ΔΡΑΣΗ: 13 ΤΙΤΛΟΣ ΔΡΑΣΗΣ: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ: ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ : ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Δημιουργία Δικτύου διευθυντών ανθρώπινου δυναμικού ευαισθητοποιημένων σε θέματα ενεργού γήρανσης «Ανταλλαγή εμπειριών στην προώθηση και εφαρμογή πολιτικών διαχείρισης της ενεργού γήρανσης» ΣΕΒ Κατερίνα Αγγελοπούλου Πουλούκη Θέκλη Μάνουζα Όλγα ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2007 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 1
Αντικείμενο και στόχοι της Δράσης Αντικείμενο της Δράσης 13 είναι η οργάνωση ενός άτυπου Δικτύου Διευθυντών Ανθρώπινου Δυναμικού, στο οποίο θα συμμετάσχουν διευθυντές ανθρώπινου δυναμικού από επιχειρήσεις -μέλη του ΣΕΒ που συμμετείχαν στις πιλοτικές εφαρμογές, από επιχειρήσεις μέλη του Δικτύου Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, μέλη του Συνδέσμου Στελεχών Διοίκησης Προσωπικού, καθώς επίσης και μέλη άλλων φορέων που ενδιαφέρονται για το θέμα Στόχος της Δράσης είναι να δημιουργηθεί ένα δίκτυο το οποίο θα συνεισφέρει στην προώθηση και εφαρμογή πολιτικών διαχείρισης της ενεργού γήρανσης μέσω της ανταλλαγής εμπειριών των συμμετεχόντων σε αυτό. Ο στόχος αυτός δύναται να επιτευχθεί μέσα από την πραγματοποίηση συναντήσεων, στις οποίες θα συζητηθούν και αναλυθούν περιπτώσεις, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν είτε κατά την υλοποίηση των πιλοτικών εφαρμογών είτε σε άλλες περιπτώσεις. 2
ΔΙΚΤΥΟ 3
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΠΡΟΦΙΛ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Παραγωγή τσιμέντου και κονιαμάτων ΤΙΤΑΝ ΑΕ ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ Προσωπικό: 1127 άτομα ΜΑΜΑΛΑΚΗ ΑΝΝΑ amamalaki@titan.gr ΧΑΛΚΙΔΟΣ 22 Α 111 43 ΑΘΗΝΑ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕΒΕ Παραγωγή αλουμίνας και αλουμινίου Προσωπικό : 1061 άτομα ΣΓΟΥΡΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ constantinos.sgouras@alhellas.gr ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 16, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ ΑΘΗΝΑΙΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΕ Παραγωγή, αντιπροσωπείες, αποκλειστικές εισαγωγές και χονδρικό εμπόριο μπίρας, εμφιάλωση μεταλλικού νερού ΓΩΓΑΚΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ stefanos_gogakos@heineken.nl ΚΗΦΙΣΟΥ 102, 122 41 ΑΙΓΑΛΕΩ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ ΑΕ Προσωπικό : 1400 άτομα Παραγωγή υφασμάτων τζιν και βαμβακερών νημάτων. Εκκόκκιση βάμβακος, παραγωγή βαμβακελαίου και υποπροίόντων ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ efi.kirlagitsi@accas.gr ΚΟΜΝΗΝΩΝ 26, 546 24 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΡΤ ΑΕ ΣΤΗΛΜΕΤ ΑΕ Προσωπικό: 492 άτομα Ραδιοφωνικός και τηλεοπτικός σταθμός. Έκδοση περιοδικού Προσωπικό: 2627 άτομα Εμπόριο χάλυβος και λοιπών μετάλλων Όμιλος ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ G.Xeimonidi@ert.gr ΠΛΕΜΜΕΝΟΣ ΤΑΚΗΣ tplemmenos@steelmet.vionet.gr ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 432, 15342 ΑΘΗΝΑ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ & ΧΕΙΜΑΡΡΑΣ 16, 15125 ΜΑΡΟΥΣΙ ΕΤΕΜ ΑΕ Προσωπικό : 100 άτομα Παραγωγή αρχιτεκτονικών συστημάτων αλουμινίου & προϊόντων διέλασης automotive και σύνθετων πανέλων για επενδύσεις εξωτερικών όψεων PURNELL THOMAS Tpurnell@etem.vionet.gr ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 1, 19018 ΜΑΓΟΥΛΑ Προσωπικό: 433 άτομα Εταιρεία Ηλεκτρολογικού 4
