Δήμος με ενιαία Διεύθυνση Διοικητικών, Οικονομικών Υπηρεσιών και Κ.Ε.Π-Αρμόδιος Π.Ο.Υ υπογραφής χρηματικών ενταλμάτων

Transcript

1 ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ Δήμος με ενιαία Διεύθυνση Διοικητικών, Οικονομικών Υπηρεσιών και Κ.Ε.Π-Αρμόδιος Π.Ο.Υ υπογραφής χρηματικών ενταλμάτων Ως Προϊστάμενος Οικονομικών Υπηρεσιών ορίζεται ο επικεφαλής της οργανικής μονάδας (γενικής διεύθυνσης ή διεύθυνσης ή τμήματος) στην οποία υπάγονται όλες οι υπηρεσίες οικονομικού ενδιαφέροντος και από την οποία ασκούνται όλες οι οικονομικές λειτουργίες του Δήμου (Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 276/2018). Στη προκειμένη περίπτωση το Τμήμα Οικονομικών του Δήμου Α περιλαμβάνει, αποκλειστικά, το σύνολο των οικονομικών υπηρεσιών του Δήμου, ενώ η ανώτερη ιεραρχικά Διεύθυνση Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών περιλαμβάνει, πλέον του Τμήματος Οικονομικών, και τα Τμήματα Διοικητικών Υπηρεσιών και ΚΕΠ. Επομένως, δοθέντος ότι κατά την έννοια του νόμου, Π.Ο.Υ. ορίζεται ο Προϊστάμενος της οργανικής μονάδας που περιλαμβάνει όλες τις οικονομικές υπηρεσίες του Δήμου, αρμοδίως εν προκειμένω ο Προϊστάμενος του Τμήματος Οικονομικών υπέγραψε, ως Π.Ο.Υ., το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. Δείτε το πλήρες κείμενο

2 2 ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο, και τους Ιωάννη Νταλαχάνη, Πάρεδρο και Ανδρέα Σώκο, Εισηγητή (εισηγητή). Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Συνήλθε στις 28 Ιανουαρίου 2019, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το 126, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Αριστοτέλη. Σκέφθηκε κατά το νόμο 1. Με την από έκθεση της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Χ ζητείται να αρθεί η διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ αυτής, βάσει της / πράξης επιστροφής, και του Δήμου Α ( / έγγραφο επανυποβολής) για τη θεώρηση του ανωτέρω χρηματικού εντάλματος, ποσού 6.200,00 ευρώ, που αφορά σε πληρωμή μέρους αμοιβής για την παροχή υπηρεσιών εφαρμογής του λογισμικού διπλογραφικού συστήματος λογιστικής στις Διοικητικές Υπηρεσίες του Δήμου. Κατά την Επίτροπο α) η δαπάνη αντίκειται στην αρχή της οικονομικότητας, διότι δεν προκύπτει από τα έγγραφα της σύμβασης ο τρόπος προσδιορισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, β) το ποσό που δεσμεύτηκε με την απόφαση ανάληψης υποχρέωσης υπολείπεται του συνολικού ποσού της σύμβασης και γ) το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα είναι άκυρο, διότι αναρμοδίως υπογράφεται από τον Προϊστάμενο του Τμήματος Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου και όχι από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών, ο οποίος, κατά το άρθρο 205 του ν. 4555/2018, είναι ο

