Παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης της ορνιθοπανίδας του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού Μ. Τζάλη, Ν. Προμπονάς, Τ. Δημαλέξης, J. Fric Εθνικό Πάρκο Χελμού Βουραϊκού, «Βιοποικιλότητα και ποικιλία τοπικών προϊόντων», 21-22 Σεπτεμβρίου 2013
Το πρόγραμμα Τίτλος έργου Πράξη Διάρκεια Υλοποίηση «Παρακολούθηση και αξιολόγηση κατάστασης διατήρησης της ορνιθοπανίδας της Οδηγίας 79/409/ΕΕ» «Προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας του εθνικού πάρκου Χελμού Βουραϊκού» 3 χρόνια Εταιρεία Περιβαλλοντικών Συμβούλων NCC ΕΠΕ, σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες και τον Φ.Δ. Χελμού Βουραϊκού Χρηματοδότηση: Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2007-2013», ΕΤΠΑ
Η εταιρεία NCC Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2010, έχει έδρα στην Αττική και υλοποιεί προγράµµατα και µελέτες σε όλη την Ελλάδα. Η κύρια δραστηριότητά της αφορά την εµπλοκή της σε προγράµµατα LIFE (Life Άνδρου, Σκύρου, για το Κιρκινέζι, για Αιολικά & Βιοποικιλότητα) την υλοποίηση προγραµµάτων παρακολούθησης σε προστατευόµενες περιοχές την πραγµατοποίηση ειδικών µελετών για τη βιοποικιλότητα και την προστασία περιβάλλοντος την παροχή εξειδικευµένων συµβουλών σε θέµατα διαχείρισης και προστασίας της βιοποικιλότητας Παράλληλα αναπτύσσει καινοτόµες δράσεις, όπως η χρήση ορνιθολογικού ραντάρ. Οµάδα µελέτης για το παρόν έργο: Αναστάσιος ηµαλέξης Τζάλη Μαργαρίτα Jakob Fric ΤζένηΓαλάνη Κων/νος Παπακωνσταντίνου ιονύσης Μαµάσης Νίκος Προµπονάς Λευτέρης Κακαλής Βασίλης Γκορίτσας
Σκοπός του έργου Η διερεύνηση της παρουσίας, η καταγραφή, η εποπτεία και η αξιολόγηση της κατάστασης Διατήρησης των ενδημικών, σπάνιων και απειλούμενων ειδών της ορνιθοπανίδας και ιδιαιτέρως των ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος της Οδηγίας 79/409/ΕΕ για τη διατήρηση των πουλιών στην Προστατευόμενη Περιοχή του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού. Στο πλαίσιο αυτό εφαρμόζεται ένα πρόγραμμα επιστημονικής παρακολούθησης με εργασίες πεδίου, για την αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των ειδών ορνιθοπανίδας, και χωρικής επεξεργασίας των στοιχείων.
Έκταση:54.431 ha Υψ.Διαφορά: 0-2355m Η Περιοχή Μελέτης
Παρακολούθηση Ορνιθοπανίδας Η παρακολούθηση της ορνιθοπανίδας πραγματοποιείται με στόχο την εκτίμηση για κάθε είδος των: Εξάπλωση και εύρος εξάπλωσης Κατάσταση πληθυσμού Ποιότητα και έκταση ενδιαιτημάτων Πιέσεις που δέχεται στην περιοχή Η παρακολούθηση πραγματοποιείται από εξειδικευμένο προσωπικό της NCC, εξωτερικούς της συνεργάτες και σε συνεργασία με τον Φ.Δ. Οι βασικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται ανάλογα με την ομάδα ειδών είναι: Σημειακές καταγραφές, Γραμμικές διαδρομές, Σημεία θέας, Look and see
Παρακολούθηση Ορνιθοπανίδας Ως είδη στόχοι ορίζονται τα είδη χαρακτηρισμού της ΖΕΠ, τα είδη του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΕ και τα μεταναστευτικά είδη που απαντώνται στην περιοχή. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη καθώς και την υπάρχουσα γνώση γύρω από την ορνιθοπανίδα της περιοχής συντάχθηκε ο κατάλογος των ειδών στόχων του έργου, για τα οποία θα πραγματοποιηθεί συστηματική παρακολούθηση, ενώ για τα υπόλοιπα είδη θα πραγματοποιηθούν απλές καταγραφές. Τα είδη στόχοι είναι 26, από το σύνολο των 149 ειδών που έχουν καταγραφεί στην περιοχή στην ΕΠΜ: 1 Χρυσαετός 7 Κιρκινέζι 13 Πράσινος Δρυοκολάπτης 2 Μπούφος 8 Μαυροπετρίτης 14 Μεσαίος Δρυοκολάπτης 3 Σφηκιάρης 9 Πετρίτης 15 Λευκονώτης Δρυοκολάπτη 19 Βλαχοτσίχλονο 25 Κιτρινοκαλιακούδα 20 Διπλοσάινο 26 Χιονόστρουθος 21 Πευκοδρυοκολάπτης 4 Όρνιο 10 Πετροπέρδικα 16 Δεντροσταρήθρα 22 Νανοδρυοκολάπτη 5 Φιδαετός 11 Γιδοβύζι 17 Ωχροκελάδα 23 Χιονάδα 6 Σπιζαετός 12 Φασσοπερίστερο 18 Αετομάχος 24 Πετροκότσυφας
