6. EL PARTICIPIO DE PRESENTE. EL DATIVO Lectura Lee en voz alta y traduce: 1. Σωκράτης αδικεί Σωκράτης Τους νέους διαφθείρει Σωκράτης αδικεί Τούς νέους διαφθείρων 2. Σωκράτης αδικεί. Σωκράτης θεούς ού νομίζει. Σωκράτης αδικεί θεούς ού νομίζων. 3 Οι Λακεδαιμόνιοι χαίρουσιν. Οι Λακεδαιμόνιοι έμου άκούουσιν. Οι Λακεδαιμόνιοι χαίρουσιν εμου ακούοντες. 4 Οι σοφισταί τούς νέους έμβάλλουσιν εις τέχνας. Οι σοφισταί άστρονομίαν καί γεωμετρίαν διδάσκουσιν. Οι σοφισταί τούς νέους έμβάλλουσιν εις τέχνας, άστρονομίαν καί γεωμετρίαν διδάσκοντες. 5 Γιγνώσκει ó άνθρωπος τά αγαθά. 0 άνθρωπος τά αγαθά πράτ- Τειν ούκ έθέλει. Γιγνώσκων ó άνθρωπος τά αγαθά πράττειν ούκ έθέλει. 6. Πολλοί κακώς πράττουσιν. Πολλοί ούκ είσίν κακοί Πολλοί κακώς πράττουσιν ούκ οντες κακοί 7. Μέλητος αδικεί. Μέλη το ς ραδίως εις αγώνα καθίστησι ανθρώπους. Μέλητος αδικεί ραδίως εις αγώνα καθιστάς ανθρώπους. 66
Esquema gramatical El participio de presente. a) Verbos temáticos: Ν νομίζ-ων νομίζ-ουσα νομίζ-ον A νομίζ-οντ-α νομίζ-ουσα- ν νομίζ-ον G νομίζ-οντ-ος νομιζ-ούση- ς νομίζ-οντ-ος Ν νομίζ-οντ-ες νομίζ-ουσα- ι νομίζ-οντ-α Α νομίζ-οντ-ας νομιζ-ούσα- ς νομίζ-οντ-α G νομιζ-όντ-ων νομιζ-ουσών νομιζ-όντ-ων b) Veri δίδωμι Τ ίθημι c en c c co O) c 'co atemáticos: Ν διδού-ς διδου-σα διδό-ν Α διδό-ντ-α διδού-σα-ν διδό-ν G διδό-ντ-ος δ ιδού-ση-ς διδό-ντ-ος Ν τιθεί-ς τιθεί-σα τιθέ-ν Α τιθέ-ντ-α τιθεί-σα-ν Τιθέ-ν G τιθέ-ντ-ος τιθε ί-ση-ς Τιθέ-ντ-ος Ν ίστά-ς ίστα-σα ίστά-ν Α ίστά-ντ-α ίστα-σα-ν ίστά-ν G ίστά-ντ-ος ίστά-ση-ς ίστά-ντ-ος >/ Ν ων ουσα ον m Α οντ-α ούσα-ν ον G οντ-ος οΰση-ς οντ-ος Ejercicios 1. Completa las siguientes series verbales: δ ιαφθεíρων διαφθε ίροντες διαφθε ίροντα διαφθε ίροντας 1 Τρέφων 2. γιγνώσκων 3 διδούς 67
4 τιθείς 5 σώζων ι 6. ίστάς 7 δεικνύς 2. Convierte el verbo en participio, concertándolo con el sustantivo que le precede: 1 ó παις / μανθάνω 2. oí άρχοντες / πράττω 3 ή στρατιά / ηκω 4 ο σοφιστής / διδάσκω 5 ή ρητορική / σώζω 6. τόν τύραννον / ίστημι 7 Τούς θεούς / διώκω 8. Την γυναίκα / τίθημι 9- Της ελευθερίας / φέρι 10. Του ιατρού / ηκω 11. τάς ήδονάς / διαφθείρω 12. αί πολιτείαι / δίδωμι 13 Τον θάνατον / ειμί 14 την θεάν / έθέλω 15 οί θεοί / έχω 16. Της λύπης / διαφέρω 3. Subordina una oración a la otra mediante el participio: 1. Σωκράτης αδικεί / Σωκράτης ζητεί τά ουράνια. Σωκράτης αδικεί ζητών τά ουράνια. 