Επιμορφωτική συνάντηση Βασικές επισημάνσεις στη διδασκαλία και στην αξιολόγηση της Ερευνητικής Εργασίας στο ΓΕΛ Ευγενία Δανιηλίδου Σχολική Σύμβουλος ΠΕ02 Γιαννιτσά, 6-12-2016
Εγκύκλιοι 1. 97364/Γ2/30-08-2011 «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας της Α τάξης Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2011-2012» 2. 135690/Γ2/25-11-2011 «Ερευνητική Εργασία»/ Σχετ.: το με αρ. πρωτ. 97364/Γ2/30-08-2011 έγγραφο του ΥΠΔΒΜΘ με θέμα: «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας της Α τάξης Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2011-2012» 3. 47143/Γ2/27-04-2012 «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας της Α και Β τάξης Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2012-2013» 4. 100838/Γ2/04-09-2012 «Διδασκαλία Ερευνητικής Εργασίας» 5. 105847/Γ2/13-09-2012 «Τροποποίηση και συμπλήρωση της με αρ. πρωτ. 47143/Γ2/27-04-2012 εγκυκλίου του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α με θέμα «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας της Α και Β τάξης Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2012-2013» 6. 120885/Γ2/03-09-2013 «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας (project) της Α και Β τάξης Γενικού Λυκείου και Α και Β τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2013-2014 7. 141285/Γ2 / 08-09-2014 «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας (project) της Α και Β τάξης Γενικού Λυκείου και Α τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2014-2015» 8. 179544/Δ2/26-10-2016 «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας (project) της Α και Β τάξης Γενικού Λυκείου και Α τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2016-2017»
Α. Κριτήρια Διαμόρφωσης και Διαδικασίες Έγκρισης Θεμάτων η συνάφεια της ειδικότητας των εποπτευόντων καθηγητών με το υπό πραγμάτευση θέμα η έγκριση της συνάφειας από το σύλλογο η ανταπόκριση στα ενδιαφέροντα των μαθητών τα περιεχόμενα των διδασκόμενων μαθημάτων, θεωρημένα όμως από τη σκοπιά των μαθητικών ενδιαφερόντων - θέματα που προσφέρονται περισσότερο για να τα μελετήσουν οι μαθητές στον χώρο της προσωπικής και κοινωνικής ζωής τους, όπου συγκροτούνται οι εμπειρίες τους. οι υπάρχουσες υποδομές και οι διαθέσιμοι πόροι του σχολείου και της κοινότητας για τη διερεύνηση συγκεκριμένου θέματος τα ενδιαφέροντα των εκπαιδευτικών και οι ειδικότερες γνώσεις τους, που δεν πρέπει να παραβλέπονται, διότι παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο με τα ενδιαφέροντα των μαθητών η επικαιρότητα, η τοπικότητα
Επισημαίνεται ότι τα προτεινόμενα θέματα θα πρέπει να ανταποκρίνονται κατά το δυνατόν περισσότερο: στα ενδιαφέροντα των μαθητών και να τους εμπλέκουν σε διαδικασίες διερεύνησης, αξιοποιώντας το περιεχόμενο, τα εννοιολογικά σχήματα και τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις των διδασκόμενων μαθημάτων, ώστε να γίνεται ευκολότερα από τους μαθητές η συσχέτιση πραγματικών καταστάσεων που βιώνουν με ενότητες των μαθημάτων που διδάσκονται.
