ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Τηλέφωνα: 22316874, 22316812 / Φαξ: 22316937 cyma@pis.cyma.org.cy Δρ. Πέτρος Αγαθαγγέλου Πρόεδρος ΠΙΣ

Τι θα περιλαμβάνει η παρουσίαση Ιστορική Αναδρομή Ενέργειες και Θέσεις ΠΙΣ Σημερινά δεδομένα λειτουργίας του Συστήματος Υγείας στην Κύπρο

Ιστορική Αναδρομή Με την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960 ο τομέας της Υγείας, βρέθηκε να λειτουργεί με το αποικιοκρατικό σύστημα. Οι ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες υγείας παρέχονταν δωρεάν στους δημόσιους υπαλλήλους και στους εξαρτώμενους τους αλλά και στους άπορους κύπριους πολίτες.

Ιστορική Αναδρομή Οι διάφορες συντεχνίες όπως η ΠΕΟ και αργότερα η ΣΕΚ είχαν δημιουργήσει τα δικά τους ταμεία ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης τα οποία κάλυπταν μικρό ποσοστό των εξόδων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των μελών τους. Υπήρχαν επίσης ταμεία υγείας των μεταλλωρύχων της Κυπριακής Μεταλλευτικής Εταιρείας και άλλων μικρών ομάδων επαγγελματιών.

Ιστορική Αναδρομή Από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της Κυπριακής Δημοκρατίας διάφορες ομάδες του πληθυσμού, ιδιαίτερα οι συνδικαλιστικές οργανώσεις αλλά και ανώτερα μέλη της δημόσιας υπηρεσίας στο Υπουργείο Υγείας, στο Υπουργείο Εργασίας και στο Γραφείο Προγραμματισμού ζητούσαν την προσαρμογή των υπηρεσιών υγείας στις σύγχρονες αντιλήψεις της κοινωνικής πολιτικής με την εφαρμογή ενός νέου Γενικού σχεδίου υγείας.

Ιστορική Αναδρομή Το 1966 διεξαχθεί η μελέτη του ILO, η οποία κυκλοφόρησε με τίτλο Report to the Government of the Republic of Cyprus on The development of medical care within the framework of a social security scheme προτείνει δύο προσεγγίσεις, με στόχο το κράτος να μπορέσει να παρέχει καθολική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους κύπριους πολίτες: 1. Την καθιέρωση εθνικής υπηρεσίας υγείας (National Health Service) που θα διασφαλίζει σε κάθε κάτοικο το δικαίωμα ελεύθερης φροντίδας υγείας χωρίς προϋποθέσεις και έλεγχο του εισοδήματος δικαιούχων, και 2. Την παροχή δωρεάν ιατρικής φροντίδας μέσω του υφιστάμενου συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες υγείας του δημοσίου, αξιοποιώντας και τον ιδιωτικό τομέα της ιατρικής. Η χρηματοδότηση αυτού του σχεδίου θα εξασφαλιζόταν με τριμερή συνεισφορά εργαζομένων, εργοδοτών, και του κράτους.

Ιστορική Αναδρομή Το 1972, επί υπουργού Υγείας Μ. Γλυκύ, αποφασίσθηκε η διεξαγωγή δεύτερης μελέτης. Η δεύτερη μελέτη διεξήχθη από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (W.H.Ο) και επικεντρώθηκε στην αναδιοργάνωση των υπηρεσιών υγείας του κρατικού τομέα, επισημαίνοντας ταυτόχρονα τις μεγάλες τότε αδυναμίες του ιδιωτικού τομέα. Η μελέτη επισημένει τα πιο κάτω: Η ίδια μελέτη εκφράζει την άποψη ότι η δημιουργία Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας (N.H.S) οργανωμένη όπως το Βρετανικό Εθνικό Σύστημα, που λειτουργούσε από το 1948 θα απαιτούσε πραγματική επανάσταση, που υπό τις τότε συνθήκες και θα ήταν πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί. Αντ αυτού είχε προτείνει όπως το μελλοντικό σύστημα βασιστεί στις αρχές της αντίληψης περί κοινωνικής ασφάλισης όπως στην ηπειρωτική Δυτική Ευρώπη με προτίμηση το Σκανδιναβικό σύστημα, ένεκα της ελαστικότητας του και της κατανομής της ευθύνης ανάμεσα στο κρατικό και μη κρατικό σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων. Επίσης, ο Dr R.F. Bridgman, συντάκτης της εν λόγω μελέτης, είχε εισηγηθεί όπως το σχέδιο τεθεί κάτω από τον έλεγχο του Υπουργείου Εργασίας ή ενός νέου Υπουργείου το οποίο θα χειριζόταν κοινωνικά θέματα, θέματα Εργασίας, Υγείας και Κοινωνικής Ασφάλισης.

