Περιγραφή εφαρμογής εργαστηρίου θεάτρου Εργαλεία καταγραφής: παρατήρηση οπτικοακουστικού υλικού, συμμετοχική παρατήρηση της εμψυχώτριας. Το εργαστήριο αυτό, δεύτερο στη σειρά, σχεδιάστηκε να εφαρμοστεί στο άτυπο πλαίσιο της παιδικής βιβλιοθήκης του Δήμου Αθηναίων από της μεταπτυχιακές φοιτήτριες Λεντίνα Γεωργαντζή και Αναστασία Μέγα. Απευθύνθηκε σε παιδιά 7-10 χρονών και τους γονείς τους. Ως χρόνος υλοποίησης ορίστηκαν περίπου τα 90-100 λεπτά. Συμμετείχαν συνολικά δέκα άτομα; έξη παιδιά, μεταξύ των οποίων τέσσερα κορίτσια και δύο αγόρια και τέσσερεις μητέρες. Αφού σχηματίστηκε ένας κύκλος με όλους τους συμμετέχοντες οι εμψυχώτριες έκαναν μία εισαγωγή σχετικά με το αντικείμενο του εργαστηρίου. Τα πέντε από τα έξη παιδιά είχαν συμμετάσχει και στο πρώτο εργαστήριο της μουσικοκινητικής. Δεδομένου ότι στο προηγούμενο εργαστήριο δεν συμμετείχαν γονείς οι εμψυχώτριες θεώρησαν σημαντικό να ξεκινήσουν με ένα παιχνίδι γνωριμίας των μελλών της ομάδας. Επιπλέον, μέσω του παιχνιδιού αυτού, ο σκοπός ήταν η αποδοχή μεταξύ τους. Οι εμψυχώτριες πρότειναν ο καθένας/καθεμιά να παρουσιαστεί μέσω μίας προσωπικής κίνησης στο κέντρο του κύκλου, λέγοντας ταυτόχρονα το όνομά του/της. Οι υπόλοιποι θα επαναλάμβαναν την κίνηση και το όνομα ταυτόχρονα από την θέση τους στον κύκλο, σύμφωνα με τον συντονισμό των εμψυχωτριών. Η μία εμψυχώτρια έκανε την αρχή δίνοντας το ερέθισμα στους άλλους για προσωπική έκφραση. Ένα παιδί που ακολούθησε αμέσως μετά είπε χαρακτηριστικά: «Δεν ξέρω τι να κάνω», απομακρύνθηκε ελάχιστα από την θέση του στον κύκλο και ξαναγύρισε πίσω. Έπειτα, κούνησε για λίγο τα πόδια του σαν να κάνει βάδισμα, χωρίς να θέλει να παρουσιάσει συνειδητά μία προσωπική κίνηση. Αυτό έδωσε αφορμή στις εμψυχώτριες να ακολουθήσουν το στοιχείο που τους πρόσφερε το παιδί για να το επαναφέρουν στο παιχνίδι και να συντονίσουν την υπόλοιπη ομάδα να αποδέχεται αυτή τη κίνηση επαναλαμβάνοντας την ίδια. Ακολούθησε η δεύτερη εμψυχώτρια και οι υπόλοιποι επαναλάμβαναν την ίδια κίνηση και το όνομα. Το ίδιο παιδί θέλησε να παρουσιάσει συνειδητά πλέον κάποια άλλη κίνηση. Αυτή τη φορά πρόσθεσε στο βάδισμα το σήκωμα των ποδιών σε κάποιο ύψος κατά την κίνηση. Οι υπόλοιποι είπαν
ότι αυτή ήταν μία δύσκολη κίνηση. Το παιδί έδειχνε να χαίρεται που παρουσίασε κάτι δύσκολο. Έπειτα, δύο κορίτσια της ομάδας ξεχωριστά, παρουσίασαν τους εαυτούς τους με διαφορετικές κινήσεις από τις προηγούμενες. Οι υπόλοιποι ακολούθησαν, επαναλαμβάνοντας τα ίδια. Μία μητέρα προτίμησε να παρουσιαστεί σε ζευγάρι μαζί με το δεύτερό της παιδί( η μητέρα του αγοριού που περιγράφτηκε προηγουμένως). Ωστόσο οι εμψυχώτριες έδωσαν την οδηγία οι υπόλοιποι να πιάσουν χέρια με τον/την διπλανό/ή τους. Κάποιο κοριτσάκι έμεινε μόνο του και φάνηκε να ένιωσε αμηχανία. Στη