ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΘΔΜΑ : ΟΦΔΛΗ ΣΗ ΔΦΑΡΜΟΓΗ ΤΓΥΡΟΝΩΝ ΔΡΓΑΛΔΙΩΝ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟΤ ΔΜΠΟΡΙΟΤ Δ ΜΙΑ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ ΑΥΟΛΟΤΜΔΝΗ ΜΔ ΣΗΝ ΔΜΠΟΡΙΑ ΑΓΡΟΣΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ - ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Τποβλεζείζα ζηον Καζεγεηή Υαηδεληάδε Γεώπγηο Από ηον πουδαζηή ηύλα Αδάμο (Γπάμμου 10, 50100 Κοδάνε) Έναπξε : 26.10.2005 Παπάδοζε :
ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Πίνακας Περιετομένων ζελίδα Καηάινγνο πληκήζεσλ 4 Καηάινγνο Δηθφλσλ, Πηλάθσλ & Οζνλψλ 5 Δηζαγωγή 6 Κεθάιαην Ι : ΒΑΙΚΔ ΔΝΝΟΙΔ & ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΔ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟΤ ΔΜΠΟΡΙΟΤ 1.1) Ιζηνξηθά ηνηρεία 7 1.2) Βαζηθέο Αξρέο Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ 8 1.3) Ηιεθηξνληθφ Δκπφξην θαη Internet 10 1.3.1) Σν θαηλφκελν Γηαδίθηπν θαη νη δηαζηάζεηο ηνπ 10 1.3.2) Υξήζε ηνπ Internet 11 1.3.3) Οθέιε απφ ηε ρξήζε ηνπ Internet 11 1.3.4) Σχπνη Δπηρεηξεκαηηθψλ Δθαξκνγψλ ζην Internet 12 1.3.4.1) Παξνπζία Γηαθήκηζε 12 1.3.4.2) Παξνρή Πιεξνθνξηψλ & Τπεξεζηψλ 14 1.3.4.3) Δκπνξηθέο πλαιιαγέο 16 1.4) Σα πζηαηηθά ηνπ Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ 18 1.4.1) Οη Δκπιεθφκελνη Δηαίξνη 18 1.4.2) Σχπνη Πξντφλησλ 20 1.4.3) Δπηρεηξεκαηηθέο Γηαδηθαζίεο 21 1.5) Σν ηερλνινγηθφ θαη επηρεηξεκαηηθφ Μνληέιν ηνπ Ηιεθηξνληθνχ εκπνξίνπ 23 1.5.1) Μνληέιν Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ 23 1.5.2) Σειεπηθνηλσληαθή Τπνδνκή 24 1.5.3) Σερλνινγίεο Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ 27 1.5.3.1) Ζιεθηξνληθφ Σαρπδξνκείν (Electronic Mail E-mail) 27 1.5.3.2) Ζιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ (Electronic Data Interchange) 28 1.5.3.3) Ζιεθηξνληθή Μεηαθνξά Κεθαιαίσλ (Electronic Funds Transfer - EFT) 28 1.5.3.4) Ζιεθηξνληθνί Καηάινγνη (E-Cat) 29 1.5.3.5) Ζιεθηξνληθέο Φφξκεο (Electronic Forms) 30 1.5.3.6) Γξακκσηνί Κψδηθεο (Bar Codes) 30 1.5.3.7) Ζιεθηξνληθή Γηαρείξηζε Δγγξάθσλ (Electronic Document Management EDM) 31 1.5.3.8) Γηαρείξηζε Ρνήο Δξγαζίαο (Workflow Management) 31 1.5.3.9) Πνιπκέζα (Multimedia) 32 1.5.4) Δθαξκνγέο Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ 33 1.5.4.1) Ζιεθηξνληθή Γηαπξαγκάηεπζε (Electronic Negotiation) 33 1.5.4.2) Αληαιιαγή Πιεξνθνξηψλ Πξντφληνο (Product Information Exchange) 33 1.5.4.3) Ζιεθηξνληθή Παξάδνζε Πξντφληνο (Electronic Product Delivery) 33 1.5.4.4) Ζιεθηξνληθή Πιεξσκή (Electronic Payment) 34 1.5.4.5) Ζιεθηξνληθή Γηαθήκηζε (Electronic Advertising) 35 1.5.5) Μνληέια, Σερληθέο θαη ηξαηεγηθέο Δπηρεηξεκαηηθήο θαη Γηεπηρεηξεζηαθήο Οινθιήξσζεο 35 1.5.5.1) Αλαζρεδηαζκφο Δπηρεηξεζηαθψλ Γηαδηθαζηψλ 35 1.5.5.2) Ζιεθηξνληθέο Αγνξέο 36 1.5.5.3) Απνηειεζκαηηθή Αληαπφθξηζε Καηαλαισηή 36 1
1.5.5.4) Απνηειεζκαηηθή Γεκφζηα Γηνίθεζε 39 1.5.5.5) Δλδηάκεζνη θνξείο 40 1.6) Ηιεθηξνληθά Καηαζηήκαηα 41 1.6.1) Γεληέο Ζιεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ 24 1.6.1.1) Πξψηε γεληά Ζιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ 42 1.6.1.2) Γεχηεξε γεληά Ζιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ 42 1.6.1.3) Σξίηε γεληά Ζιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ 43 1.6.1.4) Σέηαξηε γεληά Ζιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ 44 1.6.2) Υαξαθηεξηζηηθά - Λεηηνπξγίεο Ζιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ 44 1.6.3) Πξφηππε Πιαηθφξκα Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 46 1.6.3.1) Γπλαηφηεηεο Πξφηππεο Πιαηθφξκαο 46 1.6.3.2) Υαξαθηεξηζηηθά Πξφηππεο Πιαηθφξκαο 47 1.6.3.3) Πξφηππε Αξρηηεθηνληθή 49 1.7) Ηιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ (EDI) 51 1.7.1) Πξφηππα 52 1.7.2) Λνγηζκηθφ (Software) 52 1.7.3) Τιηθφ (Hardware) 53 1.7.4) Γίθηπα 54 1.7.5) Νέεο Μνξθέο EDI 55 1.7.5.1) WebEDI Incorporated 55 1.7.5.2) Internet based EDI 55 1.7.5.3) Open EDI 56 1.7.5.4) LITE EDI 56 1.7.5.5) XML/EDI 57 Κεθάιαην ΙI : ΔΜΠΟΡΙΑ ΑΓΡΟΣΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ ΑΠΟ ΣΗΝ Δ.Α.. ΚΑΒΑΛΑ 2.1) Γεληθά ηνηρεία ηεο Δ.Α.. Καβάιαο 59 2.2) Ιζηνζειίδα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο 61 Κεθάιαην III : ΚΟΠΙΜΟΣΗΣΑ ΥΡΗΗ ΔΡΓΑΛΔΙΩΝ Η.Δ. ΚΑΙ Η ΤΛΟΠΟΙΗΗ ΣΟΤ ΣΗΝ Δ.Α.. ΚΑΒΑΛΑ 3.1) Αμηνιφγεζε ηεο εηζαγσγήο ηνπ Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ 64 3.2) Υξήζε ησλ εξγαιείσλ Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ ζηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηεο Δ.Α.. Καβάιαο 66 3.2.1) Γεκηνπξγία e-catalogs 66 3.2.2) Newsletter 66 3.2.3) Υξήζε πνιπκέζσλ 66 3.2.4) Πξνζθνξέο 67 3.2.5) Links ζε άιινπο ζπλδέζκνπο 67 3.2.6) Βάζε Γεδνκέλσλ 67 3.2.7) E-mail 67 3.2.8) Search Engine 67 3.2.9) Subscribe 67 3.2.10) Καηεγνξηνπνίεζε ηνπ site 67 3.2.11) Παξαθνινχζεζε πξντφλησλ 68 3.2.12) Γηαρσξηζκφο Πειαηψλ 68 3.2.13) Φφξκα Δγγξαθήο Πειάηε 69 2
3.3) Γεκηνπξγία Ηιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 70 3.3.1) θνπηκφηεηα ρξήζεο Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο ζηελ Δ.Α.. Καβάιαο 70 3.3.2) Γεκηνπξγία Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 2 εο Γεληάο 71 3.3.3) Γεκηνπξγία Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 4 εο Γεληάο 74 3.4) Δθαξκνγή ηεο ηερλνινγίαο EDI 77 3.4.1) θνπηκφηεηα ρξήζεο ηνπ EDI 77 3.4.2) Απηνκαηνπνίεζε ηνπ Δκπνξηθνχ Κπθιψκαηνο ηεο Δ.Α.. Καβάιαο κέζσ EDI 79 3.4.2.1) Υαξαθηεξηζηηθά ηεο Δθαξκνγήο EDI 79 3.4.2.2) Τινπνίεζε Δκπνξηθνχ θαη Υξεκαην-νηθνλνκηθνχ πζηήκαηνο ζηελ Δ.Α.. Καβάιαο 80 Κεθάιαην IV : ΟΦΔΛΗ ΑΠΟ ΣΗΝ ΥΡΗΗ ΣΩΝ ΔΡΓΑΛΔΙΩΝ Η.Δ. ΣΗΝ Δ.Α.. ΚΑΒΑΛΑ 4.1) Γεληθά Οθέιε απφ ην Ηιεθηξνληθφ Δκπφξην 85 4.2) Οθέιε απφ ηε Υξήζε ηνπ EDI 87 4.2.1) Λεηηνπξγηθά νθέιε 87 4.2.2) ηξαηεγηθά νθέιε 87 4.2.3) Πεξηζηαζηαθά νθέιε 88 4.2.4) Σν θφζηνο ηεο εθαξκνγήο EDI 88 Δπίινγνο 89 Βηβιηνγξαθία 91 3
ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΤΝΣΜΗΔΩΝ EDI EFT ISP MHS PC VANs WWW ΔΑΣ ΔΔ ΗΔ ΗΠΑ ΚΑ ΚΛΠ ΜΜΔ ΠΣ ΠΧ ΦΠΑ Electronic Data Interchange Electronic Funds Transfer Internet Service Provider Message Handling Systems Personal Computer Value Added Networks World Wide Web Έλωζε Αγξνηηθώλ Σπλεηαηξηζκώλ Δπξωπαϊθή Έλωζε Ηιεθηξνληθό Δκπόξην Ηλωκέλεο Πνιηηείεο Ακεξηθήο Καη άιια Καη ινηπά Μηθξνκεζαίεο Δπηρεηξήζεηο Πιεξνθνξηαθό Σύζηεκα Παξαδείγκαηνο ράξε Φόξνο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο 4
ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΔΙΚΟΝΩΝ, ΠΙΝΑΚΩΝ & ΟΘΟΝΩΝ Στήμα Σελίδα 1.1 Αλαπηπγκέλε Μεραληζκνί Αλαδήηεζεο βηβιίσλ 15 1.2 Παξαθνινχζεζε θίλεζεο εκπνξεπκάησλ 17 1.3 Οη ζπκκεηέρνληεο ζε έλα πεξηβάιινλ Ζ.Δ. 18 1.4 Σν παγφβνπλν ηνπ e-commerce 20 1.5 Σερλνινγηθφ θαη Δπηρεηξεκαηηθφ κνληέιν Ζ.Δ. 23 1.6 Internet-Intranets-Extranets 25 1.7 Δθαξκνγή ηεο ζηξαηεγηθήο ECR 37 1.8 Βήκαηα Οινθιήξσζεο ελφο Κχθινπ Αγνξψλ ζην Internet 45 1.9 Αξρηηεθηνληθή πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο 49 1.10 Ζιεθηξνληθή Μεηαβίβαζε Γεδνκέλσλ (EDI) 51 1.11 Μεραληζκφο Απνζηνιήο θαη Λήςεο Μελπκάησλ EDI 52 1.12 Γηθηπαθή Τπνδνκή θαη Ζιεθηξνληθά Γξακκαηνθηβψηηα 54 1.13 Μεραληζκφο Μεηαβίβαζεο EDI Μελπκάησλ κέζσ Internet 56 2.1 Αξρηθή ειίδα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο 61 2.2 Σα πξντφληα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο 62 3.1 Γηαρσξηζκφο πειαηψλ ζε Δγγεγξακκέλν Με Δγγεγξακκέλν 69 3.2 Γεκηνπξγία Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 2 εο Γεληάο 73 3.3 Γεκηνπξγία Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 4 εο Γεληάο 76 3.4 Δπηθνηλσλία EDI γηα Δκπνξηθέο Δθαξκνγέο 80 Πίνακας 1.1 Υξήζε Γηθηχσλ ζην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην 26 3.1 Φφξκα παξαγγειίαο ζηε 2 ε Γεληά Ζιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ 74 Οθόνη 3.1 Σν Κεληξηθφ Μελνχ ηνπ Τπνζπζηήκαηνο ηνπ Πειάηε 81 3.2 Σν Κεληξηθφ Μελνχ ηνπ Τπνζπζηήκαηνο ηεο Δ.Α.. 81 3.3 Γεκηνπξγία θαη Γηαρείξηζεο Παξαγγειηψλ Πειάηε 82 3.4 Ζ νζφλε ειέγρνπ παξαγγειηψλ 83 3.5 Οζφλε Γηαρείξηζεο Σηκνινγίσλ Πξνκεζεπηή (Δ.Α..) 83 5
ΔΙΑΓΩΓΗ Με ηελ παξνχζα εξγαζία ζα παξνπζηαζηνχλ ηα ζχγρξνλα εξγαιεία ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ θαη ηα νθέιε πνπ ζα απνθνκίζνπκε απφ ηελ εθαξκνγή ηνπο ζηελ Έλσζε Αγξνηηθψλ πλεηαηξηζκψλ Καβάιαο. ηελ αξρή ηεο εξγαζίαο ζα γίλεη παξνπζίαζε ησλ βαζηθψλ ελλνηψλ ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ, θαζψο θαη παξνπζίαζε ηνπ δηαδηθηχνπ (Internet) πνπ είλαη ε απαξαίηεηε πξνυπφζεζε ζηελ αλάπηπμε ησλ ηερλνινγηψλ ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. Αθφκα ζα παξνπζηαζηνχλ ηερλνινγίεο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη επξχηεξα ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν θαηά ηηο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο. ηε ζπλέρεηα ηεο εξγαζίαο ζα παξνπζηαζηεί ε Έλσζε Αγξνηηθψλ πλεηαηξηζκψλ Καβάιαο, ηα πξντφληα πνπ παξαζθεπάδεη θαη ν ηξφπνο εκπνξίαο ηνπο, ζα αλαθεξζνχλ νη εγθαηαζηάζεηο ηεο Έλσζεο θαζψο θαη ν δηθηπαθφο ηφπνο ηεο. Έπεηηα ζα γίλεη αλαθνξά ζηελ ζθνπηκφηεηα ηεο ρξήζεο ησλ εξγαιείσλ ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ ζηελ Δ.Α.. Καβάιαο θαη ε πινπνίεζε ησλ πεξηζζνηέξσλ απφ απηψλ ζηελ Έλσζε. Θα παξνπζηαζηεί αλαιπηηθά ην ζηάδην ηεο έληαμεο ησλ ζχγρξνλσλ απηψλ εξγαιείσλ ζηνλ ήδε ππάξρνληα δηθηπαθφ ηφπν ηεο Δ.Α.. θαη νη πξνυπνζέζεηο πνπ ρξεηάδνληαη ψζηε λα εθαξκνζηνχλ. ην ηέηαξην ηκήκα ηεο εξγαζίαο ζα παξνπζηαζηνχλ θαη ζα αλαιπζνχλ φια ηα νθέιε πνπ ζα έρεη ε ρξεζηκνπνίεζε ησλ ζχγρξνλσλ ηερλνινγηψλ ηνπ Ζ.Δ. ζηελ Δ.Α. Καβάιαο θαη νη επηπηψζεηο ηεο εθαξκνγήο ησλ ηερλνινγηψλ ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ ζηηο εκπνξηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο επηρείξεζεο. Ο ζθνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη ε ρξεζηκνπνίεζε ησλ ηερλνινγηψλ ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ απφ ηελ Δ.Α.. Καβάιαο έηζη ψζηε λα βειηησζνχλ νη εκπνξηθέο ηεο δξαζηεξηφηεηεο θαζψο θαη ε ελίζρπζε ηεο ζέζεο ηεο επηρείξεζεο ζηνλ εκπνξηθφ θφζκν ηεο πεξηνρήο θαη ηεο ρψξαο γεληθφηεξα. Ο ζηφρνο απηφο ζα πξέπεη λα πινπνηεζεί κε ινγηθφ θφζηνο γηα ηελ επηρείξεζε θαζψο θαη λα απνηειέζεη κηα ζίγνπξε καθξνρξφληα επέλδπζε πνπ ζα επηθέξεη κφλν θέξδνο ζηελ Έλσζε. Σέινο, επεηδή ηα εξγαιεία ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζρεδφλ απφ φιεο ηηο επηρεηξήζεηο ζην εμσηεξηθφ, ζα πξέπεη ζηγά-ζηγά λα αξρίζνπλ φιν θαη πεξηζζφηεξεο ειιεληθέο επηρεηξήζεηο λα ηα εθαξκφδνπλ ζηηο εκπνξηθέο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο θαη λα επλνεζνχλ απφ ηα νθέιε ηεο ρξεζηκνπνίεζήο ηνπο ζε φινπο ηνπο ηνκείο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο. 6
Κεθάιαην Ι ΒΑΙΚΔ ΔΝΝΟΙΔ & ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΔ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟΤ ΔΜΠΟΡΙΟΤ 1.1 Ιζηνξηθά ηνηρεία Ζ εκθάληζε θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 1970 ηεο Ζιεθηξνληθήο Μεηαθνξάο Κεθαιαίσλ (EFT) 1 κεηαμχ ηξαπεδψλ, κέζσ αζθαιψλ ηδησηηθψλ δηθηχσλ, άιιαμε ηελ εηθφλα ησλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ αγνξψλ. ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980 2, ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην δηαδφζεθε κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ αξρηθά σο ηερλνινγία ειεθηξνληθήο κεηάδνζεο κελπκάησλ: Ζιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ (ΔDΗ) θαη Ζιεθηξνληθφ Σαρπδξνκείν (Δ-mail). Με ηηο ηερλνινγίεο ηεο Ζιεθηξνληθήο Αληαιιαγήο Γεδνκέλσλ εθζπγρξνλίζηεθαλ νη δηαδηθαζίεο ησλ επηρεηξήζεσλ θαζφζνλ κεηψζεθαλ ηα έγγξαθα ζε ραξηί θαη απμήζεθε ε απηνκαηνπνίεζε. Οη ηερλνινγίεο ΔDΗ εμειίρζεθαλ ζε αλαπφζπαζην Σκήκα ηεο ξνήο ηεο εξγαζίαο ή ησλ ζπλεξγαδφκελσλ ζπζηεκάησλ ππνινγηζηψλ, ζπλδπάδνληαο ππάξρνπζεο κε ειεθηξνληθέο κεζφδνπο κε ειεθηξνληθά κέζα γηα ηε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ. Ζ Ζιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ επηηξέπεη ζηηο επηρεηξήζεηο λα ζηέιλνπλ θαη λα ιακβάλνπλ έγγξαθα εξγαζίαο (φπσο παξαγγειίεο αγνξψλ) ζε ηππνπνηεκέλε ειεθηξνληθή κνξθή κε ηελ ειάρηζηε δπλαηή αλζξψπηλε παξέκβαζε. Με ηελ πάξνδν ησλ εηψλ, ε ειεθηξνληθή αληαιιαγή δεδνκέλσλ εληάρζεθε ζηα εζσηεξηθά ζπζηήκαηα πιεξνθνξηψλ θαη ζηηο θαζεκεξηλέο πξαθηηθέο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη απνδείρζεθε ηδηαίηεξα επηηπρήο ζε νξηζκέλνπο ηνκείο, φπσο ζηελ δηαρείξηζε θαηεγνξηψλ πξντφλησλ (category management) γηα είδε παληνπσιείνπ ζην ιηαληθφ εκπφξην. Ζ εμέιημε ηνπ δηαδηθηχνπ (Internet) ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980 έδσζε ηε δπλαηφηεηα λα αλαπηπρζνχλ ξηδηθά δηαθνξεηηθέο κνξθέο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, φπσο ππεξεζίεο ζε απεπζείαο ζχλδεζε, θαζψο θαη λέεο κνξθέο καδηθψλ θνηλσληθψλ επαθψλ θαη δηάδνζεο γλψζεσλ. Δθηφο απφ ηε δηαζεζηκφηεηα θαη ην ρακειφ θφζηνο ησλ πιεξνθνξηψλ ζε απηφ ην «δίθηπν ησλ δηθηχσλ», βαζηθφο παξάγσλ γηα ηελ πξνψζεζε ηεο επξείαο ρξήζεο ηνπ απφ ηηο επηρεηξήζεηο είλαη ε χπαξμε θαηάιιεισλ ππνδνκψλ «απφ άθξε ζε άθξε» θαη εθαξκνγψλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηηο δηαδηθαζίεο κε νινθιεξσκέλν ηξφπν. Ο παγθφζκηνο ηζηφο (World Wide Web) ζηε δεθαεηία ηνπ 1990 αληηκεηψπηζε κε απνθαζηζηηθφ ηξφπν ζέκαηα δεκνζίεπζεο θαη δηάδνζεο πιεξνθνξηψλ. Ο ηζηφο θαζηζηά ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην έλα θζελφηεξν κέζν γηα ηελ εθηέιεζε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ (νηθνλνκίεο θιίκαθαο) θαη επηηξέπεη ηε κεγαιχηεξε δηαθνξνπνίεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ (νηθνλνκίεο θάζκαηνο). Οη πεξηνξηζκέλεο απαηηήζεηο εηζφδνπ (έλαο πξνζσπηθφο ππνινγηζηήο, έλαο απνδηακνξθσηήο -modem θαη ινγαξηαζκφο Internet) επηηξέπνπλ ζηηο κηθξέο επηρεηξήζεηο λα εηζέιζνπλ ζηνλ 1 E.F.T. : Electronic Funds Transfer 2 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.18-19 7
ηνκέα απηφ κε ηερλνινγηθέο βάζεηο πνπ δελ δηαθέξνπλ απφ εθείλεο ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ. 1.2 Βαζηθέο Αξρέο Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ Ζ αλάγθε γηα Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην πξνθχπηεη απφ ηελ απαίηεζε ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ησλ θπβεξλήζεσλ γηα θαιχηεξε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο ησλ ππνινγηζηψλ θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ ψζηε λα βειηησζνχλ νη ζρέζεηο ακθίδξνκεο επηθνηλσλίαο κε ηνπο πειάηεο /πνιίηεο /θαηαλαισηέο, νη επηρεηξεκαηηθέο δηεξγαζίεο θαη ε αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ελδν-επηρεηξεζηαθά, αιιά θαη θπξίσο κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ. Πάλησο ε νπζηαζηηθή επηδίσμε θάζε επηρείξεζεο ζηνλ έληνλα αληαγσληζηηθφ επηρεηξεκαηηθφ ζηίβν ηεο επνρήο καο είλαη ε εμαζθάιηζε ζηξαηεγηθνχ πιενλεθηήκαηνο. Ζ ηερλνινγία θαη εηδηθφηεξα ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην παξέρεη επέιηθηεο θαη νινθιεξσκέλεο ιχζεηο ηνπνζέηεζεο ησλ επηρεηξήζεσλ ζηηο επηζπκεηέο αγνξέο (target markets) παξεκβαίλνληαο επεξγεηηθά ζε θάζε ζηάδην ηεο αιπζίδαο αμίαο ηνπο (value chain). Έλαο απιφο νξηζκφο γηα ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην είλαη φηη 3 απνηειεί θάζε κνξθή επηρεηξεκαηηθήο ζπλαιιαγήο θαη επηθνηλσλίαο πνπ γίλεηαη κε ειεθηξνληθά κέζν. Έλαο ηέηνηνο απιντθφο νξηζκφο φκσο, παξφιν πνπ ηερληθά κπνξεί λα είλαη αθξηβήο, δελ κπνξεί λα ζπιιάβεη ην βαζηθφ πλεχκα ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ πνπ δελ είλαη απιψο ε ρξήζε ειεθηξνληθψλ κέζσλ γηα επηθνηλσλία, αιιά νη δπλαηφηεηεο γηα επαλαθαζνξηζκφ ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν γίλεηαη ην εκπφξην, ν νπνίνο γίλεηαη γηα πξψηε θνξά εθηθηφο κε ηε ρξήζε λέσλ ηερλνινγηψλ απφ ηηο ζχγρξνλεο επηρεηξήζεηο. Έηζη, ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην ζα κπνξνχζε λα νξηζηεί σο έλα 4 ζχλνιν επηρεηξεκαηηθψλ ζηξαηεγηθψλ πνπ κπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ ζπγθεθξηκέλνπο ηνκείο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη ζπγθεθξηκέλεο επηρεηξεκαηηθέο πξαθηηθέο νη νπνίεο επηηξέπνπλ, κέζσ ηεο ρξήζεο λέσλ ηερλνινγηψλ, ηε δηεθπεξαίσζε εκπνξηθψλ δηαδηθαζηψλ κε ειεθηξνληθά κέζα. Σν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα εθηέιεζεο πξάμεσλ γηα ηελ αληαιιαγή πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ κεηαμχ δχν ή πεξηζζφηεξσλ κεξψλ κε ρξήζε ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ θαη δηθηχσλ ππνινγηζηψλ. Βαζίδεηαη ζηελ ειεθηξνληθή επεμεξγαζία θαη κεηάδνζε δεδνκέλσλ, ήρνπ θαη εηθφλσλ βίληεν. Οη εθαξκνγέο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ αθνξνχλ ηφζν πξντφληα (π.ρ. θαηαλαισηηθά αγαζά) φζν θαη ππεξεζίεο (π.ρ. ππεξεζίεο πιεξνθφξεζεο, ρξεκαηνπηζησηηθέο θαη λνκηθέο ππεξεζίεο), παξαδνζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο (π.ρ. ηαηξηθή πεξίζαιςε, εθπαίδεπζε θαη λέεο δξαζηεξηφηεηεο (π.ρ. εηθνληθά πνιπθαηαζηήκαηα). Οη ηερλνινγίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηηο εθαξκνγέο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζπκπεξηιακβάλνπλ : φιεο ηηο κνξθέο Ζιεθηξνληθψλ κελπκάησλ, ειεθηξνληθήο αληαιιαγήο δεδνκέλσλ (Electronic Data Interchange, ΔDΗ), ειεθηξνληθήο κεηαθνξάο θεθαιαίσλ (Electronic Funds Transfer, EFT), ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ (Electronic Mail, E-mail), ειεθηξνληθψλ θαηαιφγσλ, ππεξεζηψλ ειεθηξνληθνχ πίλαθα αλαθνηλψζεσλ (Bulletin Board Services, BBS), θνηλψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ θαη νδεγψλ, ζπζηεκάησλ ζπλερηδφκελεο αγνξάο θαη ππνζηήξημεο γηα φιν ηνλ θχθιν δσήο ησλ πξντφλησλ, ειεθηξνληθψλ εηδήζεσλ θαη ππεξεζηψλ πιεξνθφξεζεο, 3 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει. 16 4 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ,ζει 16-17 8
ειεθηξνληθήο κηζζνδνζίαο, ειεθηξνληθψλ εληχπσλ, πξφζβαζεο ζε απεπζείαο ζχλδεζε ζε ππεξεζίεο κέζσ ηνπ Internet, θαζψο θαη θάζε άιιε κνξθή ειεθηξνληθήο κεηάδνζεο δεδνκέλσλ γηα εκπνξηθνχο ζθνπνχο. Σν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην θαιχπηεη θπξίσο δχν ηχπνπο δξαζηεξηνηήησλ: ην Έκκεζν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην (ειεθηξνληθή παξαγγειία πιηθψλ αγαζψλ ηα νπνία εμαθνινπζνχλ λα παξαδίδνληαη κε παξαδνζηαθνχο ηξφπνπο φπσο ηαρπδξνκηθά ή κέζσ ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ δηαλνκήο) θαη ην Άκεζν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην (Σειεκαηηθή παξαγγειία, πιεξσκή θαη παξάδνζε άυισλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, φπσο ινγηζκηθφ ππνινγηζηψλ, ςπραγσγηθφ πεξηερφκελν ή ππεξεζίεο πιεξνθφξεζεο ζε παγθφζκηα θιίκαθα). Σφζν ην άκεζν φζν θαη ην έκκεζν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην πξνζθέξνπλ ζπγθεθξηκέλεο δπλαηφηεηεο. Οη εηαηξείεο ζπλήζσο θάλνπλ ρξήζε θαη ησλ δχν ηχπσλ δξαζηεξηνηήησλ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. (π.χ. πνπιψληαο ινγηζκηθφ ζε απεπζείαο ζχλδεζε, θαζψο θαη κε ηνλ θιαζζηθφ ηξφπν πψιεζεο «απφ ην ξάθη»). Σν έκκεζν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην φκσο εμαξηάηαη απφ νξηζκέλνπο εμσηεξηθνχο παξάγνληεο, φπσο απφ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο κεηαθνξψλ. Σν άκεζν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην παξέρεη δπλαηφηεηα πξαγκαηνπνίεζεο απξφζθνπησλ ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ απφ άθξε ζε άθξε, πέξα απφ γεσγξαθηθά ζχλνξα θαη κε ηνλ ηξφπν απηφ, εθκεηαιιεχεηαη φιεο ηηο δπλαηφηεηεο ησλ παγθφζκησλ ειεθηξνληθψλ αγνξψλ. 9
1.3 Ηιεθηξνληθφ Δκπφξην θαη Internet 1.3.1) Σν θαηλφκελν Γηαδίθηπν θαη νη δηαζηάζεηο ηνπ Σν Internet ή δηαδίθηπν φπσο είλαη γλσζηφ ζηα Διιεληθά, απνηειείηαη 5 απφ έλα ζχλνιν ππνινγηζηψλ νη νπνίνη είλαη ζπλδεδεκέλνη κεηαμχ ηνπο, δεκηνπξγψληαο έλα δίθηπν δηθηχσλ. Σν Internet δελ δηνηθείηαη θαη δελ απνηειεί θηήκα θάπνηνπ νξγαληζκνχ αιιά απνηειεί κία παγθφζκηα θνηλσλία ρξεζηψλ νη νπνίνη επηθνηλσλνχλ θαη αληαιιάζζνπλ πιεξνθνξίεο. Σν Internet δεκηνπξγήζεθε ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1960 6 απφ ην Τπνπξγείν Άκπλαο ηεο Ακεξηθήο, βαζίδεηαη ζε κία νκάδα πξσηνθφιισλ, γλσζηή σο TCP/IP 7 θαη ζρεδηάζηεθε έηζη ψζηε λα είλαη πάληα δηαζέζηκν αθφκα θαη ζε πεξίπησζε πνπ θάπνην θνκκάηη ηνπ δηθηχνπ (δειαδή θάπνηνο ππνινγηζηήο ζπλδεδεκέλνο ζε απηφ) δηαθφςεη γηα θάπνην ιφγν ηε ιεηηνπξγία ηνπ. Γηα ηελ ππέξβαζε κηαο ηέηνηαο πξνβιεκαηηθήο θαη ζίγνπξα αλεπηζχκεηεο θαηάζηαζεο, ηα κεηαθεξφκελα παθέηα δξνκνινγνχληαη κέζσ δηαθνξεηηθνχ δξνκνινγίνπ ζηνλ ηειηθφ πξννξηζκφ ηνπο. Με άιια ιφγηα, ηα παθέηα ζηέιλνληαη κέζσ δηαθνξεηηθψλ δηαδξνκψλ (αλάινγα κε ηε δηαζεζηκφηεηα ηνπ δηθηχνπ) θαη ζπλαξκνινγνχληαη ζηνλ ηειηθφ ηνπο πξννξηζκφ. ηελ «εηθνληθή» θνηλσλία ηνπ Internet φκσο, θπξίαξρν ραξαθηεξηζηηθφ παξακέλεη ε ζπλχπαξμε εθαηνκκπξίσλ ρξεζηψλ απφ νιφθιεξν ηνλ θφζκν. ε απηνχο πεξηιακβάλνληαη: απινί πνιίηεο πνπ ζπλδένληαη απφ ηνλ πξνζσπηθφ ηνπο ρψξν ζην δίθηπν, ζηειέρε επηρεηξήζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην δηαδίθηπν είηε γηα πξνζσπηθνχο ιφγνπο είηε γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ νξγαληζκνχ γηα ηνλ νπνίν εξγάδνληαη. Ζ ηαρχηεηα εμάπισζεο ηνπ Internet εμεγείηαη απφ ηε θχζε ηνπ δηαδηθηχνπ πνπ ην μερσξίδεη απφ νπνηαδήπνηε άιιε πξνεγνχκελε ηερλνινγία: Σν δηαδίθηπν απνηειεί έλα απνθεληξσκέλν δίθηπν ππνινγηζηψλ, αλνηθηφ θαη πξνζβάζηκν απφ νπνηνλδήπνηε θάηνρν Ζ/Τ θαη ηειεθσληθήο γξακκήο, πξνζθέξνληαο δπλαηφηεηα επαθήο κε νπνηνλδήπνηε (επηθνηλσλία φισλ πξνο φινπο). Οπνηνζδήπνηε ρξήζηεο κπνξεί λα πξνζζέζεη πεξηερφκελν θαη λα απμήζεη ηελ αμία ηνπ δηθηχνπ, δεδνκέλσλ φηη φινη νη ρξήζηεο είλαη ελεξγά κέιε ηνπ θαη φηη ε ιεηηνπξγία ηνπ απαηηεί ηελ ελεξγεηηθφηεηα ηνπ ρξήζηε. Σν δηαδίθηπν δελ έρεη φξηα γεσγξαθηθά, ρξνληθά, φγθνπ θαη είδνπο πεξηερνκέλνπ. Σν πεξηερφκελν ηνπ βξίζθεηαη ζε ζπλερή θαη δπλακηθή εμέιημε, κε ειεγρφκελε θεληξηθά, κε πνιχ κεγάιε επειημία αιιαγψλ, ελεκέξσζεο θ.ιπ. Απφ ηελ ηζηνξηθά αξρηθή θχζε ηνπ ηείλεη ζηε δσξεάλ επηθνηλσλία, δηαθίλεζε θαη αλαπαξαγσγή ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ. Απνηειεί κέζν ηφζν ζχγρξνλεο φζν θαη αζχγρξνλεο ακθίδξνκεο επηθνηλσλίαο, κε επηθνηλσληαθέο δπλαηφηεηεο πνιιψλ δηαθνξεηηθψλ κνξθψλ (θείκελν, εηθφλα, ήρνο, δεδνκέλα, πνιπκέζα). 5 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ,ζει.65-66 6 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην & Μάξθεηηλγθ, Δθδνηηθφο Οίθνο Rosili, ζει.21-22 7 TCP/IP : Transmission Control Protocol/Internet Protocol, Βαζηθφ πξφηππν ηνπ δηθηχνπ, πνπ δηέπεη ηελ κεηάδνζε, ηελ ξνή θαη ηελ απφδνζε δεδνκέλσλ. 10
Πξνζθέξεη πνιιαπιέο δπλαηφηεηεο κέηξεζεο θαη παξαθνινχζεζεο ηνπ δηαθηλνχκελνπ πεξηερνκέλνπ θαη ηεο ρξήζεο ηνπ, αλ θαη φρη απαξαίηεηα πξνζσπηθήο (επψλπκεο). Παξακέλεη φκσο (πξνο ην παξφλ ηνπιάρηζηνλ) έλα δίθηπν απφ ηε θχζε ηνπ πνιχπινθν θαη φρη νξγαλσκέλν, κε απνηέιεζκα ν ρξήζηεο λα ρξεηάδεηαη λα πεξηπιαλεζεί πξηλ θαηαιήμεη λα βξεη ή λα θάλεη απηφ πνπ ζέιεη. Ζ αλάπηπμε ηεο ρξήζεο ηνπ δηαδηθηχνπ είλαη αλακθηζβήηεηε, ηαρχηαηε θαη θαίλεηαη κε αλαηξέςηκε: φιν θαη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη αλά ηνλ θφζκν ρξεζηκνπνηνχλ ην δηαδίθηπν. 1.3.2) Υξήζε ηνπ Internet Ο αξηζκφο ησλ ζπλδεδεκέλσλ κε ην Internet ππνινγηζηψλ απμάλεηαη ξαγδαία. Απηφ ην γεγνλφο κεηαθξάδεηαη πξαθηηθά, ζε πνιιαπιάζηα αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ρξεζηψλ ηνπ. Με ηνλ ηξφπν απηφ εληζρχεηαη θαη ε ηθαλφηεηα ηνπ Internet λα απνηειέζεη κέζν πξνψζεζεο θαη ελεκέξσζεο. Άιισζηε ζπζηεκαηηθέο επηζηεκνληθέο έξεπλεο επηθξνηνχλ ηελ επηινγή ηνπ σο κέζν πξνψζεζεο θαη δηαθήκηζεο θαη πψιεζεο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ ζε ζπγθεθξηκέλα θνηλά-ζηφρνπο (target-groups). Σειηθά ην Internet πξνζθέξεη ηεξάζηηεο δπλαηφηεηεο πξαγκαηνπνίεζεο εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ γηα ηνπο ρξήζηεο ηνπ. 1.3.3) Οθέιε 8 απφ ηε ρξήζε ηνπ Internet Σα θπξηφηεξα πιενλεθηήκαηα ηνπ Internet, πνπ νδεγνχλ ζηελ επηινγή ηνπ σο κέζν ελεκέξσζεο θαη πξνψζεζεο, παξνπζηάδνληαη παξαθάησ: Δπξεία θάιπςε. Σν Internet είλαη απφ ηε θχζε ηνπ έλα δηεζλέο δίθηπν θαη πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα παγθφζκηαο παξνπζίαο. Δχθνιε ρξήζε. Ζ ρξήζε ηνπ δηθηχνπ, παξά ην γεγνλφο φηη απνηειεί λέα ηερλνινγία, δελ θξίλεηαη ηδηαίηεξα δχζθνιε. Απηφ δηεπθνιχλεηαη απφ ηηο γξαθηθέο δηεπαθέο πνπ πξνζθέξεη, ζπλδπάδνληαο έηζη ηελ άξηζηε απεηθφληζε ηεο πιεξνθνξίαο κε ηηο πξνεγκέλεο δπλαηφηεηεο θηιηθήο πξνο ην ρξήζηε αιιειεπίδξαζεο. Απνηέιεζκα ησλ παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθψλ είλαη ε γξήγνξε εμνηθείσζε ησλ λέσλ ρξεζηψλ κε ην πεξηβάιινλ ηνπ. Υακειφ θφζηνο.. Σν θφζηνο ρξήζεο ηνπ Internet είλαη εμαηξεηηθά ρακειφ. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ην θφζηνο αλάπηπμεο, ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο ελφο θφκβνπ ζην Internet (web site). Μάιηζηα ε αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ρξεζηψλ σζεί λέεο επηρεηξήζεηο λα αζρνιεζνχλ κε ηνλ ηνκέα ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ Internet (Internet Service Providers), κε ζπλέπεηα ν απμαλφκελνο αληαγσληζκφο λα απνβαίλεη ζε φθεινο ηνπ ηειηθνχ ρξήζηε (κε ηε κνξθή ρακειφηεξσλ ζπλδξνκψλ θαη πξνζθνξψλ). Σα παξαπάλσ πιενλεθηήκαηα, ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ απμαλφκελν αξηζκφ ησλ ρξεζηψλ απνηεινχλ θίλεηξν γηα ηηο επηρεηξήζεηο λα επελδχζνπλ ζην Internet. Σν Internet πξνζθέξεη λέεο επηρεηξεκαηηθέο δπλαηφηεηεο, παξέρεη εχθνιε πξφζβαζε ζε λέεο αγνξέο θαη κπνξεί λα εμαζθαιίζεη αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ζηηο εηαηξίεο πνπ ζα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ. 8 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ,ζει. 69 11