Τα θέματα των ερευνητικών εργασιών Προέρχονται από τους κύκλους: «Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες» «Τέχνη και Πολιτισμός» «Τεχνολογία και Ανάπτυξη» «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»
Έγκριση Ερευνητικών Θεμάτων Ο Σύλλογος Διδασκόντων συζητά, τροποποιεί και εγκρίνει τον αναγκαίο αριθμό θεμάτων μέσα από τις προτάσεις που κρίνει ως περισσότερο επεξεργασμένες και ενδιαφέρουσες, επιδιώκοντας, μεταξύ άλλων, τη θεματική ποικιλία. Πριν την έναρξη του δευτέρου τετραμήνου προτείνονται και εγκρίνονται εκ νέου διαφορετικά θέματα, κρατώντας ωστόσο πάντοτε την ίδια διαδικασία κατανομής, ώστε κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο Λύκειο οι μαθητές/τριες να έχουν την ευκαιρία να εμπλακούν σε όσο το δυνατόν περισσότερα διαφορετικής φύσης και στόχευσης θέματα. Σε περίπτωση κατά την οποία οι εποπτεύοντες/ουσες εκπαιδευτικοί διαπιστώσουν ότι κατά τη διερεύνηση κάποιου θέματος του πρώτου τετραμήνου αναδείχθηκαν νέα ερευνητικά ερωτήματα, αφού οι ομάδες ολοκληρώσουν και παραδώσουν την εργασία του πρώτου τετραμήνου, είναι εφικτό μετά από έγκριση του/της Σχολικού/ής Συμβούλου Παιδαγωγικής Ευθύνης το θέμα να επεκταθεί και στο δεύτερο τετράμηνο, για να διερευνηθούν και τα νέα ερωτήματα που θα αποτελέσουν τη θεματική της εργασίας των τετραμελών ομάδων του δευτέρου τετραμήνου.
Δημόσια παρουσίαση Ερευνητικών Εργασιών και του Συνοδευτικού Τεχνήματος από Μαθητικές Ομάδες Ανάρτηση στο Διαδίκτυο των Ερευνητικών Εργασιών Όταν ολοκληρωθούν οι Ερευνητικές Εργασίες, στο τέλος του τετραμήνου οι μαθητές/τριες τις παρουσιάζουν με το συνοδευτικό τέχνημα σε ειδική εκδήλωση που οργανώνεται από το σχολείο στη σχολική κοινότητα με τη συμμετοχή εξωτερικών προσκεκλημένων (π.χ. ειδικούς επιστήμονες, φορείς της τοπικής κοινωνίας, κ.λπ.), όπου τούτο κρίνεται σκόπιμο από τον Σύλλογο Διδασκόντων. Για ευρύτερη διάχυση των μαθητικών εργασιών, μετά τη δημόσια παρουσίασή τους, αναρτώνται στο διαδίκτυο (στην ιστοσελίδα του σχολείου), αναγράφοντας τα ονόματα (ή τα αρχικά τους) όλων των συντελεστών, μαθητών/τριών και επιβλεπόντων/ουσών εκπαιδευτικών με βάση πάντα τις αρχές της προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Μια εργασία μπορεί να συγγραφεί μερικώς (κατατοπιστική σύνοψη) ή και ολόκληρη στα Αγγλικά. Την εξειδίκευση και την εφαρμογή των παραπάνω γενικών αρχών στις συνθήκες των δυνατοτήτων και αναγκών της σχολικής μονάδας κάνει ο σύλλογος διδασκόντων, φροντίζοντας πρωτίστως να διασφαλίζονται οι προϋποθέσεις για την ακώλυτη διεξαγωγή και στήριξη των Ερευνητικών Εργασιών.
Τι είδους έρευνες µπορούν να γίνουν στις Ερ-Ερ 1. Βιβλιογραφική έρευνα για κατανόηση θέµατος, διατύπωση ερωτηµάτων, σύνταξη ερωτηµατολογίων και συνεντεύξεων 2. ηµοσκοπική Έρευνα για καταγραφή κοινωνικών απόψεων, επιλογών, στάσεων. Πηγές: κοινωνικά δείγµατα. Εργαλεία: ερωτηµατολόγια 3. Έρευνα Συνέντευξης για καταγραφή απόψεων, προτάσεων, στάσεων ειδικών. Εργαλείο: ηµιδοµηµένη συνέντευξη. : Πειραµατικές Έρευνες για φυσικά και κοινωνικά φαινόµενα. Πηγές: δείγµα πειραµατικό και ελέγχου. Εργαλεία παρατήρησης & µέτρησης µεταβλητών Περιγραφικές Έρευνες για φυσικά και κοινωνικά φαινόµενα. Πηγές: αντιπροσωπευτικό δείγµα. Εργαλεία παρατήρησης, µέτρησης συµπεριφοράς Ερµηνευτικές Έρευνες για Ιστορικά και Κοινωνιολογικά ερωτήµατα: Πηγές: κείµενα και µαρτυρίες. Εργαλεία ανάλυσης περιεχοµένου
