8 ο ΓΕ.Λ. ΠΑΤΡΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - ΤΑΞΗ Α - ΤΜΗΜΑ 1 ΘΕΜΑ: Ομαδική εργασία Ερευνητικά ερωτήματα: Τι είναι το χρώμα;

8 ο ΓΕ.Λ. ΠΑΤΡΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - ΤΑΞΗ Α - ΤΜΗΜΑ 1 ΘΕΜΑ: Ομαδική εργασία Ερευνητικά ερωτήματα: Τι είναι το χρώμα; Ποιες είναι οι ιδιότητες του χρώματος; Ποια είναι η σημασιολογία των χρωμάτων; Πού βρίσκεται το χρώμα γύρω μας; Ομάδες Last Minute Ανδρικοπούλου Διονυσία Βασιλόπουλος Παναγιώτης Γαλανοπούλου Ελευθερία Γκόριας Γιάννης Δίπλαρος Νίκος Colour Peace Αποστολοπούλου Μαρία Κοντοχρήστου Αιμιλιανή Κούκου Όλγα Λώλου Μαρία Σπυράτου Αλεξάνδρα Colour Sense Αλεξοπούλου Κατερίνα Αναστασόπουλος Ηλίας Δημητρακοπούλου Μαρία Ζανίδη Γεωργία Μάινα Δάφνη No Rules Βιτάκη Βασιλική Βιτάκη Δήμητρα Θεοδωροπούλου Βασιλική Κωνσταντίνου Νίκος Λοτσάρη Ευγενία Πούλιου Ελευθερία Υπεύθυνη Εκπαιδευτικός: Σταμπουλή Ιωάννα ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 1

Περιεχόμενα Εισαγωγή...3 Κεφάλαιο 1: Το χρώμα ως φυσικό φαινόμενο...4 1.1 Χρώμα και εγκέφαλος (Βασιλόπουλος Π.)...5 1.2 Φυσικά φαινόμενα που σχετίζονται με το χρώμα (Ανδρικοπούλου Δ.)...8 1.3 Αχρωματοψία Οφθαλμαπάτες (Γαλανοπούλου Ε.)...10 1.4 Χρώμα πολύτιμων λίθων (Δίπλαρος Ν.)...12 1.5 Το χρώμα του δέρματος, των ματιών και των μαλλιών (Γκόριας I.)...15 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 1...18 Κεφάλαιο 2: Το χρώμα ως εργαλείο...19 2.1 Η ιστορία του χρώματος (Αποστολοπούλου Μ.)... 20 2.2 Το χρώμα στη ζωγραφική της αρχαίας Ελλάδας (Λώλου Μ.)...22 2.3 Βασικά και συμπληρωματικά χρώματα (Κοντοχρήστου Αι.)... 23 2.4 Αρμονικά και αναλογικά χρώματα (Κούκου Ό.)... 24 2.5 Χαρακτηριστικά χρώματος (Σπυράτου Α.)...25 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 2...27 Κεφάλαιο 3: Η σημασιολογία των χρωμάτων...29 3.1 Τι συμβολίζει το κάθε χρώμα (Αλεξοπούλου Aι.)...30 3.1.1 Σύνδεση των χρωμάτων με γεγονότα της ζωής μας (Μάινα Δ.)...34 3.2 Χρώμα και ψυχολογία Συναισθησία (Αναστασόπουλος Η.)...37 3.3 Πως ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται και αντιδρά σε κάθε χρώμα (Ζανίδη Γ.)...41 3.4 Το χρώμα στη διακόσμηση (Δημητρακοπούλου Μ.)...49 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 3...50 Κεφάλαιο 4: Πού βρίσκεται το χρώμα γύρω μας...51 4.1 Το χρώμα στη διατροφή μας (Βιτάκη Β.)...52 4.2 Οι αφίσες (Πούλιου Ε.)... 56 4.3 Τα γκράφιτι (Θεοδωροπούλου Β.)...59 4.4 Χρώμα και συσκευασίες (Κωνσταντίνου Ν.)...62 4.5 Η χρήση των χρωμάτων στο ανθρώπινο σώμα:...67 4.5.1 Οι χρωστικές του Τατουάζ (Λοτσάρη Ε.)...67 4.5.2 Μακιγιάζ (Βιτάκη Δ.)...68 Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 4...72 Επίλογος Συμπεράσματα...73 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

Εισαγωγή Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό να αναλύσει την έννοια του χρώματος και τον ρόλο του στην καθημερινότητα του ανθρώπου. Επιπλέον, στοχεύει να διερευνήσει τη λειτουργία του χρώματος ως μέσο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων και να δώσει έμφαση στη δύναμη που έχουν τα χρώματα στην καθημερινή μας ζωή μέσα από παραδείγματα. Η μεθοδολογία της έρευνας στηρίχτηκε στην ομαδοσυνεργατική μέθοδο. Δημιουργήθηκαν μια εξαμελής και τρεις πενταμελείς ομάδες. Η κάθε ομάδα επέλεξε μια ονομασία που να την χαρακτηρίζει. Η ολομέλεια διατύπωσε ερευνητικά ερωτήματα που οδήγησαν σε επιμέρους υποερωτήματα, τα οποία μοιράστηκαν στα μέλη των τεσσάρων ομάδων. Ως τέχνημα η κάθε ομάδα δημιούργησε μία ή δύο αφίσες. Προκειμένου να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι αναζητήθηκαν πηγές κυρίως στο διαδίκτυο αλλά και σε σχετική βιβλιογραφία. Η εργασία χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο δίνεται ο ορισμός του χρώματος και τα φυσικά φαινόμενα που προκύπτουν από την ανάλυσή του, στο δεύτερο αναφέρονται οι ιδιότητες των χρωμάτων και ο τρόπος παρασκευής τους σε διάφορες εφαρμογές. Στο τρίτο παρουσιάζεται η ερμηνεία των χρωμάτων καθώς και τη θεραπεία μέσω των χρωμάτων. Το τέταρτο κεφάλαιο αποτελεί μία παρουσίαση του τρόπου επικοινωνίας με τα χρώματα μέσα από τις εφαρμογές τους σε διάφορα προϊόντα. Η κάθε ομάδα επεξεργάστηκε από ένα κεφάλαιο. Η εργασία ολοκληρώνεται με τον επίλογο και τα συμπεράσματα που προέκυψαν. 3

Μελετάμε τη μεγάλη ενότητα του χρώματος, γιατί θεωρούμε ότι είναι ένα πολύ σημαντικό φυσικό φαινόμενο στη ζωή του ανθρώπου. Το χρησιμοποιούμε σε πολλές εφαρμογές της καθημερινότητάς μας και συνδέεται με τα συναισθήματα αλλά και την αντίληψή μας. Το χρώμα συναντάται σε όλα τα φυσικά φαινόμενα, ακόμα και στα πιο καταστροφικά. Υπάρχει ακόμα τόσο σε πετρώματα, όσο και σε πολύτιμους λίθους, γεγονός που τους κάνει ενδιαφέροντες για μελέτη. Ομάδα 1: Last Minute Βασιλόπουλος Παναγιώτης, Ανδρικοπούλου Διονυσία, Γαλανοπούλου Ελευθερία, Δίπλαρος Νίκος, Γκόριας Γιάννης 4

1.1 Χρώμα και εγκέφαλος Το χρώμα είναι μια από τις αισθήσεις που αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος. Η οπτική περιοχή του εγκεφάλου εντοπίζεται στον ινιακό λοβό και σε παρακείμενες περιοχές του κροταφικού και του βρεγματικού λοβού. Δημιουργείται σε αυτόν από μέρος της αλληλουχίας των ηλεκτρικών ώσεων που φθάνουν μέσω του οπτικού νεύρου. Υπολογίζεται ότι στον αμφιβληστροειδή καθενός από μάς, ο οποίος έχει διάμετρο 2,5 περίπου εκατοστά, υπάρχουν γύρω στα 132.000.000 εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα από τα οποία 125.000.000 έχουν σχήμα ραβδιού διαμέτρου 0,002 mm και λέγονται ραβδία. Τα υπόλοιπα 7.000.000 λέγονται κωνία. Καθένα τους έχει σχήμα που θυμίζει χωνί και μέγιστη διάμετρο 0.006mm. Τα ραβδία και τα κωνία είναι οι εξειδικευμένοι φωτοευαίσθητοι υποδοχείς του ματιού, οι φωτοαισθητήρες. Τα κωνία, αντιλαμβάνονται ηλεκτρικές ώσεις που αφορούν πληροφορία χρώματος και το καθένα αντιδρά στην ανίχνευση φωτός συγκεκριμένου εύρους μήκους κύματος. Ένα χρώμα που παίρνει μορφή στον εγκέφαλο μπορεί να προέρχεται από μία συχνότητα ή συνδυασμό περισσότερων συχνοτήτων του ορατού φάσματος. Για παράδειγμα το κίτρινο χρώμα είναι αποτέλεσμα της επεξεργασίας του σήματος που προέρχεται από την ανίχνευση φωτός από δύο κυρίως είδη κωνίων, τα κωνία που είναι ευαίσθητα σε συχνότητες που αντιστοιχούν στην περιοχή του κόκκινου χρώματος και τα κωνία που είναι ευαίσθητα στις συχνότητες που αντιστοιχούν στην περιοχή του πράσινου. Το ανθρώπινο μάτι αντιλαμβάνεται τρία χρώματα το κόκκινο, το πράσινο, το μπλε και την ένταση του φωτός στο ορατό φάσμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Με βάση αυτά επεξεργάζεται την εικόνα που λαμβάνει και αντιλαμβάνεται και τα υπόλοιπα χρώματα. 5

