ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Περιφερειακή Ανάπτυξη Ενότητα 2: Σχεδιασμός και Προγραμματισμός στην Περιφερειακή Ανάπτυξη Ζαχαρούλα Ανδρεοπούλου
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Περιφερειακή Ανάπτυξη
Περιεχόμενα ενότητας 1/2 1. Ορισμός. 2. Χαρακτηριστικά σχεδιασμού. 3. Στάδια σχεδιασμού. 4. Τύποι σχεδιασμού. 5. Φυσικός και οικονομικός σχεδιασμός. 6. Σχεδιασμός ρύθμισης και ανάπτυξης. 7. Σχεδιασμός απλών ή πολλαπλών σκοπών και στόχων. 8. Σχεδιασμός κατεύθυνσης και ελέγχου. 5
Περιεχόμενα ενότητας 2/2 9. Επίπεδα σχεδιασμού. 10. Προγραμματισμός. 6
Ορισμός Ο σχεδιασμός ή προγραμματισμός είναι η κατάρτιση ενός σχεδίου που καθορίζει το σύνολο των συντονισμένων ενεργειών, το σύνολο των μέσων που χρησιμοποιούνται, καθώς και την κατάλληλη διοικητική οργάνωση για την επίτευξη ορισμένων μακροχρόνιων αντικειμενικών σκοπών, στα πλαίσια μιας προκαθορισμένης στρατηγικής. 7
Χαρακτηριστικά σχεδιασμού 1/2 Ο σχεδιασμός: Χαράζει την πορεία για την υλοποίηση των στόχων. Αναφέρεται σε ορισμένο περιφερειακό πλαίσιο. Αποτελεί βασική προϋπόθεση οικονομικής ανάπτυξης. 8
Χαρακτηριστικά σχεδιασμού 2/2 Χαράζει τις κατευθυντήριες γραμμές της κοινωνικής πορείας. Εξελίσσεται διαρκώς. Αποτελεί μηχανισμό ελέγχου και εξομάλυνσης των προβλημάτων που δημιουργούν οι κοινωνικές, οι οικονομικές και οι τεχνολογικές μεταβολές. 9
Στάδια σχεδιασμού 1/2 Ο σχεδιασμός αποτελείται από μια διαδοχική πορεία, η οποία διαχωρίζεται στα εξής στάδια: Αναγνώριση του προβλήματος. Τυποποίηση των στόχων γενικά και ειδικά. Αξιολόγηση των σκοπών που σχετίζονται με το πρόβλημα. 10
Στάδια σχεδιασμού 2/2 Αναγνώριση των πιθανών περιορισμών. Πρόβλεψη των μελλοντικών εξελίξεων. Δημιουργία και αξιολόγηση της εναλλακτικής πορείας δράσης. Παραγωγή ενός σχεδίου αποδοτικότητας. 11
Τύποι σχεδιασμού Τύποι σχεδιασμού: Φυσικός και οικονομικός σχεδιασμός. Σχεδιασμός ρύθμισης και ανάπτυξης. Σχεδιασμός απλών ή πολλαπλών σκοπών και στόχων. Σχεδιασμός κατεύθυνσης και ελέγχου. 12
Φυσικός και οικονομικός σχεδιασμός Ο φυσικός σχεδιασμός αφορά στη φυσική δομή μιας περιοχής (χρήση εδάφους, τηλεπικοινωνίες, φως, νερό, κλπ) και αναφέρεται στην ομαλή εξέλιξη και ανάπτυξη μιας περιοχής χωρίς να στηρίζεται στο μηχανισμό της αγοράς. Ο οικονομικός σχεδιασμός ενδιαφέρεται για την οικονομική δομή μιας περιοχής και για την εν γένει ευημερία, και σε αντίθεση με το φυσικό σχεδιασμό στηρίζεται στο μηχανισμό της αγοράς (κανόνες προσφοράς και ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών). 13
Σχεδιασμός ρύθμισης και ανάπτυξης 1/2 Ο σχεδιασμός ρύθμισης αναφέρεται Στο συντονισμό. Στην επίλυση των αντιθέσεων που υπάρχουν σε ένα σύστημα διοίκησης και Στην αποτελεσματικότητα της υλοποίησης των στόχων μιας πολιτικής. 14
Σχεδιασμός ρύθμισης και ανάπτυξης 2/2 Ο σχεδιασμός ανάπτυξης ενδιαφέρεται Για την αποτελεσματική λειτουργία των υπαρχόντων συστημάτων σχεδιασμού και κυρίως Για τη βελτίωση και ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος με την υιοθέτηση νέων στόχων και την αλλαγή των κατευθυντήριων γραμμών μιας στρατηγικής σε ευρεία κλίμακα. 15
Σχεδιασμός απλών ή πολλαπλών σκοπών και στόχων Οι στόχοι και οι σκοποί είναι κατά βάση στη φύση τους κοινωνικοί και οικονομικοί. Ο διαχωρισμός μεταξύ στόχων και σκοπών είναι ότι Ο στόχος είναι κάτι το ιδανικό και θα πρέπει να εκφράζεται σε θεωρητικούς όρους. Ο σκοπός πετυχαίνεται, μετράται και η υπόστασή του είναι σαφής μάλλον παρά απόλυτη. 16
Σχεδιασμός κατεύθυνσης και ελέγχου Ο σχεδιασμός κατεύθυνσης δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για την υλοποίησή του και είναι στη φύση του συμβουλευτικός. Ο σχεδιασμός ελέγχου περιέχει ειδικές κατευθύνσεις. 17
Επίπεδα Σχεδιασμού 1/2 Διακρίνονται τα εξής βασικά επίπεδα σχεδιασμού: Σχεδιασμός σε εθνικό επίπεδο διοίκησης (κατεξοχήν οικονομικό περιεχόμενο). Σχεδιασμός σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης (χρήσεις γαιών). 18
Επίπεδα Σχεδιασμού 2/2 Σχεδιασμός σε περιφερειακό επίπεδο (σχεδιασμός ορισμένης περιοχής με ειδικά προβλήματα και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά). Σχεδιασμός σε υπο-περιφερειακό επίπεδο (μέρος περιφέρειας που παρουσιάζει ιδιαίτερη δομή, προβλήματα και προοπτικές ανάπτυξης). 19
Προγραμματισμός Ο προγραμματισμός περιλαμβάνει την διαδικασία οργάνωσης, λήψης αποφάσεων και χρηματοδότησης που πραγματοποιείται σε περισσότερα του ενός στάδια και αποσκοπεί στην εφαρμογή, σε πολυετή βάση, της κοινής δράσης της Κοινότητας και των κρατώνμελών για την επίτευξη των βασικών στόχων τους. 20
Βιβλιογραφία 1/2 Αραμπατζής, Γ. Και Πολύζος, Σ. 2008. Φυικοί Πόροι, Περιβάλλον και Ανάπτυξη. Εκδόσεις Τζίολα. Θεσσαλονίκη Ανδρεοπούλου, Ζ.Σ. 2014. Περιφερειακή Ανάπτυξη. Ψηφιακές πανεπιστημιακές παραδόσεις. Πηγή στο διαδίκτυο: http://www.for.auth.gr/uploads/pages/b11_y_a_a_a_e_i_20 14_y_y_A_E_A.pdf Ανδρεοπούλου, Ζ.Σ. 2010. Αξιοποίηση του Διαδικτύου για την προβολή μονάδων οικο-αγροτουρισμού στην Ελλάδα, στα πλαίσια της νέας στρατηγικής περιφερειακής ανάπτυξης με χρονικό ορίζοντα το 2020. 16 ο Επιστημονικό Συνέδριο Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων. 21
Βιβλιογραφία 2/2 Λαδιάς, Χ. 2014. Ειδικά Θέματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Εκδόσεις Παπαζήση. Αθήνα. 22
Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Ζαχαρούλα Ανδρεοπούλου. «Περιφερειακή Ανάπτυξη. Σχεδιασμός και Προγραμματισμός στην Περιφερειακή Ανάπτυξη». Έκδοση: 1.0. Θεσσαλονίκη 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://eclass.auth.gr/courses/ocrs390/
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομή [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τέλος ενότητας Επεξεργασία: Χριστιάνα Κολιούσκα Θεσσαλονίκη, Εαρινό εξάμηνο 2014-2015
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σημειώματα
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.