Η αναγκαιότητα προγραµµατισµού των ερευνητικών δραστηριοτήτων Η διαχείριση του διδακτικού χρόνου και η σημασία της οργάνωσης του χώρου, των μέσων και των ρόλων, ως παραμέτρων που συμβάλλουν στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος. Πραγματικός διδακτικός χρόνος: 25 εβδομάδες, άρα 12 περίπου εβδομάδες για την ολοκλήρωση κάθε εργασίας
Η ταυτότητα της έρευνας Λυκειακό επίπεδο με χρήση εννοιών, γενικεύσεων, γνώσεων, ικανοτήτων που διδάσκονται στο Π.Σ. σύνδεση με τα μαθήματά τους Ανάπτυξη κριτικής σκέψης, βαθύτερης κατανόησης του θέματος, κοινωνικοποίηση, κατασκευή, καλλιτεχνική έκφραση
Βασικές αρχές 1. Η αρχή της Διερευνητικής Προσέγγισης της Μάθησης 3. Η αρχή της Διαφοροποίησης του Περιεχομένου, της Διαδικασίας και του Πλαισίου της Μάθησης 4. Η αρχή της Ομαδικής Συνεργασίας των Μαθητών
Η προβληµατική του θέµατος α. Αποκαλύπτει τη σηµασία του θέµατος β. Φωτίζει τις πτυχές του θέµατος και υποστηρίζει τη σύνθεσή τους γ. Προσανατολίζει την ερευνητική διαδικασία δ. Επιτρέπει την ανεύρεση και την επιλογή δεδοµένων ή µαρτυριών Ο εκπαιδευτικός: Να οριοθετήσει το θέµα, µέσω των ερευνητικών ερωτηµάτων, ώστε να εντοπίσει τις βασικές του πτυχές (και τα πιθανά ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες των µαθητών)
Αυτές οι ενέργειες θα επαναληφθούν από τους μαθητές ώστε: α. Να σηματοδοτηθούν από τις δικές τους προϋπάρχουσες γνώσεις, εμπειρίες, σκέψεις και προβληματισμούς β. Να δρομολογηθεί το εγχείρημα της ερευνητικής εργασίας μεθοδικά και συνειδητά και με την πλήρη συμμετοχή των μαθητών. γ. Να αποτυπωθεί το πλαίσιο συνεργασίας εκπ/κών μαθητών, μαθητών - μαθητών
Παράδειγµα οριοθέτησης θέµατος Βασικά ερωτήματα Τι (τι είναι, σε τι αφορά) Ποιοι (από ποιους, για ποιους, µε ποιους) Πού (χώρος, πλαίσιο) Πώς (µέσα, τρόποι, υποδοµές) Πόσο (αριθµοί) Πότε (ιστορία) Γιατί (αιτίες, στόχοι, συνέπειες, εµπόδια, δυσκολίες)
Είδη ερευνητικών ερωτηµάτων: Πραγµατολογικά ερωτήµατα: ποιος, τι, πού, πότε, πόσο Π.χ. τι σηµαίνει η έννοια.. πού και πότε αναπτύχθηκε πόσο διήρκεσε Επεξηγηµατικά και ερµηνευτικά ερωτήµατα: πώς, γιατί Π.χ. πώς προκλήθηκε, πώς αντιµετωπίζεται Κριτικής Ανάλυσης Ερωτήµατα: Πρόσωπα, Οµάδες, Θεσµοί & Πράγµατα: αφορούν αξίες, αντιδράσεις, στάσεις, επιλογές, πρακτικές, συµφέροντα, ενδιαφέροντα, κοσµοθεωρία ατόµου, οµάδων και θεσµών. Π.χ ποιοι ωφελούνται, βλάπτονται, προβάλλονται, αγνοούνται; Ποιες είναι οι αντιδράσεις ατόµων ή οµάδων και γιατί;
Τα ερευνητικά ερωτήµατα καθορίζουν: το είδος της έρευνας, τις ερευνητικές διαδικασίες, τα ερευνητικά εργαλεία, τις πηγές αναζήτησης δεδομένων, τη μέθοδο επεξεργασίας δεδομένων, το είδος των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων που θα αναπτύξουν οι μαθητές.
