ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΓΡΑΣΙΑ

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΓΡΑΣΙΑ Η προστασία των εξωτερικών τοιχοποιιών από την υγρασία αποτελεί σημαντική παράμετρο κατά το σχεδιασμό και την κατασκευή ενός κτιρίου, καθώς τα προβλήματα που ενδέχεται να προκληθούν είναι σημαντικά, ενώ οι εργασίες αποκατάστασής τους οφείλουν να γίνονται με ιδιαίτερα προσεκτικό τρόπο λόγω του πολύπλοκου μηχανισμού δράσης της. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΡΑΝΙΩΤΗΣ, διπλ. πολιτικός μηχ. Η υγρασία στα δομικά στοιχεία αποτελεί μία από τις πλέον προβληματικές καταστάσεις οικοδομικής φύσης που μπορούν να εμφανιστούν σε μια κατασκευή. Τα προβλήματα που παρουσιάζονται συνοψίζονται αφενός σε φθορές των δομικών στοιχείων (η αποκατάσταση των οποίων απαιτεί σειρά ε- ξειδικευμένων εργασιών), ενώ παράλληλα δημιουργούνται αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία των χρηστών ενός χώρου (η υγρασία σχετίζεται άμεσα με το "σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου"). Το δομικό στοιχείο που είναι το πλέον εκτεθειμένο στους διάφορους παράγοντες που ευθύνονται για την ανάπτυξη, τη διατήρηση και την ε- ξάπλωση των προβλημάτων από υγρασία είναι οι εξωτερικές τοιχοποιίες. Ο ρόλος της τοιχοποιίας ως ορίου μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος, καθώς και η πιθανή γειτνίασή της (ή η επαφή της) με το έδαφος, διευκολύνουν την εμφάνιση προβληματικών περιοχών που έχουν προσβληθεί από υγρασία. Μορφές υγρασίας - Αιτίες εμφάνισης της υγρασίας Η πιθανότητα εμφάνισης υγρασίας στην εξωτερική τοιχοποιία σχετίζεται με αρκετές παραμέτρους, διαφορετικές μεταξύ τους και με σύνθετο μηχανισμό ανάπτυξης και εξάπλωσης. Πιο συγκεκριμένα, η υγρασία που αναπτύσσεται στις τοιχοποιίες διακρίνεται στις ακόλουθες επί μέρους μορφές: στην υγρασία του εδάφους (όταν προφανώς η τοιχοποιία βρίσκεται σε ισόγειο χώρο), στη συμπύκνωση από διάχυση των υδρατμών στο εσωτερικό της διατομής της τοιχοποιίας, στην επιφανειακή συμπύκνωση των υδρατμών στην εσωτερική πλευρά της τοιχοποιίας, στο νερό της βροχής και στην υγρασία των υλικών από τα οποία είναι κατασκευασμένη η τοιχοποιία. www.ktirio.gr 8

Μορφές υγρασίας, από τις οποίες προσβάλλεται η εξωτερική τοιχοποιία. Άνοδος της υγρασίας εδάφους μέσω των τριχοειδών αγγείων των περιμετρικών τοιχωμάτων σε υψηλότερες στάθμες (προσβολή της εξωτερικής τοιχοποιίας). Αποκόλληση του επιχρίσματος μιας εξωτερικής τοιχοποιίας εξαιτίας της προσβολής της από υγρασία. Η υγρασία εδάφους προκαλεί σημαντικές φθορές σε μια τοιχοποιία, όπως εξανθήματα, αποκολλήσεις και αποχρωματισμό της επιφάνειας. Αποφλοιώσεις της βαφής σε μια τοιχοποιία που τη "χτυπάει" η βροχή. Βέβαια, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα προβλήματα υγρασίας σε μια εξωτερική τοιχοποιία οφείλονται στη σύνθετη δράση αρκετών παραγόντων, γεγονός το οποίο σε συνδυασμό με την πολυπλοκότητα του φαινομένου καθιστά τη διάγνωσή της και κυρίως την αντιμετώπισή της αντικείμενο εξειδικευμένης και προσεκτικής παρατήρησης και αξιολόγησης. Η εξαρχής ολοκληρωμένη προστασία ενός κτιρίου από την υγρασία εμποδίζει σε υψηλό βαθμό την προσβολή των εξωτερικών τοιχοποιιών από αυτήν. Πάντως, σε κάθε περίπτωση είναι πιθανή η δημιουργία προβληματικών σημείων ή περιοχών που οφείλονται: στην κακή δόμηση (τόσο στην ποιότητα των υλικών, όσο και στον τρόπο κατασκευής) και στην πλημμελή συντήρηση. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις η προσβολή της τοιχοποιίας από την υγρασία καθίσταται πιο εύκολη, ενώ είναι ακόμη δυνατή η επιτάχυνση του φθοροποιού μηχανισμού δράσης της αλλά και η επιδείνωση της κατάστασης. Προβλήματα υγρασίας στην εξωτερική τοιχοποιία Οι πιο συνηθισμένες φθορές που προκαλούνται εξαιτίας του φθοροποιού μηχανισμού δράσης της υγρασίας είναι: η αλλοίωση, η αποσάθρωση και η διάλυση των δομικών υλικών, από τα οποία αποτελείται μια εξωτερική τοιχοποιία, η εμφάνιση φουσκωμάτων, αποφλοιώσεων και αποκολλήσεων εξαιτίας της επί μακρόν ε- πίδρασης της υγρασίας (διόγκωση και συρρίκνωση μετά την εξάτμιση), ο σχηματισμός κηλίδων και εξανθημάτων, που προκαλούνται από τη συσσώρευση αλάτων που υπάρχουν διαλυμένα στο νερό που διεισδύει στην τοιχοποιία και μεταφέρονται σταδιακά στις εξωτερικές στρώσεις του δομικού στοιχείου, η αλλοίωση του χρωματισμού των επιφανειών των τοιχοποιιών λόγω της χημικής διάβρωσης α. εσωτερικά γ. εσωτερικά Υγρασία εδάφους Υγρασία συμπύκνωσης λόγω διάχυσης υδρατμών ε. Υγρασία βροχής και συμπύκνωσης λόγω ψύξης β. δ. εσωτερικά εσωτερικά Υγρασία επιφανειακής συμπύκνωσης Υγρασία βροχής ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΠΡΟΣΒΑΛΕΙ ΜΙΑ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ Ο προσδιορισμός τόσο της ακριβούς αιτίας που ευθύνεται για την εμφάνιση υγρασίας σε μια εξωτερική τοιχοποιία, όσο και του μηχανισμού της φθοροποιού δράσης της αποτελούν ένα δύσκολο εγχείρημα. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες βασικές γενικές αρχές επάνω στις οποίες μπορεί κάποιος να κινηθεί, προκειμένου να οδηγηθεί στη συγκέντρωση ενδείξεων σχετικά με την προέλευση της υγρασίας. Πιο συγκεκριμένα: Ο εμποτισμός του κατώτερου τμήματος της εξωτερικής τοιχοποιίας μέχρι ενός ύψους, κατά την έννοια μιας λωρίδας, αποτελεί ένδειξη για την προσβολή του δομικού στοιχείου από την υγρασία εδάφους (προκειμένου για τοιχοποιίες ισογείου ή τοιχοποιίες που καλύπτονται μέχρι ενός ύψους από το έδαφος). Η εμφάνιση κηλίδων (εξανθημάτων) σε συνδυασμό με την αποφλοίωση των περιοχών στις οποίες εμφανίζονται καταδεικνύουν μεταφορά αλάτων μέσω της υγρασίας εδάφους. Η αλλοίωση του χρωματισμού της εσωτερικής επιφάνειας μιας τοιχοποιίας, με διαφοροποίηση όμως του τόνου κατά τη διάρκεια του έτους, πιθανώς οφείλεται σε υγρασία λόγω επιφανειακής συμπύκνωσης των υδρατμών στην υπόψη επιφάνεια. Ο αποχρωματισμός ενός τμήματος περιορισμένης έκτασης της εσωτερικής επιφάνειας μιας τοιχοποιίας υποδεικνύει την επιφανειακή συμπύκνωση των υδρατμών του χώρου. Σε περίπτωση που οι αποχρωματισμοί παρατηρούνται σε περιοχές με μεγαλύτερη έκταση, ενώ παράλληλα τμήματα της στρώσης του επιχρίσματος έχουν αποκολληθεί, τότε είναι πιθανό να οφείλονται σε υγρασία εδάφους ή στη επιφανειακή συμπύκνωση και στη διάχυση των υδρατμών που δημιουργούνται σε χώρους όπως η κουζίνα μιας κατοικίας. Η εμφάνιση μεμονωμένων εμποτισμένων