Το ανθρώπινο μάτι είναι ευαίσθητο στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Συγκεκριμένα μήκη κύματος είναι αντιληπτά από τον μάτι. Όταν "αναμειχθούν" όλα τα μήκη κύματος, παίρνουμε το λευκό φως. Το λευκό φως με ένα πρίσμα μπορεί να δώσει όλα τα χρώματα που το παράγουν. Παρόλα αυτά υπάρχουν βασικά χρώματα, των οποίων οι συνδυασμοί μπορούν να δημιουργήσουν όλες τις πιθανές αποχρώσεις. Τα ίδια αποτελούν και τα βασικά χρώματα για τον άνθρωπο γιατί δεν μπορούν να προκύψουν από την ανάμειξη άλλων χρωμάτων. Η σύνθεση των χρωμάτων στον εγκέφαλο δημιουργείτε από τους συνδυασμούς της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που ανιχνεύει το μάτι. Έτσι ο ανθρώπινος εγκέφαλος συνθέτει μεγάλο εύρος χρωμάτων. Το χρώμα στην περίπτωση αυτή είναι μια σύμβαση που αφορά τη μορφή που λαμβάνει στον εγκέφαλο (στον οπτικό φλοιό) ο συνδυασμός των συχνοτήτων που ανιχνεύονται από το μάτι. Έτσι μπορεί να αντιλαμβανόμαστε κίτρινο χρώμα ενώ στην πραγματικότητα οι συχνότητες που ανιχνεύουμε αντιστοιχούν αποκλειστικά στην περιοχή του πράσινου και του κόκκινου, δηλαδή η ακτινοβολία που φθάνει στο μάτι μας δεν βρίσκεται στην περιοχή του κίτρινου. Όταν η ακτινοβολία είναι μονοχρωματική, όμως, όταν δηλαδή το χρώμα αντιστοιχεί πράγματι σε μία μόνο συχνότητα, βλέπουμε και απ' ευθείας κίτρινο χρώμα. Παρόλα αυτά, το μονοχρωματικό κίτρινο συλλαμβάνεται εν μέρει και από τους υποδοχείς του κόκκινου και από του πράσινου και μόνο μέσω της όρασής μας δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν πράγματι πρόκειται για μονοχρωματική ακτινοβολία ή όχι. Τα αντικείμενα εμφανίζονται «χρωματιστά» για πολλούς λόγους: Μπορεί να εκπέμπουν ακτινοβολία διαφόρων μηκών κύματος, να απορροφούν ακτινοβολία που περνά από μέσα τους που αλλοιώνεται έτσι πριν φτάσει σε αυτόν που την παρατηρεί, να ανακλούν (σκεδάζουν) μέρος μόνο της προσπίπτουσας ακτινοβολίας ή και συνδυασμό όλων των παραπάνω. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η ανάμειξη διαφόρων συχνοτήτων και εντάσεων ανά συχνότητα και δίνει την αίσθηση του χρώματος. Για παράδειγμα ένα πράσινο φύλλο απορροφά συνήθως το κόκκινο και το μπλε χρώμα που προέρχεται από μια πηγή φωτός πλήρους φάσματος όπως ο ήλιος, είτε ανακλώντας μόνο το πράσινο είτε αφήνοντας να διέλθει μόνο το πράσινο από μέσα του όταν φωτίζεται από πίσω και αν είναι αρκετά διαφανές. Υπάρχουν μικρότερες περιοχές, οι οποίες σήμερα έχει επικρατήσει να ονομάζονται από V1 έως V5. Στην περιοχή V1 ή πρωτογενή οπτική περιοχή, καταλήγουν οι πληροφορίες από τον αμφιβληστροειδή, όπου σχηματίζουν έναν ακριβή τοπογραφικό χάρτη του οπτικού μας πεδίου. Από την V1 η πληροφορία μεταβιβάζεται στην V2, άλλα από τα κύτταρα της οποίας προβάλλουν στην V4 και άλλα στην V3 και την V5. Από πειράματα σε πιθήκους και από εγκεφαλικές απεικονίσεις σε ανθρώπους με τη μέθοδο 6

του ΡΕΤ γνωρίζουμε σήμερα πως η περιοχή V4 είναι υπεύθυνη για την αναγνώριση των χρωμάτων ενώ η V3 και η V4 είναι υπεύθυνες για την αναγνώριση της μορφής και της κίνησης των αντικειμένων. Διαφορετικές εικόνες ενεργοποιούν διαφορετικές περιοχές του οπτικού φλοιού. Ένας πίνακας του μοντέρνου ζωγράφου Modrian με ζωντανά χρώματα ενεργοποιεί την περιοχή V4, ενώ ασπρόμαυρα κινούμενα σχήματα ενεργοποιούν την V5. Και οι δύο εικόνες ενεργοποιούν ταυτόχρονα τις περιοχές V1 και V2, που έχουν λιγότερο εξειδικευμένες λειτουργίες και κατανέμουν τις πληροφορίες στις άλλες οπτικές περιοχές. Όπως έδειξαν οι πρωτοποριακές έρευνες του Semir Zeki (1984, 1993) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, στο πρωτογενές πεδίο V1 υπάρχουν κύτταρα τα οποία αντιδρούν όταν j φως με δεδομένο μήκος κύματος εισέρχεται στο οπτικό τους πεδίο. Καθένα από αυτά τα κύτταρα λειτουργεί ως ανιχνευτής της παρουσίας ακτινοβολίας συγκεκριμένου μήκους κύματος. Τα εν λόγω κύτταρα όμως δεν αναγνωρίζουν χρώματα. Ανθρώπινες παθήσεις που σχετίζονται με την αντίληψη των χρωμάτων είναι η δυσχρωματοψία, η μερική αχρωματοψία και η ολική αχρωματοψία. Στην περίπτωση της δυσχρωματοψίας γίνεται σύγχυση μεταξύ των χρωμάτων βασικών και παράγωγων. Η αχρωματοψία σημαίνει τη μη αντίληψη κάποιων από τα τρία βασικά χρώματα. Όταν περιλαμβάνει και τα τρία ονομάζεται ολική, οπότε ο άνθρωπος αυτός βλέπει σε κλίμακα του γκρι όπως στις παλιές τηλεοράσεις, ενώ στις άλλες περιπτώσεις ονομάζεται μερική. Γενικότερα, κάθε ουσία στη γη περιέχει χρώμα. Το χρώμα επηρεάζει τις συγκινήσεις και έχει επιπτώσεις στον εγκέφαλό μας, γρηγορότερα από την ομιλία ή το γραπτό λόγο. Κάθε χρώμα επηρεάζει τα συναισθήματά μας με διαφορετικό τρόπο επειδή τα μεμονωμένα χρώματα κατέχουν διαφορετικές συχνότητες φωτός. Κάθε συχνότητα έχει επιπτώσεις σε διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου. Τα πολύ φωτεινά, έντονα χρώματα, ερεθίζουν το κέντρο των αισθημάτων. - Tο χρώμα μπορεί να είναι διεγερτικό ή καταθλιπτικό, απωθητικό ή ελκυστικό. Κάθε χρώμα έχει τις δικές του μοναδικές θεραπευτικές και εξισορροπητικές ιδιότητές, μπορεί να διεγείρει τα βαθύτερα επίπεδα 7

συνείδησης. Από ψυχο-φυσιολογική άποψη θεωρείται ως το αίτιο που διεγείρει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού. 1.2 Φυσικά φαινόμενα που σχετίζονται με το χρώμα Ορισμένα φυσικά φαινόμενα μπορούν να γίνουν πιο εντυπωσιακά ακόμη και από ταινίες με ψηφιακά εφέ τελευταίας τεχνολογίας. Σ αυτό κύριο ρόλο παίζει η ποικιλία των χρωμάτων που διαθέτουν. Ριγέ παγόβουνα (Striped iceberg) Τα παγόβουνα φαίνονται ολόλευκα εξαιτίας μικροσκοπικών φυσαλίδων παγιδευμένων στο εσωτερικό τους, οι οποίες αντανακλούν το φως προς όλες τις κατευθύνσεις. Κάποιες φορές στα παγόβουνα δημιουργούνται ρωγμές οι οποίες γεμίζουν με νερό. Όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες, το νερό παγώνει τόσο γρήγορα που δεν υπάρχει αρκετός χώρος για τη δημιουργία φυσαλίδων. Οι καφέ και μαύρες γραμμές οφείλονται σε ιζήματα που ενσωματώνονται στα μεγάλα κομμάτια πάγου πριν πέσουν στο νερό. Όταν πέσουν στο νερό, επιπλέον ποσότητα θαλασσινού νερού παγώνει στην επιφάνειά τους. Αν αυτό το νερό είναι πλούσιο σε άλγη (φύκια), το παγόβουνο μπορεί να αποκτήσει πράσινους χρωματισμούς, εξ ου και το χρώμα. Διπλό ουράνιο τόξο (Double rainbow) Είναι ουσιαστικά το φαινόμενο του ουράνιου τόξου, επί δύο. Το ουράνιο τόξο είναι ένα πολύχρωμο οπτικό και μετεωρολογικό φαινόμενο, κατά το οποίο εμφανίζεται το φάσμα των χρωμάτων που συνθέτουν το ορατό φως στον ουρανό. Το φαινόμενο εμφανίζεται όταν οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν πάνω σε σταγονίδια βροχής στην ατμόσφαιρα της Γης και αποτελεί ένα παράδειγμα διάθλασης, μετά από ανάκλαση. 8