STALCO ABE εξοπλισμού σε προϊόντα μέσης τάσης & χαμηλής τάσης στον τομέα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών της ΔΕΗ. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ industry@stalco.gr Α ΒΙΠΕ ΒΟΛΟΥ 38500 ΒΟΛΟΣ VPI AE Προσωπικό: 49 άτομα Παραγωγή ρητινών και προφορμαρισμένων φιαλών Μέλος του Ομίλου SELENIS Τη μετοχική σύνθεση της εταιρείας αποτελούν η FRIGOGLASS, ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ και η ιταλική RADICI. Προσωπικό: 105 άτομα ΚΑΛΕΣ ΗΛΙΑΣ ekalles@hellas-selenis.com Β ΒΙΠΕ ΒΟΛΟΥ 37500 ΒΟΛΟΣ 5
ΠΡΟΦΙΛ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Η ΤΙΤΑΝ Α.Ε. ιδρύθηκε το 1902 και εισήχθη στο Χ.Α.Α. δέκα χρόνια μετά, στις 22 Φεβρουαρίου 1912. Σήμερα η ΤΙΤΑΝ Α.Ε. έχει εδραιώσει την παρουσία της διεθνώς καθώς διαθέτει και εκμεταλλεύεται παραγωγικές μονάδες σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο κυρίαρχος στόχος της εταιρίας είναι η καθιέρωσή της ως Πολυεθνική Εταιρία, η οποία υπολογίζεται ως ανεξάρτητη δύναμη στην παγκόσμια αγορά των δομικών υλικών και συνδυάζει την επιχειρηματική ικανότητα και ανταγωνιστικότητα με σεβασμό για τον άνθρωπο, την κοινωνία και το περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα ο Ομιλος ΤΙΤΑΝ έχει στην κατοχή του: 11 μονάδες παραγωγής τσιμέντου, εκ των οποίων 4 στην Ελλάδα, 2 στις ΗΠΑ (Βιρτζίνια και Φλόριντα), 3 στα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Σερβία και FYROM) και 2 στη Μέση Ανατολή (Αίγυπτος), συνολικής ετήσιας παραγωγικής δυναμικότητας πάνω από 15 εκατομμύρια τόνους. 7 κέντρα διανομής τσιμέντου εκ των οποίων 2 βρίσκονται στις ΗΠΑ, 2 στην Αίγυπτο, και από 1 στην Ιταλία, Αγγλία και Γαλλία. Ακόμη διατηρεί 67 μονάδες έτοιμου σκυροδέματος (4,5 εκ. μ3). 10 λατομεία και 3 ορυχεία (19 εκ. τόνους). 1 μονάδα παραγωγής κονιαμάτων (INTERMIX) 1 μονάδα παραγωγής επιτραπέζιας πορσελάνης (ΙΩΝΙΑ Α.Ε.) Η ετήσια δυναμικότητα παραγωγής τσιμέντου της εταιρείας στην Ελλάδα ανέρχεται σε 6 εκατ. τόνους κατέχοντας περίπου το 40% της αγοράς. Επιπλέον η ετήσια παραγωγική δυναμικότητα τσιμέντου του Ομίλου ΤΙΤΑΝ στο εξωτερικό ανέρχεται σε άλλους 8 εκατ. τόνους. Κατά την δεκαετία του '90, κυρίως, ο όμιλος καθετοποίησε σημαντικά τις δραστηριότητες του επενδύοντας στους κλάδους ετοίμου σκυροδέματος, αδρανών υλικών και άλλων συναφών υλικών (κονιάματα, τσιμεντόλιθοι). Σήμερα, οι καθετοποιημένες δραστηριότητες αποφέρουν περίπου το 40% των ενοποιημένων πωλήσεων. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Η στρατηγική του Ομίλου ΤΙΤΑΝ συνοψίζεται ως εξής: 6
Συνέχιση της διεθνούς επέκτασης στον κλάδο τσιμέντου με σκοπό την ενδυνάμωση της περιφερειακής παρουσίας στις 4 περιοχές που ήδη διατηρεί παραγωγική δραστηριότητα (Ελλάδα, ΗΠΑ, Βαλκάνια, Μέση Ανατολή). Περαιτέρω καθετοποίηση δραστηριοτήτων όπου οι συνθήκες αγοράς και ανταγωνισμού την ευνοούν. Συνεχής βελτίωση κόστους και παραγωγικότητας. Βέλτιστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού του και προσαρμογή του στην διεθνοποιημένη μορφή του. ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗ Όσον αφορά στις δραστηριότητες της εταιρίας στο εξωτερικό, ο ΤΙΤΑΝ έχει αναπτυχθεί, ανάλογα με τις περιστάσεις, είτε με εξαγορές από μόνη της ή, με σύναψη κοινοπραξιών (joint venture). Έτσι, το 1992, εξαγόρασε το 59,1% της Roanoke Cement Co. (με εργοστάσιο τσιμέντου ετήσιας παραγωγής 1,3 εκ τόνων σήμερα) στη Virginia των ΗΠΑ από την Tarmac plc. Το 1998, ο ΤΙΤΑΝ σε κοινοπραξία με την Holderbank (σήμερα Holcim), που αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη τσιμεντοβιομηχανία στον κόσμο, προχώρησαν στην εξαγορά του 95% της A.D. Cementarnica USJE των Σκοπίων που είναι και η μοναδική μονάδα παραγωγής τσιμέντου της χώρας (ετήσια παραγωγή 1 εκ. τόνους). Ακόμη την ίδια χρονιά ο Όμιλος εξαγόρασε το 48,6% της Βουλγαρικής εταιρίας Plevenski Cement (0,5 εκ. τόνους), που είναι και η παλαιότερη τσιμεντοβιομηχανία της χώρας, ενώ μετέπειτα το ποσοστό συμμετοχής του Ομίλου ΤΙΤΑΝ στην Εταιρεία αυξήθηκε σε 99%. Το 1999 η Εταιρεία δημιούργησε κοινοπραξία (50/50) με την Γαλλική εταιρία Lafarge, που είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στο χώρο των οικοδομικών υλικών, με σκοπό την είσοδο και την επέκταση στην αναπτυσσόμενη αγορά της Αιγύπτου. Οι δυο εταιρίες εξαγόρασαν στη συνέχεια την ίδια χρονιά το 95% της Αιγυπτιακής Beni Suef Cement Co., η οποία κατέχει την πιο σύγχρονη μονάδα παραγωγής τσιμέντου στην Αίγυπτο, με δυνατότητα ετήσιας παραγωγής 1,4 εκ. τόνους. Η ΤΙΤΑΝ Α.Ε. τον Αύγουστο του 2000 εξαγόρασε από τον Όμιλο Anglo American plc το 100% της Tarmac America Inc., εταιρία παραγωγής δομικών υλικών που δραστηριοποιείται στην Ανατολική Ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών (παρατίθεται στο τέλος της ιστοσελίδας το ενημερωτικό δελτίο της εξαγοράς αυτής προς το ΧΑΑ). Στον Όμιλο ΤΙΤΑΝ μέσω αυτής της συμφωνίας περιέρχονται τα παρακάτω περιουσιακά στοιχεία: Το εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου Pennsuco στην Πολιτεία της Florida, ετήσιας δυναμικότητας 1 εκατομμυρίου τόνων. Ποσοστό (40,9%) του εργοστασίου παραγωγής τσιμέντου του Roanoke, στην Πολιτεία της Virginia, το οποίο περιήλθε έτσι κατά 100% πλέον στον Όμιλο ΤΙΤΑΝ. Δύο λατομεία στην Πολιτεία της Florida με πωλήσεις 8,5 εκατομμυρίων τόνων αδρανών το 1999. 45 μονάδες ετοίμου σκυροδέματος στις Πολιτείες της Φλόριντα και της Βιρτζίνια, με πωλήσεις 2,4 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων το 1999. To 2002 εξαγοράζεται το 70% του μετοχικού κεφαλαίου της τσιμεντοβιομηχανίας KOSJERIC, στη Σερβία, καθώς και το 50% της αιγυπτιακής εταιρίας "ALEXANDRIA PORTLAND CEMENT COMPANY" (APCC). 7
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Ο κλάδος παραγωγής τσιμέντου παρουσιάζει μια έντονη τάση συγκέντρωσης τα τελευταία χρόνια. Έτσι, σήμερα, το 43% της παγκόσμιας παραγωγής (πλην Κίνας) βρίσκεται στην κατοχή των πέντε μεγαλυτέρων ομίλων του κλάδου (Lafarge, Holcim, Cemex, Heidelberger, Italcementi). Ο Τιτάν βρίσκεται στη 15η θέση και με τις εξαγορές του παίρνει μέρος κατά μικρότερο ποσοστό στην συγκέντρωση του κλάδου. Ο κλάδος τσιμέντου χαρακτηρίζεται από: Δυσκολία εισόδου νέων παικτών λόγω α) δυσκολίας εύρεσης κατάλληλων πρώτων υλών, β) υψηλής απαίτησης κεφαλαίων και, γ) εξειδίκευσης παικτών. Τοπικό χαρακτήρα: δεν υπάρχουν παγκόσμιες οικονομίες κλίμακα ενώ το μεταφορικό κόστος είναι πολύ υψηλό (συγκρινόμενο με την αξία του προϊόντος). Έλλειψη ικανού ανταγωνιστικού υλικού (σε κόστος και ανθεκτικότητα). Υψηλό λειτουργικό cash flow. ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ο Όμιλος Τιτάν πραγματοποιεί τριετές επενδυτικό πρόγραμμα αξίας 352 εκατ. ευρώ (Δρχ. 120 δισ. περίπου) το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2003. Στο πρόγραμμα αυτό εντάσσονται και οι εκσυγχρονισμοί τριών εργοστασίων με παράλληλη αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας δύο εξ αυτών. Πιο συγκεκριμένα: Εργοστάσιο Θεσσαλονίκης - 79 εκατ. ευρώ (Δρχ. 27 δισ.) Εργοστάσιο Φλόριντας (Pennsuco) - 161 εκατ. ευρώ (Δρχ. 55 δισ.) με αύξηση παραγωγής από 1 εκ. σε 1,8 εκ. τόνους. Εργοστάσιο Αιγύπτου (Beni Suef) - Δρχ. 113 εκατ. ευρώ (37 δισ.) με αύξηση παραγωγής από 1,4 εκ. σε 2,8 εκ. τόνους. 8
VPI Ο Όμιλος Radici δραστηριοποιείται στον κλάδο των χημικών, στα πλαστικά, στην εφαρμοσμένη μηχανική, στον κλάδο υφαντικής, στους τομείς των συνθετικών ινών και στην κλωστοϋφαντουργία και είναι μια από τις πιο ενεργές ιταλικές επιχειρήσεις σε διεθνές επίπεδο. Ο Όμιλος έχει τον συνολικό έλεγχο της αλυσίδας παραγωγής της, ενώ η παρουσία του και τομέα παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών μηχανημάτων επιτρέπει την προσφορά μιας πλήρους σειράς προϊόντων. Τα ανωτέρω στοιχεία καθιστούν τον Όμιλο ιδανικό συνεργάτη για την ανάπτυξη ανταγωνιστικών και καινοτόμων λύσεων. Οι στρατηγικές επιλογές του Ομίλου περιλαμβάνουν προσοχή στις απαιτήσεις των πελατών, επιθυμία πρόβλεψης και κάλυψης των αναγκών τους, παροχή προϊόντων υψηλής ποιότητας, συνεχή καινοτομία, έρευνα, την ανάπτυξη και σταθερή επέκταση της σειράς των προϊόντων. Τα προϊόντα του Ομίλου Radici εξάγονται σε όλο τον κόσμο και είναι η αφετηρία για τις εξελίξεις στους τομείς του ιματισμού, του αθλητισμού, των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, κλπ. 9
VPI ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΜΙΛΟΥ - ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΟΜΗ Η μητρική Εταιρία ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ Α.Ε. είναι άμεσα ή έμμεσα ο μοναδικός ή ο πλειοψηφών μέτοχος των θυγατρικών και συνδεδεμένων εταιριών, με άσκηση διοίκησης. Κάθε Εταιρία διαθέτει το δικό της διοικητικό συμβούλιο και σχήμα διοίκησης, αλλά τα επενδυτικά προγράμματα, η χρηματοοικονομική διαχείριση και οι ετήσιοι προϋπολογισμοί ελέγχονται κεντρικά από υπηρεσίες της μητρικής Εταιρίας. Οι θυγατρικές και συνδεδεμένες επιχειρήσεις υποβάλλουν στη μητρική Εταιρία τα αποτελέσματα τους σε μηνιαία βάση. Ο Όμιλος περιλαμβάνει 9 θυγατρικές εταιρίες, 7 συνδεδεμένες επιχειρήσεις με άσκηση διοίκησης, 6 εταιρίες με συμμετοχή από 6,6% έως 50% και 5 κοινοπραξίες με ενοχικά δικαιώματα από 20% έως 49%. Η ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ Α.Ε. διοικείται από δεκατριαμελές διοικητικό συμβούλιο με Πρόεδρο τον κ. Ευθύμιο Ν. Χριστοδούλου και Διευθύνοντα Σύμβουλο τον κ. Πάνο Καβουλάκο. 10
Η εταιρεία ΣΤΑΛΚΟ Α.Β.Ε. ιδρύθηκε το 1973 ως Εταιρεία Ηλεκτρολογικού εξοπλισμού και ειδικότερα σε προϊόντα μέσης και χαμηλής τάσης στον τομέα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (Δ.Ε.Η.). Διευρύνοντας την γκάμα των προϊόντων της, επεκτάθηκε και στην παραγωγή εξοπλισμού παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και σύνθετων ειδικών μεταλλικών κατασκευών υψηλών απαιτήσεων. Το εργοστάσιό της βρίσκεται στην Α Βιομηχανική Περιοχή Βόλου, επί οικοπέδου 55.000 m² με στεγασμένη επιφάνεια 15.000 m², με άμεση οδική σιδηροδρομική και θαλάσσια εξυπηρέτηση. Η ΣΤΑΛΚΟ Α.Β.Ε. ελέγχει τα προϊόντα της σε δικά της εργαστήρια δοκιμών σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς και διεθνείς κανονισμούς και είναι πιστοποιημένη με το σύστημα διασφάλισης ποιότητας ISO 9001 : 2000. Πρόσφατα η ΣΤΑΛΚΟ Α.Β.Ε. επεκτείνοντας τις δραστηριότητες της στον εμπορικό τομέα ασχολείται και με αντιπροσωπείες και εμπορία διαφόρων τεχνικών ειδών, κυρίως ειδών ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, εκμεταλλευόμενη την μακροχρόνια παρουσία της στην Ελληνική αγορά. 11
Η 'Αλουμίνιον της Ελλάδος Β.Ε.Α.Ε', ιδρύθηκε τo 1960, με στόχο την αξιοποίηση των σημαντικών ελληνικών κοιτασμάτων βωξίτη, για την παραγωγή αλουμίνας και αλουμινίου. Η Εταιρεία εγκατέστησε το βιομηχανικό της συγκρότημα στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας, στη βόρεια ακτή του Κορινθιακού κόλπου. Η θέση αυτή συνδυάζει τη γειτονία με τα σημαντικά κοιτάσματα βωξίτη της Βοιωτίας και Φωκίδας, την ευκολία θαλάσσιας επικοινωνίας, τη διακριτική ένταξη στο περιβάλλον. Το βιομηχανικό αυτό συγκρότημα έχει δυναμικότητα παραγωγής: 750.000 τόνων αλουμίνας και 160.000 τόνων αλουμινίου. Απασχολεί άμεσα 1250 άτομα που προέρχονται από όλο τον Ελληνικό χώρο. Από το 2005 είναι μέλος του Ομίλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ. Η Εταιρεία είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών από το 1973. Μετέχει κατά 99,99% στην μεταλλευτική εταιρεία ΔΕΛΦΟΙ-ΔΙΣΤΟΜΟΝ. Η 'ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ' απετέλεσε την κινητήρια δύναμη ανάπτυξης του βιομηχανικού κλάδου μεταποίησης του αλουμινίου στην Ελλάδα. Ο κλάδος αυτός απασχολεί, άμεσα και έμμεσα, περίπου 40.000 άτομα, μεταποιεί περισσότερους από 250.000 τόνους αλουμινίου κάθε χρόνο, πραγματοποιεί κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 700 δισεκατομμύρια δραχμές, ποσό που αντιπροσωπεύει 1,7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. 12