2. οί θεοί πάντα πρός τό φώς φέρουσιν / οί θεοί Την άλήθειαν λέγουσιν. 3 Αγαμέμνων επί Τροίαν άγει την στρατιάν / Αγαμέμνων αίρει Την πόλιν. 4 οί πατέρες άγουσι ιούς παίδας εις τόν πόλεμον / οί πατέρες σώζουσι την πόλιν. 5 ó σοφιστής τούς νέους παιδεύει / ó σοφιστής Την άρετην δι- δάσκει 68
6. πολλοί κακόν πράττουσι / πολλοί ουκ είσί κακοί. 4. Completa las siguientes series verbales: φέρω φέρουσα φέρουσαν φέρουσαι φέρουσας 1. έθέλω 2. τίθημι 3 δίδωμι 4 ακούω 5 ιστημι β. τίκτω 7 δείκνυμι 5. Convierte el verbo en participio, concertándolo con el sujeto: ή αδικία την ψυχήν άγει : ή αδικία την ψυχήν άγουσα... 1. ό χρόνος την άλήθειαν άγει : 2. τό θείον τούς κακούς άγει : 3 αί άδικίαι την ψυχήν άγουσιν : 4 οί χρόνοι τήν άλήθειαν άγουσιν : 5 Τα θεία τούς κακούς άγει : 6. Construye oraciones a partir de las siguientes palabras: 1. ή αρετή / ^ ψυχή / εις / ή σοφία / άγειν 2. οί πατέρες / άγειν / οί παίδες / παρά / ό διδάσκαλος 3 οί άρχοντες / ή στρατιά / άγειν / επί / ή πόλις 4- ό θεός / άγειν / οί κακοί / προς / ή δίκη 5 αί ψυχαί / φεύγειν / άπό / τό σώμα / πρός / ό ουρανός 69
6 ημείς / σώζειν / oí άνθρωποι / έκ / ó θάνατος 7. Introduce en el espacio en blanco la palabra entre paréntesis, poniéndola en el caso apropiado al contexto: 1. ó σοφιστής επιχειρεί..παιδεύειν. (ó άνθρωπος) 2. γιγνώσκει ó άνθρωπος. (τά αγαθά) 3 φημί ουκ είναι κακούς (πολλοί) 4 οί "Ελληνες οίκουσι περί. (ή θάλαττα) 5 οί Αθηναίοι πέμπουσι τήν στρατιάν έπί (οί πολεμ ίο ι) 6. τό δένδρον έστί προ (ή πηγή) 7 οί παίδες χαίρουσι άκούοντες. (έγώ) 8 παρά περιπατεί ó βασιλεύς, (ό ποταμός) 9 ó στρατιώτης καταβαίνει άπό (ό ίππος) Lectura Lee en voz alta y traduce: 1. Εκείνος ó άνήρ έχει ψυχήν άγαθήν. Εκείνος ό άνήρ αγαθός έστιν. Ό έχων ψυχήν άγαθήν αγαθός έστιν. 2 e 0 άνθρωπος καλώς λέγει Ό Ό άνθρωπος καλός τε καί αγαθός έστιν καλώς λέγων καλός τε καί αγαθός. 3 Οι νόμοι σώζουσι τήν πόλιν. Οι σώζοντες τήν πόλιν είσί νόμοι. 4 Ό άνθρωπος ού γαμεί.