Ιστορική Αναδρομή Το 1977, η Κυπριακή πολιτεία αποφασίζει την εκπόνηση μιας νέας μελέτης, η οποία εισηγείται την εισαγωγή Σχεδίου Κοινωνικής Ασφάλισης Υγείας. Ο συντάκτης της εν λόγω μελέτης, κύριος H. O. Theile, εισηγείται για πρώτη φορά όπως το σχέδιο κοινωνικής ασφάλισης υγείας είναι ανεξάρτητο από τις κρατικές υπηρεσίες (υπουργείο υγείας ή εργασίας) και αυτοδιοικείται από συμβούλιο στο οποίο να μετέχουν και οι εισφορείς.

Ιστορική Αναδρομή Το 1980 η Κυπριακή πολιτεία αποφάσισε την εκπόνηση νέας μελέτης βασισμένη στις προτάσεις του κύριου H.O Theile με κύριο σκοπό τον καθορισμό του αρχικού ποσοστού εισφοράς που χρειάζεται για να λειτουργήσει ένα σχέδιο κοινωνικής ασφάλισης υγείας στην Κύπρο. Σύμφωνα με την μελέτη αυτή το ποσοστό επί του ασφαλιστέου εισοδήματος για κάλυψη των εξόδων για τις υπηρεσίες που θα προσέφερε το σχέδιο σε τιμές του 1980 θα έπρεπε να ήταν της τάξης 5.59% και προτείνει αρχική εισφορά ύψους 6% του ασφαλιστέου εισοδήματος. Στη βάση των δύο τελευταίων μελετών, το Υπουργείο Υγείας συνέταξε σχέδιο κοινωνικής ασφάλισης υγείας, το οποίο αποτέλεσε θέμα εκτεταμένου τεχνικού σημειώματος.

Ιστορική Αναδρομή Η Κυπριακή Πολιτεία αποφάσισε το 1982 να αναθέσει στο σύμβουλο του WHO, την εκπόνηση νέας μελέτης σε σχέση με την εφαρμογή του ΓεΣΥ. Στην έκθεση μεταξύ άλλων αναφέρονται τα πιο κάτω: - Tο κόστος του σχεδίου είχε σοβαρά υποτιμηθεί και το πραγματικό κόστος της συνολικής εφαρμογής του ΓεΣΥ θα ανερχόταν στο 9-10% του ασφαλιστέου εισοδήματος. - Εάν γινόταν προσπάθεια εισαγωγής του ΓεΣΥ στο σύνολό του σε μια δεδομένη ημερομηνία αναπόφευκτα θα υπήρχαν καθυστερήσεις, λάθη και επιπλέον πληρωμές. - Oι σχεδιασμοί διαιωνίζουν την solo practice των γιατρών, τους ειδικού γιατρούς χωρίς πρόσβαση σε κλίνες και εμποδίζουν τη λειτουργία μικρών ειδικών νοσηλευτικών μονάδων, γεγονός το οποίο αποτελεί αιτία επιπρόσθετων και μη αναγκαίων εξόδων. - Ως εναλλακτική προσέγγιση, πρότεινε σαν πρώτο βήμα την κάλυψη της πρωτοβάθμιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και των φαρμάκων που θα συνταγογραφούσαν οι οικογενειακοί ιατρικοί. - Ακολούθως, θα εισαγόταν η δεύτερη φάση του Γενικού Σχεδίου Υγείας, η οποία θα αφορούσε τη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια ιατροφαρμακευτική φροντίδα σε κυβερνητικά νοσοκομεία, σε κρεβάτια τρίτης θέσης ή και με ένα μικρό ποσό για κάθε ημέρα νοσηλείας σε εγκεκριμένες κλινικές και ιδρύματα του ιδιωτικού τομέα. - Επιπλέον πρότεινε την επείγουσα εισαγωγή νέων κανονισμών για τα αναγκαία επίπεδα των ιδιωτικών κλινικών και την ανάγκη για εθνικό σχέδιο ανάπτυξης των νοσοκομείων, κρατικών και ιδιωτικών με στόχο την αποτροπή υπερβολικού πέραν των αναγκαίων κλινών. - Σε γενικές γραμμές η μελέτη είχε προτείνει ένα εναλλακτικό τρόπο παροχής ευρύτερης επιλογής και νοσοκομειακής φροντίδας, με τον οποίο το κράτος θα μπορούσε να συμβληθεί με ένα αριθμό ιδιωτικών κλινικών και ιδιωτών ιατρών, με στόχο την παροχή υπηρεσιών προς τον δημόσιο τομέα εκεί και όπου υπάρχουν ανάγκες.

Ιστορική Αναδρομή Το 1988 η Κυπριακή πολιτεία αποφάσισε την διεξαγωγή έκτης κατά σειρά μελέτης. Στην μελέτη με τίτλο Feasibity Study for Hospital and other medical facilities in Nicosia, η οποία υποδιαιρείται σε 5 πολυσέλιδα τμήματα πλην της τελικής έκθεσης για το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, γίνεται επισκόπηση της υφιστάμενης φιλοσοφίας και της πολιτικής της κυβέρνησης σε ότι αφορά την παροχή ιατρικών υπηρεσιών (Section A), συλλογή των υπαρχόντων στατιστικών στοιχείων (Section B), επισκόπηση των υφιστάμενων διοικητικών και οργανωτικών δομών και εισηγήσεις για τα κατάλληλα μελλοντικά οργανωτικά σχέδια των ιατρικών υπηρεσιών (Section C). Στο Section D γίνεται επισκόπηση των δημογραφικών και επιδημιολογικών δεδομένων και πρόβλεψη για τις μελλοντικές ανάγκες και στο Section E η ανάληψη μιας οικονομικής ανάλυσης για την παροχή έξω και ενδονοσοκομειακής φροντίδας.

Ιστορική Αναδρομή Το 1991 επί κυβερνήσεως Γ. Βασιλείου με υπουργό Υγείας τον κ. Π. Παπαγεωργίου και για έβδομη συνεχόμενη φορά, λήφθηκε απόφαση να μετακληθούν ξένοι εμπειρογνώμονες για να μελετήσουν την εισαγωγή Γενικού Σχεδίου Υγείας. Το 1992 ετοιμάστηκαν τέσσερις εκθέσεις: Review of the Health Care System Review of the National Health Insurance Principles. Final report for a National Health Insurance Scheme. Technical report of a Cost estimation.

Ιστορική Αναδρομή Το 1996 διεξάχθηκε νέα κοστολόγηση του ΓεΣΥ από την ομάδα του καθηγητή Hsiao η οποία ανέβασε το κόστος στο 9,2% του ασφαλιστέου εισοδήματος. Η μελέτη επανελήφθη το 2003 από τον καθηγητή Hsiao και την συνεργάτιδα του Melita Jakab με ευρήματα περίπου τα ίδια.

Ιστορική Αναδρομή To 2001 η πολιτεία προχωρεί στην ψήφιση του Νομοσχεδίου για το ΓεΣΥ το οποίο στις προτάσεις των εμπειρογνωμόνων του Leeds, York, και Harvard οι οποίες προβλέπουν τα πιο κάτω: - Την υποχρεωτική ασφάλιση καθολική συμμετοχή - Την τριμερή κατανομή των εισφορών. - Τη δημιουργία συστήματος πρωτοβάθμιας περίθαλψης. - Τον σαφή διαχωρισμό των γιατρών της πρωτοβάθμιας από τους γιατρούς της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης. - Το ΓεΣΥ δεν θα δημιουργήσει δικές του ιατρικές και νοσηλευτικές εγκαταστάσεις αλλά θα αγοράζει υπηρεσίες. - Δημιουργία Ταμείου που θα πληρώνει τους παροχείς για τις υπηρεσίες που προσφέρουν. - Τον ανταγωνισμό μεταξύ όλων των παροχών. - Χοντρική αγορά φαρμάκων. - Καθορισμός επιπέδων ποιότητας όλων των προμηθευτών υγείας. - Έλεγχος και συγκράτηση του κόστους με την εφαρμογή σφαιρικού προϋπολογισμού. - Γενικά ο έλεγχος θα γίνεται προς την πλευρά της προσφοράς και όχι της ζήτησης (παροχείς vs.ασθενών).