(ΣΤΗΛΜΕΤ ΑΕ, ΕΤΕΜ ΑΕ) Η ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. είναι η μητρική εταιρία του μεγαλύτερου ελληνικού μεταλλουργικού ομίλου εταιριών. Ο Όμιλος περιλαμβάνει 80 περίπου εταιρίες, έξι από τις οποίες οι ΕΛΒΑΛ, ΧΑΛΚΟΡ, ΣΙΔΕΝΟΡ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ, ΕΤΕΜ και ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ είναι πρωτοπόρες στον τομέα τους η κάθε μία και είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, ενώ παράλληλα έχει στην ιδιοκτησία του ορισμένα αστικά ακίνητα στην Αθήνα και σημαντικές εκτάσεις γης, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1937, εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών το 1947 και συμπεριλαμβάνεται στο χρηματιστηριακό δείκτη της Μorgan Stanley (MSCI), για την Ελλάδα. Οι εταιρίες του Ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ έχουν έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό με αποτέλεσμα σήμερα ο κύκλος εργασιών που πραγματοποιείται στο εξωτερικό να υπερβαίνει τον πραγματοποιούμενο εντός Ελλάδος. Οι εξαγωγές κατευθύνονται σε 60 χώρες περίπου και γίνονται είτε απευθείας, είτε μέσω θυγατρικών εταιριών. Οι εταιρίες κατέχουν σημαντικά μερίδια της Ελληνικής αγοράς όπου, οι πωλήσεις πραγματοποιούνται μέσω αντιπροσώπων και εμπόρων. Η βιομηχανική δραστηριοποίηση του Ομίλου στο εξωτερικό, γίνεται μέσω της εγκαταστημένης στο Bridgnorth της Αγγλίας BRIDGNORTH ALUMINIUM LTD, που παράγει φύλλα λιθογραφίας και foilstock, την πρώτη ύλη για την παραγωγή foil, μέσω της STOMANA INDUSTRY SA, εταιρίας παραγωγής χαλυβουργικών προϊόντων στη Βουλγαρία, μέσω της βουλγαρικής εταιρίας επεξεργασίας χαλκού και ορειχάλκου SOFIA MED AD και μέσω της Ρουμανικής εταιρίας παραγωγής καλωδίων ICME- ECAB SA. Κύριο μέλημα του Ομίλου είναι η αύξηση της παραγωγικής του δυναμικότητας που επιτυγχάνεται μέσω των μεγάλων επενδύσεων και η εξασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων του. Οι βιομηχανίες του Ομίλου είναι διαπιστευμένες με πιστοποιητικά ISO 9001, 9002 και ISO 14001 για το περιβάλλον ενώ τα προϊόντα τους κατέχουν σήματα ποιότητας διεθνών οργανισμών. O Όμιλος ΒΙΟΧΑΛΚΟ απασχολεί σήμερα περισσότερους από 8.000 εργαζόμενους. 13
Η πορεία της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας ξεκινά το 1963 με το πρώτο εργοστάσιο στην Αθήνα και την Amstel, την πρώτη μπίρα στην Ελλάδα, ενώ το 1974 χτίζει ένα νέο εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη. Το 1981 μπαίνει στην αγορά των premium brands με τη Heineken, την Νο 1 μπίρα στην Ευρώπη. Το 1985 αγοράζει το τρίτο εργοστάσιό της στη Πάτρα, ενώ το 1993, μπαίνει στην αγορά του νερού με το Φυσικό Μεταλλικό Νερό ΙΟΛΗ. Το 1994, παίρνει το πιστοποιητικό ποιότητας ISO 9002. Παράλληλα επεκτείνει τις δραστηριότητές της στην Ν.Α. Ευρώπη με εργοστάσια στη Βουλγαρία και στα Σκόπια, σε συνεργασία με την 3Ε. Το 1999 λανσάρει τη Fischer και το 2000 την ΑΛΦΑ, μία δροσερή lager μπίρα, με ελληνικό όνομα και καταγωγή. To 2001 η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, με τη Heineken, επιλέγεται ως Μέγας Εθνικός Χορηγός των Ολυμπιακών Αγώνων ΑΘΗΝΑ 2004 στην κατηγορία της Ζυθοποιίας. Σήμερα η Αθηναϊκή Ζυθοποιία διακινεί επίσης μια πληθώρα μαρκών και εξάγει τα προϊόντα της σε 30 χώρες στην Ευρώπη, την Αφρική και την Αμερική. 14
ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΑΤΥΠΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Το δίκτυο ανέπτυξε ευρύ πεδίο προβληματισμού σε συγκεκριμένα ζητήματα: Αξιολόγηση των υφισταμένων πολιτικών της ενεργού γήρανσης Κατευθύνσεις για το σχεδιασμό και την υλοποίηση νέων, περισσότερο εστιασμένων και αποτελεσματικών πολιτικών Ανταλλαγή και διάδοση ορθών πρακτικών Ενίσχυση του δυναμικού συνεργασίας με σκοπό την προώθηση κοινών πρωτοβουλιών για την αλλαγή στερεοτυπικών στάσεων, συμπεριφορών και αντιλήψεων στο χώρο εργασίας 15
Εισαγωγικά Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, οι ηλικιωμένοι παραμένουν μία μερίδα του πληθυσμού που κινδυνεύει ιδιαιτέρως από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η απασχόληση αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για την κοινωνική ενσωμάτωση όχι μόνο λόγο του ότι δημιουργεί εισόδημα, αλλά και επειδή προωθεί την κοινωνική συμμετοχή και την ατομική ανάπτυξη και συμβάλλει στη διατήρηση ικανοποιητικών συνθηκών ζωής στις μεγάλες ηλικίες μέσω του δικαιώματος της σύνταξης. Ο κίνδυνος της φτώχειας είναι αρκετά μεγαλύτερος για τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που ζουν μόνοι τους (επίσης περισσότερο γυναίκες). Η φτώχεια και η στέρηση υλικών αγαθών συχνά συνδυάζονται με αδυναμία πλήρους συμμετοχής στην κοινωνική ζωή, σαν αποτέλεσμα μίας ανεπαρκούς πρόσβασης στην απασχόληση, εκπαίδευση και κατάρτιση, στέγαση, μεταφορές ή την υγεία. Σε πολλά κράτη-μέλη της Ε.Ε. η φτώχεια έρχεται με την ηλικία, και παρά την πρόοδο που σημειώθηκε την τελευταία δεκαετία οι ηλικιωμένοι εξακολουθούν να βρίσκονται σε κίνδυνο (τα ποσοστά απασχόλησης και συμμετοχής των ηλικιωμένων εργαζομένων 55 ετών και άνω ανά την Ευρώπη, δυστυχώς μειώνονται σταθερά τα τελευταία 30 χρόνια και είναι πολύ χαμηλότερα στα κράτη-μέλη του Νότου). Εκτός από τα πλεονεκτήματα από ψυχολογικής απόψεως που προσφέρει η ενεργός απασχόληση σε αυτά τα άτομα, η επανένταξη τους στην εργασία φέρνει πολλά άλλα κοινωνικά οφέλη, στους ίδιους και τις οικογένειες τους. Η απασχόληση άλλωστε αποτελεί την καλύτερη προστασία από τον κοινωνικό αποκλεισμό. Για την προώθηση της ποιοτικής απασχόλησης είναι απαραίτητο να αναπτυχθεί η απασχολησιμότητα, κυρίως μέσω πολιτικών που προωθούν την απόκτηση δεξιοτήτων και τη δια βίου μάθηση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Στοκχόλμης το 2001 έθεσε τον φιλόδοξο στόχο, μέχρι το 2010 ο μισός πληθυσμός της Ε.Ε. στην ηλικιακή ομάδα 55-64 να βρίσκεται σε κατάσταση απασχόλησης. Συμμετέχοντες στο δίκτυο: Στο δίκτυο συμμετέχουν διευθυντές ανθρώπινου δυναμικού από τις παρακάτω επιχειρήσεις: ΤΙΤΑΝ ΑΕ ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ, ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕΒΕ, 16
ΑΘΗΝΑΙΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΕ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ ΑΕ, ΕΡΤ ΑΕ, ΣΤΗΛΜΕΤ ΑΕ, ΕΤΕΜ ΑΕ, STALCO ABE VPI AE. Η σύνθεση του δικτύου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ετερογενής, καθώς αποτελείται από εκπροσώπους /διευθυντές οι οποίοι απασχολούνται σε διαφορετικούς κλάδους / τομείς. Καταγραφή Μεθοδολογίας Δικτύου Σε πρώτη φάση και πριν αρχίσει η κανονική ροή των τακτών συναντήσεων πραγματοποιήθηκε, για λόγους γνωριμίας των μελών του Δικτύου, μία «προκαταρκτική» συνάντηση. Στην πρώτη αυτή συνάντηση των διευθυντών καθένας έκανε μία πολύ συνοπτική παρουσίαση του εαυτού του, αναφερόμενος το ποιος είναι, την εταιρία την οποία αντιπροσωπεύει, το αντικείμενο δραστηριοποίησής της καθώς επίσης και τον αριθμό των ατόμων που απασχολούνται σε αυτή. Οι σημαντικότεροι στόχοι αυτής της συνάντησης, ήταν η αποσαφήνιση των στόχων για τους οποίους οργανώθηκε το εν λόγω δίκτυο (ώστε αυτοί να γίνουν ξεκάθαροι σε όλους), η πρόταση κάποιων αξόνων δράσης του δικτύου και ο προσδιορισμός τρόπων επικοινωνίας μεταξύ των μελών. Μετά από την πρώτη συνάντηση γνωριμίας ξεκίνησαν οι κανονικές συναντήσεις των μελών του δικτύου, η μεθοδολογία οργάνωσης των οποίων παρουσιάζεται αναλυτικά στην συνέχεια. Ορισμός συντονιστή Καταρχήν, σε κάθε συνάντηση, κάποιο από τα μέλη αναλαμβάνει τον ρόλο του συντονιστή της συζήτησης. Ο συντονιστής τυπικά κρατάει και διαχειρίζεται την ατζέντα της συνάντησης. Παράλληλα, είναι υπεύθυνος για την εξασφάλιση της ορθής εσωτερικής λειτουργίας του δικτύου 17
