ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 12.1 ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΤΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥΣ ΣΕ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 12.1 ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ Μελετητές : ΤΖΑΝΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ / ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΚΡΗΤΣΩΤΑΚΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ / ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ / ΤΟΠΟΓΡΑΦΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΝΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ / ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΣΤΑΜΑΤΑΚΗ ΚΩΣΤΑΝΤΗ / ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010

1. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΤΟΠΟΣ ΤΟΠΙΟ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ Ο οικισμός έχει αναπτυχθεί οργανικά σε δύο φυσικές πλαγιές υψομέτρου 400μ., με αντίστοιχα οικιστικά σύνολα, βόρειο και νότιο που προστατεύονται δυτικά και νότια από υψηλότερους σχηματισμούς του εδάφους απ όπου διασφαλίζεται μακρινή θέα στο κρητικό πέλαγος. Από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά διασχίζει τον οικισμό το ρέμα Κεφαλόβρυση με πλούσια βλάστηση δασικής έκτασης που ορίζει το χαρακτήρα του τοπίου της ευρύτερης περιοχής του οικισμού. Η επικρατούσα καλλιεργήσιμη βλάστηση του οικισμού είναι οι ελαιώνες και ακολουθούν οι αμπελώνες σε μικρότερο ποσοστό. Ακόμα, κοντά στο ρέμα βρίσκονται μεγάλα πλατανοειδή δέντρα (εικ.1-2). Η αρχαιότερη μνεία του οικισμού αναφέρεται το 1370 σε δικόγραφο του Δουλικού Αρχείου του Χάνδακα από τον Borgognono ως Μouliana. Το 1577 αναφέρεται στην επαρχία Σητείας από το Fr. Barozzi ως Mesamuliana, από τον Καστροφύλακα το 1583 ως Mugliana messa ditto Vardocori με 291 κάτοικους και ως Mugliana messa με 458 κάτοικους. Πρόκειται για τους δύο οικιστικούς ιστούς που χωρίζονται από το ρέμα Κεφαλόβρυση. Άρα ο συνολικός πληθυσμός του χωριού αριθμούσε 458+291=749 κατοίκους. Ήταν το μεγαλύτερο χωριό της επαρχίας. Το 1630 αναφέρεται από το Βασιλικάτα ως Muglianá Messa, στην τούρκικη απογραφή του 1671 ως Mesa Mulyana με Εικόνα 1 Εικόνα 2

20 χαράτσα, στην αιγυπτιακή απογραφή 1834 ως Mesa Mulianá με 50 χριστιανικές οικογένειες και 3 τούρκικες. Το 1881 αναφέρεται στο δήμο Τουρλωτής με 472 χριστιανούς κάτοικους και 14 Τούρκους. Το 1900 στον ίδιο δήμο με 450 κάτοικους, το 1920 έχει δική του κοινότητα με 459 κάτοικους, το 1928 με 456, το 1940 με 512, 1951 με 517, το 1961 με 483, το 1971 με 384, το 1981 με 331, το 1991 με 331 και το 2001 με 279 κάτοικους 1. Όπως είναι ορατό ο οικισμός τις τελευταίες δεκαετίες καταγράφει φθίνουσα δημογραφική εξέλιξη. Στη περιοχή Σελάδες βρίσκεται κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος (ΦΕΚ 699/Β/26-5-1976). Ο Στέφανος Ξανθουδίδης ανάσκαψε το 1903 δύο τάφους θολωτούς, της τελευταίας μυκηναϊκής και πρωτογεωμετρικής περιόδου. Στον ένα τάφο παρατηρήθηκαν και τα δύο συστήματα ταφής, της καύσης και του ενταφιασμού του νεκρού. Μεταξύ των ευρημάτων ήταν χρυσή προσωπίδα με παράσταση κυνηγού, την πρώτη γνωστή στην Κρήτη απεικόνιση έφιππου άνδρα, ψευδόστομοι αμφορείς, πήλινα και χάλκινα αγγεία, ξίφη και χάλκινη πόρπη. Πολύ σημαντικός είναι ο κωδωνόσχημος πρωτογεωμετρικός κρατήρας στον οποίο από την μία πλευρά εικονίζεται ένας κυνηγός που θηρεύει δύο αγρίμια (άγριες γίδες) και στην άλλη η πρώτη γνωστή στην Κρήτη Εικόνα 3 1 Σπανάκης Σ., Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, Τόμος Β, Ηράκλειο 2001, 554-555. Εικόνα 4

απεικόνιση έφιππου άνδρα 2. Στο ανατολικό όριο του οικιστικού ιστού βρίσκεται ο ιερός ναός Τριμάρτυρος (Ιωάννης Θεολόγος, Αγία Τριάδα, Άγιος Χαράλαμπος) που βάσει του αρχαιολογικού νόμου 3028/2002 υπάγεται στην κατηγορία των μνημείων (εικ.3). Στο κεντρικό κλίτος του ναού διακρίνονται υπολείμματα τοιχογραφιών. Ο Gerola Giuseppe αναφέρεται σε επιτύμβια πλάκα της Αγίας Τριάδας με παράσταση στέμματος και χρονολογία του 1525 3. Σημαντική κρίνεται και η εκκλησία του πολιούχου του χωριού Αγ. Ιωάννου του θεολόγου με υπολείμματα τοιχογραφιών. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει οθωμανική κρήνη στην οποία έχουν γίνει εργασίες συντήρησης με επάλειψη της λιθοδομής με γυαλιστερό βερνίκι (εικ.4). Τα Μέσα Μουλιανά είναι οικισμός 5ου επιπέδου του νομού Λασιθίου και ανήκει στο Δήμο Σητείας. Απέχει από την πόλη της Σητείας 19χλμ., από τον Άγιο Νικόλαο 51χλμ. και βρίσκεται πάνω στον εθνικό οδικό άξονα Αγίου Νικολάου-Σητείας (εικ.5). Συχνή συγκοινωνία υπεραστικών λεωφορείων εξυπηρετεί την μετακίνηση από και προς τον οικισμό. Στα Μέσα Μουλιανά ανήκει ο μικρός οικισμός Καλαβρός σε εντυπωσιακό τοπίο πάνω από την απόκρημνη ακτή του Κρητικού πελάγους. Η σύνδεση των Μέσων Μουλιανών Εικόνα 5 2 Ξανθουδίδης Στ., Οι τάφοι των Μουλιανών, Αρχαιολογική Εφημερίδα, 1904, 22-56. 3 Giuseppe Gerola, Βενετικά μνημεία της Κρήτης (εκκλησίες), Κρήτη 1993, 354-358.

με τον Άγιο Νικόλαο, τη Σητεία, τα άλλα δημοτικά διαμερίσματα και τους οικισμούς τους γίνεται μέσω των εθνικών, επαρχιακών ή δημοτικών οδών που στο μεγαλύτερο ποσοστό τους είναι ασφαλτοστρωμένοι. Όμως στο μεγαλύτερο μέρος της η οδοποιία είναι παλαιών προδιαγραφών και απαιτείται η βελτίωση της ή και η επαναχάραξή της. Συγκεκριμένα η εθνική οδός που περνάει από τα Μέσα Μουλιανά έχει πολλές στροφές, μικρό πλάτος και δεν υπάρχουν διαχωριστικά προστασίας ανάμεσα στα δύο αντίθετα ρέυματα. 2. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ Όπως προκύπτει από τις έρευνες της στατιστικής υπηρεσίας το 2001 το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στο Νομό της Σητείας ασχολείται με τον τριτογενή τομέα παραγωγής, δηλαδή με τις υπηρεσίες και απασχολείται στην πόλη της Σητείας. Ο δεύτερος τομέας σε δυναμική είναι ο πρωτογενής, προσανατολισμένος προς τη γεωργία, κυρίως με την παραγωγή ελαιολάδου και κρασιού και σε μικρότερο βαθμό με την κτηνοτροφία, την αλιεία και τη μελισσοκομία. Ο τομέας που απορροφά τον μικρότερο αριθμό εργαζομένων είναι ο δευτερογενής. Το δημοτικό διαμέρισμα των Μέσα Μουλιανών παρουσιάζει περισσότερο ανεπτυγμένο τον πρωτογενή τομέα. Από τα 117 Εικόνα 6 Εικόνα 7 Εικόνα 8 Εικόνα 9