Τα σύννεφα-«μαστοί» (Mammatus cloud) Ένα μετεωρολογικό φαινόμενο που εφαρμόζεται σαν ένα κυψελοειδές μοτίβο με θήκες που κρέμονται κάτω από τις βάσεις των σύννεφων. Το mammatus είναι όνομα, που προέρχεται από το λατινικό Mamma που σημαίνει "μαστός" ή "στήθος", αναφέρεται δηλαδή στην ομοιότητα μεταξύ του χαρακτηριστικού σχήματος αυτών των σύννεφων με το στήθος μιας γυναίκας. Σέλας (Aurora) Πρόκειται ίσως για το πλέον εντυπωσιακό φυσικό φαινόμενο. Προκαλείται από τη σύγκρουση φορτισμένων σωματιδίων με την ατμόσφαιρα της Γης που εξαιτίας του μαγνητικού πεδίου του πλανήτη, κατευθύνονται προς τους πόλους. Το φαινόμενο που παρατηρείται στην Αρκτική ονομάζεται «Βόρειο Σέλας» και αντίθετα στο Νότιο Πόλο, «Νότιο Σέλας». Στρόβιλοι φωτιάς (Fire Whirls) Το φαινόμενο αυτό που συχνά αποκαλείται και «διάβολος φωτιάς»ή φωτιά τυφώνας. Είναι ένα σπάνιο φαινόμενο σε μια φωτιά που, υπό ορισμένες συνθήκες - ανάλογα με τη θερμοκρασία του αέρα και τα ρεύματα, αποκτά μια κάθετη στροβιλώδη κίνηση και σχηματίζει μια δίνη, έναν στρόβιλο ή μια κάθετα προσανατολισμένη περιστρεφόμενη στήλη αέρα. Οι στήλες μπορεί να φθάνουν από 30 έως 200 πόδια ύψος και μέχρι 10 πόδια πλάτος, αλλά μόνο για λίγα λεπτά, αν και ορισμένοι μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο, αν οι άνεμοι είναι ισχυροί. 9

Κόκκινη παλίρροια (Red tide) Το χρώμα του νερού μεταβάλλεται σημαντικά εξαιτίας της αύξησης των πληθυσμών υδρόβιων μικροοργανισμών. Η κόκκινη παλίρροια δημιουργείται συνήθως κοντά στις ακτές, όταν οι πληθυσμοί άλγης πολλαπλασιάζονται σημαντικά. 1.3 Αχρωματοψία Οφθαλμαπάτες Αχρωματοψία είναι η αδυναμία της αντίληψης των χρωμάτων. Δεν αποτελεί κάποια μορφή τύφλωσης αλλά όταν κάποιος έχει αχρωματοψία, έχει δυσκολία να ξεχωρίσει κάποια συγκεκριμένα χρώματα, όπως το κόκκινο και πράσινο ή το μπλε και κίτρινο. Η αδυναμία αντίληψης του κόκκινου-πράσινου είναι η περισσότερο συχνή μορφή αχρωματοψίας. Λιγότερο συχνή παρουσιάζεται αυτή της αδυναμίας αντίληψης του μπλε-κίτρινου χρώματος. Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, είναι σπάνιο ένα άτομο που πάσχει από αχρωματοψία να βλέπει μόνο σε αποχρώσεις του γκρι. Ιστορία Η πρώτη επιστημονική ανακοίνωση για την αχρωματοψία δημοσιεύτηκε από τον χημικό John Dalton το 1798 στηριζόμενος σε μια δική του μορφή αχρωματοψίας. Στην αρχή η αχρωματοψία ονομαζόταν και δαλτωνισμός αλλά τώρα επιστημονικά χρησιμοποιείται για μια μορφή αχρωματοψίας που καλείται δευτερανοπία (deuteranopia) όπου υπάρχει σύγχυση για το πράσινο και το κόκκινο. Συμπτώματα Τα συμπτώματα της αχρωματοψίας εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, όπως για παράδειγμα εάν το πρόβλημα είναι συγγενές ή επίκτητο, μερικό ή ολικό και είναι συνήθως τα παρακάτω: Δυσκολία στην αναγνώριση του κόκκινου και του πράσινου (οι πιο συνήθεις καταστάσεις) 10

Δυσκολία στην αναγνώριση του μπλε και του πράσινου (λιγότερο συνήθεις καταστάσεις) Αναγνώριση ορισμένων χρωματικών αποχρώσεων σε αντίθεση με τους περισσότερους ανθρώπους που μπορούν να δουν χιλιάδες χρώματα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, αναγνώριση μόνο του μαύρου, του λευκού και του γκρι. Τα συμπτώματα των σοβαρότερων κληρονομικών προβλημάτων αχρωματοψίας και μερικών τύπων επίκτητης μπορεί να είναι: Αντικείμενα που εμφανίζονται σε διάφορες αποχρώσεις του γκρίζου (αυτό εμφανίζεται στην απόλυτη αχρωματοψία και είναι πολύ σπάνιο) Ελαττωμένη όραση Νυσταγμός Τι προκαλεί την αχρωματοψία Το γεγονός ότι μπορούμε να διακρίνουμε χρώματα οφείλεται στο ότι έχουμε τριών ειδών κωνία στα μάτια μας, τα οποία καταγράφουν φως σε διαφορετικά μήκη κύματος, που αντιστοιχούν στο κόκκινο, το πράσινο και το μπλε τα τρία βασικά χρώματα. Αν κάποιοι από τους τύπους κωνίων δε λειτουργούν σωστά, είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε τα χρώματα. Συνήθως, τα ελαττωματικά κωνία είναι του κόκκινου ή του πράσινου χρώματος, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς ανάμεσα στο κόκκινο και το πράσινο. Σε σπάνιες περιπτώσεις, δε λειτουργεί κανένας από τους τρεις τύπους κωνίων, και τότε διακρίνουμε μόνο αποχρώσεις του γκρι. Η αχρωματοψία και τα γονίδια Το γεγονός ότι η αχρωματοψία οφείλεται σε γενετικά αίτια εξηγεί επίσης γιατί είναι περίπου 20 φορές συχνότερη στους άντρες. Το γονίδιο της αχρωματοψίας υπάρχει στο χρωμόσωμα Χ, αλλά επειδή είναι υπολειπόμενο, η γυναίκα πρέπει να έχει το γονίδιο και στα δύο χρωμοσώματα Χ για να πάσχει από αχρωματοψία. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει και οι δύο γονείς της είτε να έχουν αχρωματοψία οι ίδιοι είτε να είναι φορείς του γονιδίου. Οι άντρες, αντίθετα, επειδή έχουν ένα χρωμόσωμα Υ και ένα Χ, παθαίνουν αχρωματοψία όταν το ένα αυτό χρωμόσωμα Χ περιέχει το γονίδιο. 11

Η όραση και η επεξεργασία της στον εγκέφαλο στηρίζεται στην αποτύπωση του ειδώλου στον αμφιβληστροειδή χιτώνα και την ευθύγραμμη πορεία του φωτός. Αξιοσημείωτο είναι ότι δε βλέπουμε τις ίδιες τις ακτίνες φωτός και τη διαδρομή τους, αλλά το είδωλο που σχηματίζουν στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Υπάρχουν, όμως, μερικά φαινόμενα οπτικής στα οποία δεν ισχύει η ευθύγραμμη πορεία του φωτός, ή το είδωλο στον αμφιβληστροειδή είναι παραπλανητικό. Τότε η όραση ξεγελιέται και βλέπονται αντικείμενα ή φαινόμενα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν, τα οποία ονομάζονται οφθαλμαπάτες. Υπάρχουν πολλές οφθαλμαπάτες, οι οποίες αφορούν όμοια σχήματα, αδυναμίες του προοπτικού σχεδίου, υιοθέτηση των χρωμάτων του περιβάλλοντος, μοτίβα, γρήγορη εναλλαγή σχεδίων, αλλαγή μέσου διάδοσης του φωτός και άλλα. Τέτοιες τεχνικές εφαρμόζονται στη φύση από τα θηράματα για να παραπλανήσουν την όραση των θυτών τους. Συνήθως, χρωματίζουν το δέρμα τους με χρώματα και σχέδια που μοιάζουν στο περιβάλλον τους, ώστε να συγχέονται με αυτό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο χαμαιλέοντας. 1.4 Το Χρώμα των ΠΟΛΥΤΙΜΩΝ ΛΙΘΩΝ Το χρώμα που εκπέμπει ένα ορυκτό, αλλά και οποιοδήποτε υλικό στη φύση, παράγεται ως εξής: Το φυσικό φως πέφτει πάνω στο ορυκτό. Όπως είναι γνωστό, το φυσικό φως περιέχει όλα τα χρώματα. Το ορυκτό θα απορροφήσει όλα τα χρώματα του 12