β 0 άνθρωπος ουκ έχει κακά Ό μή γαμών άνθρωπος ουκ έχει κακά. 5 *0 Δίκης οφθαλμός βλέπει πάντα. "Εστί Δίκης οφθαλμός ό βλέπων πάντα. 6. 0 μέν δίκαιος τά δίκαια ποιεί, ό δέ άδικος τά άδικα Ό μέν τά δίκαια ποιών δίκαιος, ό δέ τά άδικα άδικος 7 Ό δίκαιος τά δίκαια πράττει. *0 τά δίκαια πράττων δίκαιος. Ανάγκη Τον τά δίκαια πράττοντα δίκαιον. Esquema gramatical a) Participio atributivo (precedido de artículo): ó λέγων ó λέγων άνθρωπος El que habla, el orador, El hombre que habla. ó άνθρωπος ó λέγων b) Participio apositivo (no precedido de artículo): ó άνθρωπος καλώς λέγων σώζει τήν πόλιν. Hablando bien el hombre salva a la ciudad. Ejercicios 1. Transforma las siguientes oraciones según el ejemplo: oí oí νόμοι σώζουσι τήν πόλιν: σώζοντες τήν πόλιν είσί νόμοι 1. οί σοφισταί διδάσκουσι τήν πολιτικήν τέχνην.
2. oí άρχοντες τιθέασι Τούς νόμους. 3 ó χρόνος φέρει πάντα προς τό φως. 4 ή ρητορική σώζει εκ θανάτου Τούς ανθρώπους. 5 ή αδικία Την ψυχήν εις θάνατον άγει. 2. Une las siguientes oraciones según el ejemplo: ó άνθρωπος την άλήθειαν λέγει / ó άνθρωπος αγαθός έστιν: ó τήν άλήθειαν λέγων αγαθός έστιν. 1. οί άρχοντες τούς νόμους τιθέασιν / οί άρχοντες δίκαιοί είσιν 2. ο πατήρ φεύγει τάς τιμάς / ó πατήρ αγαθός έστιν. 3 οί σοφισταί διδάσκουσι τήν άρετήν / οί σοφισταί σοφοί ε ίσιν. 4 6 άνήρ δίκαια πράττει / ó άνήρ δίκαιος έστιν. 5 ó θεός πάντα ποιεί ραδίως / ο θεός καλός έστιν. 3. Traduce al griego: 1. Sócrates comete injusticia no creyendo en los dioses y corrompiendo a los jóvenes. 2. Los sofistas, enseñando geometría, quieren educar a los hombres. 3. El que enseña la sabiduría es un sofista. 4. Los hombres que hablan bien son justos. 5. El arte que salva a los hombres de la muerte es la retórica 6. Los que dicen siempre la verdad, son hombres justos. 7. Unas leyes son justas y salvan a la ciudad de los peligros, otras no. 72
Lectura Lee en voz alta y traduce: 1 *0 Προμηθεύς Την Τε τέχνην την του Ηφαίστου καί Την άλλην Την τής Άθηνας δίδωσιν άνθρώπω. 2. Οι θεοί τάς τέχνας διδόασι Τοις άνθρώποις. 3 Θεοί θεοίς πολεμουσι καί έπιβουλεύουσιν. 4 'Επιβουλεύουσι Τω δήμω καί ολιγαρχικοί είσιν. 5 Μουσαίος καί ó υιός αύτου τά αγαθά παρά θεών διδόασιν Τοις δικαίοις. 6 Τροφην δίδωσι τώ σώματι 7 Γυναικί δ' άρχειν ού δίδωσιν ή φύσις. 8. Πάντα χρήματα παραδίδομεν ταίς γυναιξί. 9 Τω πατρί Πυριλάμπης δνομα. 10. "Άνθρωπος φύσει πολιτικόν ζώον. 11. Λέγουσί πού Τίνες ώς τά μεν πράγματα έστι φύσει, τά δέ Τέχνη, τά δέ δια τύχην. 12. Οι άνθρωποι Την ψυχην παραδιδόασι ταίς ήδοναίς. 13 Τουτο ού πρέπει νουν έχοντι άνδρί.
