ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ - ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ-ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Τομέας Παιδαγωγικής Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής Ακαδημαϊκό έτος: 2015-2016 Επιμορφωτικό Σεμινάριο: Νέες αντιλήψεις για τη διδακτική μεθοδολογία: Υπεύθυνος Σεμιναρίου: Από τη θεωρία στην πράξη Γιώργος Φλουρής, τ. Καθηγητής στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Επιμορφωτές: Γιώργος Φλουρής, τ. Καθηγητής, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αβραάμ Μαυρόπουλος, Δρ. Επιστημών Αγωγής, Σχολικός Σύμβουλος. Διάρκεια: 36 ώρες (9 συναντήσεις των 4 διδακτικών ωρών) Στόχοι του σεμιναρίου Οι μετέχοντες: Να ανασυνθέσουν/αναδομήσουν την προσωπική τους θεωρία της διδασκαλίας μέσα από αναστοχαστικές διαδικασίες, διαλογικές συζητήσεις και αυτοκριτική, αναβαθμίζοντας τις διδακτικές τους πρακτικές ώστε να λειτουργούν με νέες «έγκυρες» αναπαραστάσεις. Να μυηθούν σε επιλεγμένες διδακτικές προσεγγίσεις (μέθοδος project, διερευνητική μέθοδος, διαθεματικότητα, θεωρία πολλαπλών τύπων νοημοσύνης, κ.ά.) και να τις προσαρμόσουν στα μαθήματα της ειδικότητάς τους. Να γνωρίσουν τις διαδικασίες μιας αποτελεσματικής διδασκαλίας, καθώς και τα χαρακτηριστικά των αποτελεσματικών εκπαιδευτικών. Να ασκηθούν στο σχεδιασμό του διδακτικού έργου και στην «αρχιτεκτονική» της διδασκαλίας των μαθημάτων (instructional design). Να γνωρίσουν διάφορες εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης του μαθητή καθώς και τα κριτήρια αξιολόγησης μιας διδασκαλίας και ενός εκπαιδευτικού. 1
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 1η Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Συνειδητοποίηση της προσωπικής θεωρίας των εκπαιδευτικών, όπως διαμορφώνεται από τα γνωστικά «σχήματα», τα νοητικά μοντέλα, τις βιωματικές εμπειρίες, τις υπονοούμενες ή άτυπες θεωρίες (implicit theories), τις κοσμοθεωρίες, τις προσωπικές ερμηνευτικές «κατασκευές», τις κοινωνικές αναπαραστάσεις για τις διδακτικές & επαγγελματικές τους πρακτικές. 2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Τι εκπαιδευτικός είμαι; ΚΛΙΜΑ, ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ & «ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ» ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ & ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Προϋποθέσεις δημιουργίας θετικής ατμόσφαιρας στην τάξη - Διαχείριση της τάξης - Η «οικολογία» της σχολικής τάξης. Η θεωρία των 5C, η διδακτική «αναδιοργάνωση» της σκέψης, οι θεωρίες του νου και η διδακτική τους αξιοποίηση. Χαρακτηριστικά της ποιοτικής-αποτελεσματικής και αναστοχαστικής διδασκαλίας και του αποτελεσματικού δασκάλου. 3 η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: Κατασκευή διδακτικού συμβολαίου. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: Πόσο αποτελεσματικός δάσκαλος είμαι; ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΞΙΜΗ ΓΝΩΣΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Κατανόηση των πολλαπλών επιπέδων: Σκοποί της διδασκαλίας, Αναγκαιότητα και χρησιμότητα των διδακτικών στόχων. Βασικά στοιχεία επιλογής και διατύπωσης των διδακτικών στόχων. Ταξινομίες στόχων του γνωστικού τομέα (Bloom, Gagné), του συναισθηματικού (Krathwohl, Bloom & Masia), του ψυχοκινητικού (Harrow, Simpson, Dave), του συμμετοχικού (Massialas & Hurst). Κριτική σχετικά με τη διατύπωση στόχων. 