Λατινικά Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών πουδών 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ - ΘΕΜΑΣΑ (ΚΕΦ. 3-7)

ΨΗΥΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ «ΛΑΣΙΝΙΚΑ» 1 o ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟ 2016: ΘΕΜΑΣΑ Λατινικά Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών πουδών 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ - ΘΕΜΑΣΑ (ΚΕΦ. 3-7) Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα : Silius animum tenerum habebat. Gloriae Vergili studebat ingeniumque eius fovebat. Eum ut puer magistrum honorabat. Monumentum eius, quod Neapoli iacebat, pro templo habebat. In ea civitate, quam leges continent, boni viri libenter leges servant. Lex enim est fundamentum libertatis, fons aequitatis. Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus. Legatos omnes frumentum in castra importare iubet. Milites his verbis admonet: «Hostes adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavere debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt». 0 ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ Β1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: Silius: κλητική ενικού Ingenium: γενική ενικού magistrum: ονομαστική ενικού quod: αιτιατική πληθυντικού στο ίδιο γένος Neapoli : αιτιατική ενικού templo: ονομαστική πληθυντικού viri: γενική πληθυντικού fundamentum: αιτιατική πληθυντικού

ΨΗΥΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ «ΛΑΣΙΝΙΚΑ» 1 o ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟ 2016: ΘΕΜΑΣΑ mens: αφαιρετική ενικού civitatis: αιτιατική πληθυντικού caedem: γενική πληθυντικού militum: δοτική ενικού Μονάδες 12 Β1.β. Να μεταφέρετε τις κλιτές λέξεις της παρακάτω πρότασης στον άλλο αριθμό: «speculatores nostri eos prope esse nuntiant» Β1.γ. his verbis: Η συνεκφορά να κλιθεί στις πλάγιες πτώσεις στον άλλο αριθμό Β2.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: Studebat: το β πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του Ενεστώτα στην ενεργητική φωνή iacebat: το α ενικό πρόσωπο της οριστικής του Παρακειμένου στην ενεργητική φωνή continent: το β πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής Παρατατικού στην ενεργητική φωνή iubet: την αιτιατική του σουπίνου admonet: το απαρέμφατο του Ενεστώτα στην ενεργητική φωνή solent: το β ενικό της οριστικής του Ενεστώτα Μονάδες 6 Β2.β. possunt: Να γράψετε το β ενικό και β πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του Ενεστώτα και του Παρατατικού.

ΨΗΥΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ «ΛΑΣΙΝΙΚΑ» 1 o ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟ 2016: ΘΕΜΑΣΑ Γ1.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων: Gloriae, magistrum, Neapoli, pro templo, libenter, aequitatis, adventare, hostium, de collibus, militum. Μονάδες 10 Γ1.β. Monumentum eius: Να αντικαταστήσετε το eius με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας suus,-a,-um (Μονάδες 1) και να προσδιορίσετε τη συντακτική (Μονάδες 2) και τη σημασιολογική διαφορά (Μονάδες 2). Μονάδες 5 Γ1.γ. importare, esse: Να αναγνωρίσετε τον συντακτικό ρόλο των απαρεμφάτων (Μονάδες 2), να δηλώσετε το υποκείμενό τους (Μονάδες 2) και να δικαιολογήσετε την πτώση του υποκειμένου τους (). Μονάδες 8 Γ.2.α Silius animum tenerum habebat : Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους όρους της πρότασης. Γ.2.β. admonet : Να δηλώσετε την αλληλοπάθεια για όλα τα πρόσωπα με το ρήμα στον Ενεστώτα. Κάθε επιτυχία Μονάδες 3 Η εκπόμηση του διαγωμίσματος έγιμε με τη βοήθεια Δθελομτώμ Δκπαιδευτικώμ: Σα θέμαςα επιμελήθηκε η Λάμπρη-Μπατσούλη Αγγελική, Υιλόλξγξπ, ΓΔΛ Αγίχμ Θεξδώοχμ, Ν. Κξοιμθίαπ. Ο επιρςημξμικόπ έλεγυξπ ποαγμαςξπξιήθηκε από ςξσπ Αργυροπούλου Μαρία, Βεμούτσου Μαριάμμα, Κεκροπούλου Μαρία και Πλακίδα Γεώργιο.

ΨΗΥΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ «ΛΑΣΙΝΙΚΑ» 2 o ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ 2016: ΘΕΜΑΣΑ Λατινικά Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών πουδών 2 ο ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ - ΘΕΜΑΣΑ (ΚΕΦ. 11-15) Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα : Ob repentīnum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat.tum Sulpicius Gallus de caeli ratiōne et de stellārum lunaeque statu ac motibus disputāvit eōque modo exercitum alacrem in pugnam misit. Sic liberāles artes Galli aditum ad illustrem illam Pauliānam victoriam dedērunt. Ibi vix animum sollicitum somno dederat, cum repente apparuit ei species horrenda. Existimāvit ad se venīre hominem ingentis magnitudinis et facie squalidā, similem effigiēi mortui. Quem simul aspexit Cassius, timōrem concēpit nomenque eius audīre cupīvit. Respondit ille se esse Orcum. 0 ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ Β1α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: militum: ονομαστική ενικού exercitus: δοτική πληθυντικού caeli: ονομαστική πληθυντικού eōque: δοτική πληθυντικού ίδιου γένους alacrem: γενική πληθυντικού ίδιου γένους somno: ονομαστική ενικού species: δοτική ενικού ingentis magnitudinis: αφαιρετική ενικού quem: γενική ενικού ίδιου γένους και στους δυο αριθμούς nomenque: ονομαστική πληθυντικού Μονάδες 11

ΨΗΥΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ «ΛΑΣΙΝΙΚΑ» 2 o ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ 2016: ΘΕΜΑΣΑ Β1β. Να μεταφέρετε τις κλιτές λέξεις της παρακάτω πρότασης στον άλλο αριθμό: Quem simul aspexit ille, timōrem concēpit nomenque eius audīre cupīvit Β2α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: amiserat: ίδιο πρόσωπο μέλλοντα disputāvit: α ενικό συντελεσμένου μέλλοντα dedērunt: ίδιο πρόσωπο ενεστώτα apparuit: α πληθυντικό παρατατικού venīre: α ενικό μέλλοντα aspexit: β ενικό ενεστώτα concēpit: γ πληθυντικό ενεστώτα cupīvit: β ενικό ίδιου χρόνου respondit: β πληθυντικό υπερσυντελίκου esse: γ πληθυντικό μέλλοντα Μονάδες 10 Β2β. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων επιλέγοντας τον σωστό από τους δυο τύπους που δίνονται στην παρένθεση: Σο β ενικό της οριστικής μέλλοντα του invaserat είναι.(invades, invadebis) Σο β πληθυντικό της οριστικής παρατατικού του misit είναι. (missebatis, mittebatis) Σο α ενικό της οριστικής παρακειμένου του respondet είναι.( respondi, responsi) Σο γ ενικό της οριστικής ενεστώτα του concepit είναι.( concipit, concapit)

ΨΗΥΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ «ΛΑΣΙΝΙΚΑ» 2 o ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ 2016: ΘΕΜΑΣΑ Σο γ πληθυντικό της οριστικής μέλλοντα του dederat είναι.(dabunt, dent) Μονάδες 5 Γ1α.Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους ακόλουθους τύπους: ob monstrum, de ratiōne, stellārum, alacrem, ad se, venīre, magnitudinis, effigiēi, Quem, se. Μονάδες 10 Γ1β. Να αναγνωρίσετε συντακτικά την ακόλουθη πρόταση: cum repente apparuit ei species horrenda. Μονάδες 5 Γ2α. nomenque eius, se esse Να αντικαταστήσετε τα eius και se με τους κατάλληλους τύπους των αντωνυμιών suus,-a,-um και is-ea-id αντίστοιχα (Μον. 2) και να προσδιορίσετε τη συντακτική (Μον. 4) και τη σημασιολογική διαφορά (Μον. 3) Μονάδες 9 Γ2β. Να αναλυθούν οι επιθετικοί προσδιορισμοί σε δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις: a. Ob repentīnum monstrum terror animos militum invaserat b. cum repente apparuit ei species horrenda Μονάδες 6 Κάθε επιτυχία Η εκπόμηση του διαγωμίσματος έγιμε με τη βοήθεια Δθελομτώμ Δκπαιδευτικώμ: Σα θέμαςα επιμελήθηκαμ ξι Αργυροπούλου Μαρία και Πλακίδας Γεώργιος. Ο επιρςημξμικόπ έλεγυξπ ποαγμαςξπξιήθηκε από ςξσπ Βεμούτσου Μαριάμμα και Κεκροπούλου Μαρία.