τμημάτων της επιφάνειας μιας εξωτερικής τοιχοποιίας είναι πιθανόν να οφείλεται στην προσβολή της από το νερό της βροχής. Η παρουσία διυγράνσεων σε περιοχές πίσω από έπιπλα ή συσκευές αποτελούν ένδειξη σχηματισμού επιφανειακής συμπύκνωσης των υδρατμών εξαιτίας του ανεπαρκούς αερισμού. Ο σχηματισμός μιας μικρής περιοχής με υγρασία, η οποία παρουσιάζει τάση εξάπλωσης, είναι πιθανόν να οφείλεται στη διαρροή κάποιου αγωγού.. Διείσδυση υγρασίας στη θεμελίωση.. Διείσδυση νερού και διαβρωτικών ουσιών στην τοιχοποιία.. Καταστροφή του επιχρίσματος.. Διάβρωση της τοιχοποιίας. 8 ΤΕΥΧΟΣ 08/0

και της αντίδρασης μεταξύ των αλάτων και των οξειδίων που υπάρχουν διαλυμένα στο νερό με τα συστατικά (χημικές ενώσεις) των υλικών της τοιχοποιίας, η διάρρηξη του συνδετικού ιστού των υλικών της τοιχοποιίας, η οποία μπορεί να προκληθεί από το πάγωμα του νερού που έχει διεισδύει στους πόρους τους, με αποτέλεσμα τη θραύση και το σχηματισμό ρηγματώσεων (κυρίως στις τοιχοποιίες των υψηλότερων ορόφων ή σε ψυχρά κλίματα), η ανάπτυξη μικροοργανισμών και φυτών σε περιοχές της τοιχοποιίας, οι οποίες δεν αερίζονται με σωστό τρόπο και επιπλέον τα ποσοστά της σχετικής υγρασίας του αέρα στον υ- πόψη εσωτερικό χώρο είναι υψηλά, η μείωση της θερμομονωτικής ικανότητας του δομικού στοιχείου, λόγω της προσβολής του από την υγρασία και της εκτόπισης του αέρα που υπάρχει στους πόρους των θερμομονωτικών υλικών (και στον οποίο οφείλουν τις θερμομονωτικές τους ιδιότητες), καθώς το νερό έχει σημαντικά πολλαπλάσιο συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας σε σχέση με το θεωρητικά ακίνητο στρώμα αέρα. Μέτρα προστασίας της εξωτερικής τοιχοποιίας σε νεόδμητα κτίρια Είναι σκόπιμο να έχει εξασφαλιστεί ήδη κατά τη φάση κατασκευής ενός κτιρίου η επαρκής στεγανοποιητική του προστασία. Ο σωστός σχεδιασμός και η ορθή χρήση στεγανοποιητικών υλικών (μεμβρανών, φύλλων, επαλείψεων κ.ά.) αποτελούν από κοινού τους βασικούς άξονες σ' αυτήν την κατεύθυνση. Σε κάθε περίπτωση επιβάλλεται η στεγανοποίηση των δομικών στοιχείων ε- νός κτιρίου να συνοδεύεται από την επαρκή θερμομονωτική του προστασία (η θερμομόνωση στην εξωτερική πλευρά της τοιχοποιίας ή ως ενδιάμεση στρώση σε μια δικέλυφη κατασκευή), καθώς έτσι περιορίζεται ο κίνδυνος της επιφανειακής συμπύκνωσης των υδρατμών (φαινόμενο της δρόσου) στην εσωτερική επιφάνειας μιας τοιχοποιίας, που αποτελεί μια αρκετά συχνή προβληματική κατάσταση στα σύγχρονα κτίρια. Στεγανοποιητική προστασία των υπόγειων χώρων Όσον αφορά στην υγρασία εδάφους, είναι απαραίτητη η προληπτική προστασία μιας κατασκευής, καθώς οι εκ των υστέρων εργασίες ε- πέμβασης είναι ιδιαίτερα δύσκολες. Γι' αυτό κρίνεται σκόπιμη η δημιουργία μιας στεγανής λεκάνης για την προστασία των υπόγειων χώρων από τα νερά του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα. Η στεγανοποίηση των θεμελίων, καθώς και των κατακόρυφων και οριζόντιων δομικών στοιχείων του υπογείου θα διασφαλίσει την προστασία τους από τα υπόγεια ύδατα. Μ' αυτόν τον τρόπο, θα αποτραπεί η προσβολή τους από την υγρασία και κατά συνέπεια η άνοδός της σε ανώτερες στάθμες (υψηλότερα του εδάφους), προσβάλλοντας τις εξωτερικές τοιχοποιίες του