Ιστορική Αναδρομή Επίσης το 2001 ιδρύεται ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας με βάση τον περί Γενικού Συστήματος Υγείας Νόμο (Ν.89(Ι)/2001) ο οποίος αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο με τριμερή εκπροσώπηση (Κυβέρνηση, εργοδότες και εργαζόμενοι) και έχει ως αποστολή του την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ) στην Κύπρο.

Ιστορική Αναδρομή Τον Δεκέμβριο του 2006, εγκρίνεται το Σχέδιο Στρατηγικής με το οποίο το προσωπικό του ΟΑΥ συγκροτήθηκε σε οκτώ (8) θεματικές ομάδες εργασίας, οι οποίες εργάζονται για το σχεδιασμό και την ετοιμασία των εγγράφων πολιτικής των ακόλουθων θεσμών του νέου Συστήματος Υγείας: - Προσωπικός Ιατρός. - Ειδικός Ιατρός. - Κλινικά Εργαστήρια. - Φαρμακευτικές Υπηρεσίες - Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών. - Άλλα Επαγγέλματα Υγείας. - Ενδονοσοκομειακή Περίθαλψη/Νοσηλεία και - Χρηματοδότηση του Συστήματος και Σφαιρικός Προϋπολογισμός.

Ιστορική Αναδρομή Στις αρχές του 2008 κατακυρώθηκε η προσφορά για τον υπολογισμό εσόδων και εξόδων του ΓεΣΥ και τη δημιουργία πρόβλεψης και εκτίμησης δαπανών στον οίκο αναλογιστών Mercer. Παράλληλα, αρχίζει η συζήτηση του τροποιητικού νομοσχεδίου με τίτλο «Νόμος που τροποποιεί τους Περί Γενικού Συστήματος Υγείας Νόμους του 2001 2005» στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Υγείας και κατατίθενται όλες οι απόψεις.

Ιστορική Αναδρομή Τον Μάρτιο του 2012 μετά από τη διεξαγωγή σχετικής μελέτης, η οποία έγινε κάτω από την καθοδήγηση του Προέδρου του ΟΑΥ, ο Οργανισμός υπέβαλε στην Κυβέρνηση πρόταση για την ολοκληρωμένη εφαρμογή του ΓεΣΥ. Η πρόταση αυτή έτυχε της θετικής ανταπόκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο σε συνεδρία του ημερομηνίας 20 Ιουνίου 2012 έλαβε την πολιτική απόφαση για την προώθηση της εφαρμογής του ΓεΣΥ στη βάση συγκεκριμένου οδικού χάρτη.

Ιστορική Αναδρομή Το 2013, το Υπουργείο Υγείας αρχίζει ένα νέο κύκλο συζητήσεων με τους συμβαλλόμενους φορείς με στόχο την τροποποίηση του Νομοσχέδιου για το ΓεΣΥ, που θα οδηγήσει εφαρμογή του.