1.3.4) Σχπνη Δπηρεηξεκαηηθψλ Δθαξκνγψλ ζην Internet 9 Δμεηάδνληαο δηεμνδηθά ηε παξνπζία ησλ εηαηξηψλ ζην Internet, ζε κηα πξνζπάζεηα θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ εθαξκνγψλ απηψλ πνπ απεπζχλνληαη θπξίσο ζηνλ θαηαλαισηή, κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ηξεηο (3) βαζηθέο θαηεγνξίεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζην Internet: Παξνπζία - Γηαθήκηζε πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ νη επηρεηξήζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην Internet, σο έλα ελαιιαθηηθφ κέζν δηαθήκηζεο θαη πξνβνιήο ηεο επηρείξεζεο. Παξνρή Πιεξνθνξηψλ & Τπεξεζηψλ. Ζ θαηεγνξία απηή πεξηιακβάλεη επηρεηξήζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην Internet, γηα ηελ παξνρή πιεξνθνξηψλ & ππεξεζηψλ ζηνπο ρξήζηεο. Δδψ αλήθνπλ επηρεηξήζεηο φπσο δεκνζηνγξαθηθνί νξγαληζκνί, επηρεηξήζεηο ηνπ εκεξήζηνπ θαη πεξηνδηθνχ ηχπνπ, ζπκβνπιεπηηθνί νξγαληζκνί πνπ παξέρνπλ ζπκβνπιέο ζε λνκηθά, ινγηζηηθά, ηαηξηθά θ.α.. ζέκαηα, ηνπξηζηηθνί νξγαληζκνί θ.ιπ Δκπνξηθέο πλαιιαγέο. Οη εθαξκνγέο απηέο αθνξνχλ ζηελ πψιεζε πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. Αληηπξνζσπεπηηθφ παξάδεηγκα, απνηεινχλ ηα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα ζην ρψξν ηνπ ιηαλεκπνξίνπ, φπσο είλαη ηα ειεθηξνληθά βηβιηνπσιεία ή νη εθαξκνγέο ζην ρψξν ηνπ ηνπξηζκνχ. 1.3.4.1) Παξνπζία Γηαθήκηζε Μηα λενεηζεξρφκελε επηρείξεζε ζηνλ θφζκν ηνπ Internet, κπνξεί αξρηθά λα ην εθκεηαιιεπηεί σο κέζν παξνπζίαο θαη δηαθήκηζεο θαη αξγφηεξα, αθνχ εμνηθεησζεί, πεηξακαηηζηεί θαη απνθηήζεη ηελ θαηάιιειε ηερλνγλσζία, λα ην ρξεζηκνπνηήζεη σο εκπνξηθφ θαλάιη. Δμάιινπ, ε ρξήζε ηνπ Internet κε ζηφρν ηελ απιή παξνπζία κπνξεί λα γίλεη κε εχθνιν ηξφπν θαη κε κηθξφ ζρεηηθά θφζηνο. Δθηηκάηαη φηη ε παξνπζία ηεο επηρείξεζεο ζηνλ παγθφζκην ηζηφ πξέπεη λα έρεη ηα αθφινπζα ραξαθηεξηζηηθά : Υξήζε πνιπκέζσλ. Με ηε ρξήζε ησλ πνιπκέζσλ δίλεηαη έκθαζε ζηελ εκθάληζε θαη πνηνηηθή παξνπζίαζε ηεο εηαηξίαο θαη ησλ πξντφλησλ / ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξεη. Ο ζπλδπαζκφο ρξήζεο εηθφλαο, βίληεν θαη ήρνπ ζε κηα εηαηξηθή παξνπζίαζε πξνζειθχεη ηνλ ππνςήθην αγνξαζηή. Δπηπιένλ ε εκπινθή ησλ αηζζήζεσλ παξέρεη αχμεζε ηφζν ηεο πξνζνρήο (attention) φζν θαη ηεο αληίιεςεο (perception) ηνπ πιηθνχ πνπ παξνπζηάδεηαη ζηηο ηζηνζειίδεο. Δμάιινπ, είλαη θνηλή πξαθηηθή ζην web λα ρξεζηκνπνηείηαη ε εηθφλα σο κέζν γηα ηελ πξνζέιθπζε ησλ ρξεζηψλ. Έλα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα γηα ηελ πξνβνιή κίαο εηαηξίαο ζην Internet είλαη ν θφκβνο γλσζηήο εηαηξίαο αζιεηηθψλ εηδψλ (http://www.nike.com) φπνπ ν ρξήζηεο κπνξεί πνιχ επράξηζηα λα πινεγεζεί κέζσ εηθφλσλ ηφζν ζηα πξντφληα ηεο εηαηξίαο φζν θαη γεληθά ζην ρψξν ησλ ζπνξ. Ο ήρνο σο κέζν πξνβνιήο ζην Internet δελ είλαη ηδηαίηεξα δηαδεδνκέλνο θαη απηφ νθείιεηαη ηφζν ζην θφζηνο γηα ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο, φζν θαη απφ ηνλ πεξηνξηζκέλν αξηζκφ ρξεζηψλ πνπ δηαζέηνπλ ηνλ αληίζηνηρν εμνπιηζκφ γηα ηελ δπλαηφηεηα ρξήζεο ηνπ. Ο ζπλδπαζκφο ηνπ κε εηθφλα (video) ζπλαληάηαη ζπάληα αθφκα θαη ζηνπο πην πξνρσξεκέλνπο θφκβνπο ζην Internet, θαζψο ηφζν ην θφζηνο ρξήζεο φζν θαη ε ππάξρνπζα ηειεπηθνηλσληαθή ππνδνκή δελ επηηξέπνπλ ηελ απνδνηηθή ηνπ ρξήζε (κεγάιε θαζπζηέξεζε ζηελ κεηάδνζε ηεο πιεξνθνξίαο). Παξαδείγκαηα απνηεινχλ ζπλήζσο θφκβνη πψιεζεο κνπζηθψλ εηδψλ (π.ρ. http://www.cdnow.com) φπνπ 9 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ,ζει.69-70 12
ην video θαη ν ήρνο ρξεζηκνπνηνχληαη σο κέζν πξνψζεζεο ησλ πξντφλησλ, παξέρνληαο ηε δπλαηφηεηα ζηνπο ρξήζηεο λα αθνχζνπλ κέξνο ηνπ δίζθνπ πνπ πξνηίζεληαη λα αγνξάζνπλ. Σειεπηαία έρεη θάλεη ηελ εκθάληζή ηνπ έλα είδνο θηλνχκελεο εηθφλαο (animation) πνπ δελ απαηηεί πνιινχο πφξνπο απφ ην ζχζηεκα, ελψ είλαη θαη αξθεηά δηαδεδνκέλν. Πξφθεηηαη γηα ην Flash 10 ηεο Macromedia, πνπ ζπλδπάδεη θηλνχκελεο εηθφλεο θαη ήρν ζε κνξθή θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ, κε ην ειάρηζην δπλαηφ κέγεζνο αξρείσλ. Πιεξνθνξίεο γηα ηελ εηαηξία. Ζ πιεξνθφξεζε απηή αθνξά θπξίσο βαζηθά ζηνηρεία γηα ηελ εηαηξία (δηεχζπλζε, νλφκαηα ππεπζχλσλ, πξντφληα πνπ εκπνξεχεηαη ή ππεξεζίεο πνπ παξέρεη θ.ι.π.), φζν θαη ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε, ηελ ζέζε ηεο ζηνλ θιάδν, ηηο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ηελ ζηξαηεγηθή ηεο θ.α. Ζ πεξηγξαθή ησλ πξντφλησλ ή ησλ ππεξεζηψλ ηεο πξέπεη λα είλαη εθηελήο αιιά ηαπηφρξνλα λα γίλεηαη θαη κε ηξφπν πνπ λα πξνθαιεί ην ελδηαθέξνλ (motivation) ηνπ επηζθέπηε ηνπ θφκβνπ θαη λα κελ ηνλ θνπξάδεη. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα γλσζηήο εηαηξίαο παξαγσγήο εηδψλ νηθηαθήο ρξήζεο (http://www.pg.com). ε νπνία δηαζέηεη θφκβν ζην Internet θαη κέζα απφ απηφλ πξνζπαζεί λα πξνβάιιεη ηε γεληθή θηινζνθία δξάζεο θαη χπαξμεο ηεο επηρείξεζεο. Πιεξνθνξίεο γηα ζεκεία πψιεζεο. Δθηφο απφ ηελ πιεξνθφξεζε γηα ηα πξνζθεξφκελα πξντφληα θαη ππεξεζίεο, έλαο ζσζηά ζρεδηαζκέλνο θφκβνο ζην Internet, ζα πξέπεη, ζηελ πεξίπησζε πνπ δελ παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα αγνξάο κέζσ ηνπ δηθηχνπ, λα πξνζθέξεη πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηα θαηαζηήκαηα θαη ηα ζεκεία πψιεζεο ζηα νπνία κπνξεί ν ππνςήθηνο αγνξαζηήο λα πξαγκαηνπνηήζεη ηελ αγνξά ηνπ. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί γλσζηή εηαηξία έλδπζε (http://www.espirit.com), ε νπνία έρεη επηιέμεη λα κε ππάξρεη δπλαηφηεηα εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ κέζσ ηνπ θφκβνπ ηεο, αιιά παξέρεη έλαλ επθνιφρξεζην ειεθηξνληθφ θαηάινγν αλαδήηεζεο, νπνηνπδήπνηε ππνθαηαζηήκαηνο ηεο παγθνζκίσο. Γεκνζίεπζε εηδήζεσλ / πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ επηρείξεζε θαη ηνλ θιάδν. Αλ θάπνηνο ρξήζηεο ελδηαθεξζεί γηα ηελ αλαδήηεζε θάπνηαο ζπγθεθξηκέλεο εηαηξίαο ζην δίθηπν, είλαη πηζαλφλ λα ελδηαθέξεηαη θαη γηα ηνλ θιάδν ζηνλ νπνίν δξαζηεξηνπνηείηαη ε επηρείξεζε. Δίλαη, ινηπφλ, ρξήζηκε ε παξνπζίαζε πιεξνθνξηψλ γηα ηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο θαη ηα επηηεχγκαηα ηνπ θιάδνπ θαζψο θαη πιεξνθνξίεο γηα ηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη εμειίμεηο πνπ αθνξνχλ ζπλαθείο θαη αληαγσληζηηθνχο θιάδνπο. Δπηθνηλσλία κε ηελ εηαηξία. Βαζηθή ππεξεζία ελφο θφκβνπ είλαη ε δπλαηφηεηα ησλ ρξεζηψλ (θαη ππνςήθησλ πειαηψλ) λα επηθνηλσλήζνπλ (θπξίσο κέζσ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ) κε ηελ εηαηξία. Ζ επηθνηλσλία αθνξά θπξίσο ηελ απνζηνιή παξαηεξήζεσλ ή θαη εξσηεκάησλ πξνο ηελ επηρείξεζε θαη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ππάξρεη άκεζε απάληεζε απφ ηελ πιεπξά ηεο επηρείξεζεο.. Οη πεξηζζφηεξνη θφκβνη ζην Internet παξέρνπλ ηελ ζπγθεθξηκέλε ππεξεζία. Πξνζθνξέο. Ζ επηρείξεζε ζε απηφ ην ζηάδην επηδηψθεη ηελ πξνψζεζε θαη πξνβνιή θαζψο θαη ηελ πξνζέιθπζε λέσλ πειαηψλ. Οη πξνζθνξέο πξντφλησλ κε έθπησζε ή δσξεάλ (π.ρ. ε παξνρή δπλαηφηεηαο αληηγξαθήο ινγηζκηθνχ φπσο screen savers, παηρλίδηα, δνθηκαζηηθέο εθδφζεηο θιπ), απνηεινχλ ζηνηρεία πνπ δεκηνπξγνχλ κία ζεηηθή εηθφλα γηα ηελ εηαηξία θαη 10 Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο : www.macromedia.com 13
νδεγνχλ ηνπο θαηαλαισηέο ζε πην ζπρλή επηθνηλσλία κε ην θφκβν θαη θαη' επέθηαζε κε ηελ ίδηα ηελ εηαηξία. χλδεζε κε άιινπο θφκβνπο. Δίλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ λα ππάξρεη δπλαηφηεηα ζχλδεζεο κε άιινπο θφκβνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο εηαηξίαο (π.ρ. αληίζηνηρεο επηρεηξήζεηο ηνπ εμσηεξηθνχ, δεκφζηνπο νξγαληζκνχο, επηκειεηήξηα θ.α.). Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ν θφκβνο ππνζηήξημεο ησλ νιπκπηαθψλ αγψλσλ ζηελ Αζήλα ην 2004 (http://www.athens2004.gr). ζην νπνίν παξέρεηαη ζχλδεζε κε άιινπο θφκβνπο παξνρήο ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ ζηελ Διιάδα. 1.3.4.2) Παξνρή Πιεξνθνξηψλ & Τπεξεζηψλ Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ εθαξκνγψλ πνπ εληάζζνληαη ζηελ θαηεγνξία απηή 11, είλαη ε πνηνηηθή, έγθπξε θαη έγθαηξε πιεξνθφξεζε, θαζψο επίζεο θαη ε χπαξμε ππεξεζηψλ πξνζηηζέκελεο αμίαο (π.ρ. κεραληζκνί αλαδήηεζεο πιεξνθνξηψλ, δπλαηφηεηα άκεζεο επηθνηλσλίαο κε ηελ επηρείξεζε θιπ). ην ρψξν ηεο παξνρήο πιεξνθνξηψλ δξαζηεξηνπνηνχληαη θπξίσο νξγαληζκνί ζηνπο νπνίνπο ε πιεξνθνξία απνηειεί ηελ βαζηθή πεγή εζφδσλ, φπσο είλαη νη δεκνζηνγξαθηθνί νξγαληζκνί, πεξηνδηθφο ηχπνο, πξαθηνξεία εηδήζεσλ, ζπκβνπιεπηηθέο ππεξεζίεο θ.α.. Χο παξνρείο πιεξνθνξηψλ κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ θαη θάπνηεο απφ ηηο επηρεηξήζεηο πνπ αλήθνπλ ζην ρψξν ηνπ ιηαλεκπνξίνπ, (π.ρ. βηβιηνπσιεία) θαζψο θαη θάπνηνη δεκφζηνη νξγαληζκνί, φπσο είλαη ν ζηαηηζηηθέο ππεξεζίεο. Δμειηγκέλνη κεραληζκνί αλαδήηεζεο πιεξνθνξηψλ. ηελ θαηεγνξία ησλ θφκβσλ παξνρήο πιεξνθνξηψλ, νη ππεξεζίεο αλαδήηεζεο απνηεινχλ βαζηθφ ζηνηρείν γηα ηελ επηηπρία ελφο θφκβνπ. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα ηνπ κεγαιχηεξνπ εηθνληθνχ βηβιηνπσιείνπ ζην Internet, ην Amazon (http://www.amazon.com). πνπ δηαζέηεη έλα ηδηαίηεξα αλεπηπγκέλν ζχζηεκα αλαδήηεζεο βηβιίσλ κε πνιιαπιά θξηηήξηα φπσο ζπγγξαθέαο, ηίηινο, θαηεγνξία βηβιίνπ, ειεχζεξε αλαδήηεζε θεηκέλνπ θιπ. 11 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ,ζει.73-75 14
ρήκα 1.1 : Αλαπηπγκέλε Μεραληζκνί Αλαδήηεζεο βηβιίσλ Πεγή : www.amazon.com Καηεγνξηνπνίεζε ηεο πιεξνθνξίαο. Ο κεγάινο φγθνο πιεξνθνξίαο πνπ παξέρεηαη κέζσ ηνπ Internet απνηειεί έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πιενλεθηήκαηα ηνπ. Δίλαη φκσο πηζαλφ ε πιεζψξα ησλ πιεξνθνξηψλ λα απνβεί αλαζρεηηθφο παξάγνληαο ζηελ απαίηεζε γηα γξήγνξε αλαδήηεζε ζπγθεθξηκέλεο πιεξνθνξίαο. Οη θφκβνη πνπ εληάζζνληαη ζηε ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία πξνζπαζνχλ λα ακβιχλνπλ φζν ην δπλαηφλ ην ζπγθεθξηκέλν πξφβιεκα εμαζθαιίδνληαο ηαρχηεξν εληνπηζκφ ησλ θξίζηκσλ πιεξνθνξηψλ. Γηα λα ην επηηχρνπλ εθαξκφδνπλ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ζεκάησλ πνπ πξνβάιινληαη κέζσ ηνπ θφκβνπ κε απνηέιεζκα λα γίλεηαη θαιχηεξε νξγάλσζε ηεο πιεξνθνξίαο. Ο ρξήζηεο κε ηνλ ηξφπν απηφ θαηεπζχλεη θαιχηεξα ηηο αλαδεηήζεηο ηνπ θαη κπνξεί εχθνια λα απνθιείζεη ζέκαηα πνπ δελ ηνλ αθνξνχλ. Γχν απφ ηηο θαιχηεξεο θαηεγνξηνπνηήζεηο ζεκάησλ είλαη απηέο πνπ ππάξρεη ζηνπο θφκβνπο αλαδήηεζεο Yahoo (www.yahoo.com) θαη Google (www.google.gr) ηνπ Internet. Γπλαηφηεηα εγγξαθήο. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο, παξέρεηαη ζηνπο ρξήζηεο ε δπλαηφηεηα εγγξαθήο ζε κία ππεξεζία παξνρήο πιεξνθνξηψλ, έηζη ψζηε λα κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζε κεγαιχηεξν φγθν πιεξνθνξηψλ ή λα απνιακβάλνπλ ππεξεζίεο πξνζηηζέκελεο αμίαο, Ζ εγγξαθή είλαη πηζαλφλ λα ζπλεπάγεηαη κηα ζπλδξνκή (κεληαία, εμακεληαία ή εηήζηα.) πξνθεηκέλνπ νη ρξήζηεο λα έρνπλ πξφζβαζε ζηηο ηξάπεδεο πιεξνθνξηψλ. Οη πιεξνθνξίεο πνπ παξέρνληαη αθνξνχλ θπξίσο εμεηδηθεπκέλα επηζηεκνληθά ζέκαηα ή ηζηνξηθά αξρεία. Ζ ζπγθεθξηκέλε πξαθηηθή εθαξκφδεηαη κε ζρεηηθή κεγάιε επηηπρία ζην 5ίΐε ηνπ γλσζηνχ βξεηαληθνχ νηθνλνκηθνχ πεξηνδηθνχ "The Economist" (http://www.economist.com) Δμεηδηθεπκέλεο ππεξεζίεο πξνο ηνπο ρξήζηεο. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο, νη ρξήζηεο θαινχληαη, θαηά ηελ εηζαγσγή ηνπο ζην ζχζηεκα, λα δψζνπλ ηα 15
πξνζσπηθά ηνπο ζηνηρεία φπσο νλνκαηεπψλπκν, επάγγεικα, πξνηηκήζεηο θ.α.. Σα ζηνηρεία απηά κπνξεί λα ηα ρξεζηκνπνηήζεη ε επηρείξεζε πξνθείκελνπ λα παξέρεη ζηνπο πειάηεο ηεο εμαηνκηθεπκέλεο ππεξεζίεο (customization). Απηφ ζεκαίλεη φηη, αλάινγα κε ηηο πξνηηκήζεηο ηνπ θάζε πειάηε ε επηρείξεζε πξνζαξκφδεη ηηο πξνζθνξέο θαη ηελ παξνπζίαζε ησλ πξντφλησλ ηεο, θξνληίδνληαο λα ππάξρνπλ πξψηα απηά πνπ ηαηξηάδνπλ πεξηζζφηεξν ζην πξνθίι ηνπ θάζε πειάηε - ρξήζηε (one to one marketing). Έηζη, δίλεηαη ζηνλ ρξήζηε ε αίζζεζε φηη ιακβάλνληαη ππφςε νη πξνηηκήζεηο θαη νη αλάγθεο ηνπ θαη αληηκεησπίδεηαη ζαλ μερσξηζηή νληφηεηα θαη φρη ζαλ έλαο απφ ηνπο πνιινχο ρξήζηεο ηνπ ζπζηήκαηνο. Γηα παξάδεηγκα ζην θφκβν ηεο γλσζηήο εθεκεξίδαο USA Today (http://www.usatoday.com) παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα απνζηνιήο ζηνλ ρξήζηε ησλ εηδήζεσλ πνπ ηνλ ελδηαθέξνπλ, κέζσ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ. Ο αλαγλψζηεο δειαδή κπνξεί λα επηιέμεη ηελ θαηεγνξία ησλ ζεκάησλ πνπ ηνλ ελδηαθέξνπλ (φπσο πνιηηηθή, νηθνλνκηθά, θιπ) φρη κφλν απφ ηε ζπγθεθξηκέλε εθεκεξίδα αιιά θαη απφ άιια έληππα ηνπ ίδηνπ νξγαληζκνχ. 1.3.4.3) Δκπνξηθέο πλαιιαγέο Οη εθαξκνγέο πνπ εληάζζνληαη ζην ρψξν απηφ απνηεινχλ νπζηαζηηθά θφκβνπο πξνβνιήο θαη δηαθήκηζεο ησλ επηρεηξήζεσλ, φπνπ επηπξφζζεηα εθηεινχληαη εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο. ε απηήλ ηελ παξάγξαθν ζα αλαιπζνχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά 12 πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο εκπνξηθέο. Αζθάιεηα θαηά ηε ζπλαιιαγή. Ζ αζθάιεηα ζηελ εθηέιεζε ησλ ζπλαιιαγψλ ζην πεξηβάιινλ ηνπ Internet απνηειεί ίζσο έλα απφ ηα πην βαζηθά ζέκαηα ζην ρψξν ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. Όηαλ κία επηρείξεζε απνθαζίζεη λα πξνβεί ζηελ εθηέιεζε εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ κέζν) ηνπ Internet ζα πξέπεη λα ιάβεη ζνβαξά ππφςε ηεο ην ζέκα ηεο αζθάιεηαο ησλ ζπλαιιαγψλ. Κνηλέο πξαθηηθέο ζην ζπγθεθξηκέλν δήηεκα είλαη ε ρξήζε θξππηνγξαθίαο θαη άιισλ γλσζηψλ πξαθηηθψλ γηα ηελ απζεληηθνπνίεζε ηνπ ρξήζηε θαη ηελ απξφζθνπηε κεηαθνξά ησλ δεδνκέλσλ κέζσ ηνπ δηθηχνπ. Παξάδεηγκα πξσηνπνξηαθνχ θφκβνπ είλαη απηφ ηεο πξψηεο «εηθνληθήο» ηξάπεδαο ζην δίθηπν First Virtual (http://www.fv.com). Δμεηδίθεπζε ζηηο απαηηήζεηο ηνπ πειάηε. Σα θνηλά κέζα πξνβνιήο ησλ πξντφλησλ φπσο ε ηειεφξαζε θαη ε ππαίζξηα δηαθήκηζε, «βνκβαξδίδνπλ» ηνλ θαηαλαισηή κε ζπγθεθξηκέλε, ακεηάβιεηε θαη ίζσο ηειηθά αδηάθνξε γηα απηφλ πιεξνθφξεζε ελψ ην Internet κε ηελ άκεζε αιιειεπίδξαζε πνπ δηαζέηεη είλαη πην επέιηθην θαη πξνζαξκνζκέλν άκεζα ζηηο αλάγθεο ηνπ πειάηε - ρξήζηε. Έηζη, ν ρξήζηεο κπνξεί λα θαζνξίζεη ηηο πξνηηκήζεηο ηνπ θαηά ηελ παξαγγειία ηνπ πξντφληνο θαη ηαπηφρξνλα λα παξαθνινπζεί ηελ πνξεία ηνπ εκπνξεχκαηνο πνπ έρεη παξαγγείιεη. Σν ζπγθεθξηκέλν ραξαθηεξηζηηθφ κπνξεί λα επηθέξεη πιενλεθηήκαηα θαη ζηηο δχν πιεπξέο (πειάηεο θαη επηρείξεζε). Σα πιενλεθηήκαηα γηα ηνλ πειάηε είλαη πξνθαλή, ιφγσ ηεο ακεζφηεξεο θαη απνηειεζκαηηθφηεξεο θάιπςεο ησλ αλαγθψλ ηνπ. Αιιά θαη ε επηρείξεζε απφ ηελ άιιε πιεπξά θεξδίδεη ζε γλψζε ζρεηηθά κε ηα δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο βαζηθέο αλάγθεο ησλ πειαηψλ ηεο, ζηνηρεία πνπ είλαη ηδηαίηεξα ρξήζηκα ζηελ εθηέιεζε πξαθηηθψλ ηνπ κάξθεηηλγθ. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα ηεο γλψζηεο εηαηξίαο έλδπζεο Levis 12 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.76-79 16
(http://www.levi.com) πνπ πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα ζηνλ επηζθέπηε ηνπ θφκβνπ ηεο λα παξαγγείιεη παληειφλη κε ηηο αθξηβείο δηαζηάζεηο ηνπ. On Line παξνρή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηα πξντφληα. Σν ζπγθεθξηκέλν ραξαθηεξηζηηθφ αιιεινζπκπιεξψλεηαη κε απηφ ηεο εμεηδίθεπζεο ζηηο απαηηήζεηο ηνπ ρξήζηε (πνπ αλαθέξζεθε παξαπάλσ) θαη απνηειεί έλα απφ ηα θχξηα πξνηεξήκαηα ηεο ρξήζεο ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Ο πειάηεο κπνξεί κε άκεζν ηξφπν, λα ζέζεη εξσηήζεηο ζρεηηθά κε ηα δηαζέζηκα πξντφληα φπσο θαη λα πάξεη γξήγνξα (θπξίσο κέζσ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ) ηηο απαληήζεηο πνπ ζέιεη απφ θάπνην εηδηθφ θαη ππεχζπλν άηνκν. Δλεκέξσζε ηνπ πειάηε γηα χπαξμε απνζέκαηνο. Δίλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ γηα ηνλ ρξήζηε λα γλσξίδεη αλ ην πξντφλ πνπ παξαγγέιλεη ππάξρεη ζηελ επηζπκεηή πνζφηεηα ζηνπο απνζεθεπηηθνχο ρψξνπο ηεο εηαηξίαο. ηελ πνην απιή πεξίπησζε ν θαηαλαισηήο ζα αλαγθαζηεί λα πεξηκέλεη κέρξη λα ππάξμεη ε δεηνχκελε πνζφηεηα, ελψ ζε πεξηζζφηεξν εμειηγκέλα ζπζηήκαηα, ην πξντφλ ππφ παξαγγειία κπνξεί λα «θξαηεζεί» θαη λα ελεκεξσζεί ν ρξήζηεο γηα ην πφηε απηφ είλαη δηαζέζηκν. On Line παξαθνινχζεζε ηεο πνξείαο ησλ πξντφλησλ. Σν ραξαθηεξηζηηθφ απηφ είλαη κάιινλ ζπάλην ζηα ππάξρνληα sites θαη αθνξά ηε δπλαηφηεηα ηνπ ρξήζηε λα παξαθνινπζεί, θαηά ηε ζχλδεζε ηνπ ηελ πνξεία ησλ αγαζψλ πνπ ήδε έρεη παξαγγείιεη. Παξάδεηγκα ηέηνηνπ site είλαη απηφ ηεο εηαηξίαο κεηαθνξψλ UPS (http://www.ups.com) ην νπνίν πεξηιακβάλεη δηεξγαζίεο πνπ επηηξέπνπλ ηελ παξαθνινχζεζεο ηεο θίλεζεο ησλ πξντφλησλ. Ο ρξήζηεο δίλνληαο ηα ζηνηρεία ηνπ πξντφληνο ζε κεηαθνξά κπνξεί λα αλαθηήζεη απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ ηεο εηαηξίαο ην αθξηβέο ζεκείν ζην νπνίν βξίζθεηαη ην εκπφξεπκα πνπ πεξηκέλεη. ρήκα 1.2 : Παξαθνινχζεζε θίλεζεο εκπνξεπκάησλ Πεγή : www.ups.com 17
1.4 Σα πζηαηηθά ηνπ Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ 1.4.1) Οη Δκπιεθφκελνη Δηαίξνη Όπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα 1.3 ζε έλα πεξηβάιινλ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ κπνξεί λα ζπκκεηάζρνπλ επηρεηξήζεηο, δεκφζηνη νξγαληζκνί θαη θαηαλαισηέο. ηα πιαίζηα απηά, νη εθαξκνγέο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ κπνξνχλ λα δηαρσξηζηνχλ ζηηο αθφινπζεο ηέζζεξηο θαηεγνξίεο 13 : ρήκα 1.3 : Οη ζπκκεηέρνληεο ζε έλα πεξηβάιινλ Ζ.Δ. Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.20 Γεκφζηνο θνξέαο πξνο επηρείξεζε. Ζ θαηεγνξία εθαξκνγψλ επηρείξεζε πξνο Γεκφζηνπο Οξγαληζκνχο θαιχπηεη θάζε κνξθή ειεθηξνληθήο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ηδησηηθψλ εηαηξηψλ θαη ησλ αξκνδίσλ αξρψλ, ηφζν γηα ηε δηεθπεξαίσζε θνξνινγηθψλ ή άιισλ ππνρξεψζεσλ, φζν θαη γηα ηελ απηνκαηνπνίεζε ηεο δηαδηθαζίαο ησλ δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ. Οη ζπλαιιαγέο ησλ επηρεηξήζεσλ κε ηνπο δεκφζηνπο θνξείο αθνξνχλ ζπλήζσο ηέζζεξηο πεξηπηψζεηο : o Φνξνινγία o Δηζαγσγέο-εμαγσγέο κέζσ ηεισλείσλ, o Γεκφζηεο πξνκήζεηεο, o πξνεγκέλεο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο (π.ρ. ειεθηξνληθή πιεξνθφξεζε, έθδνζε βεβαηψζεσλ-πηζηνπνηεηηθψλ θ.ι.π.). ε πξνεγκέλεο ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ φπσο νη ΖΠΑ, ν Καλαδάο, ε ηγθαπνχξε θ.ι.π. έρεη αλαπηπρζεί πιεζψξα εθαξκνγψλ ηεο κνξθήο απηήο, επηηπγράλνληαο κείσζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ, θαιχηεξεο ππεξεζίεο, απνηειεζκαηηθφηεξν έιεγρν ησλ εζφδσλ θαη δηαθαλή δεκφζηα δηνίθεζε. χληνκα ζα ηεζνχλ ζε ιεηηνπξγία θαη ζηε ρψξα καο παξφκνηεο εθαξκνγέο φπσο γηα παξάδεηγκα ε ειεθηξνληθή ππνβνιή θαη δηεθπεξαίσζε ησλ δειψζεσλ ηνπ Φ.Π.Α. Γεκφζηνο θνξέαο πξνο πνιίηεο-θαηαλαισηέο. ηηο πεξηζζφηεξεο εθαξκνγέο ηεο κνξθήο απηήο, νη πνιίηεο - θνξνινγνχκελνη ζπλαιιάζζνληαη κε ηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο ρξεζηκνπνηψληαο εθαξκνγέο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ είηε γηα λα νινθιεξψζνπλ ηηο θνξνινγηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο, είηε γηα λα πξνκεζεπηνχλ κε 13 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.20 18
ηα απαξαίηεηα πηζηνπνηεηηθά ή βεβαηψζεηο είηε αθφκε γηα λα εμαζθαιίζνπλ ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο πνπ ρξεηάδνληαη. Δπηρείξεζε πξνο επηρείξεζε (Business To Business - Β2Β). Οη εθαξκνγέο ηεο κνξθήο απηήο ζηνρεχνπλ ζηελ απινπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ, ζηνλ έιεγρν θαη ηε κείσζε ηνπ απνζέκαηνο, ζηελ απηνκαηνπνηεκέλε αληηθαηάζηαζε ησλ πξντφλησλ θ.α. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ επηηπρία ησλ εθαξκνγψλ ηεο θαηεγνξίαο απηήο είλαη ε ζπλεξγαζία θαη ν ζπληνληζκφο ησλ επηρεηξήζεσλ. Έλα παξάδεηγκα εθαξκνγήο Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ κεηαμχ επηρεηξήζεσλ είλαη ε ρξήζε ηειεπηθνηλσληαθψλ δηθηχσλ γηα λα δηεθπεξαησζνχλ ειεθηξνληθά θαίξηεο ιεηηνπξγίεο, φπσο ε παξαγγειηνδνζία θαη ε ηηκνιφγεζε. Δπηρείξεζε πξνο θαηαλαισηή (Business To Consumer B2C). Ζ θαηεγνξία εθαξκνγψλ επηρείξεζε πξνο θαηαλαισηή παξνπζηάδεη απμαλφκελε ρξήζε ζε δηεζλέο επίπεδν, ιφγσ ηεο επξείαο ρξήζεο ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ Internet, ην νπνίν ελδείθλπηαη γηα ηελ απνηειεζκαηηθή πξνψζεζε πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ ζε κεγάιν εχξνο πηζαλψλ πειαηψλ. Οη επηρεηξήζεηο εθκεηαιιεπφκελεο ηα ζηξαηεγηθά νθέιε πνπ πξνζθέξεη ην ειεθηξνληθφ εκπφξην θαη εηδηθφηεξα ε παγθνζκηνπνίεζε ηεο αγνξάο κέζσ ηεο νηθνλνκίαο ηνπ δηαδηθηχνπ, δεκηνπξγνχλ θαηλνηνκηθά πξντφληα θαη ππεξεζίεο θαη ηα πξνσζνχλ ζηνπο θαηαλαισηέο. Έηζη έρεη αλαπηπρζεί κηα αηειείσηε ζεηξά εθαξκνγψλ πνπ πεξηιακβάλεη κεηαμχ άιισλ θαη ηα αθφινπζα o ππνζηήξημε πειαηψλ, o ειεθηξνληθή δεκνζηνγξαθία (εθεκεξίδεο, πεξηνδηθά), o ειεθηξνληθή δηαλνκή πξντφλησλ (π.ρ. πιεξνθνξίεο, εθεκεξίδεο, κνπζηθή), o δηαθήκηζε, o ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα - ειεθηξνληθέο αγνξέο, o ειεθηξνληθέο πιεξσκέο, o ειεθηξνληθέο ηξάπεδεο θ.α. Σν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην κπνξεί λα ζπγθξηζεί κε έλα παγφβνπλν, κε ηελ άθξε ηνπ λα απεηθνλίδεη ην business-to-consumer (B2C) Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην. Αλ θαη είλαη ην πην νξαηφ θνκκάηη, απνηειεί κφλν έλα κηθξφ θιάζκα ηεο ζπλνιηθήο εηθφλαο. Σν κεγαιχηεξν ηκήκα ησλ εζφδσλ ηνπ Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην βξίζθεηαη νπζηαζηηθά θάησ απφ ηελ επηθάλεηα, ζηελ πιεπξά δειαδή ηνπ business-to-business (Β2Β). Πεξίπνπ ην 70% ησλ εζφδσλ πξνέξρνληαη απφ ην ηκήκα απηφ. 19
ρήκα 1.4 Σν παγφβνπλν ηνπ e-commerce Πεγή http://www.strategic.gr 1.4.2) Σχπνη Πξντφλησλ 14 Οη εθαξκνγέο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα εχξεζεο θαη αλάθηεζεο πιεξνθνξηψλ, θαζψο επίζεο θαη ζπλαιιαγήο ηεζζάξσλ ηχπσλ πξντφλησλ: αγαζά, εξγαζίεο, ππεξεζίεο θαη άυια αγαζά. Κάζε έλα απφ απηά έρεη ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά πνπ θαζηζηνχλ ρξήζηκε ηε κειέηε ηνπο, αθνχ ε αληηκεηψπηζε ηνπο ζε κηα εθαξκνγή ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ πξέπεη λα γίλεηαη κε πξνζαξκνγή ζηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο : Αγαζά. Πξφθεηηαη γηα θπζηθά αληηθείκελα, πνπ έρνπλ παξαρζεί ζχκθσλα κε θάπνηεο πξνδηαγξαθέο, πνπ θαηά θχξην ιφγν ηηο νξίδεη ν θαηαζθεπαζηήο ηνπο. πλήζσο ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηελ έλλνηα ηνπο θαη ε κεηαθνξά απφ ηνλ ηφπν παξαγσγήο ζηνλ ηφπν πψιεζεο. Παξαδείγκαηα απηήο ηεο θαηεγνξίαο πεξηιακβάλνπλ: ρεκηθά, θαξκαθεπηηθά πξντφληα, είδε έλδπζεο, αληαιιαθηηθά θάζε είδνπο, νρήκαηα θ.ι.π. Δξγαζίεο. ε απηή ηελ θαηεγνξία ππάγνληαη εξγαζίεο αλάπηπμεο ή θαηαζθεπήο αγαζψλ ζχκθσλα κε πξνδηαγξαθέο πνπ ζέηεη ν πειάηεο. Παξαδείγκαηα απνηεινχλ ηα πξντφληα ινγηζκηθνχ, ειεθηξηθέο / πδξαπιηθέο εγθαηαζηάζεηο, θαηαζθεπέο ρψξσλ θ.ι.π. Βαζηθέο επηρεηξεκαηηθέο δηαδηθαζίεο πνπ έρνπλ ζρέζε κε απηή ηελ θαηεγνξία αθνξνχλ ηε δηαπξαγκάηεπζε ησλ πξνδηαγξαθψλ, ηηο πιεξσκέο ζχκθσλα κε ηελ πξφνδν ηνπ έξγνπ θ.ι.π. Τπεξεζίεο. Ζ δηάζεζε θαη πψιεζε ππεξεζηψλ είλαη ζπλήζσο δηαδηθαζίεο αιιεινεμαξηψκελεο. Παξαδείγκαηα απηήο ηεο θαηεγνξίαο πεξηιακβάλνπλ 14 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.21-22 20
δεκφζηεο, ηνπξηζηηθέο, ρξεκαηννηθνλνκηθέο, ςπραγσγηθέο, ζπκβνπιεπηηθέο ππεξεζίεο θαη ππεξεζίεο πγείαο. Άυια αγαζά. Δδψ πεξηιακβάλνληαη πξντφληα ησλ νπνίσλ ε αμία δε ζπλδέεηαη άκεζα κε ην θφζηνο παξαγσγήο ηνπο αιιά κε ην πεξηερφκελν θαη ηε ρξήζε ηνπο. Δπηπιένλ, ε δηαλνκή ηνπο εμαξηάηαη άκεζα απφ θάπνην κέζν επηθνηλσλίαο, ελψ ζπλδένληαη άξξεθηα κε ηελ έλλνηα ησλ δηθαησκάησλ ρξήζεο. Παξαδείγκαηα απηήο ηεο θαηεγνξίαο πεξηιακβάλνπλ ηηο θηλεκαηνγξαθηθέο ηαηλίεο, πξντφληα κνπζηθήο, παθέηα ινγηζκηθνχ, ζρέδηα δηαθφξσλ εηδψλ θ.ι.π. Δπηρεηξεκαηηθέο δηαδηθαζίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε απηή ηελ θαηεγνξία πεξηιακβάλνπλ ηελ αλαπαξαγσγή ησλ πξντφλησλ θαηφπηλ ζρεηηθήο άδεηαο θαη φιεο ηηο επηθνηλσληαθέο δηεξγαζίεο πνπ πξέπεη λα ζπληειεζηνχλ γηα απηφ ην ζθνπφ. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη νη παξαπάλσ θαηεγνξίεο είλαη πνιχ γεληθνχ πεξηερνκέλνπ. ηελ πξάμε, έλα πξντφλ κπνξεί λα πξνέιζεη απφ ηε ζπλέλσζε δχν ή πεξηζζφηεξσλ απφ ηηο παξαπάλσ γεληθέο θαηεγνξίεο: γηα παξάδεηγκα, έλα παθέην ινγηζκηθνχ είλαη έλα πξντφλ κε ζηνηρεία άυινπ αγαζνχ, ελψ απηφ κπνξεί λα ζπλνδεχεηαη απφ έλα ζπκβφιαην ζπληήξεζεο, θάηη πνπ πξαθηηθά ζεσξείηαη παξνρή ππεξεζίαο θαη αλήθεη ζηελ θαηεγνξία ππεξεζίεο. 1.4.3) Δπηρεηξεκαηηθέο Γηαδηθαζίεο 15 Οη βαζηθφηεξεο επηρεηξεκαηηθέο δηαδηθαζίεο πνπ ζπληεινχληαη ζήκεξα ζηα πιαίζηα ηεο εκπνξηθήο δηαδηθαζίαο πεξηιακβάλνπλ: Πξνψζεζε πξντφληνο (marketing). Σν marketing πεξηιακβάλεη κηα ζεηξά απφ δξαζηεξηφηεηεο ηφζν απφ ηελ πιεπξά ηνπ πσιεηή πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ (π.ρ. έξεπλα αγνξάο, ζρεδηαζκφο πξντφληνο, πξνψζεζε θαη δηαθήκηζε πξντφληνο θ.ι.π.) φζν θαη απφ ηελ πιεπξά ηνπ πηζαλνχ αγνξαζηή (π.ρ. επηινγή θαηάιιεινπ πξντφληνο, ζπιινγή πιεξνθνξηψλ, επηινγή βέιηηζηεο πξνζθνξάο θ.ι.π.). ηε δηάξθεηα ησλ ιεηηνπξγηψλ απηψλ, ζπλήζσο ππάξρεη ειάρηζηε άκεζε επαθή κεηαμχ ηνπ αγνξαζηή θαη ηνπ πσιεηή αιιά ζπκκεηέρνπλ ζ απηέο θαη ελδηάκεζνη θνξείο (π.ρ. κεηαπσιεηέο, αληηπξφζσπνη, θ.ι.π.). Δπηβεβαίσζε ζπλεξγαζίαο (contracting). Γηα ηε δηεθπεξαίσζε απηήο ηεο δηαδηθαζίαο απαηηνχληαη: απφ ηελ πιεπξά ηνπ αγνξαζηή, ε ζπιινγή ησλ πξνδηαγξαθψλ ηνπ πξντφληνο θαζψο θαη άιισλ φξσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζπλεξγαζία κε πξνκεζεπηέο (π.ρ. κεηαθνξάο, παξάδνζεο θαη πιεξσκήο) θαη απφ ηελ πιεπξά ηνπ πσιεηή, ε δηαπξαγκάηεπζε γηα ηνπο φξνπο ζπλεξγαζίαο, ε επεμεξγαζία ησλ παξαγγειηψλ ζχκθσλα κε ηνπο ζπκθσλεζέληεο φξνπο ζπλεξγαζίαο θ.ι.π. ηε δηάξθεηα ησλ ιεηηνπξγηψλ απηψλ θαη ηδηαίηεξα θαηά ηε δηάξθεηα ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ, δηεμάγνληαη επηθνηλσλίεο κεηαμχ ησλ δχν κεξψλ πνπ βαζίδνληαη θπξίσο ζε αδφκεηεο πιεξνθνξίεο θαη θείκελα. Γηαρείξηζε απνζεκάησλ (logistics). Δδψ πεξηιακβάλνληαη φιεο νη ιεηηνπξγίεο πνπ ζηνρεχνπλ ζηε δηάζεζε ησλ παξαγγειζέλησλ πξντφλησλ ζηνλ 15 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.22 21
