1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ I ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 16/2014 Αποτελούμενο από την Πρόεδρο αυτού Κωνσταντίνα Ζώη, Σύμβουλο, και τα μέλη Αριστοτέλη Σακελλαρίου και Αθανάσιο Καρακόιδα (εισηγητή), Παρέδρους. Συνεδρίασε, στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, που βρίσκεται στην Αθήνα, στις 11 Φεβρουαρίου 2014, προκειμένου να αποφανθεί επί της διαφωνίας που ανέκυψε μεταξύ της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό... και του Δήμου......, σχετικώς με το εάν πρέπει να θεωρηθεί το 222Α, οικονομικού έτους 2013, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του ανωτέρω Δήμου. Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου και έλαβε υπόψη Την 147/11.7.2013 έγγραφη γνώμη του Επιτρόπου Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Αντώνιου Νικητάκη, σύμφωνα με την οποία το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Σκέφθηκε κατά το νόμο Ι. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό... αρνήθηκε, με την 9/6.3.2013 πράξη της, να θεωρήσει το 35, οικονομικού έτους 2013, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου..., ποσού 9.050,89 ευρώ, που αφορούσε στην καταβολή αποζημίωσης σε 81 υπαλλήλους του Δήμου αυτού για υπερωριακή εργασία πέραν του κανονικού ωραρίου, κατά τις νυκτερινές ώρες και κατά τις εξαιρέσιμες ημέρες (αργίες) για την προετοιμασία και διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών της 6ης Μαΐου 2012. Ως αιτιολογία της άρνησής της, η Επίτροπος προέβαλε ότι η σχετική δαπάνη, που αρχικά βάρυνε σχετική πίστωση του προϋπολογισμού έτους 2012 του Δήμου, εν συνεχεία δε σχετική πίστωση με ΚΑΕ που δηλώνει οφειλή προηγούμενου οικονομικού έτους του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2013, δεν συνοδεύεται από απόφαση ανάληψης υποχρέωσης (δημοσιονομική δέσμευση) έτους 2012, κατά παράβαση του άρθρου 21 του ν. 2362/1995, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 21 του ν. 3871/2010. Ο Δήμος... αντικατέστησε το ως άνω χρηματικό ένταλμα με το 222Α, οικονομικού έτους 2013, όμοιο και με το 4687/7.6.2013 έγγραφο του Δημάρχου του, υπέβαλε το τελευταίο στην Επίτροπο προς θεώρηση, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης για τους εκτιθέμενους στο έγγραφο αυτό λόγους. Η Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνηση θεώρησης του εντάλματος, με συνέπεια να ανακύψει διαφωνία, προς άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται με την από 28.6.2013 έκθεσή της στο Κλιμάκιο τούτο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 32 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013 «Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο» (Α 52) και 139 παρ. 1 του π.δ. 1225/1981 (Α 304), καθώς και την ΦΓ8/22043/4.4.2012 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Β 1213). ΙΙ. Α. Ο νόμος 2362/1995 «Περί Δημόσιου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» (Α 247) ορίζει στο άρθρο 1Β, το οποίο, όπως και το άρθρο 1Α, προστέθηκε μετά το άρθρο 1 αυτού με το άρθρο 2 του ν. 3871/2010 «Δημοσιονομική Διαχείριση και Ευθύνη» (Α 141) ότι «( )Για τους σκοπούς του παρόντος νόμου, οι κατωτέρω όροι έχουν την ακόλουθη έννοια: 1. ( ) 2. Γενική Κυβέρνηση: περιλαμβάνει ( ) τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου ( ) βαθμού (Ο.Τ.Α.) ( )», στο άρθρο 21, που αντικαταστάθηκε με το άρθρο 21 του ανωτέρω νόμου 3871/2010, τροποποιήθηκε με το άρθρο 50 παρ. 3 περ. α εδ 2 του ν. 3943/2011 (Α 66) και τιτλοφορείται «Ανάληψη
