ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΕΠΑΛ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Ημερομηνία: Δευτέρα 10 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΚΕΙΜΕΝΟ [Ρατσισμός] Με την παραδοσιακή σημασία του όρου, ρατσισμός είναι το δόγμα σύμφωνα με το οποίο οι ανθρώπινες ιδιότητες και ικανότητες είναι φυλετικά προσδιορισμένες. Το ανθρώπινο γένος είναι διαιρεμένο σε «φυλές» οι οποίες βρίσκονται μεταξύ τους σε σχέση «ανωτερότητας» ή «κατωτερότητας», ανάλογα με τα κληρονομικού χαρακτήρα βιολογικά τους γνωρίσματα. Την πρώτη θέση μεταξύ των «φυλών» κατέχει η λευκή «φυλή», η οποία και είναι από τη φύση της ταγμένη να κυριαρχήσει πάνω στις άλλες. Ο ορισμός αυτός αποδίδει πλήρως το πνεύμα του βιολογικού ρατσισμού, δεν καλύπτει ωστόσο το σύνολο των εκφάνσεων του σημερινού ρατσισμού, αφού το σύστημα της φυλετικής αιτιολόγησης του ρατσισμού έχει «εμπλουτιστεί» με ψυχοκοινωνικά και πολιτισμικά «επιχειρήματα» αλλά και με θεσμοποιημένες μορφές κοινωνικών διακρίσεων. Στο βαθμό που οι πολιτικές ευαισθησίες των σύγχρονων κοινωνιών δεν επιτρέπουν απροκάλυπτες εκδηλώσεις βιολογικού ρατσισμού, εμφανίζονται νέες μορφές ρατσιστικής συμπεριφοράς, όπως για παράδειγμα ο ρατσισμός σε βάρος εθνικών, θρησκευτικών και γλωσσικών μειονοτήτων, η εχθρότητα και δυσανεξία απέναντι στους μετανάστες γενικά και στους πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες ειδικότερα, ο κοινωνικός ρατσισμός σε βάρος ατόμων με ειδικές ανάγκες καθώς και περιθωριακών ομάδων (π.χ. οι ομοφυλόφιλοι, οι ασθενείς του Aids κλ.π. σεξισμός με θύματα τις γυναίκες και, τέλος, ο θεσμικός ρατσισμός (διακρίσεις των δημόσιων και κρατικών υπηρεσιών σε βάρος μειονοτικών ομάδων και ατόμων). Σύμφωνα με τον Εtienne Balibar, Ο ρατσισμός αρθρώνεται γύρω από το στίγμα της ετερότητας, όπως το χρώμα του δέρματος, η εθνική προέλευση, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, το σωματικό ελάττωμα, και γενικά γύρω από τη διαφορετικότητα του «Άλλου», και εγγράφεται σε πρακτικές περιφρόνησης, αδιαλλαξίας, ευτελισμού, εκμετάλλευσης και βίας, καθώς και σε συμπεριφορές και πράξεις που αποσκοπούν στην κάθαρση του κοινωνικού σώματος από ξένα στοιχεία, προκειμένου να διαφυλαχθεί η ταυτότητα του «Εμείς» από κάθε «πρόσμειξη». Σε ό,τι αφορά τη συστηματοποίηση των διαφόρων παραλλαγών και πρακτικών ρατσισμού, οι απόψεις των ειδικών συγκλίνουν σε μεγάλο βαθμό. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 3
Έτσι, ο Γάλλος κοινωνιολόγος Ρ. Α. Taguieff κάνει διάκριση μεταξύ: (α) ιδεολογικού ρατσισμού (πίστη στις βασικές αρχές της φυλετικής ιδέας) (β) ρατσιστικής προκατάληψης (εκφράζεται μέσα από τη μεροληπτική ή και αρνητική στάση απέναντι σε μια κοινωνική ομάδα και στα άτομα που τη συγκροτούν) και (γ) ρατσιστικής συμπεριφοράς (πρακτική των φυλετικών και κοινωνικών διακρίσεων, των διωγμών και της εξολόθρευσης). [...] Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σχέσεις μεταξύ ρατσιστικής ιδεολογίας και ατομικής συμπεριφοράς δεν είναι πάντα μονόδρομα αιτιακές. Μπορεί, για παράδειγμα, κάποιος να διακατέχεται από προκαταλήψεις απέναντι σε μια συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, χωρίς όμως και να προβαίνει στην πρακτική των διακρίσεων. Αν και εμπεριέχει πάντοτε το στοιχείο της προκατάληψης, ο ρατσισμός δεν είναι απλή προκατάληψη, όπως και κάθε προκατάληψη δεν είναι ρατσισμός. Η προκατάληψη ωστόσο μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε κοινωνική διάκριση. Ζήσης Δ. Παπαδημητρίου, Ο ευρωπαϊκός ρατσισμός, εισαγωγή στο φυλετικό μίσος, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2000 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α. Να γίνει η περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις. Β. 1. Να γράψεις έναν πλαγιότιτλο για καθεμιά παράγραφο του κειμένου. Β. 2. Να σημειώσεις έξι διαρθρωτικές λέξεις και φράσεις του κειμένου. 