ΨΗΥΙΑΚΟ ΔΚΠΑΙΔΔΤΣΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ «ΛΑΣΙΝΙΚΑ» 3o ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΙΑΝΟΤΑΡΙΟ 2017: ΘΔΜΑΣΑ Λατιμικά Ομάδας Προσαματολισμού Αμθρωπιστικώμ πουδώμ 3ο ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ - ΘΔΜΑΣΑ (ΚΔΦ. 15-20) Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα: Germani non student agriculturae; lacte, caseo et carne nutriuntur. Locis frigidissimis pelles solum habent et in fluminibus lavantur. Cum civitas bellum gerit, magistratus creantur cum vitae necisque potestate. Equestribus proeliis saepe ex equis desiliunt ac pedibus proeliantur: ephippiorum usus res turpis et iners habetur. Vinum a mercatoribus ad se importari non sinunt quod ea re, ut arbitrantur, remollescunt homines atque effeminantur. Paulo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit. Discurrens miles pedes eius animadvertit; eum latentem adgnovit; extractum imperatorem eum salutavit. Hinc ad commilitones suos eum adduxit. Ab his in castra delatus est tristis et trepidus, dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur. Postero die Claudius imperator factus est. ΠΑΡΑΣΗΡΗΔΙ Μομάδες 40 Β.1α. Να γοάφεςε ςξσπ ςύπξσπ πξσ ζηςξύμςαι για καθεμιά από ςιπ παοακάςχ λένειπ: lacte : αιςιαςική εμικξύ Locis frigidissimis : αιςιαςική πληθσμςικξύ pelles : γεμική πληθσμςικξύ fluminibus : αιςιαςική εμικξύ Equestribus proeliis : αταιοεςική εμικξύ caedis : ξμξμαρςική εμικξύ praetenta : δξςική πληθσμςικξύ ρςξ ίδιξ γέμξπ latentem : γεμική πληθσμςικξύ ρςξ ξσδέςεοξ γέμξπ tristis : αιςιαςική πληθσμςικξύ ρςξ ξσδέςεοξ γέμξπ Claudius : κληςική εμικξύ Μομάδες 10 Β.1β. Να μεςατεοθξύμ ξι κλιςξί ςύπξι ςηπ παοακάςχ ποόςαρηπ ρςξμ άλλξ αοιθμό (όπξσ είμαι δσμαςόμ). Η μέα ποόςαρη μα είμαι μξημαςικά απξδεκςή: «Discurrens miles pedes eius animadvertit» Μομάδες 4 ελίδα 1 από 3