2 υποχρεώσεων», ότι «1. Ανάληψη υποχρέωσης είναι η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έναντι τρίτων (νομική δέσμευση). 2. Πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης απαιτείται σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή του κατά νόμο εξουσιοδοτημένου οργάνου, με την οποία δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση) ( ) 5. Η πράξη ανάληψης υποχρέωσης καταχωρίζεται αμέσως από την οικεία οικονομική υπηρεσία στα λογιστικά βιβλία του φορέα ( ). Με την καταχώριση στα λογιστικά βιβλία δεσμεύεται ισόποση πίστωση μέχρι την πραγματοποίηση και εξόφληση της σχετικής δαπάνης. ( ) 6. Καμία διοικητική πράξη που προκαλεί δαπάνη σε βάρος του προϋπολογισμού φορέων της Γενικής Κυβέρνησης δεν εκτελείται αν δεν βεβαιώνεται από την αρμόδια οικονομική υπηρεσία του φορέα η δέσμευση στα οικεία λογιστικά βιβλία αντίστοιχης πίστωσης. ( ). 8. Με την έναρξη κάθε οικονομικού έτους και πριν από την ανάληψη οποιασδήποτε νέας υποχρέωσης, μεταφέρονται στα λογιστικά βιβλία του φορέα και δεσμεύονται πιστώσεις ισόποσες με το ανεξόφλητο μέρος των αναλήψεων υποχρεώσεων του προηγούμενου οικονομικού έτους και του ύψους των εγκρίσεων αναλήψεων υποχρεώσεων σε βάρος του προϋπολογισμού του τρέχοντος έτους που παρασχέθηκαν τα προηγούμενα έτη ( ). 9. Οι δαπάνες αποδοχών, ( ) αναλαμβάνονται για ολόκληρο το ετήσιο ποσό από την έναρξη του οικονομικού έτους. ( ) (η παρ. αυτή εξακολουθεί να ισχύει και μετά την από 11.5.2012 έναρξη ισχύος του άρθρου 45 παρ. 10 του ν. 4071/2012, Α 85/11.4.2012, καθώς η διάταξη αυτή δεν την έχει καταργήσει κατά το μέρος που αφορά σε δαπάνες αποδοχών) 11. Οι αρμόδιες υπηρεσίες για την εκκαθάριση και ενταλματοποίηση των δαπανών οφείλουν να ελέγχουν την τήρηση της ανωτέρω διαδικασίας και να μην προβαίνουν σε εκκαθάριση και ενταλματοποίηση αυτών, εφόσον δεν πληρούν τις τιθέμενες προϋποθέσεις. ( )» και, στο άρθρο 22Α, με τίτλο «Διαδικασίες Ελέγχου Ανάληψης Υποχρεώσεων» το οποίο προστέθηκε, μετά το άρθρο 22 του νόμου αυτού, με το άρθρο 23 του ν. 3871/2010, ότι «1. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται οι διαδικασίες ελέγχου όλων των αναλήψεων υποχρεώσεων κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης. 2. Στο προεδρικό διάταγμα της προηγούμενης παραγράφου περιλαμβάνεται: α) σαφής ορισμός της ανάληψης υποχρεώσεων και των κατηγοριών τους, β) διαδικασίες των αρμόδιων φορέων της Κεντρικής Διοίκησης και άλλων φορέων για να αναλαμβάνουν υποχρεώσεις που αφορούν στον προϋπολογισμό ενός έτους ή πολλών ετών ( )». Κατ εξουσιοδότηση των προεκτιθέμενων διατάξεων των παρ. 1 και 2 του άρθρου 22Α του ως άνω νόμου εκδόθηκε το π.δ. 113/2010 «Ανάληψη υποχρεώσεων από τους διατάκτες» (Α 194/22.11.2010, διορθ. σφαλ. 209/10.12.2010), το οποίο ορίζει, στο άρθρο 1 παρ. 1, ότι «Οι διατάξεις του παρόντος π.δ. εφαρμόζονται σε όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Όπου στις διατάξεις αυτές αναφέρεται Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου (Υ.Δ.