Πανεπιστήμιο Πατρών Πολυτεχνική Σχολή ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Εαρινό εξάμηνο, Ακαδημαϊκό Έτος 2016-17 Τίτλος μαθήματος Οικοδομική Τεχνολογία 2 Κωδικός Μαθήματος ARC 620 Είδος Μαθήματος Βασικό Αρχιτεκτονικό / Απαιτούμενο Επίπεδο Μαθήματος Προπτυχιακό Έτος Σπουδών 2 ο / 5 Εξάμηνο 4 ο / 10 Credits (ECTS) (1 μονάδα ECTS = 25 ώρες φοιτητικής εργασίας) 6 Προ-απαιτούμενα ή παράλληλα μαθήματα - Συνιστώμενα μαθήματα επιλογής - Γλώσσα διδασκαλίας Ελληνικά Μέθοδος διδασκαλίας Πρόσωπο με πρόσωπο / Πρακτική εξάσκηση Studio, Παρασκευή 11:00 17:00 Διδακτική ομάδα ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Πέτρος Κουφόπουλος, Αρχιτέκτων ΕΜΠ, Καθηγητής Οικοδομικής και Αποκαταστάσεων. (συντονιστής) Email: pkoufop@upatras.gr Δημήτρης Αντωνίου, Αρχιτέκτων ΕΜΠ, Επίκουρος Καθηγ. Οικοδ. Σχεδιασμού Email: antonioud@upatras.gr Νάσος Κουμάντος, Αρχιτέκτων ΕΜΠ, Διδακτορικός Υπότροφος Τμήματος Αρχιτεκτόνων Παν. Πατρών Γιώργος Σταθόπουλος, Αρχιτέκτων ΕΜΠ Ιωσήφ Δακορώνιας, Αρχιτέκτων ΕΜΠ Ιάσων Πανταζής, Αρχιτέκτων ΑΠΘ Το μάθημα της Οικοδομικής Τεχνολογίας 2 του 4ου εξαμήνου αποτελεί συνέχεια του αντίστοιχου μαθήματος του προηγουμένου εξαμήνου και όπως πρέπει να έγινε ήδη αντιληπτό αποτελεί ένα από τα βασικότερα μαθήματα κορμού των αρχιτεκτονικών σπουδών. Είναι εργαστηριακό και κατά συνέπεια προϋποθέτει την συστηματική παρουσία όλων των φοιτητών και τη συμμετοχή τους στη θεωρία, τις ασκήσεις και το θέμα του εξαμήνου (studio). Ο σκοπός παραμένει να φέρει τους φοιτητές σε επαφή με τα φυσικά και τεχνητά υλικά και την τέχνη της δόμησης, για την παραγωγή ενός κτηριακού και κατ επέκταση αρχιτεκτονικού έργου. Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου εξαμήνου θα δόθηκε έμφαση στον οικοδομικό σχεδιασμό κυρίως της συμβατικής κατασκευής με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα με τη σύνταξη γενικών κατασκευαστικών σχεδίων καθώς και των οικοδομικών λεπτομερειών του εξωτερικού περιβλήματος του κτηρίου. Στο εαρινό εξάμηνο θα εξεταστούν τα υπόλοιπα στοιχεία μιας συμβατικής κατασκευής όπως τα κουφώματα (ξύλινα, αλουμινίου, χαλύβδινα, κλπ.), οι επενδύσεις, τα ελαφρά χωρίσματα τοιχοπετάσματα (curtain walls), ψευδοροφές, οι βασικές ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις, κ.ά. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναμένεται να: 1. Συμπληρώσουν την Αρχιτεκτονική τους γνώση περί θεμάτων των συμβατικών κατασκευών. 2. Αναπτύξουν περισσότερο την ικανότητα αναγνώρισης των κατασκευαστικών μεθόδων και τεχνικών συμβατικών κατασκευών. 3. Αποκτήσουν την ικανότητα ανάλυσης και κριτικής σκέψης στα θέματα που σχετίζονται με τη δομή, το ύφος, τον τρόπο κατασκευής και τα υλικά συμβατικών κατασκευών. Page 1
4. Αντιληφθούν τη σπουδαιότητα των επιλογών του αρχιτέκτονα για το είδος κατασκευής, τις τεχνικές, τα υλικά και τις λεπτομέρειες σε σχέση με την τελική εικόνα των συμβατικών κατασκευών. 5. Αναπτύξουν περισσότερο τις σχεδιαστικές και αναπαραστατικές τους ικανότητες στη σχεδίαση τομών και λεπτομερειών, εμβαθύνοντας στις μικρές κλίμακες σχεδιασμού. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το μάθημα της Οικοδομικής Τεχνολογίας που διδάσκεται για τέσσερα συνεχή εξάμηνα είναι ένα από τα βασικότερα μαθήματα κορμού των αρχιτεκτονικών σπουδών. Είναι εργαστηριακό και κατά συνέπεια προϋποθέτει την συστηματική παρουσία όλων των φοιτητών και τη συμμετοχή τους στη θεωρία, τις ασκήσεις και το θέμα του εξαμήνου (studio). Σκοπό έχει να φέρει τους νέους αρχιτέκτονες σε επαφή με τα υλικά (φυσικά και τεχνητά) και την τέχνη της δόμησης για την παραγωγή ενός κτηριακού και κατ επέκταση αρχιτεκτονικού έργου. Στο μάθημα θα αναπτυχθούν οι απαραίτητες γνώσεις για τις ιδιότητες και τη συμπεριφορά των δομικών υλικών, τη σύνθεσή τους με βάση επιστημονικούς και τεχνικούς κανόνες και τις αρχές σχεδιασμού των διαφόρων δομικών συστημάτων και των αντίστοιχων οικοδομικών λεπτομερειών. Στα πλαίσια των μαθημάτων επιδιώκεται η ανάπτυξη της αντίληψης των κατασκευαστικών τεχνικών: δηλαδή της έννοιας της δομής και γεωμετρίας των κτιρίων, των φορέων τους, των διαφόρων οικοδομικών συστημάτων και της σχέσης κατασκευαστικής δομής και αρχιτεκτονικής μορφής. Κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου θα δοθεί έμφαση στον οικοδομικό σχεδιασμό κυρίως της συμβατικής κατασκευής με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα: διαμόρφωση του φέροντος οργανισμού σε σχέση με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, επεξεργασία των γενικών κατασκευαστικών σχεδίων καθώς και των οικοδομικών λεπτομερειών του εξωτερικού περιβλήματος του κτηρίου. Στην Οικοδομική Τεχνολογία 2 καλύπτονται οι παρακάτω θεματικές περιοχές: 1. Αρχιτεκτονική εξέταση στοιχείων Συμβατικών Κατασκευών 2. Φάσεις μελέτης Σχέδια Απαιτήσεις. 3. Αρχιτεκτονικά Θέματα Περιβλήματος Κτηρίων. Τομές - Όψεις 4. Το ξύλο ως δομικό υλικό και η κατεργασία του 5. Τα μέταλλα ως δομικά υλικά και η κατεργασία τους (σίδηρος, χάλυβας, χαλκός, ορείχαλκος, αλουμίνιο, κλπ. (Κυρίως σαν υλικά κατασκευής κουφωμάτων) 6. Γυαλί Κρύσταλλα 7. Κουφώματα 8. Οροφές 9. Ελαφρά χωρίσματα - ξηρή δόμηση 10. Εισαγωγή στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις κτηρίων 11. Κατακόρυφες επικοινωνίες Πυροπροστασία 12. Η σχέση των κτηρίων με τον ήλιο. Στοιχεία Βιοκλιματικής Αρχιτεκτονικής (Σεμινάριο). Προαπαιτήσεις του μαθήματος Το μάθημα αποτελεί φυσική συνέχεια του μαθήματος Οικοδομική 1. Ασχολείται με επιπλέον στοιχεία που αφορούν τις συμβατικές κατασκευές και περαιτέρω εμβάθυνση στα στοιχεία που ήδη διδάχθηκαν. Είναι απαραίτητη η γνώση που αποκτήθηκε στο προηγούμενο εξάμηνο, παρ όλο που τυπικά δεν αποτελεί προ-απαίτηση για το μάθημα σύμφωνα με τον κανονισμό του Τμήματος. Page 2
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Τσινίκας, Νίκος, Π. (2016) Αρχιτεκτονική Τεχνολογία. (Γ έκδοση) University Studio Press Α.Ε. Καλογεράς, Ν., και άλλοι (1999) Θέματα Οικοδομικής, Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα. Κουκής, Σ. (2001) Δομική Τεχνολογία. Αθήνα Αθανασόπουλος, Χ. (2000). Κατασκευή Κτιρίων. Σύνθεση και Τεχνολογία. Αθήνα Ν. Τρουλλινάκη-Σ. Τριβέλλα, (2003) Θερμοϋδραυλικές Εγκαταστάσεις, Αθήνα Watts, Andrew, (2001) Modern Construction Handbook. Springer-Verlag Wien New York Ching, D. K., Francis (2008) Building Construction Illustrated, J. Wiley & Sons (4th edition) Ching, D. K., Francis (2009) Building Structures Illustrated. Patterns, Systems & Design. J. Wiley & Sons Charleson, W. Andrew (2005) Structure as Architecture. Architectural Press Elsevier Macdonald, J. Angus (2001) Structure and Architecture. Architectural Press Elsevier Daniels, K. (2000), Low Tech, Light Tech, High Tech: Building in the Information Age, Birkhauser Hall, Andrew (Ed) (2009). Details in Architecture. Creative Detailing by Leading Architects. Images Publishing Daniels, K. (2000). Advanced Building Systems: A technical Guide for Architects and Engineers. Birkhauser Smith, Bryan S., Coull, Alex (1991), Tall Building Structures: Analysis and Design, Wiley & Sons. Garrison, P. (2005) Basic Structures for Engineers and Architects. Blackwell Publications Schodek, D.L. (2000), Structures, Prentice-Hall (4th edition) ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ Το μάθημα είναι ένα εκπαιδευτικό εργαστήριο. Στην εκπαιδευτική του διαδικασία εμπεριέχονται διαλέξεις, στοχευμένες σχεδιαστικές ασκήσεις, παρουσιάσεις ανάλυση παραδειγμάτων, συλλογή και επεξεργασία πληροφοριών, κριτικές παρατηρήσεις και συζητήσεις για αρχιτεκτονικά έργα και παρουσιάσεις με τη μορφή συζήτησης και κριτικής. Οι φοιτητές αναμένεται να συμβουλεύονται σε τακτική βάση τις διαλέξεις που θα αναρτώνται στο e-class (βλ. σημείωση σελ. 3) και τους διδάσκοντες και να παρουσιάζουν την πρόοδο και τα αποτελέσματα των εργασιών τους κάθε εβδομάδα. Οι σχεδιαστικές προτάσεις θα παρουσιάζονται σε ανοικτά φόρουμ μέσα στο εργαστήριο. Οι διδάσκοντες θα ανατροφοδοτούν την πρόοδο των εργασιών σε κάθε μάθημα και παρουσίαση. Την ένατη εβδομάδα των μαθημάτων θα ανακοινωθεί αναλυτικά η μεγαλύτερη (χρονικά) άσκηση του εργαστηρίου του μαθήματος που θα είναι ο σχεδιασμός ενός Περίπτερου έκδοσης εισιτηρίων στην είσοδο του Κάστρου του Ρίου. Η επεξεργασία του μικρού αυτού θέματος θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του εαρινού εξαμήνου. Το θέμα θα ετοιμαστεί είτε ατομικά είτε από ομάδες των 2 ατόμων. Θα ανακοινωθούν αναλυτικά στοιχεία για το θέμα στο αντίστοιχο μάθημα. ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η αξιολόγηση των διδασκομένων θα βασιστεί στο βαθμό ανάπτυξης της αναλυτικής σκέψης, της κατανόησης και εμπέδωσης των εννοιών, της δημιουργικότητας, της συνθετικής και σχεδιαστικής ικανότητας, καθώς και στη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία* *Λόγω του εργαστηριακού χαρακτήρα του μαθήματος οι φοιτητές επιτρέπεται να έχουν έως 3 αδικαιολόγητες απουσίες από τα μαθήματα. Σε περίπτωση που θα τις υπερβούν θα επαναλάβουν το μάθημα την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά. Στην αξιολόγηση των θεμάτων θα ληφθούν υπ όψη: Η πληρότητα της ζητούμενης σειράς σχεδίων. Η ορθότητα και πληρότητα των κατασκευαστικών σχεδίων (διαστασιολόγησησυμβολισμοί- διαφοροποιήσεις υλικών κλπ.) Page 3
Η παρουσίαση και ο καλός και σαφής σχεδιασμός. Το τελικό αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα (σχέση σχεδιασμού & οικοδομικού συστήματος) Τα προσχέδια και τα σκίτσα που θα παραδοθούν. Η συμμετοχή στις διορθώσεις στην διάρκεια του εξαμήνου και η συνεργασία σας με την διδακτική ομάδα όπως αυτή θα καθοριστεί. Ασκήσεις Ζητούμενα Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου θα γίνονται ημερήσιες ασκήσεις οι οποίες θα ζητούνται να σχεδιαστούν με μετρημένα σκίτσα και σκαριφήματα σε σελίδες Α3. Είναι απαραίτητη η σχεδιαστική επάρκεια και η επάρκεια πληροφοριών για κάθε τι που σχεδιάζεται. Είναι επιθυμητά επίσης σκίτσα εκτός του μαθήματος, εικόνες, σκέψεις και σημειώσεις που θα ταξινομούνται επίσης σε σελίδες Α3. Στο τέλος του εξαμήνου, το σύνολο των σχεδίων, παρατηρήσεων, σημειώσεων, αποριών, κλπ., θα περιέχεται σε ένα τεύχος Α3 τουλ. 40 σελίδων, που θα παραδίνεται την ημέρα της εξέτασης του μαθήματος. Η εξέταση θα απαιτεί σχεδιαστικές ικανότητες και γνώσεις που αποκτήθηκαν στο μάθημα. Η βαρύτητα του τελικού τεύχους στο βαθμό θα είναι 65% και της εξέτασης 35%. Σημείωση: Μια εκτενής σειρά διαλέξεων θα υπάρχει στο e-class. Θα αποτελέσει την αφορμή για συζητήσεις και απορίες σε όλη τη διάρκεια του εξαμήνου. Ενθαρρύνεται η προσεκτική παρακολούθηση και επισκόπηση των διαλέξεων και ο ενεργός διάλογος στο εργαστήριο για όσα περιέχονται σε αυτές και προκαλούν το ενδιαφέρον. Κριτήρια Αξιολόγησης (Βαθμός Σημασία) Βαθμός 85-100% - Βαθμός 65-84% - Βαθμός 50-64% - Βαθμός 0-49% - Πρακτική Άσκηση Άριστα Λίαν Καλώς Καλώς Αποτυχία Ναι Page 4
Χρονοδιάγραμμα Μαθήματος Ημερομηνία Εβδομάδα Θέματα / Εργασία Studio Συζητήσεις / Διαλέξεις 24 Φεβ. 1 03 Μαρ. 2 10 Μαρ. 3 17 Μαρ. 4 24 Μαρ. 5 31 Μαρ. 6 07 Απρ. 7 Εισαγωγή Τρόπος οργάνωσης του μαθήματος Αρχίζουμε να σχεδιάζουμε τις Όψεις της Κατοικίας μας. Σχεδιάζουμε μια απλή πρεσσαριστή πόρτα και ένα παράθυρο. μας. Σχεδιάζουμε τον Πίνακα Κουφωμάτων της Κατοικίας μας. Σχεδιάζουμε ένα Σύνθετο Κούφωμα της κατοικίας. μας. Σχεδιάζουμε ένα Σύνθετο Κούφωμα της κατοικίας. μας. Σχεδιάζουμε ένα Σύνθετο Κούφωμα της κατοικίας. Σκάλες Ράμπες Πυρήνες κατακόρυφης επικοινωνίας Ο Σχεδιασμός των Ανοιγμάτων. Τα Κουφώματα. Εσωτερικά και εξωτερικά. Εισαγωγή και παραδείγματα. Ορολογία, Χρήσεις, Εξοπλισμός, Λεπτομέρειες. Τα Ξύλινα Κουφώματα: Πόρτες καρφωτές, πρεσαριστές, ταμπλαδωτές. Παράθυρα & σκούρα Τα Ξύλινα Κουφώματα: Παράθυρα, σκούρα, ερμάρια Τα Κουφώματα: Χαλύβδινα, Αλουμινένια, Πλαστικά, κλπ. Συστήματα σκιασμού Α Μέρος - Εισαγωγή Β Μέρος Διάλεξη κ. Γ. Τριανταφύλλου Σ5 - Πέμπτη 06/04, 6:00-8:00 10/4 21/4 Δ Ι Α Κ Ο Π Ε Σ Π Α Σ Χ Α 24/4 28/4 Ε Β Δ Ο Μ Α Δ Α Ε Κ Δ Ρ Ο Μ Ω Ν 05 Μαϊου 8 12 Μαϊου 9 19 Μαϊου 10 26 Μαϊου 11 02 Ιουν. 12 09 Ιουν. 13 Εισαγωγή Γ Μέρος Δ Μέρος Πυροπροστασία. Ε Μέρος Σύνθετα Κουφώματα. Curtain Wall & double skin Υλικά και κατασκευές Εσωτερικού χώρου. Διαχωριστικά, Ψευδοροφές, Υπερυψωμένα Δάπεδα, κλπ. Λεπτομέρειες μελέτης Εφαρμογής Συμβατικές και Προηγμένες Μέθοδοι Κατασκευής. Σκάλες Ράμπες Πυρήνες Θέματα Πυροπροστασίας. Ενσωμάτωση Συστημάτων Page 5
16 Ιουν. 14 Συμπληρώνουμε τα κενά Ανακεφαλαίωση ύλης εξαμήνου 23 Ιουν. Παράδοση Τεύχους Α3 Παράδοση του τελευταίου θέματος και όλων των ασκήσεων και σημειώσεων που έγιναν κατά τη διάρκεια του εξαμήνου. Γραπτή και Σχεδιαστική Εξέταση Παρατηρήσεις Σημειώσεις: Επιπλέον αναλυτικές επεξηγήσεις για τις ασκήσεις, τα ζητούμενα του θέματος, και την οργάνωση του μαθήματος, θα δίνονται στη διάρκεια των άνω περιγραφόμενων μαθημάτων. Η εργασία στο Studio, θα είναι δυνατόν να συμπληρώνεται και από εργασία στο σπίτι, ή επιπλέον ωρών στο studio. Υπολογίζεται πως κάθε άσκηση χρειάζεται περίπου 10-20 ώρες εργασίας για να ολοκληρωθεί, ανάλογα με τις απαιτήσεις και τη βαρύτητά της. Επιπλέον βοηθητική βιβλιογραφία, καθώς και ιστοσελίδες για έρευνα, θα είναι δυνατόν να δοθούν, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Οι επισκέψεις σε εργοτάξια που ενδέχεται να προγραμματισθούν θα επιφέρουν μικρές αλλαγές στο παραπάνω κατευθυντήριο πρόγραμμα. Επίσης μπορούν να γίνουν και σε ώρες εκτός μαθήματος, κατόπιν συνεννόησης. Ρίο, Φεβρουάριος 2017 Page 6