ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Τα Οικονομικά της Υγείας (Κωδ. Μαθήματος 510076) Παναγιώτης Μανωλιτζάς, PhD Σχολή Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής
Στοιχεία Διδάσκοντα Παναγιώτης Μανωλιτζάς,PhD Διδάσκων, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής email: pmanol@gmail.com Γραφείο: Δ7 (Γραφείο κ. Γράβαρη) Τηλ. Επικοινωνίας: 210.920 1755 Ημέρα & Ώρα Επικοινωνίας Παρασκευή, 11:00-13:00
Προαπαιτούμενα Μαθήματος Δεν χρειάζεται κάποιο μαθηματικό υπόβαθρο. Επαρκής Γνώση Αγγλικών (Αφορά τους φοιτητές οι οποίοι θα εκπονήσουν εργασία
Στόχος Μαθήματος Στόχος του μαθήματος είναι να παρουσιάσει στους φοιτητές τις σύγχρονες εξελίξεις στον τομέα των οικονομικών της υγείας Για την εκπαίδευση των φοιτητών στα σύγχρονα μοντέλα που χρησιμοποιούνται στον τομέα των οικονομικών της υγείας (πχ ποιότητα ζωής, αποδοτικότητα οργανισμών κλπ) θα παρουσιασθούν έρευνες από την διεθνή βιβλιογραφία. Επιπρόσθετα μέσω case studies στην αίθουσα θα έχουν την δυνατότητα να εκπαιδευθούν στη χρήση εργαλείων-μεθοδολογιών οι οποίες χρησιμοποιούνται από ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού.
Δομή Διαλέξεων Παρουσίαση- Ανάλυση Θεωρίας Δομή Διαλέξων Εφαρμογές- Παραδείγματα Επίλυση Case Study
Διδακτικά Εγχειρίδια Γιάννης Υφαντόπουλος, Τα οικονομικά της υγείας-θεωρία και Πολιτική, Εκδόσεις Τυπωθήτω, 2006 (Β Έκδοση). Οικονόμου Χαράλαμπος, 2012, Υγεία, Κοινωνία και Οικονομία, Δ. ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ & ΣΙΑ Ο.Ε. Santerre R., Τα Οικονομικά της Υγείας: Θεωρία, Προοπτική και Συστηματική Μελέτη, Εκδόσεις Broken Hill, 2012
Οικονομικά της Υγείας
Ορισμός Οικονομικών της Υγείας Η οικονομική της υγείας είναι η επιστήμη που ασχολείται με την επιλογή, την αξιολόγηση και την κατανομή των περιορισμένων πόρων στο σύστημα υγείας ώστε να εξασφαλίζεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η βελτίωση της υγείας του πληθυσμού. Επιπλέον η οικονομική της υγείας μας παρέχει πληροφορίες για το κόστος που επιβαρύνεται και το όφελος που αποκομίζει η κοινωνία από την παρούσα και μελλοντική κατανάλωση, παραγωγή και διανομή των περιορισμένων πόρων.
Παρούσα Κατάσταση Οργανισμών Υγείας
Γενική Περιγραφή Οι νοσοκομειακοί οργανισμοί αποτελούν τους πιο σύνθετους οργανισμούς που επιχειρούν για την προάσπιση της υγείας, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών μέσω θεραπευτικών μεθόδων καθώς και της εφαρμογής έρευνας αναζητώντας νέα θεραπευτικά πρωτόκολλα. Σύμφωνα με τα δεδομένα του παγκόσμιου οργανισμού υγείας (WHO, 2013) το 2009 αντιστοιχούσαν για τα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2,61 νοσοκομεία ανά 100.000 κατοίκους. Στην Ελλάδα το 2009 αντιστοιχούσαν 2,77 νοσοκομεία ανά 100.000 κατοίκους.
Hospitals per 100 000 2009 European Region 3.39 <= 15 <= 12 <= 9 <= 6 <= 3 No data Min = 0 Πηγή: WHO,2016
Αλλαγή Πολιτικής στο Νοσοκομειακό τομέα Χαρακτηριστικό γεγονός το οποίο αποτυπώνει την αλλαγή πολιτικής καθώς και του ρόλου των νοσοκομείων είναι: η μείωση των νοσοκομειακών μονάδων, η ενίσχυση θεσμών όπως ο οικογενειακός γιατρός καθώς και η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του παγκόσμιου οργανισμού υγείας τη δεκαετία 1998 έως 2008 υπήρξε κατά μέσο όρο μία μείωση της τάξης του 6%.