Esquema gramatical Ν η πολιτε ία ψυχή A Την πολ ιτεcav την ψυχή ν G της πολιτείας της ψυχής o ^3 D τ τ) πολιτε ία ψυχή ι Ν αί πολιτε ίαι αί ψυχαί Α.τάς πολ ιτείας τάς ψυχάς G τών πολ ιτειών τών ψυχών D ταίς πολιτε ίαις ταίς ψυχατς Ν ό άνθρωπος τό δώρον o ta c 'co Α τόν άνθρωπον τό δώρον G Του άνθρωπου του δώρου D τώ ι άνθρώπω Τώ δώρω Νου άνθρωπο ι τά δώρα Α ιούς ανθρώπους τά δώρα G ίων ανθρώπων Τών δώρων D x o i c, άνθρωποις τοις δώρο ις Detalle de una crátera. c Ν ό παί ς η γυνή Α ιόν παί δα την γυναίκα G Χοϋ παιδός της γυναικός ( Ο πατήρ πατέρα πατρός DtoJ ι παιδί Τη γυναικ ί τώ πατρ C Ν ΟΙ παίδες ai γυναίκες πατέρες Α τούς πατδας τάς γυναίκας πατέρας G τών παίδων τών γυναικών πατέρων D Τοίς παισί ταίς γυναιξί πατράσι Ejercicios 1. Concierta el adjetivo con el sustantivo: (αγαθός) Τω θεώ : τώ άγαθώ θεώ 1. (ανδρείος) τώ δούλω 2. (ελεύθερος) τοίς άνδράσι
3. (πονηρός) τη ψυχη 7 (χαλεπός) τοις πολέμοις 4 (άθλιος) τώ παιδί 8. (κακός) Ταίς λύπαις 5 (δειλός) Trj ψυχη 9 (αίτιος) τώ ίατρω 6. (θνητός) τω σώματι 10. (πολιτικός) Trj αρετή 2. Convierte en dativo las siguientes palabras, sin modificar su número gramatical: 1 Το δώρον 11. αί ψυχαί 2. ó γέρων 12 ή αδικία 3 αί στρατιαί 13. οι άρχοντες 4 ό ποταμός 14- ό χρόνος 5 Το μέτρον 15- αί άρεταί 6. ή λύπη 16. ό σοφιστής 7 οι θεοί ^7. ό άνήρ 8 ή γυνή 18. οι παίδες 9 οι πόλεμοι 19- ό πατήρ 10 ό ιατρός 20. Το σώμα 3. Transforma las siguientes oraciones según el ejemplo: Πυριλάμπης πατήρ έστιν : τώ πατρί Πυριλάμπης δνομα. 1. Πλάτων φιλόσοφος έστιν. 2. Πίνδαρος ποιητής έστιν. 3 Ζευς θεός έστιν. 4 Πρωταγόρας σοφιστής έστιν. 5 Σωκράτης άνήρ έστιν. 6. Άθηνα θεά έστιν.