Ε.), νοείται, όσον αφορά σε φορείς που δεν λειτουργεί τέτοια υπηρεσία, η αρμόδια οικονομική υπηρεσία του φορέα.», στο άρθρο 3 τον τύπο και το περιεχόμενο της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης, στο άρθρο 4, με τίτλο «Τρόπος ανάληψης», ότι «1α. Η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης συντάσσεται σε δύο αντίτυπα από την αρμόδια οικονομική Υπηρεσία του διατάκτη και μετά την άμεση καταχώρισή της στα λογιστικά βιβλία του άρθρου 7 παραδίδεται στην Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου (Υ.Δ.Ε.), η οποία με βάση τα στοιχεία που τηρούνται από αυτή, ελέγχει κατ` αρχήν τη νομιμότητα της δαπάνης και βεβαιώνει αν υπάρχει ανάλογη πίστωση και ότι δεν γίνεται υπέρβαση του ποσοστού διάθεσης. Ακολούθως η Υ.Δ.Ε. καταχωρίζει το ποσό της ανάληψης στο βιβλίο Εγκρίσεων και Εντολών Πληρωμής και συντάσσει πράξη με τον αριθμό της καταχώρισης. ( ) Με την καταχώριση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης στα λογιστικά βιβλία δεσμεύεται ισόποση πίστωση μέχρι την πραγματοποίηση και πληρωμή της σχετικής δαπάνης. ( ) 5. Σε περίπτωση μη εκτέλεσης εν όλω ή εν μέρει της ανάληψης υποχρέωσης εντός του οικονομικού έτους στο οποίο αναφέρεται, αυτή ανατρέπεται μετά από σχετική ανακλητική απόφαση του διατάκτη για ολική ή μερική διαγραφή του ποσού που δεσμεύτηκε. Με την έναρξη κάθε οικονομικού έτους και πριν από την ανάληψη οποιασδήποτε νέας υποχρέωσης δεσμεύεται, με νέα απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, ισόποση με το ανεξόφλητο μέρος των αναλήψεων πίστωση που ανατρέπεται σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο ( )», στο άρθρο 7, με τίτλο «Μητρώο
3 Δεσμεύσεων» ότι «1. Οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης υποχρεούνται να καταγράφουν και να τηρούν σε ιδιαίτερο βιβλίο ή μηχανογραφικά κατά Προϋπολογισμό ( )τις διοικητικές πράξεις με τις οποίες γεννάται ή επιβεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου ή άλλων φορέων της Γενικής Κυβέρνησης προς τρίτους. Το σύνολο των καταγεγραμμένων υποχρεώσεων αποτελεί το Μητρώο Δεσμεύσεων του κάθε φορέα. 2. Το Μητρώο Δεσμεύσεων τηρείται από την οικονομική υπηρεσία κάθε φορέα της Γενικής Κυβέρνησης με ευθύνη του προϊσταμένου της. 3. Το Μητρώο Δεσμεύσεων κάθε φορέα περιλαμβάνει τουλάχιστον: ( ) - Τον αριθμό πρωτοκόλλου, την ημερομηνία και το ποσό της απόφασης ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης ( )», στο άρθρο 9, με τίτλο «Ανάληψη δαπανών σταθερών, διαρκούς ή περιοδικού χαρακτήρα», ότι «1. Οι δαπάνες για αποδοχές γενικά ( ) αναλαμβάνονται για ολόκληρο το ποσό των εγγεγραμμένων πιστώσεων από την έναρξη του οικονομικού έτους (άρθρο 21 παρ. 9, ν.2362/1995). ( )» (η παρ. αυτή εξακολουθεί να ισχύει και μετά την από 11.5.2012 έναρξη ισχύος του άρθρου 45 παρ. 10 του ν. 4071/2012, Α 85/11.4.2012, καθώς η διάταξη αυτή δεν την έχει καταργήσει κατά το μέρος που αφορά σε δαπάνες αποδοχών) και στο άρθρο 12, με τίτλο «Καταργούμενες διατάξεις», ότι «Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργούνται ( ) κάθε άλλη διάταξη που ορίζει διαφορετικά με την επιφύλαξη των περί δημοσίων επενδύσεων ειδικών διατάξεων.». Περαιτέρω, το β.