(τήρηση των κανόνων λειτουργίας του δικτύου, μεθοδολογίας κτλ), για την τήρηση ενός τυπικού χρονοδιαγράμματος. Το ποιος ορίζεται κάθε φορά συντονιστής προσδιορίζεται από εσωτερική τηλεφωνική συνεννόηση των μελών. Παρουσίαση μελέτης περίπτωσης Ανταλλαγή εμπειριών Ο συντονιστής κάθε συνάντησης καλείται να παρουσιάσει μία περίπτωση, την οποία έχει αντιμετωπίσει (επιτυχώς ή ανεπιτυχώς) είτε στην τωρινή εταιρία όπου εργάζεται είτε σε κάποια προηγούμενη και η οποία σχετίζεται φυσικά με το στόχο της σύστασης του δικτύου, δηλαδή με προβλήματα και πολιτικές διαχείρισης της ενεργούς γήρανσης. Κατά την διάρκεια της παρουσίασης, η οποία θα πρέπει να είναι σύντομη, τα υπόλοιπα μέλη σημειώνουν τυχόν απορίες, ενστάσεις κλπ. που έχουν και τις οποίες συζητούν στην συνέχεια. Όταν ολοκληρώνει την παρουσίασή του ο ομιλητής / συντονιστής αναφέρει τα προσωπικά του συμπεράσματα σχετικά με το πώς ωφελήθηκε από την συγκεκριμένη περίπτωση, τι κέρδισε, τι βελτίωσε μετά από αυτή κλπ. Επίλυση αποριών / Διευκρινήσεις Σε αυτή τη φάση όλα τα υπόλοιπα μέλη του δικτύου μπορούν να διατυπώσουν οποιαδήποτε απορία τους δημιουργήθηκε, να ζητήσουν κάποια διευκρίνιση ή μία επεξήγηση σε κάτι που δεν τους ήταν απόλυτα κατανοητό. Εδώ ο συντονιστής απαντά σε όποιο ερώτημα του τίθεται με όση μεγαλύτερη ακρίβεια γίνεται έτσι ώστε η περίπτωση να καταστεί κατανοητή σε όλους. Συζήτηση / Σχολιασμός της μελέτης περίπτωσης Αφού επιλυθούν όλες οι απορίες και δοθούν και οι απαραίτητες διευκρινήσεις, τα μέλη του Δικτύου προχωρούν σε μία αρκετά εκτενή και σε βάθος συζήτηση της περίπτωσης. Καταρχήν συζητείται εάν ακολουθήθηκε από τον διευθυντή κάποια συγκεκριμένη πολιτική διαχείρισης ενεργούς γήρανσης και ποια ήταν αυτή. Τέτοιες πολιτικές μπορεί να είναι η καθιέρωση ενός πιο ευέλικτου ωραρίου, η χορήγηση αδειών μεγαλύτερης διάρκειας, η συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση, η μερική απασχόληση, η σταδιακή συνταξιοδότηση κτλ. Στην περίπτωση που 18
ακολουθήθηκε όντως μία πολιτική, θα αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητά της. Αν δηλαδή είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα, εάν την αποδέχτηκαν οι εργαζόμενοι, γενικά αν ήταν ορθή. Εάν στην υπό συζήτηση περίπτωση ο διευθυντής δεν ακολούθησε κάποια συγκεκριμένη πολιτική, η συζήτηση θα επικεντρωθεί στο τι θα ήταν σωστό να γίνει, ποια πολιτική θα ήταν αποτελεσματική και γιατί καθώς και ποια θα ήταν τα προβλεπόμενα αποτελέσματά της. Κατά τη διάρκεια αυτής της συζήτησης, όλα τα μέλη θα μπορούν, εκτός από τις απόψεις τους για το πώς αυτοί θα χειρίζονταν τη συγκεκριμένη περίπτωση, να αναφέρουν απλώς και δικές τους παρόμοιες εμπειρίες και τον τρόπο που αυτοί τις χειρίστηκαν. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι η διάχυση παραδειγμάτων ορθής πρακτικής στη διαχείριση της ενεργού γήρανσης, καθώς και την προβολή και κατανόηση της έννοιας της ηλικιακής διαφορετικότητας, ούτως ώστε να γίνει φανερό ότι οι άνθρωποι από κάποια ηλικία χρήζουν μιας πιο ιδιαίτερης διαχείρισης. Η συζήτηση επικεντρώνεται σε συγκεκριμένους τομείς που χρήζουν βελτίωση και επαναπροσανατολισμό και προσδιορίζονται μέσα από αυτή οι καλύτερες πρακτικές διαχείρισης της ηλικίας. Γενική συζήτηση γύρω από το θέμα / Συμπεράσματα Σε αυτό το σημείο τα μέλη επικεντρώνουν την συζήτησή τους σε θεματολογία σχετικά με : - Την αξιολόγηση των πολιτικών ενεργούς γήρανσης που εφαρμόζονται μέχρι στιγμής. Σε αυτό το σημείο, και αφού θα έχουν συζητήσει τις πολιτικές που έχουν ήδη εφαρμόσει οι ίδιοι κατά περίπτωση, καλούνται να σχολιάσουν την αποτελεσματικότητα και άλλων ενδεχόμενων πολιτικών. Μέσα από αυτή την συζήτηση και ταυτόχρονη ανταλλαγή απόψεων θα είναι σε θέση να διαπιστώσουν την καταλληλότητα της πολιτικής που αυτοί εφάρμοσαν ή εφαρμόζουν, να ανακαλύψουν νέες, ίσως αποδοτικότερες, πολιτικές και να προβούν σε βελτιώσεις σχετικά με τις υφιστάμενες πολιτικές. - Κατευθύνσεις για το σχεδιασμό και την υλοποίηση νέων, περισσότερο εστιασμένων και ταυτόχρονα αποτελεσματικών πολιτικών, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη όλες τις εξελίξεις που συμβαίνουν στο ευρύτερο περιβάλλον εφαρμογής. Τέτοιες εξελίξεις μπορεί να είναι ορισμένες κατευθύνσεις ευρωπαϊκής και εθνικής στρατηγικής στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο, ή κάποιοι εθνικοί στόχοι για την ανάπτυξη, την απασχόληση και το κοινωνικό κράτος. - Την ανταλλαγή και διάδοση ορθών πρακτικών. Αφού εντοπιστούν και συζητηθούν νέες πολιτικές και πρακτικές, οι οποίες θα έχουν την δυνατότητα να εφαρμοστούν και να φέρουν 19
ενδεχομένως θετικά αποτελέσματα, θα πρέπει μα συζητηθούν και οι τρόποι διάδοσης αυτών των πρακτικών. Διότι όπως είναι λογικό, δεν αρκεί αυτές οι αποτελεσματικές πρακτικές να εφαρμοστούν μόνο από τον μικρό αριθμό των διευθυντών-μελών του δικτύου. Αυτό που έχει σημασία είναι ορθές πρακτικές διαχείρισης της ενεργούς γήρανσης, να εφαρμόζονται με το πέρασμα του χρόνου, από όλο και περισσότερες επιχειρήσεις. - Την ενίσχυση του δυναμικού συνεργασίας με σκοπό την προώθηση κοινών πρωτοβουλιών για την αλλαγή στερεοτυπικών στάσεων, συμπεριφορών και αντιλήψεων στο χώρο εργασίας. Μέσα από τη συζήτηση γύρω από τα παραπάνω θέματα, εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα γύρω από το θέμα της διαχείρισης της ενεργούς γήρανσης. «Φιλοξενία» εξωτερικών στελεχών Σε μια ενδεχόμενη επέκταση του Δικτύου, θα αποτελούσε πολύ καλή περίπτωση η «φιλοξενία» εξωτερικών στελεχών που έχουν εμπειρία πάνω στο θέμα της ενεργούς γήρανσης. Τα στελέχη θα συνεισφέρουν στο σχολιασμό των διαφόρων περιπτώσεων που θα παρουσιάζονται κάθε φορά, στην εξαγωγή συμπερασμάτων, αλλά και γενικότερα στο σύνολο της συζήτησης. 20
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ Κατά τη διάρκεια των επαφών με τους Διευθυντές Ανθρώπινου Δυναμικού και κατόπιν συζητήσεων προέκυψαν τα εξής : Πρέπει να υπάρξει ενημέρωση και ευαισθητοποίηση τόσο των εργαζομένων που πλησιάζουν την ηλικία των 55-64 χρόνων, όσο και των υπολοίπων, νεότερων, εργαζομένων γα την ενεργό γήρανση. Είναι παραδεκτό από όλους του ΔΑΔ, ότι με κάθε συνταξιοδότηση χάνεται και ένας πλούτος εξειδικευμένων γνώσεων που δεν μπορεί να αναπληρωθεί από τις νέες προσλήψεις Η θετική διαχείριση της εργασιακής ηλικίας μέχρι σήμερα, είναι ζήτημα αντιμετώπισης της κάθε εταιρίας και συγκεκριμένα της ιδιοκτησίας και της διοίκησης Η ποιότητα της εργασίας είναι βασικό θέμα Η διείσδυση των τεχνολογικών καινοτομιών δεν φαίνεται να απειλεί τους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους Οι μεγάλες επιχειρήσεις ακολουθούν συμβατικές πολιτικές διαχείρισης των μεγαλυτέρων σε ηλικία εργαζομένων. Τα μεγαλύτερα σε ηλικία στελέχη διοίκησης δεν αισθάνονται να απειλούνται Δεν έχει τεθεί το ζήτημα της γήρανσης του εργατικού δυναμικού, παρά σε προσωπικό επίπεδο από κάποια στελέχη Γενικώς, οι επιχειρήσεις δεν φαίνεται να είναι ενημερωμένες και ευαισθητοποιημένες με την ενεργό γήρανση, πάντως όλες δείχνουν να κατανοούν το θέμα. 21