3 3 αρμόδιος για την υπογραφή των χρηματικών ενταλμάτων Προϊστάμενος Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου. 2. Σύμφωνα με τα άρθρα 45 παρ. 3 και 53 παρ. 1 και 2 του ν. 4412/2016 (Α 147), στις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών πρέπει να προσδιορίζονται με ακρίβεια το είδος και η ποσότητα των προς ανάθεση υπηρεσιών, προκειμένου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος του τρόπου υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και κατ επέκταση της νόμιμης διάθεσης του δημόσιου χρήματος, σε συμμόρφωση προς την απορρέουσα από την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης αρχή της οικονομικότητας, καθώς επίσης προς την αρχή της διαφάνειας. Η έλλειψη των παραπάνω στοιχείων καθιστά ασαφή την προϋπολογιζόμενη δαπάνη και συνακόλουθα μη νόμιμες τη διαδικασία ανάθεσης και τη συναπτόμενη σύμβαση (ΕΣ Κ.Π.Ε.Δ.VII Τμ. 39/2018, 251/2017, πρβλ. VI Τμ. απ. 23/2012, Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. πράξ. 23/2017, 73, 198, 299/2016, 388/2015 κ.ά.). 2. Στο άρθρο 23 του β.δ/τος της 17.5/ «Περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των Δήμων και Κοινοτήτων» (Α, 114, 145 και 197), ορίζεται ότι «1. Μετά την εκκαθάρισιν εκάστης δαπάνης το αρμόδιον τμήμα της λογιστικής υπηρεσίας του δήμου προκαλεί την πληρωμήν της εκκαθαρισθείσης δαπάνης συντάσσον χρηματικόν ένταλμα. 2. Τα χρηματικά εντάλματα υπογράφονται υπό του δημάρχου και προϊσταμένου της λογιστικής υπηρεσίας, καθισταμένου προσωπικώς αλληλεγγύως συνεπευθύνου και σφραγίζονται δια της σφραγίδας του δήμου». Περαιτέρω, ο ν. 4555/2018 «Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης - Εμβάθυνση της Δημοκρατίας - Ενίσχυση της Συμμετοχής - Βελτίωση της οικονομικής και αναπτυξιακής λειτουργίας των Ο.Τ.Α. [Πρόγραμμα «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι»] κλπ.» (Α 113/ ) ορίζει στο άρθρο 203 ότι «Από την έναρξη ισχύος του παρόντος ο δήμαρχος παύει να έχει την ιδιότητα του εκκαθαριστή δαπανών και του εντολέα πληρωμών. Όπου στις διατάξεις του β.δ. της 17.5/ και του ν. 3463/2006 ορίζεται ότι ο δήμαρχος υπογράφει ή συνυπογράφει πράξεις εκκαθάρισης και χρηματικά εντάλματα πληρωμής ή ότι

4 4 εκδίδει χρηματικά εντάλματα, νοείται στη θέση του ο Προϊστάμενος Οικονομικών Υπηρεσιών ή τα ιεραρχικώς υφιστάμενα όργανα που εξουσιοδοτούνται από αυτόν. Οι πράξεις εκκαθάρισης και τα χρηματικά εντάλματα πληρωμής φέρουν επίσης την υπογραφή του συντάκτη τους.», στο άρθρο 205 ότι «Στους Ο.Τ.Α. α βαθμού προϊστάμενος οικονομικών υπηρεσιών θεωρείται: α) ο προϊστάμενος της γενικής διεύθυνσης στην οποία υπάγονται μόνο ή κατά κύριο λόγο υπηρεσίες οικονομικού ενδια-φέροντος (υπηρεσίες εκκαθάρισης και εντολής δαπανών, προϋπολογισμού και βεβαίωσης εσόδων, λογιστήρια, ταμειακές υπηρεσίες, μονάδες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κ.λπ.), β) ο προϊστάμενος διεύθυνσης, με την ίδια προϋπόθεση, γ) ο προϊστάμενος του τμήματος οικονομικής υπηρεσίας, εάν δεν υπάρχουν οι οργανικές μονάδες α και β και επιπλέον εάν ασκούνται από το τμήμα όλες οι οικονομικές λειτουργίες του φορέα.» και στο άρθρο 283 ότι «Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις». Περαιτέρω, στο άρθρο 1 του Ο.Ε.Υ. του Δήμου Α, που εγκρίθηκε με τη / 2013 απόφαση του Γ.Γ.Α.Δ. Μ.. Θ (Β 2717), διαρθρώνονται οι κεντρικές Υπηρεσίες του Δήμου, μεταξύ των οποίων η Διεύθυνση Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών. Η τελευταία περιλαμβάνει ειδικότερα τις παρακάτω διοικητικές ενότητες: Α) Τμήμα Διοικητικών Υπηρεσιών: α) Γραφείο Υποστήριξης Πολιτικών Οργάνων του Δήμου β) Γραφείο Δημοτικής Κατάστασης και Ληξιαρχείου γ) Γραφείο Αλλοδαπών δ) Γραφείο Ανθρώπινου Δυναμικού και Διοικητικής Μέριμνας Β) Τμήμα Οικονομικών Υπηρεσιών: α) Γραφείο Προϋπολογισμού, Λογιστηρίου και Προμηθειών β) Γραφείο Εσόδων, Περιουσίας και Ταμείου Γ) Τμήμα ΚΕΠ. Στο δε άρθρο 14 με τον τίτλο «Αρμοδιότητες Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών», αναφέρονται αναλυτικά οι αρμοδιότητες κάθε επιμέρους Τμήματος της άνω Διεύθυνσης και Γραφείου εκάστου Τμήματος, το σύνολο δε των αρμοδιοτήτων οικονομικής φύσης ανατίθεται στο Τμήμα Οικονομικών Υπηρεσιών [βλ. α) αρμοδιότητες με αρ. 1 έως 32 του Γραφείου Προϋπολογισμού, Λογιστηρίου και