δ. της 17.5/15.6.1959 «Περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των Δήμων και Κοινοτήτων» (Α 114) ορίζει στο άρθρο 1 ότι «1. Τα έσοδα και έξοδα των δήμων εκάστου οικονομικού έτους προσδιορίζονται διά του ετησίου προϋπολογισμού, καταρτιζομένου και εγκρινομένου κατά τας διατάξεις του δημοτικού και κοινοτικού κώδικος και του παρόντος διατάγματος. 2. Εν τω προϋπολογισμώ αναγράφονται πάντα τα έσοδα και έξοδα τ αφορώντα ωρισμένην χρονικήν περίοδον, αποτελούσαν το οικονομικό έτος διαιρούμενα εις τακτικά και έκτακτα και κατανεμόμενα εις κεφάλαια και άρθρα ( ) 6. Τα κατά την διάρκειαν εκάστου οικονομικού έτους πραγματοποιηθέντα έξοδα, όσα δεν επληρώθησαν μέχρι τέλους αυτού, αναλαμβάνονται εκ νέου και πληρώνονται εις βάρος των εν τω προϋπολογισμώ εξόδων του επομένου οικονομικού έτους αναγραφομένων οικείων πιστώσεων υπό ίδιον κεφάλαιον και με τίτλον "έξοδα εκ παρελθόντων οικονομικών ετών" και ίδια άρθρα διά τα έξοδα εκάστου έτους εις ο ταύτα ανάγονται», στο άρθρο 11 ότι «Πάσα ανάληψις δαπάνης εις βάρος των διά του προϋπολογισμού χορηγουμένων πιστώσεων, πραγματοποιείται υπό του δημάρχου, υπό τας εν τοις επομένοις άρθροις οριζομένας προϋποθέσεις και διατυπώσεις», στο άρθρο 12 παρ. 1 ότι «Η εκτέλεσις οιασδήποτε δαπάνης του δήμου ενεργείται υπό του δημάρχου διά των αρμοδίων δημοτικών υπηρεσιών.» και στο άρθρο 13 ότι «( ) 2. Δι` εκάστην δαπάνην συντάσσεται ιδία έκθεσις αναλήψεως. 3. Η κατά την προηγουμένην παράγραφον έκθεσις αναλήψεως δαπάνης υπογράφεται υπό του δημάρχου και του αρμοδίου Διευθυντού διαθέσεως της πιστώσεως ( ). 4. Μετά την ( ) καταχώρισιν της αναληφθείσης υποχρεώσεως ο δήμαρχος εντέλλεται, επιμελεία της αρμοδίας δημοτικής υπηρεσίας, την εκτέλεσιν της σχετικής δαπάνης, εάν πρόκειται περί τοιαύτης αναγομένης εις την αρμοδιότητα αυτού ή εισηγείται την έγκρισιν ταύτης παρά του δημοτικού συμβουλίου ή της δημαρχικής επιτροπής, κατ εφαρμογήν των σχετικών διατάξεων του δημοτικού και κοινοτικού κώδικος ή άλλων περί εκάστης δαπάνης ισχυουσών διατάξεων νόμων». Ο δε Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΔΚ), που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 (Α 114), ορίζει στο άρθρο 158 ότι «1. Οι δαπάνες είναι υποχρεωτικές και προαιρετικές. Υποχρεωτικές δαπάνες είναι ( ) β) Οι κάθε είδους αποδοχές του προσωπικού ( ). 3. Πιστώσεις που είναι γραμμένες στους οικείους κωδικούς αριθμούς του προϋπολογισμού του Δήμου ( ) μπορεί να διατεθούν, με απόφαση του δημοτικού ( ) συμβουλίου για την πληρωμή δαπανών, που αφορούν: ( ). 4. Πιστώσεις που έχουν εγγραφεί στους οικείους κωδικούς αριθμούς του προϋπολογισμού του Δήμου ( ) μπορούν να διατίθενται με απόφαση του δημάρχου ή του προέδρου της Κοινότητας για την πληρωμή δαπανών, οι οποίες αφορούν: ( ). 5. Πιστώσεις που έχουν εγγραφεί στους οικείους κωδικούς αριθμούς του προϋπολογισμού του Δήμου ( ) είτε αρχικά είτε ύστερα από αναμόρφωση, διατίθενται, χωρίς να απαιτείται απόφαση οποιουδήποτε οργάνου, για την πληρωμή δαπανών που αφορούν: α) Αποδοχές κάθε είδους προσωπικού. (...)» και το άρθρο 49 παρ. 5 του ν. 3943/2011 (Α 66) ορίζει ότι «Στις υποχρεωτικές δαπάνες της περίπτωσης β της παρ. 1 του άρθρου 158 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του
