ο C για χωνευτήρια πορσελάνης και 1000-1100 ο C για χωνευτήρια λευκόχρυσου.



Σχετικά έγγραφα
Περιγραφή Βασικού Εργαστηριακού Εξοπλισμού

Ράβδοι αναδεύσεως. Είναι από γυαλί και χρησιμοποιούνται για την ανάδευση και τη μεταφορά διαλυμάτων, καθώς και για τη μεταφορά και έκπλυση ιζημάτων.

Εργαστηριακές Ασκήσεις Χημείας

Μέθοδοι επεξεργασίας δειγμάτων

1. ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ ΥΓΡΩΝ

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΜΙΓΜΑΤΩΝ (4 η εργαστηριακή άσκηση Β Γυμνασίου)

Εργαστηριακή άσκηση 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΔΙΑΛΥΣΗΣ

2. Βασικός εργαστηριακός εξοπλισμός

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Όργανα και συσκευές εργαστηρίου Χημείας

EfflAME NA ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ, AΑΛΑ ΟΧΙ ΚΑΙ ΕΤΣΙ!!!!!

Παρασκευή σαπουνιού από ελαιόλαδο και υδροξείδιο του νατρίου.

1. Ο ατμοσφαιρικός αέρας, ως αέριο μίγμα, είναι ομογενές. Άρα, είναι διάλυμα.

Άσκηση 3η. Μέθοδοι Διαχωρισμού. Τμήμα ΔΕΑΠΤ - Εργαστήριο Γενικής Χημείας

Άσκηση 3η. Μέθοδοι Διαχωρισμού. Τμήμα ΔΕΑΠΤ - Εργαστήριο Γενικής Χημείας

ΓΕΛ ΠΑΡΑΒΟΛΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

Σύντομη περιγραφή του πειράματος

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΠΟΥΝΙΟΥ. Η εργαστηριακή αυτή άσκηση πραγματοποιήθηκε στο ΕΚΦΕ Ιωαννίνων

1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2017

Πρακτικά και Θεωρητικά Θέµατα. Οργανικής Χηµείας

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΝΕΡΟ

Επίδραση των οξέων στα μέταλλα και το μάρμαρο

Τοπικός Μαθητικός Διαγωνισμός EUSO

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

5007 Αντίδραση φθαλικού ανυδρίτη µε ρεσορκίνη προς φλουρεσκεϊνη

3016 Οξείδωση του ρικινολεϊκού οξέος ( από το καστορέλαιο) µε KMnO 4 προς αζελαϊκό οξύ

ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

1004 Νίτρωση του πυριδινο-ν-οξειδίου σε 4-νιτροπυριδινο-Νοξείδιο

Οξείδωση της αιθανόλης

1. Παρατήρηση βρασμού του νερού μέσω των αισθητήρων.

ΑΣΚΗΣΗ 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ Α. Θεωρητικό μέρος 1. Χρήση των μεταβολών των φάσεων στην ανάλυση Η μελέτη της χημικής ανάλυσης αρχίζει με μια από τις

Παρασκευαστικό διαχωρισμό πολλών ουσιών με κατανομή μεταξύ των δύο διαλυτών.

4016 Σύνθεση της (±) 2,2 -διυδροξυ-1,1 -διναφθαλινίου (1,1 -δι- 2-ναφθόλης)

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ-ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ

3033 Σύνθεση του ακετυλενοδικαρβοξυλικού οξέος από το µεσοδιβρωµοηλεκτρικό

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ (2 η Εργαστηριακή Ημέρα) ΘΕΜΑ : ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Επιχάλκωση μεταλλικού αντικειμένου και συγκεκριμένα ενός μικρού ελάσματος αλουμινίου με τη μέθοδο της γαλβανοπλαστικής επιμετάλλωσης.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2009 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΧΗΜΕΙΑ

ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΣΤΕΡΕΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΧΗΜΕΙΑ. 5 - Δεκεμβρίου Ερρίκος Γιακουμάκης

Αναλυτική Χημεία Ι (Θ) Ερωτήσεις Πιστοποίησης

Καθηγητής : ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛ ΠΛΑΪΝΑΚΗΣ. Χημεία. Εργαστηριακή άσκηση ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ

Ανίχνευση λιπών, αμύλου, πρωτεϊνών και σακχάρων σε τρόφιμα

Πείραμα 1 ο. Προσδιορισμός Υγρασίας Τροφίμων

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΤΑΞΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

Ε.Κ.Φ.Ε ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

1007 Σύνθεση της 2,4,6-τριβρωµοανιλίνης από το 4- βρωµοακετανιλίδιο

Σύντομη περιγραφή του πειράματος. Διδακτικοί στόχοι του πειράματος

3002 Προσθήκη βρωµίου στο φουµαρικό οξύ προς mesoδιβρωµοηλεκτρικό

Πείραμα 6 ο. Προσδιορισμός ασβεστίου στα τρόφιμα

Πρόταση Φύλλου Εργασίας για την εργαστηριακή άσκηση «Μελετώντας το περιεχόμενο τού χυμού του πορτοκαλιού»

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΤΗ Παράγοντες που επηρεάζουν την θέση της χημικής ισορροπίας 4 η εργαστηριακή άσκηση

Τάξη B Εργαστηριακές ασκήσεις χημείας στις ιδιότητες των διαλυμάτων

Σύντομη περιγραφή του πειράματος

Σύντομη περιγραφή του πειράματος. Διδακτικοί στόχοι του πειράματος

ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΗΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Παρασκευή αιθανόλης-απόσταξη αλκοολούχου διαλύματος. Τεχνική της απόσταξης

ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ, ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ (ΜΕΡΟΣ 2 ο ) ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ ΚΟΚΚΩΝ ΕΔΑΦΟΥΣ

Σύντομη περιγραφή του πειράματος. Διδακτικοί στόχοι του πειράματος

Το χρώμα του μπλε της θυμόλης σε διαφορετικές τιμές ph

ΘΕΜΑ: Έγκριση προδιαγραφών ειδών εξοπλισμού των εργαστηρίων Φυσικών Επιστημών του Γυμνασίου.

ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ

Εισαγωγή στο Εργαστήριο

Μέθοδος ASTM D 445 (ΙΡ 71)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΟΞΙΚΟ ΟΞΥ

6 Δεκεμβρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ :... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: ΜΟΝΑΔΕΣ:

Εργαστηριακές ασκήσεις χημείας στις ιδιότητες οξέων και βάσεων

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Ενότητα : Σύνθεση Ακετανιλιδίου

Τίτλος Μαθήματος: Εργαστήριο Υλικών ΙΙ (Κεραμικά & Σύνθετα Υλικά) Ενότητα: Κεραμικά Υμένια

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Ενότητα : Σύνθεση Tριτοταγούς Βουτυλοχλωριδίου

Σύνθεση του τετρα-ιωδιούχου κασσίτερου (SnI 4 )

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΟΞΕΙΔΩΣΗ ΑΙΘΑΝΟΛΗΣ (Πείραμα 1 εργαστηριακού οδηγού-β Λυκείου Γενικής Παιδείας)

4023 Σύνθεση του κυκλοπεντανο-2-καρβοξυλικού αιθυλεστέρα από αδιπικό διαιθυλεστέρα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΛΕΠΤΟΤΗΤΑΣ ΑΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ

4014 ιαχωρισµός των εναντιοµερών (R)- και (S)- 2,2 διυδροξυ-1,1 -διναφθαλινίων ((R)- και (S)-1,1-δι-2- ναφθολών)

Άσκηση 2: Εργαστηριακα σκεύ η χημει ας. Μετρη σεις ό γκων και μαζων 1

1. Ταυτοποίηση μιας άγνωστης χημικής ένωσης

Μήπως κάποια από τα προϊόντα που αγοράζουμε είναι νοθευμένα;

Προχοϊδα: Μετράει τον όγκο ενός υγρού (ή διαλύµατος) µε ακρίβεια 0,1 ml και συνήθως έχει χωρητικότητα από 10 έως 250 ml.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία. Εργαστηριακό Μέρος

3.5 Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής

5012 Σύνθεση του ακετυλοσαλικυλικού οξέος (ασπιρίνης) από σαλικυλικό οξύ και οξικό ανυδρίτη

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΟΛΥΜΕΡΟΥΣ ΦΥΛΛΟΥ ΑΜΥΛΟΥ ΑΠΟ ΑΜΥΛΟ ΠΑΤΑΤΑΣ

ph< 8,2 : άχρωμη ph> 10 : ροζ-κόκκινη


ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΖΥΜΩΣΗ. Δραστηριότητα 1η. Αλκοολική ζύμωση με τη βοήθεια απλών υλικών.