ισογείου. Η ολοκληρωμένη στεγανοποιητική προστασία συνοδεύεται από τη διαμόρφωση ενός υπόγειου περιμετρικού συστήματος αποστράγγισης των υδάτων (μιας τάφρου και ενός αγωγού με μικρή κλίση εντός αυτής), μέσω του οποίου συλλέγονται τα τελευταία και απομακρύνονται από τα περιμετρικά τοιχώματα του εδάφους. Έτσι, ενισχύεται η προστασία των τοιχωμάτων και κατά συνέπεια περιορίζεται η εμφάνιση υ- γρασίας (ανιούσας υγρασίας) στις τοιχοποιίες του ισογείου. Προστασία από τα νερά της βροχής Οι κατακόρυφες επιφάνειες ενός κτιρίου και ιδιαίτερα η βάση τους καταπονούνται σε σημαντικό βαθμό από τα νερά της βροχής. Γι' αυτό το λόγο είναι απαραίτητη η διαμόρφωση αφενός των κατάλληλων κλίσεων στις οριζόντιες εξωτερικές επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με τις τοιχοποιίες και αφετέρου των συστημάτων συλλογής και απορροής των υδάτων. Ταυτόχρονα, οι υδρορρόες θα πρέπει να προστατεύονται με τη βοήθεια προστεγασμάτων ή στεγάστρων από την πιθανή φραγή τους από φερτά υλικά. Μ' αυτούς τους τρόπους επιτυγχάνεται η "αποφόρτιση" των ευπαθών σημείων από την πιθανή συγκέντρωση των υδάτων. Επιπλέον, επιβάλλεται η ανασήκωση επί του κατακόρυφου δομικού στοιχείου της στεγανοποιητικής στρώσης μιας οριζόντιας επιφάνειας τουλάχιστον κατά 0 cm από τη τελική στάθμη του εδάφους ή από την ά- νω στάθμη του δαπέδου ενός εξώστη, ώστε να προστατεύεται η τοιχοποιία από την αναπήδηση του νερού της βροχής αλλά και από το ύψος του χιονιού. Ως στεγανοποιητικά υλικά για την προστασία των εξωτερικών τοιχοποιιών κρίνεται σκόπιμο να χρησιμοποιούνται σχηματοποιημένα ασφαλτικά ή συνθετικά φύλλα και όχι επαλείψεις ρευστών υλικών. Η υδατοστεγανότητα μιας τοιχοποιίας συμβάλλει επίσης στην προστασία της από τα νερά της βροχής. Εξαρτάται από τις επί μέρους ιδιότητες των υλικών κατασκευής της, ενώ είναι δυνατή η ενίσχυση της στεγανότητάς της με τη βοήθεια ειδικών στεγανοποιητικών υλικών (υδαταπωθητικές επαλείψεις, τσιμεντοειδείς στρώσεις, ελαστομερικές επενδύσεις). Αυτά τα υλικά αφενός παρεμποδίζουν τη διείσδυση του νερού της βροχής στο εσωτερικό της τοιχοποιίας και αφετέρου συμβάλλουν στην αποτροπή της συμπύκνωσης των υδρατμών στην εσωτερική παρειά της. Το φράγμα υδρατμών Η εσφαλμένη εφαρμογή φράγματος υδρατμών είναι πολύ πιθανό να επιφέρει τόσο την προσβολή του δομικού στοιχείου από την υγρασία λόγω της διάχυσης των υδρατμών στο εσωτερικό του, όσο και την αναποτελεσματικότητα της θερμομονωτικής στρώσης. Δεδομένου ότι η συμπύκνωση των υδρατμών στο εσωτερικό μιας τοιχοποιίας αποτελεί ένα φαινόμενο που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτό παρά μόνο σε βάθος χρόνου, η ανεπαρκής προστατευτική "απόδοση" της θερμομόνωσης είναι μία βασική ένδειξη για το φαινόμενο. Γενικά, η εξωτερική τοιχοποιία είναι σκόπιμο να αφήνεται ελεύθερη να "αναπνέει", καθώς, ακόμη και αν γίνει εφικτή η πρόβλεψη της ακριβούς πορείας της διάχυσης στο εσωτερικό του δομικού στοιχείου, είναι πιθανή η αντιστροφή αυτής της πορείας, περιπλέκοντας το φαινόμενο. Έ- τσι, η τοποθέτηση ενός υλικού που λειτουργεί ως φράγμα υδρατμών (υλικά με υψηλό συντελεστή αντίστασης μ στη διάχυση των υδρατμών) μόνον από τη μία πλευρά της τοιχοποιίας μπορεί να επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα, στην περίπτωση αντιστροφής του φαινομένου. Η τοποθέτηση φράγματος υδρατμών σε μια ε- ξωτερική τοιχοποιία κρίνεται αναγκαία μόνο Η ολοκληρωμένη στεγανοποιητική προστασία των υπόγειων χώρων συμβάλλει δραστικά στην αποτροπή της προσβολής των περιμετρικών τοιχοποιιών από την υγρασία εδάφους. www.ktirio.gr 8