άτομα τα 74 ασχολούνται με τον πρωτογενή, το 1 με το δευτερογενή και τα 27 με τον τριτογενή 4. 3. ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ Τον οικισμό κανείς μπορεί να προσεγγίσει με όχημα από την εθνική οδό που διέρχεται από τη βάση του οικιστικού ιστού, από τους αγροτικούς δρόμους που περνούν περιμετρικά του και από έναν εσωτερικό δρόμο μικρού πλάτους που ενώνει τις δύο πλαγιές. Η κυκλοφορία εντός του οικισμού γίνεται μέσω ενός δικτύου δρόμων πλάτους 1,5-2,5μ. Στους περισσότερους δρόμους η κυκλοφορία του αυτοκινήτου είναι αδύνατη, οπότε οι κάτοικοι ή οι επισκέπτες του χωριού είναι υποχρεωμένοι να σταθμεύσουν τα οχήματα τους στην αρχή ή περιμετρικά του οικιστικού ιστού. Η έκταση εντός ορίων του οικισμού είναι 85 στρέμματα περίπου και ο πραγματικός οικιστικός ιστός καταλαμβάνει τα 50 από αυτά. Στην απογραφή των οικοδομών-κτιρίων του 2000 στο δημοτικό διαμέρισμα των Μέσα Μουλιανών υπάρχουν συνολικά 464 κτίρια από αυτά χτίστηκαν 7 πριν το 1919, 87 μέχρι το 1945, 298 τα έτη 1946-1970, 37 τη δεκαετία 1970-1980 και τα υπόλοιπα 35 με φθίνοντα ρυθμό μέχρι το 2000. Συγκεκριμένα στον οικισμό Εικόνα 10 Εικόνα 11 4 Διαδίκτυο:www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A1602/Other/A1602_SAM04_TB_DC _00_2001_32_F_GR.pdf Εικόνα 12

των Μέσα Μουλιανών υπάρχουν 397 κτίρια από τα οποία τα 207 είναι κατοικίες. 4. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ Τα περισσότερα κτίρια του οικισμού είναι κατοικίες. Στο βόρειο εθνικό οδικό δίκτυο βρίσκονται καφενεία, ταβέρνες, ένα πρώην κτίριο δημοτικού διαμερίσματος (εικ.6) και ένα βενζινάδικο. Συνολικά στον οικισμό υπάρχουν τρεις εκκλησίες. Η γενική εικόνα της κατάστασης των κτισμάτων είναι καλή. Υπάρχουν ερειπωμένα κτίσματα, άλλα δεν κυριαρχούν (εικ.7), σε αντίθεση με αυτά στα οποία έχουν γίνει επεμβάσεις συντήρησης (εικ.8). Ακόμα απαντούν λίγα κτίρια υπό κατασκευή (εικ.9) και αρκετά που ο βαθμός ανακαίνισής τους αλλοιώνει το χαρακτήρα του οικισμού (εικ.10-11). Τέλος υπάρχουν και κάποιες κατοικίες μεγαλύτερης κλίμακας από τις άλλες με δίρριχτες στέγες και νεοκλασικά στοιχεία (εικ.12). Στον οικισμό διακρίνονται κοινά οικοδομικά στοιχεία σε όλα τα κτίρια και διαμορφώνονται, τις περισσότερες φορές, σε δύο ορόφους χωρίς να λείπουν και οι περιπτώσεις των κτισμάτων με τρεις ορόφους. Οι τοίχοι των κτισμάτων του οικισμού είναι από φέρουσα τοιχοποιία λιθοδομής τοπικού λίθου, ενώ δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις που παρατηρούνται κτίσματα ή προσθήκες με Εικόνα 13 Εικόνα 14 Εικόνα 15 Εικόνα 16

φέροντα οργανισμό οπλισμένου σκυροδέματος και τοιχοποιία από οπτοπλινθοδομή (εικ.13-14). Ένα κοινό αρχιτεκτονικό στοιχείο που παρατηρείται στον οικισμό είναι ο ενδιάμεσος ημιυπαίθριος χώρος στην είσοδο των κατοικιών που έχει βοηθητικό χαρακτήρα (εικ.15-16). Κοινό χαρακτηριστικό των ανοιγμάτων αρκετών κτιρίων του οικισμού είναι τα πλαίσια από επιμελημένους λαξευτούς λίθους που συχνά σχηματίζουν καμάρες (εικ.17). Στις περισσότερες περιπτώσεις τα κουφώματα είναι ξύλινα, υπάρχουν όμως και νεότερα αλουμινίου (εικ.18). Τα κτίσματα του οικισμού έχουν επίπεδα δώματα με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα και σε λιγότερες περιπτώσεις στέγες με κεραμίδια (εικ.19-20). Εικόνα 17 Εικόνα 18 5. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΜΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ Για την διατήρηση της αυθεντικής φυσιογνωμίας του οικισμού, προϋποθέτεται ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο ερμηνείας και εφαρμογής του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου και «ιδεατού» τρόπου οικιστικής ανάπτυξης. Για την αντιμετώπιση περιπτώσεων αποκατάστασης και επανάχρησης των παλαιότερων κατασκευών και την οικοδόμηση νέων δίπλα, μέσα ή πάνω στα υφιστάμενα, (εκτός από τα προτεινόμενα προς διατήρηση μεμονωμένα κτίσματα του Εικόνα 19 Εικόνα 20

οικισμού), προτείνονται τα εξής: Δεν θα πρέπει να επιτρέπεται η κατεδάφιση, αλλοίωση ή η καταστροφή των παραδοσιακών κτιρίων του οικισμού, όπως επίσης και των επιμέρους οικοδομικών και αρχιτεκτονικών στοιχείων αυτών. Σε περιπτώσεις προσθηκών, δεν θα πρέπει να επιτρέπεται η ανάρμοστη κατασκευή, με νέα δομικά στοιχεία, κατασκευασμένα πρόχειρα. (π.χ. εξώστες σε όλο το μήκος της όψης, με επικάλυψή τους στον όροφο από κεραμίδι) (εικ.10). Ο βασικός στόχος πρέπει να είναι η αναζωογόνηση του οικισμού και η εξυπηρέτηση της ανάγκης για σύγχρονες κατασκευές που θα σέβονται τυπολογικά και μορφολογικά τα ήδη υπάρχοντα παραδοσιακά χαρακτηριστικά του οικισμού, χωρίς όμως να αποτελούν μία γραφική απομίμηση. Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη διατήρηση των παραδοσιακών στοιχείων της κλίμακας, των συνολικών και επιμέρους αναλογιών και της ογκοπλαστικής διάρθρωσης τόσο στα νέα όσο και στα παλαιότερα κτίρια του οικισμού. Μέσα στο πλαίσιο της διατήρησης των παραδοσιακών στοιχείων του οικισμού και μιας υγιούς οικιστικής ανάπτυξης οφείλει να ενταχθεί η διαφύλαξη του οικιστικού περιβάλλοντος και η αρμονική συνύπαρξη με το φυσικό τοπίο. Εικόνα 21 Εικόνα 22

ΔΕΛΤΙΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ α. ΚΥΡΙΑΡΧΗ (ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΑ) ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΚΤΙΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ Στον οικισμό των Μέσα Μουλιανών η κυρίαρχη επικρατούσα κτιριακή μονάδα είναι μια πιο σύνθετη εκδοχή του δωματοσκέπαστου πλατυμέτωπου διώροφου μακριναριού. Συχνά έχει διάταξη σχήματος Γ και προκύπτει από τις κατ έκταση προσθήκες περικλείοντας την αυλή που συχνά συμπληρώνεται με πέργκολα κρεβατίνα και ορίζεται από την μάντρα. Ενώ μερικές φορές διαθέτει βατά δώματα, εξώστες ή ακόμα και ημιυπαίθριους στον όροφο. Τα μεγέθη των κτιρίων ποικίλουν, στον οικισμό από τη μία απαντούν μεγάλα κτίρια όπως τριώροφες οικίες με εξώστες που πιθανότατα είναι νεότερα κτίσματα ή προέρχονται από νεότερες προσθήκες και από την άλλη απαντούν μονόχωρα πλατυμέτωπα μακρυνάρια που είναι παλαιότερα και συνήθως βρίσκονται σε στενά σοκάκια. Εικόνα 23 β. ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΜΕ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ Τα Μέσα Μουλιανά είναι ένας μεγάλος οικισμός και έχει αναπτυχθεί σε δύο φυσικές πλαγιές που ανάμεσα τους περνάει το ρέμα Κεφαλόβρυση. Από τη βάση του οικιστικού ιστού διέρχεται το βόρειο εθνικό οδικό δίκτυο που συνδέει Εικόνα 24