Ιστορική Αναδρομή Στις 21 Ιουλίου 2016 επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ Κυβέρνησης Κομμάτων για την κατάρτιση οδικού χάρτη για εφαρμογή του ΓεΣΥ. Σύμφωνα με τα απορρέοντα της σύσκεψης, η πολιτική ηγεσία της Κύπρου συμφώνησε τα πιο κάτω: 1) Nα προωθηθεί και να εφαρμοστεί ΓεΣΥ στη βάση των μελετών και των σχεδιασμών του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας. 2) H αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση ως αναπόσπαστο κομμάτι των σχεδιασμών. 3) H ψήφιση των νομοσχεδίων για αυτονόμηση των νοσηλευτηρίων και εφαρμογής του ΓεΣΥ να γίνει ταυτόχρονα και η εφαρμογή στη βάση χρονοδιαγραμμάτων που θα καθοριστούν. 4) Εξίσου απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας το συντομότερο δυνατόν της κατακύρωσης του διαγωνισμού για το λογισμικό του ΟΑΥ. 5) Θα συνεχιστεί η προσπάθεια επίλυσης ή απάμβλυνσης των καθημερινών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τομέας της δημόσιας υγείας και οι ασθενείς στα δημόσια νοσηλευτήρια. 6) Ο διάλογος Κυβέρνησης κομμάτων θα συνεχιστεί προκειμένου να καταλήξουν σε τελικές αποφάσεις.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Το 2017 ολοκληρώνετε η μελέτη του ΠΙΣ και ξεκινά ένας νέος γύρος ενημερωτικών επαφών με όλους τους ενδιαφερόμενους και εμπλεκόμενους φορείς με στόχο να βελτιωθούν οι σχεδιασμοί της εφαρμογής του ΓεΣΥ. Σε γενικές γραμμές μερικές από τις βασικές ανησυχίες του ΠΙΣ αφορούν την χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας και εγείρονται εύλογοι προβληματισμοί σχετικά με το ύψος και τον τρόπο υπολογισμού του προϋπολογισμού που προτείνεται από τις αρμόδιες αρχές. Συγκεκριμένα για τη διασφάλιση της επιτυχίας και της οικονομικής βιωσιμότητας του Συστήματος Υγείας, θα πρέπει να καθοριστεί ένας αντιπροσωπευτικός και ρεαλιστικός προϋπολογισμός ο οποίος θα καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Προτείνεται η διεξαγωγή νέας χρηματοοικονομικής και αναλογιστικής μελέτης για ακριβή υπολογισμό του προϋπολογισμού, η οποία θα βασίζεται σε πραγματικούς αριθμούς και οικονομικά στοιχεία / δεδομένα, τόσο από το δημόσιο, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Απαραίτητες προϋποθέσεις για καθορισμό του προϋπολογισμού αποτελούν οι ακόλουθες ενέργειες: α) Οριστικοποίηση του πλαισίου εφαρμογής και λειτουργίας του Συστήματος Υγείας, β) Καθορισμός των ελάχιστων καλύψεων του Συστήματος Υγείας που αναμένεται να συνάδουν με διεθνώς αναγνωρισμένα ιατρικά πρωτόκολλα προσαρμοσμένα στα δεδομένα της Κύπρου, γ) Οριστικοποίηση των ιατρικών πρωτοκόλλων και ποσοτικοποίηση/κοστολόγηση των ιατρικών πράξεων με αντιπροσώπους των αρμόδιων Επιστημονικών Εταιρειών, δ) Συλλογή ιστορικών, πραγματικών δεδομένων (historical data) για περίοδο τουλάχιστον 2 ετών τόσο από το δημόσιο, όσο και τον ιδιωτικό τομέα, σχετικά με το κόστος λειτουργίας και την ποσοτικοποίηση των ιατρικών πράξεων (π.χ. λειτουργικά έξοδα, κόστος αναλωσίμων, κόστος προσωπικού, κόστος παθολογικών και χειρουργικών πράξεων, κόστος ανά ιατρική πράξη για τις συνήθεις ασθένειες, κόστος για διαχείριση των χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων, κ.ά.).