5 5 Προμηθειών και β) αρμοδιότητες με αρ. 1 έως 26 του Γραφείου Εσόδων Περιουσίας και Ταμείου]. Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι οι δαπάνες των δήμων πληρώνονται με χρηματικά εντάλματα, τα οποία από τις , ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4555/2018, υπογράφονται από τον Προϊστάμενο Οικονομικών Υπηρεσιών (Π.Ο.Υ.) του Δήμου ή το υφιστάμενό του όργανο που εξουσιοδο-τείται από αυτόν και το συντάκτη τους. Οι διατάξεις του άρθρου 23 του β.δ. της 17.5/ που προβλέπουν τη συνυπογραφή του χρηματικού εντάλματος από τον Δήμαρχο και τον προϊστάμενο της λογιστικής υπηρεσίας έπαυσαν να ισχύουν, αντικαθιστάμενες από τις νεότερες διατάξεις του ν. 4555/2018 που ρυθμίζουν το ίδιο αντικείμενο και ορίζουν ότι για την εγκυρότητα του χρηματικού εντάλματος αρκούν η υπογραφή του Π.Ο.Υ. ή του εξουσιοδοτημένου από αυτόν οργάνου, η οποία αντικατέστησε την υπογραφή του Δημάρχου ως εντολέα πληρωμών, και η υπογραφή του συντάκτη του εντάλματος, ως αρμοδίου για την εκκαθάριση οργάνου, που έχει αντικαταστήσει την υπογραφή του προϊσταμένου λογιστικών υπηρεσιών. Περαιτέρω, ως Προϊστάμενος Οικονομικών Υπηρεσιών ορίζεται ο επικεφαλής της οργανικής μονάδας (γενικής διεύθυνσης ή διεύθυνσης ή τμήματος) στην οποία υπάγονται όλες οι υπηρεσίες οικονομικού ενδιαφέροντος και από την οποία ασκούνται όλες οι οικονομικές λειτουργίες του Δήμου (Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 276/2018). 3. Το π.δ. 80/2016 (Α 145), που εκδόθηκε κατ εξουσιοδότηση του άρθρου 68 του ν. 4270/2014 (Α 143), ορίζει στο άρθρο 2 ότι «1. «ως ανάληψη υποχρέωσης νοείται η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης [στους οποίους συγκαταλέγονται οι Ο.Τ.Α. Α βαθμού κατά το άρθρο 14 ν. 4270/2014] έναντι τρίτων» (νομική δέσμευση - άρθρο 66, παρ.1, Ν. 4270/2014). 2. α. Προκειμένου να αναληφθεί έγκυρα οποιαδήποτε υποχρέωση ή να εκτελεσθεί οποιαδήποτε δαπάνη από τους φορείς του άρθρου 1, εκδίδεται από το διατάκτη ή το κατά νόμο εξουσιοδοτημένο όργανο σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης

6 6 με την οποία δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση και εγκρίνεται, όσον αφορά στους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης, η πραγματοποίηση της δαπάνης (δημοσιονομική δέσμευση). β. Για τους λοιπούς φορείς της Γενικής Κυβέρνησης η έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης διενεργείται σε συνέχεια της απόφασης έγκρισης πραγματοποίησης της σχετικής δαπάνης από το αρμόδιο όργανο του φορέα.», στο άρθρο 3 ότι «1. Η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης περιλαμβάνει απαραίτητα: α. γ. Το ύψος της συνολικής επιβάρυνσης που προκαλείται στον προϋπο-λογισμό του φορέα, καθώς και την κατανομή αυτής κατ έτος σε περίπτωση τμηματικής πραγματοποίησης της δαπάνης σε περισσότερα του ενός οικονομικά έτη. δ. Τον αριθμό της απόφασης προέγκρισης (προηγούμενης έγκρισης) της πολυετούς υποχρέωσης. ε. Το/τα οικονομικό/ά έτος/η πραγματοποίησης της δαπάνης.» και στο άρθρο 4 ότι «3. Με την έναρξη κάθε οικονομικού έτους και πριν από την ανάληψη οποιασδήποτε νέας υποχρέωσης, δεσμεύονται στον προϋπολογισμό του οικείου φορέα άμεσα και κατ απόλυτη προτεραιότητα, με ευθύνη των Προϊστάμενων Οικονομικών Υπηρεσιών, πιστώσεις που: α) έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο πολυετών υποχρεώσεων κατά το μέρος που αφορούν στη δαπάνη που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του εκτελούμενου προϋπολογισμού και β) αφορούν στο ανεκτέλεστο μέρος συμβατικών υποχρεώσεων ή/και απλήρωτες υποχρεώσεις και ληξιπρόθεσμες οφειλές. Νέες υποχρεώσεις αναλαμβάνονται σε βάρος του εναπομείναντος υπολοίπου μετά τις δεσμεύσεις πιστώσεων κατά τα ανωτέρω». 4. Στην κρινόμενη περίπτωση προκύπτει ότι με την../ απόφαση του Δημάρχου Α εγκρίθηκε η τεχνική περιγραφή, ο προϋπολογισμός και η απευθείας ανάθεση των υπηρεσιών επίβλεψης και υποστήριξης των διοικητικών υπηρεσιών του Δήμου για την εφαρμογή διπλογραφικού συστήματος λογιστικής οικονομικού έτους Με αυτήν ορίστηκε, ειδικότερα, ότι η διάρκεια της σύμβασης αρχίζει από την υπογραφή της και λήγει στις , ο προϋπολογισμός της ανέρχεται στο συνολικό ποσό των ,00 ευρώ με ΦΠΑ, εκ του οποίου ποσό ,00 ευρώ με ΦΠΑ αφορά το οικονομικό έτος 2018, ενώ το μέρος της δαπάνης που