4 ν.3463/2006 (ΦΕΚ 114 Α ), περιλαμβάνονται και οι δαπάνες που αφορούν αποζημίωση για την υπερωριακή απασχόληση προσωπικού ( )». Τέλος, η 47490/18.12.2012 κοινή απόφαση (ΚΥΑ) των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών με τίτλο «Παροχή Οδηγιών για την κατάρτιση του προϋπολογισμού των δήμων, οικονομικού έτους 2013 - τροποποίηση της υπ αριθμόν της υπ αριθμ. 7028/3-2-2004 (ΦΕΚ 253 Β ) απόφασης Καθορισμός του τύπου του προϋπολογισμού των δήμων και κοινοτήτων» (Β 3390)», ορίζει στο άρθρο 8, με τίτλο «Συμπλήρωση των κωδικών αριθμών του προϋπολογισμού», ότι «2. Μέρος ΙΙ Έξοδα. Οι εγγραφές στους επιμέρους κωδικούς εξόδων γίνονται ως ακολούθως: Κεφάλαιο Γ ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΠΟΕ, ΛΟΙΠΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ. ΚΩΔΙΚΟΣ 81 ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΤΗ. 811 Πληρωμές υποχρεώσεων λειτουργικών δαπανών (ΠΟΕ). 812 Πληρωμές επενδυτικών δαπανών (ΠΟΕ). 813 Έκτακτα έξοδα (ΠΟΕ). Στους Κ.Α. των υποκατηγοριών 811, 812, 813 αποτυπώνονται οι υποχρεώσεις για δαπάνες που έγιναν τα προηγούμενα οικονομικά έτη και οι οποίες δεν πληρώθηκαν. ( )». Β. Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: Μετά την έναρξη ισχύος του ν. 3871/2010 και του κατ εξουσιοδότησή του εκδοθέντος π.δ. 113/2010, των οποίων οι ρυθμίσεις, σύμφωνα και με την αιτιολογική έκθεση του ως άνω νόμου, αποσκοπούν, μεταξύ άλλων, στη συγκράτηση και ορθολογικότερη κατανομή των δαπανών του συνόλου των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, η διαδικασία ανάληψης υποχρεώσεων (δημοσιονομικής δέσμευσης), για τις δαπάνες, μεταξύ άλλων, και των Δήμων, που ως ΟΤΑ Α Βαθμού εμπίπτουν στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, τηρείται υποχρεωτικά, για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης των ανωτέρω φορέων, με την έκδοση σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης και ρυθμίζεται αποκλειστικά από τις διατάξεις τους που ορίζουν τα σχετικά θέματα και όχι από τις σχετικές με την ανάληψη υποχρεώσεων διατάξεις του β.δ. της 17.5/15.6.1959 (το οποίο εξακολουθεί κατ αρχήν να ισχύει ως προς τις ρυθμίσεις του, που δεν έρχονται σε αντίθεση με τους ορισμούς του ανωτέρω νόμου και π.δ/τος), με εξαίρεση ως εκ τούτου όσες διατάξεις του β.δ. αυτού ρυθμίζουν τα αρμόδια για την έκδοση των σχετικών αποφάσεων (ανάληψης υποχρέωσης) όργανα (μεταξύ των οποίων και οι προαναφερόμενες των άρθρων 11 και 13 του ως άνω β.δ.). Εξάλλου, η ως άνω διαδικασία δεν ρυθμίζεται ούτε από τις διατάξεις των παρ. 3, 4 και 5 του άρθρου 158 του ΚΔΚ, που άλλωστε δεν αφορούν το ζήτημα της έκδοσης ή μη αποφάσεων ανάληψης υποχρέωσης για τις δαπάνες των Δήμων αλλά, σε συνδυασμό με το άρθρο 12 παρ. 1 του ως άνω β.δ., που ορίζει ότι κάθε δαπάνη των Δήμων εκτελείται από τον οικείο Δήμαρχο διά των αρμοδίων δημοτικών υπηρεσιών, την έκδοση ή μη αποφάσεων από τα αρμόδια όργανα των Δήμων για την εκτέλεση (εκκαθάριση, ενταλματοποίηση, πληρωμή) των δαπανών τους, που ακολουθεί την οικεία διαδικασία ανάληψης. Περαιτέρω, οι διατάξεις αυτές ορίζουν, μεταξύ άλλων, ότι για το σύνολο των δαπανών για αποζημίωση υπερωριών, ήτοι δαπανών που αφορούν αποδοχές, του οικείου Δήμου, για τις οποίες είναι εγγεγραμμένες στον οικείο προϋπολογισμό του, είτε εξ αρχής είτε κατόπιν τροποποίησής του σχετικές πιστώσεις, εκδίδεται απ αυτόν άπαξ κατά την έναρξη του οικείου οικονομικού έτους ή αμέσως μετά τη σχετική τροποποίηση του οικείου