25 μονάδες 5 μονάδες 6 μονάδες Β. 3. Nα εξηγήσεις σε μια παράγραφο(60-80 λέξεων) το περιεχόμενο της φράσης της 3 ης παραγράφου του κειμένου: Ο ρατσισμός αρθρώνεται γύρω από το στίγμα της ετερότητας. 10 μονάδες Β. 4..Να γράψεις ένα συνώνυμο για κάθε λέξη : διαιρεμένο, απροκάλυπτες, πεποιθήσεις, διάκριση, ελάττωμα, βασικές, αποσκοπούν, διαφυλαχθεί. 8 μονάδες Β. 5.Να εντοπίσεις τον τρόπο ανάπτυξης και τον τρόπο πειθούς της 4 ης παραγράφου (Έτσι ο Γάλλος κοινωνιολόγος. της εξολόθρευσης.) 6 μονάδες ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 3
Γ. Το θέμα του ρατσισμού πρόκειται να συζητηθεί στην τάξη σου. Να ετοιμάσεις μια γραπτή εισήγηση, με 400-500 λέξεις, για τα αίτια και τις επιπτώσεις του ρατσισμού όπου και όπως κι αν αυτός εκδηλώνεται. 40 μονάδες ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 3 ΑΠΟ 3
ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΕΠΑΛ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Ημερομηνία: Δευτέρα 10 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Το συγκεκριμένο κείμενο πραγματεύεται το φαινόμενο του ρατσισμού. Αρχικά αναφέρεται στον φυλετικό ρατσισμό που ορίζει την ανωτερότητα της λευκής φυλής, ενώ στη συνέχεια παρουσιάζει τα σύγχρονα είδη ρατσιστικής συμπεριφοράς που βασίζονται πλέον σε κοινωνικά κριτήρια. Αφετηρία τους αποτελεί κάθε διαφορετικό στοιχείο, το οποίο και προσπαθούν να εξαλείψουν με όλα τα αθέμιτα μέσα, που προσβάλλουν μεν την ανθρώπινη προσωπικότητα, αλλά προστατεύουν, όπως υποστηρίζουν, την κοινωνική ομοιογένεια. Στη συνέχεια ο συγγραφέας διαπιστώνει ότι ο ρατσισμός εμφανίζει πολλές διαφορετικές μορφές, αλλά κυρίως σχετίζεται με τις φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις. Τέλος, επισημαίνει ότι ανεξάρτητα από τις ιδέες που έχει κάποιος δεν είναι βέβαιο ότι θα εκδηλώσει ρατσιστική συμπεριφορά. Β 1. πρώτη: Ορισμός του φυλετικού ρατσισμού δεύτερη: σύγχρονες κοινωνικές όψεις του ρατσισμού τρίτη: η συμπεριφορά που επιτάσσει η ρατσιστική ιδεολογία τέταρτη: οι βασικές μορφές ρατσισμού πέμπτη: η σχέση του ρατσισμού με τις προκαταλήψεις. B 2. Ωστόσο, έτσι, σε ότι αφορά, για παράδειγμα, αξίζει να σημειωθεί, αν και Β 3. Ο ρατσισμός βασίζεται στην αρνητική αντιμετώπιση κάθε διαφορετικού στοιχείου. Η διαφορά αυτή μπορεί να είναι κάθε είδους και αντιμετωπίζεται αυτομάτως ως επικίνδυνη για το σύνολο. Οι τακτικές για την εξάλειψή της ποικίλουν, αλλά σε κάθε περίπτωση διακρίνονται από επιθετικότητα με στόχο να θίξουν τον «διαφορετικό» και να τον εκτοπίσουν για την προστασία της κοινωνικής ομάδας. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 3
Β 4. Χωρισμένο, φανερές, αντιλήψεις, διαχωρισμός, μειονέκτημα, κύριες, αποβλέπουν, προστατευθεί. Β 5. Τρόπος ανάπτυξης: διαίρεση, Τρόπος πειθούς: επίκληση στην αυθεντία Γ. - Αίτια: α) έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας β) οικονομικά συμφέροντα γ) τρόπος αποπροσανατολισμού του λαού από σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα δ) φαινόμενο παγκοσμιοποίησης. - Επιπτώσεις: α) έλλειψη κοινωνικής συνοχής και φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας β) παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων γ) πνευματική στασιμότητα και επικράτηση δογματισμού ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 3