Ενδεικτική πορεία Προβληματισμός με βάση προϋπάρχουσες εμπειρίες και οριοθέτηση θέματος και υποθεμάτων από την Ολομέλεια Καθορισμός ερευνητικών ερωτημάτων και αντίστοιχων δράσεων μετά από συζήτηση Ολομέλειας Οργάνωση μαθητών σε ομάδες και διευθέτηση χώρου Επιμερισμός έργου και ερευνητικών ερωτημάτων στις επιμέρους ομάδες Προγραμματισμός ομάδας, προετοιμασία ερευνητικών εργαλείων Συλλογή δεδομένων από κατάλληλες πηγές, επεξεργασία δεδομένων, διατύπωση συμπερασμάτων Τρόποι αναπαράστασης και κοινοποίησης της νέας γνώσης Αξιολόγηση
Τι Πρέπει να Διδάσκουμε μέσω Επεξηγήσεων και Φθίνουσας Καθοδήγησης Ό,τι είναι αναγκαίο για την ανάπτυξη: προ-απαιτούµενης επιστηµονικής γνώσης διαδικασιών, µεθόδων και µέσων έρευνας (π.χ. επεξεργασία, κατηγοριοποίηση) τρόπων επιχειρηµατολογίας και επεξηγήσεων επιστηµονικών τρόπων σκέψης και ειδών λόγου στοχαστικής ανάλυσης διαδικασιών και συµπερασµάτων µε επιστηµονικά & αξιακά κριτήρια
Δομή τελικού κειμένου H Ερευνητική Έκθεση παρουσιάζει σε συνεχή λόγο: το θέµα της έρευνας και την προβληµατική του, τους στόχους, τις ερευνητικές διαδικασίεςσυλλογής και επεξεργασίας των δεδοµένων,, τα συµπεράσµαταπου συνήγαγε µε τις κοινωνικές, πολιτικές και ηθικές συνεπαγωγές τους, την κριτική τοποθέτηση της οµάδας.
Οργάνωση μαθητών σε ομάδες Σύνθεση της ομάδας Ρόλοι και λειτουργία της ομάδας Συμβόλαιο της ομάδας
Σύνθεση ομάδας Ιδανικό σχήμα = τετραμελής ανομοιογενής ομάδα Μαθησιακό επίπεδο: Ένας καλός, δύο μέτριοι, ένας αδύναμος ή αλλόγλωσσος Η ανοµοιογένεια βοηθά τους µαθητές χαµηλής επίδοσης, αλλά και τους µαθητές µε υψηλή επίδοση
Η λειτουργία της ομάδας (1/2) Βασικοί ρόλοι σε κάθε ομάδα, εκ περιτροπής Ο συντονιστής της συζήτησης: διαβάζει την εκφώνηση της δραστηριότητας, ελέγχει αν έγινε κατανοητή από όλους, φροντίζει να μιλήσουν όλα τα μέλη της ομάδας, έχει το ρόλο του χρονομέτρη Ο γραμματέας Κρατάει τα πρακτικά της ομάδας και το υλικό του κοινού φακέλου Ο παρουσιαστής Ανακοινώνει τα αποτελέσματα της ομάδας στην ολομέλεια
Η λειτουργία της ομάδας (2/2) Στην αρχή δουλεύουμε με δραστηριότητες που απαιτούν λίγο χρόνο Ο εκπαιδευτικός να είναι προετοιμασμένος για «θόρυβο» Σε ρόλο συμβούλου που καθοδηγεί τους μαθητές με κατάλληλα ερωτήματα Δεν προσφέρει έτοιμες λύσεις Περισσότερος χρόνος να αφιερώνεται προς όφελος μαθητών που παρουσιάζουν αδυναμίες
Δεσμεύσεις μελών της ομάδας Θα προετοιμάζονται πριν από κάθε συνάντηση της ομάδας Θα ολοκληρώνουν εγκαίρως, εντός του χρονοδιαγράμματος, τις προγραμματισμένες εργασίες Θα συμμετέχουν ενεργά και θετικά στις δράσεις και τις συζητήσεις της ομάδας με πληροφορίες, ιδέες, επιχειρήματα και προτάσεις Θα βοηθούν τα μέλη της ομάδας στις δυσκολίες τους, αλλά και θα ζητούν από τους άλλους βοήθεια με στόχο την πρόοδο του συλλογικού έργου Θα ενθαρρύνουν και θα επαινούν κάθε θετική προσπάθεια των άλλων μελών της ομάδας τους
