ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΕΡΟΣ Ι ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΑΚΗΣ ΙΑΛΕΞΗ #1 ΑΚΑ. ΕΤΟΣ 2013-14
Ροή παραγωγής σε µία οικονοµία L K Επιχειρήσεις Y Αγορά αγαθών εισαγωγές ΚΟΣΜΟΣ Ιδιοκτήτες Εργαζόµενοι Κυβέρνηση Νοικοκυριά
Ροή διανοµής σε µία οικονοµία L K Επιχειρήσεις Y Αγορά αγαθών εισαγωγές ΚΟΣΜΟΣ I εξαγωγές Ιδιοκτήτες C G Εργαζόµενοι Κυβέρνηση Νοικοκυριά
Ροή εισοδηµάτων-δαπανών σε µία οικονοµία µισθοί Επιχειρήσεις κέρδη αποσβέσεις Καθαρά κέρδη Αξία Επενδυτικές δαπάνες Αγορά αγαθών εξαγωγές ΚΟΣΜΟΣ εισαγωγές ηµ. δαπάνες Ιδιοκτήτες µισθοί Εργαζόµενοι Κατανάλωση Κυβέρνηση αποταµίευση Καταθέσεις, Τίτλοι, ακίνητα
Ροή εισοδηµάτων και φόρων σε µία οικονοµία µισθοί κέρδη Επιχειρήσεις Αξία Αγορά αγαθών εξαγωγές εισαγωγές ΚΟΣΜΟΣ αποσβέσεις Καθαρά κέρδη Μισθοί/αµοιβές συντάξεις ΦΦΠ ΦΝΠ ΦΠΑ ΕΦΚ Άµεσοι Φόροι ασµοί Έµµεσοι Φόροι Κυβέρνηση Καταθέσεις, Τίτλοι, ακίνητα ΧΡΗΣΗ ΚΑΤΟΧΗ Φόροι περιουσίας
Φορολογική πολιτική ηµοσιονοµική πολιτική: Εργαλεία, αποτελεσµατικότητα και περιορισµοί ηµόσιες δαπάνες: ηµόσια κατανάλωση και δηµόσιες επενδύσεις. ηµόσια έσοδα: Φόροι+Τέλη+Πρόσοδοι
ηµόσια έσοδα: Φόροι+Τέλη+Πρόσοδοι ΦΟΡΟΙ : Τ=θ.Ζ θ : φορολογικός συντελεστής Ζ : φορολογική βάση (φολογητέα ύλη) Ανά είδος φορολογητέας ύλης: Εισοδήµατος Περιουσίας Κατανάλωσης Ανά είδος φορολογουµένου: Ι. ΑΜΕΣΟΙ : Ονοµαστικοί ΙΙ. ΕΜΜΕΣΟΙ: Καθολικοί
ΑΜΕΣΟΙ Φόροι ΦΟΡΟΙ : Τ=θ.Ζ Ζ : εισόδηµα ή περιουσία Ι. ΑΜΕΣΟΙ 1.Φυσικών Προσώπων. ΦΕΦΠ: Μισθωτοί, Αυτό-απασχολούµενοι 2.Νοµικών Προσώπων ΦΕΝΠ: ΑΕ, ΟΕ, εταιρείες ειδικού σκοπού 3. Περιουσίας: Μεταβίβασης: (αγοραπωλησία, κληρονοµιά, δωρεά) Κατοχής: (ιδιοκτησία, καταθέσεις, µετοχές, κλπ) 4. Υπεραξίας: Μεταβολή αξίας περιουσίας
Φόροι Κατανάλωσης ΙΙ. ΕΜΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ : Τ=θ.Ζ Ζ : ποσότητα (C) ή δαπάνη (ΡC) 1. Ειδικοί φόροι αναλογικοί στην ποσότητα Τ=θC 2. Ειδικοί φόροι αναλογικοί στην τιµή T= θρc 3. ΦΠΑ: ανάλογα µε την τιµή πώλησης και την προστιθέµενη αξία Συχνότητα: Σε τακτική βάση ή εκτάκτως ΤΕΛΗ: ιόδια, χαρτόσηµα, κλπ
ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Νοέµβριος 2008 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.1 Κρατικός προϋπολογισµός (σε εκατ. ευρώ) Α. Τακτικός Προϋπολογισµός (ΤΠ) 2006 1. Καθαρά έσοδα ΤΠ (α+β) 46.293 α. Τακτικά έσοδα 47.912 β. Επιστροφές φόρων -2.392 2. απάνες ΤΠ (α+β) 50.116 α. Τόκοι 9.589 β. Πρωτογενείς δαπάνες 40.527 3. Έλλειµµα ΤΠ (1-2) -3.823 Β. Πρόγραµµα ηµόσιων Επενδύσεων (Π Ε) 4. Έσοδα EE 3.775 5. απάνες Επενδύσεων 8.184 6. Έλλειµµα Π Ε (4-5) -4.409 7. Έλλειµµα Κεντρικής Κυβέρνησης (3+6) -8.232 ΑΕΠ (σε εκατ. ευρώ) 213.207 Έλλειµµα Κ.Κ. % του ΑΕΠ) -3,9%
Πώς συνδέεται ο συντελεστής φορολογίας θ µε την παραγωγή και κατανάλωση; Y = a 1 a AK L Z = YP= wl+ ( r+ δ ) K, wl= (1 a) Z, ( r+ δ ) K = az D L K L ar K Y T = θ ( wl) + θ ( rk) = [(1 a) θ + θ ] Z = θ Z, r+ δ Y L ar K θ = (1 a) θ + θ r + δ I C C D C Y T = θ PC= θ [ γ ( Z T )] = γθ ( 1 θ ) Z
Μέση φορολογική επιβάρυνση Τ=θ. (Ζ) Εισόδηµα: Z=Y P D I Y C Y T= T + T T= θ Z, θ= θ + γθ (1 θ ) C C L ar K Tελικά: θ= γθ + (1 γθ )[(1 a) θ + θ ] r + δ Παράδειγµα : c L K θ = 0.19, θ = 0.20, θ = 0.25, a= 0.30, γ= 0.85, r= 0.05, δ= 0.10 θ= 0.30
Επιδράσεις αύξησης φορολογίας: ΦΟΡΟΙ : ΑΜΕΣΟΙ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ: Μείωση εισοδήµατος, µείωση τιµών ΑΜΕΣΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ: Μείωση επενδύσεων, αύξηση τιµών ΕΜΜΕΣΟΙ: Μείωση κατανάλωσης, αύξηση τιµών ΤΕΛΗ: Μείωση χρήσης υπηρεσιών, αύξηση τιµών (Μτβ εισπράξεων εξαρτάται από ελαστικότητα)
Το υπόδειγµα AD-ΑS P SAS P1 P2 νέα AD AD Υ2 Υ1 Υ Αύξηση άµεσων φόρων : Ύφεση και πτώση τιµών (πιο κάτω η AD, λόγω µείωσης διαθέσιµου εισοδήµατος)
Το υπόδειγµα AD-ΑS P SAS P2 P1 AD Υ2 Υ1 Υ Αύξηση άµεσων φόρων κεφαλαίου: Ύφεση και άνοδος τιµών (πιο πάνω η AS, λόγω µείωσης επενδύσεων)
Το υπόδειγµα AD-ΑS P SAS P2 P1 AD Υ2 Υ1 Υ Αύξηση έµµεσων φόρων: Ύφεση και άνοδος τιµών (πιο πάνω η AS, λόγω αύξησης τιµών)
Πώς η άµεση φορολογία προκαλεί στρεβλώσεις στους Συντελεστές Παραγωγής Παραγωγή: Y= AK L α 1 α Τιµές: P, Ονοµ. µισθός: w, Ονοµ. αµοιβή κεφαλαίου: R Κατανοµή εισοδήµατος YP= wl+ RK, wl= (1 α) YP, RK= αyp K α w Κατανοµή συντελεστών: = L 1 α R NET K NET L NE T K K α w 1 θ w L= (1 θ )(1 α) YP, R K= (1 θ ) αyp = NET L L 1 α R 1 θ K Aν : θ K Y K Aν : θ K Y φορολογικός ανταγωνισµό ς