προϋπολογισμού, αντίστοιχα, και πάντως πριν από την απόφαση καθιέρωσης και την πραγματοποίηση των σχετικών υπερωριών (βλ. και την αιτιολογική έκθεση του άρθρου 45 παρ. 1 του ν. 4071/2012, σύμφωνα με την οποία καταργείται με την εν λόγω διάταξη η δυνατότητα αναδρομικής ισχύος των πράξεων καθιέρωσης υπερωριών, κατ επίκληση των ως άνω διατάξεων του ν. 3871/2010, που δεν επιτρέπουν την πραγματοποίηση των σχετικών δαπανών πριν από την έκδοση σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης), σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης (δημοσιονομικής δέσμευσης) για το σύνολο των σχετικών πιστώσεων του οικείου προϋπολογισμού του, η οποία εν συνεχεία καταχωρίζεται στα οικεία λογιστικά βιβλία του οικείου Δήμου (μητρώο δεσμεύσεων και βιβλίο εγκρίσεων και εντολών πληρωμής). Σε περίπτωση δε που έχει τηρηθεί η ανωτέρω διαδικασία ανάληψης υποχρέωσης και παρόλα αυτά οι σχετικές δαπάνες δεν πληρώθηκαν εντός του οικείου οικονομικού έτους,
5 η σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης ανατρέπεται (ανακαλείται) από το αρμόδιο προς τούτο όργανο του οικείου Δήμου και για τις δαπάνες αυτές εγγράφονται κατά προτεραιότητα σχετικές πιστώσεις, με ΚΑΕ που δηλώνει ότι αυτές οφείλονται από προηγούμενο οικονομικό έτος, στον προϋπολογισμό του Δήμου του επόμενου έτους, εν συνεχεία δε αυτές αναλαμβάνονται εκ νέου σε βάρος των οικείων πιστώσεων του νέου αυτού προϋπολογισμού, τηρούμενης κατά τα λοιπά της ανωτέρω διαδικασίας (βλ. και Ε.Σ. Κλιμ. στο Ι Τμ. πρακτ. 8ης/5.3.2013 Θέμα Β ). IΙΙ. Στην υπό κρίση υπόθεση από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την οικ.17359/30.4.2012 κοινή απόφαση (ΚΥΑ) των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών αποφασίστηκε, μεταξύ άλλων, κατ εφαρμογή του άρθρου 131 παρ. 1 του π.δ. 26/2012, όπως ίσχυε, η συγκρότηση ειδικού συνεργείου αποτελούμενου από 81 υπαλλήλους του Δήμου...... προς παροχή υπερωριακής εργασίας πέραν του κανονικού ωραρίου, κατά τις νυκτερινές ώρες και κατά τις εξαιρέσιμες ημέρες (αργίες) για την προετοιμασία και διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών της 6ης Μαΐου 2012 και καθορίστηκε το ποσό της συνολικής τους αποζημίωσης στα 7.864,08 ευρώ. Με την 467/2.5.2010 απόφαση του Δημάρχου..., ορίστηκαν οι συγκεκριμένοι 81 υπάλληλοι του Δήμου που θα συμμετείχαν στο ως άνω συνεργείο και οι συγκεκριμένες εργασίες που αυτοί θα παρείχαν, τις οποίες και πράγματι αυτοί έχουν παράσχει (βλ. την από 7.2.2013 σχετική βεβαίωση του Δημάρχου). Με την 160/18.5.2012 απόφαση του Δημοτικού του Συμβουλίου, ο ως άνω Δήμος αποδέχτηκε επιχορήγηση από το Υπουργείο Εσωτερικών, ίση με το ποσό της ως άνω συνολικής αποζημίωσης και τροποποίησε σχετικώς τον προϋπολογισμό του έτους 2012, εγγράφοντας, μεταξύ άλλων, σ αυτόν ειδική ισόποση πίστωση για την καταβολή των σχετικών αποζημιώσεων προς τους ως άνω υπαλλήλους του (ΚΑΕ 02.10.6012.05 «Καταβολή εκλογικής αποζημίωσης στο προσωπικό του Δήμου»). Η σχετική δε επιχορήγηση δόθηκε στο Δήμο με την 4381/12.10.2012 απόφαση της Γενικής Διευθύντριας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης και τελικά εισπράχθηκε απ αυτόν την 1.2.2013 (βλ. το από 1.2.2013 σχετικό γραμμάτιο είσπραξης). Ακολούθως, ο Δήμος εξέδωσε σε βάρος σχετικής πίστωσης του προϋπολογισμού