αγνξαζηή ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο ζπλεξγαζίαο. Λεηηνπξγίεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηα πιαίζηα απηά αθνξνχλ ηε δήηεζε πξντφλησλ, ηε κεηαθνξά, ηελ ππνδνρή θαη θαηεγνξηνπνίεζε ησλ πξντφλησλ ζηελ απνζήθε θ.ι.π. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ ιεηηνπξγηψλ απηψλ, ζπλήζσο δηεμάγνληαη δνκεκέλεο επηθνηλσλίεο κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ κεξψλ, αγνξαζηή θαη πσιεηή. Γηαθαλνληζκφο (settlement). ηε δηαδηθαζία απηή πεξηιακβάλεηαη ε ηηκνιφγεζε πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ θαη ε πιεξσκή ηνπο. Γελ πξφθεηηαη απιψο γηα νηθνλνκηθφ δηαθαλνληζκφ αιιά γηα γεληθφηεξν δηαθαλνληζκφ ησλ φξσλ ζπλεξγαζίαο θαη εκπνξηθψλ εηαίξσλ (π.ρ. κπνξεί λα κε ζπληειείηαη κία απιή πιεξσκή ηηκνινγίσλ αιιά θαη ν ακνηβαίνο ζπκβηβαζκφο ηνπο). Δπηθνηλσλία κε Γεκφζηνπο Φνξείο (interfacing with administration). Όια ηα κέξε πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηα πιαίζηα ηνπ δηεζλνχο επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο πξέπεη ζε θάπνηα ζεκεία ηνπ εκπνξηθνχ θχθινπ λα έξζνπλ ζε επαθή κε δεκφζηνπο θνξείο, γηα δηάθνξνπο ιφγνπο (π.ρ. δηεθπεξαίσζε εηζαγσγψλ / εμαγσγψλ, εμφθιεζε θφξσλ θ.ι.π.) 22
1.5 Σν ηερλνινγηθφ θαη επηρεηξεκαηηθφ Μνληέιν ηνπ Ηιεθηξνληθνχ εκπνξίνπ 1.5.1) Μνληέιν Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ Σν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην κπνξεί λα νξηζηεί σο έλα ζχλνιν επηρεηξεκαηηθψλ θαη δηεπηρεηξεζηαθψλ ζηξαηεγηθψλ θαζψο θαη κνληέισλ νινθιήξσζεο πνπ κπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ φινπο ηνπο ηνκείο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Οη εθαξκνγέο ηνπ επηηξέπνπλ, κέζσ ηεο ρξήζεο λέσλ ηερλνινγηψλ θαη θαηάιιεισλ ηειεπηθνηλσληαθψλ ππνδνκψλ, ηε δηεθπεξαίσζε εκπνξηθψλ δηαδηθαζηψλ. Σν ζρήκα 1.5 απεηθνλίδεη ην ηερλνινγηθφ θαη επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ θαη αληηπξνζσπεχεη πιήξσο ηνλ παξαπάλσ νξηζκφ. ρήκα 1.5 : Σερλνινγηθφ θαη Δπηρεηξεκαηηθφ κνληέιν Ζ.Δ. Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.40 πγθεθξηκέλα ην κνληέιν Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ απνηειείηαη απφ ηέζζεξα επίπεδα 16 : Σειεπηθνηλσληαθή ππνδνκή. Γηα ηελ δηεμαγσγή ησλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ είλαη απαξαίηεην λα ππάξρεη ε θαηάιιειε ηειεπηθνηλσληαθή ππνδνκή. Σν Internet είλαη απαξαίηεην ηφζν γηα ηελ επηθνηλσλία ησλ ρξεζηψλ-θαηαλαισηψλ κε ηελ επηρείξεζε φζν θαη γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ δηεπηρεηξεζηαθψλ ζπλαιιαγψλ. Σερλνινγίεο Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. Σν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην απνηειεί κηα νινθιεξσκέλε θαη εκπεξηζηαησκέλε πξνζπάζεηα ζπλδπαζκνχ λέσλ ηερλνινγηψλ κε απψηεξν ζθνπφ ηελ εμππεξέηεζε ησλ επηρεηξήζεσλ. Έηζη, ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην ζπλδπάδεη ηερλνινγίεο πνπ ππνζηεξίδνπλ φια ηα Υ ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ζπλαιιαγψλ θαη ζρεηίδνληαη ηφζν κε ην δηεπηρεηξεζηαθφ (π.ρ. Δ-mail, EDI, EFT, E-catalogues, E-Forms, Bar Codes, E-cash, Multimedia Databases) φζν θαη κε ην ελδνεπηρεηξεζηαθφ επίπεδν (Workflow, Electronic Document Management). Δθαξκνγέο Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. Σν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην κπνξεί λα πξνζθέξεη ζεκαληηθά νθέιε ζε αξθεηνχο ηνκείο δξαζηεξηνπνίεζεο κηαο 16 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.39-40 23
επηρείξεζεο θαη ζε πνιιά ζηάδηα ηεο ζπλνιηθήο ηεο ιεηηνπξγίαο. Έηζη γηα παξάδεηγκα, θιαζζηθέο εθαξκνγέο Ζ.Δ. είλαη ε χλαςε Δκπνξηθήο ρέζεο (Γηαπξαγκάηεπζε πκθσληψλ), ε Πξνψζεζε Πξντφλησλ (Marketing, Γηαθήκηζε, Πσιήζεηο), ε Παξάδνζε Πξντφλησλ, ν θχθινο ηεο Πξνζθνξάο / Παξαγγειηνδνζίαο / Σηκνιφγεζεο, νη Πιεξσκέο, θ.ά. Οη ηνκείο απηνί ζα αλαιπζνχλ πεξαηηέξσ ζηε ζπλέρεηα. Μνληέια, Σερληθέο θαη ηξαηεγηθέο Δπηρεηξεκαηηθήο θαη Γηεπηρεηξεζηαθήο Οινθιήξσζεο. Βαζηθφο άμνλαο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ είλαη ε ππνζηήξημε ησλ επηρεηξήζεσλ ζηελ πξνζπάζεηα ηνπο λα ζρεδηάζνπλ θαη λα εθαξκφζνπλ εθείλεο ηηο ζηξαηεγηθέο θηλήζεηο πνπ ζα ηνπο εμαζθαιίζνπλ αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα θαη ζα βνεζήζνπλ ηφζν ζηε εζσηεξηθή ηνπο ιεηηνπξγία φζν θαη ζηε επηθνηλσλία θαη ζπλεξγαζία κε άιιεο επηρεηξήζεηο. Έηζη, ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην δελ αλαθέξεηαη απιά ζηε ρξήζε ηερλνινγίαο γηα απηνκαηνπνίεζε θάπνησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ, αιιά θαη ζηε ζηξαηεγηθή εθκεηάιιεπζε ηεο γηα επίηεπμε ελδνεπηρεηξεζηαθψλ θαη δηεπηρεηξεζηαθψλ ζηφρσλ. 1.5.2) Σειεπηθνηλσληαθή Τπνδνκή ην επίπεδν απηφ πεξηιακβάλνληαη νη ελαιιαθηηθνί κεραληζκνί δηαζχλδεζεο ησλ επηρεηξεκαηηθψλ εηαίξσλ πνπ ζπλαιιάζζνληαη ειεθηξνληθά. Οη κεραληζκνί απηνί δελ είλαη ακνηβαία απνθιεηφκελνη κεηαμχ ηνπο θαη γηα απηφ ην ιφγν αξθεηέο επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ δηαθνξεηηθά είδε ηειεπηθνηλσληαθήο ππνδνκήο γηα δηαθνξεηηθέο επηρεηξεκαηηθέο εθαξκνγέο. Οη βαζηθέο θαηεγνξίεο 17 είλαη νη εμήο: Internet. Σν γλσζηφ δηεζλέο δηαδίθηπν έρεη αξρίζεη πξφζθαηα λα απνθηά κεγάιν ελδηαθέξνλ γηα επηρεηξεκαηηθέο ρξήζεηο. Σα πξψηα ρξφληα εκθάληζεο ηνπ Ζ.Δ., ην Internet δελ ζεσξήζεθε πξφζθνξν κέζν γηα ειεθηξνληθέο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο, θπξίσο ιφγσ ηεο έιιεηςεο αζθάιεηαο θαη θεληξηθήο δηαρείξηζεο ηνπ. Σα ηειεπηαία ρξφληα φκσο, έρνπλ αλαπηπρζεί ζεκαληηθέο εθαξκνγέο, θπξίσο κέζσ ηνπ World Wide Web, ζηνλ ηνκέα ηεο δηαθήκηζεο, πξνψζεζεο θαη πψιεζεο ησλ πξντφλησλ, ζηελ ειεθηξνληθή παξάδνζε ησλ άυισλ αγαζψλ θαη ζηηο ειεθηξνληθέο πιεξσκέο. ηελ Διιάδα δξαζηεξηνπνηνχληαη αξθεηέο εηαηξίεο παξνρήο ππεξεζηψλ δηαδηθηχνπ (Internet Service Providers) κέζσ ησλ νπνίσλ νη επηρεηξήζεηο κπνξνχλ λα δηαζπλδεζνχλ ζην Internet. Σν Internet είλαη ηδηαίηεξα πξφζθνξν κέζν γηα επηρεηξεκαηηθέο εθαξκνγέο φπσο ε δηαθήκηζε θαη πξνψζεζε πξντφλησλ θαη ε επαθή κε ηειηθνχο θαηαλαισηέο. Σα θχξηα πιενλεθηήκαηα ηνπ δηθηχνπ είλαη ην γξαθηθφ πεξηβάιινλ δηεπαθήο (πνπ θάλεη ηε ρξήζε ηνπ ηδηαίηεξα εχθνιε), ην ζρεηηθά κηθξφ θφζηνο ρξήζεο ηνπ θαη ε επξεία εμάπισζε ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν. Αληίζεηα, σο κεηνλεθηήκαηα ηνπ ζεσξνχληαη ε κε χπαξμε θάπνηνπ θεληξηθνχ δηαρεηξηζηή πνπ λα εγγπάηαη ηελ ηαρχηεηα, ηελ αμηνπηζηία θαη ηε δηαζεζηκφηεηα ηνπ δηθηχνπ θαη νη κηθξέο ζρεηηθά δπλαηφηεηεο αζθάιεηαο (π.ρ. εκπηζηεπηηθφηεηαο θαη αθεξαηφηεηαο). Intranets / Extranets. Γελ ππάξρεη θάπνηα ηερληθή δηαθνξά κεηαμχ ηνπ Internet θαη ησλ Intranets. Σν Intranet είλαη ε εθαξκνγή ηεο ηερλνινγίαο ηνπ Internet ζε έλα «θιεηζηφ» ελδνεπηρεηξεζηαθφ δίθηπν. Πξνζθέξεη έλα ζρεηηθά νηθνλνκηθφ ηξφπν γηα ηελ ζχλδεζε θαη δηαρείξηζε εκπνξηθψλ δηθηχσλ θαη 17 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.41-43 24
δηακνηξαδφκελσλ πιεξνθνξηψλ ζηα φξηα κίαο επηρείξεζεο ζε πεξηνξηζκέλε ζπλήζσο γεσγξαθηθή πεξηνρή. Σν Intranet ρξεζηκνπνηεί ηα πξσηφθνιια επηθνηλσλίαο (TCP/IP), ηα δίθηπα (IP) θαη ηα πξνγξάκκαηα δηεπαθήο (Web Browsers, e-mail) ηνπ Internet. Έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο πνπ πξέπεη λα ιεθζεί ππ φςε είλαη ε ζπκβαηφηεηα ησλ δηθηχσλ απηψλ κε ην Internet. Ζ ηερλνινγία ησλ Extranets βαζίδεηαη θαη απηή ζηα ίδηα πξσηφθνιια κε ην Internet θαη ηα Intranets. Σα δίθηπα Extranets ρξεζηκνπνηνχληαη σο θιεηζηά θαη αζθαιή δίθηπα δηεπηρεηξεζηαθψλ ζπλαιιαγψλ. Σα Extranets ζπλδένπλ δχν ή πεξηζζφηεξνπο εκπνξηθνχο εηαίξνπο ζε έλα θνηλφ θιεηζηφ δίθηπν παξέρνληαο ηνπο ηε δπλαηφηεηα αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη νινθιήξσζεο ησλ ζπλαιιαγψλ. ην ζρήκα 1.6 παξνπζηάδεηαη ε ρξήζε ησλ δηθηχσλ Internet, Intranets θαη Extranets φπσο απηά ρξεζηκνπνηνχληαη ζήκεξα ζηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν. ρήκα 1.6 : Internet-Intranets-Extranets Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.28 Γίθηπα Πξνζηηζέκελεο Αμίαο (Value Added Networks - VANs). ε αληίζεζε κε ην Internet πνπ ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα επηθνηλσλία επηρεηξήζεσλ κε ηειηθνχο θαηαλαισηέο (business to consumer), ηα Γίθηπα Πξνζηηζέκελεο Αμίαο απνηεινχλ ίζσο ην πιένλ επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελν επηθνηλσληαθφ κέζν γηα αληαιιαγέο εκπνξηθψλ δεδνκέλσλ κεηαμχ επηρεηξήζεσλ (business to business). Έηζη, ε αληαιιαγή παξαζηαηηθψλ θαη άιισλ «επαίζζεησλ» επηρεηξεκαηηθψλ πιεξνθνξηψλ γίλεηαη θπξίσο κέζσ ηέηνησλ δηθηχσλ ιφγσ ησλ απμεκέλσλ δπλαηνηήησλ αζθαιείαο πνπ παξέρνπλ. Σα VAN απνηεινχλ ηειεπηθνηλσληαθέο πιαηθφξκεο πνπ επηηξέπνπλ φρη κφλν ηε δηακεηαγσγή δεδνκέλσλ, αιιά ζπλήζσο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα θάπνησλ παξεκβνιψλ πνπ «πξνζζέηνπλ αμία» ζηα δεδνκέλα απηά. Ζ αληαιιαγή EDI κελπκάησλ είλαη κηα απφ ηηο θπξηφηεξεο ρξήζεηο ησλ VAN. Σν θχξην πιενλέθηεκα ησλ VAN είλαη ε απμεκέλε αζθάιεηα πνπ παξέρνπλ ζηηο ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο θαζψο θαη ε χπαξμε θάπνηνπ θεληξηθνχ ππεχζπλνπ πνπ κπνξεί λα εγγπεζεί γηα ηε ζσζηή δηαρείξηζε ηνπ δηθηχνπ. Αληίζεηα, ζηα κεηνλεθηήκαηα ησλ VAN κπνξνχλ λα εληαρζνχλ ην πςειφ θφζηνο ρξήζεο ηνπο θαη ην κηθξφ εχξνο επηθνηλσλίαο πνπ 25
απνιακβάλεη κηα επηρείξεζε θαζψο κπνξεί λα επηθνηλσλήζεη κφλν κε άιινπο ζπλδξνκεηέο ηνπ VAN. πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Μελπκάησλ (Message Handling Systems - MHSs). Σα πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Μελπκάησλ απνηεινχλ κηα ππνθαηεγνξία ησλ VANs θαη επηηξέπνπλ ζηνπο ζπλδξνκεηέο ηνπο ηελ αληαιιαγή κελπκάησλ (ζε κνξθή ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ, EDI, θ.ά.) θαζψο θαη ηε ρξήζε ππεξεζηψλ ειεθηξνληθνχ θαηαιφγνπ. Οπζηαζηηθά ηα MHS δίθηπα πξνζθέξνπλ κηα πην θζελή ελαιιαθηηθή ιχζε ζε ζρέζε κε ηα VAN γηα ηνπο ρξήζηεο πνπ επηζπκνχλ θπξίσο ηελ αληαιιαγή (απνζηνιή θαη ιήςε) EDI θαη E-mail κελπκάησλ, αιιά δελ ελδηαθέξνληαη ηφζν γηα ηηο ππφινηπεο ππεξεζίεο πνπ κπνξεί λα παξάζρεη έλα VAN. Έηζη, ην θχξην πιενλέθηεκα ελφο MHS ζπζηήκαηνο είλαη, ζπγθξηηηθά κε ηα VAN, ην κηθξφηεξν θφζηνο ηνπ, ελψ ζαλ κεηνλέθηεκα κπνξεί λα θαηαγξαθεί ην πεξηνξηζκέλν εχξνο ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξεη. ην πίλαθα 1.1 παξνπζηάδνληαη νη δηάθνξεο κνξθέο δηθηχσλ πνπ παξνπζηάζηεθαλ ζηηο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπο, θάλνληαο κία ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ηνπο. Δμεηάδνληαη δειαδή νη εθαξκνγέο πνπ κπνξνχλ ιεηηνπξγήζνπλ ζε απηά θαζψο θαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα πνπ θάζε έλα απφ απηά παξνπζηάδεη. Είδος Internet Intranet Πιθανές Εθαρμογές Πλεονεκηήμαηα Μειονεκηήμαηα Γηαθήκηζε, Ηιεθηξνληθέο αγνξέο, Ηιεθηξνληθή Γηαλνκή Business-to-consumer EDI, E-mail, Πξνζπέιαζε ζε βάζεηο δεδνκέλωλ Μηθξό Κόζηνο Μεγάιε εμάπιωζε Μηθξό Κόζηνο Αλεμαξηεζία από ηξίηα κέξε Όρη εγγπήζεηο Μεηωκέλε Αζθάιεηα Πεξηνξηζκέλεο εθαξκνγέο Μεηωκέλε αζθάιεηα Extranet Business-to-business Μηθξό θόζηνο Μεηωκέλε αζθάιεηα VAN MHS EDI, E-mail, Πξνζπέιαζε ζε βάζεηο δεδνκέλωλ Business-to-business E-mail, EDI Business-to-business Αζθάιεηα Αμηνπηζηία Αζθάιεηα Μηθξό θόζηνο (ωο πξνο VAN) Πίλαθαο 1.1 : Υξήζε Γηθηχσλ ζην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.44 Κόζηνο Μηθξό εύξνο Πεξηνξηζκέλεο εθαξκνγέο Μηθξό εύξνο Μεγάιε ζπδήηεζε έρεη γίλεη γηα ηελ θαηαιιειφηεηα ή κε ηνπ Internet θαη ησλ Γηθηχσλ Πξνζηηζέκελεο Αμίαο γηα ηελ ππνζηήξημε εθαξκνγψλ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. Δίλαη εκθαλέο φηη θακία απφ ηηο δπν επηινγέο δελ είλαη εμ νξηζκνχ «θαιχηεξε» απφ ηελ άιιε. Σν Internet ππεξηεξεί ζαθψο ζε θάπνηα ζεκεία, ελψ ηα VANs ππεξηεξνχλ ζε άιια. Ζ απάληεζε γηα ην πνηα πιαηθφξκα πξέπεη λα επηιέμεη κηα επηρείξεζε εμαξηάηαη θπζηθά απφ ην πνηεο εθαξκνγέο ζέιεη λα ππνζηεξίμεη. Κάζε κηα επηρεηξεκαηηθή εθαξκνγή έρεη ζπγθεθξηκέλεο απαηηήζεηο πνπ θαζηζηνχλ θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ παξαθάησ πίλαθα πην ζεκαληηθά απφ θάπνηα άιια. Έηζη, θάζε επηρείξεζε πξέπεη λα επηιέμεη ην θαηάιιειν δίθηπν δίλνληαο δηαθνξεηηθφ θάζε θνξά βάξνο ζε θάπνηα θξηηήξηα. Βέβαηα, γηα ζχλζεηεο εθαξκνγέο Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ ε ηαπηφρξνλε ρξήζε θαη ησλ δπν (ή πηζαλά θαη άιισλ πιαηθφξκσλ) είλαη ίζσο επηβεβιεκέλε. 26
1.5.3 Σερλνινγίεο Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ 18 ην επίπεδν απηφ πεξηιακβάλνληαη νη ηερλνινγίεο πνπ κπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ επηρεηξεκαηηθέο εθαξκνγέο Ζ.Δ. Ζ εθαξκνγή ησλ ηερλνινγηψλ απηψλ απαηηεί ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ηελ χπαξμε θάπνηαο πιαηθφξκαο ηειεπηθνηλσληαθήο ππνδνκήο απφ απηέο πνπ πεξηγξάθεθαλ ζην επίπεδν 1. 1.5.3.1) Ηιεθηξνληθφ Σαρπδξνκείν (Electronic Mail E-mail) Απνηειεί έλα γξήγνξν, νηθνλνκηθφ θαη απνδνηηθφ ηξφπν επηθνηλσλίαο κεηαμχ κεκνλσκέλσλ ρξεζηψλ ζην δίθηπν ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν αθνχ ζπλδπάδεη άκεζε δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία, αιιά θαη επειημία ζηε κεηαθνξά κελπκάησλ θαη αξρείσλ. Σν Ζιεθηξνληθφ Σαρπδξνκείν είλαη ην άκεζν αληίζηνηρν ηνπ παξαδνζηαθνχ ηαρπδξνκείνπ ζε ειεθηξνληθή κνξθή επηηξέπνληαο ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ρξεζηψλ γηα ηελ αληαιιαγή νπνηνπδήπνηε είδνπο πιεξνθνξίαο. Έηζη κε ην Ζιεθηξνληθφ Σαρπδξνκείν ν ρξήζηεο κπνξεί λα γξάςεη έλα γξάκκα ζηνλ ππνινγηζηή (κε ηελ κνξθή απινχ θεηκέλνπ) θαη λα ην ζηείιεη ζε θάπνηνλ απνδέθηε, ζε νπνηνδήπνηε ζεκείν ζηνλ θφζκν. Πξνθεηκέλνπ λα απνζηαιεί νπνηνδήπνηε κήλπκα πξέπεη λα είλαη γλσζηή ε ειεθηξνληθή δηεχζπλζε (E-mail address) ηνπ παξαιήπηε. Κάζε ρξήζηεο ηνπ δηθηχνπ έρεη ηε δηθή ηνπ δηεχζπλζε Ζιεθηξνληθνχ Σαρπδξνκείνπ, ζηελ νπνία κπνξεί λα παξαιακβάλεη ηα κελχκαηα πνπ ηνπ ζηέιλνπλ νη άιινη ρξήζηεο. Αθφκα, θάζε ρξήζηεο δηαζέηεη έλα ειεθηξνληθφ «γξακκαηνθηβψηην» φπνπ κπνξεί λα δέρεηαη θαη λα δηαβάδεη κελχκαηα. Σν Ζιεθηξνληθφ Σαρπδξνκείν απνηειεί ηελ πιένλ επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελε εθαξκνγή ειεθηξνληθήο επηθνηλσλίαο, φρη κφλν κεηαμχ επηρεηξήζεσλ αιιά θαη κεηαμχ κεκνλσκέλσλ ρξεζηψλ Ζ κεγάιε ηνπ δηάδνζε είλαη πιήξσο δηθαηνινγεκέλε αλ αλαινγηζηεί θαλείο ηα πνιιά πιενλεθηήκαηα πνπ παξέρεη ε ρξήζε ηνπ ζε ζρέζε κε άιιεο κνξθέο επηθνηλσλίαο Ο ρξήζηεο κπνξεί λα δηαβάζεη ηα κελχκαηα ηνπ φπνηα ζηηγκή ζειήζεη, αξθεί λα έρεη πξφζβαζε ζε ππνινγηζηή πνπ είλαη ζπλδεδεκέλνο ζην δίθηπν. Μπνξεί λα απαληήζεη ζε θάπνην κήλπκα νπνηαδήπνηε ρξνληθή ζηηγκή. Αθφκα είλαη δπλαηή ε απνζηνιή φρη κφλν απιψλ θεηκέλσλ αιιά αθφκε θαη αξρείσλ πνπ πεξηέρνπλ εηθφλα ήρν, video θιπ. Αθφκα παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ηαπηφρξνλεο απνζηνιήο ηνπ κελχκαηνο ζε πεξηζζφηεξνπο απφ έλαλ παξαιήπηεο, γεγνλφο πνπ θαζηζηά ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν κέζν ζπδήηεζεο κε ηε ζπκκεηνρή πνιιψλ ρξεζηψλ, δεκηνπξγψληαο έηζη ηηο γλσζηέο mailing lists 19 φπνπ ηα κελχκαηα πνπ αληαιιάζζνληαη κεηαμχ δηαθφξσλ ρξεζηψλ κπνξνχλ λα είλαη νξαηά θαη απφ φινπο φζνπο ελδηαθέξνληαη γηα ηα ζέκαηα πνπ ζπδεηνχληαη. Μία εηδηθή κνξθή ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ είλαη ην Voice Messaging, ην νπνίν απνηειεί ην ζπλδεηηθφ θξίθν κεηαμχ ησλ ηερλνινγηψλ ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ηεο θιαζηθήο θσλεηηθήο ηειεθσλίαο επηηξέπνληαο ηελ επηθνηλσλία κε θπζηθφ ηξφπν (θσλή) κεηαμχ αλζξψπσλ ζε κε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Έηζη, ην Voice Messaging κπνξεί λα ζεσξεζεί ζαλ ε εμειηθηηθή δηαδηθαζία ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ, φπνπ ηα ειεθηξνληθά κελχκαηα θεηκέλνπ αληηθαζίζηαληαη απφ (πην θηιηθά ζε φινπο) θσλεηηθά κελχκαηα πνπ κεηαδίδνληαη κέζσ επηθνηλσληαθψλ δηθηχσλ. Κάζε ρξήζηεο (ζε αληηζηνηρία κε ην E-mail) δηαζέηεη ηελ πξνζσπηθή ηνπ «θσλεηηθή ζπξίδα» ζε 18 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.49-53 19 Mailing List : Έλαο θαζνξηζκέλνο θαηάινγνο παξαιεπηψλ e-mail, ζηνπο νπνίνπο απνζηέιιεηαη ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν 27
έλα «έμππλν» ςεθηαθφ ηειεθσληθφ θέληξν πνπ δηαρεηξίδεηαη απφ ππνινγηζηή. Ο ιήπηεο ησλ κελπκάησλ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ηα επεμεξγαζηεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο (λα ηα απνζεθεχζεη, λα ηα δηαγξάςεη, λα ηα πξνσζήζεη, θηι.). 1.5.3.2) Ηιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ (Electronic Data Interchange). Ζ Ζιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ απνηειεί κία απφ ηηο πην ζεκαληηθέο ηερλνινγίεο Ζ.Δ. Σν EDI αλαθέξεηαη ζηελ ειεθηξνληθή αληαιιαγή δνκεκέλσλ εκπνξηθψλ δεδνκέλσλ (παξαζηαηηθψλ) κεηαμχ επηρεηξήζεσλ. Σππηθά ηέηνηα παξαδείγκαηα είλαη παξαγγειίεο, ηηκνιφγηα, ηηκνθαηάινγνη, αλαθνξέο, θ.ά. Ζ κεγάιε επηηπρία ηνπ EDI νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη ηα δεδνκέλα πνπ αληαιιάζζνληαη κνξθνπνηνχληαη ζχκθσλα κε θάπνην πξφηππν επηθνηλσλίαο θαη έηζη κπνξνχλ λα ηχρνπλ άκεζεο επεμεξγαζίαο από δηαθνξεηηθέο εθαξκνγέο αθφκα θαη αλ απηέο δελ είλαη ζπκβαηέο κεηαμχ ηνπο. Ζ ρξήζε ηνπ EDI έρεη εμαπισζεί κε ηαρείο ξπζκνχο ζε πνιιέο ρψξεο θαη ππάξρνπλ ήδε αξθεηά παξαδείγκαηα ρξεζηψλ θαη ζηελ Διιάδα. Σα πιενλεθηήκαηα ηνπ EDI κπνξνχλ λα εληνπηζηνχλ ηφζν ζε ιεηηνπξγηθφ επίπεδν (π.ρ. απνθπγή ιαζψλ επαλαπιεθηξνιφγεζεο ζηνηρείσλ, εμνηθνλφκεζε θφζηνπο, κείσζε απνζέκαηνο) φζν θαη ζε επίπεδν επηρεηξεζηαθψλ ζηξαηεγηθψλ (π.ρ. ζχζθημε ζρέζεσλ κε πειάηεο θαη πξνκεζεπηέο, αλάπηπμε θνηλψλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ) Σν Υξεκαηννηθνλνκηθφ EDI (Financial EDI) απνηειεί κηα εμεηδηθεπκέλε πεξίπησζε ηνπ EDI, φπνπ έλαο απφ ηνπο δπν ζπλαιιαζζφκελνπο είλαη Σξάπεδα ή άιιν ρξεκαηνπηζησηηθφ ίδξπκα. Ζ ειεθηξνληθή επηθνηλσλία κεηαμχ επηρεηξήζεσλ θαη ηξαπεδψλ γηα ηελ δηεθπεξαίσζε πιεξσκψλ απνηειεί κηα απφ ηηο πιένλ γνξγά αλαπηπζζφκελεο ηερλνινγίεο Ζ.Δ. Δθαξκνγέο απηήο ηεο ηερλνινγίαο έρνπλ ήδε αλαπηπρζεί γηα δηεμαγσγή ηξαπεδηθψλ ζπλαιιαγψλ απφ ην ζπίηη θαζψο θαη γηα ηελ πιεξσκή εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ (φπνπ πειάηεο θαη πξνκεζεπηήο δίλνπλ αληίζηνηρεο νδεγίεο ζηηο ηξάπεδεο κε ηηο νπνίεο ζπλαιιάζζνληαη γηα ηε δηεπζέηεζε ινγαξηαζκψλ). 1.5.3.3) Ηιεθηξνληθή Μεηαθνξά Κεθαιαίσλ (Electronic Funds Transfer - EFT) Ζ Ζιεθηξνληθή Μεηαθνξά Κεθαιαίσλ εκθαλίζηεθε ηε δεθαεηία ηνπ 1970 θαη αλαθέξεηαη ζηελ επηθνηλσλία κεηαμχ δπν ηξαπεδψλ γηα ηελ δηεθπεξαίσζε ησλ κεηαμχ ηνπο δνζνιεςηψλ. Ζ επηθνηλσλία απηή κπνξεί λα γίλεηαη κέζσ EDI ή άιισλ ηερλνινγηψλ (π.ρ. SWIFT). Σα πιενλεθηήκαηα ρξήζεο ηνπ EFT είλαη: Σαρχηεηα. Ζ κεηαθνξά θεθαιαίσλ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ ηξαπεδψλ γίλεηαη ζπλήζσο ζε ιηγφηεξν απφ 24 ψξεο Αζθάιεηα. Ζ κεηαθνξά ησλ θεθαιαίσλ θαη ε νινθιήξσζε ησλ ζπλαιιαγψλ πξαγκαηνπνηνχληαη κέζα απφ αζθαιή δίθηπα. Γηεπθφιπλζε θαηαζεηψλ. Οη θαηαζέηεο (πνιίηεο ή επηρεηξήζεηο) εμππεξεηνχληαη θαιχηεξα αθνχ ηα θεθάιαηα κεηαθέξνληαη απηφκαηα, ρσξίο λα απαηηείηαη ε επίζθεςε ηνπο ζηελ ηξάπεδα, εμαιείθνληαο ηελ θίλδπλν λα ραζεί θάπνηα επηηαγή ή λα παξνπζηαζζεί θαηλφκελν αθάιππησλ επηηαγψλ. Μείσζε ηνπ θφζηνπο. Σν θφζηνο θάζε ζπλαιιαγήο κεηψλεηαη, εθφζνλ παξαηεξείηαη κείσζε δηνηθεηηθψλ εξγαζηψλ απφ ηελ πιεπξά ησλ ηξαπεδψλ Άκεζε παξαθνινχζεζε ζπλαιιαγψλ. Οη θαηαζέηεο παξαιακβάλνπλ αλαθνξέο κε ηηο ζπλαιιαγέο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζην ηέινο θάζε πεξηφδνπ (εκεξήζηα, κεληαία θιπ), παξέρνληαο ηε δπλαηφηεηα άκεζεο παξαθνινχζεζεο ησλ απνζεκάησλ ησλ ινγαξηαζκψλ. 28
Ζ Ζιεθηξνληθή Μεηαθνξά Κεθαιαίσλ απνηειεί αθφκε κηα πνιχ δηαδεδνκέλε εθαξκνγή Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ θαζψο εδψ θαη αξθεηά ρξφληα φιεο ζρεδφλ νη κεηαθνξέο θεθαιαίσλ κεηαμχ ηξαπεδψλ γίλνληαη κε ειεθηξνληθφ ηξφπν. Ζ επέθηαζε ηεο ρξήζεο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ νδήγεζε ζηελ αλάπηπμε λέσλ ηερλνιφγσλ γηα ηε κεηαθνξά θεθαιαίσλ, νη νπνίεο επηηξέπνπλ ηελ νινθιήξσζε ηεο κε άιιεο εθαξκνγέο ειεθηξνληθήο επηθνηλσλίαο. 1.5.3.4) Ηιεθηξνληθνί Καηάινγνη (E-Cat) Πξφθεηηαη ζηελ νπζία γηα ειεθηξνληθέο ζειίδεο ζην Internet πνπ πεξηιακβάλνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη κηα εκπνξηθή επηρείξεζε. Έλαο ηππηθφο ειεθηξνληθφο θαηάινγνο πεξηιακβάλεη ιεπηνκεξή πιεξνθφξεζε γηα ηε ζπζθεπαζία, ηε κνξθή θαη ηελ ηηκή ησλ πξντφλησλ, ελψ) ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ππάξρεη δπλαηφηεηα ειεθηξνληθήο παξαγγειίαο, αγνξάο θαη πιεξσκήο. Έλαο ειεθηξνληθφο θαηάινγνο δελ είλαη κηα ειεθηξνληθή αληηγξαθή ελφο εθηππσκέλνπ θαηάινγνπ. Δλζσκαηψλνληαο πξνεγκέλεο δπλαηφηεηεο αιιειεπίδξαζεο θαη πηνζεηψληαο πξσηνπνξηαθέο κνξθέο παξνπζίαζεο ηνπ πιηθνχ, απνηειεί έλα εληειψο λέν, ηδηαίηεξα ειθπζηηθφ γηα ηνπο ρξήζηεο, κέζν κε δπλακηθφ ραξαθηήξα. ηα ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα ησλ ειεθηξνληθψλ θαηαιφγσλ κπνξνχκε λα ζπκπεξηιάβνπκε: ηελ απμεκέλε δπλαηφηεηα αιιειεπίδξαζεο, ηελ δπλακηθή αλαβάζκηζε ηνπο, ηελ δπλαηφηεηα ελζσκάησζεο ππεξ-ζπλδέζκσλ ζην θείκελν θαη ηελ δπλαηφηεηα γηα παγθφζκηα παξνπζίαζε ηνπ πιηθνχ ηνπο: Γπλαηφηεηα αιιειεπίδξαζεο. Οη έληππνη θαηάινγνη αλαπαξηζηνχλ ξνή πιεξνθνξίαο κηαο θαηεχζπλζεο απφ ηελ εηαηξεία ζηνπο ππνςήθηνπο πειάηεο ηεο. Οη ειεθηξνληθνί θαηάινγνη, απφ ηελ άιιε πιεπξά παξέρνπλ έλα ακθίδξνκν θαλάιη επηθνηλσλίαο κεηαμχ ηεο εηαηξείαο θαη ησλ πειαηψλ ηεο. Γηα παξάδεηγκα, αλ έλαο πειάηεο ζέιεη λα θάλεη έλα ζρφιην ή κηα εξψηεζε γηα θάπνην πξντφλ θαζψο βιέπεη ηνλ θαηάινγν, κπνξεί απιά λα γξάςεη έλα ειεθηξνληθφ κήλπκα θαη λα δηαηππψζεη ηα ζρφιηα ηνπ. Απηή ε δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο θαη αληαιιαγήο απφςεσλ κε ηνπο ππνςήθηνπο πειάηεο δίλεη ηελ επθαηξία ζηελ εηαηξεία λα αλαπηχμεη ζηελφηεξεο ζρέζεηο κε ηνπο πειάηεο ηεο θαη λα γίλεη πην επαίζζεηε ζηηο αλάγθεο ηνπο. Γπλακηθή αλαβάζκηζε. Οη ειεθηξνληθνί θαηάινγνη απνζεθεχνληαη ζε έλα θεληξηθφ εμππεξεηεηή. Σα πεξηερφκελα ηνπ θαηαιφγνπ κπνξνχλ εχθνια θαη άκεζα λα αλαβαζκηζηνχλ ζηνλ εμππεξεηεηή θαη απηέο νη αιιαγέο είλαη άκεζα νξαηέο ζε φινπο ηνπο πειάηεο. Απηή ε δπλακηθή θχζε ησλ ειεθηξνληθψλ θαηαιφγσλ επηηξέπεη ζηηο εηαηξείεο λα απνθξίλνληαη άκεζα ζηηο αιιαγέο ησλ ζπλζεθψλ αγνξάο (π.ρ. γηα ηελ αιιαγήο ζπζθεπαζίαο, ηελ κεηαβνιή ησλ ηηκψλ, ηελ αιιαγήο ησλ θαλαιηψλ δηαλνκήο θαη άιισλ ζηνηρείσλ). Γπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο θεηκέλνπ κε ππεξζπλδέζκνπο (hyperlinks) 20. Σν Internet θαη ην World Wide Web παξέρνπλ ζηνπο ρξήζηεο δπλαηφηεηεο δηαζχλδεζεο ζε πεγέο πιεξνθνξηψλ ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν. Ζ επθνιία κεηάβαζεο απφ ηε κηα πεγή πιεξνθνξίαο ζηελ άιιε βαζίδεηαη ζε κεγάιν 20 Hyperlink : Έλα ζηνηρείν ην νπνίν θαηφπηλ επηινγήο θαη ελεξγνπνίεζεο είηε νδεγεί ζε άιιε πιεξνθνξία είηε εθηειεί θάπνηα εθαξκνγή. Απνδίδεηαη ζηελ Διιεληθή σο ζχλδεζκνο ή παξαπνκπή 29
βαζκφ θαη ζηνπο ππεξζπλδέζκνπο πνπ πξνζαξκφδνληαη ζε θείκελν. Με απιά ιφγηα νη ηζηνζειίδεο ζην WWW παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα αιιειεπίδξαζεο ζην ρξήζηε, κέζα απφ ηελ επηινγή ζπγθεθξηκέλσλ ιέμεσλ ηνπ θεηκέλνπ πνπ παξαζέηνπλ. Ζ θηινζνθία πίζσ απφ απηή ηελ πξαθηηθή είλαη ε δηαζχλδεζε ζρεηηθψλ πεγψλ πιεξνθνξίαο πξνθεηκέλνπ ν ρξήζηεο λα έρεη ηε δπλαηφηεηα πιεξέζηεξεο ελεκέξσζεο. Έηζη, ν ρξήζηεο κπνξεί λα επηιέμεη έλαλ ππεξζχλδεζκν θαη λα πινεγεζεί εχθνια θαη γξήγνξα απφ ηελ κία πεγή ζηελ άιιε. Παγθφζκηα παξνπζία. ε κηα επνρή, φπσο ε ζεκεξηλή, φπνπ ε παγθνζκηνπνίεζε ζε θάζε επίπεδν αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο, παξνπζηάδεηαη ηδηαίηεξα έληνλε, ην Internet πξαγκαηηθά θαηνξζψλεη λα γίλεη ν θνξέαο δηαζχλδεζεο ηεο Παγθφζκηαο Κνηλσλίαο ησλ Πιεξνθνξηψλ. Ο θφζκνο ηνπ Internet μεπεξλά εζληθέο ηδηαηηεξφηεηεο θαη πνιηηηζκηθέο δηαθνξέο θαη γίλεηαη έλαο θνηλφο ηφπνο αλαθνξάο ησλ αλζξψπσλ ζε παγθφζκην επίπεδν. ηα πιαίζηα ηνπ ε παξνπζία γηα ηνλ θαζέλα θαζίζηαηαη εθηθηή κε ειάρηζην νηθνλνκηθφ θφζηνο. Ζ δπλαηφηεηα απηή απνηειεί ζηελ θπξηνιεμία πξφθιεζε γηα ηηο επηρεηξήζεηο πνπ πάληα αλαδεηνχζαλ δηέμνδν απφ ηα ζηελά φξηα ησλ εζληθψλ αγνξψλ θαη παξνπζία ζην δηεζλέο επίπεδν, αιιά ζπλήζσο ζπλαληνχζαλ νηθνλνκηθνχο θαη άιινπο θξαγκνχο (π.ρ. αδπλακία πξφζβαζεο ζηα δηεζλή θαλάιηα δηαλνκήο). Οη ειεθηξνληθνί θαηάινγνη, είλαη έλα κέζν πνπ ζέηεη ηέινο ζηηο δπζθνιίεο απηέο θαζηζηψληαο ηελ παγθφζκηα παξνπζία ησλ επηρεηξήζεσλ (θαη φρη κφλν) εθηθηή. Αμίδεη πάλησο λα αλαθεξζεί φηη γηα λα είλαη απνδνηηθή κηα ηέηνηα παξνπζία πξέπεη ν ζρεδηαζκφο θαη ε πινπνίεζε ηεο φιεο πξνζπάζεηαο λα γίλεηαη κε ηδηαίηεξε πξνζνρή. Σειηθά ηα παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθά ησλ ειεθηξνληθψλ θαηαιφγσλ, ηνπο πξνζδίδνπλ επειημία θαη πξνζαξκνζηηθφηεηα, ζηνηρεία ηθαλά γηα νινθιεξσκέλεο ιχζεηο ζηηο θαηεπζχλζεηο ηεο ελεκέξσζεο, ηεο παγθφζκηαο δηαζχλδεζεο, ηεο ππνζηήξημεο ησλ πξαθηηθψλ ηνπ Μάξθεηηλγθ θ.α. 1.5.3.5) Ηιεθηξνληθέο Φφξκεο (Electronic Forms). Οη Ζιεθηξνληθέο Φφξκεο παξέρνπλ ιχζε ζην αδηέμνδν πνπ δεκηνπξγνχζε αλέθαζελ ε δηαρείξηζε ην)λ έληππσλ θνξκψλ. Δθηφο απφ ηηο θιαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηεο εθηχπσζεο θαη ηεο ζπκπιήξσζεο νη ειεθηξνληθέο θφξκεο ππνζηεξίδνπλ θαη πην επθπείο πξαθηηθέο αθνχ πνιιέο θνξέο απνηεινχλ δηεπαθέο πνπ ζπλδένληαη κε βάζεηο δεδνκέλσλ γηα αλαδήηεζε, νινθιήξσζε θαη ρξήζε πιεξνθνξηψλ. Οη Ζιεθηξνληθέο Φφξκεο παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα ειεθηξνληθήο ζπκπιήξσζεο θαη ππνβνιήο δεδνκέλσλ κέζα απφ έλα εχρξεζην γξαθηθφ πεξηβάιινλ. Γηα παξάδεηγκα κε ηε ρξήζε ηέηνησλ θνξκψλ νη πειάηεο κηαο επηρείξεζεο κπνξνχλ λα παξαγγείινπλ ειεθηξνληθά ηα πξντφληα, λα ζπκπιεξψζνπλ εξσηεκαηνιφγηα (δίλνληαο έηζη πνιχηηκεο πιεξνθνξίεο ζηηο επηρεηξήζεηο), λα ππνβάιινπλ εξσηήκαηα θαη γεληθά λα επηθνηλσλήζνπλ κε ηηο επηρεηξήζεηο κε δνκεκέλν ηξφπν. Δπηγξακκαηηθά νη ειεθηξνληθέο θφξκεο απνηεινχλ αλαπφζπαζην ηκήκα θάζε εθαξκνγήο ζην Internet. 1.5.3.6) Γξακκσηνί Κψδηθεο (Bar Codes) Ζ ρξήζε Γξακκσηνχ Κψδηθα ζηα πξντφληα δελ απνηειεί απφ κφλε ηεο ηερλνινγία Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. Όκσο, ζε ζπλδπαζκφ κε άιιεο ηερλνινγίεο (θπξίσο ην 30
EDI), κπνξεί λα απνηειέζεη έλα πνιχ ζεκαληηθφ φπιν γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο επηθνηλσλίαο κεηαμχ επηρεηξήζεσλ, θαζψο ζπληειεί ζηελ απηνκαηνπνίεζε θαη δηεμαγσγή ρσξίο ιάζε κηαο πιεζψξαο επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ, φπσο ε παξαιαβή πξντφλησλ ζηηο απνζήθεο θαη ε απηφκαηε ελεκέξσζε ησλ αληίζηνηρσλ κεραλνγξαθηθψλ εθαξκνγψλ. 1.5.3.7) Ηιεθηξνληθή Γηαρείξηζε Δγγξάθσλ (Electronic Document Management EDM) Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαρείξηζε Δγγξάθσλ απνηειεί ηελ εμειηθηηθή ζπλέρεηα ηνπ EDI θαη αλαθέξεηαη ζηελ ζπλνιηθή δηαρείξηζε ησλ εγγξάθσλ κηαο επηρείξεζεο, είηε απηά είλαη δνκεκέλεο κνξθήο (EDI) είηε φρη (E-mail, έγγξαθα). Ζ δηαρείξηζε απηή γίλεηαη κέζσ εηδηθνχ ινγηζκηθνχ ην νπνίν είλαη ζε ζέζε λα αλαγλσξίζεη φια ηα εηζεξρφκελα θαη εμεξρφκελα κελχκαηα ζε κηα επηρείξεζε θαη λα ηα δηαρεηξηζηεί θαηάιιεια. Έηζη, κελχκαηα Ζιεθηξνληθνχ Σαρπδξνκείνπ κπνξνχλ λα πξνσζνχληαη ζηνπο παξαιήπηεο ηνπο, κελχκαηα EDI λα ελεκεξψλνπλ ηηο θαηάιιειεο εθαξκνγέο θαη έγγξαθα θεηκέλνπ λα κεηαηξέπνληαη ζε εηθφλεο θαη λα απνζεθεχνληαη ζηνλ ππνινγηζηή. Ζ νινθιεξσκέλε ρξήζε ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαρείξηζεο Δγγξάθσλ ζε κηα επηρείξεζε νδεγεί ζηελ πιήξε εμάιεηςε ηνπ ραξηηνχ απφ ηηο επηρεηξεκαηηθέο ζπλαιιαγέο. 1.5.3.8) Γηαρείξηζε Ρνήο Δξγαζίαο (Workflow Management) Ζ Γηαρείξηζε Ρνήο Δξγαζίαο αλαθέξεηαη ζηε ρξήζε ππνινγηζηηθψλ εθαξκνγψλ πνπ θαζνδεγνχλ ηνπο εξγαδφκελνπο ζηα βήκαηα πνπ πξέπεη λα θάλνπλ ψζηε λα δηεθπεξαηψζνπλ ηα θαζεκεξηλά ηνπο θαζήθνληα. Ζ ηερλνινγία απηή ππφζρεηαη κία λέα ιχζε ζε έλα παιηφ πξφβιεκα: ηε δηαρείξηζε θαη ππνζηήξημε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ. Απνηειεί κία λέα ηερλνινγία κε θχξην ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ηε ρξήζε ηεο πιεξνθνξηθήο κε ζθνπφ ηελ ππνζηήξημε ηεο ξνήο εξγαζίαο. Σα ζπζηήκαηα απηφκαηεο δηαρείξηζεο ξνήο δηαδηθαζηψλ επηρεηξήζεσλ πξνζθέξνπλ έλα λέν κνληέιν εξγαζίαο κεηαμχ αλζξψπσλ θαη ππνινγηζηψλ. Σα ζπζηήκαηα απηά ππνζηεξίδνπλ επηρεηξεκαηηθέο δηαδηθαζίεο επηβάιινληαο ηα εμήο: Πξνζεθηηθή ζρεδίαζε ησλ δηαδηθαζηψλ θαη αλάιπζε ησλ απαηηήζεσλ ηνπο γηα ηελ επθνιφηεξε πινπνίεζε ηνπο ζε επίπεδν εθαξκνγψλ. Άκεζε ζπζρέηηζε αξκνδηνηήησλ θαη αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ (απεηθφληζε νξγαλσηηθήο δνκήο) πξνθεηκέλνπ λα κπνξεί λα ηεθκεξησζεί έιεγρνο ζε ζπγθεθξηκέλα πξφζσπα γηα ζπγθεθξηκέλα θαζήθνληα κέζσ ηεο δηαρείξηζεο ηεο ξνήο εξγαζίαο. χλδεζε ησλ εθαξκνγψλ κε φιεο ηηο απαξαίηεηεο πεγέο πιεξνθνξηψλ, γηα ηελ νξζή δηεθπεξαίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ (δηαθίλεζε δεδνκέλσλ). Γηαρείξηζε, έιεγρν θαη αμηνιφγεζε ηεο εμέιημεο ησλ δηαδηθαζηψλ. Σα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ξνήο εξγαζίαο, παξέρνπλ θεληξηθφ έιεγρν ησλ δηαδηθαζηψλ γηα ηηο επηρεηξήζεηο: κέζα απφ κία δηαδηθαζία ππνινγίδνπλ ηνλ βαζκφ ηεο ππεπζπλφηεηαο θάζε αηφκνπ θαη ηνλ αλακελφκελν ξφιν πνπ ζα πξέπεη λα θαηέρεη. Γηαθέξνπλ απφ ηα ζπλεζηζκέλα πξνγξάκκαηα ππνινγηζηψλ σο πξνο ηνλ ηξφπν ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο. Γελ ζρεδηάδνπλ απζηεξά πξνγξάκκαηα, αιιά παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα ζρεδηαζκνχ κηαο δηαδηθαζίαο ζε βάζνο θάλνληαο φιεο ηηο αλαγθαίεο γεληθεχζεηο. Οη εθαξκνγέο ηνπ Workflow κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ ζε 5 θχξηνπο ηνκείο: Γξνκνιφγεζε θεηκέλσλ θαη κελπκάησλ φπσο αλαζθνπήζεηο θξηηηθψλ θαη ςεθνθνξηψλ, Γηνηθεηηθέο θφξκεο φπσο αλαθνξέο εμφδσλ, 31
Δθαξκνγέο πνπ πινπνηνχληαη κέζσ νπξψλ αλακνλήο, (π.ρ. ειεθηξνληθά help desks), πζηήκαηα ζπλεξγαζηψλ (π.ρ. δηαδηθαζίεο δαλεηνδφηεζεο), πζηήκαηα παξαγσγηθφηεηαο (επεμεξγαζία αζθαιηζηηθψλ αηηεκάησλ). Ζ ρξήζε ηέηνησλ εξγαιείσλ απμάλεη θαηά πνιχ ηελ παξαγσγηθφηεηα ηνπ πξνζσπηθνχ. Σα θπξηφηεξα πιενλεθηήκαηα ρξήζεο ζπζηεκάησλ ξνήο εξγαζίαο είλαη: Βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο κε άκεζν απνηέιεζκα ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο θαη ηελ αχμεζε ηεο παξαγφκελεο εξγαζίαο, Βειηίσζε ειέγρνπ, πνπ πξνέξρεηαη απφ ηελ πξνηππνπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ, Βειηίσζε ηεο δπλαηφηεηαο δηαρείξηζεο ησλ δηαδηθαζηψλ. Ζ ζσζηή εθαξκνγή ηεο ηερλνινγίαο workflow, πξνυπνζέηεη φκσο έλα πνιχ ζπγθεθξηκέλν θαη δνκεκέλν ηξφπν εξγαζίαο θαη ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ ζηειερψλ θαη δελ κπνξεί λα εθαξκνζηεί κε επθνιία ζε θάζε ηχπν επηρείξεζεο. Γηα λα κπνξέζεη κηα επηρείξεζε λα εηζάγεη εθαξκνγέο workflow ζε θάζε ηχπν εξγαζίαο (θαη φρη κφλν ζε πνιχ ηεηξηκκέλεο, γξαθεηνθξαηηθήο θχζεο δξαζηεξηφηεηεο) πξέπεη πξνεγνπκέλσο λα έρεη αλαιχζεη ζε βάζνο θαη λα έρεη θαηαγξάςεη κε ιεπηνκέξεηα ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ιεηηνπξγεί. Απηή ε «κνληεινπνίεζε» (αλάιπζε θαη ηεθκεξίσζε) ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ, παξφιν πνπ είλαη κηα δχζθνιε θαη επίπνλε εξγαζία, κπνξεί λα βνεζήζεη κηα επηρείξεζε λα εληνπίζεη εζηίεο πξνβιεκάησλ θαη δπζιεηηνπξγηψλ θαη λα απνηειεί ζπλήζσο ην πξψην βήκα γηα ηνλ Αλαζρεδηαζκφ Δπηρεηξεκαηηθψλ Γηαδηθαζηψλ. 1.5.3.9) Πνιπκέζα (Multimedia) Ζ ρξήζε Πνιπκέζσλ δελ απνηειεί απφ κφλε ηεο ηερλνινγία Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ αιιά κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε ζπλδπαζκφ κε άιιεο ηερλνινγίεο απμάλνληαο θαηά πνιχ ηηο δπλαηφηεηεο κηαο επηρείξεζεο λα πξνζειθχζεη ην ελδηαθέξνλ ησλ ππνςήθησλ πειαηψλ ηεο (π.ρ. κέζσ ειεθηξνληθήο δηαθήκηζεο). Σα πνιπκέζα αθνξνχλ ζηε ρξήζε ςεθηαθψλ δεδνκέλσλ ζε πεξηζζφηεξεο απφ κία κνξθέο φπσο ν ζπλδπαζκφο θεηκέλνπ, ήρνπ, video θαη γξαθηθψλ. Σα πνιπκέζα αμηνπνηνχλ ην θπζηθφ ηξφπν κε ηνλ νπνίν επηθνηλσλνχλ νη άλζξσπνη. θνπφο ηνπο είλαη ν ζπλδπαζκφο ηεο ακεζφηεηαο κίαο θηιηθήο δηεπαθήο κε δηάθνξνπο ηξφπνπο παξνπζίαζεο πεξηερνκέλνπ. ηηο πεξηζζφηεξεο εθαξκνγέο πνιπκέζσλ ππάξρεη ζπλδπαζκφο πξνζσπηθψλ ππνινγηζηψλ, ηειεφξαζεο θαη ηειεθσληθψλ ππεξεζηψλ. Σα νθέιε ηεο νινθιεξσκέλεο ρξήζεο δηαθφξσλ κέζσλ δελ πξνθχπηνπλ πξνζζεηηθά αιιά πνιιαπιαζηαζηηθά. Α Σα πνιπκέζα ραξαθηεξίδνληαη απφ ακεζφηεηα, ειθπζηηθφηεηα θαη απνδνρή (π.ρ. έλα ειεθηξνληθφ βηβιίν ζε multimedia κνξθή ζα πεξηιακβάλεη φρη κφλν θείκελν αιιά θαη θσηνγξαθίεο, ήρν θηλνχκελεο εηθφλεο θιπ.), γεγνλφο πνπ ηα θάλεη πην πξνζηηά ζηνπο αλζξψπνπο. Ζ δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ησλ ρξεζηψλ ζε ζπζηήκαηα πνιπκέζσλ εμαξηάηαη απφ ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ πιηθνχ ηνπ θάζε ρξήζηε. Δίλαη δειαδή απαξαίηεην ν ππνινγηζηήο ηνπ ρξήζηε λα είλαη εθνδηαζκέλνο εμνπιηζκφ φπσο ερεία, θάξηεο video, ήρνπ θιπ. Δπεηδή κε ηε ρξήζε πνιπκέζσλ γίλεηαη πξνζπάζεηα αλαπαξάζηαζεο ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ είλαη θπζηθφ λα πξνζειθχνπλ ην ελδηαθέξνλ θαη ηελ πξνζνρή ηνπ ρξήζηε πην εχθνια απφ νπνηνδήπνηε άιιν είδνο δηεπαθήο, γηα απηφ άιισζηε θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ζε κεγάιν βαζκφ ζε ζπζηήκαηα ηειε-εξγαζίαο- ηειεεθπαίδεπζεο θιπ. 32
1.5.4) Δθαξκνγέο Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ Σν επίπεδν απηφ αλαθέξεηαη ζηηο βαζηθέο επηρεηξεκαηηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ κπνξνχλ λα κεηαζρεκαηηζηνχλ έηζη ψζηε λα γίλνληαη κε ειεθηξνληθφ ηξφπν. Όπσο νη δηάθνξεο ηερλνινγίεο Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ (επίπεδν 2) κπνξνχλ λα ππνζηεξηρηνχλ απφ ζπγθεθξηκέλεο ηειεπηθνηλσληαθέο πιαηθφξκεο (επίπεδν 1), έηζη θαη νη επηρεηξεκαηηθέο εθαξκνγέο ηνπ επηπέδνπ 3 κπνξνχλ λα ππνζηεξηρηνχλ απφ δηαθνξεηηθέο ηερλνινγίεο ε θάζε κηα. 21 1.5.4.1) Ηιεθηξνληθή Γηαπξαγκάηεπζε (Electronic Negotiation). Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαπξαγκάηεπζε αλαθέξεηαη ζε φιεο ηηο κνξθέο επηθνηλσλίαο κεηαμχ δπν επηρεηξήζεσλ νη νπνίεο έρνπλ ζαλ ηειηθή θαηάιεμε ηε ζχλαςε (ή κε) εκπνξηθήο ζρέζεο. Απηφ ην είδνο επηθνηλσλίαο δελ έρεη ζπλήζσο εθαξκνγή ζηηο ζρέζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ κε ηνπο ηειηθνχο θαηαλαισηέο. Σν ζεκείν απηφ ηεο επηρεηξεκαηηθήο ιεηηνπξγίαο αληί λα απινπζηεπηεί κε ηε ρξήζε Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ γίλεηαη πην πνιχπινθν. Έηζη, εάλ γηα παξάδεηγκα δπν επηρεηξήζεηο ζέινπλ λα απνθαηαζηήζνπλ κηα ειεθηξνληθή εκπνξηθή ζρέζε ζα πξέπεη αξρηθά λα αληαιιάμνπλ κηα ζεηξά πιεξνθνξηψλ γηα ηηο ίδηεο ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηα πξντφληα / ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ. θνπφο ηεο αληαιιαγήο είλαη ε ηξνθνδφηεζε ησλ εθαξκνγψλ πιεξνθνξηθήο εθαηέξσζελ κε ηα ζηνηρεία εθείλα πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα νπνηαδήπνηε κεηέπεηηα επηθνηλσλία (π.ρ. αλαγλψξηζε ρξήζηε). Μηα ηέηνηα επηθνηλσλία πνιιέο θνξέο θαηαιήγεη ζηε ζχλαςε κηαο πκθσλίαο Ζιεθηξνληθήο πλαιιαγήο (Electronic Trading Partner Agreement) πνπ θαζνξίδεη ηνπο βαζηθνχο φξνπο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ κεξψλ. Γηα ην ιφγν απηφ, ε ζπγθεθξηκέλε επηθνηλσλία δελ ελδείθλπηαη γηα επθαηξηαθέο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο (π.ρ. κηα επθαηξηαθή αγνξά), αιιά πεξηζζφηεξν γηα πην κφληκεο εκπνξηθέο ζρέζεηο. Βαζηθέο ππνζηεξηθηηθέο ηερλνινγίεο γηα ηελ επηθνηλσλία ζην ζηάδην ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαπξαγκάηεπζεο είλαη αξρηθά ην E-mail (γηα επηθνηλσλίεο κεηαμχ αλζξψπσλ) θαη ζηε ζπλέρεηα ην EDI (γηα απεπζείαο επηθνηλσλία κεηαμχ εθαξκνγψλ, π.ρ. κελχκαηα Party Information, Pries / Sales Catalogue). 1.5.4.2) Αληαιιαγή Πιεξνθνξηψλ Πξντφληνο (Product Information Exchange) Ζ εθαξκνγή απηή αλαθέξεηαη ζπλήζσο ζηελ επηθνηλσλία κεηαμχ επηρεηξήζεσλ (ή ελφο κεκνλσκέλνπ θαηαλαισηή πξνο κηα επηρείξεζε) πξνθεηκέλνπ λα αλαδεηεζνχλ ζηνηρεία γηα ηα πξντφληα / ππεξεζίεο ηεο ηειεπηαίαο. Βαζηθέο ππνζηεξηθηηθέο ηερλνινγίεο γηα ηελ εθαξκνγή απηή είλαη ην Δ-mail (φπνπ έλαο θαηαλαισηήο ή κηα επηρείξεζε επηθνηλσλεί κε κηα άιιε γηα αλαδήηεζε ζηνηρείσλ) θαη ην EDI (θπξίσο γηα πην «επίζεκεο» κνξθήο αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ κεηαμχ επηρεηξήζεσλ). Απφ ηελ άιιε κεξηά, θπξίσο φηαλ ην Internet ρξεζηκνπνηείηαη ως ηειεπηθνηλσληαθή πιαηθφξκα γηα ηελ εθαξκνγή απηή, νη Ζιεθηξνληθέο Φφξκεο (E-Forms), νη Ζιεθηξνληθνί Καηάινγνη (E-Cat) θαη νη Δθαξκνγέο Πνιπκέζσλ (Multimedia) είλαη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο πνιχ πην απνδνηηθέο κέζνδνη πξνζέιθπζεο πειαηψλ θαη αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ. 1.5.4.3) Ηιεθηξνληθή Παξάδνζε Πξντφληνο (Electronic Product Delivery) 21 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.54-56 33
Ζ ειεθηξνληθή παξάδνζε πξντφλησλ είλαη εθηθηή, φπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, κφλν γηα πξντφληα πνπ έρνπλ απφ ηε θχζε ηνπο ειεθηξνληθή πθή ή κπνξνχλ λα κεηαζρεκαηηζηνχλ ζε ηέηνηα (π.ρ. ινγηζκηθφ, κνπζηθή, εθδφζεηο). Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί είηε ην Ζιεθηξνληθφ Σαρπδξνκείν (Δ-mail), είηε θάπνηνο ηξφπνο άκεζεο ειεθηξνληθήο κεηαθνξάο αξρείσλ (π.ρ. ππεξεζίεο WWW θαη FTP 22 ). 1.5.4.4) Ηιεθηξνληθή Πιεξσκή (Electronic Payment) Ζ ειεθηξνληθή πιεξσκή γηα εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο είλαη ίζσο ε πην δχζθνιε εθαξκνγή Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ απηή ηε ζηηγκή. Οη ιφγνη πνπ ζπληεινχλ ζε απηή ηε δπζθνιία είλαη πνιινί: ε κε χπαξμε θαηάιιειεο ελαξκφληζεο ζε πνιιέο εζληθέο λνκνζεζίεο, νη, έηζη θη αιιηψο, απμεκέλεο απαηηήζεηο αζθάιεηαο πνπ ππάξρνπλ, θαη ηέινο ε αλππαξμία κέρξη ζήκεξα θάπνηνπ παγθφζκηα απνδεθηνχ πξνηχπνπ γηα ηέηνηνπ είδνπο πιεξσκέο. Γεληθά, ειεθηξνληθέο πιεξσκέο κπνξνχλ λα γίλνπλ ζήκεξα κε ηνπο εμήο ηξφπνπο: Έλαο πνιχ δηαδεδνκέλνο ηξφπνο ειεθηξνληθψλ πιεξσκψλ είλαη κέζσ πηζησηηθήο θάξηαο. Ο ηξφπνο απηφο ρξεζηκνπνηείηαη ζε εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο πνπ δηεμάγνληαη θπξίσο κέζσ ηνπ Internet. Ο πειάηεο παξαγγέιλεη ηα πξντφληα πνπ ζέιεη θαη ηαπηφρξνλα κε ηελ παξαγγειία δίλεη ηνλ αξηζκφ θαη ηελ εκεξνκελία ιήμεο ηεο πηζησηηθήο ηνπ θάξηαο θαζψο επίζεο θαη ηελ αξρή έθδνζεο. Οη πιεξνθνξίεο απηέο κεηαθέξνληαη είηε ζηελ ηξάπεδα είηε ζηνλ πξνκεζεπηή. ηελ ηειεπηαία πεξίπησζε ν πξνκεζεπηήο πξνσζεί ζηελ ηξάπεδα ηα ζηνηρεία ηνπ πειάηε γηα απνπιεξσκή ηεο παξαγγειίαο. Σν Financial EDI παξέρεη έλα ελαιιαθηηθφ ηξφπν ειεθηξνληθήο πιεξσκήο πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ πςειφ βαζκφ αζθαιείαο. χκθσλα κε ην κεραληζκφ απηφ, ν πειάηεο ζηέιλεη έλα θαηάιιειν EDI κήλπκα ζηελ ηξάπεδα κε ηελ νπνία ζπλαιιάζζεηαη, δίλνληαο ηεο ηελ εληνιή λα κεηαθέξεη ηα απαξαίηεηα πνζά απφ ην ινγαξηαζκφ ηνπ ζηνλ ινγαξηαζκφ ηνπ πξνκεζεπηή (έζησ θαη αλ ν ινγαξηαζκφο απηφο βξίζθεηαη ζε άιιε ηξάπεδα). Ζ ηξάπεδα ηνπ πειάηε επηθνηλσλεί κε ηελ ηξάπεδα ηνπ πξνκεζεπηή κεηαθέξνληαο ηα αλάινγα πνζά. Σέινο, έλαο πξσηνπνξηαθφο ηξφπνο ειεθηξνληθψλ πιεξσκψλ είλαη ην ειεθηξνληθφ ρξήκα. Ήδε έρνπλ θπθινθνξήζεη δηάθνξεο κνξθέο ειεθηξνληθνχ ρξήκαηνο νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο ΖΠΑ θαη ζε νξηζκέλεο Δπξσπατθέο ρψξεο ζε πξαγκαηηθέο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο. Σν ειεθηξνληθφ ρξήκα κπνξεί λα έρεη δχν κνξθέο: o Μηαο θάξηαο ζπλαιιαγψλ πνπ ελζσκαηψλεη ζπγθεθξηκέλε αγνξαζηηθή αμία κε ηε κνξθή κνλάδσλ. Οη θάηνρνη ηεο κπνξνχλ λα πξαγκαηνπνηνχλ ηηο ζπλαιιαγέο ηνπο ρξεψλνληαο θαη πηζηψλνληαο ηελ θάξηα ηνπο ζε εηδηθά κεραλήκαηα, o Ζ πην εμειηγκέλε κνξθή ειεθηξνληθνχ ρξήκαηνο δελ ρξεζηκνπνηεί θαζφινπ θάξηεο αιιά βαζίδεηαη ζε αζθαιέο ινγηζκηθφ ην νπνίν βξίζθεηαη εγθαηεζηεκέλν ζηνπο ππνινγηζηέο ησλ ρξεζηψλ. Αξρηθά έλαο ρξήζηεο κεηαθέξεη ζε ςεθηαθή κνξθή έλα ρξεκαηηθφ πφζν (ζπλήζσο θάησ ησλ 30) απφ ηελ ηξάπεδα ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ. ηε ζπλέρεηα πξνσζεί ην πνζφ απηφ απφ ηνλ ππνινγηζηή ηνπ ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ πξνκεζεπηή. Ο 22 FTP : Σν FTP είλαη ην πξσηφθνιιν κεηαθνξάο αξρείσλ θαη απνηειεί έλα πξφηππν, κε ην νπνίν θαη ρξεζηκνπνηψληαο θαλείο εηδηθά πξνγξάκκαηα, κπνξεί λα θαηεβάζεη θαλείο κέζσ ηνπ Internet αξρεία ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ 34
ηειεπηαίνο κε ηε ζεηξά ηνπ ην θαηαζέηεη ζηελ ηξάπεδα ή ην ρξεζηκνπνηεί γηα ηηο αγνξέο πνπ θάλεη. 1.5.4.5) Ηιεθηξνληθή Γηαθήκηζε (Electronic Advertising) Γελ είλαη ππεξβνιή λα ππνζηεξίμνπκε πσο ην Internet δεκηνχξγεζε κηα λέα επηζηεκνληθή πεξηνρή ζην ρψξν ηνπ Marketing πνπ αζρνιείηαη απνθιεηζηηθά κε ηελ ειεθηξνληθή δηαθήκηζε θαη πξνψζεζε πξντφληνο. Σν Internet, ιφγσ ηνπ γξαθηθνχ πεξηβάιινληνο πνπ παξέρεη κέζα απφ ην World Wide Web, ηεο εχθνιεο πξφζβαζεο ηνπ θαη ηνπ νηθνλνκηθνχ ηξφπνπ παγθφζκηαο παξνπζίαο επηηξέπεη ηε δηείζδπζε ησλ επηρεηξήζεσλ ζηηο παγθφζκηεο θαη ηνπηθέο αγνξέο. Πξνθεηκέλνπ φκσο λα γίλεη εθκεηάιιεπζε ησλ ηεξάζηησλ δπλαηνηήησλ ηνπ ζε επίπεδν δηαθήκηζεο, είλαη απαξαίηεηε ε ζπζηεκαηηθή κειέηε ησλ επηζηεκνληθψλ επηηαγψλ ηνπ Marketing. 1.5.5) Μνληέια, Σερληθέο θαη ηξαηεγηθέο Δπηρεηξεκαηηθήο θαη Γηεπηρεηξεζηαθήο Οινθιήξσζεο 23 ην επίπεδν 4 πεξηιακβάλνληαη νη ζηξαηεγηθέο εθείλεο πνπ αθνξνχλ ηελ απνδνηηθφηεξε ζπλεξγαζία κεηαμχ επηρεηξήζεσλ θαη νξγαληζκψλ πνπ εκπιέθνληαη κε δηάθνξνπο ηξφπνπο ζε επηθνηλσληαθέο δηαδηθαζίεο. Απηέο πεξηιακβάλνπλ: 1.5.5.1) Αλαζρεδηαζκφο Δπηρεηξεζηαθψλ Γηαδηθαζηψλ (Business Process Reengineering - BPR) Ο Αλαζρεδηαζκφο ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Γηαδηθαζηψλ αθνξά ζηνλ επαλαπξνζδηνξηζκφ ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν δξαζηεξηνπνηείηαη έλαο νξγαληζκφο ζην επηρεηξεκαηηθφ ηνπ πεξηβάιινλ. Απψηεξνο ζηφρνο ηνπ είλαη ε απνηειεζκαηηθφηεξε εθκεηάιιεπζε ησλ πφξσλ, ηφζν ζε φξνπο εμνπιηζκνχ φζν θαη ζε φξνπο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηεο επηρείξεζεο. εκαληηθή ζέζε ζηε ζεσξία ηνπ BPR έρεη ε έλλνηα ηεο δηαδηθαζίαο. Ζ δηαδηθαζία νξίδεηαη σο έλα ζχλνιν απφ δηαθξηηέο, ζρεδφλ ηππνπνηεκέλεο, δξάζεηο πνπ νδεγνχλ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν απνηέιεζκα. Γηα παξάδεηγκα, ε δηαδηθαζία ηεο Παξαγγειηνδνζίαο κηαο επηρείξεζεο απαηηεί έλα ζχλνιν απφ μερσξηζηέο δηαδηθαζίεο, φπσο: έιεγρνο ησλ απνζεκάησλ ζε φια ηα ππνθαηαζηήκαηα ηεο επηρείξεζεο, επηθνηλσλία κε ηηο θεληξηθέο απνζήθεο ηεο επηρείξεζεο γηα αλαδήηεζε ησλ πξντφλησλ, έιεγρνο ζηηο θεληξηθέο απνζήθεο ηεο επηρείξεζεο γηα ηελ εχξεζε ησλ πξντφλησλ, επηθνηλσλία κε πξνκεζεπηή γηα επηβεβαίσζε ηεο δηαζεζηκφηεηαο ηεο παξαγγειίαο απνζηνιή παξαγγειίαο ζηνλ πξνκεζεπηή, ελψ κπνξεί, θαηά πεξίπησζε, λα πεξηιακβάλνληαη θαη άιια ζηάδηα, φπσο: επηβεβαίσζε ηεο παξαγγειίαο απφ ηνλ πξνκεζεπηή, απφξξηςε νιφθιεξεο ηεο παξαγγειίαο ή κέξνπο ηεο απφ ηνλ πξνκεζεπηή, 23 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.57-64 35
ζπκπιήξσζε ηεο παξαγγειίαο ή ηξνπνπνίεζε ηεο, θ.ιπ. Δίλαη εκθαλέο, φηη γηα ηε δηεθπεξαίσζε ησλ ιεηηνπξγηψλ κηαο επηρείξεζεο, απαηηείηαη θαη ε ζπλεξγαζία κε άιινπο θνξείο, είηε ζπλεξγαδφκελνπο είηε απαξαίηεηνπο ζηελ φιε δηαδηθαζία (φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα νη ηεισλεηαθέο αξρέο ζηελ πεξίπησζε ηεο εηζαγσγήο πξντφλησλ ή νη ηξάπεδεο ζηελ πεξίπησζε ηεο εμφθιεζεο ηηκνινγίσλ). Έηζη, γηα λα επηηεπρζεί ε νξζή εθαξκνγή ηνπ BPR, απαηηείηαη πξνζεθηηθή δηεξεχλεζε ησλ ξνψλ πιεξνθνξηψλ θαη πξντφλησλ κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ εκπιεθνκέλσλ ζηα πιαίζηα ηεο αιπζίδαο αμίαο ηνπ θιάδνπ. Ο ζηφρνο είλαη ε αλαδηνξγάλσζε φισλ εθείλσλ ησλ επηκέξνπο ιεηηνπξγηψλ πνπ δελ πξνζζέηνπλ αμία ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο επηρείξεζεο κε ηνλ ηξφπν πνπ δηεθπεξαηψλνληαη κέρξη ηψξα. Σν Ζ.Δ. έρεη δξάζεη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο θαηαιπηηθά πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηνπ επαλαπξνζδηνξηζκνχ ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν ε επηρείξεζε - ρξήζηεο δξαζηεξηνπνηείηαη ζηνλ θιάδν ηεο. Ο Αλαζρεδηαζκφο ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Γηαδηθαζηψλ είλαη έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα γηα ην πψο κηα επηρείξεζε κπνξεί λα σθειεζεί ζηξαηεγηθά απφ ηε ρξήζε ηεο ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο ηφζν ζε ιεηηνπξγηθφ φζν θαη ζε ζηξαηεγηθφ επίπεδν. 1.5.5.2) Ηιεθηξνληθέο Αγνξέο (Electronic Markets) Οη Ζιεθηξνληθέο Αγνξέο ζπλήζσο αλαθέξνληαη ζηελ ειεθηξνληθή αληαιιαγή πξντφλησλ πνπ αθνξνχλ ηηο θηλήζεηο ηεο αγνξάο ρξεκαηηζηεξίσλ, αλνηρηψλ δεκνπξαζηψλ θ.ι.π. ηηο ειεθηξνληθέο αγνξέο γίλεηαη πξνζπάζεηα αλαπαξάζηαζεο ησλ αγνξψλ ηνπ θπζηθνχ θφζκνπ φπνπ παξαγσγνί, ελδηάκεζνη θνξείο θαη θαηαλαισηέο επηθνηλσλνχλ ειεθηξνληθά. ηηο αγνξέο απηέο ππάξρνπλ φια ηα ζηνηρεία πνπ ζπλζέηνπλ ηηο πξαγκαηηθέο αγνξέο φπσο πξφζσπα (πσιεηέο, πξνκεζεπηέο, ελδηάκεζνη θνξείο θαη θαηαλαισηέο), πξντφληα (θπζηθά θαη ππεξεζίεο) θαη δξαζηεξηφηεηεο (πξνκήζεηα, παξαγσγή, δηαθήκηζε, αληαγσληζκφο, δηαλνκή, θαηαλάισζε). Ζ δηαθνξά είλαη φηη ζηηο ειεθηξνληθέο αγνξέο κεξηθά απφ απηά ηα ζηνηρεία είλαη «εηθνληθά». Γηα παξάδεηγκα, πξαγκαηηθνί πσιεηέο κπνξεί λα πσινχλ ςεθηαθά πξντφληα (φπσο CD κνπζηθήο) ή αληίζηνηρα κέζσ εηθνληθψλ θαηαζηεκάησλ νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα αγνξάδνπλ πξντφληα πνπ κεηαθέξνληαη θαη ηειηθά παξαδίδνληαη κε θπζηθφ ηξφπν. Οη Ζιεθηξνληθέο Αγνξέο ζηνρεχνπλ ζηελ παξνρή πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ θαη επζείαλ απφ ηνλ παξαγσγφ ζηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή κέζσ δηθηχνπ, κε ζηφρν ηελ εμάιεηςε ησλ ελδηάκεζσλ (intermediaries) απφ ηελ εκπνξηθή δηαδηθαζία. Έηζη κεηψλεηαη ην θφζηνο αλαδήηεζεο ησλ πξνκεζεπηψλ αιιά θαη ησλ πειαηψλ θαη επηηπγράλεηαη ακνηβαίν φθεινο. 1.5.5.3) Απνηειεζκαηηθή Αληαπφθξηζε Καηαλαισηή (Efficient Consumer Response - ECR) Ζ ζηξαηεγηθή Efficient Consumer Response (ECR) ζηνρεχεη ζηελ επηηάρπλζε ηεο αιπζίδαο ηνπ θιάδνπ ιηαληθνχ εκπνξίνπ (retail sector) (ζρήκα 1.7), έηζη ψζηε λα παξάζρεη θαιχηεξεο ππεξεζίεο θαη πξντφληα ζηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή. Ζ ζηξαηεγηθή απηή πεξηιακβάλεη έλα ζχλνιν απφ ηερλνινγίεο θαη κεζνδνινγίεο, νη νπνίεο, αλ εθαξκνζηνχλ ζσζηά θαη κεζνδεπκέλα, κπνξνχλ λα απνδψζνπλ κέγηζηα νθέιε ζηηο επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην ζπγθεθξηκέλν θιάδν. 36
ρήκα 1.7 : Δθαξκνγή ηεο ζηξαηεγηθήο ECR Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.60 Οη πξψηεο εθηηκήζεηο θαηέδεημαλ ήδε ζνβαξέο πηζαλφηεηεο κείσζεο ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο. Ζ βαζηθή πξνζέγγηζε πξνυπνζέηεη ηελ εζηίαζε ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ θιάδνπ ζπλνιηθά παξά ηεο θάζε επηρείξεζεο μερσξηζηά. Ο ηειηθφο ζηφρνο είλαη ε αλάπηπμε ελφο επαίζζεηνπ ζπζηήκαηνο, θαηεπζπλφκελνπ απφ ηηο απαηηήζεηο ηνπ θαηαλαισηή, κέζσ ηνπ νπνίνπ κεγηζηνπνηείηαη ε ηθαλνπνίεζε ηνπ θαηαλαισηή θαη κεηψλνληαη ηα ιεηηνπξγηθά θφζηε ησλ εκπιεθνκέλσλ επηρεηξήζεσλ, θαζψο επηηπγράλεηαη κηα απνηειεζκαηηθή ρξνληθά ξνή πξντφλησλ πςειήο πνηφηεηαο θαη έγθπξσλ πιεξνθνξηψλ κέζσ ελφο κε γξαθεηνθξαηηθνχ κεραληζκνχ επηθνηλσλίαο ησλ δηαδηθαζηψλ παξαγσγήο θαη πψιεζεο. Οη βαζηθέο επηρεηξεκαηηθέο δηαδηθαζίεο πνπ έρνπλ αλαγλσξηζηεί απφ ηηο πξσηνπφξεο επηρεηξήζεηο ζην ρψξν ηνπ ECR πεξηιακβάλνπλ: Απνηειεζκαηηθή Καηεγνξηνπνίεζε Δηδψλ (Efficient Store Assortment), πνπ αλαθέξεηαη ζηε βέιηηζηε αμηνπνίεζε ηνπ ρψξνπ ηνπνζέηεζεο θαη παξνπζίαζεο εκπνξεπκάησλ, πνπ είλαη ε ζεκαληηθφηεξε δηεπαθή αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ θαη ηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή. Τηνζεηψληαο κηα πξνεγκέλε ζηξαηεγηθή θαηεγνξηνπνίεζεο πξντφλησλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ ζεκαληηθή αχμεζε ηηο πσιήζεηο αλά ηεηξαγσληθφ κέηξν θαη ζηελ θαιχηεξε αμηνπνίεζε ηνπ ρψξνπ. Απνηειεζκαηηθή Αλαπιήξσζε Πξντφλησλ (Efficient Replenishment). Ζ ηερληθή απηή ζπλδέεη ηνλ θαηαλαισηή, ην θαηάζηεκα ηειηθήο πψιεζεο, ηνλ δηαλνκέα θαη ηνλ πξνκεζεπηή ζε έλα ζπγρξνληζκέλν ζχζηεκα κε ζηφρν λα επηηχρεη ηελ απνδνηηθφηεξε αλαπιήξσζε ησλ θαηαζηεκάησλ κε πξντφληα βάζεη ησλ απαηηήζεσλ ηνπ ηειηθνχ θαηαλαισηή. Απνηειεζκαηηθή Πξνψζεζε (Efficient Promotion), πνπ δίλεη ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηελ θαιχηεξε πξνψζεζε ηνπ πξντφληνο κε ζηφρν ηνλ θαηαλαισηή θαη φρη ην θαηάζηεκα ηειηθήο πψιεζεο. Απνηειεζκαηηθή Δηζαγσγή Πξντφληνο (Efficient Product Introduction), πνπ αλαθέξεηαη ζηηο δηαδηθαζίεο αλάπηπμεο θαη εηζαγσγήο λένπ πξντφληνο ζηελ αγνξά, ηθαλνπνηψληαο ηηο απαηηήζεηο ησλ θαηαλαισηψλ κε ρακειφηεξν θφζηνο. Ζ εθαξκνγή ηεο ζηξαηεγηθήο ECR ζε δηεζλέο επίπεδν έρεη θαηαδείμεη έλα ζχλνιν απφ επηρεηξεκαηηθέο πξαθηηθέο νη νπνίεο, κε ηελ ππνζηήξημε ζχγρξνλσλ εθαξκνγψλ ηεο Σερλνινγίαο ηεο Πιεξνθνξηθήο απνζθνπνχλ ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ 37
επηρεηξήζεσλ θαη ζηε δεκηνπξγία ηζρπξψλ δεζκψλ ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ εκπιεθνκέλσλ ζηνλ θιάδν ηνπ ιηαληθνχ εκπνξίνπ. Οη πξαθηηθέο απηέο απνηεινχλ ππνζχλνια ησλ παξαπάλσ δηαδηθαζηψλ θαη πεξηιακβάλνπλ: Πξφγξακκα πλερνχο Αλαπιήξσζεο (Continuous Replenishment Program - CRP). Σν CRP ζηνρεχεη ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε δηαθίλεζε πξντφλησλ ζηα δηάθνξα ζηάδηα ηεο αιπζίδαο άμσλ, κεηψλνληαο απφ ηε κία ηνλ θχθιν δσήο θαη απφ ηελ άιιε ην θφζηνο ηνπ απνζέκαηνο. Οπζηαζηηθά πξφθεηηαη γηα κία αιιαγή ζηελ θιαζηθή ζρέζε ηεο παξαγγειηνδνζίαο κεηαμχ πειάηε θαη πξνκεζεπηή. Αληί ν πειάηεο-supermarket λα δηαπηζηψλεη ηηο ειιείςεηο ηνπ ζε απνζέκαηα, λα ζπληάζζεη ηελ παξαγγειία θαη λα ηελ απνδίδεη ζηνλ πξνκεζεπηή, απηφ πνπ απνδίδεη ζε πεξηνδηθή βάζε είλαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην χςνο ησλ απνζεκάησλ ηνπ θαη ηηο πσιήζεηο ηεο πεξηφδνπ αλά πξντφλ. Ο πξνκεζεπηήο ηξνθνδνηεί ζηε ζπλέρεηα ηηο πιεξνθνξίεο απηέο ζε θαηάιιεια κνληέια πξφβιεςεο ηεο δήηεζεο, πξνζδηνξίδεη ηα επηζπκεηά χςε ησλ απνζεκάησλ θαη ζέηεη θαη εθηειεί ν ίδηνο απφ κφλνο ηνπ ηελ «παξαγγειία» ρσξίο ηε κεζνιάβεζε ηνπ πειάηε. Σν CRP κπνξεί λα ζπλδπαζηεί κε απνηειεζκαηηθή ηαμηλφκεζε, απνηειεζκαηηθή πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ θαζψο θαη απνηειεζκαηηθή δηάζεζε ηνπο ζηελ αγνξά αθνχ φια ηα παξαπάλσ ζπλζέηνπλ κία νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή εμνηθνλνκήζεσλ απφ πιεπξάο επηρείξεζεο. Ηιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ (Electronic Data Interchange - EDI). Σν EDI πξνζθέξεη ηελ απαηηνχκελε ηερλνινγηθή ππνδνκή γηα ηελ ππνζηήξημε πνιιψλ απφ ηηο ζηξαηεγηθέο πνπ ρξεζηκνπνηεί ην ECR.. Ηδηαίηεξα, ν ζπλδπαζκφο ηνπ EDI κε ηελ ηερλνινγία ηνπ bar coding ζπληειεί ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε δηαθίλεζε πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε πξντφληα, παξέρνληαο ηε δπλαηφηεηα απηνκαηνπνίεζεο κε παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ. Ζ ηερλνινγία απηή νπζηαζηηθά εμαιείθεη ηε ρξήζε ηνπ ραξηηνχ απφ ηηο επηρεηξεκαηηθέο δηαδηθαζίεο πνπ ζπληεινχληαη κέρξηο φηνπ ην πξντφλ θηάζεη ζηνλ ηειηθφ ηνπ πξννξηζκφ. Ηδηαίηεξε έκθαζε δίδεηαη ζηελ δηαδηθαζία ηεο παξαγγειηνδνζίαο / παξαγγειηνιεςίαο, ιφγσ ηεο ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο ηεο ζην εκπνξηθφ θχθισκα. Απηνκαηνπνηεκέλε Γηαθίλεζε Παξαγγειηψλ (Computer Assisted Ordering - CAO). Σν CAO κπνξεί λα νξηζηεί σο ε νινθιήξσζε ηνπ ζπζηήκαηνο παξαθνινχζεζεο θαη ελεκέξσζεο ησλ απνζεκάησλ κε ηε δηαδηθαζία παξαγγειηνδνζίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε απεπζείαο ελεκέξσζε ηεο απνζήθεο κε ηε ρξήζε θαηάιιεισλ πξνγξακκάησλ, ρσξίο ηε κεζνιάβεζε θάπνηνπ ππαιιήινπ, νδεγεί ζηελ απηφκαηε παξαγγειηνδνζία ζε πεξηπηψζεηο ρακειψλ απνζεκάησλ θαη γεληθφηεξα ζηελ παξνρή νινθιεξσκέλεο πιεξνθφξεζεο ζρεηηθά κε ηελ θίλεζε ησλ πξντφλησλ, δηάθνξνπο εμσγελείο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηε δήηεζε (φπσο νη αιιαγέο ησλ επνρψλ), απνγξαθή πξαγκαηηθνχ απνζέκαηνο θαη απνδεθηφ φξην απνζέκαηνο. Απνηειεζκαηηθή Γηαλνκή Πξντφλησλ (Flow Through Distribution) Ζ απνηειεζκαηηθή δηαλνκή πξντφλησλ έρεη λα θάλεη κε απνθάζεηο ζρεηηθά κε ηελ εχξεζε ηνπ βέιηηζηνπ ηξφπνπ ξνήο ησλ πξντφλησλ απφ ην εξγνζηάζην παξαγσγήο (ζην εζσηεξηθφ ή ζην εμσηεξηθφ) κέρξη ην ξάθη ηνπ retailer, ελψ δηεξεπλάηαη ν βαζκφο απεπζείαο δηαλνκήο ή κε ηε κεζνιάβεζε ηξίησλ (third party distributors) θαη ησλ επηπηψζεσλ ρξήζεο ηνπο ζην φιν θχθισκα πξνκήζεηαο. ηα πιαίζηα απηά, ρξεζηκνπνηνχληαη επίζεο ηερληθέο φπσο ε άκεζε παξάδνζε ζην ηειηθφ ζεκείν πψιεζεο (direct stock delivery) θαη ε δηαθίλεζε πξντφλησλ ρσξίο ελδηάκεζε απνζήθεπζε (cross docking). 38