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ. Προκριματικός Διαγωνισμός για τη 15 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2017 Εξέταση στη Χημεία Σάββατο 10/12/2016

3. Στοιχειώδεις εργαστηριακές τεχνικές

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑΛΔΕΫΔΩΝ

Δύο εναλλακτικές εργαστηριακές ασκήσεις Χημείας της Α Λυκείου ή πώς να κάνουμε τη ζωή μας πιο εύκολη στο εργαστήριο

Κανόνες ασφαλείας εργαστηρίου. Γενικές εργαστηριακές οδηγίες

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2017 ΧΗΜΕΙΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΧΗΜΕΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

1023 Αποµόνωση της εσπεριδίνης από φλοιούς πορτοκαλιού

Αρχή της μεθόδου: MAΘΗΜΑ 7 ο MEΘΟ ΟΙ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΕΚΧΥΛΙΣΗ

Τοπικός διαγωνισμός EUSO2018

4008 Σύνθεση της υδροχλωρικής 2-διµεθυλαµινοµεθυλοκυκλοεξανόνης

Transcript:

4. ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΞΗΡΑΝΣΗ - ΠΥΡΩΣΗ Όταν η αύξηση της θερμοκρασίας ενός σώματος φθάσει τους 400 έως 500 ο C, τότε μιλάμε για θέρμανση αυτού. Σε υψηλότερες των 500 ο C θερμοκρασίες έχουμε πύρωση. Στα χημικά εργαστήρια συνηθίζεται για μεν τις θερμάνσεις να χρησιμοποιούνται οι λύχνοι, τα υδρόλουτρα (ή ατμόλουτρα ή ελαιόλουτρα), τα αμμόλουτρα, οι θερμαντικοί μανδύες, οι θερμαντικές πλάκες και τα πυριατήρια. Για τις πυρώσεις χρησιμοποιούνται συνήθως οι λύχνοι και οι ηλεκτρικοί κλίβανοι. Η ξήρανση ουσιών αναφέρεται στην α- πομάκρυνση υγρασίας η οποία επιτυγχάνεται σε θερμοκρασίες 105-110 ο C. 4.Α ΛΥΧΝΟΙ Οι λύχνοι που συνήθως χρησιμοποιούνται σε ένα χημικό εργαστήριο είναι τύπου Bunsen. Η παροχή του καυσίμου (π.χ. φωταέριο) ρυθμίζεται με τη στρόφιγγα της γραμμής του καυσίμου αερίου και του αέρα με το δακτύλιο που βρίσκεται στη βάση του λύχνου. Με περιστροφή του δακτυλίου καθορίζεται το άνοιγμα των πλευρικών οπών του αέρα. Όταν οι οπές είναι κλειστές η καύση είναι ατελής και η φλόγα είναι φωτιστική ή αναγωγική (Σχήμα 18α). Η φλόγα αυτή έχει χρώμα κίτρινο-φωτεινό και είναι αδύναμη και συνεπώς μη χρήσιμη για εργαστηριακές ανάγκες. Επιπλέον, σχηματίζει αιθάλη (καπνιά) που μαυρίζει τα θερμαινόμενα γυάλινα σκεύη. Όταν οι οπές είναι ανοικτές επιτυγχάνεται τέλεια καύση και η φλόγα του λύχνου είναι θερμαντική ή οξειδωτική (Σχήμα 18δ). Η φλόγα αυτή έχει χρώμα μπλε ανοικτό και χρησιμεύει για θερμάνσεις (π.χ. διαλυμάτων) και πυρώσεις (π.χ. σύντηξη). Το θερμότερο σημείο της οξειδωτική φλόγας βρίσκεται λίγο πιο κάτω από την κορυφή του εξωτερικού κώνου (Σχήμα 18δ, σημείο Α) και επιτυγχάνονται θερμοκρασίες 600-700 ο C για χωνευτήρια πορσελάνης και 1000-1100 ο C για χωνευτήρια λευκόχρυσου. 20

ΣΧΗΜΑ 18: Λύχνος φωταερίου τύπου Bunsen και συνθήκες τέλειας ή ατελούς καύσης 4.Β ΥΔΡΟΛΟΥΤΡΑ ΑΤΜΟΛΟΥΤΡΑ ΕΛΑΙΟΛΟΥΤΡΑ- ΑΜΜΟΛΟΥΤΡΑ Τα υδρόλουτρα και ατμόλουτρα χρησιμοποιούνται για ήπιες θερμάνσεις, κάτω από το σημείο βρασμού του νερού (π.χ. εξατμίσεις υδατικών διαλυμάτων, πέψη ιζημάτων κλπ.). Τα ελαιόλουτρα είναι για θέρμανση ουσιών μέχρι περίπου 250 ο C, ενώ τα αμμόλουτρα είναι για να επιτύχουμε ακόμα υψηλότερες θερμοκρασίες, έως 400 ο C. Στα ατμόλουτρα το δοχείο με το υπό θέρμανση δείγμα (συνήθως κάψα πορσελάνης) στηρίζεται πάνω από το νερό που βράζει, ενώ στα υδρόλουτρα, ελαιόλουτρα ή αμμόλουτρα βυθίζεται μέχρι ένα ορισμένο βάθος στο νερό, το λάδι ή την άμμο, αντίστοιχα. Στα αμμόλουτρα η χρησιμοποιούμενη άμμος είναι κατά προτίμηση λευκή χαλαζιακή, καθαρισμένη με πολύ αραιό υδροχλωρικό οξύ και όχι πολύ λεπτόκοκκη. Στα ε- λαιόλουτρα το χρησιμοποιούμενο υγρό είναι συνήθως παραφινέλαιο (ορυκτέλαιο) ή έλαιο σιλικόνης ή γλυκερίνη. Επίσης, η χρήση του ελαιόλουτρου καλό είναι γίνεται στους απαγωγούς, καθώς οι ατμοί του «ελαίου» έχουν δυσάρεστη οσμή και πιθανόν να είναι τοξικοί. 21