4. Introduce en el espacio en blanco la palabra del paréntesis, poniéndola en dativo: 1. πρέπει άρα δουλεύειν (ó κακός) 2. ού γαρ συμφέρει ΤουΤο. (οί άρχοντες) 3 Την ψυχήν παραδίδοτε (αί ήδοναί) 4 κόσμον ή σιγή φέρει (γυναίκες) 5 και γαρ πρέπει ταύτα ποιείν (σοφιστής) 6. άρα εχθρός έστιν ó άδικος, ο δέ δίκαιος φίλος. (θεοί) 7 προσήκει άθλίω είναι διαφερόντως τών άλλων ανθρώπων (ό άδικος) 8 λύπης ιατρός έστιν λόγος, (άνθρωποι) 9 τό άδικον πολέμιόν έστιν. (τό δίκαιον) 10. συμφέρει ΤουΤο. (ή γυνή) 5. Estudia las estructuras de las siguientes frases, fijándote especialmente en aquellas que tienen un mismo significado: 1. TÍ έστιν αρετή; TÍ φης άρετήν είναι; 2. ού χαλεπόν έστι λέγειν τί έστιν αρετή, ράδιόν έστι λέγειν οτι εστίν αρετή. ουκ απορία λέγειν περί αρετής οτι εστίν. 3 αΰτη εστίν ανδρός αρετή. ó αγαθός άνηρ ικανός έστι τά της πόλεως πράττειν αΰτη εστίν ή ανδρός αρετή, ίκανόν είναι τά τής πόλεως πράττειν. 4 ή αγαθή γυνή τήν οίκίαν εύ οικεί, και κατήκοος Του ανδρός έστιν
αΰτη εστίν ή γυναικός άρετή, τήν οίκίαν ευ οίκείν, και κατήκοον του ανδρός είναι. 5 άλλαι πάμπολλαι άρεταί Τοις άνθρώποις είσίν. άλλη μέν παιδός αρετή, άλλη δέ πρεσβυτέρου ανδρός. Texto Sócrates le pregunta a Menón qué es la virtud. ΣΩΚΡΑΤΗΣ Συ δέ αυτός, ω προς θεών, Μένων, τί φής άρετήν είναι; ΜΕΝΩΝ Άλλα ου χαλεπόν, ω Σώκρατες, λέγειν, πρώτον μέν, ει βούλει ανδρός άρετήν, ράόιον, οτι αΰτη εστίν ανδρός αρετή, ίκανόν είναι τά τής πόλεως πράττειν, και πράττοντα Τούς μέν φίλους ευ ποιειν, Τούς 6' εχθρούς κακώς. EÍ δέ βούλει γυναικός άρετήν, ου χαλεπόν λέγειν, οτι δει αυτήν τήν οίκίαν ευ οίκείν, σώζουσάν τε τά ένδον και κατήκοον ουσαν του ανδρός. Και άλλη εστίν παιδός αρετή, και πρεσβυτέρου ανδρός, δούλου η ελευθέρου. Και άλλαι πάμπολλαι άρεταί είσιν, ώστε ουκ απορία λέγειν περί άρετής οτι εστίν. PLATÓN, Menón 71 d-72 a. Estudio del vocabulario 1. Familias de palabras: 1. άγω: ó άγων 2. ή ανάγκη: αναγκαίος 3. ή άρχή: άρχω, ο άρχων, ολιγαρχικός 4 ό δήμος: ό δημιουργός
5 διαφέρει: διαφερόντως 6. δίδωμι: παραδίδωμι 7 ο δούλος: δουλεύω 8. ίστημι: καθίστημι 9 ή οικία: οίκω 10. ό ουρανός: ουράνιος 11. ο πόλεμος: πολεμώ, πολέμιος 12. πάντες: πάμπολλοι, παράπαν, πάνυ 13 ράδιος: ραδίως 14 ή στρατιά: τό στράτευμα Flautista. 2. Elige de entre las alternativas que se ofrecen a cada palabra, aquella que tiene un significado más cercano a la palabra inicial: 1. βασιλεύς: α) άγγελος β) ιατρός γ) άρχων 2. εχθρός: α)'άγών β) πολέμιος γ) πόλεμος 3 μένω: α) άρχω β) ειμί γ) χωρώ 4 πρεσβύτερος: α) γέρων β) φιλόσοφος γ) τύραννος 5 νους: α) λόγος β) οφθαλμός γ) κόσμος 6. έναντίος: α) αίτιος β) κοινός y) εχθρός 7 ποταμός: α) άνεμος β) ΰδωρ γ) ήλιος 8. πολίτης: α) ελεύθερος β) δούλος γ) σοφιστής 9 στράτευμα: α) χρήμα β) αδίκημα γ) στρατιά 10. υιός: α) κατήκοος β) αδελφός γ) παις 11. εύ: α) κακώς β) καλώς γ) ραδίως 78