λευκού φωτός, εκτός από ένα. Αυτό το ένα χρώμα που δεν απορροφά το ορυκτό, αντανακλάται. Αυτό είναι και το χρώμα που βλέπει το μάτι μας. Κάποια ορυκτά έχουν ένα συγκεκριμένο χρώμα, το οποίο υπάρχει στην ατομική δομή τους, όπως είναι το μπλε του αζουρίτη, και το πράσινο του μαλαχίτη, το πράσινο του περίδοτου και το κόκκινο του ροδοχρωσίτη. Τα ορυκτά αυτά ονομάζονται ιδιοχρωματικά (idiochromatic) Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως, το χρώμα δεν υπάρχει μέσα στη δομή του ορυκτού, αλλά δημιουργείται από τις προσμίξεις που υπάρχουν στη μάζα του. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για αλλοχρωματικά υλικά (allochromatic) Οι προσμίξεις αυτές συνήθως δεν υπερβαίνουν το 1% της μάζας. Οι προσμίξεις που είναι υπεύθυνες για το χρώμα έχουν την ονομασία χρωμοφόρα (chromophores). Αναλόγως με την ποσότητα της πρόσμιξης, το χρώμα του ορυκτού, είναι περισσότερο ή λιγότερο έντονο. Θα δώσουμε ένα παράδειγμα με τον βήρυλλο. Το ορυκτό αυτό είναι άχρωμο χωρίς προσμίξεις. Όταν όμως στη μάζα του υπάρχει σαν πρόσμιξη σίδηρος (Fe3+), παίρνει κίτρινο χρώμα και ονομάζεται ηλιόδωρο. Όταν σαν πρόσμιξη υπάρχει σίδηρος (Fe2+), τότε ο βήρυλλος έχει γαλάζια απόχρωση και ονομάζεται ακουαμαρίνα. Αν υπάρχουν συγχρόνως και τα δυο ειδοι σιδηρου το χρώμα γίνεται πράσινο. Αν η πρόσμιξη στο βήρυλλο είναι μαγνήσιο (Mn3+), έχει ροζ χρώμα και λέγεται μοργκανίτης. Αν περιέχει μαγνήσιο (Μn3+) το χρώμα γίνεται κόκκινο και λέγεται βιξβυίτης. Τέλος αν περιέχει χρώμιο(cr3+), ο βήρυλλος παίρνει ένα χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα και λέγεται σμαράγδι. Ένα άλλο σημείο που πρέπει να σημειώσουμε είναι πως η ίδια πρόσμιξη δίνει διαφορετικό χρώμα σε διαφορετικά υλικά. Παράδειγμα το χρώμιο (Cr3+) αν μπει σαν πρόσθετο στο κορούνδιο (Al2O3), δίνει κόκκινο χρώμα που είναι το ρουμπίνι. Αν υπάρχει σαν πρόσθετο στον βήρυλλο (Be3Al2(SiO3)6 ) δίνει πράσινο χρώμα που είναι το σμαράγδι. Η ίδια πρόσμιξη (Cr3+) δίνει στον άχρωμο χρυσοβήρυλλο το μοβ χρώμα που είναι ο αλεξανδρίτης. Ένα πολύπλοκο ζήτημα που προκύπτει είναι να μπορέσουμε να περιγράψουμε ακριβώς το χρώμα ενός ορυκτού και ειδικά ενός πολύτιμου λίθου. Για την πλήρη περιγραφή του χρώματος απαιτούνται τρία μεγέθη. 1) Η Απόχρωση (Hue). Το μάτι του ανθρώπου, μπορεί να δει μόνο ένα κομμάτι του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος που ονομάζεται ορατό φάσμα. Το ορατό φάσμα χωρίζεται χοντρικά σε τέσσερις περιοχές α) Πράσινο 490nm-550nm β) Κίτρινο 550nm-590nm γ) Πορτοκαλί 590 nm-630nm δ) Κόκκινο 630nm- 13

700nm. Στα όρια αυτών των τεσσάρων περιοχών υπάρχουν και τα υπόλοιπα χρώματα, μοβ, μπλε, κ.λ.π. Το GIA (Gemological Institute of America) για ακριβέστερο προσδιορισμό της απόχρωσης, έχει χωρίσει το ορατό φάσμα σε 31 επι μέρους αποχρώσεις. Έτσι μπορούμε να προσδιορίζουμε με μεγάλη ακρίβεια την απόχρωση του κάθε πολύτιμου λίθου. 2) Η Φωτεινότητα (Tone). Η φωτεινότητα είναι το μέγεθος που δείχνει πόσο ανοιχτόχρωμη ή σκουρόχρωμη είναι η συγκεκριμένη απόχρωση. Το GIA πρότεινε μία δεκάβαθμη κλίμακα της φωτεινότητας, όπου το νούμερο 1 είναι το εντελώς ανοιχτόχρωμο (ξεθωριασμένο), και 10 είναι το πολύ σκούρο, σχεδόν μαύρο. 3) Η Καθαρότητα (Saturation). Η ανάμιξη πολλών χρωμάτων στην παλέτα του ζωγράφου δίνει σαν αποτέλεσμα ένα μουντό καφέ ή γκρι χρώμα. Μεγάλη καθαρότητα χρώματος σημαίνει πως το χρώμα που έχει ο πολύτιμος λίθος περιέχει μία μόνο απόχρωση. Μικρή καθαρότητα σημαίνει ανάμιξη πολλών αποχρώσεων στο χρώμα. Το GIA έχει καθορίσει ένα εξάβαθμο πρότυπο καθαρότητας του χρώματος των πολύτιμων λίθων, όπου ο βαθμός 1 είναι το πολύ αναμιγμένο, και ο βαθμός 6 είναι το απολύτως καθαρό. Στα ορυκτά και ειδικά σε αυτά που είναι διάφανα, γίνονται διάφορα ενδιαφέροντα «παιχνίδια» με το φως και το χρώμα, όπως είναι ο διχρωισμός, το φαινόμενο του αλεξανδρίτη. Όταν το φως, το οποίο περιέχει όλα τα χρώματα, περάσει μέσα από ένα Διαμάντι τείνει να αντανακλάται από το άζωτο και ο βαθμός που θα αντανακλαστεί εξαρτάται άμεσα από τις ποσότητες αζώτου που περιέχονται. Το χρώμα που συνήθως βλέπουμε να έχει ένα αντικείμενο είναι αποτέλεσμα του συγκεκριμένου μήκους κύματος του φάσματος φωτός που αντανακλάται. Στην περίπτωση κατά την οποία έχουμε ένα διαμάντι μπλε χρώματος, ορισμένα από τα άτομα του αζώτου έχουν αντικατασταθεί με βόριο, το οποίο αντανακλά τα μήκη κύματος του φάσματος που αφορούν το μπλε χρώμα. Όσο μεγαλύτερη ποσότητα βορίου περιέχει τόσο πιο έντονο θα είναι το χρώμα του. Τα φυσικά μπλε διαμάντια, όπως το περίφημο HOPE, είναι σπάνια και γι αυτό κοστίζουν ακριβά. 14

Κάθε διαμάντι είναι μοναδικό, δηλαδή, δεν πρόκειται να βρούμε άλλο όμοιο του όσο και να ψάξουμε πάνω στην γη. Όταν, όμως, έχουμε να κάνουμε με το χρώμα των πετραδιών αυτών καταλαβαίνουμε πως η κατηγορία που απαρτίζεται από άχρωμα μέχρι ανοικτού κίτρινου χρώματος διαμάντια εμφανίζει μεγαλύτερη ομοιογένεια από όλο τα υπόλοιπα χρωματιστά πετράδια. Μάλιστα, η τελευταία αυτή ομάδα εμφανίζει πραγματικά εντυπωσιακή ποικιλία χρωμάτων σε σημείο που να μην έχουν καμία σημασία οι όποιες μικροδιαφορές παρατηρηθούν στην απόχρωση. Παρ' όλο που το "άχρωμο" είναι ιδανικό για ένα λευκό διαμάντι, το χρώμα σ' ένα διαμάντι μπορεί να προσδίδει μεγάλη αξία αν είναι αρκετά βαθύ και αρκετά ελκυστικό. Τα χρωματιστά διαμάντια "fancy" είναι εξαιρετικά σπάνια στη φύση, έτσι ώστε ανά 3000ct που βρίσκονται, μόνο 1-2 καράτια αντιστοιχούν σε χρωματιστά. 1.5 Το χρώμα του δέρματος και των ματιών Χρώμα δέρματος Το χρώμα του δέρματος οφείλεται σε μία φυσιολογική χρωστική ουσία την μελανίνη, η οποία βρίσκεται στα κατώτερα στρώματα της επιδερμίδας. Παράγεται σε ειδικά κύτταρα που υπάρχουν στην βασική στοιβάδα της επιδερμίδας του κάθε ανθρώπου. Η βασική ουσία από την οποία αποτελείται η μελανίνη είναι η τυροσίνη. Όταν έχει σχηματιστεί η απαραίτητη ποσότητα μελανίνης παραμένει στα μελανοκύτταρα ή μεταναστεύει σε μια συγκεκριμένη στοιβάδα της επιδερμίδας μας. Στη συνέχεια απλώνεται σε όλη την επιφάνεια του δέρματος και του δίνει το χρώμα του, καθώς αποτελεί αν όχι την σημαντικότερη, μια από τις ποιό σημαντικές ουσίες του δέρματος. Δεν έχει μόνο την ιδιότητα να δίνει χρώμα στο δέρμα αλλά και να το προστατεύει απορροφώντας τις βλαπτικές επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας. Από αυτήν την προστασία εξαιρούνται οι άνθρωποι που πάσχουν από κάποιο είδος δερματικών ασθενειών, π.χ. έλλειψη χρωστικής ουσίας. Ωστόσο η διαφορά χρώματος μεταξύ των ανθρώπινων ομάδων δεν οφείλεται στον αριθμό μελανοκυττάρων αλλά στην ποσότητα χρωστικής που περιέχουν. Οι διάφορες αποχρώσεις του ανθρώπινου δέρματος ποικίλουν από πολύ σκούρο καφέ ως πολύ απαλό ροζ. Το χρώμα των μαλλιών των ανθρώπων μπορεί να είναι λευκό, γκρίζο, ξανθό, καστανό, κόκκινο ή μαύρο. Αυτό εξαρτάται από την ποσότητα μελανίνης που βρίσκεται στο δέρμα η οποία τείνει να χάνει την ένταση της στις μεγάλες ηλικίες. Οι περισσότεροι από τους ερευνητές συμφωνούν πως η αναπτύξει του σκούρου δέματος ήταν αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής για την προστασία από την βλαβερή ηλιακή ακτινοβολία. 15