1.5.5.4) Απνηειεζκαηηθή Γεκφζηα Γηνίθεζε (Responsive Government RG) ε κηα επνρή πνπ νη πνιίηεο ζε παγθφζκηα θιίκαθα παξνπζηάδνληαη δπζαξεζηεκέλνη απφ ην επίπεδν ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξεη ν δεκφζηνο ηνκέαο, ε αλαδηνξγάλσζε θαη απηνκαηνπνίεζε ησλ δεκνζηψλ νξγαληζκψλ θαη ππεξεζηψλ είλαη πξαγκαηηθά θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο,. Με δηαπηζησκέλα αξθεηά θαη ζεκαληηθά πξνβιήκαηα φπσο ε ρακειή απνδνηηθφηεηα, ε ζεκαληηθή απψιεηα ρξφλνπ, ε ηεξάζηηα γξαθεηνθξαηία, ε πεξηνξηζκέλε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηα θνηλά θαη ζηε ιήςε ησλ απνθάζεσλ θαη ε ειάρηζηε αληαπφθξηζε των δεκνζίσλ νξγαληζκψλ ζηηο αλάγθεο θαη ζηηο απαηηήζεηο ησλ πνιηηψλ, νη δεκφζηνη νξγαληζκνί εκθαλίδνληαη αλήκπνξνη λα αληαπνθξηζνχλ άκεζα θαη επέιηθηα ζηηο απαηηήζεηο ηεο θνηλσλίαο των πιεξνθνξηψλ. Ζ ζηξαηεγηθή Responsive Government αθνξά ηελ παξνρή θαιχηεξσλ ππεξεζηψλ πξνο ην θνηλφ απφ κέξνπο ησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ. Σα ζπζηήκαηα Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ δεκφζηνπο νξγαληζκνχο βνεζνχλ ζηελ απνδνηηθφηεξε θαη ακεζφηεξε επαθή ηνπ δεκνζίνπ κε ηνπο πνιίηεο θαη κε άιινπο νξγαληζκνχο / επηρεηξήζεηο. Ζ επαθή απηή δεκηνπξγεί λέεο «δηφδνπο πξφζβαζεο» ησλ πνιηηψλ ζηηο δεκφζηεο πιεξνθνξηαθέο ππνδνκέο θαη παξέρεη ππεξεζίεο δηαζχλδεζεο θαη ζρήκαηα ζπλεξγαζίαο κε εηαηξίεο νη νπνίεο εθηεινχλ νινθιεξσκέλνπο θχθινπο ζπλαιιαγψλ κε ην δεκφζην. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο παξαπάλσ θαηάζηαζεο ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην κπνξεί λα ζπκβάιεη θαζνξηζηηθά, παξεκβαίλνληαο δξαζηηθά ζηηο αθφινπζεο θαηεπζχλζεηο: ηνλ αλαζρεδηαζκφ (re-engineering) ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ ζηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο. ηελ απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε θαη εθκεηάιιεπζε ηνπ κεγάινπ φγθνπ πιεξνθνξηψλ πνπ ζπγθεληξψλνπλ νη δεκφζηνη νξγαληζκνί θαη πνπ ζρεηίδνληαη άκεζα ή έκκεζα κε ηνπο πνιίηεο. ηελ πινπνίεζε κνληέισλ θαηακεξηζκέλεο ρξήζεο πιεξνθνξηψλ εληφο ησλ δεκνζηψλ νξγαληζκψλ θαη γηα φια ηα ηεξαξρηθά ηνπο επίπεδα Δπηπιένλ, νη δεκφζηνη νξγαληζκνί κπνξνχλ κε ηε ρξήζε ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ λα ελζαξξχλνπλ ηε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηα θνηλά κέζσ εθαξκνγψλ γηα: ηε δηελέξγεηα ειεθηξνληθψλ δεκνςεθηζκάησλ (Electronic polls) ηελ θαηαγξαθή παξαπφλσλ ησλ πνιηηψλ ζρεηηθά κε ππεξεζίεο ησλ δεκνζίσλ νξγαληζκψλ, ηελ πξαγκαηνπνίεζε «εηθνληθψλ» ζπλαληήζεσλ (virtual meetings) κε ζπκκεηνρή πνιηηψλ, εθιεγκέλσλ αληηπξνζψπσλ, θπβεξλεηηθψλ νξγάλσλ, δηνηθεηψλ ησλ δεκνζίσλ νξγαληζκψλ θαη ηελ παξνρή ζηνπο πνιίηεο θηιηθψλ δηεπαθψλ κε πξνεγκέλα ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα πνπ έρνπλ πξφζβαζε ζε βάζεηο δεδνκέλσλ κε θξίζηκεο πιεξνθνξίεο. Με ηηο παξαπάλσ δπλαηφηεηεο ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην απνδεηθλχεηαη κέζν νπζηαζηηθήο αλακφξθσζεο ησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ θαη φρη απιά κηα δηαρεηξηζηηθή ηερλνινγία. Γίλνληαο ηελ επθαηξία ζηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο λα βειηηψζνπλ ηελ πνηφηεηα ηνπο, ηελ απνδνηηθφηεηα ηνπο θαη ηελ επειημία ηνπο έρνληαο ηαπηφρξνλα πνιχηηκε ζπλεηζθνξά απφ ηνπο ηα πιαίζηα ινηπφλ ηνπ θνηλνχ νθέινπο ηεο θνηλσλίαο ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην παξέρεη νινθιεξσκέλεο ιχζεηο γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε πινπνίεζε θαη παξαθνινχζεζε θξίζηκσλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα φπσο νη παξαθάησ: Φνξνινγία. Ζ απψιεηα ζεκαληηθψλ θνξνινγηθψλ εζφδσλ απνηειεί ζεκαληηθφηαην πξφβιεκα γηα φια ηα θξάηε ηνπ θφζκνπ. Βέβαηα νη εθάζηνηε θπβεξλψληεο πξνζπαζψληαο λα κεηψζνπλ ην επίπεδν ηεο θνξνδηαθπγήο 39
πηνζεηνχλ πνιχπινθα ζπζηήκαηα θνξνιφγεζεο δπζθνιεχνληαο αθάληαζηα ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο. Οη ηερλνινγηθέο δπλαηφηεηεο ηνπ Ζ.Δ. ζε ζπλδπαζκφ κε άιιεο ηερλνινγίεο θαη εθαξκνγέο (π.ρ. βάζεηο δεδνκέλσλ, πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα) παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα απνηειεζκαηηθφηεξνπ ειέγρνπ ηεο δηαθίλεζεο ησλ εηζνδεκάησλ, δηαζηαχξσζε ζηνηρείσλ θνξνινγηθψλ δειψζεσλ, ζηελή παξαθνινχζεζε δεκφζησλ εζφδσλ θαη δαπαλψλ θιπ. Οη δπλαηφηεηεο απηέο απινπνηνχλ ηε δηαδηθαζία ππνβνιήο, δηαρείξηζεο θαη ειέγρνπ ησλ θνξνινγηθψλ δειψζεσλ θαη κεηψλνπλ ζεκαληηθά ην επίπεδν θνξνδηαθπγήο Γεκφζηεο Πξνκήζεηεο. ηελ θαηεχζπλζε απνηειεζκαηηθφηεξεο πξαγκαηνπνίεζεο ησλ δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην επηηξέπεη νινθιεξσκέλεο ιχζεηο αμηνθξαηηθήο δηελέξγεηαο ησλ δηαγσληζκψλ, ειέγρνπ ησλ πξνζθνξψλ, αμηνιφγεζεο ηεο θεξεγγπφηεηαο ησλ ππνςεθίσλ / αλαδφρσλ - κε δηαζηαχξσζε ζηνηρείσλ, παξαθνινχζεζεο ησλ εθξνψλ ησλ ρξεκάησλ απφ ηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο θιπ. Σεισλεία. Ζ κεγάιε αχμεζε ηνπ φγθνπ ησλ εκπνξεπκάησλ πνπ δηαθηλνχληαη ζηα θαλάιηα ηνπ δηεζλνχο εκπνξίνπ δεκηνπξγνχλ απαηηήζεηο νξγάλσζεο ησλ ηεισλείσλ πνπ παξαδνζηαθά παξνπζηάδνπλ κηα έληνλε δπζιεηηνπξγία. Έηζη κε ηε ρξήζε ηνπ Ζ.Δ. θαη ηελ αληαιιαγή θαηάιιεισλ κελπκάησλ επηηπγράλεηαη δηαρεηξηζηηθή απνζπκθφξεζε ησλ ηεισλείσλ κε επεξγεηηθέο ζπλέπεηεο γηα ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζην εκπνξηθφ θχθισκα ηνπο ηειηθνχο θαηαλαισηέο θαη ην θξάηνο. Δπηπιένλ πξαγκαηνπνηνχληαη απνηειεζκαηηθφηεξνη έιεγρνη ζηα εηζαρζέληα θαη εμαγρζέληα πξντφληα κε ηαπηφρξνλε κείσζε ησλ παξαβάζεσλ. 1.5.5.5) Δλδηάκεζνη θνξείο (Intermediaries) ηελ θαηλνχξηα πξαγκαηηθφηεηα πνπ δεκηνπξγείηαη κέζα απφ ηε ρξήζε ηνπ Ζιεθηξνληθνχ εκπνξίνπ πξνβιέπεηαη λα θαηαξγεζνχλ εηαηξίεο πνπ έπαηδαλ ξφιν ελδηάκεζνπ ζηηο πξαγκαηηθέο αγνξέο, ελψ παξάιιεια θαίλεηαη λα δεκηνπξγνχληαη λένη νξγαληζκνί γηα ηελ εμππεξέηεζε αλαγθψλ δηακεζνιάβεζεο ζηνλ εηθνληθφ θφζκν. Καηά θχξην ιφγν δχν ηχπνη ελδηάκεζσλ παξνπζηάδνληαη ζηηο ειεθηξνληθέο αγνξέο. Ο πξψηνο απνηειεί ηελ επέθηαζε ησλ ήδε ππαξρφλησλ ελδηακέζσλ, φπσο ρνλδξέκπνξνη, πξάθηνξεο θιπ. Ο δεχηεξνο ηχπνο δηακεζνιάβεζεο πξνβιέπεηαη λα εμειηρζεί από ηηο κνλαδηθέο αλάγθεο πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ ειεθηξνληθή αγνξά. Απηφ κπνξεί λα πξνθαιέζεη ηελ δηαθνπή ηεο παξαδνζηαθήο αιπζίδαο αμίαο ηεο αγνξάο ζε δηάθνξεο νληφηεηεο ή ζε δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο ππεξεζηψλ. Γηα παξάδεηγκα, έλαο ελδηάκεζνο ζηνλ θιάδν ηνπ ιηαλεκπνξίνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ππεξεζίεο εχθνιεο αλαδήηεζεο θαη ζχγθξηζεο ηηκψλ ζηνπο ρξήζηεο έηζη ψζηε απηνί λα κελ είλαη ππνρξεσκέλνη λα «επηζθεθζνχλ» έλα κεγάιν αξηζκφ θαηαζηεκάησλ γηα λα αλαδεηήζνπλ ην πξντφλ πνπ ρξεηάδνληαη. 40
1.6) Ηιεθηξνληθά Καηαζηήκαηα Σα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα 24 ζπγθαηαιέγνληαη ζηηο εθαξκνγέο ηεο θαηεγνξίαο επηρείξεζε πξνο θαηαλαισηή θαη απνηεινχλ ζεκεία πξνψζεζεο θαη πψιεζεο αγαζψλ κέζσ ηνπ Internet. Έλα Ζιεθηξνληθφ Καηάζηεκα κπνξεί λα αλαπαξαζηήζεη θαη λα εκπινπηίζεη κε λέεο δπλαηφηεηεο ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ελφο λένπ θαηαζηήκαηνο. ε αξθεηέο πεξαηψζεηο, ηα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα ιεηηνπξγνχλ σο ππνθαηαζηήκαηα ησλ πθηζηακέλσλ (θπζηθψλ) θαηαζηεκάησλ, ελψ ζε άιιεο πεξηπηψζεηο απνηεινχλ ηα κνλαδηθά ζεκεία πψιεζεο ησλ πξντφλησλ κηαο επηρείξεζεο. ηφρνο ελφο ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο δελ είλαη κφλν ε πξνβνιή ησλ πξντφλησλ, αιιά θαη ε εθαξκνγή ηερληθψλ πνπ πξνζδίδνπλ πξφζζεηε αμία ζηελ ειεθηξνληθή παξνπζία ηνπ εκπφξνπ θαη σζνχλ ηνλ πειάηε λα πξνηηκήζεη ηελ ειεθηξνληθή αγνξά έλαληη ηεο παξαδνζηαθήο. Οη ηερληθέο απηέο αθνξνχλ ηελ απνηειεζκαηηθή αληαπφθξηζε ζηηο αλάγθεο ηνπ θαηαλαισηή κέζα απφ ηελ παξνρή ππνζηήξημεο ηνπ πειάηε (πξηλ θαη κεηά ηελ πψιεζε). Δπηπιένλ, ζα πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε θαη ν ζρεδηαζκφο, ε παξαγσγή θαη ε πξνψζεζε πξντφλησλ, βάζεη ησλ ηδηαίηεξσλ απαηηήζεσλ θαη αλαγθψλ ηνπ θάζε πειάηε, κεκνλσκέλα, θαζψο θαη ε δπλαηφηεηα εμνηθνλφκεζεο θφζηνπο θαη ρξφλνπ. Απφ ηελ πιεπξά ηνπ εκπφξνπ, εμαζθαιίδεηαη ε ειεθηξνληθή ηνπ παξνπζία ζε παγθφζκην επίπεδν θαζψο θαη ε δεκηνπξγία λέσλ θαλαιηψλ πξνψζεζεο θαη πψιεζεο ησλ πξντφλησλ. Δπηπιένλ, πξνθχπηνπλ λέα θαλάιηα επηθνηλσλίαο κε ηνπο πειάηεο αιιά θαη κε άιιεο επηρεηξήζεηο, θαζηζηψληαο αθφκα πην ηζρπξή θαη άκεζε ηελ επαθή ηεο επηρείξεζεο καδί ηνπο. Απηνκαηνπνηεκέλεο δηαδηθαζίεο, πνπ αθνξνχλ ηελ δηαρείξηζε απνζεκάησλ θαη ηελ δηαλνκή (κεηαθνξά θαη παξάδνζε) ησλ πξντφλησλ, κπνξνχλ λα πηνζεηεζνχλ θαη λα ζπληειέζνπλ ζηελ εμνηθνλφκεζε θφζηνπο γηα ηελ επηρείξεζε, θαη θαη επέθηαζε γηα ηνλ ίδην ηνλ πειάηε. ε έλα κεγάιν πνζνζηφ ηα ππάξρνληα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα ζην Internet, δηαζέηνπλ ραξαθηεξηζηηθά πνπ αθνξνχλ ηελ πξνβνιή θαη πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ, ηελ δπλαηφηεηα άκεζεο παξαγγειίαο θαη αγνξάο απηψλ είηε κε αληηθαηαβνιή είηε κέζσ πηζησηηθήο θάξηαο. Δπίζεο πηνζεηνχληαη κέζνδνη γηα ηελ αλαγλψξηζε ηεο ηαπηφηεηαο ηνπ πειάηε θαη ζθηαγξάθεζε ηνπ πξνθίι, φρη κφλν φζνλ αθνξά ηα πξνζσπηθά ηνπ ζηνηρεία αιιά θαη ηηο αγνξαζηηθέο ηνπ ζπλήζεηεο. Με απηφ ηνλ ηξφπν θάζε θνξά πνπ ν πειάηεο απηφο επηζθέπηεηαη ην θαηάζηεκα, κπνξεί λα δεη θάπνηεο ζειίδεο δηακνξθσκέλεο ζχκθσλα κε ηηο απαηηήζεηο θαη ηελ αγνξαζηηθή ηνπ ζπκπεξηθνξά θαηά ηελ ηειεπηαία ηνπ επίζθεςε. Δπηπιένλ λέα πξντφληα θαη πξνζθνξέο πνπ εκπίπηνπλ ζηηο αγνξαζηηθέο ηνπ ζπλήζεηεο πξνηείλνληαη ζηνπο ζπρλφηεξνπο επηζθέπηεο. ην θεθάιαην απηφ, πεξηγξάθεηαη κηα ζχληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή ηεο εμέιημεο ησλ ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ, θαζψο επίζεο ε δνκή θαη ε ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπο. Παξαηίζεληαη ζπλνπηηθά: 25 ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη νη ιεηηνπξγίεο ελφο εηθνληθνχ θαηαζηήκαηνο, ηα βήκαηα πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε έλαλ αληηπξνζσπεπηηθφ ειεθηξνληθφ θχθιν αγνξψλ, έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο πνπ ιεηηνπξγεί ζην Internet, θαη Ζ δνκή κηαο πξφηππεο πιαηθφξκαο ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο, ε νπνία ζα δηαζέηεη φια εθείλα ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξέπεη λα έρεη έλα εηθνληθφ 24 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.121 25 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.122 41
θαηάζηεκα ψζηε λα ηθαλνπνηεί ηηο απαηηήζεηο ησλ θαηαλαισηψλ θαη ηνπ εκπφξνπ. 1.6.1) Γεληέο Ηιεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ 26 Ζ αλάπηπμε ησλ ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ θαη ηεο αγνξάο απηψλ δελ επηηεχρζεθε απφ ηε κηα κέξα ζηελ άιιε, αιιά ππήξμε κηα ζηαδηαθή εμέιημε κέζα απφ ηελ νπνία δηακνξθψζεθαλ ηέζζεξηο γεληέο ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ: Πξψηε γεληά Ηιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ - Απιή παξνπζία Γεχηεξε γεληά Ηιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ Ζ δπλαηφηεηα γηα παξαγγειία Σξίηε γεληά Ηιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ Οινθιήξσζε κε ηα ππάξρνληα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα Σέηαξηε γεληά Ηιεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ - Πιήξεηο θαη Αζθαιείο Τπεξεζίεο 1.6.1.1) Πξψηε γεληά Ηιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ - Απιή παξνπζία Ζ πξψηε γεληά ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ έθαλε ηελ εκθάληζε ηεο ζρεδφλ ηαπηφρξνλα κε ηελ αλάπηπμε ηνπ World Wide Web. Οη επηρεηξήζεηο, δηαπηζηψλνληαο ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ηνπο πξνζέθεξε ην Internet πξνρψξεζαλ ζηε δεκηνπξγία ειεθηξνληθψλ ζειίδσλ, επηδηψθνληαο αξρηθά κία απιή παξνπζία ζηνλ θαηλνχξγην απηφ ρψξν πξνθεηκέλνπ λα απμήζνπλ ηε θήκε θαη ηελ πειαηεία ηνπο. Αξγφηεξα, αλαθαιχπηνληαο ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ Internet σο κέζν δηαθήκηζεο θαη πξνζέιθπζεο θαηλνχξγησλ πειαηψλ, άξρηζαλ λα επελδχνπλ αξθεηά ρξήκαηα πξνθεηκέλνπ λα βειηηψζνπλ ηηο δηεπαθέο ηνπο, δεκηνπξγψληαο, έηζη, πην θηιηθέο θαη πξνζηηέο web ζειίδεο. 1.6.1.2) Γεχηεξε γεληά Ηιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ - Η Γπλαηφηεηα γηα Παξαγγειία Οη δπλαηφηεηεο παξνπζίαο, πξνβνιήο θαη δηαθήκηζεο πνπ πξνζέθεξαλ ηα θαηαζηήκαηα ηεο πξψηεο γεληάο, δελ ήηαλ αξθεηέο γηα ηε ζεακαηηθή αχμεζε ησλ πσιήζεσλ κηαο επηρείξεζεο. Μεηά απφ ζρεηηθέο έξεπλεο, κειέηεο θαη αλαιχζεηο ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ θαηαλαισηψλ δηαπηζηψζεθε φηη: ην Internet παξέρεη κηα κνλαδηθή επθαηξία δηεμαγσγήο marketing. Μέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα πξνζέγγηζεο κεγάινπ αξηζκνχ θαηαλαισηψλ, αιιά ην marketing θαη ε ζηξαηεγηθή πξνζέιθπζεο ηεο επηρείξεζεο ζηνρεχεη ζε θάζε θαηαλαισηή μερσξηζηά, ιφγσ ηεο χπαξμεο ελφο ρξήζηε-θαηαλαισηή θάζε θνξά κπξνζηά απφ ηελ νζφλε ηνπ ππνινγηζηή. Οη πσιήζεηο πξντφλησλ κπνξνχλ λα απμεζνχλ ζεκαληηθά εάλ νη θαηαλαισηέο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα παξαγγειίαο κέζσ ηνπ Internet. Γεδνκέλνπ φηη κπνξεί λα γίλεη παξαγγειία πξντφλησλ κέζσ Internet ηφηε απηφκαηα κεγαιψλεη θαη ην εχξνο ηεο αγνξάο θάζε επηρείξεζεο αθνχ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα λα δέρεηαη θαη παξαγγειίεο (θαη επνκέλσο λα απνθηά θαη λένπο πειάηεο) απφ πεξηνρέο ζηηο νπνίεο κέρξη ηψξα δελ ππήξρε θπζηθή παξνπζία ηνπ θαηαζηήκαηνο. Ζ επηρείξεζε κπνξεί επνκέλσο λα θάλεη αηζζεηή ηελ 26 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.123-126 42
παξνπζία ηεο ζε αγνξέο ζηηο νπνίεο πξνεγνπκέλσο ήηαλ πνιχ δχζθνιν ή αθφκε θαη αδχλαην λα εηζρσξήζεη. Βάζεη ησλ παξαπάλσ ζπκπεξαζκάησλ δηακνξθψζεθε κία θαηλνχξγηα γεληά ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ, ε νπνία επηηξέπεη ζηνπο θαηαλαισηέο λα παξαγγέιλνπλ ηα πξντφληα πνπ επηζπκνχλ. Σα θαηαζηήκαηα απηά ιεηηνπξγνχλ παξαζθεληαθά κε ηνλ εμήο ηξφπν: Οη θαηαλαισηέο θαηά ηελ πινήγεζε ηνπο ζην θαηάζηεκα επηιέγνπλ ηα πξντφληα ηεο αξεζθείαο ηνπο, ηα ηνπνζεηνχλ ζε εηθνληθά θαιάζηα θαη θαηά ηελ έμνδν ηνπο απφ ην θαηάζηεκα πξνβαίλνπλ ζηελ παξαγγειία ησλ πξντφλησλ. Οη παξαγγειίεο απηέο απνζηέιινληαη ζην ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην ηεο επηρείξεζεο. Ο δηαρεηξηζηήο ηνπ ζπζηήκαηνο ιακβάλεη ηηο παξαγγειίεο, ηηο εθηππψλεη θαη ηηο πξνσζεί γηα δηεθπεξαίσζε. Μέζα απφ απηή ηε γεληά ησλ ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ αλαδείρζεθαλ δηάθνξεο ηάζεηο θαη ππάξρνπλ θάπνηα ζέκαηα πνπ πξέπεη λα κειεηήζεη ε επηρείξεζε πξηλ πινπνηήζεη έλα ηέηνην ηδεαηφ θαηάζηεκα: Πξνζζήθε κηαο επηπιένλ ππεξεζίαο (ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα) πνπ ιεηηνπξγνχζε παξάιιεια κε ην ήδε ππάξρνλ (θπζηθφ) θαηάζηεκα. Ο θπζηθφο ρψξνο ηνπ θαηαζηήκαηνο αληηπξνζσπεχεηαη πιένλ θαη εηθνληθά κέζα ζην δηαδίθηπν, παξέρνληαο ηηο ίδηεο ιεηηνπξγίεο ζηνλ θαηαλαισηή. Γεκηνπξγία θαηαζηεκάησλ πνπ δελ έρνπλ θπζηθή ππφζηαζε. Σα θαηαζηήκαηα απηά δελ ππήξραλ ζε θάπνην θπζηθφ ρψξν κε ηε κνξθή πνπ έρνπλ ζήκεξα, δειαδή δελ ππήξρε θάπνηνο θαηάιιεια δηακνξθσκέλνο ρψξνο, κε βηηξίλα, ηακεία, πξνζσπηθφ θ.ι.π. Σα εκπνξεχκαηα ησλ θαηαζηεκάησλ απηψλ βξηζθφηαλ ζε θάπνηα απνζήθε ε νπνία ελεκεξσλφηαλ γηα ηηο ειεθηξνληθέο παξαγγειίεο θαη αλαιάκβαλε ηελ δηεθπεξαίσζε ηνπο. Γεκηνπξγία ηδεαηψλ πνιπθαηαζηεκάησλ θαη εκπνξηθψλ θέληξσλ. Αξθεηέο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο ζέινληαο λα αληηκεησπίζνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ησλ κεγάισλ εηαηξηψλ, ζπλελψζεθαλ ειεθηξνληθά δεκηνπξγψληαο εηθνληθά εκπνξηθά θέληξα. Σξφπνο Δμαζθάιηζεο πξφζβαζεο θαη παξνπζίαο ζην Internet. Γηα ην ζέκα απηφ ππάξρνπλ δχν πξνζεγγίζεηο: 1. ηα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα πνπ εμαζθαιίδνπλ πξφζβαζε ζην δίθηπν κέζσ θάπνηνπ παξνρέα ππεξεζηψλ Internet (Internet Service Provider) 2. νη επηρεηξήζεηο αλαιακβάλνπλ νη ίδηεο ηε δηαρείξηζε θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ ειεθηξνληθνχ ηνπο θαηαζηήκαηνο ρσξίο ηελ εκπινθή ησλ ελδηάκεζσλ θνξέσλ παξνρήο ππεξεζηψλ Internet. Κάηη ηέηνην απαηηεί ηελ χπαξμε θαηάιιειεο ηερλνινγηθήο ππνδνκήο θαη ηερλνγλσζίαο απφ ηελ πιεπξά ηεο επηρείξεζεο. 1.6.1.3) Σξίηε γεληά Ηιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ - Οινθιήξσζε κε ηα Τπάξρνληα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα Ζ ηξίηε γεληά θαηαζηεκάησλ εκθαλίδεηαη ζηα κέζα ηνπ 1995 θαη εζηηάδεη ζην ζέκα ηεο νινθιήξσζεο ησλ ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ κε ην ππάξρνλ πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα (Π..) ησλ επηρεηξήζεσλ. Δηαηξίεο πνπ δηέζεηαλ ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα εγθαηεζηεκέλα ζηνπο ππνινγηζηέο, πξνζπαζνχζαλ λα βξνπλ έλαλ ηξφπν νινθιήξσζεο θαη νκαιήο ζπλχπαξμεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ δχν ζπζηεκάησλ. Οη επηρεηξήζεηο ήζειαλ λα εθαξκφζνπλ έλα ζρήκα κέζα απφ ην νπνίν λα θαηαρσξνχληαη απεπζείαο νη 43
ειεθηξνληθέο παξαγγειίεο (πνπ γίλνληαη απφ ην ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα) ζην πιεξνθνξηαθφ ηνπο ζχζηεκα πξνθεηκέλνπ λα δηεθπεξαηψλνληαη πην γξήγνξα θαη πην άκεζα. Βέβαηα κεηά ηελ εχξεζε θαη πινπνίεζε ελφο ηέηνηνπ κεραληζκνχ πξνέθπςαλ θαη άιια ζέκαηα φπσο ε απηφκαηε ελεκέξσζε ηεο απνζήθεο θαη ε δηαρείξηζε ησλ πξνζθνξψλ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο απφ ην ππάξρνλ Π.., ελψ πξνέθπςε θαη ην ζέκα ηεο ειεθηξνληθήο πιεξσκήο. Έηζη εκθαλίζηεθε κηα θαηλνχξγηα γεληά ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ, ε νπνία παξέρεη ηηο παξαθάησ ιεηηνπξγίεο: ειεθηξνληθή πξνβνιή θαη δηαθήκηζε ειεθηξνληθέο πξνζθνξέο θαη εθπηψζεηο πξντφλησλ ειεθηξνληθή παξαγγειία ειεθηξνληθή ηηκνιφγεζε θπζηθή παξάδνζε πξντφληνο ειεθηξνληθή παξάδνζε πξντφληνο (φπνπ επηηξέπεηαη) ειεθηξνληθή πιεξσκή 1.6.1.4) Σέηαξηε γεληά Ηιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ - Οινθιεξσκέλεο θαη Αζθαιείο Τπεξεζίεο Έλα ρξφλν κεηά ηελ πινπνίεζε θαη ιεηηνπξγία θαηαζηεκάησλ ηξίηεο γεληάο, έθαλαλ ηελ εκθάληζε ηνπο ηα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα ηέηαξηεο γεληάο. Οη ιεηηνπξγίεο ησλ ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ επεθηείλνληαη θαη πεξηιακβάλνπλ φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο πνπ πξνζθέξνπλ ηα θαηαζηήκαηα ηξίηεο γεληάο αιιά θαη θάπνηεο επηπιένλ πνπ αθνξνχλ θπξίσο ζέκαηα αζθάιεηαο θαη απνδνηηθήο δηαρείξηζεο ηεο απνζήθεο θαη ησλ απνζεκάησλ. Οξηζκέλεο απφ ηηο θαηλνχξγηεο ιεηηνπξγίεο αθνξνχλ: ειεθηξνληθή πιεξσκή, ειεθηξνληθφ πνξηνθφιη απηνκαηνπνηεκέλν ππνινγηζκφ θνξνινγίαο αζθάιεηα έιεγρνο απνζεκάησλ επέιηθηε θνζηνιφγεζε αλίρλεπζε πξντφληνο εμαηνκίθεπζε ζπκπεξηθνξάο θαηαλαισηή επεθηαζηκφηεηα νινθιήξσζε 1.6.2) Υαξαθηεξηζηηθά - Λεηηνπξγίεο Ηιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ Ζ πινπνίεζε ελφο ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο ζπλεπάγεηαη θαη ηελ κεηαθνξά ηνπ παξαδνζηαθνχ θχθινπ αγνξψλ ζηνλ εηθνληθφ ρψξν ηνπ Internet. Οη θηλήζεηο πνπ θάλεη έλαο πειάηεο φηαλ κπαίλεη ζηνλ θπζηθφ ρψξν ελφο θαηαζηήκαηνο πξαγκαηνπνηνχληαη πιένλ ειεθηξνληθά. Ο έκπνξνο πξνζπαζεί λα πξνζνκνηψζεη ηνλ παξαδνζηαθφ θχθιν αγνξψλ κέζα ζην δηαδίθηπν, έηζη ψζηε λα δηεπθνιχλεη ηνλ θαηαλαισηή. Παξαθάησ, παξαηίζεληαη ηα βήκαηα 27 πνπ ζπληεινχληαη φζνλ αθνξά ηε δηαδηθαζία νινθιήξσζεο ηεο αγνξάο αγαζψλ ζην Internet (ρήκα 1.8) 27 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.127 44
ρήκα 1.8 Βήκαηα Οινθιήξσζεο ελφο Κχθινπ Αγνξψλ ζην Internet Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.126 Ο πειάηεο κπαίλεη ζην site ηνπ εκπφξνπ, είηε θαηαρσξψληαο ην URL 28, ηνπ, είηε κέζσ θάπνηνπ θαηαιφγνπ. Αξρηθά, βιέπεη κηα ζειίδα κε κηα ζπλνπηηθή πεξηγξαθή ησλ πξντφλησλ πνπ πξνζθέξνληαη ζην θαηάζηεκα, νκαδνπνηεκέλα ζε θαηεγνξίεο. Δπηιέγεη ηελ θαηεγνξία πνπ ηνλ ελδηαθέξεη θαη εκθαλίδεηαη κηα ιίζηα κε ηα πξντφληα. Αλ επηζπκεί κηα πην ιεπηνκεξή πεξηγξαθή γηα θάπνην πξντφλ, πνπ ζπλήζσο ζπλνδεχεηαη θαη απφ θσηνγξαθία, δελ έρεη παξά λα επηιέμεη ην πξντφλ απηφ. ηελ ζειίδα πνπ αθνξά ην κεκνλσκέλν πξντφλ, ν πειάηεο κπνξεί λα επηιέμεη / νξίζεη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θαζψο θαη θάπνηα εθπησηηθά θνππφληα αλ είλαη δηαζέζηκα απφ ην θαηάζηεκα. Σα πξντφληα ηνπνζεηνχληαη ζην θαιάζη αγνξψλ. Καηά ηελ δηάξθεηα ησλ αγνξψλ, ν θαηαλαισηήο κπνξεί λα δεη ηα πεξηερφκελα ηνπ θαιαζηνχ θαη λα αθαηξέζεη ή λα πξνζζέζεη πξντφληα. Ο πειάηεο εθθηλεί ηελ δηαδηθαζία πιεξσκήο. Μεηά ηελ ηειηθή επηθχξσζε ησλ αγνξψλ ηνπ, ν πειάηεο ζα πξέπεη λα εηζάγεη ηηο πιεξνθνξίαο ρξέσζεο, κεηαθνξάο θαζψο θαη ηα ζηνηρεία ηεο πηζησηηθήο ηνπ θάξηαο ζηελ θφξκα πιεξσκήο. Ο αξηζκφο πηζησηηθήο θάξηαο θξππηνγξαθείηαη θαη ζηέιλεηαη ζηνλ Bank Card Acquirer γηα έιεγρν ηεο θάξηαο ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Αλ ε αίηεζε εμνπζηνδφηεζεο γίλεη απνδεθηή, ηφηε νη πιεξνθνξίεο γηα ηα πξντφληα θαη ηνλ ηξφπν κεηαθνξάο ηνπο θξππηνγξαθνχληαη θαη ζηέιλνληαη απεπζείαο ζηνλ έκπνξν γηα ηελ δηεθπεξαίσζε ηεο παξαγγειίαο. Αλ ε πξνζπάζεηα εμνπζηνδφηεζεο απνηχρεη, ν πειάηεο ζα πξέπεη λα εηζάγεη μαλά ηνλ αξηζκφ ηεο πηζησηηθήο ηνπ θάξηαο. Μεηά ηελ αζθαιή κεηάδνζε ηεο παξαγγειίαο, παξάγεηαη απφ ηνλ server ηνπ εκπφξνπ κηα απφδεημε πιεξσκήο, θξππηνγξαθείηαη θαη ζηέιλεηαη ζην PC ηνπ πειάηε. Ζ απφδεημε απηή πεξηιακβάλεη έλα αξηζκφ παξαγγειίαο θαζψο θαη κηα ιίζηα κε ηα πξντφληα πνπ ν πειάηεο αγφξαζε. Οη εθαξκνγέο Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ ζα πξέπεη λα παξέρνληαη κέζα απφ ην δηαδίθηπν θαη επνκέλσο ζα πξέπεη λα ζηεξίδνληαη ζε κηα web πιαηθφξκα. Έλα 28 URL : Ζ δηεχζπλζε πνπ ζπλνιηθά θαζνξίδεη έλαλ ηζηφηνπν. Όπσο ζε κηα αηδέληα δηεπζχλζεσλ πξνζδηνξίδεηαη αθξηβψο ε ζέζε ηνπ θσδηθνχ πφιεο θαη ηνπ αξηζκνχ, έηζη θαη ζην URL νξίδεηαη ε αθξηβήο δνκή ησλ ζηνηρείσλ κηαο δηεχζπλζεο 45
ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα, βαζηζκέλν ζε κηα web εθαξκνγή ζα πξέπεη λα πιεξεί ηηο παξαθάησ βαζηθέο πξνυπνζέζεηο: Να παξέρεη ηελ θαηάιιειε δηεπαθή ρξήζηε, επηηξέπνληαο έλαλ επέιηθην ζρεδηαζκφ θαη παξνπζίαζε ηνπ θαηαζηήκαηνο (δηακφξθσζε ζειίδσλ, ξπζκίζεηο γηα ην θαηάζηεκα θ.ι.π.), Να παξέρεη έλα ζχλνιν απφ εξγαιεία γηα ηελ επθνιφηεξε θαη πην επέιηθηε αλάπηπμε θαη δηαρείξηζε ελφο ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο, θαη, ηέινο, Να δηαζέηεη κηα ζεηξά απφ επηινγέο πνπ λα εμαζθαιίδνπλ ηελ απαξαίηεηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ θαηαζηήκαηνο. 1.6.3) Πξφηππε Πιαηθφξκα Ηιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 29 Σα δνκηθά ζπζηαηηθά ελφο ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο, έηζη ψζηε λα εθδνζεί απηφ ζην δηαδίθηπν, είλαη ηα αθφινπζα: Βάζε δεδνκέλσλ. Γηα ηελ απνζήθεπζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ θαηαζηήκαηνο (πξντφληα, πεξηγξαθή πξντφλησλ θαη ηκεκάησλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, ζηνηρεία πειαηψλ) είλαη απαξαίηεηε ε ρξήζε βάζεο δεδνκέλσλ, έηζη ψζηε λα είλαη εθηθηή ε ζπληήξεζε θαη αλάθηεζε πιεξνθνξηψλ. Γηθηπαθή ππνδνκή. Γηα ηελ ζχλδεζε ηνπ θαηαζηήκαηνο κε ην δηαδίθηπν θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζε απηφ, είλαη απαξαίηεηε ε εγθαηάζηαζε θάπνηαο δηθηπαθήο ππνδνκήο. Πιαηθφξκα ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Γηα ηελ έθδνζε ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο ζην Internet, είλαη απαξαίηεηε ε εγθαηάζηαζε ελφο ειεθηξνληθνχ πεξηβάιινληνο (πιαηθφξκα), ην νπνίν πξέπεη λα δηαζέηεη ραξαθηεξηζηηθά πνπ ζα επηηξέπνπλ ηελ πινπνίεζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ελφο ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο. χζηεκα Πιεξσκψλ. Γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο, πξέπεη λα πινπνηεζεί ζχζηεκα ειεθηξνληθψλ πιεξσκψλ, έηζη ψζηε λα νινθιεξσζεί ν θχθινο ηεο παξαγγειηνδνζίαο. Μεραληζκνί Αζθάιεηαο. Γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ πειαηψλ θαη ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ δηαθηλνχληαη θαηά ηηο ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο, πξέπεη λα ππάξμεη έλαο κεραληζκφο αζθάιεηαο πνπ ζα πξνζαξκνζηεί ζην πεξηβάιινλ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο. 1.6.3.1) Γπλαηφηεηεο Πξφηππεο Πιαηθφξκαο 30 Ζ αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο θαη νη ηερλνινγηθέο ιχζεηο πνπ ζα πινπνηεζνχλ ζα πξέπεη λα παξέρνπλ ηηο αθφινπζεο δπλαηφηεηεο: Δλζσκάησζε εηθφλαο, ήρνπ ή θαη video γηα ηελ παξνπζίαζε ησλ πξντφλησλ πνπ δηαζέηεη ην θαηάζηεκα, Να απνηειεί κηα Web-based εθαξκνγή πνπ λα παξέρεη φιε ηελ πιεξνθφξεζε γηα ηα πξντφληα θαη ην θαηάζηεκα κέζα απφ ην Internet. ηελ εθαξκνγή ν πειάηεο ζα έρεη πξφζβαζε κέζσ ελφο Web browser, Να απαηηεί ηελ ειάρηζηε δπλαηή εκπεηξία απφ ηελ πιεπξά ηνπ δηαρεηξηζηή γηα ηελ αλάπηπμε θαη ζπληήξεζε ηνπ θαηαζηήκαηνο. Γηα παξάδεηγκα, ζα πξέπεη 29 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.141 30 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.142 46