3. Cuál es el significado y el origen etimológico de estas palabras? agonía polígamo oftalmólogo cosmopolita oligarquía democracia 4. Di algunas palabras derivadas etimológicamente de: ó δήμος, ó κόσμος, πρώτος 5. En cada uno de los siguientes grupos de palabras hay tres que están relacionadas entre sí por su significado. Subraya la palabra que tiene menos relación con las demás. 1. στρατιά, όνομα, άγων, εχθρός 2. τύχη, σιγή, λόγος, ακούω 3 απορία, ευδαιμονία, ελευθερία, αλήθεια 4- διαφθείρω, εύδαιμονώ, αδικώ, πολεμώ 5 πρεσβύτερος, γέρων, δήμος, παλαιός 6. πολέμιος, εχθρός, έναντίος, φίλος 7 προσήκει, συμφέρει, χαίρει, πρέπει 8 εύ, καλώς, αρετή, κακός 9 δήμος, υιός, αδελφός, παις 10 ηδονή, χαίρω, καλός, λύπη 6. Ecuaciones de palabras: 1 άγων : πόλεμος / εχθρός : 2 τύραννος : άρχω / διδάσκαλος : 3. φίλος : εχθρός / σιγή : 4 θεός : κόσμος / άνθρωπος :
5 πρεσβύτερος : παλαιός / στράτευμα : 6. τύχη : ανάγκη / υιός : 7 ηδονή : χαίρω / οφθαλμός : 8. στρατιά : πολεμώ / βασιλεύς : 9 απορία : άμαθία / άγων : 10 κακώς : καλώς / ράδιος : 11. ζητώ : αίρω / έθέλω : 12. σοφός : δεινός / ευ : 7. A partir de las palabras conocidas, deduce el significado de estas otras emparentadas etimológicamente con ellas: 1. αίρω - ή αίρησις 2. αισχρός - ή αισχύνη, αίσχύνω 3 ακούω - ή άκοή 4 ή ανάγκη - αναγκάζω. η απορία - απορώ 6 ό βασιλεύς - βασιλεύω 7 ο γέρων - ή γερουσία 8. ό. γεωργός - γεωργώ, ή γεωργία 9 τό γράμμα - γραμματικός, ή γραμματική 10. τό επιτήδευμα - έπιτηδεύω 11. ό πλούτος - πλουτώ 12. τό στράτευμα - στρατεύω 13 φημί - ή φήμη 14 ό φίλος - φιλία
Vocabulario 6 άγων ώνος (ó) combate, juicio κίιτήκοος ov obediente αίρω cojo, conquisto κόσμος ου (ó) adorno, orden, universo ανάγκη ης (ή) necesidad οικία ας (ή) casa απορία ας (ή) dificultad ο ίκω administro άρχω gobierno, comienzo ολιγαρχικός ή όν oligárquico βούλει quieres ουράνιος α ον celestial γαμώ me caso οφθαλμός ου (ο) ojo δήμος ου (ό) pueblo πάμπολλοι muchísimos διά por, por causa de τιαραδίδωμι entrego, confío διαφερόντως especialmente, sobre πολέμιος α ον enemigo δουλεύω soy esclavo toc * πολεμώ guerreo ε ι si πρέπει conviene εμβάλλω lanzo πρεσβύτερος α ον anciano ένδον dentro προσήκει conviene έπιβουλεύω conspiro πρώτον en primer lugar ευ bien ράδιος α ον fácil εχθρός ά όν enemigo σιγή ής (ή) silencio ζητώ investigo, busco στράτευμα ατοζ (τό) ejército η o συμφέρει conviene ίκανός ή όν suficiente τύχη ης (ή) suerte καθίστημι pongo, establezco υιός ου (ό) hijo κακώς mal χαίρω me alegro καλώς bien ωστε de forma que 81