Η ολοκληρωμένη στεγανοποιητική προστασία της τοιχοποιίας συνοδεύεται από τη διαμόρφωση ενός υπόγειου περιμετρικού συστήματος αποστράγγισης των υδάτων, μέσω του οποίου συλλέγονται τα τελευταία και απομακρύνονται από τα περιμετρικά τοιχώματα του εδάφους. Επιπλέον, επιβάλλεται η προέκταση της στεγανοποιητικής στρώσης τουλάχιστον κατά 0 cm υψηλότερα από την τελική στάθμη του εδάφους, ώστε να προστατεύεται η τοιχοποιία από την αναπήδηση του νερού της βροχής. Η άσκοπη χρήση του φράγματος υδρατμών μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα υγρασίας σε μια τοιχοποιία. Για παράδειγμα το αδιαπέρατο υλικό που τοποθετήθηκε στην ψυχρή επιφάνεια του θερμομονωτικού υλικού παρεμποδίζει την εκτόνωση των διαχεόμενων υδρατμών στο ενδιάμεσο διάκενο και ευνοεί το σχηματισμό συμπύκνωσης σε εκείνη τη θέση. Η ενίσχυση της υδατοστεγανότητας μιας τοιχοποιίας με τη βοήθεια ειδικών στεγανοποιητικών υλικών έχει ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της διείσδυσης του νερού της βροχής στο εσωτερικό της τοιχοποιίας, αρκεί να μην παρεμποδίζει τη διάχυση των υδρατμών από τον εσωτερικό προς τον εξωτερικό χώρο. Κατακόρυφη τομή δικέλυφης αεριζόμενης τοιχοποιίας. 6 7 8 9 9 8 7 6 0 στην περίπτωση κατά την οποία υπάρχει ήδη μία άλλη στρώση που λειτουργεί ως φράγμα υ- δρατμών (μεταλλική επένδυση, διακοσμητική ε- πένδυση από εφυαλωμένα πλακίδια, ορθομαρμάρωση, εξωτερική στεγανοποιητική στρώση κ.ά.). Τότε θα πρέπει να τοποθετηθεί μία νέα στρώση προς την άλλη πλευρά (εν προκειμένω προς την εσωτερική πλευρά της θερμομόνωσης) που σκόπιμα θα λειτουργεί ως φράγμα υ- δρατμών και θα προστατεύει μέσω της παρεμπόδισης της διάχυσης τη συμπύκνωση στη ζώνη κοντά στην άλλη εξωτερική στρώση. Η δικέλυφη τοιχοποιία Η δικέλυφη τοιχοποιία αποτελεί τη συνηθέστερη πρακτική δόμησης μιας εξωτερικής τοιχοποιίας στην Ελλάδα. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η επαρκής θερμομονωτική της προστασία συμβάλλει στην αποτροπή της επιφανειακής συμπύκνωσης των υδρατμών ενός χώρου στην εσωτερική πλευρά της τοιχοποιίας. Ωστόσο, είναι α- παραίτητο να αποφεύγεται η τοποθέτηση ενός θερμομονωτικού υλικού, το οποίο έχει μια ενσωματωμένη στρώση που λειτουργεί ως φράγμα υ- δρατμών, κατά τρόπο τέτοιο ώστε το τελευταίο να βρίσκεται προς την εξωτερική πλευρά της θερμομόνωσης. Κάτι τέτοιο, θα έχει ως αποτέλεσμα, έπειτα από την κίνηση των υδρατμών από τον εσωτερικό προς τον εξωτερικό χώρο κατά τη διαδικασία της διάχυσής τους, τη συμπύκνωσή τους στη θέση που βρίσκεται η θερμομονωτική στρώση, μειώνοντας την απόδοσή της.. Εξωτερικό επίχρισμα.. Στεγανοποίηση με ασφαλτικά φύλλα για προστασία από την αναπήδηση του νερού της βροχής.. Πλάκες επίστρωσης (π.χ. τσιμεντόπλακες, πάχους cm).. Τσιμεντοκονίαμα (πάχους, cm).. Πλάκα από σκυρόδεμα, ελαφρώς οπλισμένο. 6. Γεωύφασμα. 7. Θερμομονωτική στρώση που δεν προσβάλλεται από την υγρασία. 8. Στεγανοποιητική στρώση. 9. Αγωγός αποστράγγισης. ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΘΕΡΜΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΥ 0. Λιθορριπή.. Φύλλο πολυαιθυλενίου (πάχους 0,0 cm).. Ελαφρώς οπλισμένο σκυρόδεμα (πάχους περίπου 0 cm).. Στεγανοποίηση (ασφαλτικά φύλλα).. Πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα.. Θερμομονωτική στρώση. 6. Φύλλο πολυαιθυλενίο (πάχους 0,0 cm). 7. Εξισωτική στρώση (π.χ. γαρμπιλόδεμα ή τσιμεντοκονίαμα, πάχους,0-9,0 cm). 8. Ακρυλική κόλλα (πάχους 0, cm). 9. Τελική επίστρωση (πλακίδιο, πάχους,0 cm). 86 ΤΕΥΧΟΣ 08/0

0 0 9 9 8 8 7 7 Γενικότερα μάλιστα, η θερμική αντίσταση των στρώσεων μιας εξωτερικής τοιχοποιίας είναι σκόπιμο να αυξάνεται κατά τη φορά από τον εσωτερικό προς τον εξωτερικό χώρο. Επιπλέον, σε περίπτωση που επιβάλλεται από το σχεδιασμό η τοποθέτηση μιας πρακτικά α- διαπέραστης από τους υδρατμούς στρώσης στην εξωτερική πλευρά της τοιχοποιίας, θα πρέπει να κατασκευαστεί ένα διάκενο αέρα στη δικέλυφη τοιχοποιία (αεριζόμενη), που μέσω κατάλληλου συστήματος οπών θα επιτρέπει την εκτόνωση των υδρατμών. Βέβαια, στη συγκεκριμένη περίπτωση το διάκενο διαμορφώνεται σε θέση της θερμομόνωσης, ενώ παράλληλα αποτελεί σφάλμα η τοποθέτηση φράγματος υδρατμών στην ψυχρή (εξωτερική πλευρά) της θερμομονωτικής στρώσης, καθώς ακυρώνει στην πράξη την κίνηση των υδρατμών. Μέτρα αντιμετώπισης της υγρασίας σε υφιστάμενες κατασκευές Αρκετές φορές σημειώνεται είτε ελλιπής ε- φαρμογή των απαραίτητων μέτρων για την προστασία των εξωτερικών τοιχοποιιών από την υγρασία είτε σφάλματα κατά την κατασκευή. Αυτό το γεγονός έχει ως αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός κτιρίων να αντιμετωπίζει προβλήματα υγρασίας μικρότερης ή μεγαλύτερης έκτασης. Η πραγματοποίηση των εργασιών επέμβασης προϋποθέτει να έχουν διενεργηθεί οι κατάλληλοι έλεγχοι, προκειμένου να έχει τεκμηριωθεί σωστά η αιτία εμφάνισης της υγρασίας. Σε α- ντίθετη περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος επιδείνωσης του προβλήματος και διεύρυνσης της περιοχής που εμφανίζει εμποτισμό ή διυγράνσεις. Τα μέτρα, τα οποία είναι δυνατόν να εφαρμοστούν σε μια υφιστάμενη τοιχοποιία στοχεύουν στην αναχαίτιση της βλαπτικής της πορείας και στην παρεμπόδιση της προσβολής της είναι συνήθως τα εξής. Κατασκευή διαμπερούς φράγματος στη βάση της τοιχοποιίας Η διαμόρφωση ενός "φράγματος" στη βάση της 6. Εξωτερικό επίχρισμα (π.χ. ασβεστοτσιμεντοκονίαμα, πάχους, cm).. Οπτόπλινθοι (π.χ. πάχους 7, ή 9,0 cm).. Ανοξείδωτο μεταλλικό πλέγμα.. Σκληρές θερμομονωτικές πλάκες.. Φέρον στοιχείο οπλισμένου σκυροδέματος. 6. Διάκενο αερισμού. 7. Θερμομονωτική στρώση. 8. Εσωτερικό επίχρισμα (π.χ. ασβεστοτσιμεντοκονίαμα, πάχους,0 cm). ΔΙΚΕΛΥΦΗ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΜΕ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ ΣΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΕΝΟ ΑΕΡΙΣΜΟΥ. ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΩΝ ΥΔΡΑΤΜΩΝ μ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ Κ.Εν.Α.Κ. Ασβεστοκονίαμα Ασβεστοτσιμεντοκονίαμα - Τσιμεντοκονίαμα - Γυψοκονίαμα, καθαρή γύψος 0 Οπλισμένο σκυρόδεμα 0 Προκατασκευασμένα στοιχεία σκυροδέματος 00 Ελαφροσκυρόδεμα - 7 Γυψοσανίδα 0 Οπτόπλινθοι (συμπαγείς ή με οπές) - Μωσαϊκό 00 Κεραμικά πλακίδια, υαλοψηφίδες 0 Ξύλο (δρυς, οξιά, πεύκο, έλατο) 0-00 Κόντρα πλακέ (πλάκες αντικολλητής ξυλείας) 600 Πλάκες ξυλόμαλλου (πάχους - mm) - Πορώδεις πλάκες ινοσανίδων - 0 Σκληρές πλάκες ινοσανίδων 0-60 Πλάκα ξύλου για εξωτερική επένδυση 0 Πλάκα φελλού 0 Υαλοβάμβακας,0 -, Διογκωμένη πολυστερίνη 0-00 Αφρώδης εξηλασμένη πολυστερίνη (πολυστυρόλη) 80-0 Πολυουρεθάνη 0-00 Αφρώδες γυαλί 00.000 Ασφαλτόπανο 0.000-0.000 Ασφαλτόπανο με επικάλυψη ψηφίδων 0.000 έως 80.000 Φύλλο πολυαιθυλενίου > 00.000 Φύλλο αλουμινίου Πρακτικά αδιαπέραστο 6 9. Οροφοκονίαμα. 0. Εξισωτική στρώση (π.χ. γαρμπιλόδεμα ή τσιμεντοκονίαμα πάχους,0-9,0 cm).. Τσιμεντοκονίαμα συγκόλλησης (π.χ. πάχους,0 cm) ή κόλλα πλακιδίων (πάχους περίπου mm).. Τελική επίστρωση (π.χ. πλακίδιο,0 cm ή μάρμαρο,0 -,0 cm). Εάν η τελική επίστρωση είναι πλακίδιο, αντί του τσιμεντοκονιάματος συγκόλλησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί κόλλα ακρυλικής βάσης πάχους 0, cm.. Περιμετρικό αρμοκάλυπτρο. www.ktirio.gr 87

Στεγανοποιητική προστασία τοιχοποιίας από ανιούσα υγρασία με τη μέθοδο της διάνοιξης οπών και την έγχυση ρευστής στεγανής ουσίας που διαχέεται στους πόρους των υλικών, δημιουργώντας ένα προστατευτικό φράγμα., Στεγανοποιητική προστασία τοιχοποιίας από ανιούσα υγρασία με τη μέθοδο της διάνοιξης σχισμής, εντός της οποίας τοποθετείται πλαστικό φύλλο, δημιουργώντας ένα αδιαπέραστο στεγανό όριο που αποτρέπει την άνοδο της υγρασίας. τοιχοποιίας έχει ως αποτέλεσμα την αναχαίτιση της ανόδου της υγρασίας εδάφους μέσω των τριχοειδών αγγείων των πλευρικών τοιχωμάτων από το υπόγειο στο υπέργειο τμήμα του κτιρίου. Αυτό το διαμπερές όριο δημιουργείται με την ο- ριζόντια τομή της τοιχοποιίας σε όλη τη διατομή της και την τοποθέτηση σ' αυτήν ενός ασφαλτικού, πλαστικού ή ανοξείδωτου φύλλου ως στεγανοποιητικής στρώσης. Εναλλακτικά, είναι δυνατή η διάνοιξη διαμπερών οπών σε όλο το πλάτος της τοιχοποιίας κατά μήκος του τοίχου και η έγχυση εντός αυτών ρευστής στεγανής ουσίας, που παρουσιάζει την τάση να διαχέεται στα υλικά κατασκευής και να στερεοποιείται. Η πρώτη εκδοχή της μεθόδου είναι δυνατόν να προκαλέσει σοβαρά στατικά προβλήματα και γι' αυτό το λόγο επιβάλλεται να εφαρμόζεται έπειτα από τη διενέργεια κατάλληλων ελέγχων στην περίπτωση φέρουσας τοιχοποιίας (σε τοιχοποιία πλήρωσης δεν απαιτείται ιδιαίτερη μελέτη). Η δεύτερη εκδοχή είναι ευκολότερη και απλούστερη στην εφαρμογή της, όμως παρουσιάζει αμφίβολα αποτελέσματα (και σίγουρα μικρότερη απόδοση σε σχέση με την πρώτη εκδοχή), καθώς εξαρτάται από τη δυνατότητα διάχυσης του ρευστού υλικού μέσα στο σώμα της τοιχοποιίας, προκειμένου να δημιουργηθεί το αδιαπέραστο όριο. Σε κάθε περίπτωση αποτελούν μεθόδους επίπονες, χρονοβόρες αλλά και δαπανηρές. Αναδρομική θερμική προστασία Οι εξωτερικές τοιχοποιίες που έχουν ανεπαρκή θερμομονωτική προστασία ή δεν έχουν καθόλου προστασία προσβάλλονται ευκολότερα από την υγρασία, καθώς είναι πιο εύκολη η επιφανειακή συμπύκνωση των υδρατμών (σχηματισμός δρόσου). Σ' αυτήν την περίπτωση είναι απαραίτητη η θερμική ενίσχυση της τοιχοποιίας σε όλη την επιφάνειά της ή περιορισμένα στη θέση που εμφανίζεται η υγρασία (στις γωνίες, στις δοκούς, στα υποστυλώματα κ.