Αναστοχασμός λειτουργικότητας της ομάδας (1/2) Με ποιο τρόπο βοήθησες ιδιαίτερα κάποιον ή όλη την ομάδα σου; Ποιος άλλος/ ποιοι άλλοι βοηθούν ιδιαίτερα την ομάδα σας και με ποιο τρόπο; Σε τι βαθμό πιστεύεις ότι μέχρι τώρα έχεις ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις σου και έχεις προσφέρει στην ομάδα σου αυτό που περιμένει από κάθε μέλος της;
Αναστοχασμός λειτουργικότητας της ομάδας (2/2) Υπάρχει κάποιος στην ομάδα σας που θεωρείς ότι μέχρι τώρα ξεχωρίζει για τη θετική συμβολή του; Τι σκοπεύεις από εδώ και πέρα να κάνεις για να βοηθήσεις την ομάδα σας; Τι περιμένεις από τους άλλους να κάνουν από εδώ και πέρα για να βοηθήσουν την ομάδα σας;
Συνεργασία Μαθητών σε Τρία Επίπεδα: Εντός Ομάδας, Μεταξύ Ομάδων, σε Ολομέλεια α. ΕΝΔΟ-ΟΜΑΔΙΚΗ: τα μέλη της ομάδας συνεργάζονται: 1) στην οργάνωση, 2) στη συλλογή και επεξεργασία δεδομένων, 3) στη διαμόρφωση κοινής άποψης στα ερωτήματα, 4) στη σύνθεση ερευνητικής έκθεσης, 5) στη δημιουργία τεχνήματος και 6) στη δημόσια παρουσίαση. β. ΔΙ-ΟΜΑΔΙΚΗ: οι ομάδες συνεργάζονται ανά 2 ή 3 και συζητούν τις απόψεις τους για τα ερωτήματα γ. ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ: το σύνολο των ομάδων της τάξης σε επίπεδο Ολομέλειας συζητούν συγκλίσεις και αποκλίσεις στα κοινά ερωτήματα. Πρόληψη Προβλημάτων Συνεργασίας Ανάθεση ρόλων ευθύνης σε όλα τα μέλη Τήρηση και έλεγχος ατομικού φακέλου Συχνή αυτοαξιολόγηση ομάδας
Η ιδιαιτερότητα της αξιολόγησης των Ερευνητικών Εργασιών Σκοπός της αξιολόγησης δεν είναι ο έλεγχος της ακαδημαϊκής γνώσης αλλά η βελτίωση του ερευνητικού έργου και ο συνεχής επαναπροσδιορισμός του Η ομαδοσυνεργατική μέθοδος δίνει έμφαση: στην αξιολόγηση του περιεχομένου της μάθησης στην αξιολόγηση των διαδικασιών προσέγγισης και επεξεργασίας της γνώσης
Φάκελος μαθητικής ομάδας Περιεχόµενο του Συλλογικού Φακέλου α) Έκθεση Ερευνητικής Εργασίας σε ηλεκτρονική και έντυπη µορφή για το θέµα και τα ερευνητικά ερωτήµατα, τις ερευνητικές διαδικασίες που ακολούθησαν και τα συµπεράσµατα β) Τέχνηµα σχετικό µε το θέµα και τα συµπεράσµατά τους (αφίσα, ιστοσελίδα, βίντεο, πόστερ, φυλλάδιο, κατασκευή, κλπ) γ) Επιµέρους παραστατικά από τις ερευνητικές διαδικασίες (συµπληρωµατικό υλικό)
Η αξιολόγηση του ερευνητικού έργου κάθε µαθητικής οµάδας αφορά (α) την ερευνητική διαδικασία που ακολούθησε η οµάδα, συντελεστής βαρύτητας 30% (β) το περιεχόµενο της ερευνητικής εργασίας, συντελεστής βαρύτητας 30% (γ) τη γλώσσα και τη δοµή της ερευνητικής έκθεσης, συντελεστής βαρύτητας 20% (δ) τον τρόπο της δηµόσιας παρουσίασης της οµαδικής εργασίας, συντελεστής βαρύτητας 20% ( «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας (project) της Α και Β τάξης Γενικού Λυκείου και Α τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2016-2017» σ.5)