λα γίλεηαη εχθνια ε θαηαρψξεζε λέσλ πξντφλησλ ζην θαηάζηεκα αιιά θαη ε ελεκέξσζε ησλ ήδε ππαξρφλησλ, Αλάπηπμε ηνπ θαηαζηήκαηνο κε κηα ζεηξά εξγαιείσλ πνπ ζα ππνζηεξίδνληαη κέζα απφ έλα γξαθηθφ πεξηβάιινλ, Απφ ηελ πιεπξά ηνπ πειάηε ζα πξέπεη ε πινήγεζε ζην θαηάζηεκα λα γίλεηαη κέζα απφ έλα εχθνιν θαη επράξηζην πεξηβάιινλ, Να παξέρεηαη ζηνλ πειάηε έλαο επέιηθηνο κεραληζκφο αλαδήηεζεο ζπγθεθξηκέλσλ πξντφλησλ, πνπ λα ππνζηεξίδεη ηελ ρξήζε δηαθφξσλ θξηηεξίσλ, Γπλαηφηεηα αγνξάο πξντφλησλ κε ηελ πξνζζήθε απηψλ ζην θαιάζη αγνξψλ, θαη ζπλερή ελεκέξσζε απηνχ, Καηαρψξεζε ησλ απαξαίηεησλ ζηνηρείσλ ηνπ πειάηε ζηελ θφξκα παξαγγειίαο θαη κεηάβαζε ζηελ θφξκα πιεξσκήο, Γπλαηφηεηα εθαξκνγήο κηαο πνιηηηθήο πξνψζεζεο ησλ πξντφλησλ κε ηελ παξνρή εθπηψζεσλ, θνππνληψλ θιπ., Παξαγσγή αλαθνξψλ θαη ζηαηηζηηθή αλάιπζε ηεο θίλεζεο ζην θαηάζηεκα. Παξνρή ππνζηήξημεο ζηνλ πειάηε, Καηεγνξηνπνίεζε ησλ πειαηψλ (gold, silver) αλάινγα κε ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπο ζην θαηάζηεκα θαη εθαξκνγή αληίζηνηρσλ πνιηηηθψλ θνζηνιφγεζεο, Γπλαηφηεηα απνζηνιήο θαη ιήςεο θσδηθνπνηεκέλσλ κελπκάησλ πνπ αθνξνχλ ηελ παξαγγειία θαη ηνλ ηξφπν πιεξσκήο, Παξαθνινχζεζε θαη θαηαγξαθή ηεο θαηαλαισηηθήο ζπκπεξηθνξάο ηνπ πειάηε θαη εμαγσγή θαη αμηνπνίεζε ησλ ζπκπεξαζκάησλ θαη ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ. Ζ αμηνπνίεζε απηή κπνξεί λα γίλεη είηε ζε επίπεδν πξνψζεζεο θαη πξνβνιήο θάπνησλ πξντφλησλ είηε κε ηελ παξνρή εμαηνκηθεπκέλσλ ππεξεζηψλ θαη πξντφλησλ ζε θάζε πειάηε, Γπλαηφηεηα θαζνξηζκνχ απφ ηελ πιεπξά ηνπ πειάηε, ησλ ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ ζα πξέπεη λα έρνπλ ηα πξντφληα, Τπνζηήξημε πνιιαπιψλ γισζζψλ (multilingual environment), φζνλ αθνξά ηελ παξνπζίαζε ηνπ θαηαζηήκαηνο, Τπνζηήξημε πιεξσκψλ κε ρξήζε πηζησηηθψλ θαξηψλ, ή ειεθηξνληθνχ ρξήκαηνο, Τπνζηήξημε πνιιαπιψλ θαηαζηεκάησλ, Γπλαηφηεηα ελζσκάησζεο λέσλ ιεηηνπξγηψλ ζην θαηάζηεκα, πνπ αθνξνχλ ζέκαηα δηαρείξηζεο απνζήθεο, δηαλνκήο, θνξνιφγεζεο θαη άιια, θαη ηα νπνία ζα δηεθπεξαηψλνληαη κε ηελ ρξήζε θαη επηθνηλσλία κε άιια ππάξρνληα ζπζηήκαηα. 1.6.3.2) Υαξαθηεξηζηηθά Πξφηππεο Πιαηθφξκαο 31 Σα θπξηφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο ζα κπνξνχζαλ λα ζπλνςηζηνχλ σο εμήο: Καηαζθεπή ηνπ θαηαζηήκαηνο ζε πξνπαξαζθεπαζηηθφ ζηάδην. Πξηλ ηελ ηειηθή δεκνζίεπζε ηνπ θαηαζηήκαηνο ζην web ζα πξέπεη ν δηαρεηξηζηήο λα έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα αλαπηχμεη θαη λα θάλεη δνθηκέο θαη έιεγρν ηνπ θαηαζηήκαηνο ζε έλα πξνπαξαζθεπαζηηθφ ζηάδην. Δχθνιε θαηαρψξεζε πξντφλησλ θαη ελεκέξσζε απηψλ. Θα πξέπεη ν δηαρεηξηζηήο ηνπ θαηαζηήκαηνο λα έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα θαηαρσξεί λέα 31 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.143 47
πξντφληα ζην ζχζηεκα ή λα ελεκεξψλεη ηα ήδε ππάξρνληα κέζα απφ έλα επέιηθην θαη γξαθηθφ πεξηβάιινλ. Δλζσκάησζε εηθφλαο, ήρνπ θαη video. Γπλαηφηεηα παξνπζίαζεο ησλ πξντφλησλ ζε ζπλδπαζκφ κε αξρεία εηθφλσλ, ήρνπ θαη video. Καιάζη αγνξψλ. Θα πξέπεη λα παξέρεηαη έλα δπλακηθφ θαιάζη αγνξψλ, ζην νπνίν ν θαηαλαισηήο λα κπνξεί λα πξνζζέζεη ή θαη λα αθαηξέζεη πξντφληα θαηά ηελ δηάξθεηα πινήγεζεο ηνπ ζην θαηάζηεκα. Παξνρή εηδηθψλ εθπηψζεσλ & θνππνληψλ. Θα πξέπεη λα ππνζηεξίδνληαη ηερληθέο γηα ηελ πξνηξνπή ησλ πειαηψλ λα αγνξάζνπλ κάποιο πξντφλ έλαληη θάπνηνπ άιινπ, κέζα απφ ηελ παξνρή εθπηψζεσλ, θνππνληψλ θιπ. Καηεγνξηνπνίεζε πειαηψλ. Οκαδνπνίεζε ησλ πειαηψλ κε θξηηήξην ην πφζν ζπρλά επηζθέπηνληαη ην θαηάζηεκα θαη ηηο αγνξέο ηνπο, θαη αμηνπνίεζε απηψλ ησλ πιεξνθνξηψλ γηα ηελ παξνρή εηδηθψλ εθπηψζεσλ ζε απηνχο. Απεξηφξηζηνο αξηζκφο ζειίδσλ/ πξντφλησλ/ γξαθηθψλ. Θα πξέπεη ην ζχζηεκα λα δηαζέηεη ηνλ απαξαίηεην απνζεθεπηηθφ ρψξν ζηελ βάζε δεδνκέλσλ αιιά θαη ζην ζχζηεκα αξρείσλ ψζηε λα ππνζηεξίδεηαη απεξηφξηζηνο αξηζκφο ζειίδσλ, πξντφλησλ θαη γξαθηθψλ. Απεξηφξηζηνη αγνξαζηέο. Σν ζχζηεκα δελ ζα πξέπεη λα έρεη πεξηνξηζκνχο φζνλ αθνξά ηνλ αξηζκφ ησλ πειαηψλ πνπ πξνζπειάδνπλ, ρξεζηκνπνηνχλ, ή θάλνπλ αγνξέο απφ ην θαηάζηεκα. Παξάιιεια, ην ζχζηεκα ζα πξέπεη λα ππνζηεξίδεη ηελ απξφζθνπηε πξφζβαζε θαη ρξήζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ θαηαζηήκαηνο απφ απεξηφξηζην αξηζκφ ρξεζηψλ. Δπηινγή ηδηνηήησλ πξντφλησλ. Δθηφο απφ ηελ δπλαηφηεηα γηα επηινγή αλάκεζα ζε έλα πιήζνο πξντφλησλ, ν πειάηεο ζα πξέπεη επίζεο λα κπνξεί λα θαζνξίζεη θαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά πνπ ζέιεη λα έρεη ην πξντφλ πνπ ζα παξαγγείιεη. Παξαγσγή αλαθνξψλ & ηαηηζηηθή αλάιπζε. Σα ζηνηρεία πνπ απνζεθεχνληαη ζηελ βάζε δεδνκέλσλ ηνπ ζπζηήκαηνο θαη αθνξνχλ ηελ θίλεζε ζην θαηάζηεκα, ζηνηρεία γηα ηνπο πειάηεο, θαη ηηο αγνξαζηηθέο ηνπο ζπλήζεηεο ζα πξέπεη λα ππφθεηληαη ζε ζηαηηζηηθή αλάιπζε γηα ηελ παξαγσγή αλαθνξψλ θαη ηελ εμαγσγή ρξήζηκσλ ζπκπεξαζκάησλ. Οινθιήξσζε κε ήδε ππάξρνληα ζπζηήκαηα. Γηα ηελ επέθηαζε ηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο ηνπ θαηαζηήκαηνο, ζα πξέπεη λα ππνζηεξίδεηαη ε νκαιή ιεηηνπξγία θαη ζπλχπαξμε κε άιια ππνζπζηήκαηα πνπ ζα βνεζήζνπλ ζηελ νινθιήξσζε ηνπ θχθινπ ησλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ. Σέηνηα ππνζπζηήκαηα αθνξνχλ ζέκαηα φπσο ειεθηξνληθέο πιεξσκέο, δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ, δηαλνκή ησλ πξντφλησλ, άκεζν ππνινγηζκφ ησλ θφξσλ θιπ. Ηιεθηξνληθφ πνξηνθφιη. Μηα απιή θαη θηιηθή πξνο ηνλ ρξήζηε δηεπαθή ζα πξέπεη λα παξέρεηαη, γηα ηελ επηινγή κηαο ζεηξάο απφ ελαιιαθηηθέο κεζφδνπο πιεξσκψλ, φπσο πιεξσκέο κε ρξήζε πηζησηηθψλ θαξηψλ, ειεθηξνληθψλ επηηαγψλ, ειεθηξνληθνχ ρξήκαηνο θιπ. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα ππνζηεξίδνληαη θαη παξαδνζηαθνί κέζνδνη πιεξσκψλ, φπσο πιεξσκή κε αληηθαηαβνιή, κε ζθνπφ ηελ πξνζέιθπζε θαηαλαισηηθνχ θνηλνχ πνπ δελ είλαη αθφκε εμνηθεησκέλν κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο πιεξσκψλ. Παξαθνινχζεζε παξαγγειηψλ. Σα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηηο παξαγγειίεο ζα πξέπεη λα απνζεθεχνληαη ζηελ βάζε δεδνκέλσλ ηνπ εκπφξνπ θαη λα ελεκεξψλνληαη ζπλερψο. 48
Μεραληζκφο αλαδήηεζεο. Θα πξέπεη νη πειάηεο λα έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα αλαδεηήζνπλ ην πξντφλ πνπ ηνπο ελδηαθέξεη, βάζεη θάπνησλ θξηηεξίνπ. Καηαγξαθή ηνπ πξνθίι ηνπ πειάηε. Αθνξά νπζηαζηηθά ηελ παξαθνινχζεζε θαη θαηαγξαθή ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ πειάηε ζην θαηάζηεκα θαη ηηο αγνξαζηηθέο ηνπ ζπλήζεηεο. Σα ζηνηρεία απηά κπνξεί λα αμηνπνηεζνχλ γηα ηελ παξνρή εμαηνκηθεπκέλσλ πξντφλησλ ζηνλ πειάηε. Γηαρείξηζε πνιιαπιψλ θαηαζηεκάησλ Αθνξά ηελ χπαξμε θαη ιεηηνπξγία πεξηζζνηέξσλ απφ έλα ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ ζε κηα κεραλή (server) 1.6.3.3) Πξφηππε Αξρηηεθηνληθή 32 Σν ζχζηεκα ζα απνηειεί έλα θεληξηθφ ζεκείν πξνψζεζεο θαη πψιεζεο ησλ πξντφλησλ, φπνπ ζα ππάξρνπλ ζπγθεληξσκέλα θαη απνζεθεπκέλα φια ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηα πξντφληα ηνπ θαηαζηήκαηνο θαη ζηα νπνία ζα κπνξεί λα έρεη άκεζα πξφζβαζε ν πειάηεο. Δπηπιένλ ην ζχζηεκα ζα πξέπεη λα είλαη επεθηάζηκν, ψζηε λα κπνξνχλ εχθνια λα ελζσκαησζνχλ πξφζζεηεο ιεηηνπξγίεο. Γηα ην ζθνπφ απηφ απαηηείηαη ε ρξήζε κηαο αξρηηεθηνληθήο πνπ ζα επηηξέπεη ηελ νινθιήξσζε εθαξκνγψλ θαη ζα απνηειείηαη απφ ηα εμήο επίπεδα (ζρήκα 1.9.): ρήκα 1.9: Αξρηηεθηνληθή πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.147 Web Server Layer. Μέζσ ηνπ web server πνπ ζα ζπλδέεηαη δπλακηθά κε ηε βάζε δεδνκέλσλ, ζα είλαη επηηξεπηή ε πξφζβαζε ζηα πξντφληα πνπ παξέρνπλ ηα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα, απφ ρξήζηεο ηνπ Internet. Δπηπξφζζεηα, κέζσ ηνπ Web Server νη ρξήζηεο ηνπ Internet ζα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ έλα ζχλνιν απφ εθαξκνγέο πνπ ζα εθηεινχληαη είηε ζηελ κεραλή ηνπ server 33 είηε ηνπηθά ζηνλ client. 32 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.145 33 Server : Κεληξηθφο ππνινγηζηήο, ν νπνίνο εμππεξεηεί άιινπο ππνινγηζηέο (clients) θαη πξνκεζεχεη ηνπο ρξήζηεο ησλ ππνινγηζηψλ απηψλ κε ην πιηθφ πνπ ηνπ δεηήζεθε 49
Application Layer. ην επίπεδν απηφ ζα ελζσκαηψλεηαη έλα ζχλνιν απφ ππνζπζηήκαηα-εθαξκνγέο πνπ ζα πινπνηνχλ φια ηα παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθά θαη δπλαηφηεηεο ελφο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θαη ζα νινθιεξψλνληαη ζε έλα εληαίν πεξηβάιινλ ελφο ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο. Σα ππνζπζηήκαηα απηά αλαιχνληαη σο εμήο: o Τπνζχζηεκα θαηαρψξεζεο & ελεκέξσζεο πξντφλησλ. Θα παξέρεη ζηνλ δηαρεηξηζηή ηνπ θαηαζηήκαηνο κέζα απφ έλα απιφ θαη γξαθηθφ πεξηβάιινλ/ δηεπαθή ρξήζεο, ηελ δπλαηφηεηα λα θαηαρσξεί θαη λα ελεκεξψλεη ηα ζηνηρεία γηα ηα πξντφληα. o Τπνζχζηεκα δηαρείξηζεο ηνπ θαηαζηήκαηνο. Θα επηηξέπεη ζηνλ δηαρεηξηζηή λα αζρνιεζεί κε ηελ δηακφξθσζε ηνπ θαηαζηήκαηνο θαη λα θαζνξίζεη ηηο απαξαίηεηεο ξπζκίζεηο γηα ηελ εκθάληζε ησλ πξντφλησλ θαη ηελ ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ θαηαζηήκαηνο. o Τπνζχζηεκα αλαδήηεζεο πξντφλησλ. Με απηφ ην ππνζχζηεκα ζα κπνξεί ν πειάηεο λα αλαδεηήζεη κε έλα εχθνιν θαη επέιηθην ηξφπν ηα πξντφληα πνπ ηνλ ελδηαθέξνπλ. o Τπνζχζηεκα παξαγγειίαο. Σν ππνζχζηεκα απηφ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θαηαρψξεζε ησλ απαξαίηεησλ ζηνηρείσλ ηνπ πειάηε θαζψο θαη ησλ πξντφλησλ πνπ αγφξαζε, ψζηε λα γίλεη απνζηνιή απηήο ζηνλ έκπνξν. Σν ππνζχζηεκα απηφ απνηειεί βαζηθή ππνδνκή γηα ην ππνζχζηεκα παξαθνινχζεζεο πειάηε θαη παξαγσγήο αλαθνξψλ. o Τπνζχζηεκα παξαγσγήο αλαθνξψλ. Θα αμηνπνηεί ηελ παξαπάλσ πιεξνθνξία θαη ζα εμάγεη ζηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηηο πνπιήζεηο θαη ηελ θίλεζε ζην θαηάζηεκα. o Τπνζχζηεκα παξαθνινχζεζεο ρξεζηψλ (user profiling). Μέζσ απηνχ ηνπ ππνζπζηήκαηνο ζα είλαη δπλαηή ε θαηαγξαθή ησλ πξνηηκήζεσλ ησλ ρξεζηψλ αιιά θαη ε έκκεζε θαηαγξαθή ησλ αγνξαζηηθψλ ηνπο ζπλεζεηψλ θαη θηλήζεσλ ηνπο ζην θαηάζηεκα. o Τπνζχζηεκα πιεξσκψλ. Με ηελ ρξήζε απηνχ ηνπ ππνζπζηήκαηνο, νη πειάηεο ζα κπνξνχλ λα επηιέμνπλ αλάκεζα ζε κηα ζεηξά απφ ελαιιαθηηθέο ιχζεηο πιεξσκήο. Σελ νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο ειέγρνπ ηεο εγθπξφηεηαο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ πειάηε θαη ηνπ εκπφξνπ θαζψο θαη ηεο χπαξμεο επαξθνχο ππνινίπνπ θαη ηελ αληίζηνηρε ρξενπίζησζε, ζα κπνξνχζε λα ηελ αλαιάβεη κηα ελδηάκεζε (έκπηζηε) ηξίηε νληφηεηα (ρξεκαηνπηζησηηθφ ίδξπκα ή ελδηάκεζνο νξγαληζκφο). o Τπνζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζήθεο. Σν ππνζχζηεκα απηφ είλαη ππεχζπλν γηα ηνλ έιεγρν ηνπ επηπέδνπ αζθαιείαο θαη ηελ άκεζε θαη ζπλερή ελεκέξσζε ησλ απνζεκάησλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, o Τπνζχζηεκα δηαλνκήο. Δίλαη ππεχζπλν γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ εμφδσλ δηαρείξηζεο ηεο απνζηνιήο αιιά θαη ηελ άκεζε κεηαθνξά θαη παξάδνζε ησλ πξντφλησλ. o Τπνζχζηεκα θνξνιφγεζεο. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ θφξνπ ζην ζχλνιν ησλ αγνξψλ ηνπ πειάηε. Database layer. Σν πιηθφ πνπ αθνξά ην θαηάζηεκα, κπνξεί λα απνηειεί δηαθνξεηηθνχ ηχπνπ πιεξνθνξία πνπ ζεκαίλεη φηη ζα πξέπεη λα επηηξέπεηαη ε αξρεηνζέηεζε θαη νξγάλσζε ηνπ πιηθνχ ζε επίπεδν βάζεο δεδνκέλσλ ηχπνπ θεηκέλνπ, εηθφλαο, ήρνπ θαη video. 50
1.7 Ηιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ (EDI) 34 Μηα απφ ηηο πην ζεκαληηθέο ηερλνινγίεο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ είλαη ε Ζιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ (Electronic Data Interchange - EDI). Σν EDI είλαη κηα λέα ηερλνινγία πνπ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ζηηο επηρεηξήζεηο λα αληαιιάζζνπλ κε ειεθηξνληθφ ηξφπν ηα εκπνξηθά ηνπο έγγξαθα / παξαζηαηηθά (π.ρ. παξαγγειίεο, ηηκνιφγηα, ηηκνθαηάινγνη θιπ.). Σν EDI σο ηερλνινγία ρξεζηκνπνηείηαη επξχηαηα ζε φιεο ηηο πξνεγκέλεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ θαη ηείλεη πιένλ λα απνηειέζεη θνηλή επηρεηξεκαηηθή πξαθηηθή γηα ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο. ηελ Διιάδα, ε ρξήζε ηνπ έρεη εμαπισζεί θαη έρνπλ ήδε θαηαγξαθεί αξθεηέο εθαξκνγέο ζε δηάθνξνπο θιάδνπο ηεο νηθνλνκίαο, θπξίσο φκσο ζην ιηαλεκπφξην. Πην απιά, φπσο θαίλεηαη θαη ζην ζρήκα 1.10, ην EDI είλαη ε κέζνδνο ηεο κεηαθνξάο δεδνκέλσλ κεηαμχ νξγαληζκψλ, φπνπ ηα δεδνκέλα ηεο ζπλαιιαγήο πεξλνχλ απφ ηνλ ππνινγηζηή ηνπ ελφο νξγαληζκνχ ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ άιινπ, ρσξίο λα ρξεηάδεηαη αλζξψπηλε παξέκβαζε γηα ηελ εξκελεία ή ηελ αληηγξαθή ησλ ζηνηρείσλ απηψλ. Γηα λα πινπνηεζεί ε απηφκαηε κεηαθνξά, νη πιεξνθνξίεο ζα πξέπεη λα είλαη δνκεκέλεο ζχκθσλα κε πξνθαζνξηζκέλε κνξθή έηζη ψζηε ν ππνινγηζηήο λα κπνξεί λα ηηο "κεηαθξάζεη" ζην κνξθφηππν (format) ησλ εζσηεξηθψλ εθαξκνγψλ γηα λα ελεκεξψζεη ηα αξρεία ή ηηο βάζεηο δεδνκέλσλ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ νξγαληζκνχ. ρήκα 1.10 Ζιεθηξνληθή Μεηαβίβαζε Γεδνκέλσλ (EDI) Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.150 Σν EDI απνηειεί ηερλνινγία πνπ ππνζηεξίδεη ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο κεηαβίβαζεο δεδνκέλσλ κεηαμχ επηρεηξήζεσλ ειαρηζηνπνηψληαο ηα ιάζε, βειηηψλνληαο ηελ ξνή ησλ ρξεκάησλ θαη ηελ πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, κεηψλνληαο ηα απνζέκαηα θαη επηηαρχλνληαο θαζνιηθά ηελ δηαδηθαζία ησλ ζπλαιιαγψλ. Σν EDI ζπρλά αλαθέξεηαη θαη σο "εκπφξην ρσξίο έγγξαθα" γηαηί ζπλδπάδεη ηηο δπλαηφηεηεο ησλ ππνινγηζηψλ θαη ησλ ηειεπηθνηλσληαθψλ δηθηχσλ κε ζηφρν ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ έληππσλ παξαζηαηηθψλ / εγγξάθσλ απφ ζηηο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο. Ζ ηερληθή EDI απνηειεί απνδνηηθφ κέζν επηθνηλσλίαο κεηαμχ ζπλεξγαδνκέλσλ νξγαληζκψλ. Γηα ηελ πινπνίεζε ελφο ζπζηήκαηνο EDI, απαηηείηαη ε δεκηνπξγία ηεο θαηάιιειεο ππνδνκήο πνπ ζα ππνζηεξίμεη ηε λέα απηή εθαξκνγή ηφζν ζε ηερληθφ φζν θαη ζε δηνηθεηηθφ επίπεδν. Σα ζηνηρεία πνπ θπξίσο ζπληζηνχλ απηή ηελ ππνδνκή είλαη: πξφηππα, ινγηζκηθφ, πιηθφ θαη δίθηπα 34 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.149 51
1.7.1) Πξφηππα 35 ε κία αληαιιαγή κελπκάησλ EDI, ν παξαιήπηεο ζα πξέπεη λα έρεη ηε δπλαηφηεηα κεηάθξαζεο / απνθσδηθνπνίεζεο ησλ κελπκάησλ ηνπ απνζηνιέα. Δάλ φκσο ν απνζηνιέαο ρξεζηκνπνηεί δηαθνξεηηθφ ηξφπν απεηθφληζεο ησλ δεδνκέλσλ ζηα κελχκαηα πνπ απνζηέιλεη, ηφηε ν παξαιήπηεο δελ ζα κπνξεί λα κεηαθξάζεη ηα κελχκαηα πνπ ιακβάλεη. Έηζη πξνθεηκέλνπ λα νινθιεξσζεί ε επηθνηλσλία ησλ δχν εηαίξσλ, ζα πξέπεη λα πηνζεηεζεί έλαο θνηλφο ηξφπνο, κηα «θνηλή γιψζζα» (πξφηππν) γηα ηε ζχληαμε απνζηνιή, ιήςε θαη κεηάθξαζε ησλ κελπκάησλ πνπ αληαιιάζζνπλ. Βεβαίσο ην θνηλφ απηφ πξφηππν ζα πξέπεη λα έρεη παγθφζκηα ηζρχ πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζνπλ φια ηα εκπιεθφκελα κέξε λα εθκεηαιιεπηνχλ πιήξσο ηα πιενλεθηήκαηα πνπ παξέρεη ε ηερλνινγία ηνπ EDI. Σν πην δηαδεδνκέλν πξφηππν ζην ρψξν ηνπ EDI είλαη ην πξφηππν UN/EDIFACT (United Nations EDI for Finance, Administration, Commerce and Transport) ην νπνίν πηνζεηήζεθε ην 1985 απφ ηνλ νξγαληζκφ Ζλσκέλσλ Δζλψλ θαη έρεη επηθξαηήζεη ζε παγθφζκην επίπεδν. εκεηψλεηαη φηη ρψξεο κε παξάδνζε ζην EDI (π.ρ. ΖΠΑ) ηείλνπλ ζηαδηαθά λα πηνζεηήζνπλ ην ζπγθεθξηκέλν πξφηππν εγθαηαιείπνληαο ηα ινηπά πξφηππα πνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ. Δάλ έλα κήλπκα (π.ρ. παξαγγειία) ζπληαρζεί απφ κία επηρείξεζε κε βάζε ην πξφηππν UN/EDIFACT ηφηε κπνξεί λα ιεθζεί θαη λα αλαγλσζηεί απφ φιεο ηηο επηρεηξήζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην ίδην πξφηππν ζε φιν ηνλ θφζκν. Σν πξφηππν UN/EDIFACT ζπληεξείηαη ζηελ Δπξψπε απφ ηνλ νξγαληζκφ EBES (European Board for EDI Standardization), ζηνλ νπνίν εθπξνζσπείηαη θαη ε ρψξα καο. Σν πξφηππν UN/EDIFACT απνηειείηαη απφ: έλα ζχλνιν απφ ζπληαθηηθνχο θαλφλεο (syntax rules), πνπ θαζνξίδνπλ ηε δνκή ησλ κελπκάησλ, έλα ζχλνιν απφ θαλφλεο ζρεδηαζκνχ κελπκάησλ (message design rules), πνπ θαζνξίδνπλ πψο πξέπεη λα ζρεδηαζηεί έλα λέν κήλπκα κε βάζε ην πξφηππν, έλα ζχλνιν απφ επξεηήξηα (directories), πνπ θαζνξίδνπλ φια ηα δνκηθά ζηνηρεία ελφο EDI κελχκαηνο θαζψο θαη ηνπο ρξεζηκνπνηνχκελνπο θσδηθνχο, έλα ζχλνιν απφ ηππνπνηεκέλα κελχκαηα. Έλα ηππνπνηεκέλν κήλπκα κπνξεί λα είλαη έλα παξαζηαηηθφ, κία παξαγγειία, έλα ηηκνιφγην, κία εληνιή πιεξσκήο θιπ. Μέρξη ζήκεξα έρνπλ ηππνπνηεζεί πεξηζζφηεξα απφ 195 κελχκαηα πνπ θαιχπηνπλ ζρεδφλ φιν ην θάζκα ησλ δηεπηρεηξεζηαθψλ ζπλαιιαγψλ. Σα κελχκαηα EDI έρνπλ θαηεγνξηνπνηεζεί αλάινγα κε ην πεδίν εθαξκνγήο ηνπο (π.ρ. κεηαθνξέο, βηνκεραλία, πγεία, εκπφξην, ρξεκαηννηθνλνκηθά θιπ). 1.7.2) Λνγηζκηθφ (Software) 36 Σν ινγηζκηθφ EDI απνηειεί νπζηαζηηθά ην ζεκαληηθφηεξν ζπζηαηηθφ ελφο EDI ζπζηήκαηνο. Οη ζεκαληηθφηεξεο ηνπ ιεηηνπξγίεο ζρεηίδνληαη κε: ηε δεκηνπξγία ησλ EDI κελπκάησλ, ηελ απνζηνιή θαη ιήςε ησλ κελπκάησλ θαη ηελ απνθσδηθνπνίεζε ησλ EDI κελπκάησλ ζε κνξθή αλαγλψζηκε απφ ηνλ ππνινγηζηή ηνπ παξαιήπηε. 35 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.151 36 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.152 52
Όπσο θαίλεηαη θαη ζην ζρήκα 1.11, φηαλ έλαο ρξήζηεο επηζπκεί λα ζηείιεη έλα κήλπκα EDI, αλαθηά ηα δεδνκέλα απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ ζπζηήκαηνο ηνπ θαη δεκηνπξγεί έλα ελδηάκεζν αξρείν (flat file) ζχκθσλα κε ην πξφηππν πνπ ρξεζηκνπνηεί. ηε ζπλέρεηα ην ινγηζκηθφ ηνπ EDI δηαβάδεη ην ελδηάκεζν αξρείν θαη δεκηνπξγεί ην κήλπκα EDI ζχκθσλα κε ην πξφηππν UN/EDIFACT θαη ηνπο ζπληαθηηθνχο ηνπ θαλφλεο. Αθνινχζσο, ην κήλπκα απνζηέιλεηαη ζην ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην ηνπ παξαιήπηε (πνπ βξίζθεηαη ζε θάπνην ηειεπηθνηλσληαθφ δίθηπν). ην ηέινο, ν παξαιήπηεο ελεξγνπνηεί ην EDI ινγηζκηθφ, αλνίγεη ην ειεθηξνληθφ ηνπ γξακκαηνθηβψηην θαη ιακβάλεη ηα κελχκαηα ηνπ. Παξάιιεια κε ηε ιήςε ησλ κελπκάησλ, ην EDI ινγηζκηθφ απνθσδηθνπνηεί ηα εηζεξρφκελα κελχκαηα, ηα κεηαηξέπεη ζε δεδνκέλα (δεκηνπξγία flat file) άκεζα επεμεξγάζηκα απφ ην ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα ηνπ παξαιήπηε θαη ηα θαηαρσξεί ζηε βάζε δεδνκέλσλ ή ηα πξνσζεί γηα νπνηαδήπνηε άιιε επεμεξγαζία. ρήκα 1.11 Μεραληζκφο Απνζηνιήο θαη Λήςεο Μελπκάησλ EDI Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.153 Ζ επηινγή ηνπ ινγηζκηθνχ EDI είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο. Παξ' φια απηά, ε δηαδηθαζία απηή δελ κπνξεί λα γίλεη μερσξηζηά απφ ηελ επηινγή ησλ άιισλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ ζπζηήκαηνο, αιιά πάληα ζε ζπλάξηεζε κε ηηο επηθνηλσληαθέο θαη επηρεηξεκαηηθέο αλάγθεο ηνπ νξγαληζκνχ / ρξήζηε. 1.7.3) Τιηθφ (Hardware) 37 Μηα εθαξκνγή EDI κπνξεί λα "ηξέμεη" ζε νπνηνδήπνηε ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα, απφ έλα κηθξνυπνινγηζηή κέρξη έλα mainframe. Γηα λα θαηαζηεί απηφ δπλαηφ, ηα δηάθνξα 37 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.153 53
πξντφληα EDI ινγηζκηθνχ εθδίδνληαη ζε δηάθνξεο εθδφζεηο, αλάινγα κε ην πιηθφ πνπ δηαζέηεη ν ρξήζηεο. Πνιιέο επηρεηξήζεηο πξνηηκνχλ, γηα ιφγνπο αζθαιείαο, λα ρξεζηκνπνηνχλ έλα Πξνζσπηθφ Τπνινγηζηή (Personal Computer) σο frond-end θαη λα ελεκεξψλνπλ ηνλ θεληξηθφ ηνπο ππνινγηζηή αθνχ πξψηα ειέγμνπλ ηα δεδνκέλα. 1.7.4) Γίθηπα 38 Σν EDI απαηηεί ηελ χπαξμε ηειεπηθνηλσληαθήο ππνδνκήο πνπ λα ππνζηεξίδεη ππεξεζίεο δηακήλπζεο (messaging). Ήδε έρνπλ αλαθεξζεί πνιιά γηα ηηο ππάξρνπζεο ηειεπηθνηλσληαθέο ιχζεηο γηα EDI επηθνηλσλία ζε πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπο. ηελ παξάγξαθν απηή ηδηαίηεξε αλαθνξά ζα γίλεη ζηα Γίθηπα Πξνζηηζέκελεο Αμίαο (Value Added Networks, VANs), ηα νπνία ελδείθλπληαη, γηα επηθνηλσλίεο EDI ζχκθσλα κε ηηο δηεζλείο πξαθηηθέο. ην ζεκείν απηφ, αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη φια ηα εκπιεθφκελα κέξε κπνξνχλ λα ιάβνπλ EDI κελχκαηα ζε νπνηαδήπνηε ρξνληθή ζηηγκή ηεο κέξαο αθφκε θαη φηαλ νη EDI εθαξκνγέο ηνπο είλαη απελεξγνπνηεκέλεο. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ν απνζηνιέαο ζηέιλεη ηα EDI κελχκαηα ζην ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην ηεο εθαξκνγήο ηνπ παξαιήπηε θαη φρη ζηελ EDI εθαξκνγή απηή θαζ' απηή. Όπσο θαίλεηαη θαη ζην ζρήκα 1.12, ηφζν ν απνζηνιέαο φζν θαη ν παξαιήπηεο δηαζέηνπλ ην δηθφ ηνπο ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην ζε θάπνην ηειεπηθνηλσληαθφ δίθηπν. Ο απνζηνιέαο ζηέιλεη ην EDI κήλπκα ζην ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην ηνπ παξαιήπηε. ην γξακκαηνθηβψηην απηφ κπνξνχλ λα ιεθζνχλ φια ηα κελχκαηα πνπ ζηέιλνληαη απφ δηάθνξνπο απνζηνιείο θαη απεπζχλνληαη ζην ζπγθεθξηκέλν παξαιήπηε. Έηζη φηαλ ζε θάπνηα ρξνληθή ζηηγκή, ν παξαιήπηεο ζπλδεζεί κε ην ειεθηξνληθφ ηνπ γξακκαηνθηβψηην (ελεξγνπνηψληαο ηε δηαδηθαζία ιήςεο κελπκάησλ), ιακβάλεη φια ηα κελχκαηα πνπ έρνπλ θαηαρσξεζεί ζ' απηφ. ρήκα 1.12 Γηθηπαθή Τπνδνκή θαη Ζιεθηξνληθά Γξακκαηνθηβψηηα Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.155 Βέβαηα κε ηνλ παξαπάλσ κεραληζκφ επηηπγράλεηαη κεγάιε νηθνλνκία ζηηο επηθνηλσλίεο γηαηί ηφζν ν απνζηνιέαο φζν θαη ν παξαιήπηεο δελ ρξεηάδεηαη λα είλαη ζπλερψο ζπλδεδεκέλνη κε ην δίθηπν. πλδένληαη κφλν φηαλ πξφθεηηαη λα ζηείινπλ ή λα ιάβνπλ θάπνην κήλπκα. 38 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.154 54
1.7.5) Νέεο Μνξθέο EDI 39 Ζ πξνθαλήο αλνκνηνκνξθία ησλ απαηηήζεσλ ησλ ρξεζηψλ θαη ε αλάγθε εχξεζεο ηερλνινγηθψλ ιχζεσλ, δεκηνπξγεί κηα ηάζε γηα εκπεηξηθέο ηερλνινγηθέο ιχζεηο πνπ αθνξνχλ ζπγθεθξηκέλνπο ηνκείο ηνπ πξνβιήκαηνο, αιιά θαη πνπ δεκηνπξγνχλ θίλδπλν γηα αζπκβαηφηεηεο. Οη πεξηνξηζκνί πνπ ζέηεη ην πξφηππν EDIFACT θαζψο θαη νη εμειίμεηο πνπ ζεκεηψλνληαη ζην ρψξν ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ νδήγεζαλ ζηελ εκθάληζε λέσλ κνξθψλ EDI. Μεξηθέο απφ ηηο λέεο κνξθέο πεξηγξάθνληαη ζπλνπηηθά παξαθάησ. 1.7.5.1) WebEDI Incorporated Οη εμειίμεηο ζην ρψξν ηνπ Ζ.Δ. θαη ε επξεία δηάδνζε θαη απνδνρή ηνπ Internet σο παγθφζκην δίθηπν ζε ζπλάξηεζε κε ην πςειφ θφζηνο ησλ δηθηχσλ πξνζηηζέκελεο αμίαο ψζεζαλ ηηο επηρεηξήζεηο λα αλαδεηήζνπλ θαηλνχξγηνπο ηξφπνπο αληαιιαγήο κελπκάησλ EDI. ην πιαίζην απηφ, ε εηαηξεία Web EDI έρεη αλαπηχμεη κηα εηαηξηθή ζηξαηεγηθή γηα ηελ εθαξκνγή ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζην Internet κέζσ ηεο αληαιιαγήο EDI κελπκάησλ. ηελ νπζία έρεη αλαπηχμεη έλα ζχλνιν απφ ηζηνζειίδεο (web pages) πνπ ελεξγνχλ ζαλ δηεπαθέο (front-end) ζε ζπζηήκαηα EDI (ANSI X12, EDIFACT compliant) επηηξέπνληαο ζηνπο ρξήζηεο λα αληαιιάζζνπλ ηα παξαζηαηηθά ηνπο κε ειεθηξνληθά κέζα. Σν Web EDI είλαη έλαο γεληθφο φξνο γηα κηα κέζνδν δηελέξγεηαο ειεθηξνληθήο αληαιιαγήο εγγξάθσλ κηθξνχ φγθνπ κέζσ ηνπ World Wide Web. Έλαο ρξήζηεο κπνξεί λα εγγξαθεί σο ζπλδξνκεηήο ζε κηα ππεξεζία ηνπ Web EDI θαηλά απνθηήζεη πξφζβαζε ζηελ εθαξκνγή. Αθνινχζσο κέζα απφ ηζηνζειίδεο κπνξεί λα πξνσζήζεη ηα έγγξαθα ηνπ ζηελ Web EDI εθαξκνγή ε νπνία θαη ηα κεηαηξέπεη ζην θαηάιιειν EDI format θαη ηα ζηέιλεη ζηνλ παξαιήπηε. Ζ δηαδηθαζία απηή κπνξεί λα γίλεη θαη αληίζηξνθα. 1.7.5.2) Internet based EDI Μηα άιιε πξνζέγγηζε γηα ην EDI, ρσξίο ηελ ρξήζε εηδηθψλ Γηθηχσλ Πξνζηηζέκελεο Αμίαο (VAN), είλαη ην Internet based EDI. ην Internet based EDI ηφζν ν απνζηνιέαο φζν θαη ν παξαιήπηεο εθηεινχλ ζρεδφλ ηηο ίδηεο ελέξγεηεο κε ην παξαδνζηαθφ EDI (EDI κέζσ VAN), κε ηε δηαθνξά φηη ε κεηάδνζε ησλ κελπκάησλ γίλεηαη κέζα απφ ην Internet θαη φρη κέζα απφ θάπνην δίθηπν πξνζηηζέκελεο αμίαο. Ζ ιεηηνπξγία κηαο EDI εθαξκνγήο ηεο κνξθήο απηήο απεηθνλίδεηαη ζην ζρήκα 1.13 θαη πεξηγξάθεηαη σο εμήο: Ο απνζηνιέαο ελεξγνπνηεί ηελ εθαξκνγή ηνπ ρξεζηκνπνηψληαο θάπνην web browser. Δλ ζπλερεία πξνρσξεί ζ' φιεο ηηο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο πξνθεηκέλνπ λα ζπληάμεη έλα κήλπκα EDI (π.ρ. παξαγγειία) θαη αθνινχζσο ην απνζηέιλεη ζην ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην ηνπ παξαιήπηε. ηελ νπζία ην κήλπκα EDI ελζσκαηψλεηαη ζε κήλπκα ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ ην νπνίν πεξηέρεη ηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε ηνπ παξαιήπηε. 39 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.155-160 55