τον Άγιο Νικόλαο με τη Σητεία. Εκεί έχει διαμορφωθεί το δημόσιο πρόσωπο του οικισμού με το βενζινάδικο, την πλατεία, ένα κτίριο δημόσιας διοίκησης, τα καφενεία και τις ταβέρνες. Από την εθνική οδό ξεκινούν αγροτικοί οδοί που προσεγγίζουν περιμετρικά τον οικιστικό ιστό. Η κυκλοφορία εντός του οικισμού γίνεται μέσω ενός δαιδαλώδους δικτύου δρόμων πλάτους 1,5-2,5μ. όπου η κυκλοφορία του αυτοκινήτου τις περισσότερες φορές είναι αδύνατη. Μέσα στον οικισμό εντοπίζονται χώροι δημόσιου χαρακτήρα, όπως το προαύλιο του ελαιοτριβείου, η πλατεία με την κρήνη, η παιδική χαρά και οι αυλές των εκκλησιών που λειτουργούν ως χώροι εκτόνωσης μέσα στον πυκνό ιστό. Στα Μέσα Μουλιανά ο μεγαλύτερος αριθμός των κτισμάτων είναι κατοικίες και οι περισσότερες από αυτές διαθέτουν ένα ημι-ιδιωτικό χώρο υπό τη μορφή της αυλής, του ημιυπαίθριου χώρου ή του εξώστη που παίζει μεταβατικό ρόλο ανάμεσα στην κατοικία που αντιπροσωπεύει το «ιδιωτικό» και το δρόμο ως το «δημόσιο». γ. ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΚΛΙΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ & ΔΟΜΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ Τα Μέσα Μουλιανά βρίσκονται σε υψόμετρο 400μ..Η οργανική ανάπτυξη του χωριού είναι άμεσα συνδεδεμένη με το φυσικό ανάγλυφο και το ρέμα που προσφέρει νερό όλη τη χρονιά και δροσιά το καλοκαίρι στους κατοίκους. Ο Εικόνα 25

διαμορφωμένος υπαίθριος χώρος ως προϊόν της εκάστοτε διάταξης του κτίσματος, προστατευμένου από του ανέμους αποτελεί τον πυρήνα των καθημερινών δραστηριοτήτων του κατοίκου. δ. Η ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΩΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ο οικισμός των Μέσα Μουλιανών έχει αναπτυχθεί σε δύο τμήματα σε έντονα επικλινές έδαφος εκατέρωθεν του ρέματος, με οικοδομήματα να ακολουθούν το φυσικό ανάγλυφο, δημιουργώντας συμπαγές οικιστικό σύνολο, ενταγμένο βαθμιδωτά στο λόφο. στην οριοθέτηση του δημόσιου με το ιδιωτικό χώρο, σύμφωνα με τη θέση, το σχήμα το μέγεθος και τη γειτνίαση κάθε ιδιοκτησίας. Εικόνα 26 ε. ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΑΣΥΝΕΧΕΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ Τα τμήματα του οικιστικού ιστού που βρίσκονται ψηλότερα είναι και πιο πυκνοδομημένα, ενώ όσο ο οικισμός πλησιάζει την εθνική οδό τόσο πιο αραιοδομημένος γίνεται. Υπάρχουν δύο οικιστικές συγκεντρώσεις, η μεγαλύτερη νοτιοανατολικά και η μικρότερη βορειοδυτικά, όπου μόνο τα συνεκτικά τμήματα αυτών (η αρχική περίοδος οικοδόμησής του) μπορεί να χαρακτηρισθεί από συνέχεια, μετωπική διάταξη κτισμάτων και οργανική συνεκτικότητα. Σε μερικές περιπτώσεις, σύγχρονες κατ έκταση ή καθ ύψος Εικόνα 27

προσθήκες, καθώς δεν ακολουθούν τη κλίμακα του τόπου και τα οικοδομικά του χαρακτηριστικά (λιθοδομή από τοπική πέτρα, κουφώματα από ξύλο, δοκίδες δωμάτων και μεταλλικά στοιχεία κρεβατίνας κλπ.) αλλοιώνουν σημειακά την οργανική συνέχεια και συνεκτικότητα του οικισμού. Η χωρίς ειδικούς κτιριοδομικούς περιορισμούς οικοδόμηση έχει οδηγήσει, στην οργανική ανάπτυξη μέσα στο χρόνο, με την αυτενέργεια του κατοίκου να είναι ο καθοριστικός παράγοντας μετασχηματισμού (εικ.21-24). 2. ΕΙΔΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ α. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η βασική γεωμετρία που παρατηρείται στα κτίσματα προέρχεται από συνθέσεις ορθογωνικών όγκων και τις περισσότερες φορές είναι διώροφα. Αρκετές είναι οι περιπτώσεις των κτισμάτων που διαθέτουν διαμορφωμένα βατά δώματα και εξώστες. Στα κελύφη των παλαιότερων κτισμάτων υπερέχουν τα πλήρη. Σχηματίζονται μικρά ανοίγματα με αναλογίες που τονίζουν των κατακόρυφο άξονα, περίπου 1 προς 2 για τις θύρες και 1 προς 1,5 για τα παράθυρα. Το πλάτος των θυρών είναι γύρω στο 1μ. και των παραθύρων συνήθως δεν ξεπερνά τα 80εκ. Κοινό χαρακτηριστικό των ανοιγμάτων είναι τα πλαίσια από επιμελημένους λαξευτούς λίθους που σε αρκετές περιπτώσεις θυρών σχηματίζουν καμάρες. Στα κελύφη των νεότερων Εικόνα 28

προσθηκών και κτισμάτων η αναλογία, ανάμεσα στα πλήρη και τα κενά των όψεων, ακολουθεί τις σύγχρονες τάσεις των συμβατικών κατασκευών. Τα παλαιότερα κουφώματα είναι ξύλινα, ενώ τα νεότερα είναι μεταλλικά ή αλουμινίου. Οι τοίχοι των κτισμάτων του οικισμού είναι από φέρουσα τοιχοποιία λιθοδομής τοπικού λίθου, ενώ δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις που παρατηρούνται κτίσματα ή προσθήκες με φέροντα οργανισμό οπλισμένου σκυροδέματος και τοιχοποιία από οπτοπλινθοδομή (εικ.13-14). Ένα κοινό αρχιτεκτονικό στοιχείο που παρατηρείται στον οικισμό είναι ο ενδιάμεσος ημιυπαίθριος χώρος στην είσοδο των κατοικιών που έχει βοηθητικό χαρακτήρα (εικ.15-16). Τα κτίσματα του οικισμού έχουν επίπεδα δώματα με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα και σε λιγότερες περιπτώσεις στέγες με κεραμίδια (εικ.19-20). β. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ Η παραδοσιακή οικοδόμηση του οικισμού με ισόγεια, διώροφα και λίγότερα τριώροφα κτίσματα μεμονωμένα ή σε γραμμική διάταξη, με πλατώματα εσοχές εισόδου, κτίσματα μετωπικής διάταξης ή με ενδιάμεση μεταβατική ζώνη αυλής, διαμορφώνουν ένα στοιχειώδες αλλά πλούσιο σε χωρικές ποιότητες οικιστικό σύνολο, οργανικά ενταγμένο στα λόφο, αμφιθεατρικά

ανοικτό σε κοντινές ή μακρινές θέες. Επιπλέον η ένταξη του οικισμού στο τοπίο επιτυγχάνεται με τη χρήση των τοπικών υλικών στην κατασκευή των κτισμάτων και τη φύτευση. Αυτού του είδους οικοδόμηση έχει οδηγήσει σε επεμβάσεις ατυχείς και ασύμβατες με τα παραδοσιακά στοιχεία του οικισμού. Αυτού του είδους η οικοδόμηση έχει οδηγήσει και σε ατυχείς σύγχρονες επεμβάσεις, ασύμβατες με τα παραδοσιακά στοιχεία του οικισμού (εικ.10,11,14). γ. ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ Σήμερα στα Μέσα Μουλιανά έχουν γίνει επεμβάσεις ανακαίνισης και αποκατάστασης κτισμάτων, αρκετές από αυτές δείχνουν σεβασμό στα τοπικά χαρακτηριστικά του οικισμού χωρίς όμως να λείπουν και οι λάθος χειρισμοί που προέρχονται από βιαστικές,πρόχειρες λύσεις και από έλλειψη κάποιου πιο αναλυτικού και δεσμευτικού θεσμικού πλαισίου. Αρκετά είναι και τα λιθόκτιστα κτίσματα (της αρχικής περιόδου οικοδόμησης) που διατηρούνται σε ερειπιώδη κατάσταση (εικ.25).

δ. Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ Ως οριοθετημένος ο οικισμός των Μέσα Μουλιανών οικοδομείται σύμφωνα με το ισχύον εντός οικισμού καθεστώς δόμησης και τον ισχύοντα ΓΟΚ χωρίς ουσιαστικό κτιριοδομικό και μορφολογικό περιορισμό ή έλεγχο. Η εξέλιξη και αναβάθμιση του δημόσιου χώρου του οικισμού, επαφίεται σχεδόν αποκλειστικά στο ενδιαφέρον και τη φροντίδα του κατοίκου. Προτάσεις για μέτρα ανάδειξης του δημόσιου χώρου, του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, συνοπτικά, μπορεί να είναι οι εξής: 1. Οι δημόσιοι χώροι του οικισμού θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο ειδικής μελέτης προστασίας, ανάδειξης και διαχείρισής τους. Στους ελεύθερους χώρους με κλίση θα ήταν δυνατόν να διαμορφωθούν αναβαθμοί από τοπική πέτρα με πεζούλες και πράσινο, να σχεδιαστεί ένα δίκτυο διαδρομών με ήπιο φωτισμό και στοιχεία υπαίθριου εξοπλισμού για περίπατο με στάσεις ανάπαυσης και θέας και να αντικατασταθεί μέρος της τσιμεντόστρωσης των δρόμων από επίστρωση με τοπική πέτρα προκειμένου να καταστεί περισσότερο ελκυστικό στο επισκέπτη.