Πρόσφατες έρευνες και μελέτες έδειξαν πως συγκεκριμένες αποχρώσεις του δέρματος βοηθούν στην εξισορρόπηση των ποσοτήτων της βιταμίνης Bg στον οργανισμό, το οποίο καταστρέφεται από την ηλιακή ακτινοβολία, καθώς επίσης και στην παραγωγή βιταμίνης D η οποία χρειάζεται ηλιακό φως για να παραχθεί. Οι αποχρώσεις του δέρματος είναι γεωγραφικά συσχετισμένες και καθορίζονται κυρίως από τα επίπεδα υπεριώδους ακτινοβολίας. Τέλος το ανθρώπινο δέρμα αχεί επίσης την ικανότητα να σκουραίνει προσωρινά ως συνέπεια της έκθεσης στον ήλιο. Χρώμα ματιών Όταν μιλάμε για το χρώμα των ματιών ενός ανθρώπου εννοούμε το χρώμα της ίριδας του ματιού. Αυτό είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που προκαλείται από το συνδυασμό της υφής, της επίστρωσης μελανίνης, του ινώδους ιστού και των αιμοφόρων αγγείων της ίριδας. Σε όλες τις φυλές, συνήθως τα μωρά να γεννιούνται χωρίς μελανίνη στα μάτια γι αυτό έχουν τα γαλάζια μάτια του γάλακτος όπως αποκαλούνται κοινώς. Καθώς το βρέφος αναπτύσσεται άρχιζε να παράγει μελανίνη οπότε αρχίζει να σχηματίζεται το χρώμα των ματιών του, το οποίο ολοκληρώνεται από το 1ο ως τον 3ο χρόνο της ηλικίας του. Τα παραδείγματα που ακολουθούν εξηγούν το πως προκύπτει η κάθε απόχρωση. Μάτια Γαλανά Τα γαλανά μάτια περιέχουν μικρές ποσότητες μελανίνης στην επίστρωση του βυθού της ίριδας, η οποία απορροφά μόνο τα μεγαλύτερα μήκη κύματος φωτός που προσπίπτουν σ αυτήν αντανακλώντας και σκεδάζοντας της μικρότερες σε μήκος (μπλε) ακτινοβολίες. Μάτια Γκρίζα Η απόδοση του γκρίζου χρώματος στα μάτια είναι πανόμοια μ αυτή των γαλανών, όμως παρατηρώντας τα σε μεγέθυνση βλέπουμε ότι περιέχουν μικρές ποσότητες ανοιχτού καστανού και κιτρινωπού χρώματος. Μάτια Hazel Τα μάτια αυτού του χρώματος οφείλονται σε συνδυασμό σκεδασμού φωτός και σταθερού χρώματος αποδιδόμενου από μέτρια επίστρωση χρωστικών ουσιών στον βυθό της ίριδας. Συχνά δίνουν την εντύπωση ότι αλλάζουν χρώμα από ανοιχτό καστανό σε χρυσοπράσινο κι αντιστρόφως. Συνήθως σχηματίζονται από διχρωμία της ίριδας, όπου το κυρίαρχο 16

χρώμα μπορεί να είναι ή το ανοιχτό καστανό ή το πράσινο. Μάτια Καστανά Τα καστανά μάτια οφείλουν το χρώμα τους στην πυκνή επίστρωση μελανίνης που υπάρχει στο βυθό της ίριδας. Όσο πυκνότερη η επίστρωση μελανίνης και όσο σκουρότερος ο τύπος της επιστρωμένης μελανίνης, τόσο πιο σκούρα καστανά είναι τα μάτια. Τα καστανά μάτια ποικίλουν από ανοιχτό καστανό ως πολύ βαθύ, σχεδόν μαύρο χρώμα. Μάτια Μωβ (μενεξεδένια) Αν κι σκούρα μπλε, τα μάτια κάποιων ανθρώπων, μπορεί κάποιες φορές να φαίνονται βιολετιά, εν τούτοις πραγματικά βιολετιά μάτια εμφανίζονται μόνο σε άτομα που πάσχουν από μια ασθένεια που ονομάζεται αλμπινισμός. Μάτια Πράσινα Τα πράσινα μάτια οφείλουν το χρώμα τους σε μικρές ως μέτριες ποσότητες επίστρωσης μελανίνης και την αλληλεπίδραση γονιδίων και πρωτεϊνών, ένας τύπος των οποίων βρίσκεται σε όλα τα γαλάζια μάτια. Μάτια Μελιά, Κεχριμπαρένια Το μελί στα μάτια είναι ένα σταθερό χρώμα που οφείλεται σε χρωστικές και όχι σε αντανάκλαση κι περιέχει έντονες κιτρινωπές, χρυσαφιές και χάλκινες χροιές που οφείλονται σε ένα είδος καροτενοειδούς χρωστικής, της κιτρινωπής lipochrome (η οποία εντοπίζεται και στα πράσινα μάτια) και βρίσκεται στην επίστρωση του βυθού της ίριδας. Τα μελιά (Amber) μάτια δεν πρέπει να συνδέονται με τα hazel με τα οποία μοιάζουν, γιατί τα μεν μελιά έχουν σταθερό χρωματισμό, ενώ τα hazel είναι μια σύνθεση ανοιχτόχρωμων χρωματισμών. 17

Βιβλιογραφία Διαδικτυακές πηγές 1.1 http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%a7%cf%81%cf%8e%ce%bc%ce%b1 http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%8c%cf%81%ce%b1%cf%83%ce%b7 http://www.terrapapers.com/?p=33828 1.2 http://aneksigita-fainomena.blogspot.gr/2012/12/blog-post_29.html#.uxwat-oszrg 1.3 http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%91%cf%87%cf%81%cf%89%ce%bc%ce%b1% CF%84%CE%BF%CF%88%CE%AF%CE%B1 1.4 1.5 18

Για να μπορούμε να επεξεργαστούμε ή να περιγράψουμε ένα χρώμα είναι ανάγκη να γνωρίζουμε τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του. Ιδιαίτερα τα χαρακτηριστικά των χρωμάτων είναι τόσο σημαντικά, ώστε η παραμικρή απόκλιση ή αλλοίωσή τους επηρεάζει άμεσα το οπτικό αποτέλεσμα. Ομάδα 2: Colour Peace Αποστολοπούλου Μαρία, Κοντοχρήστου Αιμιλιανή, Κούκου Όλγα, Λώλου Μαρία, Σπυράτου Αλεξάνδρα 19

2.1 Η Ιστορία του χρώματος Οι πρώτες γνωστές μελέτες για το χρώμα έγιναν στην αρχαία Ελλάδα από τον Αριστοτέλη ο οποίος ανέπτυξε την θεωρία πως το χρώμα είναι ακτίνες που έστελναν οι θεοί από τον ουρανό. Η θεωρία του δεν αμφισβητήθηκε μέχρι την Αναγέννηση, οπότε και αναπτύχθηκαν πιο εξελιγμένα χρωματικά μοντέλα από τους Acuilonius και Sigfrid Forsius. Το σύστημα του Acuilonius ήταν η πρώτη προσπάθεια να οριστούν όλα τα χρώματα και βασιζόταν στις παρατηρήσεις του στα χρώματα που αλλάζουν στον ουρανό από την δύση μέχρι την ανατολή. Αργότερα υπήρξε η θεωρία του Newton ο οποίος παρατήρησε μέσα από μια σειρά πειραμάτων πως όταν μια δέσμη φωτός περάσει μέσα από ένα γυάλινο πρίσμα η λευκή αυτή δέσμη φωτός διασπάται στα διάφορα χρώματα του ουράνιου τόξου. Οι πρώτοι χρήστες του χρώματος και ο τρόπος παρασκευής του Από τα πανάρχαια χρόνια ο άνθρωπος θέλησε να δώσει χρώμα στα καθημερινά του αντικείμενα και κυρίως στα ρούχα του. Οι Κινέζοι, οι Ινδοί, οι Μαγιάς και οι Αιγύπτιοι ήταν οι κάτοχοι των μυστικών της βαφής περισσότερο από τρεις χιλιετηρίδες. Ο τρόπος παρασκευής των βαφών ήταν μυστικό φυλαγμένο με την ποινή του θανάτου και μεταδιδόταν με ειδική τελετή μύησης. Οι βαφές παρασκευάζονταν από φυσικά μέσα οργανικά και ανόργανα και η παρασκευή τους έπαιρνε τη μορφή ιεροτελεστίας. Τα χρώματα παράγονταν σε μικρή ποσότητα κι έτσι η απόκτηση τους ήταν προνόμιο των βασιλιάδων και των πλουσίων ηγεμόνων. 20

Στην Ελλάδα η βαφή μεταδόθηκε σε ευρύτερη κλίμακα μετά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου που μετέφερε πολλά από τα μυστικά των λαών που κατάκτησε. Οι αρχαίοι πίστευαν στην τετραχρωμία και ως βασικά χρώματα είχαν το κόκκινο, το κίτρινο, το μαύρο και το άσπρο. Με τη μείξη των χρωμάτων αυτών μεγάλωναν σημαντικά τη χρωματική τους γκάμα. Ωστόσο το μπλε, το μαύρο και το κίτρινο ήταν τα χρώματα που χρησιμοποιήθηκαν αρχικά σε ευρεία κλίμακα. Τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν οι ζωγράφοι από την αρχαιότητα ανήκαν σε δυο κατηγορίες, στα φυσικά (χημικά στοιχεία, ορυκτά και φυτικά παράγωγα) και τα τεχνητά και χρησιμοποιούνταν σε μορφή σκόνης. Για τη μετατροπή τους σε σκόνη αναγκαία ήταν μια πλάκα από μάρμαρο ή αιγυπτιακό πορφυρίτη και μια μικρότερη πέτρα, όπως θαλασσινό βότσαλο ως τρίφτης. Τα χρώματα αναμιγνύονταν με το συνδετικό υλικό και φυλάσσονταν συνήθως μέσα σε όστρακα. Το συνδετικό υλικό, ανάλογα τη χρήση, μπορούσε να ήταν μια κόλλα ή κολλώδης οργανική ουσία όπως ζωική κόλλα ή ψαρόκολλα, ή ακόμα να προερχόταν από φυτικές εκκρίσεις όπως αραβική γόμμα. Άλλη πιθανή εκδοχή είναι μια δυνατή κολλώδης ουσία φτιαγμένη από γάλα ή ξινόγαλα, η λεγόμενη καζεΐνη. Εξαιρετικό συνδετικό υλικό είναι και ο κρόκος ή το ασπράδι του αυγού καθώς και το κερί μέλισσας. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν ανακαλύψει μια μέθοδο που κατασκεύαζαν μπλε γυαλιά. Κονιορτοποιούσαν αυτά τα γυαλιά και κατασκεύαζαν μια μπλε βαφή που ονομαζόταν αιγυπτιακό μπλε. Επίσης είχαν κατορθώσει την εξαγωγή άσπρου χρώματος από τον μόλυβδο, ένα άσπρο που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα. Κατάφεραν επίσης να φτιάχνουν πράσινο χρώμα από μαλαχίτη. Έτσι λοιπόν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν 10 χρώματα στην χρωματική τους παλέτα: Άσπρο, μαύρο, γκρίζο (από την ανάμιξη των δυο προηγουμένων), βαθύ κίτρινο, σκούρα ώχρα, γήινο καφετί, κόκκινη γη, πράσινο του μαλαχίτη, βιολετιά γη και αιγυπτιακό μπλε. Με αυτά τα χρώματα έβαφαν και τα ξύλινα αγάλματά τους. Χρησιμοποιούσαν για τα χρώματα δοχεία από ψημένο πηλό ή όστρακα και άπλωναν την βαφή με πινέλα από ίνες φοινικόδεντρων ή από ίνες μασημένου ζαχαροκάλαμου. Ζωγράφιζαν σε ομάδες και πολλές φορές έστηναν σκαλωσιές για να ζωγραφίσουν μεγάλες τοιχογραφίες σε υψηλούς τοίχους. 21