ΣΧΗΜΑ 19: α. Υδρόλουτρο μιας θέσεως. β. Υδρόλουτρο με υποδοχές δοκιμαστικών σωλήνων. γ. ατμόλουτρο μιας θέσης δ. ατμόλουτρο πολλών θέσεων ε. διάταξη εξάτμισης με αυτοσχέδιο ατμόλουτρο. ζ.σχηματική παράσταση διάταξης θέρμανσης διαλύματος με υδρόλουτρο. 22

4.Γ ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΟΙ ΜΑΝΔΥΕΣ Οι θερμαντικές πλάκες είναι θερμαινόμενες επίπεδες επιφάνειες, όπως οι εστίες της η- λεκτρικής κουζίνας. Είναι κατάλληλες για τη θέρμανση γυάλινων σκευών με επίπεδο πυθμένα, όπως είναι τα ποτήρια ζέσεως, οι κωνικές φιάλες κλπ. Ορισμένες φορές έ- χουν περιστρεφόμενο μαγνήτη, ώστε με τη χρήση μαγνητικού αναδευτήρα να μπορεί το διάλυμα να αναδεύεται, καθώς θερμαίνεται. Οι θερμαντικοί μανδύες έχουν κοίλο σχήμα, ώστε να προσαρμόζονται τα γυάλινα σκεύη με σφαιρικό σχήμα, π.χ. σφαιρικές φιάλες, και να θερμαίνονται ηλεκτρικά ομοιόμορφα. Η επένδυση των ηλεκτρικών αντιστάσεων είναι από αμίαντο. ΣΧΗΜΑ 20: α. Χρήση θερμαντικής πλάκας για τη θέρμανση διαλύματος σε κωνική φιάλη β. Θέρμανση διαλύματος με θερμαντικό μανδύα και ψυκτήρα επαναρροής. 4.Δ ΠΥΡΙΑΤΗΡΙΑ Τα πυριατήρια είναι ηλεκτρικά θερμαινόμενα μεταλλικά δοχεία που χρησιμοποιούνται για τη ξήρανση ουσιών / σκευών καθώς και για τον προσδιορισμό υγρασίας δειγμάτων σε θερμοκρασίες 105-110 ο C. Επιτυγχάνουν θερμοκρασίες συνήθως μέχρι 250 ο C με θερμοστάτηση του εσωτερικού τους χώρου ο οποίος φέρει μεταλλικά ράφια για την τοποθέτηση των προς ξήρανση υλικών. 23

Η προς ξήρανση ουσία καλό θα είναι να τοποθετείται σε ποτήρι ζέσεως που καλύπτεται με ύαλο ωρολογίου για την αποφυγή απωλειών (με εκτίναξη κόκκων του δείγματος) και επιμολύνσεων (Σχήμα 21β). ΣΧΗΜΑ 21: α. Τύπος πυριατήριου β. Η σωστή τοποθέτηση δείγματος για ξήρανση στο πυριατήριο. Ξηραντήρες Ο ξηραντήρας είναι ένα κλειστό αεροστεγώς δοχείο, όπου διατηρούνται τα δείγματα μετά τη ξήρανση τους σε ξηρή κατάσταση. Αυτό επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ενός ξηραντικού μέσου π. χ. MgClO 4, CaCl 2, άνυδρο Al 2 O 3, πηκτή SiO 2, το οποίο διατηρεί το δοχείο σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας. Ο ξηραντήρας αποτελείται από τρία τμήματα: α)το κύριο δοχείο στον πυθμένα του οποίου τοποθετείται η ξηραντική ουσία, β) το κάλυμμα με εσμύρισμα και γ) το υπόβαθρο που είναι συνήθως κατασκευασμένο από πορσελάνη και φέρει οπές για την τοποθέτηση των δειγμάτων. Κατά τη χρησιμοποίηση του ξηραντήρα πρέπει να λαμβάνονται υπ όψιν τα εξής: 24