ρήκα 1.13: Μεραληζκφο Μεηαβίβαζεο EDI Μελπκάησλ κέζσ Internet Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.157 Σν κήλπκα ιακβάλεηαη απφ ηνλ εμππεξεηεηή ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ (email server) φπνπ πξαγκαηνπνηνχληαη νη απαξαίηεηνη έιεγρνη θαη ελ ζπλερεία ην κήλπκα δξνκνινγείηαη πξνο ην ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην ηνπ παξαιήπηε. Ο παξαιήπηεο ελεξγνπνηεί ηελ εθαξκνγή ηνπ θαη ιακβάλεη ην κήλπκα. Με ηε ρξήζε ελφο απνθσδηθνπνηεηή ην κήλπκα απνζπάηαη απφ ην ζψκα ηνπ email θαη κεηαηξέπεηαη ζε EDI κνξθή. Με ρξήζε ηνπ EDI ινγηζκηθνχ παξάγεηαη ε ελδηάκεζε αλαπαξάζηαζε ηνπ κελχκαηνο (flat file). Αθνινχζσο απνθσδηθνπνηείηαη απφ ηελ EDI εθαξκνγή ηνπ ρξήζηε θαη ηειηθά απνζεθεχεηαη ζηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ ζπζηήκαηνο. 1.7.5.3) Open EDI Σν Open EDI είλαη ε ειεθηξνληθή αληαιιαγή δεδνκέλσλ αλάκεζα ζε απηφλνκα κέξε ρξεζηκνπνηψληαο θνηλά πξφηππα θαη ζηνρεχεη ζηε δπλαηφηεηα δηεμαγσγήο δηεπηρεηξεζηαθψλ ζπλαιιαγψλ αλεμάξηεηα απφ ηνλ ρξφλν, ηνλ ηνκέα επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα θαη ηνπο ηχπνπο δεδνκέλσλ. Σν Open EDI είλαη "αλνηρηφ" κε ηελ έλλνηα φηη φιεο νη απαηηήζεηο γηα ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ εκπιεθνκέλσλ κεξψλ θαζνξίδνληαη απφ θνηλψο δηαζέζηκα πξφηππα ή θαλφλεο. Έηζη ζην Open EDI δελ ππάξρεη θακία αλάγθε γηα ηδησηηθέο ζπκθσλίεο γεγνλφο πνπ βνεζά λα αληηκεησπηζζνχλ αληζφηεηεο θαη λα απνθεπρζνχλ παξαηππίεο ζηηο ζπλαιιαγέο. Ζ δπλαηφηεηα ρξήζεο ηδησηηθψλ ζπκθσληψλ κέζα ζηα πιαίζηα κηαο θνηλήο ζπλελλφεζεο είλαη πάληα εθηθηή. Σα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Open EDI ιεηηνπξγνχλ σο θξηηήξηα / ζπλζήθεο πνπ πξέπεη λα ηθαλνπνηνχληαη γηα λα ραξαθηεξίδεηαη κηα ειεθηξνληθή ξνή δεδνκέλσλ ή πιεξνθνξηψλ σο ξνή Open EDI. 1.7.5.4) LITE EDI Πξφθεηηαη γηα κηα ιχζε πνπ αθνξά θπξίσο ηηο Δπξσπατθέο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο (ΜΜΔ) πνπ επηζπκνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην EDI, αιιά δελ είλαη ζε ζέζε (απφ άπνςε ππνδνκήο θαη γλψζεο ηνπ ρψξνπ) λα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ. Δίλαη κηα ιχζε ε 56
νπνία πεξηιακβάλεη ηελ δπλαηφηεηα ηνπ EFI (Electronic Forms Interchange) θαη ζηνρεχεη ζηελ: απινπνίεζε ηεο ρξήζεο ηεο απαηηνχκελεο ηερλνινγίαο γηα ηελ πινπνίεζε εθαξκνγψλ EDI, ηερλνινγηθή δηαθάλεηα, ρακειφ θφζηνο επέλδπζεο θαη ρξήζεο. ην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ην LITE EDI δηαζέηεη αξθεηά θνηλά ραξαθηεξηζηηθά κε ην Open EDI, φκσο ηαπηφρξνλα έρνπλ θαη θνηλέο δηαθνξέο. Δίλαη γεγνλφο φηη ελψ ην EDI ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο κεηαμχ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ θαη δεκνζίσλ νξγαληζκψλ παξνπζηάδεη αξθεηέο δπζθνιίεο ζηε ρξήζε ηνπ απφ ΜΜΔ επηρεηξήζεηο. Έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο πνπ επεξεάδεη ηελ πηνζέηεζε ηνπ EDI απφ ηηο ΜΜΔ επηρεηξήζεηο είλαη ε πνιππινθφηεηα ηνπ πξνηχπνπ UN/EDIFACT. Ζ δεκηνπξγία κηθξνχ αξηζκνχ κελπκάησλ EDIFACT πνπ θαιχπηνπλ ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ησλ παξαζηαηηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε παγθφζκην επίπεδν, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ππνρξεσηηθή ρξήζε δηαθφξσλ ηκεκάησλ πιεξνθνξίαο ησλ κελπκάησλ απηψλ (αρξείαζησλ γηα ηηο πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο) δεκηνχξγεζαλ έλα ζεκαληηθφ θξαγκφ γηα ηε πηνζέηεζε ηνπ EDI απφ ηηο ΜΜΔ. Παξφια απηά, γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο επξείαο ρξήζεο ηνπ EDI θαη κεηαμχ ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ, απαηηνχληαη λέεο, απινπνηεκέλεο ιχζεηο πνπ ζπρλά ραξαθηεξίδνληαη σο "LITE EDI" ιχζεηο. Σν LITE EDI ζηνρεχεη ζε εθείλεο ηηο επηρεηξήζεηο πνπ έρνπλ έλα ηνπιάρηζηνλ απφ ηα αθφινπζα ραξαθηεξηζηηθά: δηαζέηνπλ πεξηνξηζκέλε ηερλνγλσζία θαη δπλαηφηεηα πινπνίεζεο, δηαζέηνπλ ρακειφ βαζκφ νινθιήξσζεο κε εθαξκνγέο ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο, δε δηαζέηνπλ θαζνξηζκέλεο / ππνρξεσηηθέο αξρέο δηαρείξηζεο ζπζηήκαηνο ηερλνινγίαο πιεξνθνξηψλ, ζπλαληνχλ δπζθνιίεο ζηε δηαρείξηζε πνιιψλ παξάιιεισλ EDI δεδνκέλσλ επηζπκνχλ λα απινπνηήζνπλ ηε ξνή ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ην EDI Ο θχξηνο ζθνπφο ηνπ LITE EDI είλαη ε παξνρή δηαιεηηνπξγηθφηεηαο, κεηαμχ κηαο επηρείξεζεο θαη ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ηεο ζπλεξγαηψλ. Γηα ην ζθνπφ απηφ, πξέπεη λα δνζεί θάπνηα θαζνδήγεζε έηζη ψζηε λα επηηεπρζεί ην απαηηνχκελν επίπεδν αμηνπηζηίαο θαη αζθάιεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο. Κάζε ιχζε πνπ αθνξά LITE EDI, ζα πξέπεη λα βαζίδεηαη ζε ππάξρνπζεο ηερλνινγίεο, θπξίσο ζην UN/EDIFACT θαη ζην Internet. 1.7.5.5) XML/EDI Σν XML/EDI ζηνρεχεη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε αζθαιψλ επηρεηξεκαηηθψλ ζπλαιιαγψλ κε ειεθηξνληθά κέζα πηνζεηψληαο έλα θνηλφ πξφηππν γηα ηελ Ζιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ. ηφρνο ηνπ ελ ιφγσ πξνηχπνπ είλαη λα πξνζθέξεη έλα εχξνο δπλαηνηήησλ πνπ ζα ηθαλνπνηνχλ πιήξσο ηηο επηρεηξεκαηηθέο αλάγθεο θαη λα είλαη πξνζβάζηκν θαη αλνηρηφ ζε φινπο. Γηα ηελ επίηεπμε απηνχ ηνπ ζηφρνπ, απαηηείηαη ε ρξήζε κηαο λέαο ηερληθήο ηεο Extensive Markup Language (XML) πνπ αλαπηχρζεθε απφ ην World Wide Web Consortium (W3C). Σν XML/EDI ζηεξίδεηαη ζην ζπλδπαζκφ ησλ ηερλνινγηψλ ηεο Ζιεθηξνληθήο Αληαιιαγήο Γεδνκέλσλ θαη ηεο Extensive Markup Language. Ζ XML ζρεδηάζηεθε θπξίσο γηα ηελ αληαιιαγή ειεθηξνληθψλ πιεξνθνξηψλ ζε κνξθή θεηκέλσλ. Απφ ηελ άιιε, ηα δεδνκέλα ησλ κελπκάησλ EDI δελ κπνξνχλ λα παξνπζηαζηνχλ ζε κνξθή θεηκέλνπ ιφγσ ηεο θσδηθνπνίεζεο ζηελ νπνία ππφθεηληαη. Πξνθεηκέλνπ ινηπφλ λα 57
κεηαηξαπνχλ ηα δεδνκέλα απηά ζε κνξθή θεηκέλνπ, ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί έλαο κεραληζκφο κεηαηξνπήο (κήηξα θαλφλσλ). Σν XML/EDI παξέρεη έλαλ πξνθαζνξηζκέλν ηξφπν κεηαηξνπήο ησλ EDI κελπκάησλ ζε κνξθή θεηκέλνπ ζηεξηδφκελνο ζηηο δηάθνξεο κήηξεο θαλφλσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. Ο ζπλδπαζκφο ησλ XML θαη EDI γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ XML/EDI ππνδειψλεη φηη ε θχξηα κέζνδνο ελζσκάησζεο θαη θσδηθνπνίεζεο ηεο πιεξνθνξίαο EDI ζα πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ XML - θσδηθνπνηεκέλσλ ειεθηξνληθψλ θνξκψλ. Γηα λα θαηαζηεί δπλαηή ε αιιειεπίδξαζε κε άιια ππάξρνληα ζπζηήκαηα, νη αξρέο ηνπ XML/EDI (XML/ EDI Guidelines) παξνπζηάδνπλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ηα EDIFACT κελχκαηα κπνξνχλ λα παξαρζνχλ απφ XML/EDI θφξκεο, θαη αληηζηξφθσο. Σέινο, ην XML/EDI δε δεκηνπξγεί έλα θαηλνχξγην πξφηππν, αιιά θαζνξίδεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ν εηαηξείεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηα ππάξρνληα πξφηππα γηα επηιχζνπλ επηρεηξεζηαθά πξνβιήκαηα. 58
Κεθάιαην ΙI ΔΜΠΟΡΙΑ ΑΓΡΟΣΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ ΑΠΟ ΣΗΝ Δ.Α.. ΚΑΒΑΛΑ 2.1) Γεληθά ηνηρεία ηεο Δ.Α.. Καβάιαο Ζ Έλσζε Αγξνηηθψλ πλεηαηξηζκψλ (Δ.Α..) Καβάιαο 40 ηδξχζεθε ην 1927, σο δεπηεξνβάζκηα πλεηαηξηζηηθή Οξγάλσζε θαη ιεηηνπξγεί ζηα πιαίζηα ηνπ Νφκνπ πεξί πλεηαηξηζκψλ, έρνληαο σο κέιε ηεο ηνπο 46 πξσηνβάζκηνπο πλεηαηξηζκνχο ησλ επαξρηψλ Καβάιαο, Νέζηνπ θαη Θάζνπ, εθπξνζσπψληαο 6.504 κέιε. Ζ δηνίθεζε ηεο Οξγάλσζεο αζθείηαη απφ 9κειέο Γηνηθεηηθφ πκβνχιην. Ζ Δ.Α.. Καβάιαο ζπκκεηέρεη ζε 21 πλεηαηξηζηηθέο Δηαηξείεο θαη Οξγαλψζεηο θαηέρνληαο πιήζνο κεηνρψλ. χκθσλα κε ηα λέα δεδνκέλα ηνπ ρψξνπ ησλ Αγξνηηθψλ πλεηαηξηζκψλ, Ζ Δ.Α.. Καβάιαο έρεη πξνζπαζήζεη λα αλαλεσζεί νηθνλνκηθά αιιά θαη αληαγσληζηηθά γηα λα κπνξέζεη λα αληαπνθξηζεί ζηηο πξνθιήζεηο ηεο ζχγρξνλεο νηθνλνκίαο. Όια ηα πξντφληα ηεο έρνπλ εμαζθαιίζεη ην πξφηππν ISO 9002, πνπ νξίδεη φηη ε θαηά ηελ παξαγσγή ρξεζηκνπνηνχληαη ζχγρξνλνη θαη αζθαιείο κέζνδνη, θαη ε πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ ηεο Έλσζεο είλαη ζίγνπξε. Οη εγθαηαζηάζεηο ηεο Έλσζεο είλαη ζχγρξνλεο θαη πεξηιακβάλνπλ : ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΚΔ ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΙ o Δθθνθθηζηήξην Βάκβαθνο (Υξπζνρψξη Καβάιαο) δπλακηθφηεηαο 170 ηφλσλ εκεξεζίσο o Δξγνζηάζην παξαγσγήο κίγκαηνο Εσνηξνθψλ (ηε Υξπζνχπνιε) δπλακηθφηεηαο 20 ηφλσλ εκεξεζίσο o Δξγνζηάζην ηππνπνίεζεο Διαηφιαδνπ θαη ηππνπνίεζεο Διηάο Πξάζηλεο Υαιθηδηθήο (Βηνκεραληθή Πεξηνρή Καβάιαο) o Δξγνζηάζην ηππνπνίεζεο Οζπξίσλ (Βηνκεραληθή Πεξηνρή Καβάιαο, ζηνλ ίδην ρψξν) o Δξγνζηάζην επεμεξγαζίαο παξαγγηνχ θαη Αθηηληδίνπ (Υατδεπηφ Κεξακσηήο) o Δξγνζηάζην ηππνπνίεζεο Διηάο «Θξνχκπαο» Θάζνπ (ηνλ Πξίλν Θάζνπ) o 4 μεξαληήξηα Silos θαη απνζεθεπηηθνχο ρψξνπο δεκεηξηαθψλ ΔΜΠΟΡΙΚΔ ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΙ o Δκπνξία θαη δηάζεζε θαηαλαισηηθψλ πξντφλησλ βηνηηθήο αλάγθεο: Ζ Έλσζε Αγξνηηθψλ πλεηαηξηζκψλ Καβάιαο αξηζκεί 3 (ηξία) ππεξζχγρξνλα θαηαζηήκαηα κε δηαθξηηηθφ ηίηιν "ΔΝΧΖ" : Σν πξψην θαηάζηεκα βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή ηεο Υξπζνχπνιεο κε 600m2 θαη ηδίξν 2.240.000. Σν δεχηεξν ζηηο Κξελίδεο κε 300m2 θαη ηδίξν 952.000. Σν ηξίην ζην Κνθθηλφρσκα κε 300m2 θαη ηδίξν 728.000. 40 Πεγή : www.easkavalas.gr 59
o Δκπνξία θαη δηάζεζε Γεσξγηθψλ Μεραλεκάησλ, Φπηνθαξκάθσλ Ληπαζκάησλ θαη ζπφξσλ. Γηαζέηεη αθφκα γηα φιεο ηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο ζχγρξνλν εμνπιηζκφ, νρήκαηα γηα κεηαθνξέο θαζψο θαη πξφηππεο κνλάδεο επεμεξγαζίαο ηξνθίκσλ. Αληηπξφζσπνη ηεο Δ.Α.. Καβάιαο ππάξρνπλ ηφζν ζην εζσηεξηθφ (ζηνπο λνκνχο Έβξνπ, Ρνδφπεο, Καβάιαο, Λάξηζαο, Βφινπ, Ησαλλίλσλ, Κέξθπξαο, θαζψο θαη ζηνπο λνκνχο ηεο Κεληξηθήο θαη Γπηηθήο Μαθεδνλίαο θαη Κξήηεο), φζν θαη ζην εμσηεξηθφ (ηα 3/4 ηεο παξαγσγήο Θξνχκπαο θαη πξάζηλεο ειηάο εμάγνληαη ζε ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ). Ζ Δ.Α.. Καβάιαο δηαθεκίδεηαη ζε πεξηθεξεηαθά ΜΜΔ θαη δηαζέηεη ζειίδα ζην Internet (www.easkavalas.gr) εμαζθαιίδνληαο θαιχηεξε πξνβνιή θαη πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ ηεο ζε λέεο αγνξέο. Σέινο ε Δ.Α.. Καβάιαο ζπκκεηέρεη ζε άιιεο εηαηξίεο θαη πλεηαηξηζηηθέο Οξγαλψζεηο : ΔΚΔ Α.Δ. ΔΚΑΠ Α.Δ. ΔΒΑΘ Α.Δ. ΔΠΔΚ Α.Δ. ΝΔΣΟ Α.Δ. ΤΝΔΛ Α.Δ. ΤΝΔΓΗΜ Α.Δ. ΠΔ Α.Δ. ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ ΚΑΒΑΛΑ Α.Δ. ΚΤΓΔΠ ΚΣΖΝΟΣΡΟΦΗΚΖ ΚΟΠ ΤΝΔΣΑΗΡΗΣΗΚΖ ΔΣΑΗΡΔΗΑ ΓΗΑΝΟΜΧΝ ΔΛΑΗΟΤΡΓΗΚΖ 60
2.2) Ιζηνζειίδα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο Δθηφο απφ ηνπο παξαδνζηαθνχο ηξφπνπο εκπνξίαο ησλ πξντφλησλ ηεο, ε Δ.Α.. Καβάιαο παξέρεη θαη έλαλ έηνηκν δηθηπαθφ ηφπν γηα ηελ δηαθήκηζή ηεο. Ο δηθηπαθφο απηφο ηφπνο παξνπζηάδεηαη ζην ζρήκα 2.1. ρήκα 2.1 : Αξρηθή ειίδα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο Πεγή : www.easkavalas.gr Ζ ειεθηξνληθή ζειίδα ηεο Έλσζεο είλαη θάπσο ιηηή θαη κέζα απφ απηήλ παξνπζηάδνληαη ζε πνιχ γεληθέο γξακκέο ην ηζηνξηθφ ηεο επηρείξεζεο, θάπνηα γεληθά ζηνηρεία γηα ηελ Δ.Α..,ε νξγαλσηηθή δνκή θαη νη Βαζηθνί κέηνρνί ηεο. Αθφκα κέζσ ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ ηεο Δ.Α.. παξνπζηάδνληαη ηα πξντφληα πνπ παξάγεη θαη εκπνξεχεηαη. Ζ παξνπζίαζε ησλ πξντφλησλ ηεο ζπλνδεχεηαη απφ κία κηθξή πεξηγξαθή γηα ην θάζε πξντφλ μερσξηζηά. 61
ρήκα 2.2 : Σα πξντφληα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο Πεγή : www.easkavalas.gr Σα πξντφληα πνπ εκπνξεχεηαη ε Δ.Α.. Καβάιαο είλαη : παξάγγηα Αθηηλίδηα Διηέο Πξάζηλεο Υαιθηδηθήο Διηά Πξάζηλε Υαιθηδηθήο ζε άικε Θξνχκπα Θάζνπ Μαχξε μεξάιαηε Διηά Θξνχκπα Θάζνπ Αξαβνζηηέιαην Ζιηέιαην Διαηφιαδν θνππέ (ξαθηλέ) Διαηφιαδν Παξζέλν Διαηφιαδν Έμηξα Παξζέλν Διαηφιαδν Έμηξα Παξζέλν (θηάιεο) Ρχδη Νπράθη γηα ζνχπεο Ρχδη Blue Belle γηα πηιάθη Ρχδη Γιαζέ γηα γεκηζηά Ρχδη Καξνιίλα γηα πηιάθη Ρεβίζηα ρνληξά θαη απνθινησκέλα, θάβα, αξαθάο θνκέλνο 62
Φαθέο Φηιέο Φαθέο Υνληξέο Φαζφιηα Φειά, Μαπξνκάηηθα, Μπαξκπνχληα θαη ζηηάξη ζθιεξφ Φαζφιηα Μέηξηα Φαζφιηα Υνληξά Φαζφιηα Γίγαληεο Σέινο ε ειεθηξνληθή ζειίδα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο παξνπζηάδεη ηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο Έλσζεο, ηα ηκήκαηά ηεο (Λνγηζηήξην, Γεσηερληθή θιπ), θάπνηα ρξήζηκα θείκελα (φπσο πιεξνθνξίεο γηα ην ειαηφιαδν θαη κεξηθνί θαλνληζκνί ησλ Αγξνηηθψλ πλεηαηξηζκψλ) θαη κεξηθά links πξνο άιιεο ειεθηξνληθέο ζειίδεο (Καβάια / Θάζνο, ΠΑ.Δ.ΓΔ.). 63
Κεθάιαην III ΚΟΠΙΜΟΣΗΣΑ ΥΡΗΗ ΔΡΓΑΛΔΙΩΝ Η.Δ. ΚΑΙ Η ΤΛΟΠΟΙΗΗ ΣΟΤ ΣΗΝ Δ.Α.. ΚΑΒΑΛΑ 3.1) Αμηνιφγεζε ηεο εηζαγσγήο ηνπ Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ Σν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην κπνξεί λα απνηειέζεη ζεκαληηθφ φπιν γηα ηηο επηρεηξήζεηο πνπ επηζπκνχλ (ή είλαη ππνρξεσκέλεο απφ ηηο ζπλζήθεο ηεο αγνξάο) λα πξνβνχλ ζε αιιαγέο ζηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπο πξνθεηκέλνπ λα επηβηψζνπλ θαη λα αλαπηπρζνχλ ζηηο ζπλζήθεο ηνπ ζχγρξνλνπ αληαγσληζκνχ. Σν Ζ.Δ. κπνξεί λα βνεζήζεη κηα επηρείξεζε λα κεηαβάιιεη νινθιεξσηηθά ηε δνκή ηεο, πεξλψληαο απφ πνιιά επίπεδα ηεξαξρίαο ζε πην «νξηδφληηεο» δνκέο θαη ζπζθίγγνληαο ηηο ζρέζεηο ηεο κε ηνπο πειάηεο θαη πξνκεζεπηέο ηεο. Όζν είλαη αιήζεηα φηη ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην κπνξεί λα είλαη έλα πνιχηηκν εξγαιείν ζηα ρέξηα κηαο επηρείξεζεο, άιιν ηφζν επίζεο αιεζεχεη ην γεγνλφο φηη ε ρξήζε ηνπ δελ κπνξεί λα πξνζδψζεη ηα ίδηα νθέιε ζε θάζε είδνο θαη ηχπν επηρείξεζεο. Δπηπιένλ ην Ζ.Δ. κπνξεί λα επεξεάζεη ηε ιεηηνπξγία θαη ηε δνκή κηαο επηρείξεζεο θαζψο επίζεο λα κεηαβάιεη «ηνλ ηξφπν εξγαζίαο θαη λα αλαδηακνξθψζεη ην ξφιν ησλ εξγαδνκέλσλ. Έηζη είλαη απαξαίηεην γηα ηηο επηρεηξήζεηο, πξνηνχ δεζκεχζνπλ πφξνπο ζε νπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα, λα αμηνινγήζνπλ πξνζεθηηθά ηα αθφινπζα: 41 κπνξεί ε ρξήζε ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ λα βνεζήζεη ηελ επηρείξεζε λα πεηχρεη θαιχηεξα ηνπο ζηφρνπο ηεο; ζε πνηνπο ηνκείο ηεο επηρεηξεκαηηθήο ιεηηνπξγίαο είλαη πξνζθνξφηεξν λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηερλνινγίεο θαη πξαθηηθέο Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ; πνηνο ζπλδπαζκφο ηερλνινγηψλ κπνξεί λα επηθέξεη ηα θαιχηεξα απνηειέζκαηα κε ην κηθξφηεξν δπλαηφ θφζηνο επέλδπζεο θαη ην ειάρηζην ξίζθν; ηη είδνπο θαη ηη έθηαζεο νξγαλσηηθέο αιιαγέο ζα απαηηήζεη ε εθαξκνγή ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ κέζα ζε κηα επηρείξεζε; πψο κπνξεί ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην λα κεηαβάιιεη ηηο ζρέζεηο κηαο επηρείξεζεο κε ηνπο επηρεηξεκαηηθνχο ηεο εηαίξνπο; πφζν ζα ηξνπνπνηεζεί ν ηξφπνο εξγαζίαο ησλ ππαιιήισλ ηεο επηρείξεζεο θαη ηη αλαθαηαηάμεηο ζα επηθέξεη ην Ζ.Δ. ζηε δνκή θαη ηελ ηεξαξρία ηεο εηαηξείαο θαζψο επίζεο θαη ζηηο ζρέζεηο ησλ εξγαδνκέλσλ κε ηελ επηρείξεζε. Απηφ πνπ ζίγνπξα απαηηείηαη είλαη κηα επηρείξεζε λα κπνξεί λα αμηνινγήζεη ζσζηά ηηο επθαηξίεο θαη ηνπο θηλδχλνπο πνπ κπνξεί λα ζπλεπάγεηαη ε πηνζέηεζε ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ, αιιά θαη λα επηιέμεη ηε ζσζηή ζηξαηεγηθή θαη ην πιάλν εθαξκνγήο ηνπ. Κάηη ηέηνην φκσο είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιν γηα ηνπο εμήο ιφγνπο: Σν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην είλαη κηα ζρεηηθά θαηλνχξηα έλλνηα θαη γηα ην ιφγν απηφ δελ ππάξρεη αθφκε δηαζέζηκε ζε επξεία βάζε πξαθηηθή εκπεηξία πνπ ζα βνεζνχζε ζηελ αμηνιφγεζε θαη αζθαιή εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Έηζη, ν πεηξακαηηζκφο θαη ε επηρεηξεκαηηθή δηαίζζεζε είλαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο νη βαζηθφηεξνη κεραληζκνί πηνζέηεζεο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. 41 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.32 64
Ζ αμηνιφγεζε ησλ επθαηξηψλ, ησλ δπλαηνηήησλ αιιά θαη ησλ θηλδχλσλ πνπ ζπλεπάγεηαη ε πηνζέηεζε κεζφδσλ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ είλαη εμαηξεηηθά δπζρεξήο γηαηί εμαξηάηαη απφ κηα πιεζψξα παξαγφλησλ φπσο ην είδνο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ην κέγεζνο ηεο επηρείξεζεο, ν βαζκφο εμνηθείσζεο ηεο κε ηε ρξήζε λέσλ ηερλνινγηψλ θαη κνληέξλσλ κεζφδσλ δηνίθεζεο, ε γεληθφηεξε ζηξαηεγηθή θαη ζέζε ηεο ζηελ αγνξά, θαη πνιινί άιινη. 65
3.2) Υξήζε ησλ εξγαιείσλ Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ ζηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηεο Δ.Α.. Καβάιαο Ζ πηνζέηεζε ησλ ζχγρξνλσλ εξγαιείσλ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ απφ ηελ Δ.Α.. Καβάιαο έρεη ζαλ ζθνπφ λα βνεζήζεη ηελ επηρείξεζε ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο, μεθηλψληαο απφ ηηο πσιήζεηο, πνπ είλαη θαη ν θχξηνο ιφγνο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ εξγαιείσλ ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. Ζ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ, ε δηαθήκηζε θαη ελεκέξσζε γηα πξντφληα θαη ππεξεζίεο είλαη ίζσο ε πιένλ δηαδεδνκέλε ρξήζε ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. Γηα παξάδεηγκα, πάξα πνιιέο επηρεηξήζεηο δηαζέηνπλ ειεθηξνληθέο ζειίδεο κέζσ ησλ νπνίσλ δηαθεκίδνπλ ζην Internet ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ. Γηα ηελ Δ.Α.. είλαη απαξαίηεηε ε ρξήζε ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ γηα ηελ δηαθήκηζή ηεο, πνπ κπνξεί λα γίλεη κε ηελ βειηίσζε ηεο ειεθηξνληθήο ηεο ζειίδαο ζην δηαδίθηπν. Δπηπιένλ ζα κπνξνχλ φια ηα ηκήκαηα ηεο Δ.Α.. πνπ βξίζθνληαη ζε καθξηλέο απνζηάζεηο λα επηθνηλσλνχλ θαη λα αληαιιάζζνπλ πιεξνθνξίεο πην εχθνια θαη πην γξήγνξα. Ζ Δ.Α.. Καβάιαο πεξηέρεη έλαλ έηνηκν δηθηπαθφ ηφπν πνπ παξνπζηάδεη κεξηθά γεληθά ζηνηρεία ηνπ ζπλεηαηξηζκνχ, αλαθέξεη ηα πξντφληα πνπ εκπνξεχεηαη, ηνπο ζπλεξγάηεο ηεο θιπ. (www.easkavalas.gr). Γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε δηαθήκηζε ηνπ ζπλεηαηξηζκνχ πξέπεη λα γίλνπλ θάπνηεο βειηηψζεηο ζην ήδε ππάξρνλ site έηζη ψζηε λα έρνπκε ηελ θαιχηεξε ρξεζηκνπνίεζε ησλ εξγαιείσλ ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. 3.2.1) Γεκηνπξγία e-catalogs Γηα ηελ θαιχηεξε δηαθήκηζε ησλ πξντφλησλ ηεο είλαη απαξαίηεην λα δεκηνπξγεζνχλ ειεθηξνληθνί θαηάινγνη ησλ πξντφλησλ πνπ εκπνξεχεηαη ε Δ.Α.. Καβάιαο ζε pdf 42 κνξθή γηα λα ηα «θαηεβάζνπλ» νη ρξήζηεο ζηνλ ππνινγηζηή ηνπο θαη λα ηα βιέπνπλ ρσξίο λα ρξεηάδεηαη θάζε θνξά λα ζπλδένληαη ζην Internet. Μέζα ζηνπο ειεθηξνληθνχο απηνχο θαηαιφγνπο ζα πεξηέρνληαη : πιεξνθνξίεο παξαζθεπήο ησλ πξντφλησλ πνπ εκπνξεχεηαη ε Έλσζε γεληθά ζηνηρεία ηνπ πξντφληνο (ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη θιπ.) πιεξνθνξίεο παξαζθεπήο ηνπ θαη πιεξνθνξίεο γηα ηελ δηάζεζε ηνπ πξντφληνο θαη ηεο ζπζθεπαζίαο ηνπ. 3.2.2) Newsletter 43 Μέζσ ηνπ Newsletter, ζα απνζηέιινληαη θάζε κήλα / δίκελν ηα λέα ηεο Δ.Α.. (λέα πξντφληα, ηπρφλ πξνζθνξέο, εθπηψζεηο ζε πξντφληα, λέα πνπ αθνξνχλ ηελ δηνίθεζε θιπ) ζε ειεθηξνληθή κνξθή κέζσ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ ζηνπο εγγεγξακκέλνπο ρξήζηεο ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ ηεο Δ.Α.. Καβάιαο. 3.2.3) Υξήζε πνιπκέζσλ Ζ ζειίδα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο πξέπεη λα εκπινπηηζηεί κε πνιπκέζα (flash 44 αξρεία θαηά θχξην ιφγν) γηα ηελ θαιχηεξε παξνπζίαζε ησλ πξντφλησλ θαη ησλ 42 Αξρείν pdf : Μνξθή ειεθηξνληθνχ θεηκέλνπ, ζπρλά ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θαηαζθεπή e-catalogs απφ εηαηξίεο 43 Newsletter : Δλεκεξσηηθφ δειηίν, πνπ πεξηιακβάλεη λέα θαη εηδήζεηο γηα θάπνην ζπγθεθξηκέλν ζέκα, πξντφλ ή αγνξά 44 Βι. www.macromedia.com 66
εγθαηαζηάζεσλ ηεο εηαηξίαο. Θα κπνξνχλ λα αλαθέξνληαη κέζσ θηλνπκέλσλ εηθφλσλ (animation) ζην επάλσ κέξνο ηεο αξρηθήο ζειίδαο ηεο Δ.Α.. ηα λέα ηεο επηρείξεζεο, θαζψο θαη λα κπνξεί λα «θαηεβάζεη» θάπνηνο ρξήζηεο εηθφλεο κε ζέκαηα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο. 3.2.4) Πξνζθνξέο Μέζσ ησλ πξνζθνξψλ ηεο επηρείξεζεο ζα παξέρεηαη έθπησζε ζηνπο πειάηεο θαη δπλαηφηεηα απφθηεζεο εθπησηηθψλ θνππνληψλ αλάινγα κε ηελ πνιηηηθή ηεο Δ.Α.. Καβάιαο. Θα γίλεηαη δηαρσξηζκφο ησλ πειαηψλ πνπ παξαγγέιλνπλ κέζσ ηεο ηζηνζειίδαο ηεο επηρείξεζεο ζε Gold θαη Silver αλάινγα κε ηηο παξαγγειίεο πνπ έρνπλ θάλεη, παξέρνληαο ζε απηνχο εηδηθά πξνλφκηα (εθπηψζεηο, απνζηνιή δηαθεκηζηηθψλ εηδψλ). 3.2.5) Links ζε άιινπο ζπλδέζκνπο Μέζσ ηεο ηζηνζειίδαο ζα κπνξνχκε λα δνχκε θαη ζπλδέζκνπο κε άιινπο Αγξνηηθνχο πλεηαηξηζκνχο, Μεηαθνξηθέο Δηαηξίεο, ειίδεο πεξηνρήο ηεο Καβάιαο, ελψ νη εγγεγξακκέλνη ρξήζηεο ζα κπνξνχλ λα πξνζζέζνπλ ηελ ηζηνζειίδα ηεο δηθηά ηνπο επηρείξεζεο. 3.2.6) Βάζε Γεδνκέλσλ Γηα ηηο αλάγθεο ηεο αλαβαζκηζκέλεο ηζηνζειίδαο ηεο Δ.Α. Καβάιαο είλαη απαξαίηεηε ε δεκηνπξγία Βάζεο Γεδνκέλσλ κε φια ηα πξντφληα ηεο Δ.Α.. ζε πνζφηεηεο θαη ηηκέο πνπ κεηαβάιινληαη αλάινγα κε ηηο πνζφηεηεο παξαγγειίαο κέζσ έηνηκνπ αιγνξίζκνπ (π.ρ. γηα 100 θηιά ειηέο πιεξψλνπκε 40, γηα 150 θηιά 55 ) αλάινγα κε ηελ πνιηηηθή ηεο Δ.Α.. Οη ππάιιεινη ηεο επηρείξεζεο ζα κπνξνχλ εχθνια λα ελεκεξψλνπλ ηα ζηνηρεία ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ θαζεκεξηλά. 3.2.7) E-mail ηελ Δ.Α.. Καβάιαο ππάξρεη ήδε επηθνηλσλία κέζσ e-mail απφ ηνλ δηθηπαθφ ηεο ηφπν, πνπ φκσο κπνξεί λα βειηησζεί κε ηνλ δηαρσξηζκφ ηνπ e-mail αλάινγα κε ην ηκήκα (π.ρ. logistirio@easkav.gr, poliseis@easkav.gr) 3.2.8) Search Engine Γεκηνπξγία κεραλήο αλαδήηεζεο κέζα ζην site ηεο Δ.Α.., φπνπ θάπνηνο επηζθέπηεο ηεο ηζηνζειίδαο ζα κπνξεί λα αλαδεηήζεη πξντφληα, ηζηνξηθά ζηνηρεία, ηηκέο θιπ. κέζα απφ κηα έηνηκε θφξκα αλαδήηεζεο. 3.2.9) Subscribe Θα παξέρεηαη κέζα απφ ηελ ηζηνζειίδα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο ε δπλαηφηεηα ζε θάπνηνλ ρξήζηε πειάηε λα εγγξαθεί θαη λα ιακβάλεη εηδηθά πξνλφκηα. 3.2.10) Καηεγνξηνπνίεζε ηνπ site 67
Γηα λα γίλεη ν δηθηπαθφο ηφπνο ηεο Δ.Α.. Καβάιαο επξχηεξα γλσζηφο ζην δηαδίθηπν, ζα πξέπεη λα εγγξαθεί ε ηζηνζειίδα ηεο Έλσζεο ζε θάπνηα γλσζηή κεραλή αλαδήηεζεο 45 πνπ ππάξρεη δηαζέζηκε ζην δηαδίθηπν φπσο ην Yahoo (www.yahoo.com) θαη ην Google (www.google.com). 3.2.11) Παξαθνινχζεζε πξντφλησλ Μεηά ηελ παξαγγειία ελφο πειάηε καο κέζα απφ ηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηεο Δ.Α.. Καβάιαο, ν πειάηεο ζα κπνξεί κέζσ απνζηνιήο κελπκάησλ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ (e-mail) λα ελεκεξψλεηαη γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο παξαγγειίαο ησλ πξντφλησλ (φπσο ζε πνην ζηάδην βξίζθεηαη ε παξαγγειία, πφζεο κέξεο απνκέλνπλ γηα ηελ παξαιαβή ησλ εκπνξεπκάησλ θιπ.) 3.2.12) Γηαρσξηζκφο Πειαηψλ Οη πειάηεο ρξήζηεο πνπ ζα εηζέξρνληαη ζηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηεο Δ.Α.. Καβάιαο ζα δηαρσξίδνληαη ζε 2 θαηεγνξίεο, αλάινγα κε ην εάλ έρνπλ εγγξαθεί ζην site ή φρη : Με Δγγεγξακκέλνο : Οη πειάηεο πνπ δελ ζα έρνπλ θάλεη εγγξαθή ζην site ζα έρνπλ δηθαίσκα πινήγεζεο ζηελ ηζηνζειίδα ηεο Δ.Α.. έηζη ψζηε λα κπνξνχλ λα δηαβάζνπλ ηα λέα ηεο Δ.Α.., λα δνπλ ηα πξντφληα πνπ εκπνξεχεηαη, λα δηαβάζνπλ ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ Έλσζε θιπ. Δπηπιένλ ζα κπνξνχλ λα θαηεβάζνπλ Ζιεθηξνληθνχο Καηαιφγνπο ησλ πξντφλησλ (ρσξίο φκσο λα αλαγξάθνληαη νη ηηκέο ησλ πξντφλησλ), ελψ ζα κπνξνχλ λα εγγξαθνχλ ζηελ ηζηνζειίδα κέζσ κηαο έηνηκεο θφξκαο εγγξαθήο. Δγγεγξακκέλνο : Ο εγγεγξακκέλνο πειάηεο - ρξήζηεο, εθηφο απφ ηηο δπλαηφηεηεο πνπ έρεη ν κε εγγεγξακκέλνο πειάηεο, ζα κπνξεί επηπιένλ λα δψζεη παξαγγειία γηα ην πξντφλ πνπ ηνλ ελδηαθέξεη κέζσ κηαο έηνηκεο θφξκαο παξαγγειίαο, φπνπ ζα κπνξεί κέζσ απηήο λα θαζνξίζεη ηνλ ηξφπν πιεξσκήο θαη ηνλ ηξφπν κεηαθνξάο ησλ πξντφλησλ. Θα ππάξρεη επίζεο ε δπλαηφηεηα λα ελεκεξσζεί γηα ηελ θαηάζηαζε ηνπ πξντφληνο πνπ παξήγγεηιε, ελψ ζα κπνξεί λα απνθηήζεη θαη εθπησηηθά θνππφληα αλάινγα κε ηηο αγνξέο ηνπ. Σέινο ζα έρεη δπλαηφηεηα λα δηαθεκηζηεί κέζα απφ ην site ηεο Δ.Α.. θαη λα ιακβάλεη newsletter. 45 Μεραλή Αλαδήηεζεο : Δηδηθφο ηζηφηνπνο κέζα απφ ηνλ νπνίν κπνξνχλ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ αλαδεηήζεηο ζε φιν ην World Wide Web, κε βάζε ιέμεηο-θιεηδηά ή θξάζεηο 68
ρήκα 3.1 : Γηαρσξηζκφο πειαηψλ ζε Δγγεγξακκέλν Με Δγγεγξακκέλν 3.2.13) Φφξκα Δγγξαθήο Πειάηε ηελ έηνηκε θφξκα εγγξαθήο πνπ ζα ππάξρεη ζηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηεο Δ.Α.. Καβάιαο ν πειάηεο πνπ ζα ζέιεη λα εγγξαθεί ζα ζπκπιεξψλεη ηα αθφινπζα ζηνηρεία: Σν φλνκα θαη ην επίζεηφ ηνπ Σν Α.Φ.Μ. ηνπ Σελ Γηεχζπλζή θαη ηελ Πφιε ηνπ Έλαλ ηειεθσληθφ αξηζκφ γηα επηθνηλσλία Σν e-mail ηνπ θαη Έλα φλνκα ρξήζηε (username) θαη θσδηθφ (password) γηα λα εηζέξρεηαη ζην site Έπεηηα απφ ηελ θαηαρψξηζε ησλ παξαπάλσ ζηνηρείσλ, ζα δίλεηαη ζηνλ πειάηε έλαο θσδηθφο (π.ρ. ΠΔΛ001) απηφκαηα, έηζη ψζηε λα αλαγλσξίδεηαη απφ ηελ βάζε δεδνκέλσλ. 69