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Καταμερισμός της Χρηματοδότησης του Συστήματος Υγείας Στη βάση των απορρεόντων της προτεινόμενης νέας χρηματοοικονομικής και αναλογιστικής μελέτης για ακριβή υπολογισμό του προϋπολογισμού, προτείνεται στη συνέχεια η διεξαγωγή ορθολογιστικής μελέτης σχετικά με τον καταμερισμό της χρηματοδότησης και οριστικοποίηση των ποσοστών εισφορών, μετά και από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους. Κύριος στόχος της εν λόγω μελέτης αποτελεί η διασφάλιση της βιωσιμότητας του Συστήματος και αποφυγή του ενδεχόμενου αύξησης των εισφορών ή αυξομείωσης των συμπληρωμών εκ μέρους των ασθενών κάθε μερικά χρόνια. Σημειώνεται ότι οι συνεισφορές του πληθυσμού θα πρέπει να είναι ανάλογες και αντίστοιχες με τις προσφερόμενες καλύψεις ούτως ώστε οι ασθενείς να πληρώνουν για αυτό που θα λαμβάνουν.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Η διοικητική διεκπεραίωση του Συστήματος, λαμβάνοντας υπόψη και την ανάγκη δημιουργίας αντιπροσωπευτικών δεδομένων, προτείνεται όπως πραγματοποιηθεί είτε μέσω αγοράς υπηρεσιών από εξειδικευμένους φορείς είτε μέσω της δημιουργίας ενός νέου ανεξάρτητου οργανισμού δημόσιου δικαίου, ο οποίος δύναται στη συνέχεια να μετεξελιχθεί στο φορέα διαχείρισης από μέρους του κράτους των ασφαλιστικών καλύψεων των πολιτών. Τα εν λόγω δεδομένα δύναται να αποτελέσουν τη βάση για εμπλοκή και ιδιωτικών εταιρειών ασφάλισης που επιθυμούν να συμμετάσχουν στο Γενικό Σύστημα Υγείας παρέχοντας ασφαλιστικές καλύψεις με βάση τις πρόνοιες που θα προσδιοριστούν. Με το πέρας της απαραίτητης αρχικής περιόδου, το σύστημα δύναται να μετεξελιχθεί σε πιο φιλελεύθερο, όπου θα δίδεται η ευελιξία επιλογής ασφαλιστικού φορέα από τον ιδιωτικό τομέα ή/και από τον προαναφερθέντα οργανισμό. Σημειώνεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για τη μετάβαση στο εν λόγω σύστημα ασφάλισης είναι η δημιουργία δεδομένων (historical data) και καταγραφής στοιχείων και σχετικού κόστους.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Βάσει των ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί καθώς και των λεχθέντων των αρμόδιων αρχών, διαφαίνεται ότι ο υφιστάμενος αριθμός των ειδικών Γενικών Ιατρών στην Κύπρο αποδεικνύεται ανεπαρκής για να καλύψει πλήρως την πρωτοβάθμια περίθαλψη. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν τα κριτήρια εφαρμογής του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού ως «θυροφύλακα». Ως άμεσο και ρεαλιστικό μέτρο και κυρίως για κάλυψη των αναμενόμενων αναγκών, προτείνουμε όπως οι ασθενείς συνεχίσουν να έχουν, όπως ισχύει σήμερα, την ελεύθερη επιλογή Προσωπικού Ιατρού, είτε ειδικού Γενικού Ιατρού είτε Ειδικού Ιατρού, ως το πρώτο σημείο επαφής, εφόσον πληρούνται προκαθορισμένα κριτήρια. Επιπρόσθετα, προτείνεται όπως δοθεί ευελιξία στους Ειδικούς Ιατρούς οι οποίοι θα επιλέξουν να ενεργούν ως Προσωπικοί Ιατροί, να συνεχίσουν να ενεργούν παράλληλα και ως Ειδικοί Ιατροί.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Με κύριο στόχο τον περιορισμό του κόστους και διατήρηση των υψηλών επιπέδων ποιότητας υπηρεσιών, προτείνουμε την εφαρμογή ασφαλιστικών δικλείδων για αποφυγή πιθανής κατάχρησης του συστήματος: Εισαγωγή συγκεκριμένων δεικτών μέτρησης της προσβασιμότητας των ασθενών, της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών Επιβολή Co-Payment από μέρους των ασθενών, για αποφυγή τυχόν εκμετάλλευσης του Συστήματος Υγείας και πιθανών άσκοπων ή/και τακτών επισκέψεων σε πρωτοβάθμια περίθαλψη, η οποία θα καλύπτει τον χρόνο που δύναται να αφιερώνεται ανά ιατρική πράξη και δεν έχει ήδη προϋπολογιστεί Κοινοποίηση εξαιρέσεων για το πότε μπορεί ένας ασθενής να πάει απευθείας σε άλλη ειδικότητα ιατρού (π.χ. έκτακτα περιστατικά, περιστατικά όπου το πρόβλημα είναι εμφανές, π.