2. Προτείνεται η στάθμευση των οχημάτων να γίνεται σε πλατώματα και εσοχές του κεντρικού επαρχιακού δρόμου και σε επιλεγμένα σημεία στα όρια του οικιστικού συνόλου. 3. Σήμανση στην εθνική οδό προειδοποίησης εισόδου στον οικισμό και διάβαση πεζών επί της οδού. 4. Αντικατάσταση της παιδικής χαράς και διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου. 5. Για την καλύτερη ανάδειξη της πράσινης ζώνης του ρέματος Κεφαλόβρυση που περνά μέσα από τον οικιστικό ιστό θα ήταν δυνατό να οριστεί διαδρομή περιπάτου σε αυτό και να διαμορφωθούν στάσεις ανάπαυσης. Παράλληλα θα μπορούσε να αναβαθμιστεί και το τοπικό δίκτυο που οδηγεί από τα δύο τμήματα του οικισμού στο καταπράσινο ρέμα με ήπιους φωτισμούς και καθιστικά σε διαμορφωμένα πλατώματα θέασης. 6. Διαμόρφωση πλατείας με σκοπό τη φιλοξενία εκδηλώσεων στην περιοχή του πλατάνου στην είσοδο του οικισμού η οποία θα συνδέεται με την ζώνη πρασίνου που οδηγεί στην κεφαλόβρυση. 7. Στη βελτίωση της εικόνας του οικισμού μπορεί να συμβάλει και η απομάκρυνση κακών, ασύμβατων με το περιβάλλον κατασκευών στους κοινόχρηστους χώρους, με έμφαση στα τοπικά υλικά.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΔΟΜΗΣΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ Ο οικισμός προτείνεται να αντιμετωπιστεί ως παραδοσιακός σύμφωνα με τους όρους δόμησης του Π.Δ. 19.10.1978, παραθέτοντας τις παρακάτω συμπληρώσεις: 1. Να μην επιτρέπεται η οικοδόμηση σε απόσταση 20μ. από τα όρια του ρέματος 2. Σε περίπτωση κατασκευής κτιρίου με ανάπτυγμα όψης άνω των 8μ., αυτή διασπάται μορφολογικά σε επιμέρους ενότητες, ώστε να εκφράζουν σε κάναβο, τις ογκοπλαστικές αναλογίες και την αρχιτεκτονική ποικιλία των παραδοσιακών τοπικών προτύπων. 3. Η επιστέγαση γίνεται με δώμα ή με κεκλιμένη στέγη εγκιβωτισμένη στο βασικό δομημένο περίγραμμα του κτιρίου. Η κεκλιμένη στέγη δεν επιτρέπεται να προεξέχει του δομημένου περιγράμματος καλύπτοντας εξώστες και ημιυπαίθριους χώρους. Δεν επιτρέπονται προεξοχές και προστεγάσματα με επικάλυψη από κεραμίδι. 4. Στις περιπτώσεις βατών δωμάτων επιτρέπονται μόνο ελαφριές κατασκευές όπως πέργκολες (ξύλινες ή μεταλλικές) με καλαμωτή και όχι με κεραμίδια.

5. Πάνω από το μέγιστο υλοποιούμενο ύψος του κτιρίου δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε προεξοχή πλην στηθαίων και καπνοδόχων και απόληξης του κλιμακοστασίου. 6. Η τοποθέτηση ηλιακού θερμοσίφωνα, συσκευές κλιματισμού και ντεπόζιτα επιτρέπονται στο δώμα μόνο εφόσον ενσωματώνονται και δεν είναι ορατά από τον ευρύτερο περιβάλλοντα χώρο. Εναλλακτικά μπορούν να τοποθετηθούν σε επιλεγμένα σημεία του ακάλυπτου χώρου ή εσωτερικά ώστε να μην είναι ορατά από τους χώρους προσπέλασης. 7. Οι όψεις πρέπει να φέρουν γενικώς κατακόρυφα ορθογωνικά ανοίγματα (θύρες παράθυρα) διατηρώντας τα τοπικά πρότυπα, τις αναλογίες ανοιγμάτων και τη σχέση πλήρους και κενού. 8. Προτείνεται τα κουφώματα των κτιρίων να είναι ξύλινα κατά τα παραδοσιακά πρότυπα. Σε περιπτώσεις μεταλλικών κουφωμάτων να αποφεύγονται τα λευκά. 9. Οι χρωματισμοί των εξωτερικών τοίχων να προσαρμόζονται στο φυσικό περιβάλλον της γύρω περιοχής και όταν είναι από λιθοδομή να μην έχουν τονισμένους αρμούς.

10. Δεν επιτρέπονται οι περιμετρικοί εξώστες. Το ανάπτυγμα του κάθε εξώστη δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 2/5 του αναπτύγματος κάθε όψης. Στον οικισμό προτείνεται να κηρυχτούν διατηρητέα τρία κτίσματα: Α. Το νεοκλασικό διώροφο με διριχτη στέγη ανατολικά του οικισμού. Προτείνεται διατήρηση του αυθεντικού χαρακτήρα της πρόσοψης, τόσο στα αρχιτεκτονικά στοιχειά όσο και στο χρωματισμό του (εικ.26). Β. Ο Ναός του Αγίου Νικολάου, λιθόκτιστος από τοπική πέτρα με επικάλυψη ασβεστοκονιάματος και θόλο, κτισμένος σε επαφή με το φυσικό βράχο και ήδη συντηρημένος (εικ.27). Γ. Ανάδειξη της οθωμανικής κρήνης και του περιβάλλοντα χώρου, αποκατάσταση της λιθόκτιστης τοιχοποιίας αφαίρεση (εικ.28).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Giuseppe Gerola, Βενετικά μνημεία της Κρήτης (εκκλησίες), Μετάφραση: Σπανάκης Στ., Εκδόσεις: Βικελεία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Κρήτη 1993, 354-358. Pashley R., Ταξίδια στην Κρήτη, Μετάφραση Επιμέλεια: Γόντικα Δ., Εκδόσεις: Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Ηράκλειο 1994. Ξανθουδίδης Στ., Οι τάφοι των Μουλιανών, Αρχαιολογική Εφημερίδα, 1904, 22-56. Σπανάκης Στ., Πόλεις και χωριά της Κρήτης, στο πέρασμα των αιώνων, Τόμος Α και Β, Εκδόσεις: Κρήτη, Παγκρήτια Εφημερίδα, Ηράκλειο 2001. www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/bucket/a1602/other/a1602 _SAM04_TB_DC_00_2001_32_F_GR.pdf

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Πρόταση συμπλήρωσης του ΦΕΚ για τον οικισμό Μέσα Μουλιανά Ν. Λασιθίου. Εντός των ορίων του οικισμού Μέσα Μουλιανά προτείνονται να ισχύσουν τα οριζόμενα στα άρθρα 3,4, 5, 6 του ΠΔ 19-10-1978 - ΦΕΚ 594δ 13-11-78 για τους παραδοσιακούς οικισμούς. Συμπληρωματικά επιβάλλονται οι εξής ρυθμίσεις και μορφολογικοί όροι: 1. Για τα οικοδομήματα εντός των ορίων του οικισμού Μέσα Μουλιανά καθορίζονται οι παρακάτω όροι: α. Η ογκοπλαστική διάρθρωση του νέου κτιρίου, η διάταξή του μέσα στο οικόπεδο, οι αναλογίες και τα μορφολογικά του χαρακτηριστικά, πρέπει να παραπέμπουν κατ αναλογία και χωρίς αντιγραφή, στα παραδοσιακά πρότυπα της τοπικής ανώνυμης αρχιτεκτονικής. Γενικά το υπό ανέγερση κτίριο πρέπει να έχει καθαρούς όγκους, η σύνθεσή του να οργανώνεται σε διάφορα επίπεδα από μονώροφα και διώροφα τμήματα κτιρίου με τυπολογική αναφορά στην αυλή (ή αυλές). Σε περίπτωση κεκλιμένου εδάφους ενδείκνυται η βαθμιδωτή διάταξη των όγκων του με ακάλυπτους τις αυλές των δωμάτων. β. Οι όψεις πρέπει να φέρουν γενικώς ορθογωνικά ανοίγματα (θύρες παράθυρα) που να τονίζουν τον οριζόντιο ή κατακόρυφο άξονα, διατηρώντας τα τοπικά πρότυπα, τις αναλογίες ανοιγμάτων όπως και τη σχέση πλήρους και κενού. γ. Σε περίπτωση κατασκευής κτιρίου με ανάπτυγμα όψης άνω των 8.00μ αυτή διασπάται μορφολογικά σε επιμέρους ενότητες, ώστε να εκφράζουν σε κάναβο, τις ογκοπλαστικές αναλογίες και την αρχιτεκτονική ποικιλία των παραδοσιακών τοπικών προτύπων. δ. Η επιστέγαση γίνεται με δώμα. Δεν επιτρέπονται προεξοχές και προστεγάσματα με επικάλυψη από κεραμίδι. ε. Επιτρέπονται στον ακάλυπτο χώρο η κατασκευές με λεπτά μεταλλικά στοιχεία για την ανάπτυξη φυτών ή κρεβατίνας. ζ. Πάνω από το μέγιστο υλοποιούμενο ύψος του κτιρίου δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε προεξοχή πλην στηθαίων και καπνοδόχων και απόληξης του κλιμακοστασίου. Η τοποθέτηση ηλιακού θερμοσίφωνα επιτρέπεται μόνο εφόσον ενσωματώνεται και δεν είναι ορατός από τον ευρύτερο περιβάλλοντα χώρο.