Παρακολούθηση Ορνιθοπανίδας Λόγω της ποικιλίας ειδών προς παρακολούθηση και των βιοτόπων τους, αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί ανά υπο-ομάδες, όπως παρουσιάζεται παρακάτω Ομάδα πουλιών Είδη Μέθοδος Υψομετρικό εύρος Αρπακτικά Χρυσαετός,Σφηκιάρης, Όρνιο, Φιδαετός, Σπιζαετός, Κιρκινέζι, Μαυροπετρίτης, Πετρίτης, Διπλοσάϊνο Σημείαθέας, Γραμμικές καταγραφές, Look and See 0-1500m Νυκτόβια Μπούφος, Γιδοβύζι Σημειακέςκαταγραφές καταγραφές (νύχτα), Look 0-1200m and See για Μπούφο Δρυοκολάπτες Αλπικάείδη Άλλα στρουθιόμορφα Πετροπέρδικα Χιονόστρουθος, Χιονάδα, Κιτρινοκαλιακούδα, Πυροκότσυφας, Ωχροκελάδα Αετομάχος, Βλαχοτσίχλονο Σημειακές καταγραφές σε δασικές εκτάσειςμε τη χρήση ηχογραφημένων φωνών Γραμμικέςκαταγραφές σε αλπικές περιοχές Σημειακέςή εναλλακτικά γραμμικές καταγραφές Γραμμικές καταγραφές με τη χρήση ηχογραφημένων φωνών 0-1500m > 1500m 400-1700 m 500-1500m
Παρακολούθηση Ορνιθοπανίδας Στάδια παρακολούθησης: Εργασίες πεδίου Ανάλυση Δεδομένων Δημιουργία και επικαιροποίηση Βάσεων και Γεωβάσεων Δεδομένων Χωρική Αποτύπωση
Ψηφιοποίηση υπάρχουσας πληροφορίας Για την χωρική αποτύπωση προτάθηκε ο καθορισμός πλέγματος αναφοράς διαστάσεων 2x2 km, που θεωρείται η βέλτιστη κλίμακα λόγω ιδιομορφίας και έκτασης της περιοχής.
Ψηφιοποίηση υπάρχουσας πληροφορίας Στην Α Φάση του έργου πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση των στοιχείων που υπάρχουν για την περιοχή. Με βάση τα στοιχεία αυτά δημιουργήθηκαν χάρτες εξάπλωσης σύμφωνα με συγκεκριμένες βιβλιογραφικές πηγές. Επιπλέον, με βάση τις κατηγορίες κάλυψης γης Corine και τις οικολογικές απαιτήσεις των ειδών στόχων δημιουργήθηκαν οι χάρτες δυνητικής εξάπλωσής τους. Στο μέλλον με την παροχή αναλυτικότερων χαρτών ενδιαιτημάτων θα μπορέσουν να παραχθούν λεπτομερέστεροι χάρτες δυνητικής εξάπλωσης. Όλα τα στοιχεία ενσωματώθηκαν στη γεωβάση δεδομένων, που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες του έργου, και παρέχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της υπάρχουσας γνώσης για την περιοχή.
Ψηφιοποίηση υπάρχουσας πληροφορίας Χάρτες δυνητικής εξάπλωσης ειδών πουλιών, με βάση τις καλύψεις γης Corine και τις οικολογικές απαιτήσεις των ειδών
Ψηφιοποίηση υπάρχουσας πληροφορίας Χάρτες εξάπλωσης ειδών πουλιών, με βάση βιβλιογραφικές πηγές
Αποτελέσματα Α Φάση Κατά την Α Φάση του έργου πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στην περιοχή για τον εντοπισμό των κατάλληλων για την ορνιθοπανίδα βιοτόπων, την απογραφή των μεταναστευτικών και των επιδημητικών ειδών. Έχουν καταγραφεί συνολικά μέχρι σήμερα 97 είδη Έχουν καταγραφεί συνολικά μέχρι σήμερα 97 είδη πουλιών. Κάποιες από τις ενδιαφέρουσες καταγραφές ήταν ο Χρυσαετός, ο Καλαμόκιρκος, το Διπλοσάϊνο, η Νεροκοτσέλα, ενώ κάποια είδη καταγράφηκαν για πρώτη φορά στην περιοχή (με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία) όπως για παράδειγμα ο Σταχτοτσικνιάς και το Καλαμοτσίχλονο.
Αποτελέσματα Α Φάση Ελληνική ονομασία Κόκκινο Βιβλίο Χρυσαετός ΕΝ Φιδαετός ΝΤ Καλαμόκιρκος VU Πετροπέρδικα* VU Σταχτοκεφαλάς NT Σφηκιάρης Κιτρινοκαλιακούδα* Χιονάδα* Πυροκότσυφας*
Από εδώ και πέρα Ολοκλήρωση του σχεδιασμού για την παρακολούθηση της ορνιθοπανίδας Οριστικοποίηση των μεθοδολογιών Από τη χειμερινή περίοδο θα συνεχιστούν οι συστηματικές καταγραφές με βάση το πλέγμα αναφοράς που έχει επιλεγεί και την τελική μεθοδολογία σε συνεργασία με το προσωπικό του Φ.Δ. Επιπλέον εξετάζεται η πιθανότητα πραγματοποίησης καταγραφών για την εκτίμηση της στήριξης της βιοποικιλότητας από συστάδες δέντρων στην περιοχή Εθνικού Πάρκου, σύμφωνα με τη μεθοδολογία που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE Φύση «Διατήρηση και Διαχείριση του όρους Μαίναλο».
Ευχαριστούµε