Ηλεκτρονικό Ενημερωτικό Δελτίο

Τεύχος 4, Ιούλιος 2010 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Ηλεκτρονικό Ενημερωτικό Δελτίο Περιεχόμενα Χαιρετισμός 1 Επίσκεψη του Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος στο ΙΓΕ Προώθηση συνεργασίας με το Ινστιτούτο Κύπρου Εχθροί και ασθένειες των λαχανικών στην Κύπρο Ενημέρωση γεωργών για τα μέτρα αντιμετώπισης του φυλλορήκτη της τομάτας Tuta absoluta Εναρκτήρια συνάντηση του προγράμματος VOA3R Συνάντηση του προγράμματος RURAGRI Νέα ερευνητικά προγράμματα που συμμετέχει το ΙΓΕ 29 ο Διεθνές συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Ελέγχου Σπόρων Ανανέωση γενετικού υλικού Τομάτας από την Τράπεζα Γενετικού Υλικού 1ο Συνέδριο και Έκθεση κυπριακών βιολογικών προϊόντων και προϊόντων μέλισσας 3η Ετήσια Έκθεση Κάκτων και άλλων Παχύφυτων 8ο Διεθνές Συνέδριο Σιταριού Οι παρουσιάσεις του ΙΓΕ online Ολοκλήρωση διδακτορικών σπουδών επιστημονικού προσωπικού 1 2 2 2 3 3 4 4 6 Χαιρετισμός Αγαπητοί αναγνώστες, Σας καλωσορίζουμε στο τέταρτο τεύχος του Ηλεκτρονικού Ενημερωτικού Δελτίου του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών (ΙΓΕ) το οποίο καλύπτει την περίοδο Μαΐου - Ιουλίου, 2010. Η Διευθύντρια και το προσωπικό του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών εύχονται σε όλους εσάς Καλό Καλοκαίρι. Επίσκεψη του Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων, και Περιβάλλοντος στο ΙΓΕ Την Τρίτη 1 Ιουνίου, 2010 ο Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κ. Δημήτρης Ι. Ηλιάδης, συνοδευόμενος από τη Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου, κα. Αίγλη Παντελάκη επισκέφτηκαν το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών. Ο κ. Υπουργός είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με Λειτουργούς του ΙΓΕ οι οποίοι τον ενημέρωσαν για τις ερευνητικές τους δραστηριότητες. Ακολούθως, μίλησε σε όλο το προσωπικό και αφού το συγχάρηκε για το έργο που επιτελείται στο ΙΓΕ, τόνισε τη σημασία της γεωργικής έρευνας για την αναβάθμιση του γεωργικού τομέα. 6 Ο κ. Υπουργός σε ομιλία του στο προσωπικό του ΙΓΕ, πλαισιωμένος από τη ΓΔ του ΥΓΦΠ&Π κα. Αίγλη Παντελάκη, και από τη Διευθύντρια του ΙΓΕ Δρα. Δώρα Χειμωνίδου

Σελίδ α 2 Ηλεκτ ρο νικό Ενημερωτ ικό Δ ελτ ίο Τ εύχο ς 4, Ιο ύλιο ς 2010 Προώθηση συνεργασίας με το Ινστιτούτο Κύπρου Prof. Manfred Lange, Διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Νερού. Την Τρίτη 11 Μάιου 2010, πραγματοποιήθηκε στο ΙΓΕ η 2 η συνάντηση των εκπροσώπων του Ινστιτούτου Κύπρου, με Λειτουργούς του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών. Στη διάρκεια του πρώτου μέρους της συνάντησης έγιναν 4 σύντομες παρουσιάσεις των ερευνητικών δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου Κύπρου καθώς και των πιθανών τομέων συνεργασίας μεταξύ των δύο Ινστιτούτων. Στο δεύτερο μέρος, συζητήθηκαν συγκεκριμένα θέματα πιθανής συνεργασίας. Από τη συζήτηση διαφάνηκε ότι υπάρχουν αρκετά περιθώρια συνεργασίας, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τις κλιματικές αλλαγές, τη χρήση νερού στη γεωργία, τη διοργάνωση κοινών εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, καθώς και τη διεκδίκηση προγραμμάτων συνεργασίας με ξένη χρηματοδότηση. Εχθροί και ασθένειες των λαχανικών στην Κύπρο Συμμετέχοντες στην ημερίδα «Εχθροί και ασθένειες των λαχανικών στην Κύπρο». Στις 29 Απριλίου πραγματοποιήθηκε στο ΙΓΕ ημερίδα με θέμα «Εχθροί και ασθένειες των λαχανικών στην Κύπρο». Τα θέματα παρουσιάστηκαν από Λειτουργούς του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών (Βασίλη Βασιλείου, Λάμπρο Παπαγιάννη και Νίκο Σεραφείδη), Λειτουργούς του Τμήματος Γεωργίας (Γιώργο Χατζηκωνσταντή και Άνθεμη Μελιφρονίδου), και από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (καθηγητή Γιώργο Παπαδούλη). Οι διαφάνειες των διαλέξεων βρίσκονται στην ιστοσελίδα του ΙΓΕ (http://www.ari.gov.cy/research/news.php) απ όπου και μπορείτε να τις παρακολουθήσετε. Ενημέρωση Γεωργών για τα μέτρα αντιμετώπισης του Φυλλορύκτη της τομάτας Tuta absoluta. Το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών σε συνεργασία με το Τμήμα Γεωργίας διεξάγουν ενημερωτικές συγκεντρώσεις σε όλες τις επαρχίες της Κύπρου, με θέμα τα μέτρα και μεθόδους που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση του νέου εχθρού της τομάτας Tuta absoluta. Ήδη έχουν διοργανωθεί νυκτερινές συγκεντρώσεις στις κοινότητες Σωτήρας, Μαζωτού, Ζυγίου και Παρεκκλησιάς ενώ προγραμματίζονται συγκεντρώσεις και σε άλλες περιοχές. Από το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών αρμόδιος Λειτουργός για το θέμα είναι ο κος Νίκος Σεραφείδης. Φυλλορήκτης της τομάτας (Tuta absoluta)

Τ εύχο ς 4, Ιο ύλιο ς 2010 Ηλεκτ ρο νικό Ενημερωτ ικό Δ ελτ ίο Σελίδ α 3 Εναρκτήρια συνάντηση του προγράμματος VOA 3 R Μεταξύ 9 με 11 Ιουνίου έγινε στην Αθήνα η πρώτη επίσημη συνάντηση των εμπλεκομένων εταίρων του Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Έργου Virtual Open Access Agriculture and Aquaculture Repository (VOA 3 R), το οποίο συγχρηματοδοτείται από το ICT-PSP. Το πρόγραμμα αυτό συντονίζει η Ισπανία και συμμετέχουν η Γερμανία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Κύπρος, η Τσεχία, η Δανία, η Πορτογαλία, η Σουηδία και το Βέλγιο. Το VOA 3 R στοχεύει να σχεδιάσει και να παραδώσει μια εικονική πλατφόρμα (από την άποψη της τεχνολογίας, πρακτικών, κατευθυντήριων γραμμών, περιεχομένου) που θα προωθήσει το παράδειγμα Ανοικτής Πρόσβασης σε επιστημονικό και ακαδημαϊκό περιεχόμενο το οποίο προέρχεται από τους ερευνητές που εργάζονται στους τομείς της γεωργίας, των τροφίμων και του περιβάλλοντος. Στην εναρκτήρια συνάντηση συμμετείχαν όλοι οι συνεργάτες και εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έγινε παρουσίαση του όλου π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς, συζητήθηκαν οι γενικοί του στόχοι, οι δέσμες εργασίας και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης. Συμμετέχοντες στην εναρκτήρια συνάντηση του προγράμματος VOA3R Συνάντηση του προγράμματος RURAGRI Στις 7 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες συνάντηση των εταίρων του Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Προγράμματος RURAGRI το οποίο χρηματοδοτείται από το 7ΠΠ. Στη συνάντηση έγινε παρουσίαση των προκαταρκτικών αποτελεσμάτων της Δέσμης Εργασίας 2 στην οποία καταγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση όσον αφορά τα ερευνητικά προγράμματα σε θέματα σχετικά με την γεωργία, το περιβάλλον και τις αγροτικές περιοχές. Τέλος, στην συνάντηση ξεκίνησε ο προγραμματισμός για το συνέδριο προγραμματίζεται να γίνει τον Μάρτιο του 2011, στο οποίο θα π ρ ο σ κ λ η θ ο ύ ν ν α σ υ μ μ ε τάσ χ ου ν οι κοινωνικοί εταίροι. που Συμμετέχοντες στη συνάντηση του προγράμματος RURAGRI.

Σελίδ α 4 Ηλεκτ ρο νικό Ενημερωτ ικό Δ ελτ ίο Τ εύχο ς 4, Ιο ύλιο ς 2010 Νέα Ερευνητικά Προγράμματα που συμμετέχει το ΙΓΕ Ευρωπαϊκό Προγράμμα LIFE στην Πρόσκληση 2009, με Τίτλο: Adaptation of agricultural production in greenhouses to limited water supply and minimum CO2 emission by the use of shallow geothermal energy. Το προτεινόμενο έργο επιχειρεί, να μειώσει την εξάρτηση των θερμοκηπίων από τα ορυκτά καύσιμα με τη χρήση της αβαθούς γεωθερμικής ενέργειας. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η εκπομπή CO 2 στην ατμόσφαιρα και ταυτόχρονα μειώνεται η επίδραση της καλλιέργειας σε θερμοκήπια στις κλιματικές αλλαγές. Το γεωθερμικό σύστημα θα παρέχει ταυτόχρονα και καλής ποιότητας νερό για άρδευση του θερμοκηπίου, μειώνοντας έτσι την εξάρτηση του από εξωτερική πηγή νερού. Υπεύθυνος του Προγράμματος στο ΙΓΕ είναι ο Ανώτερος Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών Δρ. Πολύκαρπος Πολυκάρπου. Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα MED AGROCHEPACK με Τίτλο: Design of a common agrochemical plastic packaging waste management policy and pilot implementation in the Municipalities of Nigrita, Cellamare and the region of Provence Alpes Côte d Azur and Cyprus Το Πρόγραμμα AGROCHEPACK χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στα πλαίσια των προγραμμάτων MED (Priority-Objective 2-1, Axe 2: Protection of the environment and promotion of a sustainable territorial development. Objective 2.1: Protection and enhancement of natural resources and heritage) και εγκρίθηκε φέτος. Συνεργάτης του προγράμματος για την Κύπρο είναι το ΙΓΕ. Το πρόγραμμα αυτό είναι σημαντικό καθότι θα μελετήσει την ανάπτυξη ενός βιώσιμου συστήματος διαχείρισης των πλαστικών αποβλήτων συσκευασιών των φυτοφαρμάκων στην Κύπρο, με σκοπό την ανακύκλωση τους για προστασία του περιβάλλοντος, του κοινού και των γεωργών. Το πρόγραμμα προνοεί την εφαρμογή ενός πιλοτικού συστήματος ως πρότυπο για εφαρμογή στην Κύπρο. Για τη διεκπεραίωση του Προγράμματος το ΙΓΕ θα συνεργαστεί με το Τμήμα Περιβάλλοντος, με Εταιρίες φυτοφαρμάκων, με τοπικές αρχές, με αγροτικές οργανώσεις, με εταιρίες ανακύκλωσης, με γεωργούς και άλλους σχετικούς φορείς. Υπεύθυνος του Προγράμματος στο ΙΓΕ είναι ο Ανώτερος Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών Δρ. Πολύκαρπος Πολυκάρπου. 29 ο Διεθνές Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Ελέγχου Σπόρων Έναρξη του συνεδρίου από τον εκπρόσωπο του Γερμανικού Υπουργείου Τροφίμων, Γεωργίας και Προστασίας του Καταναλωτή. Το 29 ο Διεθνές Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Ελέγχου Σπόρων (International Seed Testing Association) διεξήχθη στην Κολωνία της Γερμανίας από τις 16-22 Ιουνίου 2010 και συμμετείχε η Δρ Διονυσία Φασούλα. Στο Συνέδριο συμμετείχαν εκπρόσωποι από τις περισσότερες χώρες του Κόσμου και συζητήθηκαν θέματα σημαντικού ενδιαφέροντος, όπως η χρήση νέων τεχνολογιών για εφοδιασμό των παραγωγών με ποιοτικότερους σπόρους, νέες μέθοδοι για την αξιολόγηση της φυσιολογίας των σπόρων και της γενικότερης συμπεριφοράς τους, καθώς και μέθοδοι προστασίας των σπόρων για βελτιωμένη απόδοση στα χωράφια των παραγωγών. Ένα μέρος του Συνεδρίου αφιερώθηκε στις διεθνείς και ευρωπαϊκές νομοθεσίες για τους σπόρους και τις επιπτώσεις στο παγκοσμιοποιημένο εμπόριο.

Τ εύχο ς 4, Ιο ύλιο ς 2010 Ηλεκτ ρο νικό Ενημερωτ ικό Δ ελτ ίο Σελίδ α Ανανέωση γενετικού υλικού Τομάτας από την Τράπεζα Γενετικού Υλικού Μέσα στα πλαίσια διατήρησης των σπόρων της Τράπεζας Γενετικού Υλικού του ΙΓΕ, γίνεται ανανέωση δειγμάτων ντόπιων παραδοσιακών ποικιλιών τομάτας. Ως ντόπιες παραδοσιακές ποικιλίες θεωρούνται ποικιλίες οι οποίες καλλιεργούνται εδώ και πολλά χρόνια στην Κύπρο και η διατήρηση τους γίνεται αποκλειστικά από γεωργούς. Αυτό το γενετικό υλικό πέραν της αξίας που έχει για τη βελτίωση των φυτών, σε αρκετές περιπτώσεις συνδέεται με την ιστορία και τις παραδόσεις του τόπου μας. Επειδή σε περίπτωση εγκατάλειψης της καλλιέργειας του το γενετικό αυτό υλικό εξαφανίζεται, το ΙΓΕ έχει ξεκινήσει τη συλλογή και την εκτός τόπου (ex situ) διατήρηση του στην Τράπεζα Γενετικού Υλικού. Σε περίπτωση που η βλαστική ικανότητα των δειγμάτων που διατηρούνται μειωθεί, τότε φυτεύονται για ανανέωση των σπόρων. 1o Συνέδριο και Έκθεση κυπριακών βιολογικών προϊόντων και προϊόντων της μέλισσας Το Εθνικό Αγροτικό Δίκτυο (http://www.ead.com.cy) διοργάνωσε το 1ο Συνέδριο & Έκθεση κυπριακών βιολογικών προϊόντων και προϊόντων της μέλισσας, στις 12 Ιουνίου στην κοινότητα Τόχνης και στις 19 Ιουνίου στην κοινότητα Γαλάτας. Η έκθεση περιελάμβανε βιολογικά γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα καθώς και προϊόντα μέλισσας. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου έγιναν παρουσιάσεις σχετικές με τη βιολογική γεωργία, τη βιοποικιλότητα και τη μελισσοκομία. Από το ΙΓΕ παρουσίασε ο ΛΓΕ Δρ. Μιχάλης Ομήρου διάλεξη με θέμα Παραγωγή λαχανικών με το σύστημα της βιολογικής γεωργίας: προβλήματα και προοπτικές. 3 η Ετήσια Έκθεση Κάκτων και άλλων Παχυφύτων Ντόπια παραδοσιακή ποικιλία ντομάτας. Ο Λειτουργός Μιχάλης Ομήρου, ομιλητής στο συνέδριο Ο Σύνδεσμος Κάκτων και άλλων Παχυφύτων Κύπρου, διοργάνωσε στις 9 Μαΐου 2010, την 3 η Ετήσια Έκθεση Κάκτων και άλλων Παχυφύτων, στο Πάρκο Ακρόπολης. Στα πλαίσια της φετινής Έκθεσης, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο ενδημικό φυτό Euphorbia veneris (Ευφορβία της Αφροδίτης), το οποίο και μελετήθηκε από το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών στα πλαίσια της έρευνας για τα ενδημικά είδη του Προγράμματος «ENΔΗΜΑΝΘΗ». Σκοπός του Προγράμματος, που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας, ήταν η αξιοποίηση επιλεγμένων ενδημικών ειδών στην εμπορική ανθοκομία, ως νέα και αυθεντικά, ανταγωνιστικά είδη με εμπορικά ανθοκομικά χαρακτηριστικά. Στα πλαίσια της συνεργασίας με τον εν λόγω Σύνδεσμο, διοργανώθηκε επίσης ημερίδα στις 2 Ιουνίου 2010 στο Πολιτιστικό Κέντρο της Συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας στην Πέγεια, Πάφου, όπου και έγινε παρουσίαση του ίδιου Προγράμματος. Και στις δύο εκδηλώσεις το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών συμμετείχε με τη Λειτουργό Λουκία Βασιλείου. H Λειτουργός Λουκία Βασιλείου κατά τη διάρκεια της έκθεσης 8ο Διεθνές Συνέδριο Σιταριού Μεταξύ 1-4 Ιουνίου, 2010, πραγματοποιήθηκε στην Αγία Πετρούπολη το 8ο Διεθνές Συνέδριο Σιταριού. Το ΙΓΕ εκπροσώπησε ο Λειτουργός Ανδρέας Παλλίδης. Συζητήθηκαν μεταξύ άλλων η ανάγκη δημιουργίας νέων πιο αποδοτικών ποικιλιών σιταριού ανθεκτικών σε βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες, καθώς και η ανάγκη βελτίωσης των καλλιεργητικών φροντίδων στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Συλλογή άγριων ειδών σιταριού στην ιστορική Τράπεζα Γενετικού Υλικού N. Vavilov

Τ εύχο ς 4, Ιο ύλιο ς 2010 Ηλεκτ ρο νικό Ενημερωτ ικό Δ ελτ ίο Σελίδ α 6 Παρακολουθήστε τις παρουσιάσεις ερευνητών του ΙΓΕ online Το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών, στα πλαίσια της προσπάθειας του για καλύτερη ενημέρωση και πληροφόρηση όλων των ενδιαφερομένων, που ενδεχομένως δεν μπορούν να συμμετάσχουν στις διαλέξεις που διοργανώνει, δίνει τη δυνατότητα σε αυτούς, μέσα από την ιστοσελίδα του (http://www.ari.gov.cy) να παρακολουθήσουν τις παρουσιάσεις (διαφάνειες και ομιλία) στο δικό τους χώρο και χρόνο. Ολοκλήρωση διδακτορικών σπουδών επιστημονικού προσωπικού ΙΓΕ Η επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών ενισχύθηκε πρόσφατα με την επιστροφή 2 λειτουργών οι οποίοι διεκπεραίωσαν τις διδακτορικές τους σπουδές στο εξωτερικό. Γεωργία Χατζηπαύλου, PhD, Γενετική (Τμήμα Κυτταρικής, Ζωικής και Εξελικτικής Βιολογίας), Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Η Γεωργία Χατζηπαύλου πραγματοποίησε τις διδακτορικές της σπουδές με υποτροφία Marie Curie για νέους ερευνητές του 6ου Προγράμματος Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα πλαίσια ενός ευρύτερου ερευνητικού προγράμματος του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου (GENACT project). Μενέλαος Σταυρινίδης, PhD, University of California, Berkeley. Η διδακτορική του διατριβή είχε ως θέμα τη «Βιολογία, οικολογία και διαχείριση τετρανύχων σε αμπελώνες της Καλιφόρνιας». Μετά τη συμπλήρωση των σπουδών του το Μάιο του 2009, ο Μενέλαος εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο ίδιο Πανεπιστήμιο, όπου και μελέτησε την επίδραση της υδατικής καταπόνησης της αμπέλου σε πληθυσμιακές εξάρσεις τετρανύχων. Επιπρόσθετα, διεξήγαγε έρευνα στην επίδραση γεωργικών φαρμάκων σε σημαντικά ωφέλιμα έντομα και ακάρεα της αμπέλου. Το ΙΓΕ τους συγχαίρει θερμά, τους καλωσορίζει πίσω και τους εύχεται Καλή Σταδιοδρομία. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Ταχ. Θυρ. 22016 116 Λευκωσία Τηλέφωνο: 22403100 Φαξ: 22316770 E-mail: dari@arinet.ari.gov.cy Το Ηλεκτρονικό Ενημερωτικό Δελτίο θα βρίσκεται στην ιστοσελίδα του ΙΓΕ. Αν επιθυμείτε να σας το στέλνουμε μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας στη διεύθυνση info@arinet.ari.gov.cy Το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών, τμήμα του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, ιδρύθηκε το 1962 με συνεργασία του Ταμείου Αναπτύξεως και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών. Επισκεφτείτε μας στο διαδίκτυο http://www.ari.gov.cy