ΨΗΥΙΑΚΟ ΔΚΠΑΙΔΔΤΣΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ «ΛΑΣΙΝΙΚΑ» 3o ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΙΑΝΟΤΑΡΙΟ 2017: ΘΔΜΑΣΑ Β.2α. Να ναμαγοάφεςε ςημ ποόςαρη δσξ τξοέπ υοηριμξπξιώμςαπ χπ σπξκείμεμξ ςημ ποώςη τξοά ςξ ego και ςημ δεύςεοη ςξ tu. «inter vela praetenta foribus se abdidit» Μομάδες 2 Β.2β. Να γοάφεςε ςξσπ παοακάςχ οημαςικξύπ όοξσπ ρςξμ ςύπξ πξσ ζηςείςαι για ςξμ καθέμα: student: απαοέμταςξ Παοακειμέμξσ ρςημ ίδια τχμή nutriuntur: ξ ίδιξπ ςύπξπ ρςξμ Παοαςαςικό lavantur: η μεςξυή ςξσ Μέλλξμςα ( μα λητθεί σπ όφιμ ςξ σπξκείμεμξ) desiliunt: ςξ β εμικό ςηπ ξοιρςικήπ ςξσ σμςελερμέμξσ Μέλλξμςα ρςημ ίδια τχμή proeliantur: η μεςξυή ςξσ Δμερςώςα ρςημ αιςιαςική εμικξύ ςξσ αορεμικξύ prorepsit: ςξ γ πληθσμςικό ςηπ ξοιρςικήπ ςξσ σμςελερμέμξσ Μέλλξμςα ρςημ άλλη τχμή (μα λητθεί σπ όφιμ ςξ γέμξπ ςξσ σπξκειμέμξσ) discurrens: ςξ απαοέμταςξ ςξσ Παοακειμέμξσ ρςημ άλλη τχμή (μα λητθεί σπ όφιμ ςξ σπξκείμεμξ) latentem: ςξ γ εμικό ςηπ ξοιρςικήπ ςξσ Μέλλξμςα ρςημ ίδια τχμή adgnovit: ςξ γ πληθσμςικό ξοιρςικήπ Μέλλξμςα ρςημ ίδια τχμή moriturum: ςξ β εμικό ξοιρςικήπ Δμερςώςα factus est: ξ ίδιξπ ςύπξπ ρςξμ Δμερςώςα και ςξ απαοέμταςξ ςξσ Δμερςώςα ρςημ ίδια τχμή. Μομάδες 12 Β. 2γ. Να ναμαγοατεί η παοακάςχ ποόςαρη μεςατέοξμςαπ ςξ οήμα ρςημ εμεογηςική πεοιτοαρςική ρσζσγία, ρςημ ξοιρςική ςξσ Παοαςαςικξύ και Τπεορσμςελίκξσ: «miles pedes animadvertit» Μομάδες 2 Γ.1α. Να γίμει πλήοηπ ρσμςακςική αμαγμώοιρη ςχμ παοακάςχ λένεχμ: Agriculturae, carne, vitae, pedibus, re, se, extractum, tristis, obvia, imperator. Μομάδες 10 Γ.1β. Να μεςαςοέφεςε ςη ρύμςανη από εμεογηςική ρε παθηςική: Cum civitas bellum gerit Μομάδες 3 ελίδα 2 από 3

ΨΗΥΙΑΚΟ ΔΚΠΑΙΔΔΤΣΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ «ΛΑΣΙΝΙΚΑ» 3o ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΙΑΝΟΤΑΡΙΟ 2017: ΘΔΜΑΣΑ Γ.1γ. Να μεςαςοέφεςε ςημ παθηςική ρύμςανη ρε εμεογηςική ρςιπ παοακάςχ ποξςάρειπ: ephippiorum usus res turpis et iners habetur (a Germanis). (Μξμ.3) Ab his in castra delatus est tristis (is). (Μξμ. 2) Postero die Claudius imperator factus est (a militibus). (Μξμ. 2) Μομάδες 7 Γ.2α. Να αμαγμχοίρεςε ςξ είδξπ και ςξμ ρσμςακςικό οόλξ ςχμ δεσςεοεσξσρώμ ποξςάρεχμ (Μξμ. 2), μα δικαιολογήσετε ςξμ ςοόπξ ειραγχγήπ (μξμ. 2) καθώπ και ςξμ ςοόπξ εκτξοάπ (Μξμ. 2) Cum civitas bellum gerit dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur Μομάδες 6 Γ.2β. «rumore»: Να αμαγμχοίρεςε ρσμςακςικά ςξμ όοξ (Μξμ. 1) και μα δικαιξλξγήρεςε ςξμ ςοόπξ ςηπ εκτξοάπ ςξσ. (Μξμ. 1) Μομάδες 2 Γ. 2γ. «pedes eius»: το «eius» μα αμςικαςαρςαθεί με ςξμ ρχρςό ςύπξ ςηπ αμςχμσμίαπ suus, sua, suum. Πξια είμαι η ρημαριξλξγική διατξοά; Μονάδες 2 Καλή επιτυχία Η εκπόμηση του διαγωμίσματος έγιμε με τη βοήθεια Δθελομτώμ Δκπαιδευτικώμ: Σα θέμαςα επιμελήθηκε η Λάμπρη-Μπατσούλη Αγγελική -Υιλόλξγξπ. Ο επιρςημξμικόπ έλεγυξπ ποαγμαςξπξιήθηκε από ςξσπ Αργυροπούλου Μαρία, Βεμούτσου Μαριάμμα, Κεκροπούλου Μαρία και Πλακίδα Γεώργιο. ελίδα 3 από 3

ΚΡΙΣΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΚΕΙΜΕΝΑ 14 / 36 / 42 Post bellum Cassius, qui fuerat in exercitu Marci Antonii, confugit Athenas. Ibi vix dederat sollicitum animum somno, cum apparuit repente ei horrenda species. Quem simul aspexit Cassius, concepit timorem cupivit audire nomenque eius. Contempsit divitias Samnitium et Samnites mirati sunt paupertatem eius. Nam cum attulissent ad eum magnum pondus auri missum publice, ut eo uteretur, solvit vultum risu et protinus dixit: «Ministri supervacaneae, ne dicam ineptae, legationis, narrate Samnitibus Manium Curium malle imperare locupletibus quam fieri ipsum locupletem;» Ergo ego nisi peperissem, Rōma non oppugnarētur; nisi filium habērem, lībera in līberā patriā mortua essem. Ego nihil iam pati possum nec diu miserrima futūra sum: at contra hos, si pergis, aut immatūra mors aut longa servitus manet. Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση των παραπάνω κειμένων. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ Β1α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: bellum : την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού exercitu : τη γενική του πληθυντικού αριθμού species : την αφαιρετική του ενικού αριθμού Cassius : τη γενική του ενικού αριθμού eius : την αφαιρετική του ενικού στο θηλυκό γένος pondus : την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού legationis : την αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού libera : την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό στο ίδιο γένος hos : τη γενική στον άλλο αριθμό στο ίδιο γένος servitus : τη δοτική του πληθυντικού αριθμού 0 Μονάδες 10 Β1β. post: να γράψετε τον υπερθετικό βαθμό του ίδιου τύπου (μονάδα 1). magnum: να σχηματίσετε τα παραθετικά στην ίδια πτώση και στον ίδιο. αριθμό (μονάδες 3). longa: να γράψετε το συγκριτικό βαθμό του επιθέτου (μονάδα 1). Μονάδες 5-1

Β2α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: fuerat : τον ίδιο τύπο της υποτακτικής στον ενεστώτα dederat : το απαρέμφατο στον ενεστώτα στην ίδια φωνή concepit : το β ενικό πρόσωπο της προστακτικής στον ενεστώτα στην ίδια φωνή audire : το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής στον παρακείμενο στην άλλη φωνή atulissent : το β ενικό πρόσωπο της οριστικής στον παρατατικό στην ίδια φωνή dicam : το σουπίνο στην αιτιατική πτώση imperare : τον ίδιο τύπο στον παρακείμενο στην ίδια φωνή peperissem : το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής στον ενεστώτα στην ίδια φωνή haberem : το β πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής στον ενεστώτα στην ίδια φωνή manet : το α πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής στον υπερσυντέλικο στην ίδια φωνή Μονάδες 10 Β2β. malle: να γράψετε το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής όλων των χρόνων στην ίδια φωνή. Μονάδες 6 Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: post bellum, Athenas, ei, publice, risu, imperare, diu, libera, pati, servitus. Μονάδες 10 Γ1β. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:«contempsit divitias [..] paupertatem eius.» Γ1γ. Roma: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να δηλώνει στάση σε τόπομε όλους τους δυνατούς τρόπους. Μονάδες 2 Γ2β. Αφού καταγράψετε, να αναγνωρίσετε το είδος των δευτερευουσών προτάσεων που υπάρχουν στο δεύτερο απόσπασμα (μονάδες 3) και να δηλώσετε η συντακτική τους λειτουργία (μονάδες 3). Γ2γ. missum: να αναλύσετε τη μετοχή σε ισοδύναμη δευτερεύουσα πρόταση. Μονάδες 6 Μονάδες 2 Γ3α. si pergis: να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο (μονάδες 2) και να τον μετατρέψετε ώστε να δηλώνει το δυνατό-πιθανό (μονάδες 3) Μονάδες 5-2