Χαρακτηριστικά της φορολογίας Έµµεσοι φόροι αυξάνουν τις τιµές καταναλωτή Ρ C =(1+θ C )P Εισπράττονται σε µεγαλύτερο µέρος του διαθέσιµου εισοδήµατος των φτωχών νοικοκυριών ενπροκαλούν στρέβλωση στη κατανοµή Συντελεστών Παραγωγής
Χαρακτηριστικά της φορολογίας Άµεσοι φόροι αλλάζουν την κατανοµή Σ.Π. (στρέβλωση) Συνήθως έχουµε προοδευτική φορολογία βελτιώνει την κατανοµή του ΙΑΘΕΣΙΜΟΥ εισοδήµατος
Προβλήµατα της φορολογίας Οι φόροι δεν αυξάνουν πάντα µε τους συντελεστές (µείωση παραγωγής, φοροδιαφυγή) Πρόβληµα διαχρονικής αξιοπιστίας Πώς ο πληθωρισµός επιβαρύνει την φορολογία (φορολογική άνωση, buoyancy)
ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 2011 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Πίνακας 4.3 Εσοδα τακτικου προυπολογισµου (σε εκατ. ευρώ) 2009 2010 2010 2011 Πραγµ/σεις Προβλέψεις Εκτιµήσεις Προβλέψεις ΤΕΛΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ 1.404 1.970 1626 1507 (Ταξινόµηση και κυκλοφορία) Αύξηση τελών 2010/2009 κατά 35% Αύξηση εισπράξεων κατά 15%
Σταθερή φορολόγηση εισοδήµατος Τ Τ=θΖ Ενιαίος συντελεστής (flat tax, single tax) 0 θ Ζ Εφαρµόζεται σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης θ=0.15 (15%)
Προοδευτική φορολόγηση εισοδήµατος Κλιµάκια εισοδήµατος Ψ 0 αφορολόγητο όριο Τ Ψ1 µε θ 1 Ψ2 µε θ 2 κλπ Προοδευτικός συντελεστής (progressive tax) Αν Ζ< Ψ 0 Τ=0 Τ=θ1(ψ1)+ +θ2(ψ2) +... θ 2 0 ψ 0 θ 1 ψ1 ψ2 Ζ
Παράδειγµα Φορολογικής αφαίµαξης λόγω πληθωρισµού Α ϕορολόγητο όριο : ψ = 12.000 µε θ = 0 0 0 0 1 Κ λιµ άκιο ϕορολογίας : ψ 1= 18.000 µε θ1 = 0.20 0 2 Κ λιµ άκιο ϕορολογίας : ψ 2 = 10.000 µε θ2 = 0.30 Εισόδηµα : Ζ= 29.000, Φόρος : Τ= θ (29.000 12.000) = 3.400 1 Π ληθωρισµ ός : π = 10% Εισόδηµα : Ζ ' = 1.10* 29.000= 31.900 Φόρος : Τ ' = θ (30.000 12.000) + θ (31.900 30.000) = 3.600+ 470= 4.070 1 2 Αφα ίµαξη : Τ Τ= ' 4.070 3.400= 670
Προσαρµογή κλιµακίων λόγω πληθωρισµού Τιµαριθµική αναπροσαρµογή κλιµακίων : ψ ' = (1 + π ) ψ 0 0 ψ ' = (1 + π ) ψ 1 1 ψ ' = (1 + π ) ψ... 2 2