2.2 Τα ΧΡΩΜΑΤΑ στην ΤΕΧΝΗ της ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Όταν επισκεπτόμαστε σήμερα έναν αρχαίο ναό ή περιεργαζόμαστε μαρμάρινα αγάλματα σ' ένα Αρχαιολογικό Μουσείο μας δίνεται η λανθασμένη εντύπωση ότι η τέχνη στην αρχαία Ελλάδα ήταν άχρωμη. Αντίθετα, το χρώμα στην αρχαιότητα έπαιζε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο και δεν περιοριζόταν μόνο στη ζωγραφική. Πολλές δημιουργίες των αρχαίων, όπως πήλινα ειδώλια, μεγαλόπρεποι ναοί και μαρμάρινα αγάλματα, ήταν διακοσμημένα με έντονα χρώματα, μια και οι αρχαίοι ήξεραν ότι η απόσταση, όπως και ο χρόνος, εξασθενεί τον τόνο των χρωμάτων. Η εντύπωση λοιπόν που αποκομίζουμε είναι τελείως διαφορετική από αυτήν που είχαν οι αρχαίοι κι αυτό επειδή τα χρώματα των έργων έχουν πλέον χαθεί. Συχνά ακούμε για την περίφημη τετραχρωμία των αρχαίων, η οποία υποστηριζόταν και από τη φιλοσοφική σκέψη. Οι αρχαίοι πίστευαν στην τετραχρωμία και ως βασικά χρώματα είχαν το κόκκινο, το κίτρινο, το μαύρο και το άσπρο. Με τη μείξη των χρωμάτων αυτών μεγάλωναν σημαντικά τη χρωματική τους γκάμα. Η αρχαία ελληνική ζωγραφική είναι η λιγότερο γνωστή έκφανση της αρχαίας ελληνικής τέχνης κι αυτό επειδή τα ευπαθή υλικά της είναι η κύρια αιτία που δεν επέτρεψαν, πλην λίγων εξαιρέσεων, τη διατήρησή της ως τις μέρες μας. Σημαντικότεροι μάρτυρες σήμερα αποτελούν οι τοιχογραφίες. Τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν οι ζωγράφοι από την αρχαιότητα ανήκαν σε δυο κατηγορίες, στα φυσικά (χημικά στοιχεία, ορυκτά και φυτικά παράγωγα) και τα τεχνητά και χρησιμοποιούνταν σε μορφή σκόνης. Τα κυριότερα χρώματα που χρησιμοποιήθηκαν είναι τα εξής: Άσπρα, Μαύρα, Κίτρινα, Κόκκινα, Μπλε, Πορφυρά, Πράσινα Η χρήση των χρωμάτων στην Ζωγραφική ανά τους αιώνες Παρατηρούμε ότι η χρήση των χρωμάτων αλλάζει συνεχώς καθώς οι εποχές εξελίσσονται. Ανά τους αιώνες υπάρχει διαφορά στους τόνους των χρωμάτων που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη του έργου που θέλουν να πραγματοποιήσουν οι καλλιτέχνες. Παρατηρούμε επίσης πως τα χρώματα στους πίνακες είναι πιο σκούρα και πιο λίγα στη αρχή της ζωγραφικής, ενώ καθώς η εποχή εξελίσσεται περισσότερα χρώματα προστίθενται στα έργα τέχνης πιο φωτεινά και πιο έντονα. 22

2.3 Βασικά και συμπληρωματικά χρώματα στη ζωγραφική Στη ζωγραφική χρησιμοποιείται το χρωματικό μοντέλο RYB με πρωτεύοντα ή βασικά χρώματα τα Κόκκινο (Red) Κίτρινο (Yellow) Μπλε (Blue). Λέγονται έτσι γιατί δεν δημιουργούνται από άλλα χρώματα. Τα δευτερεύοντα ή συμπληρωτικά χρώματα δημιουργούνται από την ισόποση ανάμειξη δύο βασικών χρωμάτων ως εξής: Πορτοκαλί: Κόκκινο + Κίτρινο Πράσινο: Κίτρινο + Μπλε Μωβ: Μπλε + Κόκκινο Υπάρχουν και τα τριτεύοντα χρώματα που δημιουργούνται από την ανάμειξη βασικών και συμπληρωματικών χρωμάτων. Τα πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή χρώματα απεικονίζονται στο χρωματικό κύκλο. Θερμά και ψυχρά χρώματα Τα χρώματα στη ζωγραφική αποδίδουν διαφορετικές διαθέσεις και συναισθήματα και μπορούμε να τα χωρίσουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες: στα θερμά και στα ψυχρά. Τα θερμά χρώματα (το κίτρινο, το κόκκινο και το πορτοκαλί με όλες τις ενδιάμεσες αποχρώσεις τους) προκαλούν συναισθήματα ενθουσιασμού, καλής διάθεσης και ζωντάνιας. Τα ψυχρά χρώματα (το μπλε, το μοβ και το πράσινο με όλες τις ενδιάμεσες αποχρώσεις τους) προκαλούν συναισθήματα γαλήνης, ηρεμίας αλλά και θλίψης. 23

2.4 Χρωματικοί Συνδυασμοί (Αρμονικά ή Αναλογικά Χρώματα) Συμπληρωματικά Χρώματα Τα χρώματα που είναι το ένα απέναντι από το άλλο στον τροχό των χρωμάτων θεωρούνται συμπληρωματικά χρώματα (π.χ. κόκκινο και πράσινο). Η υψηλή αντίθεση των συμπληρωματικών χρωμάτων δημιουργεί μια ζωντανή εμφάνιση ιδίως όταν χρησιμοποιούνται σε πλήρη κορεσμό. Αυτό το χρωματικό σύστημα θα πρέπει να εφαρμοστεί σωστά ώστε να μην είναι αταίριαστο. Όπως οι ισχυρότερες αντιθέσεις, τα συμπληρωματικά χρώματα έχουν την τάση να τονίζουν το ένα το άλλο. Συμπληρωματικοί συνδυασμοί χρωμάτων είναι δύσκολο να χρησιμοποιηθούν σε μεγάλες δόσεις, αλλά λειτουργούν καλά, όταν θέλουμε κάτι να ξεχωρίζει. Αναλογικά Χρώματα Είναι τα χρώματα που βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο στο χρωματικό δίσκο. Συνήθως ταιριάζουν καλά και δημιουργούν γαλήνια και άνετα σχέδια. Αναλογικοί χρωματικοί συνδυασμοί συχνά απαντώνται στη φύση και είναι αρμονικοί και ευχάριστοι στο μάτι. Το ένα χρώμα πρέπει να κυριαρχεί και το δεύτερο πρέπει να το υποστηρίζει. Το τρίτο χρώμα χρησιμοποιείται, μαζί με το μαύρο, το άσπρο ή το γκρι, για τονισμό. Τριαδικό Χρωματικό Σχήμα Χρησιμοποιεί χρώματα που είναι ομοιόμορφα κατανεμημένα γύρω από το δίσκο των χρωμάτων. Τριαδικοί χρωματικοί συνδυασμοί τείνουν να είναι αρκετά ζωντανοί. Για να χρησιμοποιηθεί μια τριαδική αρμονία με επιτυχία, τα χρώματα πρέπει να είναι προσεκτικά ισορροπημένα. 24

Διαχωρισμένα Συμπληρωματικά Χρώματα Είναι μια παραλλαγή των συμπληρωματικών χρωμάτων. Εκτός από το χρώμα βάσης, χρησιμοποιούνται τα δύο χρώματα που γειτνιάζουν με το συμπλήρωμά τους. Αυτός ο χρωματικός συνδυασμός έχει την ίδια ισχυρή οπτική αντίθεση με το συμπληρωματικό συνδυασμό χρωμάτων, αλλά μικρότερη ένταση. Ο συνδυασμός των διαχωρισμένων συμπληρωματικών χρωμάτων είναι συχνά μια καλή επιλογή. Ορθογώνιο (ή Τετραδικό) Χρωματικό Σχήμα Ο ορθογώνιος ή τετραδικός συνδυασμό χρωμάτων χρησιμοποιεί τέσσερα χρώματα που κατανεμημένα σε δύο συμπληρωματικά ζεύγη. Αυτός ο πλούσιος χρωματικός συνδυασμός προσφέρει πολλές δυνατότητες για διαφοροποίηση. Ο τετραδικός συνδυασμός χρωμάτων λειτουργεί καλύτερα αν υπάρχει ένα χρώμα που κυριαρχεί. Θα πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στην ισορροπία μεταξύ θερμών και ψυχρών χρωμάτων. Τετράγωνο Χρωματικό Σχήμα Είναι παρόμοιο με το ορθογώνιο, αλλά με τα τέσσερα χρώματα κατανεμημένες ομοιόμορφα σε όλο τον χρωματικό δίσκο. Αυτός ο συνδυασμός χρωμάτων λειτουργεί καλύτερα αν υπάρχει ένα χρώμα ως κυρίαρχο. Θα πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στην ισορροπία μεταξύ θερμών και ψυχρών χρωμάτων. 2.5 Τα χαρακτηριστικά των χρωμάτων Κάθε φορά που επεξεργαζόμαστε ή προσπαθούμε να περιγράψουμε ένα χρώμα είναι ανάγκη να αναφερθούμε και σε ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του. Τα χαρακτηριστικά είναι τόσο σημαντικά ώστε η παραμικρή απόκλιση ή αλλοίωσή τους επηρεάζουν άμεσα το οπτικό αποτέλεσμα. Απόχρωση (hue): Απόχρωση είναι ο χρωματικός χαρακτήρας του κάθε χρώματος σε σχέση με τα υπόλοιπα χρώματα. Υπάρχουν περισσότερες από 100 αποχρώσεις 25