συνέχεια δημιουργήθηκε ένα μικρό κενό μέχρι οι υπόλοιποι που δεν είχαν παρουσιαστεί να αποφασίσουν να πάρουν σειρά. Οι εμψυχώτριες παρότρυναν τους υπόλοιπους να παρουσιαστούν. Σε αυτό το διάστημα το αγόρι ξαναμπήκε στο κύκλο με άλλη κίνηση. Αυτό το στοιχείο δεν αξιοποιήθηκε από τις εμψυχώτριες. Στο τέλος του παιχνιδιού γνωριμίας, οι εμψυχώτριες διαπίστωσαν ότι δύο μητέρες μάλλον δυσκολεύονταν να παρουσιαστούν. Έτσι πήραν την πρωτοβουλία να τις παρουσιάσουν εκείνες σε ζευγάρι λέγοντας τα ονόματά τους. Με αυτόν τον τρόπο ολοκληρώθηκε η παρουσίαση των μελλών της ομάδας. Θέλοντας να επεκτείνουν την γνωριμία των συμμετεχόντων και τη δημιουργία μίας κατάστασης συνεργασίας οι εμψυχώτριες πρότειναν στους συμμετέχοντες ένα άλλο παιχνίδι. Σύμφωνα με τις κανόνες του παιχνιδιού όλοι θα έπρεπε να ξεκινήσουν να περπατούν ελεύθερα στο χώρο με το κτύπημα ενός κρουστού μουσικού οργάνου και να σταματούν στο δεύτερο κτύπημα. Έπειτα, θα έπρεπε να χαιρετάνε τον/την τυχαίο/α διπλανό/ή κάθε φορά λέγοντας ξανά το όνομά τους ο/η καθένας/μια. Η εμψυχώτριες αναλάμβαναν το κτύπημα του κρουστού μουσικού οργάνου με διαφορετική σειρά. Παρατηρήθηκε ότι οι συμμετέχοντες διάλεγαν το άτομο που θα χαιρετούσαν, ωστόσο εκείνη τη στιγμή οι εμψυχώτριες έκριναν αναγκαίο να επαναλάβουν το παιχνίδι πέντε φορές. Στη συνέχεια οι συμμετέχοντες καλέστηκαν να συμμετέχουν στο παιχνίδι του «φωτογράφου». Όλοι διάλεξαν κάποιον/α για να γίνουν ζευγάρι, οπού ο ένας/μια θα παρουσίασε με παντομίμα ένα πρόσωπο, μία κατάσταση ή ένα πράγμα ενώ ο/η άλλος/η θα το κατέγραφε ως «φωτογράφος». Κατά προτίμηση στις μητέρες δόθηκε η οδηγία να συνεργαστούν με άλλα παιδιά και όχι με τα δικά τους Έπειτα, θα άλλαζαν
θέσεις. Η πρώτη εμψυχώτρια παρουσίασε τρεις εικόνες: του πιανίστα, του ντραμίστα και του κιθαρίστα, ενώ η δεύτερη εμψυχώτρια κατέγραφε ως «φωτογράφος». Στη συνέχεια άλλαξαν ρόλους. Η δεύτερη εμψυχώτρια παρουσίασε το μωρό που πίνει γάλα από το μπιμπερό, τον άνθρωπο που κοιμάται και τον παππού, ενώ η άλλη κατέγραφε ως «φωτογράφος». Ένα παιδί μιμήθηκε την εικόνα του παππού πριν ξεκινήσουν τα ζευγάρια. Ωστόσο στο ένα ζευγάρι η μία μητέρα έμεινε τυχαία να παίξει το παιχνίδι με την κόρη της. Οι εμψυχώτριες παρότρυναν, έδιναν συμβουλές στους υπόλοιπους και ταυτόχρονα τους ζητούσαν να δώσουν έναν τίτλο στην εικόνα που κατέγραφε ο «φωτογράφος». Οι συμμετέχοντες παρουσίασαν εικόνες που είδαν προηγουμένως και πρόσθεσαν: του μωρού που κλαίει, του μωρού που θυμώνει, του δρομέα, της πεταλούδας, του ελέφαντα κ.α. Η μία εμψυχώτρια βοηθούσε τη μητέρα με το παιδί της, κάνοντας εικόνες μαζί με το παιδί, ενώ η μητέρα κατέγραφε ως «φωτογράφος». Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες σχημάτισαν κύκλο για να δείξουν σε όλα τα μέλη της ομάδας τις εικόνες που δημιούργησαν τα ζευγάρια. Πρώτα πήρε σειρά το ζευγάρι των αγοριών. Εκείνοι παρουσίασαν: έναν ήρωα από κινούμενα σχέδια, τον σκοπευτή, τον δυνατό άνθρωπο με μυς στα χέρια και κάποιες εικόνες που δεν έδωσαν τίτλους. Έπειτα, ένα άλλο ζευγάρι από μία μητέρα και ένα κορίτσι, παρουσίασαν: την χορεύτρια, τον αναβάτη και κάποιες που δεν ακούστηκε ο τίτλος. Το αγόρι που περιγράφτηκε στο πρώτο παιχνίδι τους διέκοψε και πρότεινε στο κορίτσι να υποδύεται τον κυνηγό. Το κορίτσι το αποδέχτηκε με χιούμορ. Σειρά πήραν ένα άλλο κορίτσι με μία άλλη μητέρα. Εκείνοι παρουσίασαν το παιδί που κλαίει, τη μπαλαρίνα και τον δρομέα. Στη συνέχεια, το προτελευταίο ζευγάρι από άλλο κορίτσι και άλλη μητέρα ξεκίνησαν να παρουσιάσουν τις ίδιες εικόνες με το προηγούμενο ζευγάρι. Για αυτό τον λόγο ένα αγόρι σχολίασε ότι είναι ίδιες εικόνες. Σε αυτό το σημείο η μία εμψυχώτρια παρενέβη λέγοντάς του ότι, ακόμα όταν βλέπουμε ίδιες εικόνες ο καθένας/μια τις παρουσιάζει με το δικό του/της μοναδικό τρόπο. Η τελευταία ομάδα δεν ήταν ζευγάρι αλλά αποτελούταν από δύο άτομα που έκαναν εικόνες (ένα κορίτσι και μία εμψυχώτρια) και μία μητέρα (του κοριτσιού). Εκείνοι παρουσίασαν τους παίκτες του βόλεϊ και τους πιανίστες. Στη συνέχεια η μία εμψυχώτρια πρότεινε να καθίσουν σε κύκλο και να αφηγηθούν ιστορίες σχετικά με το πως προέκυψε το όνομα του/της καθένα/μια. Ο
σκοπός ήταν να δοθεί στους συμμετέχοντες το ερέθισμα να χρησιμοποιούν επιπλέον την λεκτική επικοινωνία, για να περάσουν αργότερα στην αφήγηση ιστοριών από την καθημερινότητά τους. Σε αυτό το σημείο το ένα αγόρι έτρεξε έξω από το χώρο του εργαστηρίου στην αυλή, λέγοντας ότι ήθελε να παίξει. Δύο παιδιά τον ακολούθησαν και τον έπεισαν να παίξουν όλοι μαζί μετά τη λήξη του εργαστηρίου. Την αφήγηση του ονόματός της ξεκίνησε η μία εμψυχώτρια, εξηγώντας στους υπόλοιπους πως προέκυψε το όνομα Αναστασία. Ακολούθησαν την αφήγηση του ονόματός τους δύο κορίτσια και μία μητέρα. Έπειτα μία άλλη μητέρα αποκάλυψε πως το όνομα της κόρης της προέκυψε από την ένωση συλλαβών του ονόματός της και του πατέρα του κοριτσιού. Το αγόρι που προηγουμένως είχε βγει έξω άλλαζε συνέχεια θέσεις ωστόσο οι εμψυχώτριες σκέφτηκαν να του δώσουν το λόγο. Εκείνος αφού πρώτα αφηγήθηκε πως προέκυψε το όνομά του πρόσθεσε ότι είναι πολύ γρήγορος στο τρέξιμο, αλλά ο χώρος του εργαστηρίου δεν του επέτρεπε να το δείξει στους υπόλοιπους. Οι εμψυχώτριες του υποσχέθηκαν να οργανώσουν ένα εργαστήριο στην αυλή για να δείξει τις δυνατότητες του. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες ζήτησαν από την άλλη εμψυχώτρια να πει την ιστορία του ονόματός της, γιατί έτσι κι αλλιώς σχολίασαν ότι δεν είναι ακουστό. Ωστόσο εκείνη εξήγησε ότι έχει ξένη καταγωγή, προέρχεται από την Αλβανία και το όνομά της Λεντίνα ήταν μία έμπνευση της μητέρας της. Το γεγονός αυτό στάθηκε αφορμή η μια μητέρα να αποκαλύψει ότι κι εκείνη έχει ξένη καταγωγή και το όνομά της προέρχεται από ένα ποτάμι της Αλβανίας, προσθέτοντας ότι εκεί στη χώρα της δεν συνηθίζεται να βάζουν ονόματα των παππούδων ή γιαγιάδων. Έπειτα οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες για να αφηγηθούν ιστορίες από την καθημερινότητά τους κι έπειτα να διαλέξουν μία και να τη χωρίσουν σε ρόλους. Η κάθε εμψυχώτρια ανέλαβε από μία ομάδα. Στην ομάδα της γράφουσας εκτός από την ίδια συμμετείχαν δύο μητέρες και δύο κορίτσια. Στην άλλη ομάδα συμμετείχαν η μία εμψυχώτρια, τα δύο αγόρια, δύο κορίτσια και μία μητέρα. Μία μητέρα είχε υποχωρήσει για οικογενειακές υποχρεώσεις. Στα παιδιά δόθηκαν ιδέες να μιλήσουν για το σχολείο, τους φίλους τους ή οτιδήποτε επιθυμούσαν. Στην ομάδα της γράφουσας το ένα κορίτσι διηγήθηκε μια παραλλαγή του παραμυθιού της Σταχτοπούτας ενώ το άλλο κορίτσι διηγήθηκε μια φανταστική ιστορία με αστυνόμους. Ωστόσο ήταν δύσκολο η ομάδα να αποφασίσει
ποια ιστορία θα διάλεγε. Τότε το κορίτσι που μίλησε πρώτο ζήτησε να πει μια άλλη ιστορία. Αυτή τη φορά η ιστορία ήταν εμπνευσμένη από τον σούπερ ήρωα Spiderman. Η ομάδα αποφάσισε να μοιράσει σε ρόλους την τελευταία ιστορία. Προέκυψαν οι εξής ρόλοι: ο Spiderman, η Έλσα ( η αγαπημένη του), η Άννα ( η αδερφή της Έλσας) ο κακός και η μάγισσα. Τα παιδιά έδειχναν ενθουσιασμένα να δείξουν στη καθεμιά το τί θα έκανε στην ιστορία. Η εμψυχώτρια πρότεινε να χωρίσουν την ιστορία σε τρεις σκηνές. Στην πρώτη σκηνή η ομάδα με το όνομα «Spiderman» συμφώνησε ότι ο κακός μάγος πάει να πιάσει την Έλσα, ο Spiderman προσπαθεί να την σώσει, η βοηθός του μάγου κουνάει το χέρι και κάνει μάγια, ενώ η Άννα προσπαθεί να προστατεύει την Έλσα. Στην δεύτερη σκηνή ο κακός μάγος και η Άννα κινούνται ένα βήμα προς την Έλσα, ο Spiderman το ίδιο, ενώ η βοηθός του κακού μάγου κινείται προς τον κακό. Στην τρίτη σκηνή συμβαίνει το ίδιο. Η ομάδες αφού πρώτα ετοιμάστηκαν παρουσίασαν τη δουλειά τους στην άλλη ομάδα. Τις κινήσεις της ομάδας συντόνιζε το κτύπημα του τυμπάνου. Η άλλη ομάδα με το όνομα «τοξότης» παρουσίασε δύο ιστορίες. Στην πρώτη ιστορία τα αγόρια αναπαρίσταναν ένα ατύχημα που είχε ένα από τα αγόρια στο σχολείο κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Σύμφωνα με την ιστορία η μπάλα του φίλου του αγοριού, βρήκε το αγόρι στο πρόσωπο, το οποίο στη συνέχεια έχασε την ισορροπία του και έπεσε κάτω στο έδαφος. Στην δεύτερη ιστορία της ίδιας ομάδας τα κορίτσια παρουσίασαν ένα όνειρο ότι έτρωγαν ζαχαρωτά και μετά ξύπνησαν. Στο τέλος οι ομάδες καλέστηκαν να αποτυπώσουν εικαστικά σε συνεργασία τις ιστορίες που δραματοποίησαν προηγουμένως. Δημιουργήθηκαν οι παρακάτω εικόνες από την κάθε ομάδα ξεχωριστά: