1ο ΕΠΑ.Λ ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ Μαθητική Ομάδα: Μαθητές από το Τμήμα Β6Α του Τομέα Υγείας και Πρόνοιας Επώνυμο Όνομα Επώνυμο Όνομα ΑΞΙΩΤΗ ΜΑΡΙΑ ΔΟΥΡΔΟΥΡΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΖΑΒΑΛΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΕΪΜΠΕΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΒΕΡΟΥΤΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΘΕΟΦΙΛΑΚΟΥ ΚΑΛΛΙΡΟΗ ΒΟΥΘΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΑΡΔΑΡΑ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ ΓΡΙΒΑ ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΑΤΣΙΚΑΡΗ ΜΑΡΙΑ ΔΕΜΑΓΚΟΥ ΜΑΡΙΑ - ΕΛΕΝΗ ΚΟΝΔΥΛΗ ΕΛΕΝΗ ΔΕΡΒΕΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Υπεύθυνος εκπαιδευτικός: ΣΤΑΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΠΕ14.01 Συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί: ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ, ΠΕ14.01 και ΚΑΤΣΟΥΛΑΣ ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΠΕ18.02/ΠΕ10 Σύντομη περιγραφή του προγράμματος Στόχοι Οι μαθητές φοιτούν στη Β τάξη ΕΠΑ.Λ. του Τομέα Υγείας Πρόνοιας. Αρκετοί από αυτούς ενδέχεται να εμπλακούν στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία με ασθενείς με σοβαρά νοσήματα όπως ο καρκίνος μέσα από ποικίλα σχετικά επαγγέλματα. Ορισμένα από αυτά χρησιμοποιούν ακτινοβολίες για τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου ή και συμμετέχουν σε έρευνες για τη συμβολή των ακτινοβολιών για την καρκινογένεση αλλά και την καταπολέμηση της νόσου. Είναι λοιπόν χρήσιμη η ενημέρωσή τους για τις ακτινοβολίες και την επίδρασή τους στο ανθρώπινο σώμα και για τα επαγγέλματα που τις χρησιμοποιούν για ιατρικούς σκοπούς. Προγραμματίσθηκαν λοιπόν δραστηριότητες για την ανάλυση των σχετικών με εφαρμογές των ακτινοβολιών στη θεραπεία του καρκίνου επαγγελμάτων και τη διερεύνηση των συνθηκών εργασίας, των ιδιαιτεροτήτων των επαγγελμάτων αυτών και των επαγγελματικών προοπτικών τους στην αγορά εργασίας. 1
Παράλληλα έγινε γενικότερη θεώρηση της πυρηνικής ενέργειας και των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων της χρήσης της για ειρηνικούς σκοπούς στη σημερινή εποχή. Γενικότεροι επιδιωκόμενοι στόχοι ήταν η ανάπτυξη πνεύματος ομαδικής συνεργασίας μεταξύ των μαθητών, η καλλιέργεια δεξιοτήτων όπως η αυτενέργεια, η κριτική σκέψη, η επικοινωνία και η παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου, η άσκηση στην επιστημονική αναζήτηση και έρευνα και στη χρήση νέων τεχνολογιών στην αναζήτηση και παρουσίαση πληροφοριών. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ - Δραστηριότητες Χρησιμοποιήθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος εργασίας, έγινε αρχική επεξεργασία του θέματος με συζήτηση και καθορίσθηκαν τα ερωτήματα και τα θέματα προς ανάπτυξη. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες των δύο ή τριών ατόμων και ανέλαβαν την εκπόνηση εργασιών. Ως πηγές αναζήτησης πληροφοριών χρησιμοποιήθηκαν το Διαδίκτυο, βιβλία, διαφημιστικά φυλλάδια, περιοδικά, ενημερωτικά φυλλάδια και sites των σχολών ΤΕΙ και ή ΑΕΙ και συζητήσεις με επαγγελματίες κατά τις εκπαιδευτικές επισκέψεις. Κατασκευάσθηκε και ένα ερωτηματολόγιο για μαθητές για να ελεγχθεί η ενημέρωσή τους για το θέμα της εργασίας και για τη σχέση ακτινοβολιών καρκίνου. Οι εργασίες που εκπονήθηκαν είχαν ως θέματα τον καρκίνο και τις λευχαιμίες (τι είναι, είδη, αίτια και θεραπεία μέσω ακτινοβολιών), τα ραδιοφάρμακα, την ακτινοθεραπεία, τα ραδιοϊσότοπα ως διαγνωστικά εργαλεία, τις ακτινογραφίες, μαστογραφίες και αξονικές τομογραφίες. Συζητήθηκαν τα εξής κυρίως επαγγέλματα και η σχέση τους με την ιατρική του καρκίνου: Ακτινολόγος, Ακτινοθεραπευτής, Τεχνολόγος Ραδιολογίας - Ακτινολογίας, Βοηθός Ακτινολογικών Εργαστηρίων, Πυρηνικός γιατρός, Ακτινοφυσικός, Τεχνολόγος και Βοηθός Ιατρικών και Βιολογικών Εργαστηρίων και Βιολόγος. Οι εργασίες γράφτηκαν με το χέρι ή με Η/Υ και έγιναν οι σχετικές παρουσιάσεις στην ομάδα. Παρακολούθηση εκπαιδευτικών ταινιών 2
Έγινε προβολή ταινίας για την πυρηνική ενέργεια και τις καταστροφικές επιπτώσεις στη ζωή μας από τη χρήση για πολεμικούς σκοπούς και από τα πυρηνικά ατυχήματα των τελευταίων δεκαετιών. Εκπαιδευτικές επισκέψεις Πραγματοποιήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου επίσκεψη στο Θριάσιο Νοσοκομείο Ελευσίνας. Έγινε επίσκεψη σε πολλές κλινικές και τα διαγνωστικά εργαστήρια και ενημερωθήκαμε για τις μεθόδους διάγνωσης και παρακολούθησης της θεραπείας των ασθενών με καρκίνο με τη βοήθεια της τελευταίας Βιοϊατρικής Τεχνολογίας που σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ακτινοβολίες ως διαγνωστικά και θεραπευτικά μέσα και εφαρμόζονται από ειδικούς επιστήμονες. Επίσης έγινε στις 29 Ιανουαρίου επίσκεψη στο ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ "ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ". Εκεί είχαν οι μαθητές την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά επαγγελματίες επιστήμονες ερευνητές Βιολογίας και Πυρηνικής Ιατρικής και Φυσικής και ενημερώθηκαν σε αμφιθέατρο αλλά και σε εργαστηριακούς χώρους όπου ξεναγηθήκαμε για τις εφαρμογές της πυρηνικής ενέργειας και των ακτινοβολιών στην Ιατρική και ειδικότερα στην έρευνα για τη θεραπεία του καρκίνου με ραδιοφάρμακα και στις διαγνωστικές εφαρμογές των ραδιοϊσοτόπων για τη μέτρηση ορμονών, καρκινικών δεικτών κ.ά. βιολογικών παραμέτρων. 3
Έρευνα Κατά την πορεία του προγράμματος οι μαθητές συγκέντρωσαν ανώνυμα ερωτηματολόγια από συμμαθητές τους για θέματα σχετικά με τις ακτινοβολίες γενικά και στην Ιατρική και έγινε στατιστική επεξεργασία, κατασκευή διαγραμμάτων και συζήτηση των αποτελεσμάτων. Στη συνέχεια παρατίθενται τα συνοπτικά αποτελέσματα των δεδομένων από τα ερωτηματολόγια. 1. Φοβάσαι την πυρηνική ενέργεια; ΝΑΙ 66% ΟΧΙ 34% 2. Η πυρηνική ενέργεια προκαλεί αύξηση των καρκίνων και λευχαιμίας; ΝΑΙ 73% ΟΧΙ 27% 3. Ένα Ερευνητικό Εργαστήριο που διαθέτει πυρηνικό αντιδραστήρα δημοσιεύει αγγελία για πρόσληψη εργαζομένων με καλές αποδοχές. Θα έκανες αίτηση πρόσληψης; ΝΑΙ 35% ΟΧΙ 65% 4. Η πυρηνική ενέργεια είναι χρήσιμη στην ΙΑΤΡΙΚΗ για τη θεραπεία του καρκίνου; ΝΑΙ 55% ΟΧΙ 45% 5. Η πυρηνική ενέργεια είναι χρήσιμη στην ΙΑΤΡΙΚΗ για διάγνωση διαφόρων νόσων; ΝΑΙ 60% ΟΧΙ 40% 6. Η αύξηση της ειρηνικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας αυξάνει τις πιθανότητες ενός πυρηνικού πολέμου στο μέλλον; ΝΑΙ 73% ΟΧΙ 27% ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ και του ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ γενικότερα. Συνοπτικά διαπιστώσαμε ότι οι ακτινοβολίες έχουν σαφώς συσχετισθεί αιτιολογικά με την πιθανότητα δημιουργίας καρκίνου και λευχαιμιών. Έχουν όμως χρησιμοποιηθεί με επιτυχία εδώ και δεκαετίες για τη διάγνωση μέσω ακτινογραφιών, μαστογραφιών, αξονικών τομογραφιών και σπινθηρογραφημάτων αλλά και με τη θεραπεία (π.χ. ακτινοθεραπείες για καρκίνο του πνεύμονα και ραδιοφάρμακα για καρκίνο του θυρεοειδούς). Ειδικά τα ραδιοϊσότοπα χρησιμοποιούνται για παρασκευή ραδιοφαρμάκων και αντιδραστηρίων για τη μέτρηση συστατικών του αίματος (όπως οι ορμόνες, οι καρκινικοί δείκτες κ.ά.) Από τα αποτελέσματα της έρευνας αποδεικνύονται οι απόλυτα δικαιολογημένες επιφυλάξεις των μαθητών για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας ακόμη και για ειρηνικούς σκοπούς αλλά παράλληλα φάνηκε και η αναγνώριση της συμβολής της στην Ιατρική του καρκίνου για διαγνωστικούς, θεραπευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς. 4
Σύντομη αξιολόγηση του προγράμματος Παρατηρήθηκε μεγάλο ποσοστό ενεργοποίησης των μαθητών κατά την εκπόνηση εργασιών και στην ερευνητική διαδικασία και αναπτύχθηκε συχνά γόνιμος διάλογος και προβληματισμός για θέματα καίρια και σοβαρά όπως οι ακτινοβολίες και η χρήση τους στην Ιατρική του καρκίνου. Δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές και τις μαθήτριες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα να αυτενεργήσουν και να συνεργαστούν μεταξύ τους για να λάβουν ενεργητική ενημέρωση για επαγγέλματα του Τομέα Υγείας Πρόνοιας που πιθανόν θα ακολουθήσουν στη ζωή τους είτε αμέσως μετά το Λύκειο, είτε μετά από φοίτηση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση ή σε Ι.Ε.Κ. κ.ά. σχολές. 5