α) Αξιολόγηση Ερευνητικής Διαδικασίας Ο προγραμματισμός Τα ερευνητικά ερωτήματα Οι πηγές των δεδομένων Οι μέθοδοι διεξαγωγής της έρευνας Οι συσχετίσεις μεταβλητών Τα συμπεράσματα Η τήρηση χρονοδιαγραμμάτων και κανόνων Η αξιοποίηση των ΤΠΕ
β) Αξιολόγηση Περιεχόμενου Ε.Ε.: Η κατανόηση εννοιών, γενικεύσεων, αρχών και θεωριών Η προσέγγιση των δεδομένων της έρευνας με στόχο τη διαμόρφωση θέσεων της ομάδας μέσω αναλύσεων, συσχετίσεων και συλλογισμών Η διατύπωση με λογικό και συνεκτικό τρόπο των θέσεων της ομάδας που απαντούν στα ερευνητικά ερωτήματα βάσει των δεδομένων Η αξιοποίηση των συμπερασματικών θέσεων της έρευνας για τη διαμόρφωση τεκμηριωμένων απαντήσεων στα ερευνητικά ερωτήματα Η υπεράσπιση των θέσεων της ομάδας έναντι εναλλακτικών και αντιθέτων απόψεων και ο κριτικός σχολιασμός τους Η συσχέτιση του θέματος και των συμπερασμάτων με καταστάσεις, προβλήματα και ζητήματα της πραγματικότητας Η κριτική αποτίμηση της εμπειρίας των μελών της ομάδας, των δυσκολιών, των αντιπαραθέσεων και των επιλογών τους
γ) Αξιολόγηση Γλώσσας, Δομής Έκθεσης: H σωστή χρήση όρων και επιστημονικής ονοματολογίας Η σαφήνεια, η ακρίβεια της γλώσσας Η συνοχή και η νοηματική συνεκτικότητα του κειμένου Η οργάνωση στην παράθεση γνώσεων, ιδεών, προτάσεων, συμπερασμάτων, σχολίων Η χρήση απεικονιστικών σχημάτων επιστήμης (π.χ. πίνακες, γραφήματα, ραβδογράμματα, εννοιολογικοί χάρτες) Η βιβλιογραφική τεκμηρίωση Η επιμέλεια της εκτύπωσης της ερευνητικής έκθεσης (εσωτερική δομή με τίτλο, περιεχόμενα, εισαγωγή, κυρίως μέρος, συμπεράσματα, βιβλιογραφία και παραρτήματα)
δ) Αξιολόγηση Δημόσιας Παρουσίασης: Η ενημέρωση για την προβληματική, τους στόχους και τις διαδικασίες της έρευνας Η ενημέρωση για τα δεδομένα, τα συμπεράσματα της έρευνας, τις θέσεις της ομάδας για τα ερευνητικά ερωτήματα Η χρήση γλώσσας με άνεση εκφοράς, ορθό τόνο και σαφή ειρμό, κατάλληλα για παρουσίαση. Η χρήση συμπληρωματικών/πολυτροπικών μέσων και ΤΠΕ για την υποστήριξη του κειμένου και στις κατάλληλες στιγμές Η ετοιμότητα και πληρότητα απαντήσεων στις ερωτήσεις και τα σχόλια του κοινού
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης θα απαντηθούν ερωτήματα Οι στόχοι και τα ερωτήµατα που τέθηκαν στην έρευνα απαντήθηκαν µε πληρότητα; Οι ερευνητικές δραστηριότητες έγιναν σύµφωνα µε τις αναµενόµενες διαδικασίες; Τα δεδοµένα που συγκέντρωσαν οι ερευνητικές οµάδες τα επεξεργάσθηκαν µε ικανοποιητικό τρόπο; Κατά την επεξεργασία των δεδοµένων αξιοποιήθηκαν οι κεντρικές έννοιες και γενικεύσεις/αρχές των εµπλεκοµένων επιστηµονικών κλάδων; Η σύνθεση της εργασίας ατόµων/ υποοµάδων έγινε µε ικανοποιητικό τρόπο; Η όλη οργάνωση της δοµής του περιεχοµένου διασφαλίζει εσωτερική συνοχή στο περιεχόµενο; Ο λόγος, τα σχήµατα και τα υπόλοιπα µέσα που χρησιµοποιήθηκαν έχουν τις αναµενόµενες προδιαγραφές;