χ. σπάσιμο ποδιού) Παρακολούθηση και έλεγχος από την αρμόδια αρχή για εντοπισμό κατευθυνόμενων παραπομπών καθώς και διενέργεια «αχρείαστων» εξετάσεων, με βάση τα συμφωνημένα πρωτόκολλα Σημειώνεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για αποφυγή πιθανής κατάχρησης και εκμετάλλευσης του Συστήματος αποτελεί η διασφάλιση της κατάλληλης υποδομής και διαδικασιών καθώς και συνεχής και ενδελεχής παρακολούθηση του Συστήματος από τις αρμόδιες αρχές μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Πρωτοβάθμια Περίθαλψη: Αποζημίωση Προσωπικών Ιατρών Λαμβάνοντας υπόψη τα τοπικά δεδομένα καθώς και την απουσία σημαντικών ιστορικών δεδομένων (historical data) για καθορισμό κατά κεφαλήν αποζημίωσης (Capitation Fee) η οποία να είναι αντιπροσωπευτική των πραγματικών αναγκών φροντίδας της κάθε ηλικιακής ομάδας, προτείνεται όπως οι ιατροί της πρωτοβάθμιας περίθαλψης αποζημιώνονται για την παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών, με βάση τα σχετικά συμφωνημένα πρωτόκολλα και ιατρικές πράξεις (fee-for-service) Αναφορικά με τον τρόπο πληρωμής των Προσωπικών Ιατρών, προτείνεται όπως καταβάλλεται απευθείας από το Σύστημα, ενώ οποιαδήποτε επιπρόσθετη πληρωμή (co-payment) καταβάλλεται απευθείας από τον ασθενή.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Αποζημίωση Διαγνωστικών / Εργαστηριακών Κέντρων και Νοσηλευτηρίων Για τις παρεχόμενες υπηρεσίες από διαγνωστικά και εργαστηριακά κέντρα καθώς και τα νοσηλευτήρια, εισηγούμαστε όπως η πληρωμή γίνεται με τον ίδιο τρόπο όπως για τους προσωπικούς ιατρούς και καταβάλλεται απευθείας από το Σύστημα, ενώ οποιαδήποτε επιπρόσθετη πληρωμή (co-payment) όπως καταβάλλεται απευθείας από τον ασθενή. Στις περιπτώσεις των νοσηλευτηρίων, σημειώνεται ότι θα πρέπει να υπάρχει ξεκάθαρος διαχωρισμός μεταξύ της πληρωμής των ιατρών και των νοσηλευτηρίων.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Καλύψεις Συστήματος Υγείας: Πρόληψη και Προαγωγή της Υγείας Όπως ισχύει και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, θα πρέπει να τονιστεί η σημαντικότητα και ο ρόλος των ιατρών πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην πρόληψη και προαγωγή της υγείας, μέσω της διεξαγωγής εξειδικευμένων προληπτικών και ανιχνευτικών προγραμμάτων υγείας / εξετάσεων ανά ηλικιακή ομάδα και στη βάση των πληθυσμιακών και επιδημιολογικών δεδομένων και αναγκών (π.χ. προσυμπτωματικό έλεγχο, προκαθορισμένα / τακτικά check-ups, anti-smoking counselling, εμβολιασμοί, κ.ά.) καθώς και ουσιαστικής ενημέρωσης και διαπαιδαγώγησης των ασθενών.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων και Εξειδικευμένων Παθήσεων Για διαχείριση και περίθαλψη των χρόνιων, σπάνιων ή εξειδικευμένων παθήσεων, λόγω του υψηλού κόστους περίθαλψης που εμπεριέχουν, προτείνεται η αποκλειστική χρηματοδότηση και οικονομική στήριξη από το κράτος και το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Βάσει των πρακτικών που εφαρμόζονται στο εξωτερικό για διαχείριση των χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων οι οποίες εξυπακούουν υψηλό κόστος θεραπείας και εξειδίκευση, προτείνεται η μετεξέλιξη συγκεκριμένων νοσηλευτηρίων / κλινικών σε «Κέντρα Αναφοράς», στη βάση των πληθυσμιακών και επιδημιολογικών δεδομένων και αναγκών της Κύπρου. Με τη δημιουργία των «Κέντρων Αναφοράς», αναμένεται η αποτελεσματική διαχείριση χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων καθώς θα είναι επανδρωμένα με εξειδικευμένο προσωπικό, τόσο από την εγχώρια όσο και από τη διεθνή αγορά εργασίας, και με τον κατάλληλο τεχνολογικό και ιατρικό εξοπλισμό.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων και Εξειδικευμένων Παθήσεων Για σπάνιες ή εξειδικευμένες ασθένειες όπου δεν υπάρχει σχετική τεχνογνωσία και εξειδίκευση στη Κύπρο, προτείνεται όπως υπάρχει η ευελιξία για μεταφορά του ασθενή στο εξωτερικό σε ανάλογο «Κέντρο Αναφοράς», το κόστους του οποίου θα καλύπτεται από το Σύστημα Υγείας. Οι χρόνιες, σπάνιες και εξειδικευμένες αυτές παθήσεις θα πρέπει να καθοριστούν από τους αρμόδιους φορείς έπειτα από διαβούλευση με τις εκάστοτε Επιστημονικές Εταιρείες και στη συνέχεια θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρος διαχωρισμός σχετικά με το ποιες παθήσεις θα διαχειρίζονται τα «Κέντρα Αναφοράς» και ποιες θα αποτελούν ευθύνη του ευρύτερου τομέα της υγείας. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί και ο καθορισμός συγκεκριμένων κριτηρίων, βάσει διεθνών και ευρωπαϊκών προτύπων, τα οποία θα πρέπει να πληροί ένα νοσηλευτήριο / κλινική για να κηρυχθεί ως «Κέντρο Αναφοράς», (π.χ. γνώση, εξειδίκευση και εμπειρία και να υπάρχει ανάγκη για το εν λόγω «Κέντρο Αναφοράς» στη βάση των πληθυσμιακών αναγκών και του όγκου των σχετικών ασθενειών).