χρωμάτων. Το κόκκινο π.χ. δεν είναι ένα κόκκινο. Υπάρχει κόκκινο με απόχρωση πορτοκαλί, κόκκινο με απόχρωση μωβ κ.λπ. Οι αποχρώσεις ορίζονται από τη θέση τους πάνω στην περιφέρεια του χρωματικού κύκλου. Στην περίπτωση αυτή το χρώμα δεν έχει την προσθήκη μαύρου, άσπρου ή γκρι χρώματος. Ένταση: Ένταση ενός χρώματος ονομάζουμε την καθαρότητα και διαύγεια που διαθέτει. Καθαρά χρώματα είναι τα βασικά χρώματα αλλά και τα απλά χρώματα που συναντά κανείς στη λαϊκή τέχνη και τη ζωγραφική των παιδιών. Ένταση έχουν π.χ. τα δυνατά και καθαρά κόκκινα, πράσινα κίτρινα, που μοιάζουν με τα χρώματα της φύσης, εκφραστικά και αισθησιακά. Λιγότερη ένταση αλλά μεγαλύτερη εσωτερικότητα και ποιότητα έχουν τα «σπασμένα» χρώματα, τα χρώματα που αναμιγνύονται με κάποιο άλλο χρώμα, με άσπρο, μαύρο, γκρι κ.λπ. Κορεσμός (saturation), ή Καθαρότητα (purity): Ο κορεσμός ενός χρώματος καθορίζεται από την περιεκτικότητα του σε γκρι. Ο κορεσμός ενός χρώματος ορίζεται από την θέση ενός χρώματος πάνω σε μια ακτίνα του χρωματικού κύκλου. Φωτεινότητα (Brightness): H φωτεινότητα ενός χρώματος εξαρτάται από την περιεκτικότητά του σε μαύρο. Τόνοι (Tones): Τόνος ενός χρώματος είναι η ιδιότητα που εκφράζει τη σχέση του με το φως. Μας δείχνει δηλαδή πόσο φωτίζεται ή όχι ένα χρώμα, πόσο δηλαδή αυτό είναι φωτεινό ή σκοτεινό, ανοικτό ή σκούρο. Θα εννοήσουμε καλύτερα τι σημαίνει τόνος ενός χρώματος αν φωτίσουμε π.χ. ένα κόκκινο πανί με πολύ φως, με λιγότερο φως, με φως που βρίσκεται κοντά στο πανί, μακριά, δίπλα, πίσω από το πανί κ.λπ. Το κόκκινο χρώμα στο πανί δεν θα παραμείνει ίδιο αλλά θ' αλλάξει, ως προς τον τόνο του. Σ' ένα έργο με μεγάλες τονικές αντιθέσεις χρωμάτων, έχουμε πάντα ένα δυναμικό αποτέλεσμα, γεμάτο ένταση. Αντίθετα, όταν έχουμε κοντινούς τόνους, έχουμε ελάττωση της έντασης και αρμονία. Η σωστή και λειτουργική τονική διαβάθμιση σ' ένα ζωγραφικό έργο είναι καθοριστική για τη χρωματική του ποιότητα και έκφραση. Πρακτικά, οι τόνοι ενός χρώματος δημιουργούνται με την ανάμιξη του με το συμπληρωματικό του ή με ποσοστό του γκρι χρώματος. Τίντα (Tint): Οι τίντες είναι οι φωτεινοί τόνοι ενός χρώματος. Για να δημιουργηθούν τίντες στην ζωγραφική αρκεί να αναμειχθεί το χρώμα με το ανάλογο ποσοστό άσπρου. Στους υπολογιστές αναφερόμαστε σε αμιγή χρώματα όπως τα Pantone, στα οποία η τίντα δημιουργείται μειώνοντας το ποσοστό του ίδιου του χρώματος. Σκιά (Shadow): Οι σκιές είναι οι σκούροι τόνοι ενός χρώματος. Η σκιά ενός χρώματος δημιουργείται με την προσθήκη διαφορετικών ποσοστών μαύρου. 26

Βιβλιογραφία Διαδικτυακές πηγές 2.1 www.xromata.com www.xartofilis.gr www.gragicnotes.blogspot.gr www. users.sch.gr 2.2 http://www.nomika-epilekta.gr/strepsodikopanoyrgia/dokimia/ta-xromata-stinarxaiotita http://micro-kosmos.uoa.gr/gr/magazine/ergasies_foititon/ettap/2012-13/chromata/kuriakaideutereuoda.htm 2.3 http://www.paints-mihopoulos.gr/?section=2266&language=el_gr 2.4 http://33dim.wordpress.com/2013-2014/%ce%b8%ce%b5%cf%81%ce%bc%ce%ac- %CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%88%CF%85%CF%87%CF%81%CE%AC- %CF%87%CF%81%CF%8E%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/ http://graficnotes.blogspot.gr/2012/11/blog-post_6830.html 2.5 http://graficnotes.blogspot.gr/2012/11/blog-post_6830.html www. artlessons.gr www. users.sch.gr 27

Οι αποχρώσεις του χρώματος δεν μένουν μόνο στο μάτι μας. Προχωρούν παραπέρα, και φθάνουν μέχρι τον εγκέφαλό μας, μέχρι την «ψυχή» μας, γι αυτό και μπορούμε να μιλάμε για Ψυχολογία των Χρωμάτων. Η ψυχολογία των χρωμάτων βασίζεται στις πνευματικές και συναισθηματικές επιπτώσεις τους στους ανθρώπους και τις ζωές τους. Τα χρώματα συνδέονται στενά με τα συναισθήματά μας. Δεν είναι μόνο το ότι συμβολίζουν και αντιπροσωπεύουν ορισμένα από αυτά τα συναισθήματα, που τα κάνει σημαντικά, αλλά και το ότι μπορούν να τα προκαλέσουν. Έτσι είναι σαφές ότι το χρώμα παίζει σπουδαίο ρολό στις ζωές μας, αλλά και στην ψυχολογία μας. Η σημασία του χρώματος, αλλά και η αντίδραση διαφόρων κοινωνικών ομάδων ως προς αυτό διαφέρει από τόπο σε τόπο. Αυτό το καταλαβαίνουμε μέσα από τα διάφορα γεγονότα στα οποία εμπεριέχεται. Ακόμα μέσα από το χρώμα μπορούμε να μάθουμε να κρίνουμε και να ξεχωρίζουμε ο ένας τον άλλον. Ομάδα 3: Colour Sense Αλεξοπούλου Κατερίνα, Αναστασόπουλος Ηλίας, Δημητρακοπούλου Μαρία, Ζανίδη Γεωργία, Μάινα Δάφνη 28

3.1 Τι συμβολίζει το κάθε χρώμα Το κάθε χρώμα επηρεάζει την διάθεσή μας, αποκαλύπτει μέρος του χαρακτήρα μας που πηγάζει από το βαθύτερο κομμάτι του εαυτού μας και διαμορφώνει ανάλογα την ποιότητα της ζωής μας. Έχει την δική του δόνηση και εκφράζει διαφορετικά συναισθήματα. Ας ανακαλύψουμε μέσα από τον «μαγικό» κόσμο των χρωμάτων, (που μας φορτίζει με ενέργεια και μας βοηθά να ανακτήσουμε την ισορροπία και την ψυχική μας γαλήνη) την ψυχολογική ερμηνεία και τον συμβολισμό του κάθε χρώματος. ΚΟΚΚΙΝΟ Χρώμα της δράσης, θερμό (καυτό) που πυρπολεί και αναζωογονεί. Συμβολίζει την αγάπη, την ενότητα, το θυμό, την ωριμότητα και την ορμή. Είναι χρώμα ζεστό, πλημμυρισμένο από ένταση, επανάσταση και συγκίνηση. Το κόκκινο είναι το κατ εξοχήν χρώμα του ερωτικού πάθους, το χρώμα της φωτιάς, της δύναμη, της θερμότητας, του αίματος, της καύσης. ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ Συμβολίζει την πολυτέλεια, την λαμπρότητα και την ευτυχία Συμβολίζει τη χαρά, τον πλούτο, την ευτυχία, την αισιοδοξία, την επιμονή, τη ζεστασιά, τη φιλία. Είναι χρώμα που εκφράζει αισιοδοξία και ωριμότητα. Θερμό χρώμα, χρώμα ζωής που μετουσιώνει το κατώτερο σε ανώτερο. Είναι χρώμα θρέψης, γι αυτό και πολλά φρούτα έχουν πορτοκαλί χρώμα. Ακόμα, έχει αποδειχθεί ότι το πορτοκαλί χρώμα επιταχύνει στην ανάπτυξη του φυτικού βασιλείου. ΚΙΤΡΙΝΟ Χρώμα ηλιακό, φωτεινό, ζεστό (όχι, θερμό με την έννοια του κόκκινου χρώματος) που συμβολίζει την σοφία, κατανόηση, νιότη, ζωντάνια, ενεργητικότητα, ευτυχία, περιέργεια, ευελιξία, πρόοδο, αντίληψη, διανόηση. Εκφράζει τη νεότητα, την χαρά και καθαρίζει το νου που εξαγνίζει τις σκέψεις. Συμβολίζει τη χαρά, τον πλούτο, την ευτυχία, την αισιοδοξία, την επιμονή, τη ζεστασιά, τη φιλία. Είναι χρώμα που εκφράζει αισιοδοξία και ωριμότητα. Θερμό χρώμα, χρώμα ζωής που μετουσιώνει το κατώτερο σε ανώτερο. 29