3.3) Γεκηνπξγία Ηιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 3.3.1) θνπηκφηεηα ρξήζεο Ηιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο ζηελ Δ.Α.. Καβάιαο Γηα ηελ πεξίπησζε ηεο Δ.Α.. Καβάιαο, ε δεκηνπξγία κίαο κνξθήο Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ παξαγγειία πξντφλησλ απφ ηνπο πειάηεο ηεο επηρείξεζεο. Με ηελ κέζνδν ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο ε Δ.Α.. Καβάιαο ζα έρεη ηηο παξαθάησ δπλαηφηεηεο ζηελ δηαρείξηζε θαη ηελ δηνίθεζε ηνπ θαηαζηήκαηνο : Γεκηνπξγία θαηαιφγνπ πξντφλησλ θαη δηαρείξηζε απηνχ. Παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ζηελ Δ.Α.. λα εκθαλίζεη ζηελ ζειίδα ηνπ θαηαζηήκαηνο ηελ ιίζηα ησλ πξντφλησλ πνπ απηφ πξνζθέξεη θαη θπζηθά λα κπνξεί λα δηαρεηξίδεηαη (ελεκέξσζε, δηαγξαθή, πξνζζήθε) εχθνια απηφλ ηνλ θαηάινγν πξντφλησλ. Τπνινγηζκφο εμφδσλ απνζηνιήο θαη παξάδνζεο πξντφλησλ. Όηαλ ν πειάηεο ηεο Δ.Α.. παξαγγείιεη ηα πξντφληα πνπ επηζπκεί λα αγνξάζεη, δεκηνπξγείηαη έλα εηθνληθφ ηηκνιφγην, ζην νπνίν ππνινγίδεηαη ην ζπλνιηθφ πνζφ πιεξσκήο γηα ηνλ πειάηε, ηα έμνδα απνζηνιήο ησλ παξαγγειζέλησλ πξντφλησλ, ελψ θαζνξίδεηαη θαη ν ηξφπνο κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο απηψλ (π.ρ. κέζσ εηαηξίαο courier). Αλάιπζε ηνπ πξνθίι θαη ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο ησλ θαηαλαισηψλ. Οη εθαξκνγέο Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ παξέρνπλ ηελ δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο θαη θαηαγξαθήο ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο ηνπ θαηαλαισηή. Γλσξίδνληαο ε Δ.Α.. ηηο πξνηηκήζεηο ηνπ θαηαλαισηή θαη ηα είδε ησλ πξντφλησλ πνπ ζπλήζσο αγνξάδεη, κπνξεί λα ραξάμεη δηαθνξεηηθή πνιηηηθή πξνψζεζεο πξντφλησλ γηα ηνλ θάζε πειάηε, θαζψο επίζεο λα πξνζδηνξίζεη ην αγνξαζηηθφ ηνπ πξνθίι, έηζη ψζηε λα θαζνξίζεη ηελ πνζφηεηα θαη ηελ πνηφηεηα ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο. Γπλαηφηεηα δηαθήκηζεο. Δίλαη πιένλ ζπλεζηζκέλν ην θαηλφκελν δηαθήκηζεο άιισλ εηαηξεηψλ ή θαη πξντφλησλ ηεο ίδηαο ηεο επηρείξεζεο, κέζα απφ ηελ ζειίδα ηνπ θαηαζηήκαηνο. Ζ Δ.Α.. κπνξεί λα δηαθεκίδεη πξντφληα πνπ πξνζθέξεη ζε εηδηθέο, κεησκέλεο ηηκέο, ή άιιεο εηαηξείεο νη νπνίεο παξέρνπλ πξντφληα πνπ ζπκπιεξψλνπλ απηά ηνπ θαηαζηήκαηνο. Γηα παξάδεηγκα ζα κπνξνχζε ε Δ.Α.. λα δηαθεκίδεη θαη θάπνην ηνπηθφ πξντφλ κέζα απφ ηνλ δηθηπαθφ ηεο ηφπν. Παξαγσγή αλαθνξψλ θαη παξαθνινχζεζε θαηαλαισηψλ. Σα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ παξέρνπλ ηελ δπλαηφηεηα παξαγσγήο ελφο αξηζκνχ πξνθαζνξηζκέλσλ αλαθνξψλ, γηα ηελ ζπιινγή πιεξνθνξηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ αξηζκφ ησλ επηζθέςεσλ, ηηο πσιήζεηο ησλ πξντφλησλ, ηνλ αξηζκφ ησλ πειαηψλ πνπ επηζθέπηνληαη ην θαηάζηεκα θιπ. Αθφκα, παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα θαηαγξαθήο πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ηηο θηλήζεηο ησλ θαηαλαισηψλ κέζα ζην θαηάζηεκα. Γηα παξάδεηγκα, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα θαηαγξαθήο ηνπ αξηζκνχ επηζθέςεσλ ελφο ζπγθεθξηκέλνπ URL θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο θαη ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο ηνπ ρξήζε (πνηα ηκήκαηα ηνπ θαηαζηήκαηνο επηζθέθζεθε, πνηα πξντφληα αγφξαζε θιπ). Πνιηηηθή ηηκψλ θαη πξνψζεζε πξντφλησλ. Οη εθαξκνγέο Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ επηηξέπνπλ ζηνλ δηαρεηξηζηή ηνπ ζπζηήκαηνο λα νξίζεη ειεθηξνληθά θνππφληα, πξνζθνξέο ζε πξντφληα θαη εθπηψζεηο ζε ζπγθεθξηκέλα ηκήκαηα ή κεκνλσκέλα πξντφληα ηνπ θαηαζηήκαηνο. Απηή ε πνιηηηθή ηηκψλ κπνξεί λα εθαξκνζηεί γηα ζπγθεθξηκέλεο εκεξνκελίεο θαη 70
ρξνληθέο πεξηφδνπο θαη κε πνηθίινπο ηξφπνπο. Μπνξεί, γηα παξάδεηγκα, λα εκθαληζηεί έλα πξντφλ ζηνλ θαηαλαισηή κέζα ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ηκήκα ηνπ θαηαζηήκαηνο, ην νπνίν ζα πσιείηαη ζε ηηκή πξνζθνξάο κφλν γηα ζπγθεθξηκέλεο ψξεο. Όηαλ πεξάζεη ην ρξνληθφ απηφ δηάζηεκα, ηφηε απηφκαηα ην πξντφλ δελ εκθαλίδεηαη πιένλ ζηελ ιίζηα ησλ πξνζθνξψλ. Δπίζεο, ε Δ.Α.. είλαη ζε ζέζε λα πξνσζήζεη ηα πξντφληα ηεο κε δηάθνξνπο ηξφπνπο, πέξα απφ ηελ πξνζθνξά εθπηψζεσλ. Έηζη, έρεη ηε δπλαηφηεηα λα δηαθεκίζεη (ζπλήζσο κε κνξθή banner) κέζα ζην θαηάζηεκα εθείλα ηα πξντφληα πνπ ζέιεη λα πσιήζεη, πνπ ηαηξηάδνπλ ζηηο πξνηηκήζεηο ηνπ εθάζηνηε πειάηε πνπ βξίζθεηαη κέζα ζην θαηάζηεκα (εμαηνκίθεπζε εκπνξίνπ) ή εθείλα πνπ ζπλδπάδνληαη κε ηα πξντφληα πνπ έρεη ηνπνζεηήζεη κέζα ζην θαιάζη αγνξψλ ν θαηαλαισηήο. Δξγαιείν εγθαηάζηαζεο θαη δηαρείξηζεο ηνπ θαηαζηήκαηνο. Κνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ πεξηζζφηεξσλ ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ απνηειεί έλα γξαθηθφ εξγαιείν, ην νπνίν πξνζθέξεη πξσηαξρηθέο ιεηηνπξγίεο ζηνλ έκπνξν. πλήζσο, πξφθεηηαη γηα έλα ηεξαξρηθφ γξαθηθφ εξγαιείν κέζσ ηνπ νπνίνπ είλαη δπλαηή ε δηαρείξηζε ηεο ιχζεο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ πνπ πξνηείλεηαη απφ ηελ θάζε εηαηξεία. Σν εξγαιείν απηφ κπνξεί λα παξέρεη ζηελ Δ.Α.. ηελ δπλαηφηεηα δηακφξθσζεο ηνπ θαηαζηήκαηνο (νξηζκφο ηεο ηεξαξρίαο ηνπ θαηαζηήκαηνο, ησλ ηκεκάησλ θαη ππνηκεκάησλ, ησλ πξντφλησλ θιπ.). Δπηπιένλ, κέζσ απηνχ ηνπ εξγαιείνπ, θαζίζηαηαη δπλαηή ε δηαρείξηζε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ επηινγψλ ηεο επηρείξεζεο φζνλ αθνξά ηελ επεμεξγαζία ηεο δηαδηθαζίαο ησλ κεζφδσλ πιεξσκήο, ηελ επηβνιή θνξνινγίαο, ηελ απνζηνιή θαη παξάδνζε ησλ πξντφλησλ, θαζψο θαη ηελ δηαρείξηζε ηεο απνζήθεο. Δπίζεο, παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ζηελ Δ.Α.. λα νξίζεη θαη λα ρξεζηκνπνηήζεη εθείλα ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ επηηξέπνπλ ην εμαηνκηθεπκέλν εκπφξην, φπσο είλαη νη εθπηψζεηο, ηα θνππφληα θαη ε δεκηνπξγία θαηεγνξηψλ ινγαξηαζκψλ. 3.3.2) Γεκηνπξγία Ηιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 2 εο Γεληάο Με ηελ πινπνίεζε ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 2 εο Γεληάο κπνξεί ε Δ.Α.. κε ζρεηηθά κηθξφ θφζηνο λα δεκηνπξγήζεη έλα απιφ Ζιεθηξνληθφ Καηάζηεκα ζηνλ δηθηπαθφ ηεο ηφπν. Σν ειεθηξνληθφ απηφ θαηάζηεκα ζα πεξηέρεη κηα βάζε δεδνκέλσλ κε φια ηα πξντφληα ηεο επηρείξεζεο, κε ηηο ηηκέο ηνπο, ηηο πνζφηεηέο ηνπο θαη επηπιένλ ζα κπνξεί λα ελεκεξψλεηαη εχθνια κε λέα πξντφληα ή θαηλνχξγηεο ηηκέο γηα ηα ππάξρνληα πξντφληα. Όπσο θαίλεηαη θαη απφ ην ζρήκα 3.2, ν πειάηεο εηζέξρεηαη ζηελ ηζηνζειίδα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο θαη γηα λα πξαγκαηνπνηήζεη θάπνηα παξαγγειία πξέπεη λα θάλεη εγγξαθή 46. Έπεηηα απφ ηελ εγγξαθή θαη ηελ εηζαγσγή ησλ ζηνηρείσλ ηνπ (username θαη password), ν πειάηεο εηζέξρεηαη ζην Ζιεθηξνληθφ Καηάζηεκα θαη εηδηθφηεξα ζηελ Βάζε Γεδνκέλσλ ηνπ θαηαζηήκαηνο. Μέζσ απφ θφξκα αλαδήηεζεο, κπνξεί λα επηιέμεη ην πξντφλ πνπ ηνλ ελδηαθέξεη (λα ην ηζεθάξεη) θαη λα πξνρσξήζεη ζην επφκελν βήκα. ε πεξίπησζε πνπ ζέιεη λα κελ πξνρσξήζεη ζηελ παξαγγειία ππάξρεη ε δπλαηφηεηα αθχξσζεο ηεο παξαγγειίαο θαη επηζηξνθήο ζηελ Βάζε Γεδνκέλσλ. ηελ πεξίπησζε πνπ ν πειάηεο ζέιεη λα πξνρσξήζεη ε παξαγγειία, ηφηε πεξλάκε ζηελ θφξκα παξαγγειίαο. ηελ θφξκα παξαγγειίαο (πίλαθαο 3.1), ν πειάηεο κπνξεί 46 Βι. παξάγξαθν 3.2.13 71
δεη ην πξντφλ πνπ δηάιεμε λσξίηεξα κέζα απφ ηελ Βάζε Γεδνκέλσλ θαη ππάξρεη ε δπλαηφηεηα λα ην αθπξψζεη. Έπεηηα ε Βάζε Γεδνκέλσλ ηεο ηζηνζειίδαο βάδεη απηφκαηα έλαλ θσδηθφ ζην είδνο πνπ επέιεμε ν πειάηεο (π.ρ. ΠΡ001) θαη κπνξεί πιένλ ν πειάηεο λα θαηαρσξήζεη ηα ηεκάρηα εθείλνπ ηνπ πξντφληνο πνπ ηνλ ελδηαθέξεη. ηελ ζπλέρεηα ππάξρεη κέζσ ηεο βάζεο δεδνκέλσλ ν θαζαξηζκφο ηνπ ηξφπνπ πιεξσκήο θαη ν ηξφπνο κεηαθνξάο, πνπ επηιέγνληαη απφ ηνλ πειάηε. Σέινο ν πειάηεο κπνξεί λα επηιέμεη εάλ ζέιεη λα ιακβάλεη εηδνπνίεζε κέζσ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ γηα ην ζηάδην ην νπνίν βξίζθεηαη ε παξαγγειία. ε πεξίπησζε πνπ πξνρσξήζεη ε παξαγγειία, απνζηέιλεηαη έλα e-mail ζηνλ πειάηε γηα ηπρφλ έθπησζε πνπ έρεη, ηνλ θφξν ηνπ πξντφληνο (Φ.Π.Α.), εάλ είλαη δηαζέζηκν ζηελ απνζήθε ηεο Δ.Α.. θαζψο θαη ηνλ ρξφλν παξάδνζεο. Αλ ζπκθσλήζεη ν πειάηεο γηα ηελ παξαγγειία, ζηέιλεηαη απφ ηελ Δ.Α.. έλα e-mail επηβεβαίσζεο ηεο παξαγγειίαο θαη πιένλ κπνξνχκε λα ζηείινπκε ην πξντφλ ζηνλ πειάηε καο. ηελ επφκελε ζειίδα αθνινπζεί ην ζρήκα 3.2 κε ηελ δηαδηθαζία παξαγγειίαο ζην Ζιεθηξνληθφ Καηάζηεκα 2 εο Γεληάο ζηελ Δ.Α.. Καβάιαο, θαζψο θαη ε θφξκα παξαγγειίαο. 72
73
Φόρμα Παραγγελίας Είδος (Γηαιέγνπκε είδνο κέζα από ηελ Β. Γ.) Κωδικός Είδοσς Τεμάτια Τρόπος Πληρωμής (Απηόκαηνο από ηε Β.Γ.) (Αξηζκόο ηεκαρίωλ πνπ ζέινπκε) (Αληηθαηαβνιή, Με ηξαπεδηθό ινγαξηαζκό, Με πηζηωηηθή,) Τρόπος Μεηαθοράς (Μεηαθνξηθή πνπ ζπλεξγάδεηαη ε Δ.Α.Σ., Να έξζεη ν ίδηνο λα ηα παξαιάβεη, Με θνξηεγά ηεο Δ.Α.Σ.) Ειδοποίηζη μέζω e-mail για ηο ζηάδιο ποσ βρίζκεηαι η παραγγελία (Ναη, Όρη) Πίλαθαο 3.1 : Φφξκα παξαγγειίαο ζηε 2 ε Γεληά Ζιεθηξνληθψλ Καηαζηεκάησλ 3.3.3) Γεκηνπξγία Ηιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 4 εο Γεληάο Με ην Ζιεθηξνληθφ Καηάζηεκα 4 εο Γεληάο, ε δηαδηθαζία ηεο παξαγγειίαο πξντφλησλ απφ ηελ ηζηνζειίδα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο απηνκαηνπνηείηε πιήξσο. Γηα ηελ δηαδηθαζία ηεο πινπνίεζεο ρξεζηκνπνηείηαη, φπσο θαη ζην ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα 2 εο Γεληάο, κηα Βάζε Γεδνκέλσλ κε φια ηα πξντφληα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο θαη ηηο ηηκέο ηνπο, αιιά επηπιένλ ε Βάζε Γεδνκέλσλ ζα ππνινγίδεη εάλ είλαη δηαζέζηκν ην πξντφλ, ηνπο θφξνπο θαη ηελ έθπησζε. Δπίζεο γηα ηελ εγγξαθή ησλ πειαηψλ ρξεζηκνπνηείηαη θαη έλα Αξρείν Πειαηψλ. Αλαιπηηθφηεξα, κφιηο έλαο πειάηεο ζα εηζέξρεηαη ζηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηεο Δ.Α.. Καβάιαο, ζα ηνπ γίλεηαη έλα εξψηεκα γηα ην εάλ ζέιεη λα ζπλδεζεί ζηελ βάζε δεδνκέλσλ ηνπ site (Ζιεθηξνληθφ Καηάζηεκα). Με ηελ εηζαγσγή ηνπ ζην ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα ηεο Δ.Α.. Καβάιαο, γίλεηαη απφ ην ζχζηεκα έλαο έιεγρνο ηεο ηαπηφηεηαο ηνπ πειάηε. Ο πειάηεο, εάλ δελ είλαη εγγεγξακκέλνο, κπνξεί λα εγγξαθεί. Σα ζηνηρεία φκσο ηνπ πειάηε, πνπ ηα εηζάγεη ζε κηα θφξκα εγγξαθήο, θαηαγξάθνληαη ζε μερσξηζηφ αξρείν, ην Αξρείν Πειαηψλ. Μέζσ ηνπ Αξρείνπ Πειαηψλ, ν πειάηεο κπνξεί λα δεη εάλ ηνπ έρεη ρνξεγεζεί θάπνηα έθπησζε θαη ην ζχζηεκα ηαπηφρξνλν ζα ειέγρεη εάλ ππάξρεη θάπνηα παξαγγειία ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πειάηε ζε εμέιημε. Έπεηηα απφ ηνλ έιεγρν ηεο ηαπηφηεηαο ηνπ πειάηε, ν πειάηεο εηζέξρεηαη ζην αξρείν ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ. Ζ Βάζε Γεδνκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ 4 ε Γεληά Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο είλαη πην ζχλζεηε απφ ηελ Βάζε Γεδνκέλσλ ηεο 2 εο Γεληάο. Αλαιπηηθφηεξα ε βάζε δεδνκέλσλ κέζσ απηνκαηνπνηεκέλσλ αιγφξηζκσλ κπνξεί λα : 74
ππνινγίζεη ηελ έθπησζε ηνπ πειάηε αλάινγα κε ηηο αγνξέο πνπ έρεη πξαγκαηνπνηήζεη, ππνινγίζεη ηνπο θφξνπο πνπ πξνζζέηνληαη ζηα πξντφληα πνπ επέιεμε ν πειάηεο εκθαλίζεη ζηνλ πειάηε εάλ ηα πξντφληα πνπ επέιεμε βξίζθνληαη ζε stock ή φρη γίλεη απηφκαηε επηινγή ηνπ ηξφπνπ κεηαθνξάο ησλ πξντφλησλ, ζχκθσλα κε ηηο πξνηηκήζεηο ηνπ πειάηε απφ ηηο πξνεγνχκελεο παξαγγειίεο ηνπ ή αθφκα θαη λα επηιέμεη ν πειάηεο θάπνηνλ δηαθνξεηηθφ ηξφπν κεηαθνξάο θαζνξίζεη ηνλ ηξφπν πιεξσκήο ζχκθσλα κε ηηο πξνηηκήζεηο ηνπ πειάηε απφ ηηο πξνεγνχκελεο παξαγγειίεο ηνπ ή λα πιεξψζεη κέζσ ειεθηξνληθψλ πιεξσκψλ θαη γίλεη έιεγρνο εάλ ην πξντφλ είλαη δελ δηαζέζηκν θαη λα εκθαλίζεη ζηνλ πειάηε ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ ρξεηάδεηαη γηα ηελ παξαζθεπή ηνπ πξντφληνο, κέζσ έηνηκνπ αιγφξηζκνπ. Μεηά ηελ αλαδήηεζε ηνπ πξντφληνο απφ έηνηκε θφξκα αλαδήηεζεο, ν πειάηεο ην επηιέγεη θαη γίλεηαη πξνζζήθε ηνπ πξντφληνο ζην Καιάζη Αγνξάο. Μέζσ ηνπ θαιαζηνχ αγνξάο, ν πειάηεο έρεη ηελ δπλαηφηεηα : λα ειέγμεη εάλ ππάξρεη ήδε θάπνηα παξαγγειία ηνπ ζε εμέιημε θαη λα ελεκεξσζεί γηα ην ζηάδην πνπ βξίζθεηαη λα αθπξψζεη ηελ παξαγγειία θαη λα γπξίζεη πίζσ ζηελ θφξκα αλαδήηεζεο λα δεη ηα πεξηερφκελα ηνπ θαιαζηνχ αγνξάο (ηηο παξαγγειίεο πνπ έρεη θάλεη) λα εγθξίλεη ηελ παξαγγειία θαη λα πξνβεί ζε επαλαπαξαγγειία ηνπ ίδηνπ πξντφληνο ή θάπνηνπ άιινπ λα ειέγμεη αθφκα θαη ηηο πξνζθνξέο ηνπ θαηαζηήκαηνο Έπεηηα απφ έγθξηζε ηεο παξαγγειίαο απφ ηνλ πειάηε, ην Καιάζη Αγνξψλ ελεκεξψλεηαη κέζσ ηνπ Αξρείνπ Βάζεο Γεδνκέλσλ θαη ε παξαγγειία πξνρσξάεη. Σν Αξρείν Βάζεο Γεδνκέλσλ ζπλερίδεη λα ελεκεξψλεη ην Καιάζη Αγνξάο, ζε πεξίπησζε πνπ ν πειάηεο ζέιεη λα ελεκεξσζεί γηα ην ζηάδην πνπ βξίζθεηαη ε παξαγγειία ηνπ. 75
ρήκα 3.3 : Γεκηνπξγία Ζιεθηξνληθνχ Καηαζηήκαηνο 4 εο Γεληάο 76
3.4) Δθαξκνγή ηεο ηερλνινγίαο EDI 3.4.1) θνπηκφηεηα ρξήζεο ηνπ EDI Ζ εθαξκνγή ηεο ηερλνινγίαο ηνπ EDI ζηελ Δ.Α.. Καβάιαο εκπεξηέρεη έλα ζχλνιν απφ δηνηθεηηθά ζέκαηα πνπ πξέπεη λα ιπζνχλ ηφζν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εγθαηάζηαζεο ηνπ ζπζηήκαηνο, φζν θαη ζηε δηάξθεηα ηεο πιήξνπο ιεηηνπξγίαο ηνπ. ην ζχγρξνλν εκπνξηθφ θφζκν, νη επηρεηξήζεηο θαη νξγαληζκνί ζηνρεχνπλ ζηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ ηνπο κε φζν ην δπλαηφλ κηθξφηεξν θφζηνο. Γηα λα ην επηηχρνπλ, απαηηείηαη ε ζηελή ζπλεξγαζία ησλ επηρεηξήζεσλ. Ζ ζπλεηαηξηζηηθφηεηα απνηειεί θαζνξηζηηθφ παξάγνληα ζηε ζχγρξνλε επνρή θαη πνιιέο πξνεγκέλεο ηερλνινγίεο ζηνρεχνπλ αθξηβψο ζηελ ππνβνήζεζε ηέηνησλ ζηελψλ επηρεηξεκαηηθψλ ζρέζεσλ. ηηο πεξηπηψζεηο πνπ ην EDI ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ην ζθνπφ απηφ, παξαηεξήζεθαλ ζεκαληηθέο αιιαγέο ζε νιφθιεξε ηελ αιπζίδα ηνπ θιάδνπ πνπ ην πηνζέηεζε. Απηφ ζπλέβε ιφγσ ηεο αλάγθεο γηα νινθιήξσζε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ πξαθηηθψλ αλάκεζα ζε επηρεηξήζεηο απφ φια ηα ζηάδηα ηεο αιπζίδαο, γεγνλφο πνπ ζπλεπάγεηαη θαη ηερληθή νινθιήξσζε ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ησλ επηρεηξήζεσλ απηψλ, ηνπιάρηζηνλ ζην κέηξν πνπ απηά ππνζηεξίδνπλ δηεπηρεηξεζηαθέο εθαξκνγέο. Σν EDI, σο ηερλνινγία αλαιακβάλεη αθξηβψο απηφ ην ξφιν, δηαζθαιίδνληαο φηη νη πιεξνθνξίεο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηηο επηρεηξεκαηηθέο ζπλεξγαζίεο δηαθηλνχληαη απνδνηηθά θαη απνηειεζκαηηθά. Έηζη, ην EDI πξέπεη λα αληηκεησπηζηεί θαηά θχξην ιφγν σο επηρεηξεκαηηθφ φπιν, πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ πηνζέηεζε πξνεγκέλσλ ζηξαηεγηθψλ, φπσο ε Quick Response ή ην Efficient Consumer Response. Γη' απηφ ην EDI έρεη εμαπισζεί ζε φιεο ηηο πξνεγκέλεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ θαη ε εμάπισζε απηή ζπλερίδεηαη κε γνξγνχο ξπζκνχο. Δηδηθά νη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο αληηκεησπίδνπλ ην EDI σο έλα κέζν γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ απαηηήζεσλ ησλ κεγάισλ πειαηψλ ηνπο. Έηζη, δηαζθαιίδνπλ ηηο επηρεηξεκαηηθέο ζπλεξγαζίεο ηνπο θαη είλαη ζε ζέζε λα ειέγρνπλ ηηο θξίζηκεο ιεηηνπξγίεο ηνπο πην απνηειεζκαηηθά. ηα πιαίζηα απηά, γίλεηαη πξνθαλέο φηη ην EDI απνηειεί θπξίσο ζέκα νξγαλσζηαθφ θαη ιηγφηεξν ηερληθφ. Σν ζεκαληηθφηεξν ζέκα αλαθνξηθά κε ην EDI είλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν κηα επηρείξεζε ην ρξεζηκνπνηεί γηα λα ηθαλνπνηήζεη ηηο επηρεηξεκαηηθέο ηεο αλάγθεο θαη πσο αλαδηνξγαλψλεη ηνλ ηξφπν πνπ ιεηηνπξγεί (π.ρ. ινγηζηήξην, απνζήθε θιπ). Γη' απηφ ην ιφγν, ε πινπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο EDI πξέπεη φρη απιά λα έρεη ηε ζπκθσλία ή ηελ αλνρή ηεο αλψηαηεο δηνίθεζεο Δ.Α.. Καβάιαο, αιιά λα έρεη θαη ηε καθξνπξφζεζκε δέζκεπζε ηεο φηη ζα ην ππνζηεξίμεη δηνηθεηηθά ηφζν θαηά ηελ εγθαηάζηαζε φζν θαη θαηά ηε θάζε ηεο ιεηηνπξγίαο. Γηα λα επηηεπρζεί ε δέζκεπζε απηή, απαηηείηαη ε ράξαμε κηαο καθξνπξφζεζκεο επηρεηξεκαηηθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ πινπνίεζε θαη ηε ρξήζε ηνπ EDI. Σα βαζηθά ζεκεία κηαο ζηξαηεγηθήο πινπνίεζεο 47 EDI είλαη : Γεκηνπξγία "Οκάδαο Δξγαζίαο γηα ην EDI". Ζ αθηέξσζε αλζξψπηλσλ πφξσλ ζε λέεο εξγαζίεο κπνξεί λα θαίλεηαη θάηη ηδηαίηεξα δχζθνιν ζηε ζεκεξηλή επηρεηξεκαηηθή πξαγκαηηθφηεηα. Δίλαη φκσο απαξαίηεηε, γηα ηελ επηηπρή πινπνίεζε ελφο EDI ζπζηήκαηνο, ε δεκηνπξγία κηαο νκάδαο αλζξψπσλ πνπ ζα είλαη ππεχζπλε γηα ηελ αλάπηπμε ηεο εθαξκνγήο θαη ηελ 47 Βι. Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, Δθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.165 77
επίιπζε θάζε είδνπο δεηήκαηνο πνπ ηελ αθνξά. Ζ νκάδα απηή ζα έρεη σο αξκνδηφηεηεο: o ηελ αλάιπζε επηρεηξεκαηηθψλ αλαγθψλ πνπ ζα νδεγήζεη ην "ρηίζηκν" ηεο εθαξκνγήο ζε ζηαζεξέο βάζεηο, o ηε ζέζπηζε ηεο ζηξαηεγηθήο πνπ ζα αθνινπζεζεί θαηά ηελ πινπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο, θαη o ηελ αλάπηπμε ηεο ίδηαο ηεο εθαξκνγήο, θαη πάλσ απφ φια ην ζπληνληζκφ θαη ηε δηαρείξηζε ηεο. Αλάιπζε ησλ Δπηρεηξεκαηηθψλ Αλαγθψλ ηνπ νξγαληζκνχ - ρξήζηε. Όπσο πξναλαθέξζεθε, ν βαζηθφο ιφγνο πινπνίεζεο EDI είηε ζε επηρεηξεζηαθφ είηε ζε θιαδηθφ επίπεδν είλαη ε ηθαλνπνίεζε επηρεηξεκαηηθψλ αλαγθψλ. Δίλαη ινηπφλ ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ λα θαηαγξαθνχλ νη αλάγθεο απηέο κε θάζε ιεπηνκέξεηα, λα θαηαλνεζνχλ απφ φινπο ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζε έλα ζχζηεκα EDI θαη λα ζρεδηαζηνχλ ηξφπνη αληηκεηψπηζεο ησλ αλαγθψλ απηψλ πξηλ γίλεη νπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα πινπνίεζεο EDI. Σν πξψην βήκα πξηλ μεθηλήζεη νπνηαζδήπνηε κνξθήο πινπνίεζε είλαη ε αλάιπζε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ αλαγθψλ γηα ην EDI, λα θαηαγξαθνχλ δειαδή νη πξνζδνθίεο ηεο Δ.Α.. απφ ηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο απηήο. ηε δηάξθεηα ηεο θάζεο απηήο, ζα πξέπεη λα γίλνπλ ζαθείο νη επηδηψμεηο ησλ ρξεζηψλ απφ έλα ζχζηεκα EDI πξηλ παξζεί νπνηαδήπνηε απφθαζε, έηζη ψζηε λα ζρεδηαζηεί ε θαιχηεξε πξνζέγγηζε πινπνίεζεο. Πηινηηθή ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ πηινηηθή ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη κηα ηδηαίηεξα ζεκαληηθή θάζε, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο νπνίαο ζα αλαγλσξηζζνχλ νη ηνκείο βειηίσζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ζα δηεθπεξαησζνχλ νη αλαγθαίεο εξγαζίεο πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηε δηαδηθαζία απηή είλαη ε εχξεζε ησλ εκπνξηθψλ εηαίξσλ εθείλσλ πνπ ζα ππνζηεξίμνπλ ηελ επηθνηλσληαθή ζρέζε θαη ζα είλαη ζε ζέζε λα αληαιιάμνπλ θαη λα δηαρεηξηζηνχλ EDI κελχκαηα κε ηνλ νξγαληζκφ-ρξήζηε (Δ.Α.. Καβάιαο) γηα αληίζηνηρεο επηρεηξεκαηηθέο εθαξκνγέο. Δπέθηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Δλ ζπλερεία ζα γίλεη ε επέθηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Έρεη απνδεηρζεί φηη ε δηαδηθαζία απηή είλαη ίζσο θαη ε δπζθνιφηεξε απφ ηηο πξναλαθεξζείζεο, θαζψο κέζσ απηήο ζα επηηεπρζεί ε απφζβεζε ηεο επέλδπζεο θαη ζα θξηζεί ε επηηπρία ηνπ φινπ εγρεηξήκαηνο. ηφρνη ηεο θάζεο ζα είλαη: o ε εκπινθή πεξηζζφηεξσλ ρξεζηψλ, o ε πηνζέηεζε EDI γηα ηελ απηνκαηνπνίεζε πεξηζζφηεξσλ εθαξκνγψλ, o ε νινθιήξσζε /ζχλδεζε ηεο εθαξκνγήο EDI κε ηηο ππάξρνπζεο εθαξκνγέο ζηα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα ησλ εηαηξηψλ / ρξεζηψλ, θαη o ε κειέηε θαη εθαξκνγή ζρεδίνπ αλαδηνξγάλσζεο επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ. Όπσο θαίλεηαη, ε δηαδηθαζία πινπνίεζεο ελφο ζπζηήκαηνο EDI είλαη πνιχ δχζθνιε ζηελ πινπνίεζε ηεο, ελψ απαηηεί θαη θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα γηα ηελ πιήξε έληαμή ηεο ζηνπο εκπνξηθνχο ηνκείο ηεο Δ.Α.. Καβάιαο. Πξέπεη λα γίλνπλ κειέηεο απφ φινπο ηνπο ζπλεξγαδφκελνπο θνξείο ηεο επηρείξεζεο. Αθφκε ζα πξέπεη νη θνξείο ηνπ εκπνξηθνχ θπθιψκαηνο ηεο Δ.Α.. Καβάιαο (πειάηεο, ηξάπεδεο, κεηαθνξηθέο εηαηξίεο) λα δηαζέηνπλ ηελ απαξαίηεηε ππνδνκή γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ πξφηππνπ EDI. ηελ πινπνίεζε πνπ ζα παξνπζηαζηεί παξαθάησ, ζα ζεσξήζνπκε πσο φινη νη θνξείο δηαζέηνπλ ηελ εθαξκνγή EDI θαη ηελ απαξαίηεηε ππνδνκή ψζηε λα ζπλεξγαζηνχλ κεηαμχ ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα κηαο παξαγγειίαο. 78
3.4.2) Απηνκαηνπνίεζε ηνπ Δκπνξηθνχ Κπθιψκαηνο ηεο Δ.Α.. Καβάιαο κέζσ EDI 3.4.2.1) Υαξαθηεξηζηηθά ηεο Δθαξκνγήο EDI Οη εκπνξηθέο εθαξκνγέο EDI αθνξνχλ ηελ απηνκαηνπνίεζε φισλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ κπνξνχλ λα ιάβνπλ ρψξα ζηα πιαίζηα ελφο εκπνξηθνχ θχθινπ, φπσο: επηθνηλσλία εκπνξηθήο επηρείξεζεο & βηνκεραλίαο, επηθνηλσλία κεηαμχ κεηαπνηεηηθψλ κνλάδσλ, επηθνηλσλία γηα ηαμηδησηηθνχο / ηνπξηζηηθνχο ιφγνπο, επηθνηλσλία γηα δηεθπεξαίσζε κεηαθνξψλ κε θάζε κέζν (ελαέξησλ, ζαιάζζησλ, νδηθψλ), επηθνηλσλία γηα ζέκαηα ελδηάκεζεο απνζήθεπζεο εκπνξεπκάησλ, επηθνηλσλία γηα ζέκαηα παξάδνζεο εκπνξεπκάησλ θαη επηθνηλσλία γηα νηθνλνκηθά ζέκαηα ή γηα δηεθπεξαίσζε ηξαπεδηθψλ ιεηηνπξγηψλ. Σν πην απιφ ζελάξην επηθνηλσλίαο κε ρξήζε EDI αθνξά ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ πξνκεζεπηή θαη αγνξαζηή θαη παξνπζηάδεηαη ζην ζρήκα 3.4 φπνπ απεηθνλίδεηαη ην πιήζνο ησλ δηαθνξεηηθψλ πιεξνθνξηψλ πνπ κπνξνχλ λα αληαιιαρζνχλ κεηαμχ δχν εηαίξσλ, ελφο πειάηε θαη ελφο πξνκεζεπηή (Δ.Α.. Καβάιαο), αλεμάξηεηα απφ ηνλ θιάδν ηνλ νπνίν εθπξνζσπνχλ. Αξρηθά ν πειάηεο θαη ε Δ.Α.. αληαιιάζζνπλ δηάθνξεο πιεξνθνξίεο βνεζεηηθέο γηα ηηο επηρεηξήζεηο ηνπο θαη αθνινχζσο ε Δ.Α.. απνζηέιλεη ηνλ ηηκνθαηάινγν ησλ πξντφλησλ ηεο ζηνλ πειάηε. Ο ηειεπηαίνο αθνχ ελεκεξσζεί γηα ηα πξντφληα ηνπ ηεο Έλσζεο θαη ηηο ηηκέο απηψλ, ζπληάζζεη έλα ειεθηξνληθφ κήλπκα παξαγγειίαο θαη ην πξνσζεί ζηελ Δ.Α.. Ζ Δ.Α.. ιακβάλεη, ειέγρεη θαη απαληά ζηελ παξαγγειία ηνπ πειάηε κε έλα κήλπκα απφθξηζε παξαγγειίαο. Σν κήλπκα απηφ δηεπθξηλίδεη ζηνλ πειάηε ην θαηά πφζνλ ε Δ.Α.. είλαη ζε ζέζε λα εθπιεξψζεη ηελ παξαγγειία ηνπ. Δλ ζπλερεία, ε Έλσζε απνζηέιλεη ην ηηκνιφγην πνπ αληηζηνηρεί ζηε ζπγθεθξηκέλε πψιεζε. ην ηέινο, ν πειάηεο ζηέιλεη κία ζπλνιηθή θαηάζηαζε γηα ηηο αγνξέο πνπ έθαλε απφ ηελ Έλσζε (ε επηθνηλσλία απηή κπνξεί λα γίλεηαη βάζεη θάπνηαο πξνζσπηθήο ζπκθσλίαο πνπ έρεη θάλεη ε Δ.Α.. κε ηνλ αγνξαζηή (π.ρ. ν αγνξαζηήο πξέπεη λα απνζηέιλεη κία θνξά ην κήλα ην κήλπκα αλαθνξέο πσιήζεσλ)). 79
ρήκα 3.4 Δπηθνηλσλία EDI γηα Δκπνξηθέο Δθαξκνγέο Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.176 Βέβαηα, ην EDI κπνξεί -θαη ζπλίζηαηαη- λα ρξεζηκνπνηείηαη ζε πην ζχλζεηα ζρήκαηα επηθνηλσλίαο εκπνξηθψλ εηαίξσλ πξνεξρφκελσλ απφ δηαθνξεηηθνχο θιάδνπο. Με ηελ πινπνίεζε δηεπηρεηξεζηαθψλ, δηα-θιαδηθψλ, ζπζηεκάησλ Ζιεθηξνληθήο Αληαιιαγήο Γεδνκέλσλ επηηπγράλνληαη ηα κέγηζηα νθέιε απφ ηε ρξήζε ηνπ EDI, αθνχ πξαγκαηνπνηείηαη επηηάρπλζε, πιήξεο απηνκαηνπνίεζε θαη θαηά ζπλέπεηα νινθιήξσζε ηνπ επξχηεξνπ εκπνξηθνχ θχθινπ. 3.4.2.2) Τινπνίεζε Δκπνξηθνχ θαη Υξεκαην-νηθνλνκηθνχ πζηήκαηνο ζηελ Δ.Α.. Καβάιαο Σα εκπιεθφκελα κέξε ησλ ελ ιφγσ ζπζηεκάησλ είλαη κία επηρείξεζε-πειάηεο, κία επηρείξεζε-πξνκεζεπηήο (Δ.Α.. Καβάιαο) θαη κία ηξάπεδα (πνπ ζπλεξγάδεηαη ε Δ.Α..). Ο πειάηεο θαη ε Δ.Α.. δηαζέηνπλ ηε δηθή ηνπο EDI εθαξκνγή πξνθεηκέλνπ λα νινθιεξψζνπλ ειεθηξνληθά ηηο δηαδηθαζίεο ηεο παξαγγειηνδνζίαοπαξαγγειηνιεςίαο, ηηκνιφγεζεο θαη δηεθπεξαίσζεο ησλ νηθνλνκηθψλ ηνπο ζπλαιιαγψλ. Οη ρεηξηζηέο ησλ εθαξκνγψλ ησλ δχν εηαηξηψλ, κπνξνχλ λα εηνηκάζνπλ θαη λα απνζηείινπλ φια ηα απαξαίηεηα παξαζηαηηθά ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα γλσξίδνπλ ηερληθέο ιεπηνκέξεηεο (π.ρ. ηε ιεηηνπξγία παθέηνπ ηνπ EDI, ηηο ηδηαίηεξεο ξπζκίζεηο ηνπ δηθηχνπ θιπ). Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ησλ δχν ζπζηεκάησλ είλαη ε θηιηθφηεηα πξνο ην ρξήζηε θαη ε δηαθάλεηα Έηζη ην ζχζηεκα επηηξέπεη ζηνπο ρεηξηζηέο ηνπ λα ιακβάλνπλ θαη λα απνζηέιλνπλ κελχκαηα EDI κε πνιχ απιφ θαη θηιηθφ ηξφπν (π.ρ. κε ην πάηεκα ελφο θαη κφλν θνπκπηνχ). ηηο νζφλεο 3.1 θαη 3.2 παξνπζηάδνληαη νη θεληξηθέο νζφλεο (δηεπαθέο) ησλ ζπζηεκάησλ ηνπ αγνξαζηή θαη ηεο Δ.Α... Ζ ιεηηνπξγία ηνπ εκπνξηθνχ θαη ρξεκαην-νηθνλνκηθνχ ππνζπζηήκαηνο πεξηγξάθεηαη ζπλνπηηθά παξαθάησ: 80
Οζφλε 3.1: Σν Κεληξηθφ Μελνχ ηνπ Τπνζπζηήκαηνο ηνπ Πειάηε Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.178 Σν φιν ζχζηεκα ελεξγνπνηείηαη κε ηε δεκηνπξγία θαη απνζηνιή ηεο παξαγγειίαο (κήλπκα PAYORD) απφ ηνλ πειάηε ζηελ Δ.Α.. Αξρηθά ν πειάηεο ζπληάζζεη κία παξαγγειία θάλνληαο θιηθ ζηελ επηινγή «Γηαρείξηζε Παξαγγειηψλ» ηεο θεληξηθήο νζφλεο (βαζηθφ κελνχ). ηελ νζφλε πνπ εκθαλίδεηαη (νζφλε 3.3) πιεθηξνινγεί ηα ζηνηρεία ηεο παξαγγειίαο θαη ελ ζπλερεία ηελ απνζηέιλεη ζηελ Δ.Α.. παηψληαο ην θνπκπί «Απνζηνιή Παξαγγειίαο». Πξηλ ηελ απνζηνιή ηνπ κελχκαηνο ελεξγνπνηείηαη απηφκαηα έλαο κεραληζκφο πνπ αλαθηά ηα ζηνηρεία ηνπ κελχκαηνο απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ, δεκηνπξγεί ην ελδηάκεζν αξρείν (flat file), θαιεί ην ινγηζκηθφ ηνπ EDI θαη παξάγεη ην αληίζηνηρν κήλπκα (PAYORD) κε βάζε ην πξφηππν EDIFACT. ην ηέινο ην ζπγθεθξηκέλν κήλπκα απνζηέιλεηαη ζην ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην ηεο Έλσζεο. Οζφλε 3.2: Σν Κεληξηθφ Μελνχ ηνπ Τπνζπζηήκαηνο ηεο Δ.Α.. Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.179 81
Οζφλε 3.3 Γεκηνπξγία θαη Γηαρείξηζεο Παξαγγειηψλ Πειάηε Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.179 Ο πξνκεζεπηήο (Δ.Α..) κε ηε ζεηξά ηνπ ιακβάλεη ηελ παξαγγειία ηνπ πειάηε επηιέγνληαο «Λήςε Παξαγγειηψλ» απφ ην βαζηθφ κελνχ ηεο εθαξκνγήο ηνπ. Αξρηθά ε επηινγή «Λήςε Παξαγγειηψλ» αλνίγεη ην ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην ηεο Δ.Α.. θαη ιακβάλεη ηα κελχκαηα παξαγγειίαο. ηελ πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία ππάξρνπλ θαη άιια είδε κελπκάησλ εθηφο απφ ηηο παξαγγειίεο (π.ρ. ζπκβφιαην αζθάιηζεο) ζην ειεθηξνληθφ γξακκαηνθηβψηην, ηφηε ηα κελχκαηα απηά εμαθνινπζνχλ λα, παξακέλνπλ θαηαρσξεκέλα κέρξηο φηνπ ν ρξήζηεο ελεξγνπνηήζεη ηελ θαηάιιειε επηινγή γηα ηε ιήςε ηνπο (π.ρ. Λήςε πκβνιαίσλ Αζθάιηζεο). Μεηά ηελ ιήςε ηεο παξαγγειίαο αθνινπζεί ε απνθσδηθνπνίεζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο κέζσ ηνπ ινγηζκηθνχ ηνπ EDI θαη ε δεκηνπξγία ηνπ ελδηάκεζνπ αξρείνπ (flat file). ηε ζπλέρεηα ην Flat file δηαβάδεηαη απφ ην ζχζηεκα ελψ ηα ζηνηρεία ηνπ θαηαρσξνχληαη ζηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. ε κεηψλεηαη, φηη φιεο νη δηαδηθαζίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ιήςε ηνπ κελχκαηνο νινθιεξψλνληαη ρσξίο ηελ παξακηθξή παξέκβαζε ηνπ ρξήζηε. Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο ιήςεο ηεο παξαγγειίαο, ε Δ.Α.. κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ην ηηκνιφγην κέζα απφ ηηο επηινγέο «Έιεγρνο Παξαγγειηψλ» (νζφλε 3.4) θαη «Γηαρείξηζε Σηκνινγίσλ» (νζφλε 3.5) ηνπ βαζηθνχ κελνχ. ην ζεκείν απηφ αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ην ηηκνιφγην δεκηνπξγείηαη απηφκαηα απφ ηελ εθαξκνγή αλαθηψληαο ηα θαηάιιεια ζηνηρεία απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ. 82
Οζφλε 3.4: Ζ νζφλε ειέγρνπ παξαγγειηψλ Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.180 Βεβαίσο νη κεραληζκνί: ιήςεο θαη απνθσδηθνπνίεζεο κελχκαηνο, θαηαρψξεζεο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ κελχκαηνο ζηε βάζε δεδνκέλσλ απηφκαηεο δεκηνπξγία ησλ κελπκάησλ EDI θαη θσδηθνπνίεζεο θαη απνζηνιήο ησλ κελπκάησλ ηζρχνπλ γηα φια ηα ζπζηήκαηα πνπ πεξηγξάθνληαη εδψ. Σέινο ε Δ.Α.. ζηέιλεη ην ηηκνιφγην (κήλπκα INVOIC) ζηνλ πειάηε επηιέγνληαο «Απνζηνιή Σηκνινγίσλ» απφ ηελ θεληξηθή νζφλε. Οζφλε 3.5: Οζφλε Γηαρείξηζεο Σηκνινγίσλ Πξνκεζεπηή (Δ.Α..) Πεγή : Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, εθδφζεηο Νέσλ Σερλνινγηψλ, ζει.181 83