η. Η περίφραξη των οικοπέδων προς την πλευρά των κοινοχρήστων χώρων γίνεται από συμπαγή τοίχο ή κιγκλίδωμα μέγιστου ύψους 1μ. Η αυλόπορτα κατασκευάζεται χωρίς υπέρθυρο. Δεν επιτρέπεται η οποιαδήποτε περίφραξη των κοινόχρηστων χώρων, εκτός μετά από έγκριση της ΕΠΑΕ. θ. Όλες οι όψεις των προς ανέγερση οικοδομών πρέπει να αποπερατώνονται για λόγους ασφάλειας και δημόσιας αισθητικής μέσα σε οκτώ χρόνια από την ημερομηνία έκδοσης της οικοδομικής άδειας. Η Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, δύναται να μεταβάλλει τα μορφολογικά στοιχεία του κτιρίου, εφόσον αυτά συμβάλλουν στην εναρμόνιση του νέου κτιρίου με τα τοπικά αρχιτεκτονικά πρότυπα και συμβάλουν στην ανάδειξη αξιόλογου φυσικού στοιχείου ή περιβάλλοντος χώρου, τα οποία αποτελούν την ιδιαίτερη οικιστική και αρχιτεκτονική ταυτότητα της περιοχής. 2. Παραδοσιακά κτίρια Οικοδομήματα ή σύνολα κτισμάτων, που αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα της κτιριακής τυπολογίας και αρχιτεκτονικής μορφολογίας της περιοχής, θεωρούνται παραδοσιακά. Παραδοσιακό θεωρείται το εκάστοτε αρχικό κτίριο ή τμήμα του, καθώς και τα στοιχεία του περιβάλλοντος χώρου αυτού (μάντρες, αυλόθυρες, φούρνοι, κρήνες, κλπ), όπως και οι εναρμονιζόμενες με αυτό μεταγενέστερες προσθήκες. Δεν επιτρέπεται η κατεδάφιση, αλλοίωση ή η καταστροφή των παραδοσιακών κτιρίων του οικισμού, όπως επίσης και των επιμέρους οικοδομικών και αρχιτεκτονικών στοιχείων αυτών. Στη περίπτωση προσθήκης (κατ έκταση ή καθ ύψος), αυτή πρέπει να συντείνει στη δημιουργία αρμονικού συνόλου μεταξύ των υφισταμένων κτισμάτων και των νέων προσθηκών, τόσο του οικοπέδου όσο και των ομόρων ιδιοκτησιών. Στη περίπτωση αυτή, είναι απαραίτητη η τήρηση των ογκοπλαστικών αναλογιών και ταυτόχρονα πρέπει να επιτυγχάνεται αναλογικά, ο διαχωρισμός του παλαιού υφιστάμενου τμήματος από τη νέα προσθήκη, με εμφανή διαφοροποίηση υλικών και οικοδομικών στοιχείων, μέσα στο πνεύμα των Διεθνών Συμβάσεων και Οδηγιών, (Χάρτες Προστασίας πολιτιστικής κληρονομιάς, μνημείων και συνόλων). Στην περίπτωση αυτή η πρόσοψη ή οι προσόψεις (εφόσον αυτή διασπάται σε επιμέρους μορφολογικές ενότητες) του κτιρίου, διαμορφώνονται με άξονες αναλογίας, παραπέμποντας στα αντίστοιχα πρότυπα της τοπικής ανώνυμης αρχιτεκτονικής.

Δεν επιτρέπονται στη νέα προσθήκη οι περιμετρικοί εξώστες. Το δε ανάπτυγμα του κάθε εξώστη δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 2/5 του αναπτύγματος κάθε όψης. Τα επιχρίσματα και οι χρωματισμοί των εξωτερικών όψεων των κτιρίων θα αναφέρονται στα πρότυπα της αρχικής ή μεταγενέστερης φυσιογνωμίας του οικισμού. Η διαμόρφωση των ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει να συντείνει στην προστασία του υπάρχοντος φυσικού περιβάλλοντος του ιδίου οικοπέδου όπως και των ομόρων αυτού με την ελαχιστοποίηση των εκσκαφών και τη διατήρηση στοιχείων του φυσικού ανάγλυφου. 3. Εργασίες επισκευής και αποκατάστασης παραδοσιακού κτιρίου Οι εργασίες επισκευής, αποκατάστασης, επανάχρησης και εσωτερικών διαρρυθμίσεων παραδοσιακού κτιρίου,επιβάλλεται να ακολουθούν τους παρακάτω όρους: α. Επιτρέπονται οι εργασίες επισκευής, αποκατάστασης, αναστήλωσης των παραδοσιακών κτιρίων του οικισμού, κατά παρέκκλιση των επιτρεπόμενων όρων δόμησης. Κτίριο κατεστραμμένο, που βρίσκεται σε ερειπιώδη κατάσταση αλλά αποτελεί στοιχείο αξιόλογο της πολεοδομικής και αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας του οικισμού, η δε αποκατάστασή του θα συνέβαλε στην ολοκλήρωση του οικιστικού συνόλου, αποκαθίσταται στην αρχική του μορφή, κατά παρέκκλιση των όρων δόμησης, και με εμφανή διαφοροποίηση υλικών, ώστε να διακρίνεται το παλαιό αποκαταστημένο τμήμα από το νέο. β Η αποκατάσταση του φέροντα οργανισμού από τοιχοποιία του παραδοσιακού κτιρίου με εργασίες οπλισμένου σκυροδέματος (υποστυλώματα, δοκοί, πλάκες κλπ.) δεν επιτρέπεται. Η αντικατάσταση από οπλισμένο σκυρόδεμα ή από μεταλλικά φέροντα στοιχεία επιτρέπεται μόνο σε οριακές και κρίσιμες περιπτώσεις ετοιμορροπίας του κτιρίου και όταν οι παραδοσιακές μέθοδοι ή τεχνικές στερέωσης και αποκατάστασης δεν επαρκούν (περιπτώσεις καθίζησης θεμελίων, εκτεταμένης κατάρρευσης πέτρινης τοιχοποιίας κλπ.) και μετά από έγκριση της ΕΠΑΕ και σχετικό πρωτόκολλο από την αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία.

γ. Σε περίπτωση που το παραδοσιακό κτίριο χαρακτηρίζεται επικίνδυνα ετοιμόρροπο και επιβάλλεται η κατεδάφισή του, αποκαθίσταται το υπάρχων κτίριο και ανακατασκευάζεται το υπόλοιπο τμήμα, με εμφανή διαφοροποίηση υλικών ώστε να διακρίνεται εμφανώς το παλαιό αποκαταστημένο τμήμα από το νέο. Η επέμβαση γίνεται βάσει λεπτομερούς μελέτης αποτύπωσης της υφιστάμενης κατάστασης που απαιτείται πριν από την έκδοση άδειας κατεδάφισης του κτιρίου. δ. Εργασίες Αναστήλωσης επιτρέπονται μόνο μετά από έρευνα και μελέτη τεκμηρίωσης ως προς τον αρχική κτιριακή τυπολογία και αρχιτεκτονική μορφολογία του κτιρίου, από στοιχεία (φωτογραφίες, περιγραφές σε βιβλία ή συμβόλαια κλπ.) όπως και από στοιχεία που υπάρχουν στο έδαφος ή είναι αποτυπωμένα στους μεσότοιχους των όμορων κτιρίων (όπως θεμέλια, υπολείμματα τοίχων, περασιές, φωλιές δοκαριών κλπ.).