- 3

ΚΡΙΣΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΚΕΙΜΕΝΑ 5 / 21 / 45 Multos in illis locis agros possidēbat. Silius animum tenerum habēbat. Gloriae Vergili studēbat ingeniumque eius fovēbat. Eum ut puer magistrum honorābat. Monumentum eius, quod Neapoli iacēbat, pro templo habēbat. Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Romanorum, everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam acceperunt. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veintanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est factus; Legātum monet ut epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore. Gallus, periculum veritus, constituit ut tragulam mitteret. Haec casu ad turrim adhaesit et tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Cicerōnem defertur. Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση των παραπάνω κειμένων. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 0 Β1α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: illis : την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος agros : την ονομαστική του ενικού αριθμού animum : την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού Neapoli : τη αιτιατική του ενικού αριθμού flumen : την ονομαστική του πληθυντικού αριθμού urbem : τη γενική του πληθυντικού αριθμού quo : την αιτιατική του ενικού αριθμού στο ίδιο γένος periculum : την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό turrim : τη γενική στον άλλο αριθμό die : τη δοτική του πληθυντικού αριθμού Μονάδες 10 Β1β. post: να γράψετε τα παραθετικά του ίδιου τύπου (μονάδα 4). multos: να σχηματίσετε τα παραθετικά τουεπιθέτου στη γενική πτώση του ίδιου αριθμού. (μονάδες 4). immensam: να σχηματίσετε το επίρρημα στο συγκριτικό βαθμό (μονάδα 2). Μονάδες 10-1

Β2α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: possidebat : τον ίδιο τύπο της υποτακτικής στον ενεστώτα studebat : το απαρέμφατο στον παρακείμενο στην ίδια φωνή concepit : το β ενικό πρόσωπο της προστακτικής στον ενεστώτα στην ίδια φωνή everterunt : το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής στον παρακείμενο στην άλλη φωνή fuerat : το β ενικό πρόσωπο της υποτακτικής στον παρατατικό στην ίδια φωνή factus est : το β ενικό πρόσωπο της υποτακτικής στον ενεστώτα στην άλλη φωνή monet : τον ίδιο τύπο της υποτακτικής στον παρακείμενο στην ίδια φωνή scribit : το γ ενικό πρόσωπο της οριστικής στον υπερσυντέλικο στην άλλη φωνή abiciat : το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής στον συντελεσμένο μέλλοντα στην ίδια φωνή conspicitur : το α πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής στον υπερσυντέλικο στην ίδια φωνή Μονάδες 10 Β2β. adfore: να γράψετε το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής όλων των χρόνων στην ίδια φωνή. Μονάδες 6 Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: agros, quod, pro templo, Romanorum, Romam, iure, dictator, tragulae, casu, a milite. Μονάδες 10 Γ1β. Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική:«haec casu [..] ad Cicerōnem defertur.» Μονάδες 6 Γ2α. quod Neapoli iacēbat: αφού αναγνωριστεί η δευτερεύουσα πρόταση, να συμπτυχθεί σε ισοδύναμη μετοχή. Γ2β. brenno duce: αφού αναγνωριστεί ημετοχή να αναλυθεί σε ισοδύναμη δευτερεύουσα πρόταση. - 2

ΚΡΙΣΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ 1 ΚΕΙΜΕΝΑ 6/ 25 / 42 qui spem Catilīnae mollibus sententiis aluērunt coniurationemque nascentem non credendo confirmavērunt; < Nunc intellego, si iste in Manliāna castra pervenerit, quo intendit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniuratiōnem esse factam, neminem tam improbum, qui non fateātur. Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitōte decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habēmus hostem! Itaque cavēte periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolīte confidere. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consultūrum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mens et animus et consilium et sententia civitātis posita est in legibus. Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege non stat. Legum ministri sunt magistrātus, legum interpretes iudices, legum denique omnes servi sumus: sic enim liberi esse possumus. Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παραπάνω αποσπάσματα. 0 Παρατηρήσεις Β1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: intellego β εν. υποτ. παρατ. pervenerit γ πληθ. ορ. μέλλ. factum esse β εν. υποτ. παρατ. omnes αφαιρ. εν. θηλ. hostem γεν. πληθ. opibus αιτιατ. πληθ. nimia αιτιατ. πληθ. ουδ. neminem γεν. εν. mens δοτ. εν. boni viri αφαιρ. εν. fons αιτιατ. εν. interpretes oνομ. εν. Β2. fore: Nα κλιθεί η Προστακτική Ενεστώτα και Μέλλοντα. Μονάδες 12 Β3. Nα συμπληρωθεί ο πίνακας που ακολουθεί με τους βαθμούς των επιρρημάτων και των επιθέτων στο ίδιο γένος, στον ίδιο αριθμό στην ίδια πτώση με τον τύπο που δίνεται: stultum Θετικός υγκριτικός Τπερθετικός - 1 -

recentem prope nimia Β4. nolite: Nα κλιθεί στην Προστακτική σε όλους τους χρόνους. Β5. tutamini: Nα γραφούν τα απαρέμφατα του ρήματος. Μονάδες 6 Γ1. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους ακόλουθους όρους των αποσπασμάτων των κειμένων σας: coniurationem: stultum: recentem: tertium: Carthagine: a muris: periculum: opibus: vobis: patriae (το πρώτο): in legibus: ministri: nostra: sine mente: Μονάδες 7 Γ2. Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου του πρώτου αποσπάσματος(μονάδες 3) και να μετατραπεί έτσι ώστε να δηλώνει ανοικτή υπόθεση στο παρελθόν (μονάδες 2) και υπόθεση δυνατή ή πιθανή. Μονάδες 7-2 -

Γ3. coniurationem esse factam: Να μετατραπεί η σύνταξη από ενεργητική σε παθητική και να πραγματοποιηθούν όλες οι αναγκαίες αλλαγές. Μονάδες 2 Γ4. Οpibus urbis nolite confidere: Να γράψετε μία ισοδύναμη εκφορά. Μονάδες 2 Γ5. Legum ministri sunt magistratus: Να γίνει η σύνταξη απαρεμφατική σε εξάρτηση από το ρήμα feror. Μονάδες 2 Γ6α. Cum omnes recentem esse dixissent: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδα 1), να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2). Μονάδες 5 β. Ut corpora nostra sine mente: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της(μονάδα 1), να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2). Μονάδες 5-3 -

ΚΡΙΣΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ 2 ΚΕΙΜΕΝΑ 11 / 31 / 43 Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit? Quamvis infesto et mināci animo perveneras, cur, cum in conspectu Rōma fuit, tibi non succurrit: «intra illa moenia domus ac penātes mei sunt, mater coniunx līberique»? Ergo ego nisi peperissem, Rōma non oppugnarētur; nisi filium habērem, lībera in līberā patriā mortua essem. Ego nihil iam pati possum nec diu miserrima futūra sum: at contra hos, si pergis, aut immatūra mors aut longa servitus manet. Sed paulo post filius eius castra hostium praeterequitāvit et a duce hostium his verbis proelio lacessītus est: «Congrediāmur, ut singulāris proelii eventu cernātur, quanto miles Latīnus Rōmāno virtūte antecellat». Turn adulescens, viribus suis confīsus et cupiditāte pugnandi permōtus, iniussū consulis in certāmen ruit; et fortior hoste, hastā eum transfixit et armis spoliāvit. Statim hostes fugā salūtem petivērunt. Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superāvit et Saguntum vi expugnāvit. Postea Alpes, quae Italiam ab Galliā seiungunt, cum elephantis transiit. Ubi in Italiā fuit, apud Ticīnum, Trebiam, Trasumēnum et Cannas copias Rōmanōrum profligāvit et delēvit. Populus Rōmānus cladem Cannensem pavidus audīvit. In agro Falerno Hannibal ex insidiis Fabii Maximi se expedīvit. Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παραπάνω αποσπάσματα. Παρατηρήσεις Β1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: ingredienti moenia transiit lacessitus est cernatur ruit petiverunt αιτιατ. εν. και αιτιατ. πληθ. γεν. πληθ. και δοτ. πληθ. γ πληθ. υποτ. μέλλ. και απαρ. παρακ. γ πληθ. ορ. μέλλ. και γ πλ. υποτ. ενεστ. γ εν. υποτ. μέλλ. και γ εν. υποτ. παρακ. β εν. υποτ. παρατ. και β πληθ. υποτ. μέλλ. γ πληθ. υποτ. υπερσ. και γεν. γερουνδίου. 0 Μονάδες 14 Β2. fortior: Nα γραφούν οι πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού στο γένος που βρίσκεται στον θετικό και στον συγκριτικό βαθμό. Μονάδες 3 Β3. congrediamur: Nα κλιθεί η Προστακτική Ενεστώτα και Μέλλοντα. - 1 -

Β4. Nα συμπληρωθεί ο πίνακας με τους ζητούμενους τύπους. tibi nihil hos eius γεν. εν. γεν. πληθ. αιτιατ. εν. ουδ. αφαιρ. εν. αρσ. αιτιατ. εν. αρσ. γεν. πληθ. θηλ. δοτ. εν. αρσ. δοτ. πληθ. θηλ. Β5. Να συμπληρωθεί ο πίνακας που ακολουθεί με τους βαθμούς των επιρρημάτων και των επιθέτων στο ίδιο γένος, στον ίδιο αριθμό στην ίδια πτώση με τον τύπο που δίνεται: minaci Θετικός υγκριτικός Τπερθετικός libera (πρώτο) diu miserrima fortior Μονάδες 5 Γ1. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους ακόλουθους όρους των αποσπασμάτων των κειμένων σας: tibi: ingredienti: animo : in conspectu: paulo: a duce: verbis: - 2 -

eventu: Romano: virtute: in certamen: hasta: fuga: Cannensem: pavidus: ex insidiis: Γ2. ingredienti: Να αναπτυχθεί στην ισοδύναμη δευτερεύουσα πρόταση. Μονάδες 8 Μονάδες 2 Γ3. a duce hostium his verbis proelio lacessitus est: Να γίνει μετατροπή της σύνταξης από παθητική σε ενεργητική. Μονάδες 2 Γ4. hoste: Να γράψετε την ισοδύναμη εκφορά του τύπου. Μονάδες 2 Γ5α. Statim hostes fuga salutem petiverunt: Να μετατραπεί η σύνταξη σε απαρεμφατική εξαρτώμενη από το feror. β. από το debeo. Μονάδες 3 Γ6. Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superāvit et Saguntum vi expugnāvit.: Να μετατρέψετε τη σύνταξη σε παθητική δηλώνοντας το ποιητικό αίτιο. Μονάδες 3 Γ7. Postea Alpes, quae Italiam ab Gallia seiungunt, cum elephantis transiit.: Να συμπτυχθεί η δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχή και να ξαναγραφεί η φράση. Μονάδες 3 Γ8. Ubi in Italia fuit: Να μετασχηματιστεί η πρόταση, ώστε να δηλώνει υποκειμενική σχέση αιτίου-αιτιατού. - 3 -

Μονάδες 2 Γ9. cum in conspectu Roma fuit: Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης(μονάδα 1), να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της(μονάδα 1), να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2). Μονάδες 5-4 -