α. Οι εσμυρισμένες επιφάνειες του καλύμματος λιπαίνονται με λεπτό στρώμα βαζελίνης, το δε άνοιγμα και κλείσιμο του ξηραντήρα επιτυγχάνεται με πλάγια μετακίνηση του καλύμματος. β. Αν το αντικείμενο που τοποθετείται στο ξηραντήρα είναι πολύ θερμό, τότε το κάλυμμα θα πρέπει να κλείνει σταδιακά σε διάστημα περίπου 5 min, ώστε να προλάβει να διασταλεί ο εσωτερικός αέρας, και να αποφευχθεί η δημιουργία κενού στο ξηραντήρα κατά τη ψύξη του θερμού αντικειμένου. γ. Η μεταφορά του ξηραντήρα, π.χ. στη θέση που βρίσκεται ο ζυγός, γίνεται πιέζοντας με τους αντίχειρες μας το κάλυμμα, για να μη πέσει και σπάσει. ΣΧΗΜΑ 22: α. Τα τρία βασικά τμήματα από τα οποία αποτελείται ένας κοινός ξηραντήρας β. Τοποθέτηση χωνευτηρίων που περιέχουν το δείγμα στο υπόβαθρο του ξηραντήρα 25

4.Ε ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΙ ΚΑΜΙΝΟΙ (ΦΟΥΡΝΟΙ) Οι ηλεκτρικοί κάμινοι χρησιμοποιούνται συνήθως για τη τεφροποίηση οργανικών ουσιών (500-550 ο C), για την πύρωση δειγμάτων και ιζημάτων (750-1100 ο C) και για συντήξεις. Με τους ηλεκτρικούς καμίνους επιτυγχάνονται θερμοκρασίες συνήθως μέχρι 1100-1200 ο C, η θερμοστάτιση γίνεται με πυρόμετρο και θερμοζεύγος, η δε ατμόσφαιρα του εσωτερικού χώρου του φούρνου είναι οξειδωτική (20% Ο2), παρόλο που υπάρχει δυνατότητα λειτουργίας ορισμένων τύπων φούρνου και σε ατμόσφαιρα αδρανούς αερίου. ΣΧΗΜΑ 23: Εικονική παρουσίαση ηλεκτρικής καμίνου. 4.Ζ ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΠΥΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα τρίγωνα πύρωσης, τα χωνευτήρια, οι μεταλλικοί τρίποδες, τα πλέγματα αμιάντου, οι μεταλλικοί δακτύλιοι κλπ. Η χρήση αυτών φαίνεται σε μια διάταξη εξάτμισης και πύρωσης στα σχήματα 24 και 25, αντίστοιχα. 26

ΣΧΗΜΑ 24: Διάταξη εξάτμισης με λύχνο Bunsen. ΣΧΗΜΑ 25: Διάταξη πύρωσης με λύχνο Bunsen. 27

5. ΔΙΗΘΗΣΗ Με τη διήθηση επιτυγχάνεται ο διαχωρισμός ιζήματος από το διάλυμα. Η διήθηση μπορεί να γίνει με χαρτί διήθησης ή ακόμα με ηθμό από πορσελάνη ή γυάλινο χωνί με πορώδη πυθμένα π.χ. ηθμός Gooch ή ηθμός Buchner. Οι γυάλινοι ή από πορσελάνη ηθμοί, χρησιμοποιούνται όταν τα διαλύματα είναι πυκνά (όξινα ή βασικά ή οξειδωτικά) και προσβάλλουν το διηθητικό χαρτί. Η διάταξη που χρησιμοποιείται για τη διήθηση με ηθμό χάρτου σε κοινό χωνί φαίνεται στο Σχήμα 26. Υπάρχουν πολλοί τύποι χάρτινων ηθμών. Οι συνηθέστεροι είναι: 1. της μαύρης ταινίας (ή Whatman 41), οι οποίοι είναι μαλακοί ηθμοί, με μεγάλους πόρους, για ταχεία διήθηση, κατάλληλοι για ζελατινώδη ιζήματα. 2. της κυανής ή κόκκινης ταινίας (ή Whatman 42), οι οποίοι είναι σκληροί με πολύ μικρούς πόρους, για βραδεία διήθηση, κατάλληλοι για μικροκρυσταλλικά ιζήματα. ΣΧΗΜΑ 26: α. Διάταξη διήθησης με χαρτί σε κοινό χωνί β. απομάκρυνση υπολειμμάτων ιζήματος με τη βοήθεια του υδροβολέα. 28

3. της λευκής ταινίας (ή Whatman 40), ο οποίος είναι ενδιάμεσος τύπος ηθμού, κατάλληλος για κρυσταλλικά ιζήματα. 4. οι πτυχωτοί ηθμοί, οι οποίοι είναι ταχείας διήθησης και χρησιμοποιούνται στην περίπτωση που μας ενδιαφέρει η συλλογή του διηθήματος και όχι του ιζήματος. Χαρακτηριστικοί τύποι χωνίων και γυάλινων ηθμών απεικονίζονται στο Σχήμα 27. Τα κοινά χωνία (Σχήμα 26α.) είναι κατασκευασμένα από κοινό γυαλί ή γυαλί τύπου Pyrex ή από πολυπροπυλένιο. Φέρουν σχετικά μακρύ σωλήνα εκροής διαμέτρου συνήθως 10 mm, ενώ το περιστόμιο έχει συνήθως διάμετρο από 35-100 mm. Τα χωνία ταχείας διηθήσεως (Σχήμα 27β.) έχουν μακρύ στέλεχος εκροής και μικρή διάμετρο. Η κατασκευή τους, λόγω τριχοειδών φαινομένων, διευκολύνει την ταχεία δίοδο του διηθήματος. Το χωνί Buchner (Σχήμα 27γ.) έχει κυλινδρικό σχήμα, επίπεδη διάτρητη πλάκα με οπές διαμέτρου 1-3 mm στην οποία τοποθετείται ο χάρτινος ηθμός και στέλεχος εκροής με διάμετρο συνήθως 10 mm, κατασκευασμένο συνήθως από πορσελάνη. Χρησιμοποιείται συνήθως για διηθήσεις παρασκευασμάτων και όχι για ποσοτικές αναλύσεις, λόγω κινδύνου διαφυγής μικρού ποσοστού ιζήματος στο διήθημα. ΣΧΗΜΑ 27 Χαρακτηριστικοί τύπο χωνίων (ή χωνευτηρίων) διήθησης: α. κοινό χωνί β. χωνί ταχείας διηθήσεως γ. χωνί Buchner δ. γυάλινος ηθμός (χωνευτήριο με πυθμένα από πορώδη ύαλο) ε. χωνευτήριο Gooch. Ο γυάλινος ηθμός (χωνευτήριο με πυθμένα από πορώδη ύαλο) αποτελείται από μια πορώδη πλάκα η οποία εφαρμόζεται στο άκρο ενός φαρδιού σωλήνα (Σχήμα 27δ.) 29

Το μέγεθος των πόρων ποικίλλει και χαρακτηρίζεται με Νούμερα 1, 2, 3, κλπ. (όσο μικραίνει το μέγεθος των πόρων, τόσο μεγαλώνει το Νούμερο). Οι γυάλινοι ηθμοί είναι επιδεκτικοί θέρμανσης μέχρι 200 έως 300 ο C Για τα ιζήματα για τα οποία απαιτείται θέρμανση πάνω από 300 o C χρησιμοποιούνται τα χωνευτήρια Gooch (Σχήμα 27ε.) τα οποία είναι κατασκευασμένα από πορσελάνη με διάτρητο πυθμένα επί του οποίου σχηματίζεται ηθμός από στρώμα αμιάντου. Η διήθηση μεγάλου όγκου ιζημάτων ή μικρού μεν όγκου, αλλά δύσκολα διηθουμένων, επιταχύνεται κατά πολύ με τη βοήθεια κενού. Το κενό μπορεί να δημιουργηθεί είτε με τη βοήθεια υδραντλίας ή με περιστροφική αντλία. Η υδραντλία δημιουργίας κενού αποτελείται από ένα γυάλινο ή πλαστικό κύλινδρο που προσαρμόζεται μέσω βαλβίδας αντεπιστροφής σε βρύση παροχής νερού με τη ροή του οποίου δημιουργείται υποπίεση. Με ροή 15-20 L min -1 και πίεση 1 Kg cm -2 είναι δυνατό να δημιουργηθεί κενό έως 50 mmhg. Η λειτουργία της στηρίζεται στην εξής αρχή: Το νερό κατά τη ροή του μέσω του στενώματος Α παρασύρει, λόγω της ταχύτητας του, αέρα εκ του περιβάλλοντος χώρου Β, το οποίον τείνει να αναπληρώσει ο αέρας που εισέρχεται από το σημείο Γ. ΣΧΗΜΑ 28 Υδραντλία δημιουργίας κενού. 30