Λόγοι μείωσης κλινών Εφαρμογή Νέων Μεθόδων Θεραπείας Λόγοι Μείωσης Κλινών Εισαγωγή Νέων Τεχνολογιών στις Επεμβατικές Θεραπείες
Διεθνής Κριτική στη Μείωση των Κλινών Αρκετοί ερευνητές παρατηρούν ότι η μείωση και μόνο των νοσοκομειακών κλινών δεν μειώνει το κόστος των νοσοκομείων (Mossialos, 2002) Παράλληλα θα πρέπει να σημειωθεί ότι έρευνες αποδεικνύουν ότι για να μειωθεί το κόστος του νοσοκομειακού τομέα θα πρέπει να εφαρμοστούν τεχνικές προσομοίωσης οι οποίες θα συνδυάζουν τη βελτίωση των διαδικασιών με τον ιδανικό αριθμό πόρων που σχετίζονται τόσο με το ανθρώπινο δυναμικό όσο και με τις υπάρχουσες τεχνολογικές υποδομές του νοσοκομείου.
Η Περίπτωση των Εισαγωγών στα Νοσοκομεία
M.O Ημερών Νοσηλείας στην ΕΕ-28,2011 Average length of stay, all hospitals Πηγή: WHO,2016 <= 13 <= 11 <= 9 <= 7 2011 European Region 9.46 Min = 3 <= 5 No data
100 Δείκτης Χρήσης Κλινών Bed occupancy rate (%), acute care hospitals only 90 Greece Italy Portugal Spain United Kingdom EU 80 70 60 50 40 1970 1980 1990 2000 2010 2020 Πηγή: WHO,2016
Αριθμός Κλινών στα Κράτη Μέλη της ΕΕ 2000 Hospital beds per 100 000 Greece Portugal Spain United Kingdom EU 1500 1000 500 0 Πηγή: WHO,2016 1970 1980 1990 2000 2010 2020
Προσδόκιμο Life expectancy Επιβίωσης at birth στην (years) ΕΕ-28,2010 <= 85 <= 81 <= 77 <= 73 2010 European Region 76.6 Πηγή: WHO,2016 <= 69 No data Min = 65
Life expectancy at birth (years), males Προσδόκιμο Επιβίωσης Ανδρών στην ΕΕ-28,2010 <= 85 <= 80 <= 75 <= 70 2010 European Region 72.96 Πηγή: WHO,2016 <= 65 No data Min = 60
Προσδόκιμο Επιβίωσης Γυναικών στην ΕΕ-28, 2010 Life expectancy at birth (years), females <= 90 <= 86 <= 82 <= 78 Πηγή: WHO,2016 2010 European Region 80.2 Min = 70 <= 74 No data
90 Διαχρονική Εξέλιξη Προσδόκιμου Επιβίωσης Ανδρών στην ΕΕ-28,1970-2012 Life expectancy at birth (years), males 80 70 60 Austria Belgium Bulgaria Croatia Cyprus Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Ireland Italy Latvia Lithuania Luxembourg Malta Netherlands Poland Portugal Romania Slovakia Slovenia Spain Sweden United Kingdom EU 50 Πηγή: WHO,2016 1970 1980 1990 2000 2010 2020
90 Διαχρονική Εξέλιξη Προσδόκιμου Επιβίωσης Life expectancy Γυναικών at birth στην ΕΕ-28,1970-2012 (years), females 85 Cyprus Estonia Germany Greece Sweden EU 80 75 70 1970 1980 1990 2000 2010 2020
1500 Θάνατοι SDR, από diseases ασθένειες του of circulatory κυκλοφορικού συστήματος system, all ανά ages, 100.000 per κατοίκους, 100 000 Greece Netherlands Portugal Spain EU 1000 500 0 1970 1980 1990 2000 2010 2020
50 Infant deaths per 1000 live births 40 30 20 10 Austria Belgium Bulgaria Croatia Cyprus Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Ireland Italy Latvia Lithuania Luxembourg Malta Netherlands Poland Portugal Romania Slovakia Slovenia Spain Sweden United Kingdom EU 0 1970 1980 1990 2000 2010 2020