Βαθμίδες Αξιολόγησης 6η βαθμίδα: Λίαν Ανεπαρκής (βαθμός 1-5) 5η βαθμίδα: Κάτω του Μετρίου (βαθμός 6-9) 4η βαθμίδα: Μέτρια (βαθμός 10-13) 3η βαθμίδα: Καλά (βαθμός 14-16) 2η βαθμίδα: Πολύ Καλά (βαθμός 17-18) 1η βαθμίδα: Άριστα (βαθμός 19-20)
Βαθμός ομάδας Διαφοροποίηση της ατομικής βαθμολογίας από την ομαδική για να αναδειχθεί η ατομική ευθύνη του κάθε μαθητή, να αποθαρρυνθούν φαινόμενα «λαθρεπιβατών» Η τελική βαθμολογία πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο αντικειμενική, να έχει αξιοποιηθεί η κλίμακα των διαβαθμισμένων κριτήριων και να έχουν αξιολογηθεί και οι τέσσερις τομείς. Μπαίνει αντικειμενικά ένας βαθμός στην εργασία και προσέχουμε οι επιμέρους βαθμοί των μαθητών να αντιπροσωπεύουν κατά το δυνατόν το βαθμό αυτό. Η εργασία να αντανακλά το λυκειακό επίπεδο και τη γλώσσα των μαθητών.
Ατομική βαθμολόγηση μαθητών Βάση εκκίνησης για την ατομική βαθμολόγηση των μαθητών αποτελεί: ο βαθμός αξιολόγησης του Συλλογικού Φακέλου κάθε ομάδας και στη συνέχεια ο Ατομικός Φάκελος του μαθητή. Πριμοδότηση στην προσπάθεια του μαθητή, συνυπολογίζοντας τη διαφορετική αφετηρία εκκίνησης και την προσπάθεια που καταβάλλει. Ο κοινός βαθμός για τη συλλογική εργασία κάθε ομάδας δεν μπορεί να μετατραπεί αυτόματα σε ατομικό βαθμό όλων των μελών της ομάδας. Με εξαίρεση σπάνιες περιπτώσεις, οι ατομικές βαθμολογίες αποκλίνουν, ανάλογα, λίγες μονάδες κάτω ή πάνω από το γενικό βαθμό της ομαδικής εργασίας (Ματσαγούρας, κ.α., 2011: 88).
Ατομικός φάκελος μαθητή Το υλικό που συνέλεξε Δραστηριότητες που ολοκλήρωσε ως μέλος της ομάδας Προσωπικές σημειώσεις με σκέψεις, προτάσεις και συναισθήματα σχετικά με το θέμα Εμπειρίες από την ατομική προσπάθεια και την ομαδική λειτουργία εκθέσεις προόδου, ατομικές εργασίες, το προσωπικό ημερολόγιο
Αναγκαιότητα τήρησης ημερολογίων και δελτίου προόδου ομάδας Ατομικό ημερολόγιο μαθητή: συμπληρώνεται στο σπίτι π.χ. τι ανέλαβα, πού δυσκολεύτηκα, τι μου άρεσε Ατομικό ημερολόγιο καθηγητή Δελτίο προόδου ομάδας και ατομικής συμβολής
Ημερολόγιο Δράσεων, Συναισθημάτων, Σκέψεων, Προθέσεων Αυτο-κριτικής(journal writing) Τήρηση προσωπικού ημερολογίου με στόχο την πρόληψη: λειτουργικών προβλημάτων έγκαιρης συνειδητοποίησης των ατομικών και συλλογικών ευθυνών Περιεχόμενο Ημερολογίου «Τι ήξερα» για το θέμα, «Τι ήθελα να μάθω» και, τελικά, «Τι έμαθα» Εμπλουτισμός ημερολογίου με παρατηρήσεις, στοχασμούς, κρίσεις και συναισθήματα, βιώματα Ο καθηγητής παρακολουθεί και σχολιάζει.