ΜΠΛΕ Συμβολίζει την ηρεμία και τη γλυκύτητα, την καθαρή σκέψη, τη λογική συμπεριφορά, το κρύο και την καθαρότητα της ψυχής. Δροσίζει και ηρεμεί, είναι το χρώμα του διαλογισμού και της περισυλλογής.θεωρείται ψυχρό χρώμα και είναι το χρώμα του ουρανού και του αέρα, της σοφίας και της εσωτερικής αρμονίας. Θεωρείται ηρεμιστικό, ιδιαίτερα σε περιόδους υπερέντασης, νευρικότητας ακόμη και υστερίας. Ενισχύει την συναισθηματική ηρεμία, τη γαλήνη, την ευχαρίστηση και την ανάκτηση δυνάμεων. Συμβολίζει την ηθική και την τίμια αντιμετώπιση των προβλημάτων επιβίωσης, την σοβαρότητα, την ευθύνη, την γνώση, την εμπιστοσύνη και την εξουσία. ΜΟΒ Το μοβ είναι το χρώμα της ανώτερης πνευματικής εξέλιξης, της τελειότητας, του οραματισμού. Το μοβ συμβολίζει το τίμημα της γνώσης, είναι το χρώμα των εκλεκτών, της ταπεινότητας, της αυτοθυσίας. Πνευματικό χρώμα με αποχρώσεις θλίψης και μελαγχολίας. Βοηθά στην όραση και στην ακοή, αυξάνει την διαισθητική ικανότητα, προλαμβάνει και εξισορροπεί τα ψυχολογικά προβλήματα. Μαύρο Συμβολίζει το σκοτάδι, το φόβο και το θάνατο. Είναι τραγικό και αυστηρό και εμπνέει σταθερότητα και σοβαρότητα. Επίσης εκφράζει την πειθαρχία και την εσωστρέφεια, τις ανέκφραστες ικανότητες, αλλά και το φόβο για το μέλλον. Άσπρο Συμβολίζει την καθαρότητα της ψυχής, την υπέρτατη πίστη, την ελπίδα, τη διαφάνεια. Εκφράζει ειλικρίνεια, αθωότητα και λάμψη. Το λευκό φως χαρίζει διαύγεια και μας βοηθάει να απαλλαγούμε από τις αρνητικές σκέψεις και τους παράλογους φόβους. Γαλάζιο Χρώμα της ουράνιας συνείδησης, της αρμονίας και της ηρεμίας. Συμβολίζει την αθανασία, το νου, την αποκάλυψη, την σοφία, την ευσέβεια και την ψυχρότητα. Επίσης, αντιπροσωπεύει την μάθηση και τα υγιή συναισθήματα, ενώ ευνοεί την γνώση. Ενισχύει την αφοσίωση, τη σταθερότητα, την μεγαλοψυχία, την πιστή φιλία και την μετρημένη ζωή. Βιολετί Συμβολίζει την ηρεμία και την συμφιλίωση με τον εαυτό μας. Συντείνει στην πνευματική ισορροπία και είναι το ισχυρότερο αναλγητικό χρώμα. 30

Τιρκουάζ Συμβολίζει την εσωστρέφεια, αναγέννηση, πρόοδο, ανθρωπιά και την απέχθεια στους περιορισμούς ή την καταπίεση. Χρώμα που εκφράζει την αγνή καρδιά, την φρεσκάδα ενώ ενθαρρύνει την καθαρή και ειλικρινή επικοινωνία. Γενικότερα, είναι ο καλύτερος σύμμαχος της γνώσης και της πληροφόρησης, καθώς ενισχύει την διερεύνηση του νου. Καφέ Δηλώνει σταθερότητα στις συνήθειες και στις πεποιθήσεις, ενώ παράλληλα εκφράζει αξιοπιστία και ικανότητα στις πωλήσεις. Επίσης, εκφράζει άρνηση για ότι είναι αυθόρμητο ή παρορμητικό. Γκρι Χρώμα που βοηθά στην εύρεση συμβατικών λύσεων, ενισχύει την εξωτερική ψυχρότητα, σκληρότητα αλλά και την απομόνωση. Χαρακτηρίζεται από έλλειψη φαντασίας από περιορισμένη αντίληψη και δημιουργικότητα. Χρυσό Συμβολίζει τον Ήλιο και θεωρείται χρώμα ηλιακό με ιδιαίτερη δημιουργική και θετική ακτινοβολία στο περιβάλλον. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες καταπολεμούν την άρνηση και τη δυσαρμονία και προστατεύουν από τις αρνητικές επιδράσεις. Ασημί Είναι χρώμα αντανακλαστικό, κάτι σαν καθρέφτης στο περιβάλλον και έχει τις ίδιες ιδιότητες με το χρυσό. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες βοηθούν να εξελιχθούν τα πράγματα, ενώ αποδεσμεύουν από κάθε τι που δηλητηριάζει την ζωή. ΠΟΡΦΥΡΟ Χρώμα πνευματικό, ιερατικό αλλά και βασιλικό - αυτοκρατορικό. Εμπνέει σεβασμό, εξουσία αλλά κρύβει κάποιο μυστήριο. Δηλώνει την υπερηφάνεια, την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, ενώ φανερώνει τις καλλιτεχνικές τάσεις. Η πορφύρα ήταν από παλιά τελετουργικό ένδυμα βασιλέων, ιερέων και ανώτατων αρχόντων. Ακόμα, δηλώνει επισημότητα και εγκράτεια. Γενικά, είναι το χρώμα της τελετουργίας για τις θεότητες του κάτω κόσμου. ΜΑΤΖΕΝΤΑ Χρώμα που εμπνέει αυτοσεβασμό και εξουσία ενώ βοηθάει στην συγκέντρωση καθώς θεωρείται καθησυχαστικό. Ακόμα, βοηθά στο να... σβηστούν μνήμες του παρελθόντος και να προχωρήσουμε μπροστά. 31

ΦΟΥΞΙΑ ΡΟΖ Χρώμα που εκφράζει τη τόλμη, την φιλοδοξία, την αυτογνωσία, τα ελεγχόμενα πάθη και συναισθήματα. Γενικά, όσοι αποφεύγουν το φούξια χρώμα χαρακτηρίζονται από αδιαλλαξία, δεν συμβιβάζονται εύκολα ενώ αρνούνται να εκφράσουν τα συναισθήματα τους. Χρώμα που χαρακτηρίζεται από θηλυκότητα, τρυφερότητα, παιδικότητα και αθωότητα. Γενικά, όσοι το αποφεύγουν χαρακτηρίζονται από δυσκολία να αποδεχτούν την θηλυκή τους πλευρά και να εκφράσουν συναισθήματα τρυφερότητας και αγάπης. ΠΡΑΣΙΝΟ Χρώμα της φύσης και της ειρήνης. Εκφράζει την κοινωνική διάθεση, την ειλικρίνεια, την αγάπη για την οικογένεια και την ευαισθησία σε θέματα ηθικής. Γενικά, απαλύνει τα προβλήματα και ξεκουράζει. Στην αρνητική του έκφραση υποδηλώνει δισταγμό και αναποφασιστικότητα. Ακόμα, συμβολίζει, την φύση (σε όλη της την έκταση και το μεγαλείο), την 'Άνοιξη, την ανάπτυξη, τον πολλαπλασιασμό, την αναπαραγωγή, την ευημερία, την ειρήνη, την συναδελφικότητα, την συμφιλίωση και την συνεργασία. Δημιουργεί τη διάθεση να συμβουλεύουμε τους άλλους για θέματα ηθικής ενώ ενθαρρύνει την διάθεση για απόκτηση χρήματος και αγάπης. Αρνητικά αντιπροσωπεύει τον εγωισμό, τη ζήλια, την οκνηρία και την ανοησία. Ωστόσο, αποτελεί μυστικιστικό χρώμα και εκφράζει την ένωση του ουρανού και της γης. Πράσινο Σκούρο Συμβολίζει το κύρος και τη δύναμη σε πρόσωπα και πράγματα. Σε υλικά θέματα και αντικείμενα προσδίδει ποιότητα. Ενθαρρύνει τον εγωισμό, την ζήλια, την ζηλοφθονία και την τεμπελιά. 3.1.1 Σύνδεση των χρωμάτων με γεγονότα της ζωής μας Παντού γύρω μας υπάρχει χρώμα. Από τα ρούχα που επιλέγουμε να φορέσουμε μέχρι και τα φαγητά που τρώμε. Τις περισσότερες φορές τα χρώματα των αντικειμένων είναι εκείνα που μας τα κάνουν αρεστά και όχι η χρησιμότητα τους, είτε γιατί ταιριάζουν πιο πολύ με την προσωπικότητά μας είτε γιατί κάποιο συγκεκριμένο χρώμα έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία για εμάς. Παρόλα αυτά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι σε κάποια γεγονότα της ζωής μας υπάρχουν κάποια στερεότυπα για την ευρύτερη επιλογή των χρωμάτων γύρω μας. Κάποια από αυτά είναι ο γάμος αλλά και η βάπτιση που συνηθίζεται να προτιμούμαι 32