7 7 αφορά το οικονομικό έτος 2019 θα βαρύνει τον προϋπολογισμό του έτους αυτού. Είχε προηγηθεί το από πρωτογενές αίτημα προς την Οικονομική Υπηρεσία του Δήμου για έγκριση της δαπάνης της άνω υπηρεσίας για το τμήμα αυτής έως , ύψους ,00 ευρώ, η σχετική δε ισόποση πίστωση δεσμεύτηκε με την 7475/ Α.Α.Υ. σε βάρος του οικείου Κ.Α.Ε. του προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2018 του Δήμου. Σχετικά υπογράφηκε η 9342/ σύμβαση μεταξύ του Δήμου και της εταιρείας «Σ Α Ι.», ίδιας διάρκειας και ποσού με τα αναφερθέντα στην άνω τεχνική περιγραφή. Εξάλλου, στον ενδεικτικό προϋπολογισμό, το συνολικό ποσό της σύμβασης αναλύεται ανά ομάδα εργασιών α) σε ποσό 3.000,00 ευρώ για την παραμετροποίηση διπλογραφικού συστήματος, β) σε ποσό 5.000,00 ευρώ για την επίβλεψη εφαρμογής του διπλογραφικού συστήματος, γ) σε ποσό 4.000,00 ευρώ για τη σύνταξη μηνιαίων οικονομικών καταστάσεων, δ) σε ποσό 4.000,00 ευρώ για τη σύνταξη ετήσιων οικονομικών καταστάσεων και ε) σε ποσό 2.000,00 ευρώ για την τήρηση βιβλίου Κ.Β.Σ. υπηρεσίας ύδρευσης. Για την πληρωμή παροχής τμήματος των ως άνω υπηρεσιών (Α δόση) εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα, το οποίο υπογράφεται από τον Β Δ, προϊστάμενο του Τμήματος Οικονομικών του Δήμου, με την ιδιότητα του Π.Ο.Υ.. 5. Με αυτά τα δεδομένα κρίνονται τα εξής: α) Ο προϋπολογισμός της επίμαχης σύμβασης είναι εν τέλει ορισμένος, καθόσον με το έγγραφο επανυποβολής του χρηματικού εντάλματος προσκομίσθηκε έγγραφο με τίτλο «Α Κ Ε Δ Σ», στο οποίο αναλύεται διεξοδικά το σύνολο απαιτούμενων ωρών εργασίας και το ωριαίο κόστος για τη διεκπεραίωση καθεμιάς εκ των πέντε προαναφερθεισών ομάδων εργασιών. β) Το Τμήμα Οικονομικών του Δήμου Α περιλαμβάνει, αποκλειστικά, το σύνολο των οικονομικών υπηρεσιών του Δήμου, ενώ η ανώτερη ιεραρχικά Διεύθυνση Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών περιλαμβάνει, πλέον του Τμήματος Οικονομικών, και τα Τμήματα Διοικητικών Υπηρεσιών και ΚΕΠ. Επομένως, δοθέντος ότι κατά την έννοια του νόμου, Π.Ο.Υ. ορίζεται ο

8 8 Προϊστάμενος της οργανικής μονάδας που περιλαμβάνει όλες τις οικονομικές υπηρεσίες του Δήμου, αρμοδίως εν προκειμένω ο Προϊστάμενος του Τμήματος Οικονομικών υπέγραψε, ως Π.Ο.Υ., το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. γ) Η δαπάνη είναι μη κανονική, καθώς δεν είχε εκ των προτέρων δεσμευθεί το συνολικό ποσό της σύμβασης και δεν είχε γίνει πολυετής ανάληψη υποχρέωσης, σύμφωνα με το οριζόμενα στο π.δ. 80/2016. Ωστόσο, λαμβανομένου υπόψη του ισχυρισμού του Δήμου ότι εκ παραδρομής ακολούθησε τη συνήθη από τα προηγούμενα έτη διαδικασία, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι και στην απόφαση ανάθεσης αλλά και στη σύμβαση ορίζεται ότι το μέρος της δαπάνης που αφορά το οικονομικό έτος 2019 θα βαρύνει τον προϋπολογισμό του Δήμου του έτους αυτού, εν προκειμένω ο Δήμος ενήργησε συγγνωστώς και όχι από πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων. 6. Κατά ταύτα, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 126, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Α, ποσού 6.200,00 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΩΚΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

9 ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ 9