Η πειραματική διάταξη για τη διήθηση υπό κενό με χωνίο Buchner εικονίζεται στο σχήμα 29. Η κωνική φιάλη επί του οποίου προσαρμόζεται το χωνί Buchner είναι συνήθως γυάλινη υψηλής αντοχής η οποία φέρει πλευρικό σωλήνα για τη σύνδεση της με την αντλία κενού. Μεταξύ της κωνικής φιάλης και της αντλίας κενού παρεμβάλλεται παγίδα, ώστε να αποφευχθεί η μόλυνση του διηθήματος σε περίπτωση αναρρόφησης του νερού από την υδραντλία. Τέλος η ρύθμιση και ο έλεγχος του κενού μπορεί να γίνει μέσω μιας στρόφιγγας (ή μιας βαλβίδας). ΣΧΗΜΑ 29 α. Το χωνί Buchner προσαρμόζεται σε κωνική φιάλη κενού με τη βοήθεια ελαστικού δακτυλίου. Β. Διάταξη διήθησης με χωνευτήριο Buchner υπό κενό. Ο τρόπος που αναδιπλώνεται το χαρτί για το σχηματισμό του κοινού ηθμού, ώστε να τοποθετηθεί στο χωνί φαίνεται στο Σχήμα 31. Η αναδίπλωση του χαρτιού για το σχηματισμό του πτυχωτού ηθμού εικονίζεται στο σχήμα 32. Να παρατηρήσουμε ότι ο πτυχωτός ηθμός επιταχύνει κατά πολύ τη διήθηση, λόγω της μεγάλης επιφανείας του σε σχέση με τον απλό ηθμό. Για τον ίδιο λόγο κρίνεται ακατάλληλος για τη περισυλλογή ιζημάτων, καθώς το ίζημα καταμερίζεται σε μεγάλη επιφάνεια. Η χρησιμότητα του πτυχωτού ηθμού περιορίζεται κυρίως για τη συλλογή του διηθήματος. 31

ΣΧΗΜΑ 30 Απλή διάταξη διήθησης υπό κενό. ΣΧΗΜΑ 31 Αναδίπλωση απλού χάρτινου ηθμού και τοποθέτηση στο χωνί. Ο ηθμός διπλώνεται στα τέσσερα, κόβεται ένα κομμάτι χαρτιού και τοποθετείται στο χωνί, ενώ διαβρέχεται με απιονισμένο νερό, ώστε να εφαρμόσει καλά. 32

ΣΧΗΜΑ 32 Σχηματισμός πτυχωτού χάρτινου ηθμού. 6. ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΓΥΑΛΙΟΥ Οι συνηθέστερες κατεργασίες που γυαλιού που συσχετίζονται με την κατασκευή πειραματικών διατάξεων στο εργαστήριο χημείας είναι: 1) η κοπή γυάλινου σωλήνα 2) η λείανση του άκρου σωλήνα 3) η κατασκευή σταγονόμετρου και ακροφύσιου και 4) η κάμψη σωλήνα. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για την προστασία των ματιών από τα θραύσματα γυαλιού και την αποφυγή εγκαυμάτων από το θερμαινόμενο γυαλί (η θερμοκρασία επεξεργασίας του γυαλιού είναι της τάξεως των 300 ο C) Για να κόψουμε ένα σωλήνα χαράζουμε το επιθυμητό σημείο με λίμα (αφού προηγουμένως διαβρέξουμε το σημείο). Με τους αντίχειρες πιέζουμε το σωλήνα μέχρι να προκαλέσουμε τη θραύση αυτού στο σημείο που είχε χαραχθεί (Σχήμα 33). Η λείανση του άκρου του σωλήνα επιτυγχάνεται με τη βοήθεια της φλόγας του λύχνου Bunsen (Σχήμα 34). Για την κάμψη του σωλήνα θερμαίνουμε το σωλήνα στο επιθυμητό σημείο με τη φλόγα του λύχνου Bunsen, όταν το γυαλί αποκτήσει την απαιτούμενη πλαστικότητα, ο σωλήνας κάμπτεται (Σχήμα 35). Με ανάλογο τρόπο γίνεται η κατασκευή των σταγονόμετρων (Σχήμα 36). 33

