράφημα Βενιζέλου από Παρίσι,21/1/1919,Α.Υ.Ε.,542/Α5/VI ΚΑΛΗ ΤΥΧΗ!!! 5