του έτους 2013, με ΚΑΕ που δηλώνει οφειλές από προηγούμενο οικονομικό έτος (ΚΑΕ 02.80.8111.02 «Καταβολή εκλογικής αποζημίωσης στο προσωπικό του Δήμου»), το 35, οικονομικού έτους 2013, χρηματικό ένταλμα πληρωμής, ποσού 9.050,89 ευρώ, που αφορούσε στην καταβολή στους 81 ως άνω υπαλλήλους του, των σχετικών κατ αποκοπή αποζημιώσεων, ποσού 97,09 ευρώ έκαστη και 7.864,29 ευρώ συνολικά, πλέον των αναλογουσών εργοδοτικών εισφορών, ποσού 1.186,60 ευρώ συνολικά. Το ένταλμα αυτό επιστράφηκε στο Δήμο αθεώρητο από την Επίτροπο, εξαιτίας της μη έκδοσης σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης εντός του 2012. Εν συνεχεία, με την 69/20.3.2013 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου, τροποποιήθηκε ο προϋπολογισμός του έτους 2013 με τη μεταφορά, μεταξύ άλλων, της ως άνω πίστωσης στον ΚΑΕ 02.10.6012.05 «Καταβολή εκλογικής αποζημίωσης στο προσωπικό του Δήμου», που δηλώνει νεοδημιουργούμενη και όχι προηγούμενου έτους οφειλή, με την αιτιολογία ότι η σχετική ως άνω επιχορήγηση δόθηκε στο Δήμο την 1.2.2013. Ακολούθως δε, ο Δήμος εξέδωσε σε βάρος της ως άνω σχετικής πίστωσης το ελεγχόμενο, όμοιο με το 35/2013, χρηματικό ένταλμα πληρωμής. IV. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως, όπως βασίμως η Επίτροπος προβάλλει, πριν από την παροχή των επίμαχων υπερωριών δεν έχει εκδοθεί από το Δήμο απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για τη δαπάνη καταβολής των σχετικών αποζημιώσεων, που αρχικά βάρυναν τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012, η οποία εν συνεχεία να ανατραπεί, λόγω μη πληρωμής της δαπάνης κατά το οικείο οικονομικό έτος (2012), προκειμένου να εκδοθεί νέα σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το επόμενο οικονομικό έτος (2013), στον προϋπολογισμό του Δήμου, για το οποίο αυτές έχουν εκ νέου εγγραφεί. Απορρίπτει δε ως νόμω και ουσία αβάσιμο τον προβαλλόμενο από το Δήμο ισχυρισμό, ότι ήταν λανθασμένη η εγγραφή της
6 σχετικής με την εντελλόμενη δαπάνη πίστωσης στον προϋπολογισμό έτους 2012 και η εκ νέου εγγραφή της με ΚΑΕ, που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους στον προϋπολογισμό του έτους 2013, κι επομένως νόμιμη η μη έκδοση σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης εντός του 2012, καθώς η σχετική επιχορήγηση, που αφορά στο μεγαλύτερο μέρος τους, εισπράχθηκε από το Δήμο εντός του 2013 (1.2.2013). Τούτο δε, διότι αφενός, κατά παράβαση όσων έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, όχι μόνο εντός του 2012 αλλά ουδέποτε δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης αφετέρου δε η εντελλόμενη δαπάνη αφορά αποζημιώσεις για υπερωρίες που παρασχέθηκαν εντός του 2012, κι επομένως αποτελεί δαπάνη του 2012, που ορθώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, βάρυνε αρχικά τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012 και εν συνεχεία τη σχετική πίστωση με ΚΑΕ που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους (02.80.8111.02) του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2013. Κατ ακολουθία δε των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 222Α, οικονομικού έτους 2013, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου......, ποσού 9.050,89 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί.