Η καταναγκαστική πορνεία αλλοδαπών γυναικών στη σημερινή Ελλάδα

Η καταναγκαστική πορνεία αλλοδαπών γυναικών στη σημερινή Ελλάδα Ομιλία στο 3 ο αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, 3/12/2000 Σίσσυ Βωβού Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια, μόλις δύο, από τότε που η 20χρονη Ρωσίδα Ιρίνα βούτηξε στο κενό από τον πέμπτο όροφο κάποιας πολυκατοικίας στη Θεσσαλονίκη, για να γλιτώσει από τη βία και τον εξευτελισμό που της επέβαλαν οι Έλληνες μαστροποί που την είχαν στη «δούλεψή» τους. Ούτε έχει περάσει πολύς καιρός, λιγότερο από ένας χρόνος, από τότε που 24 αλλοδαπές κοπέλες βρέθηκαν να περιπλανώνται στα βουνά εγκαταλελειμένες από τους δουλέμπορούς τους μέσα στο φοβερό κρύο, όπου οι δύο απ αυτές πέθαναν και πολλές έπαθαν κρυοπαγήματα, με αποτέλεσμα της μίας να της κόψουν τα πόδια και να ζει από τότε μέχρι το τέλος της δραματικής ζωής της πάνω σε αναπηρική καρέκλα. Τα γεγονότα που ανέφερα δεν είναι καθημερινά, είναι όμως οι ακραίες καταλήξεις ενός μαζικού πλέον φαινομένου εκμετάλλευσης αλλοδαπών γυναικών, ενός διεθνούς φαινομένου που αυξάνεται καθημερινά, όπου εκατοντάδες χιλιάδες γυναικών από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ή της περιφέρειας, μεταφέρονται στις ανεπτυγμένες χώρες του πλανήτη για να προσφέρουν τις σεξουαλικές τους υπηρεσίες, σε πλούσιους ή λιγότερο φτωχούς από αυτές κυρίους. Επιπλέον το φαινόμενο της σεξουαλικής εκμετάλλευσης αφορά εκτός από τις γυναίκες και μικρά κορίτσια και αγόρια, αλλά σήμερα θα επικεντρωθούμε στις γυναίκες. Μιλώντας για τις μετανάστριες, συχνά κάποιες φεμινίστριες τονίζουμε ότι η μετανάστρια δεν είναι απλώς το θηλυκό του μετανάστη, όπως κατ αναλογία η εργαζόμενη γυναίκα δεν είναι απλώς το θηλυκό του εργαζόμενου, γιατί εμείς οι γυναίκες ζούμε στην κοινωνία αλλά μπαίνουμε και στην αγορά εργασίας με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φύλου, και συνεπώς με όρους διακρίσεων εργασιακών αλλά και σεξουαλικής εκμετάλλευσης και βίας. Μιλώντας για την εξαναγκαστική ή καταναγκαστική πορνεία των αλλοδαπών γυναικών, αναφερόμαστε σε μία βιοποριστική δραστηριότητα που ενώ διαφέρει αρκετά από πολλές άλλες απασχολήσεις, ας πούμε φροντίδα παιδιών, αρρώστων και ηλικιωμένων, δουλειά σε βιοτεχνία, λαντζέρισα, και άλλα, ωστόσο συχνά δεν χωρίζεται με μεγάλα τείχη από τις άλλες αυτές δουλειές. Με λίγα λόγια, πολλές μετανάστριες που έρχονται στην Ελλάδα, στην προκειμένη περίπτωση για να εργαστούν και να συντηρήσουν τον εαυτό τους και συχνά ολόκληρες οικογένειες, σήμερα μπορεί να βρεθούν στην πορνεία και αύριο να δουλεύουν στη βιοτεχνία, ή αντιστρόφως, ανάλογα με τις συνθήκες μέσα στις οποίες θα βρεθούν και συχνά είναι αδύνατον να τις αντιπαλέψουν μόνες τους. Επομένως, θα πρέπει να δείξουμε κατανόηση και να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας τόσο γι αυτές τις γυναίκες που βρέθηκαν καταναγκαστικά στην πορνεία μέσα από ψεύτικες υτποσχέσεις και προσπαθούν ή αδυνατούν για αντικειμενικούς και υποκειμενικούς λόγους να ξεφύγουν, όσο και γι αυτές που θεώρησαν την πορνεία ως την εύκολη λύση 1

για εύκολο χρήμα αλλά βρέθηκαν, συνήθως, σε πολύ σκληρές, απάνθρωπες, βίαιες καταστάσεις. Το φαινόμενο της πορνείας των αλλοδαπών γυναικών έχει μελετηθεί πλέον από το αντιρατσιστικό κίνημα και από επιστήμονες-ερευνητές/τριες στην σημερινή φάση της έξαρσής του, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει πάρει τα τελευταία δέκα χρόνια μετά την οικονομική και κοινωνική κατάρρευση που σημειώθηκε στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Ο Αγώνας της Γυναίκας που εκδίδει ο Σύνδεσμος για τα δικαιώματα της Γυναίκας (τεύχος 63-64 /1998) και πραγματοποιήθηκε από τον ερευνητή Γρηγόρη Λάζο (και συνεχίζεται). Το 1991, μας λέει η έρευνα, υπήρχαν στην Ελλάδα 5.500 Ελληνίδες και 1.500 αλλοδαπές πόρνες. Το 1996, ο αριθμός των Ελληνίδων είναι περίπου 4.3.00, ενώ ο αριθμός των αλλοδαπών 6.100. Η τάση είναι, μέχρι το έτος 2000, δηλαδή σήμερα, να φτάσουν σε μια αναλογία 25% - 75%, όπου οι αλλοδαπές πόρνες θα είναι περίπου 10.000, σύμφωνα και με άλλες εκτιμήσεις της έρευνας. Ποιες όμως είναι οι συνθήκες ζωής και εργασίας των αλλοδαπών πορνών; Γνωρίζοντας ότι στην πορνεία υπάρχει μεγάλη και διαρκής βία, γιατί είναι ένας προσοδοφόρος χώρος επαγγελματικής δραστηριότητας για τους μαστροπούς, πρέπει να πούμε ότι στις αλλοδαπές η βία είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερη, γιατί αυτές είναι παράνομες στη συντριπτική τους πλειοψηφία, γιατί η πορνική δραστηριότητα διεξάγεται έξω από το υπάρχον νομικό πλαίσιο, γιατί δεν γνωρίζουν τι γίνεται στην κοινωνία υποδοχής τους αλλά και γιατί δεν έχουν και δεν ξέρουν τι να κάνουν μέχρι να μπορέσουν μόνες τους να βρουν κάποιες διεξόδους είτε για να ξεφύγουν από την πορνεία, είτε για να την ασκούν με όρους μικρότερης βίας. Όλοι αυτοί οι παράγοντες βοηθούν ώστε τα νεαρά αυτά πλάσματα να χάνουν κάθε δυνατότητα αντίδρασης ή διαφυγής, να πέφτουν συχνά σε πάθη όπως αλκοολισμός ή ναρκωτικά και να παραμένουν άβουλα πλάσματα στην εκμετάλλευση των προαγωγών. Τα κέρδη των προαγωγών και των επιχειρηματιών είναι τεράστια, φυσικά, κυρίως από τις αλλοδαπές, και το ρίσκο γι αυτούς ελάχιστο, γιατί η επικρατούσα κοινωνική κατάσταση, θέλει την απόκρυψη των σφαλμάτων των ευυπόληπτων Ελλήνων πολιτών, ιδίως όταν τα σφάλματα αυτά αποφέρουν τεράστια κέρδη, ενώ οι μάρτυρες της εκμετάλλευσής τους αλλά και των παρανομιών τους απελαύνονται αμέσως μετά τις συλλήψεις τους, όταν και όποτε γίνεται κάποια αστυνομική επιχείρηση, οπότε εκείνοι πέφτουν στα μαλακά με μια μικρή ποινή ή ένα αστείο γι αυτούς πρόστιμο. Μετά το παραπάνω, να τονίσουμε ότι η αύξηση της πορνικής αγοράς και της φοβερής εκμετάλλευσης των αλλοδαπών γυναικών πρέπει να αποκρυβεί, και τα θύματα αυτού του μαζικού και οργανωμένου αδικήματος ή κακουργήματος πρέπει να απαξιωθούν. Οι αλλοδαπές διαλύουν τις ελληνικές οικογένειες, ακούμε και διαβάζουμε συχνά, όπως για παράδειγμα σε σοβαρό άρθρο της Ελευθεροτυπίας 26/11/2000 (άρθρο των Γιάννας Παπαδάκου Γεωργίας Λινάρδου), όπου η διεκτραγώδηση της κατάστασης των αλλοδαπών πορνών συνοδεύεται από σχόλια όπως το παρακάτω, που μιλάει για εξαφανισμένες. 2

Αυτή η κοπελιά, που κανείς πλην της οικογένειάς της δεν γνωρίζει το δράμα της, προστέθηκε στη λίστα των εξαφανισμένων νέων γυναικών που περνούν τα σύνορα με άλλες απόψεις και καταλήγουν σε τελείως διαφορετικές, σε μπαρ, πλουτίζοντας τους σωματέμπορες, διαλύοντας οικογένειες και ζωές. Προφανώς, δεν εννοεί το άρθρο τις δικές τους ζωές. Αλλά και παρακάτω, Αυτές οι γυναίκες είναι θύματα και θύτες μαζί. Αυτές οι διατυπώσεις είναι αγνές, μπροστά σε όσες άλλες ακούμε και διαβάζουμε. Στο σημείο αυτό να πούμε ότι συχνά γίνεται λόγος για την εγκληματικότητα των αλλοδαπών, έννοια που εμείς δεν αποδεχόμαστε. Αν όμως την αποδεχθούμε, θα πρέπει να μιλήσουμε και για εγκληματικότητα κατά των αλλοδαπών, κάτι που δεν συμφέρει, γιατί το κάνουμε εμείς, η κοινωνία υποδοχής και πρέπει να το κρύψουμε. Και αν μιλήσουμε για εγκληματικότητα κατά των αλλοδαπών ποιος θα μετρήσει τη βία με την οποία σέρνονται οι γυναίκες στην πορνεία, την άρνηση πληρωμής τους, τις σωματικές κακώσεις που γνωρίζουμε ότι τους επιβάλλονται, τους εξευτελισμούς και τις μόνιμες βλάβες στην ψυχική τους υγεία, η την υποχρέωσή τους να δέχονται πελάτες χωρίς προφυλακτικό με ότι αυτό σημαίνει; Οι δραστηριότητες των νυχτερινών κέντρων με στριπ-τιζ και της πορνείας που ακολουθεί είναι γνωστές σε ολόκληρη την Ελλάδα, καθώς και οι παράνομοι (σκέτοι) οίκοι ανοχής. Ελάχιστοι έλεγχοι διενεργούνται, ελάχιστες συγκριτικά συλλήψεις γίνονται, ελάχιστα τιμωρούνται οι ένοχοι-μαστροποί, η τιμωρία για τις γυναίκες είναι η απέλαση με συνοπτικές διαδικασίες, συνήθως μετά από μακρόχρονη κράτηση σε άθλιες συνθήκες στα αστυνομικά τμήματα. Πρόσφατα τέτοιες απελάσεις τράβηξαν την προσοχή του Συνήγορου του Πολίτη, (υπόθεση 3631/1999 όπου κατέφυγαν επτά αλλοδαπές που ενώ είχαν αθωωθεί στο δικαστήριο, θεωρήθηκε ότι είναι κίνδυνος για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια και διατάχθηκε η απέλασή τους. Είναι σημαντικό, ότι η ετυμηγορία του Συνήγορου ήταν αντίθετη και θεώτησε ότι επρόκειτο για διασταλτικότατη και καθ υπέρβασιν των άκρων ορίων της απονεμομένης από το νόμο διακριτικής ευχέρειας των αστυνομικών αρχών, ερμνηνεία των αορίστων εννοιών της δημόσιας τάξης και ασφάλειας" Να λοιπόν μια πιο θεσμική προσέγγιση, απ αυτήν που αναφέραμε πριν από τις εφημερίδες, για το ποιος απειλεί την ασφάλεια και την τάξη αυτού του τόπου και ποιος όχι. Φυσικά, η αστυνομία είναι μπλεγμένη στο μεγάλο φαγοπότι της πιο ανθούσας επιχείρησης στην Ελλάδα και όχι μόνο, αλλά όλη η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, του γενικότερου ρατσισμού, της πατριαρχίας και της προστασίας της οικογένειας, της απαξίωσης των μεταναστών και μεταναστριών, και της αντιμετώπισης αυτών των γυναικών από τις κρατικές αρχές, όπως έδειξε η ετυμηγορία του Συνηγόρου αλλά και όπως ξέρουμε από όλες τις κρατικές υπηρεσίες, βρίσκεται στην υπηρεσία της συνέχισης αυτού του εγκλήματος εκμετάλλευσης και βίας. Υπάρχουν κοινωνικοί ή κρατικοί θεσμοί υποστήριξης αυτών των γυναικών, αν φθάσουν στο σημείο να ζητήσουν μια τέτοια υποστήριξη; 3

Δυστυχώς, η ευαισθητοποίηση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας για το ζήτημα αυτό, για το οποίο έχει τη φυσική ευθύνη, είναι ελάχιστη έως ανύπαρκτη. Δεν υπάρχουν καταφύγια για κακοποιημένες γυναίκες στην Ελλάδα, ούτε για Ελληνίδες ούτε για ξένες, παρά μόνον ένα δυναμικότητας 15 κλινών στην Αθήνα. Όποτε κάποιες ελάχιστες- αλλοδαπές της κατηγορίας αυτής έφτασαν στα χέρια τα δικά μας, του αντιρατσιστικού και του φεμινιστικού κινήματος, απευθυντήκαμε στις σχετικές υπηρεσίες της Γ.Γ.Ι. όπου δεν υπήρχαν κρεβάτια για να φιλοξενηθούν, εκτός από την περίπτωση δύο νεαρών που φιλοξενήθηκαν στον ξενώνα, άρα χρειάζονται τη δική μας ιδιωτική φιλοξενία με όλα τα προβλήματα που κάτι τέτοιο δημιουργεί. Η αστυνομία οφείλει να τις συλλάβει, όταν φθάσει στην αντίληψή της ότι κάποιες από αυτές τις κοπέλες έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες αυτές, και στις περιπτώσεις τις δικές μας δεν το έκανε μόνο χάρη στη δική μας επιμονή και κατά παράβαση του νόμου. Στην περίπτωση των τριών γυναικών που πήγαν εθελοντικά στην εκπομπή του Τριανταφυλλόπουλου, πριν ένα χρόνο, που κατήγγειλαν τους μαστροπούς και εξ αιτίας τους έγιναν οι συλλήψεις του τραγουδιστή Μπουγά, της αρχιμαστρωπού Καλλέργαινας και πάνω από δέκα συνεργατών τους, οι κοπέλες κρατήθηκαν για μήνες στη Γενική Ασφάλεια μέχρι να απελαθούν, γιατί έτσι λέει ο νόμος όπως έλεγαν οι αστυνομικοί υπεύθυνοι, και όπως είναι αλήθεια. Καμία προστασία τους από τις τυχόν αντεκδικήσεις των μαστροπών, δεν γνωρίζουμε τίποτε για το τι απέγινε μ αυτές, το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι η μία, με εννιά μηνών μωρό στην αγκαλιά, είχε χρήματα για αεροπορικό εισιτήριο και έφυγε σε διάστημα ενός μηνός, ενώ για τις άλλες προσπαθούσαμε για μήνες να βρούμε αεροπορικό εισιτήριο από κάποιο φορέα, για να μην φύγουν οδικώς και τις αρπάξουν οι μαστροποί έξω από τα σύνορα, όπως συνηθίζεται. Έκτοτε, και συγκεκριμένα στις 26/4/2000, και μετά από πιέσεις από διεθνείς οργανισμούς προς τις ελληνικές υπηρεσίες, εκδόθηκε η απόφαση 6634/1-437542 που υπογράφεται από τον υπαρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας για ίδρυση ταμείου για αεροπορικά εισιτήρια επιστροφής αλλοδαπών γυναικών στην πορνεία από μη όμορες χώρες, όμως η απόφαση αυτή μέχρι σήμερα δεν έχει μάλλον υλοποιηθεί. Στις περιπτώσεις που προσπαθήσαμε να επιστρέψουν κοπέλες στις χώρες τους με αυτή τη διάταξη, που ούτε καν την ανακοινώνει το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης σε φορείς που ασχολούνται με το θέμα, αντιμετωπίσαμε ένα τείχος μυστικοπάθειας και παραπομπής από τη μία υπηρεσία στην άλλη. Συμπερασματικά, Μεγάλο μέρος της κοινωνίας απαξιώνει τις γυναίκες αυτές θύματα του πιο μαζικού και κερδοφόρου εμπορίου γυναικών της εποχής μας, για να σώσει τα κέρδη του εμπορίου και τα ελληνικά χρηστά ήθη, η Γενική Γραμματεία Ισότητας δεν έχει δημιουργήσει χώρους υποδοχής, το υπουργείο Δημόσιας Τάξης δεν υλοποιεί την απόφαση που πήρε για τα μάτια του κόσμου. Η κοινωνία όμως έχει κι άλλες εκδοχές. Δεν θέλουμε να πούμε ότι οι Έλληνες και οι Ελληνίδες είναι ρατσιστές και ρατσίστριες, ότι η πατριαρχία κυριαρχεί με τις πιο βρόμικες και υποκριτικές μορφές της. Θέλουμε να πούμε μόνο ότι αυτό είναι ένα πλειοψηφικό φαινόμενο, αλλά υπάρχουμε εμείς εδώ, κάποιες μειοψηφίες, το αντιρατσιστικό και το φεμινιστικό κίνημα, με μικρές δυνάμεις, 4

αλλά πολλές φορές εκδηλώνεται κοινωνική συμπαράσταση και ανθρωπιά από απλούς ανθρώπους. Όχι, δεν είναι όλα μαύρα. Η πρωτοβουλία ενάντια στην καταναγκαστική πορνεία των αλλοδαπών γυναικών έχει κάνει δραστηριότητες, δημοσιεύσεις, ομιλίες, συμπαράσταση, πιέσεις προς τους θεσμούς, και έχει βγάλει σε πέντε γλώσσες το φυλλάδιο με οδηγίες προς τις αλλοδαπές αλλά και αιτήματα προς την πολιτεία για αλλαγή του θεσμικού πλαισίου. Ζητάμε από όλους και όλες εσάς να βοηθήσετε στην προσπάθειά μας, γιατί αυτός ο ρατσισμός, η εκμετάλλευση, η βία και η απαξίωση προς αυτό το τμήμα των αλλοδαπών για το οποίο σήμερα συζητάμε είναι φρικτά φαινόμενα και πρέπει να βοηθήσουμε να εξαλειφθούν. Μιλώντας για ένα έγκλημα διεθνές, και για τις προσπάθειες καταπολέμησής του, μπορούμε να αναφέρουμε τα συμπεράσματα που υποβλήθηκαν προς την Περιφερειακή Προπαρασκευαστική Σύνοδο του 2000, με θέμα Επισκόπηση της Εφαρμογής του Προγράμματος Δράσης του Πεκίνου, 19-21 Ιανουαρίου, για τα ζητήματα της λαθραίας διακίνησης γυναικών και νεαρών κοριτσιών και για τη Βία εναντίον των γυναικών και νεαρών κοριτσιών. (Trafficking in women and girls Economic and Social Council United Nations, E/ECE/RW.2/2000/3--1 December 1999 Ε/ ECE/RW.2/2000/L.5-21 January 2000 ---------------------------------------------------------------- 5