1500 SDR, diseases of circulatory system, all ages, per 100 000 Greece Italy Portugal Spain EU 1000 500 0 1970 1980 1990 2000 2010 2020
M.O. Παραμονής στο Νοσοκομείο στην ΕΕ-28, 2000 & 2012
Number of physicians, physical persons (PP) Αριθμός Γιατρών στην ΕΕ-28, 2010 2010 European Region No data <= 400000 <= 320000 <= 240000 <= 160000 <= 80000 No data Min = 0
Physicians per 100 000 Αριθμός Γιατρών ανά 100.000 στην ΕΕ-28, 2010 2010 European Region 329.94 <= 700 <= 580 <= 460 <= 340 <= 220 No data Min = 100
Nurses (PP) per 100 000 Νοσηλευτές ανά 100.000 στην ΕΕ-28, <= 2000 <= 1600 <= 1200 <= 800 2009 European Region 770.14 Min = 0 <= 400 No data
Διαχρονική Εξέλιξη Αριθμού Γιατρών ανά 100.000 κατοίκους στην ΕΕ-28, 1970-2012 700 Physicians per 100 000 600 Finland Germany Greece Netherlands Spain EU 500 400 300 200 100 0 1970 1980 1990 2000 2010 2020
2000 Διαχρονική Εξέλιξη Νοσηλευτών ανά 100.000 κατοίκους, 1970-2012 Nurses (PP) per 100 000 1500 Cyprus Finland Greece Netherlands Portugal Spain United Kingdom EU 1000 500 0 1980 1990 2000 2010 2020
Ποσοστό Γιατρών που εργάζονται σε Νοσοκομεία 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Αναλογία Νοσηλευτών- Γιατρών στην ΕΕ-28, 2012
Ποσοστό και πρόβλεψη πληθυσμού άνω των 65 ετών κατά τα έτη 2010 και 2050 (OECD, 2013) 40 35 30 25 20 15 17 36 20 34 21 33 33 19 18 32 15 31 31 17 13 30 30 12 18 28 27 27 27 17 17 15 11 26 26 17 2010 2050 25 25 18 17 16 24 24 24 17 17 14 22 10 5 0 ES IT DE EL PT CZ SI PL SK AT HU NL FIN IRL FR SE BE UK DK EE LU
Αξιολόγηση Προσβασιμότητας στις Υπηρεσίες Υγείας Λίστες Αναμονής Δείκτης Ανεκπλήρωτων Αναγκών για Ιατρική Εξέταση Κόστος Υπηρεσιών Γεωγραφική Πρόσβαση
Δείκτης Ανεκπλήρωτων Αναγκών για Ιατρική Εξέταση-Στατιστικά Στοιχεία Σύμφωνα με τα δεδομένα της Eurostat,2013 η Ελλάδα καταλαμβάνει τις πρώτες θέσεις και πιο αναλυτικά την πέμπτη θέση ανάμεσα στις κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής ένωσης γεγονός που υποδηλώνει ότι πολλοί ασθενείς δεν έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Παρατηρούμε λοιπόν ότι στο κριτήριο της ισότητας αλλά και της καθολικής κάλυψης του πληθυσμού για παροχή υπηρεσιών υγείας υστερεί σημαντικά έναντι άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι μετά την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα ο δείκτης αυξήθηκε από 4% που ήταν το 2004 στο 8% το 2012.
Δείκτης ανεκπλήρωτων αναγκών για ιατρική εξέταση στην ΕΕ-28, 2011 18,00 16,00 16,1 14,00 12,00 11,9 10,00 9,8 8,00 7,3 7,5 7,9 6,00 4,00 2,00,00 0,1 0,4 0,4 0,6 0,6 0,9 1,0 1,1 1,2 1,4 1,4 1,5 1,7 2,2 2,2 2,3 2,6 3,0 3,4 4,2 4,4 5,1 5,9 Πηγή: EUROSTAT,2013