1. Κτίριο πρώην κοινοτικού καταστήματος 2. Σύγχρονη οικοδόμηση 3. Ιερός ναός

4. Στενό σοκάκι με γραμμική ανάπτυξη κτισμάτων 5. Στενό σοκάκι με γραμμική ανάπτυξη κτισμάτων 6. Σύγχρονη οικοδόμηση

7. Παραδοσιακή οικοδόμηση με σύγχρονη προσθήκη 8. Γραμμικό λιθόκτιστο κτίσμα με στέγη από μπετόν

9. Διαβάθμιση χώρων εισόδου, κατώφλια, περάσματα ορόφων 10. Στενό σοκάκι νέα και παλιά οικοδόμηση

11. Τυπικό οικοδόμημα 1960 12. Ρέμα Κεφαλόβρυσης διαμόρφωση υδάτινου στοιχείου 13. Σύγχρονη οικοδόμηση

14. Στενό σοκάκι με γραμμική ανάπτυξη κτισμάτων 15. Διαβάθμιση επιπέδων με γραμμική ανάπτυξη κτισμάτων

16. Λιθόκτιστη περιτοίχιση αυλής 17. Εισβολή του φυσικού περιβάλλοντος στον οικιστικό ιστό 18. Σύγχρονη οικοδόμηση

19. Γενική άποψη οικισμού 20. Παραδοσιακή περιτοίχιση αυλής με σύγχρονες προσθήκες 21. Οικιστικός πυρήνας

22. Σύγχρονος ιερός ναός αγ. Αθανάσιου, εντός ορίων οικισμού 23. Λιθόκτιστη περιτοίχιση 24. Ανώνυμο διώροφο νεοκλασικό, 1910

25. Παραδοσιακή κρήνη, κηρυγμένη διατηρητέα 26. Διαβάθμιση επιπέδων σε λιθόκτιστα κτίσματα

27. Παλιό δημοτικό σχολείο οικισμού 28. Ιερός ναός Αγίας Τριάδας 29. Παραδοσιακό λιθόκτιστο με στοιχεία μπετόν

30. Αλλοιωμένη όψη παραδοσιακού κτίσματος 31. Αλλοιωμένο κτίριο σε σοκάκι με γραμμική ανάπτυξη 32. Ιερός ναός αγ. Νικολάου

33. Λιθόκτιστο κτίσμα με προσθήκη από μπετόν 34. Λιθόκτιστο κτίσμα με γραμμική ανάπτυξη

35. Σοκακι σε λιθόκτιστα κτίσματα και προσθήκες

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΤΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ, ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥΣ ΣΕ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ.. 12.1 MEΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ Φωτογραφική Τεκμηρίωση ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ : ΤΖΑΝΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ / ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΚΡΗΤΣΩΤΑΚΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ / ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ / ΤΟΠΟΓΡΑΦΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΝΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ / ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΣΤΑΜΑΤΑΚΗ ΚΩΣΤΑΝΤΗ / ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010

α/α ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Καταγραφή της πολεοδομικής και της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των αξιόλογων οικισμών του Νομού Λασιθίου για τη μελλοντική ένταξή τους σε θεσμικό πλαίσιο προστασίας ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Ομάδα 12 Κατάλογος Φωτογραφικής Τεκμηρίωσης Μέσα Μουλιανά Όνομα Αρχείου Θέμα Φωτογραφίας Διαστάσεις (σε pixels) Κάδρο Φωτογραφική Μηχανή (Όνομα και Προέκταμα Σύντομη Περιγραφή (Λεζάντα) Οριζόντια Κατακόρυφα Landscape/Portrait Μάρκα και Μοντέλο Ημερομηνία Λήψης 001 01.jpg Κτίριο πρώην κοινοτικού καταστήματος 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 003 02.jpg Σύγχρονη οικοδόμηση 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 003 03.jpg Ιερός ναός 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 004 04.jpg Στενό σοκάκι με γραμμική ανάπτυξη κτισμάτων 2496 1664 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 005 05.jpg Στενό σοκάκι με γραμμική ανάπτυξη κτισμάτων 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 006 06.jpg Σύγχρονη οικοδόμηση 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 007 07.jpg Παραδοσιακή οικοδόμηση με σύγχρονη προσθήκη 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 008 08.jpg Γραμμικό λιθόκτιστο κτίσμα με στέγη από μπετόν 1728 1152 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 009 09.jpg Διαβάθμιση χώρων εισόδου, κατώφλια, περάσματα ορόφων 3000 4000 Portrait sonydsc-w275 11/11/2010 010 10.jpg Στενό σοκάκι νέα και παλιά οικοδόμηση 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 011 11.jpg Τυπικό οικοδόμημα 1960 2496 1664 Portrait sonydsc-w275 11/11/2010 012 12.jpg Ρέμα Κεφαλόβρυσης διαμόρφωση υδάτινου στοιχείου 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 013 13.jpg Σύγχρονη οικοδόμηση 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 014 14.jpg Στενό σοκάκι με γραμμική ανάπτυξη κτισμάτων 1152 1728 Portrait sonydsc-w275 11/11/2010 015 15.jpg Διαβάθμιση επιπέδων με γραμμική ανάπτυξη κτισμάτων 4320 3240 Landscape sonydsc-w380 18/11/2010 016 16.jpg Λιθόκτιστη περιτοίχιση αυλής 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 017 17.jpg Εισβολή του φυσικού περιβάλλοντος στον οικιστικό ιστό 1728 1152 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 018 18.jpg Σύγχρονη οικοδόμηση 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 019 19.jpg Γενική άποψη οικισμού 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 020 20.jpg Παραδοσιακή περιτοίχιση αυλής με σύγχρονες προσθήκες 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 021 21.jpg Οικιστικός πυρήνας εκτός ορίων οικισμού 3000 4000 Portrait sonydsc-w275 11/11/2010 022 22.jpg Σύγχρονος ιερός ναός εντός ορίων οικισμού 3072 2304 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 023 23.jpg Λιθόκτιστη περιτοίχιση 3072 2304 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010

α/α ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Καταγραφή της πολεοδομικής και της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των αξιόλογων οικισμών του Νομού Λασιθίου για τη μελλοντική ένταξή τους σε θεσμικό πλαίσιο προστασίας ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Ομάδα 12 Κατάλογος Φωτογραφικής Τεκμηρίωσης Μέσα Μουλιανά Όνομα Αρχείου Θέμα Φωτογραφίας Διαστάσεις (σε pixels) Κάδρο Φωτογραφική Μηχανή (Όνομα και Προέκταμα Σύντομη Περιγραφή (Λεζάντα) Οριζόντια Κατακόρυφα Landscape/Portrait Μάρκα και Μοντέλο Ημερομηνία Λήψης 024 24.jpg Ανώνυμο διώροφο νεοκλασικό του 1910 4320 3240 Landscape sonydsc-w380 18/11/2010 025 25.jpg Παραδοσιακή κρήνη, κυρηγμένη διατηρητέα 3240 4320 Portrait sonydsc-w380 11/11/2010 026 26.jpg Διαβάθμιση επιπέδων σε λιθόκτιστα κτίσματα 4320 3240 Landscape sonydsc-w380 18/11/2010 027 27.jpg Παλιό σχολείο οικισμού 3072 2304 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 028 28.jpg Ιερός ναός Αγίας Τριάδας 4320 3240 Landscape sonydsc-w380 18/11/2010 029 29.jpg Παραδοσιακό λιθόκτιστο με στοιχεία μπετόν 4320 3240 Landscape sonydsc-w380 18/11/2010 030 30.jpg Αλλοιωμένη όψη παραδοσιακού κτίσματος 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 031 31.jpg Αλλοιωμένο κτίριο σε σοκάκι με γραμμική ανάπτυξη 4000 3000 Landscape sonydsc-w275 11/11/2010 032 32.jpg Ιερός ναός Αγίου Νικολάου 4320 3240 Landscape sonydsc-w380 18/11/2010 033 33.jpg Λιθόκτιστο κτίσμα με προσθήκη από μπετόν 3240 4320 Portrait sonydsc-w380 18/11/2010 034 34.jpg Λιθόκτιστο κτίσμα με γραμμική ανάπτυξη 4320 3240 Landscape sonydsc-w380 18/11/2010 035 35.jpg Σοκακι σε λιθόκτιστα κτίσματα και προσθήκες 4320 3240 Landscape sonydsc-w380 18/11/2010

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Καταγραφή της πολεοδομικής και της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των αξιόλογων ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ οικισμών του Νομού Λασιθίου για τη μελλοντική ένταξή τους σε θεσμικό πλαίσιο προστασίας ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Ομάδα 12 Κατάλογος Φωτογραφικής Τεκμηρίωσης Μέσα Μουλιανά α/α Όνομα Αρχείου Θέμα Φωτογραφίας Διαστάσεις (σε pixels) Κάδρο Φωτογραφική Μηχανή (Όνομα και Προέκταμα Σύντομη Περιγραφή (Λεζάντα) Οριζόντια Κατακόρυφα Landscape/Portrait Μάρκα και Μοντέλο Ημερομηνία Λήψης