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων και Εξειδικευμένων Παθήσεων Προτείνεται επιπρόσθετα όπως δίνεται η δυνατότητα και σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια να αναγνωριστούν ως «Κέντρα Αναφοράς» για παροχή περίθαλψης για συγκεκριμένες ασθένειες, νοουμένου ότι πληρούν τα προκαθορισμένα κριτήρια και προϋποθέσεις.

Ενέργειες & Θέσεις Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Διαχείριση της Ποιότητας (Quality Assurance) 1.Εισαγωγής ελάχιστων κριτηρίων επαγγελματικής εκπαίδευσης & ανάπτυξης (Continuous Professional Development - CPD). 2.Εισαγωγής και εφαρμογής Κλινικών Κατευθυντήριων Οδηγιών και Πρωτοκόλλων (Clinical Guidelines & Protocols). 3.Εισαγωγής συγκεκριμένων προτύπων ποιότητας (Quality of Care Indicators) σχετικά με την παροχή υπηρεσιών υγείας. 4.Διενέργεια ανεξάρτητων επιθεωρήσεων / κλινικών ελέγχων για αξιολόγηση και επίβλεψη των παρεχόμενων υπηρεσιών από τους παροχείς υγείας. 5.Πιστοποίηση των παροχέων υγείας, τόσο των επαγγελματιών υγείας όσο και των νοσηλευτηρίων, σχετικά με τη παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας

Σημερινά δεδομένα λειτουργίας του Συστήματος Υγείας στην Κύπρο Το σύστημα υγείας στην Κύπρο αποτελείται από δύο παράλληλους τομείς παροχής υπηρεσιών: το δημόσιο και τον ιδιωτικό. Ο Δημόσιος τομέας τυγχάνει διαχείρισης από το Υπουργείο Υγείας, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας σε υπηρεσίες υγείας για όλους τους δικαιούχους και χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό. Οι υπηρεσίες υγείας στο δημόσιο τομέα παρέχονται από 5 περιφερειακά νοσοκομεία και ένα παιδιατρικό/ γυναικολογικό νοσοκομείο, 3 μικρά αγροτικά νοσοκομεία και 38 κέντρα υγείας, μαζί με 230 υπο-κέντρα με περιοδεύουσα ιατρική ομάδα. Επιπλέον, το Υπουργείο εφαρμόζει σχέδιο επιδότησης ασθενών στο εξωτερικό υπό συγκεκριμένες όρους και προϋποθέσεις.

Σημερινά δεδομένα λειτουργίας του Συστήματος Υγείας στην Κύπρο Ο Ιδιωτικός τομέας χρηματοδοτείται ως επί το πλείστο από κατ ιδίαν πληρωμές και οι υπηρεσίες υγείας παρέχονται από ιδιωτικά νοσοκομεία, πολυκλινικές, διαγνωστικά κέντρα, φαρμακεία και ανεξάρτητους επαγγελματίες, υπό τον έλεγχο, τη νομοθετική ρύθμιση και την αδειοδότηση του Υπουργείου Υγείας.

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας Τηλέφωνα: 22316874, 22316812 / Φαξ: 22316937 cyma@pis.cyma.org.cy Δρ Πέτρος Αγαθαγγέλου Πρόεδρος ΠΙΣ