4η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Διατύπωση διδακτικών στόχων, ανά διδακτικό αντικείμενο. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - «ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ» ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ - ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Βασικές διαδικασίες και αποφάσεις κατά την «αρχιτεκτονική» της διδασκαλίας (instructional design) ενός μαθήματος από τον εκπαιδευτικό (ανάλυση διδακτικού συγκειμένου, μαθησιακών έργων, προαπαιτούμενων γνώσεων κ.ά.). Το «πεντάγωνο της διδασκαλίας». Διδακτικές & μαθησιακές ενέργειες κατά τη διεξαγωγή μιας διδασκαλίας. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Δημιουργία διδακτικού σχεδίου (instructional design) στο μάθημα ειδικότητας, που θα περιλαμβάνει όλες τις διαδικασίες του σχεδιασμού. 2
5 η 6η 7 η ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ, ΜΕΘΟΔΟΙ, ΜΟΡΦΕΣ, ΜΟΝΤΕΛΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Βασικές αρχές που πλαισιώνουν τη διδακτική πράξη και προτείνονται ως προϋποθέσεις στήριξης των αποφάσεων που διέπουν το έργο του εκπαιδευτικού. Εννοιολογικές διασαφήσεις σχετικά με τη μέθοδο, τη μορφή & το μοντέλο διδασκαλίας. Ενδεικτικά μοντέλα: Ausubel, Pressley & Levin, Gordon, Glasser, Massialas & Cox, Shaftel & Shaftel κ.ά. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Συγκριτική μελέτη των διάφορων διδακτικών μοντέλων. ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Ομαδοσυνεργατική, Διερευνητική ανακαλυπτική, Διαθεματική διεπιστημονική, Μέθοδος project. Παιχνίδι ή υπόδυση ρόλων, κ.ά. Διαφοροποιημένη διδασκαλία: Κριτήρια και διαδικασίες διαφοροποίησης του διδακτικού έργου με βάση το μαθησιακό προφίλ, τη μαθησιακή ετοιμότητα και τα ενδιαφέροντα των μαθητών. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: Διαμόρφωση κριτηρίων επιλογής των καταλληλότερων, κάθε φορά, διδακτικών μεθόδων. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: Σχεδιασμός διδασκαλίας με στόχο τη διαφοροποίησή της. ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ (Η.Gardner) & ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ Θεωρία των Πολλαπλών Τύπων Νοημοσύνης: βασικές αρχές και περιγραφή των τύπων νοημοσύνης (Γλωσσική, Λογικομαθηματική, Ενδοπροσωπική, Διαπροσωπική, Οπτικήχώρου, Κιναισθητική, Μουσική, Οικολογική). Δραστηριότητες για την ανάπτυξη των τύπων νοημοσύνης (εργαλειοθήκη του Armstrong). 8 η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: Ποιοι είναι οι κυρίαρχοι τύποι νοημοσύνης μου; ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: Σχεδιασμός διδασκαλίας με βάση τη θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Αποτίμηση των επιδόσεων των μαθητών Έλεγχος της κατάκτησης των στόχων-των μαθησιακών αποτελεσμάτων & της καταλληλότητας των διδακτικών προσεγγίσεων. Τεχνικές, μέσα και κριτήρια αξιολόγησης, είδη ερωτήσεων, εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης (περιγραφική, αυθεντική, αυτοαξιολόγηση, portfolio, κ.ά.). Κριτήρια αξιολόγησης μιας διδασκαλίας. 9 η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Σχεδιασμός κριτηρίων αξιολόγησης μαθητών με εναλλακτικές μεθόδους, για διάφορα μαθήματα. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: Σχεδιασμοί διδασκαλιών από τους μετέχοντες. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: Μικροδιδασκαλίες από τους μετέχοντες 3