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας:12 ΔΕΛΤΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ, ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ, ΤΟΠΙΟΥ ή ΣΥΝΟΛΟΥ [που μπορεί να ενταχθεί σε καθεστώς προστασίας] Αριθμός δελτίου: 1 ημερομηνία: 3. 11.10 νομός: ΛΑΣΙΘΙΟΥ δήμος: Σητείας οικισμός: Μέσα Μουλιανά διεύθυνση: επωνυμία ακινήτου : Συνοικία ή θέση ιδιοκτησία /όροφο: σημερινή χρήση /όροφο: Ιερος Ναός αρχική χρήση /όροφο: Ιερος Ναός κατάσταση κτιρίου: καλή κωδικός ιστορική περίοδος 12.1.28 1525 φωτογραφία κυρίας όψης απόσπασμα χάρτη 1 αριθμός δελτίου 1 1/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας:12 περιγραφή: Ιερός ναός Αγίας Τριάδας σύστημα δόμησης αριθμός οροφών ελεύθερο 1 υπόγειο άλλο κτίριο/οικόπεδο προσθήκες-αλλοιώσεις ναι όχι ναι όχι κτίσμα στέγη βιτρίνα ισογείου εξώστης άλλο τι: ανοίγματα κηρυγμένο ΥΠΕΚΑ ΥΠΠΟΤ ΦΕΚ: μνημείο υπό κήρυξη νέο προτεινόμενο προτεινόμενη προστασία: χαρακτηρισμός κτιρίου τμήματος κελύφους κύριων όψεων συνοδεία ειδική ρύθμιση φωτογραφία λεπτομέρειας φωτογραφία λεπτομέρειας 3 2 αριθμός δελτίου 1 2/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας:12 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ κατάσταση διατήρησης καλή μέτρια κακή 1. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Φέρουσα λιθοδομή κατασκευασμένη από αργούς λίθους ημιλαξευμένη λιθοδομή 2. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 3. ΣΤΕΓΑΣΗ - ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ Θόλος από λιθοδομή με επικάλυψη ασβεστοκονιάματος 4. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΗΡΩΣΗΣ 5. ΔΑΠΕΔΑ ΟΡΟΦΕΣ 6. ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΑ 7. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΕΞΟΧΗ 8. ΕΞΩΣΤΗΣ 9. ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑΤΑ - ΣΤΗΘΑΙΑ αριθμός δελτίου 1 3/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας:12 10. ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ - ΣΚΟΥΡΑ Κουφώματα ξύλινα 11. ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ - τοίχοι: τοπική πέτρα οροφή: λευκό, ροζ - κουφωμ: καφέ - κιγκλιδ: 12. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ παρατηρήσεις: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ονομ/νυμο διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ΥΠΟΜΝΗΜΑ αριθμός δελτίου 1 4/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 ΔΕΛΤΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ, ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ, ΤΟΠΙΟΥ ή ΣΥΝΟΛΟΥ [που μπορεί να ενταχθεί σε καθεστώς προστασίας] Αριθμός δελτίου: 2 ημερομηνία: 3.11.10 νομός: ΛΑΣΙΘΙΟΥ δήμος: Σητείας οικισμός: Μέσα Μουλιανά διεύθυνση: επωνυμία ακινήτου : Συνοικία ή θέση ιδιοκτησία /όροφο: σημερινή χρήση /όροφο: Ιερός ναός αρχική χρήση /όροφο: Ιερός ναός κατάσταση κτιρίου: καλή κωδικός 12.1.32 ιστορική περίοδος φωτογραφία κυρίας όψης απόσπασμα χάρτη 1 αριθμός δελτίου 2 1/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 περιγραφή: Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου σύστημα δόμησης αριθμός οροφών Συνεχές 1 υπόγειο άλλο κτίριο/οικόπεδο προσθήκες-αλλοιώσεις ναι όχι ναι όχι κτίσμα στέγη βιτρίνα ισογείου εξώστης άλλο τι: ανοίγματα κηρυγμένο ΥΠΕΚΑ ΥΠΠΟΤ ΦΕΚ: μνημείο υπό κήρυξη νέο προτεινόμενο προτεινόμενη προστασία: χαρακτηρισμός κτιρίου τμήματος κελύφους κύριων όψεων συνοδεία ειδική ρύθμιση φωτογραφία λεπτομέρειας φωτογραφία λεπτομέρειας 2 3 αριθμός δελτίου 2 2/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ κατάσταση διατήρησης καλή μέτρια κακή 1. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Φέρουσα λιθοδομή 2. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 3. ΣΤΕΓΑΣΗ - ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ Θόλος από λιθοδομή με επικάλυψη ασβεστοκονιάματος 4. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΗΡΩΣΗΣ 5. ΔΑΠΕΔΑ ΟΡΟΦΕΣ Δάπεδο : μωσαϊκό 6. ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΑ 7. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΕΞΟΧΗ 8. ΕΞΩΣΤΗΣ 9. ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑΤΑ - ΣΤΗΘΑΙΑ Κιγκλίδωμα μεταλλικό με γεωμετρικά μοτίβα αριθμός δελτίου 2 3/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 10. ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ - ΣΚΟΥΡΑ Κουφώματα ξύλινα 11. ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ - τοίχοι: ισογ: ώχρα - κουφωμ: καφέ σκούρο - κιγκλιδ: γκρι 12. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ παρατηρησεις: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ονομ/νυμο διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ΥΠΟΜΝΗΜΑ αριθμός δελτίου 2 4/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 ΔΕΛΤΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ, ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ, ΤΟΠΙΟΥ ή ΣΥΝΟΛΟΥ [που μπορεί να ενταχθεί σε καθεστώς προστασίας] Αριθμός δελτίου: 3 ημερομηνία: 3.11.10 νομός: ΛΑΣΙΘΙΟΥ δήμος: Σητείας οικισμός: Μέσα Μουλιανά διεύθυνση: επωνυμία ακινήτου : Συνοικία ή θέση ιδιοκτησία /όροφο: άγνωστη σημερινή χρήση /όροφο: Εγκαταλελειμμένο κτίριο αρχική χρήση /όροφο: Κατοικία κατάσταση κτιρίου: κακή κωδικός ιστορική περίοδος 12.1.24 1910 φωτογραφία κυρίας όψης απόσπασμα χάρτη 1 αριθμός δελτίου 4 1/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 περιγραφή: διώροφο νεοκλασικό σύστημα δόμησης αριθμός οροφών ελεύθερο 2 υπόγειο άλλο κτίριο/οικόπεδο προσθήκες-αλλοιώσεις ναι όχι ναι όχι κτίσμα στέγη βιτρίνα ισογείου εξώστης άλλο τι: ανοίγματα κηρυγμένο ΥΠΕΚΑ ΥΠΠΟΤ ΦΕΚ: μνημείο υπό κήρυξη νέο προτεινόμενο προτεινόμενη προστασία: χαρακτηρισμός κτιρίου τμήματος κελύφους κύριων όψεων συνοδεία ειδική ρύθμιση φωτογραφία λεπτομέρειας φωτογραφία λεπτομέρειας 3 2 αριθμός δελτίου 4 2/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ κατάσταση διατήρησης καλή μέτρια κακή 1. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Φέρουσα λιθοδομή από αργούς λίθους 2. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ξύλινα δοκάρια 3. ΣΤΕΓΑΣΗ - ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ Δίριχτη ξύλινη στέγη με κεραμίδια 4. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΗΡΩΣΗΣ Οπτοπλινθοδομή 5. ΔΑΠΕΔΑ ΟΡΟΦΕΣ Δάπεδα από κονίαμα Οροφή απο μπαγδατί 6. ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΑ 7. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΕΞΟΧΗ 8. ΕΞΩΣΤΗΣ Εξώστες (2) που στηρίζονται σε φουρούσια 9. ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑΤΑ - ΣΤΗΘΑΙΑ Κιγκλιδώματα μεταλλικά με γεωμετρικά μοτίβα αριθμός δελτίου 4 3/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 10. ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ - ΣΚΟΥΡΑ Κουφώματα : ξύλινα Σκούρα : ξύλινα γαλλικού τυπου 11. ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ - τοίχοι: ισογ: ώχρα, οροφ: σομόν - κουφωμ: λευκά, σκούρα: γαλάζιο - κιγκλιδ: οξειδωμένα 12. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ παρατηρησεις: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ονομ/νυμο: άγνωστος διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ΥΠΟΜΝΗΜΑ αριθμός δελτίου 4 4/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 ΔΕΛΤΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ, ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ, ΤΟΠΙΟΥ ή ΣΥΝΟΛΟΥ [που μπορεί να ενταχθεί σε καθεστώς προστασίας] Αριθμός δελτίου: 4 ημερομηνία: 3.11.10 νομός: ΛΑΣΙΘΙΟΥ δήμος: Σητείας οικισμός: Μέσα Μουλιανά διεύθυνση: επωνυμία ακινήτου : Συνοικία ή θέση ιδιοκτησία /όροφο: σημερινή χρήση /όροφο: κρήνη αρχική χρήση /όροφο: κρήνη κατάσταση κτιρίου: καλή κωδικός ιστορική περίοδος 12.1.25 Τουρκοκρατία φωτογραφία κυρίας όψης απόσπασμα χάρτη 1 αριθμός δελτίου 5 1/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 περιγραφή: Οθωμανική κρήνη σύστημα δόμησης αριθμός οροφών ελεύθερο 1 υπόγειο άλλο κτίριο/οικόπεδο προσθήκες-αλλοιώσεις ναι όχι ναι όχι κτίσμα στέγη βιτρίνα ισογείου εξώστης άλλο τι: ανοίγματα κηρυγμένο ΥΠΕΚΑ ΥΠΠΟΤ ΦΕΚ: μνημείο υπό κήρυξη νέο προτεινόμενο προτεινόμενη προστασία: χαρακτηρισμός κτιρίου τμήματος κελύφους κύριων όψεων συνοδεία ειδική ρύθμιση φωτογραφία λεπτομέρειας φωτογραφία λεπτομέρειας 3 2 αριθμός δελτίου 5 2/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ κατάσταση διατήρησης καλή μέτρια κακή 1. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Λαξευτή λιθοδομή 2. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 3. ΣΤΕΓΑΣΗ - ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ Λιθόστρωτη επικάλυψη 4. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΗΡΩΣΗΣ 5. ΔΑΠΕΔΑ ΟΡΟΦΕΣ 6. ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΑ 7. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΕΞΟΧΗ 8. ΕΞΩΣΤΗΣ 9. ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑΤΑ - ΣΤΗΘΑΙΑ αριθμός δελτίου 5 3/4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΕΕ/ΤΑΚ & ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΉΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ομάδα εργασίας: 12 10. ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ - ΣΚΟΥΡΑ 11. ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ - τοίχοι: τοπική πέτρα, λευκό - κουφωμ:, σκούρα: - κιγκλιδ: 12. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ παρατηρησεις: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ονομ/νυμο διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ΥΠΟΜΝΗΜΑ αριθμός δελτίου 5 4/4

1. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΤΟΠΟΣ ΤΟΠΙΟ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ 2. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ 1. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΤΟΠΟΣ ΤΟΠΙΟ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ Όνομα οικισμού: Μέσα Μουλιανά (Ετυμολογία της λέξης) Α) ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Οικισμός : Ορεινός Ημιορεινός Πεδινός Παράλιος Φυσικό περιβάλλον ιδιαιτερότητες: Βασική βλάστηση: ελαιώνες, αμπελώνες, πλατανοειδή δέντρα και εσπεριδοειδή Υπάρχουν στην περιοχή ιδιαίτερα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος που αξίζει να αναδειχθούν ; (πχ. Οροπέδιο, σπήλαιο, φαράγγι, κλπ) Αναφέρατε : Ρέμα Κεφαλόβρυσι που διασχίζει τον οικισμό. Υπάρχει κάποιο πλαίσιο προστασίας για την περιοχή; Αν όχι θεωρείται ότι χρειάζεται να προταθεί κάτι τέτοιο; Αναφέρατε : Προστασία γύρω από την περιοχή του ρέματος Η περιοχή συνδέεται με κάποιο ιστορικό γεγονός ; Αναφέρατε : Αναφέρεται κάποιο από τα στοιχεία του τόπου που θεωρείται ιδιαίτερο χαρακτηριστικό για τη φυσιογνωμία του. 1) Μεμονωμένο κτίσμα ή μνημείο: Ναός Αγίας Τριάδας (κηρυγμένο μνημείο) Ναός Αγίου Νικολάου Οθωμανική κρήνη Νεοκλασικό κτίριο 2) Παραγόμενο προϊόν: κρασί, ελαιόλαδο 3) Παραγωγική δραστηριότητα (π.χ. κτηνοτροφία, οινοποιία) 4) Έθιμο 5) Τοπική γιορτή ή πανηγύρι : γιορτή του προφήτη Ηλία 1

Υπάρχει κάποια ιστορική περίοδος με την οποία ο οικισμός συνδέεται περισσότερο; (π. χ. ρόλος του οικισμού σε επαναστάσεις) Όχι Αναφέρατε : Αναφέρεται (αν γνωρίζετε ) κάποιο έργο της πεζογραφίας ή της ιστορίας που αναφέρεται στον οικισμό. Όχι Αναφέρατε : Δημογραφική εξέλιξη (αναφορά στις 5 τελευταίες απογραφές). Αναφέρατε : 1961 με 483 κατοίκους 1971 με 384 -//- 1981 με 331 -//- 1991 με 331 -//- 2001 με 279 -//- Μπορεί ο οικισμός να θεωρηθεί ότι ανήκει σε ένα ευρύτερο σύνολο με κοινά χαρακτηριστικά στην εξέλιξη του (π.χ. Χωριά του Οροπεδίου Λασιθίου). Αναφέρατε : Γ ) ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ - ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΕΙΣ Ποιά είναι η σχέση του οικισμού με : To τοπικό κέντρο της περιοχής: Ο οικισμός συνδέεται με εθνική οδό 19χλμ. με τη Σητεία και 51χλμ. με τον Άγιο Νικόλαο. Τους γειτονικούς οικισμούς: Η σύνδεση γίνεται μέσω εθνικού, επαρχιακού ή τοπικού δικτύου. Ύπαρξη στον οικισμό διαφόρων εξυπηρετήσεων ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ : υπάρχει στον οικισμό Νηπιαγωγείο Δημοτικό (σε λειτουργιά έως το την δεκαετία του 90) ΥΓΕΙΑ : Γυμνάσιο Λύκειο Υπάρχει στον οικισμό Κέντρο Υγείας Μια φορά τη εβδομάδα ένας γιατρός δέχεται επισκέψεις στο κτίριο της κοινότητας Φαρμακείο Υπάρχουν στον οικισμό άλλες εξυπηρετήσεις : (π. χ. παιδικός σταθμός, πολεοδομία, Κ. Ε. Π. τράπεζα κλπ.) Αναφέρατε : 2

Θεωρείται ότι η περιοχή χρειάζεται καλύτερη οδική σύνδεση με το τοπικό κέντρο; ΝΑΙ ΟΧΙ Υπάρχει συγκοινωνία με άλλες περιοχές ; ΝΑΙ ΟΧΙ Υπάρχει συγκοινωνία με άλλο τοπικό κέντρο ; ΝΑΙ ΟΧΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ α) Προς το τοπικό κέντρο ΚΑΛΗ ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΚΗ β) Προς άλλες οικιστικές περιοχές ΚΑΛΗ ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΚΗ Δ) ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΣΤΟΥ (Αναφέρατε) Χτίζονται καινούργια κτίρια ; ΝΑΙ ΟΧΙ Χτίζονται τουριστικές μονάδες ; ΝΑΙ ΟΧΙ 2. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ Α) Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 1. Σε ποιο τομέα στηρίζεται η οικονομία της περιοχής ; ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ( γεωργία κτηνοτροφία αλιεία ) ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ( βιομηχανία - βιοτεχνία) ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ( υπηρεσίες και τουρισμός ) Έχει αλλάξει κάτι, στην πάροδο των χρόνων, σε σχέση με τους παραπάνω τομείς ; ΝΑΙ ΟΧΙ Αν ναι, ποιό ; Μείωση πρωτογενή τομέα. 2. Υπάρχουν παραδοσιακές δραστηριότητες ; ΝΑΙ ΟΧΙ Αν ναι, ποιές ; ( Αναφέρατε ) (π. χ. υφαντουργία, κεραμική ) 3. Υπάρχει κάποιο επάγγελμα στην περιοχή που έχει σήμερα εκλείψει ; Αν ναι, ποιό ; ( Αναφέρατε ) ΝΑΙ ΟΧΙ 3

4. Νέες απασχολήσεις στην περιοχή ; ΝΑΙ ΟΧΙ Αν ναι, ποιές ; ( Αναφέρατε ) 5. Πιστεύετε ότι υπάρχουν προοπτικές εξέλιξης σ αυτές τις απασχολήσεις; Αν ναι, ποιές ; ( Αναφέρατε ) ΝΑΙ ΟΧΙ 6. Γνωρίζετε αν έχουν δοθεί επιχορηγήσεις ή κάποια οικονομική ενίσχυση για την παραγωγή τοπικών προϊόντων ή για την ενίσχυση τοπικών «παραδοσιακών» δραστηριοτήτων ; Αν ναι, σε ποιές ; ( Αναφέρατε ) Από ποια πηγή χρηματοδότησης; ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΑΙ ΟΧΙ 7. Υπάρχουν προβλήματα σήμερα στην κυκλοφορία των οχημάτων και των πεζών στην περιοχή σας. Αν ναι, ποιά ; ( Αναφέρατε ) ΝΑΙ ΟΧΙ Το εθνικό οδικό δίκτυο διασχίζει τον οικισμό κάνοντας επικίνδυνη τη διάβαση των πεζών. 8. Για ποιους λόγους γίνονται οι μετακινήσεις σας καθημερινά ; Συναλλαγή με δημόσιες υπηρεσίες Υπηρεσίες Πρωτογενή τομέα (αγροτικά, κτηνοτροφικά) Υπηρεσίες Δευτερογενή τομέα (μεταποίηση, κατασκευές) Υπηρεσίες Τριτογενή τομέα (τουρισμός) 4