ΣΧΗΜΑ 33: Κοπή σωλήνα ΣΧΗΜΑ 34: Λείανση άκρου σωλήνα 34

ΣΧΗΜΑ 35: Κάμψη σωλήνα ΣΧΗΜΑ 36: Κατασκευή σταγονόμετρου ή ακροφύσιου 35

7. ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΓΥΑΛΙΝΩΝ ΣΚΕΥΩΝ Τα γυάλινα σκεύη ( κωνικές φιάλες, ποτήρια ζέσεως, ογκομετρικοί κύλινδροι κλπ.) καθαρίζονται με τη βοήθεια της ψήκτρας (βουρτσάκι) συνήθως με θερμό διάλυμα απορρυπαντικού. Στη συνέχεια τα σκεύη ξεπλένονται με άφθονο νερό βρύσης και τέλος δύο φορές με λίγο απιονισμένο νερό. Το διάλυμα απορρυπαντικού παρασκευάζεται ως εξής: Σε 1 L νερού διαλύουμε 10 g απορρυπαντικού πλυντηρίων (όχι σαπούνι) και 10 g σόδας (Na 2 CO 3 ). Πέραν του διαλύματος του απορρυπαντικού που είναι γενικής χρήσης υπάρχουν και ειδικής χρήσης καθαριστικά, όπως αυτά που αναφέρονται παρακάτω: 1) Αλκοολικό διάλυμα KOH: Τούτο παρασκευάζεται με προσθήκη 10 g ΚΟΗ σε 90 ml οινοπνεύματος. Το διάλυμα αυτό καθαρίζει λίπη και απανθρακωμένο υλικό που κολλά στο γυαλί. Ωστόσο, επειδή το διάλυμα προσβάλλει το γυαλί δεν θα πρέπει να αφήνεται σε επαφή με τα γυάλινα σκεύη πάνω από 5 min. 2) Οργανικοί διαλύτες (ακετόνη, εξάνιο κλπ.): Συνίσταται για τον καθαρισμό υπολειμμάτων οργανικών ουσιών. 3) Χρωμοθειικό οξύ: Παρασκευάζεται με την προσθήκη πυκνού θειικού οξέος σε κορεσμένο διάλυμα διχρωμικού καλίου. Είναι πολύ δραστικό και γι αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση του. 36

ΟΡΓΑΝΑ ΠΟΥ ΔΙΑΤΙΘΕΝΤΑΙ ΑΝΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΘΕΣΗ α/α Ονομασία είδους Τεμάχια 1. Στηρίγματα σιδηρά 2 2. Έχμα προχοΐδων 1 3. Δακτύλιοι σιδηροί με συνδετήρα 2 4. Σφικτήρες σιδηροί 2 5. Διπλοί κοχλίες 2 6. Πυρολαβίδα 1 7. Λύχνος BUNSEN 1 8. Τρίποδες σιδηροί 1 9. Δακτύλιος στηρίξεως χωνίων 1 10. Στηρίγματα δοκιμαστικών σωλήνων 1 11. Ξηραντήρας υάλινος 1 12. Φιάλες αντιδραστηρίων των 250 ml 5 13. Φιάλες κοινές των 1000 ml 2 14. Φιαλίδια σταγονομετρικά των 50 ml 1 15. Φιάλες κωνικές των 500 ml 1 16. Φιάλες κωνικές των 250 ml 1 17. Φιάλες κωνικές των 100 ml 1 18. Φιάλες κωνικές των 50 ml 1 19. Φιάλες σφαιρικές των 50 ml 1 20. Φιάλες ογκομετρικές των 1000 ml 1 21. Φιάλες ογκομετρικές των 500 ml 1 22. Φιάλες ογκομετρικές των 250 ml 1 23. Κύλινδροι ογκομετρικοί των 250 ml 1 24. Κύλινδροι ογκομετρικοί των 100 ml 1 25. Κύλινδροι ογκομετρικοί των 10 ml 1 26. Χωνία ταχείας διήθησης 1 27. Χωνία κοινά των 5 ml 1 28. Ιγδίο πορσελάνης και ύπερος (γουδί και 1 γουδοχέρι) 29. Κάψα πορσελάνης των 12 cm 1 37

30. Κάψα πορσελάνης των 5 cm 1 31. Θερμόμετρο 1 32. Σιφώνιο βαθμονομημένο των 5 ml 1 33. Σιφώνιο εκροής των 50 ml 1 34. Σιφώνιο εκροής των 25 ml 1 35. Προχοΐδα των 50 ml ή των 25 ml 2 36. Ψυκτήρας υάλινος συντετηγμένος 1 37. Σωλήνας αφυδατικού μέσου 1 38. Αποστακτικός συλλέκτης 1 39. Διαχωριστική χοάνη 1 40. Πλαστικές φιάλες των 100 ml 3 41. Πλαστικές φιάλες των 500 ml 3 42. Σταγονόμετρα υάλινα 2 43. Δοκιμαστικοί σωλήνες 1x12 ml 10 44. Υάλινος ηθμός (πορώδους 3) 1 45. Σπαθίδα 1 46. Τρίγωνο πορσελάνης 1 47. Χωνευτήρια πορσελάνης των 15 ml 1 48. Ελαστικό γραφίδιο 1 49. Ελαστικός σωλ. Φωταερ. 8mm (i.d.) 2m 50. Κλασματήρας των 250 ml (jena) 1 51. Υάλινα ραβδία 0.6 x 15 cm 2 52. Πλέγμα 1 53. Πυρολαβίδα δοκιμαστικών σωλήνων 1 54. Ποτήρια ζέσεως των 500 ml 1 55. Ποτήρια ζέσεως των 250 ml 2 56. Υδροβολέας πλαστικός 1 57. Ύαλοι ωρολογίου των 8 cm 1 58. Ύαλοι ωρολογίου των 12 cm 1 59. Κλειδιά 1 38