Που απευθύνεται Το σεμινάριο απευθύνεται σε μελλοντικά και νυν στελέχη της εκπαίδευσης καθώς και εκπαιδευτικούς Α /θμιας και Β /θμιας εκπαίδευσης. Στους συμμετέχοντες θα δοθεί Βεβαίωση Παρακολούθησης Επιμορφωτικού Σεμιναρίου από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.). Διαδικαστικά: Έναρξη σεμιναρίου: 12 / 10 /2015 02 / 11 /2015 (*) (*) Δίνεται παράταση στην υποβολή δηλώσεων και ορίζεται νέα ημερομηνία έναρξης Διάρκεια: 36 ώρες, 9 συνεδρίες των 4 διδακτικών ωρών Ώρες μαθημάτων κάθε ΔΕΥΤΕΡΑ 17:00-21:00 Η τιμή συμμετοχής ανά εκπαιδευόμενο: 200 Ευρώ Οι ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ πρέπει να σταλούν έως: 22/10/2015 Απαιτείται ελάχιστος αριθμός συμμετεχόντων για την υλοποίηση: 12 άτομα. ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Τη δήλωση συμμετοχής μπορείτε να τη βρείτε στην: www.ergastirio.ppp.uoa.gr και να την αποστείλετε, ως συνημμένο αρχείο, στο email: ergastirio@ppp.uoa.gr στις ακόλουθες συμβατές μορφές αρχείου μόνο: Δήλωση σε μορφή Acrobat (pdf) Δήλωση σε μορφή Word (doc) συμβατή με όλες τις εκδόσεις Word (97-2007) Οι ενδιαφερόμενοι παρακαλούνται να προσέξουν να μην στείλουν τα αρχεία σε μορφή μη συμβατή π.χ. docx (Word 2007 και νεότερες) κ.λ.π. 4
Η διαδικασία μέχρι την έναρξη του σεμιναρίου με χρονολογική σειρά: 1) Λήγει η προθεσμία αποστολής των δηλώσεων συμμετοχής (22/10/2015) 2) Βγαίνει ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του Εργαστηρίου («Ανακοινώσεις» - http://www.ergastirio.ppp.uoa.gr/anakoinoseis.html), που ενημερώνει εάν μπορεί να συγκροτηθεί τμήμα ή όχι. Εάν συγκροτήθηκε τμήμα, το σεμινάριο μπορεί να ξεκινήσει και η ανακοίνωση σας ενημερώνει και για το χρονικό διάστημα που το Εργαστήριο θα σας στείλει το email με τις οδηγίες κατάθεσης των διδάκτρων και όποια άλλη πληροφορία σας είναι απαραίτητη (π.χ. αίθουσα κ.λ.π.). 3) Το Εργαστήριο στέλνει το email με τις οδηγίες σε όσους δήλωσαν συμμετοχή. 4) Οι συμμετέχοντες ακολουθούν τις οδηγίες που τους στάλθηκαν και μέχρι την έναρξη του σεμιναρίου ελέγχουν ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ τις «Ανακοινώσεις» στην ιστοσελίδα μας, για οποιαδήποτε έκτακτη ανακοίνωση που αφορά το σεμινάριό τους. Το Εργαστήριο επικοινωνεί μαζί σας, μετά τη λήξη της προθεσμίας αποστολής δηλώσεων συμμετοχής, αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο (email). Η κατάθεση της συμμετοχής σας, σε τραπεζικό λογαριασμό του Πανεπιστημίου, θα γίνει σύμφωνα με τις οδηγίες που θα λάβετε. Επισημάνσεις: 1) Τα χρήματα της οικονομικής συμμετοχής δεν μπορούν να επιστραφούν σε περίπτωση μη παρακολούθησης του σεμιναρίου. 2) Δυνατότητα απουσιών: 10% επί του συνόλου των ωρών παρακολούθησης του σεμιναρίου. 3) Οι ενδιαφερόμενοι παρακαλούνται να ελέγχουν τακτικά και οπωσδήποτε έως και την έναρξη του σεμιναρίου τις νεότερες ανακοινώσεις, για έκτακτες εξελίξεις (http://www.ergastirio.ppp.uoa.gr/anakoinoseis.html). Σε κάθε επικοινωνία με το Εργαστήριο παρακαλείστε να αναφέρετε τον τίτλο του σεμιναρίου που ενδιαφέρεστε, ώστε να μπορείτε να εξυπηρετηθείτε άμεσα. Ο Δ/ντής του Εργαστηρίου Πειραματικής Παιδαγωγικής Αναπλ. Καθηγητής Γ. Παπακωνσταντίνου 5