Δελτίο Προόδου Ομάδας και Ατομικής Συμβολής Καταγράφεται το τι έχουν ήδη κάνει, ατομικά και ομαδικά, και τι πρόκειται να κάνουν άμεσα στην ομάδα τους. Από το Δελτίο Προόδου ο εκπαιδευτικός μπορεί να συμπεράνει με ικανοποιητική ακρίβεια: (α) ποιος είναι ο βαθμός προσπάθειας, εμπλοκής και ενημέρωσης κάθε μαθητή για το τι και πώς κινείται στην ομάδα του και (β) πού βρίσκεται η ομάδα. Από το Δελτίο μέλη και ομάδα συνειδητοποιούν χρόνο και υποχρεώσεις.
Δεσμεύσεις μελών της ομάδας (συμβόλαιο) Θα προετοιμάζονται πριν από κάθε συνάντηση της ομάδας Θα ολοκληρώνουν εγκαίρως, εντός του χρονοδιαγράμματος, τις προγραμματισμένες εργασίες Θα συμμετέχουν ενεργά και θετικά στις δράσεις και τις συζητήσεις της ομάδας με πληροφορίες, ιδέες, επιχειρήματα και προτάσεις Θα βοηθούν τα μέλη της ομάδας στις δυσκολίες τους, αλλά και θα ζητούν από τους άλλους βοήθεια με στόχο την πρόοδο του συλλογικού έργου Θα ενθαρρύνουν και θα επαινούν κάθε θετική προσπάθεια των άλλων μελών της ομάδας τους
Αυτοαξιολόγηση - Αναστοχασμός λειτουργικότητας της ομάδας (1/2) Με ποιο τρόπο βοήθησες ιδιαίτερα κάποιον ή όλη την ομάδα σου; Ποιος άλλος/ ποιοι άλλοι βοηθούν ιδιαίτερα την ομάδα σας και με ποιο τρόπο; Σε τι βαθμό πιστεύεις ότι μέχρι τώρα έχεις ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις σου και έχεις προσφέρει στην ομάδα σου αυτό που περιμένει από κάθε μέλος της;
Αναστοχασμός λειτουργικότητας της ομάδας (2/2) Υπάρχει κάποιος στην ομάδα σας που θεωρείς ότι μέχρι τώρα ξεχωρίζει για τη θετική συμβολή του; Τι σκοπεύεις από εδώ και πέρα να κάνεις για να βοηθήσεις την ομάδα σας; Τι περιμένεις από τους άλλους να κάνουν από εδώ και πέρα για να βοηθήσουν την ομάδα σας;
Προσοχή στο φαινόμενο της πληθωριστικής βαθμολόγησης έχει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στο ίδιο το μάθημα όσο και στη γενικότερη λειτουργία του βαθμολογικού συστήματος.
Ανάρτηση στο Διαδίκτυο των Ερευνητικών Εργασιών Για ευρύτερη διάχυση των μαθητικών εργασιών, μετά τη δημόσια παρουσίασή τους, αναρτώνται στο διαδίκτυο (στην ιστοσελίδα του σχολείου), αναγράφοντας τα ονόματα (ή τα αρχικά τους) όλων των συντελεστών, μαθητών/τριών και επιβλεπόντων/ουσών εκπαιδευτικών με βάση πάντα τις αρχές της προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Μια εργασία μπορεί να συγγραφεί μερικώς (κατατοπιστική σύνοψη) ή και ολόκληρη στα Αγγλικά.
ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΣΑΦΩΣ ΔΙΑΤΥΠΩΜΕΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Β. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (κριτήρια επιλογής θέματος, συσχέτιση με διδασκόμενα μαθήματα, αναμενόμενα μαθησιακά οφέλη Γ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΗΓΩΝ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ, ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΕΙ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΧΘΟΥΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ Δ. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΕΧΝHΜΑΤΟΣ Ε. ΠΟΡΟΙ ΥΛΙΚΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ-ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ-ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΩΝ Στ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ενδεικτική βιβλιογραφία Ματσαγγούρα ς, Η. ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο», διαθέσιμο σε έντυπη και σε ψηφιακή μορφή στην πλατφόρμα του ψηφιακού σχολείου. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ. ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΟΥΜΕΝΟΥ, διαθέσιμο σε ψηφιακή μορφή στην πλατφόρμα του ψηφιακού σχολείου. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ. ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗ, διαθέσιμο σε ψηφιακή μορφή στην πλατφόρμα του ψηφιακού σχολείου.