ά.). Συνιστάται λοιπόν η διαμόρφωση και στερέωση επάνω στην τοιχοποιία συστήματος στρωτήρων και ορθοστατών, εντός των οποίων τοποθετείται θερμομονωτικό υλικό (συνηθίζεται λόγω ευκολίας η τοποθέτηση παπλώματος υαλοβάμβακα ή πετροβάμβακα). Το σύστημα επικαλύπτεται με ελαφρές πλάκες (γυψοσανίδες, τσιμεντοσανίδες, πλάκες ινώδων υλικών), που στερεώνονται επάνω στους στρωτήρες και στους ορθοστάτες. Αδιαβροχοποίηση τελικών επιστρώσεων τοιχοποιίας Η προστασία της τοιχοποιίας από τα νερά της βροχής αποτελεί μια από τις πλέον σημαντικές παραμέτρους για την αποφυγή εμφάνισης προβλημάτων υγρασίας σε μια κατασκευή. Ωστόσο, ακόμη και αν έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα είναι πιθανόν το νερό να διεισδύσει στο εσωτερικό της τοιχοποιίας μέσω των πόρων της εξωτερικής στρώσης. Το πρόβλημα επιτείνεται σε κτίρια, τα οποία έχουν είτε ανεπίχριστες τελικές επιφάνειες (διακοσμητικές οπτοπλίνθους επένδυσης) είτε τελικές επιφάνειες στις οποίες δεν έ- χουν προστεθεί υλικά αδιαβροχοποίησης. Σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι σκόπιμο να ε- φαρμοστούν εκ των υστέρων υδαταπωθητικές επαλείψεις, οι οποίες θα αποτρέπουν την είσοδο των νερών της βροχής στο εσωτερικό της τοιχοποιίας, ταυτόχρονα όμως επιβάλλεται να είναι και υδρατμοδιαπερατές, ώστε να μην ε- μποδίζουν το φαινόμενο της διάχυσης των υ- δρατμών από το εσωτερικό προς το εξωτερικό περιβάλλον. Αυτές τις προϋποθέσεις πληρούν διάφορα σιλικονούχα / ρητινούχα υλικά (π.χ. οι βαφές ακρυλικής βάσης), ενώ απαγορευτική κρίνεται η διάστρωση κοινών βαφών, οι οποίες σχηματίζουν μια αδιαπέραστη από τους υδρατμούς στρώση, επιδεινώνοντας τις διυγράνσεις της τοιχοποιίας. g ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕΣ Χρήστος Γ. Αθανασόπουλος, Κατασκευή κτιρίων - Σύνθεση και τεχνολογία, Εκδόσεις Α. Παπασωτηρίου, 98. Δημήτρης Αραβαντινός, Αριθμητική προσέγγιση του φαινομένου της διάχυσης των υδρατμών στα δομικά στοιχεία των κατασκευών υπό την επίδραση των ελληνικών κλιματικών συνθηκών, διδακτορική διατριβή στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Α.Π.Θ., 988. Δημήτρης Αραβαντινός, Υγροπροστασία κτιρίων - Σημειώσεις για τις απαιτήσεις του μαθήματος "Οικοδομική ΙΙ", Α.Π.Θ. 009. Δημήτρης Αραβαντινός, Οδηγός θερμομόνωσης και στεγανοποίησης, ΚΤΙΡΙΟ, 00. Δημήτρης Αραβαντινός, Τοιχοποιίες εξωτερικές, ΚΤΙ- ΡΙΟ, 008. ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΕΙ ΣΤΑ ΤΕΥΧΗ ''ΚΤΙΡΙΟ'' Στεγανοποίηση όψεων κτιρίων. Τεύχος 69, σελ.. Ανιούσα υγρασία στην τοιχοποιία. Τεύχος 6, σελ.. Η υγρασία στα κτίρια - Αντιμετώπιση της υγρασίας που προέρχεται από το έδαφος. Τεύχος, σελ. 8. Προβλήματα υγρασίας στις οικοδομές: Διάγνωση & θεραπεία. Τεύχος, σελ. 6. Το νερό στα εμφανή τούβλα. Τεύχος 0, σελ. 7. ΣΧΕΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ Υ - ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ 0 Επιλογές δομικών υλικών ή επισκεφθείτε το www.ktirio.gr 88 ΤΕΥΧΟΣ 08/0